Agam 12 Auppatika Sutra Satik Gujarati Anuvad

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 26

સુ૧૦
૧૦૩
અવયવ. રતનલાલ, ઉત્પલગ-કમલદલ માફક મૃદુક-અસ્તબ્ધ, સુકુમારો મળે કોમળ પાદ તલવાળા. - ૪ - બીજી વાચનામાં :- નગ-પર્વત, નગર-પતન, મકરજલચર વિશેષ, સાગર, ચક-રચાંગ. આટલા જ અંક-લક્ષણો છે. વરાંક-પર્વતાદિ સિવાયના પ્રધાન લક્ષણો, મંગલાદિ-સ્વસ્તિકાદિ, તેના વડે અંકિત પગવાળા.
અગ્નિની તિધૂમ જે જવાલા, તેની તટિડિત-વિસ્તારેલ વિધુત અને તરુણરવિ કિરણ-અભિનવ સૂર્યના કિરણો, સર્દેશ-સમ, તેજ-પ્રભા. અણાસવ-પ્રાણાતિપાતાદિ રહિત. અમમ-નિર્લોભવથી મમત્વ હિત. અકિંચન-પરિગ્રહ સંજ્ઞા રહિતપણાથી દ્રવ્ય હિત. છિન્નસોત-બુટિત ભવપ્રવાહ અથવા છિન્નશોક. નિપલેપ-દ્રવ્યથી નિર્મળદેહ, ભાવથી કર્મબંધ લક્ષણ ઉપલેપ રહિત. પૂર્વોક્તને જ વિશેષથી કહે છે - શ્રપત્ર - નષ્ટ, પ્રેમ-આસક્તિ લક્ષણ, સગ-વિષયાનુરાગરૂપ, દ્વેષ-અનિષ્ટમાં અપીતિરૂપ, મોહઅજ્ઞાનરૂપ. નિર્મલ્યુ-જૈન, પ્રવચન-શાસનના દેશક.
• સૂત્ર-૧૦ (અધુરેશી) -
શાસ્ત્ર નાયક, પ્રતિષ્ઠાપક, શ્રમણપતિ, શ્રમણછંદથી ઘેરાયેલ, ૩૪-બ્રુદ્ધ અતિશય અને ઉપ-વચન અતિશય પ્રાપ્ત, સત્યવચનાતિશય પ્રાપ્ત, આકાશગત ચક, આકાશગત છત્ર, આકાશગત ચામર, આકાશ સમાન સ્વચ્છ ફટિકથી બનેલ પાદપીઠ સહિત સહાસન, આગળ ચાલતો ધર્મધ્વજ હતો. ૧૪,000 સાધુ અને ૩૬,ooo સાdીઓથી પરિવૃત્ત, પૂવનુપૂર્વી ચાલતા, પ્રામાનુગામ વિચરતા, સુખે-સુખે વિહાર કરતાં ચંપાનગરીની બહાર ઉપનગર ગામે પહોંચ્યા, ચંપાનગરીના પૂણભદ્ર ત્યે પધારવાની કામના વાળા હતા.
• વિવેચન-૧૦ (અધુરેથી) :
શાતાનાથ - તેમના નેતા, સ્વામી. પ્રતિષ્ઠાપક - તે તે ઉપાય વડે વ્યવસ્થાપક. શ્રમણકપતિ • સાધુ સંઘાધિપતિ. સમણગવિંદ પરિઅ-શ્રમણોના વૃંદની વૃદ્ધિ કરનારા કે જાણેગામી અથવા તેના વડે પરિપૂર્ણ, બુદ્ધ-જિનોના ૩૪ અતિશય પ્રાપ્ત. યથાર - વચન આદિ, સર્વે ભાષાનુગત વયન ધર્મનો બોધ કરનારા ઈત્યાદિ. અહીં વચનાતિશયનું ગ્રહણ અત્યંત ઉપકારીપણાથી પ્રાધાન્ય બતાવવા છે. અન્યથા વિમલ સુગંધીદેહ, આમય-પ્રસ્વેદ હિત, નીરોગી, લોહી ગાયના દૂધ જેવું, માંસ સફેદવર્ણ ઈત્યાદિ કહેત.
૩૫-સત્ય વચનાતિશય પ્રાપ્ત, તે વચનાતિશય આ પ્રમાણે છે - સંસ્કારીતા, ઉદાતપણું, ઉપચાયુક્ત, ગંભીર શબ્દપણું, અનુનાદિવ, દક્ષિણત્વ, ઉપનીત રાગd, મહાઈપણું, પૂર્વાપરત્વના વ્યાઘાતરહિત, શિષ્ટપણું, અસંદિગ્ધપણું, અન્યોરવ રહિત, હૃદયગ્રાહિપણું, દેશકાલ-અવ્યતીત્વ, તવાનરૂપવ, અપકીપમૃતવ, અન્યોન્ય પ્રગૃહીતપણું, અભિજાતવ, અતિ સ્તિષ્પમધુરત્વ, અપર મર્મ વેધિવ, અર્થધમભ્યિાસ અનપેતવ, ઉદારત્વ, પનિંદા અને આત્મોત્કર્ષવિપયુક્તપણું, ગ્લાધ્યવરહિત, અપનીતપણું, ઉત્પાદિત આછિa કૌતુહલત્વ, અભુતવ, અતિવિલંબિતQહિત, વિભમ-વિક્ષેપ-કિલિકિંચિતાદિતિ, અનેક જાતિ સંશ્રયથી આશ્ચર્યકારી, આહિd
૧૪
ઉવવાઈ ઉપાંગસૂત્ર-સટીક અનુવાદ વિશેષત્વ, સાકાપણું, સવપરિગૃહીતપણું, પરિખેદિવ રહિત અને સુચ્છેદિત્વ રહિત એટલા વચનાતિશય છે.
તેમાં સંસ્કારીતા-સંસ્કૃતાદિ લક્ષણયુક્તપણું, ઉદાdવ-ઉચ્ચવૃત્તિત્વ, ઉપચારોપેતઅગ્રામ્યતા, અનુનાદિવ-પ્રતિરવ ઉપેતવાદિ, દક્ષિણd-સરળપણું, ઉપવીતરાગ-વમાલકોશાદિ રણ યુક્તતા, આ સાત અતિશય શબ્દોની અપેક્ષાએ છે. બીજા અશ્રિત છે. જેમાં કેટલાંકની વ્યાખ્યા આ પ્રમાણે-1 અવ્યાહત પૂવપિરd-પૂવપર વાક્યમાં અવિરોધ, શિષ્ટત્વ-અભિમત સિદ્ધાંત ઉક્ત અર્થપણું.
અસંદિગ્ધ-અસંશયકારી, અપહતાન્યોત્તરત્વ-પરદૂષણમાં અવિષયપણું, અપકીર્ણપ્રમૃતવ-અસંબદ્ધ અધિકારપણાથી અતિ વિસ્તરનો અભાવ, અન્યોન્યપ્રગૃહીતત્વ-પરસ્પર પદ કે વાક્યોની અપેક્ષાએ, -x - અતિ નિર્ધામધુરવ-ઘી ગોળ આદિ માફક સુખકારી, અપર મવિધિવ-મ્બીજાના મર્મને ન ઉઘાડવા સ્વરૂપ, * * * X - X -, ઉપગત ધ્વાધ્યત્વ-ઉતગુણના યોગથી પ્રાપ્ત ગ્લાધ્યપણું.
અપની તવ-કારક કાલ વયન લિંગાદિ વચનદોષ રહિત, ઉત્પાદિતાચ્છિન્ન કૌતુહલવ-સ્વ વિષયમાં સાંભળનારને ઉત્પન્ન કૌતુક જેના વડે વિચ્છેદ થયેલ છે, - x• વિભ્રમ-વતાના મનની ભ્રાંતતા વિક્ષેપ - તે જ અભિધેય અર્થ પ્રત્યે અનાસક્તતા કિલિન્કિંચિત - શેષ, ભય, અભિલાષાદિ ભાવ આ ત્રણેથી હિત. - x • સહિત વિશેષg-બીજા વચનોની અપેક્ષાએ વિશેષતા યુક્ત •x• સવ પરિગૃહીતd-સાહસ યુક્તતા - X - X •
હવે પ્રસ્તુત વાયના :- આકાશગત-આકાશવર્તી, ચક્ર-ધર્મચક, છd-ત્રણ છત્ર, * ચામસહિ-ચામરો વડે. • x - આખાસ ફલિયામણ-આકાશ તુલ્ય સ્વચ્છતાથી જે સ્ફટિક, તેનાથી યુક્ત સપાદ પીઠ સિંહાસન. ધમ ધ્વજ-ધર્મચકવર્તીત્વ સૂચક કેતુ-મહેન્દ્ર ધ્વજ. પુઓ-આગળ, * * ચોતરફથી વીંટાયેલ. - પુવ્વાણુપુર્વિ-પૂવનુપૂર્વીયી, પશ્ચાનુપૂર્વી કે અનાનુપૂર્વીથી નહીં અત્ ક્રમથી. ચરનુ-સંચરતા, તે જ કહે છે ગ્રામ, પ્રસિદ્ધ છે. અનુગ્રામ-વિવક્ષિત ગામ પછીનું ગામ તે પ્રામાનુગ્રામ જતાં, એક ગામથી બીજે ગામ, કોઈ ગામને ઓળંગ્યા વગર જતાં. આના દ્વારા પ્રતિબદ્ધ વિહાર કહ્યો. તેમાં પણ ઉત્સુકતાનો અભાવ. તેથી જ સુખે સુખે - શરીરના ખેદના અભાવથી અને સંયમ બાધા અભાવથી, વિહરનુએક સ્થાનથી બીજે સ્થાને જતાં કે પ્રામાદિમાં રહેતા, વવ - બહારનું ઉપનગર ગ્રામ-નગરની સમીપનું ઉપનગર, તેમાં આવ્યા.
• સૂત્ર-૧૧ -
ત્યારે પ્રવૃત્તિ નિવેદકને આ વૃત્તાંત જાણવા મળતા હર્ષિત, સંતુષ્ટ, આનંદિત ચિત, પ્રીતિયુક્ત મનવાળો થયો. પરમ સૌમનસ્યથી અને હાનિ વશ થઈ તેનું હદય વિકસિત થયું. તેણે નાન-ભલિક-કૌતુક મંગલ પ્રાયશ્ચિત્ત કર્યાશુદ્ધ, પ્રાવેશ્ય, મંગલ, ઉત્તમ વસ્ત્રો પહેર્યો. આજ પણ મહાઈ આભરણથી શરીરને અલંકૃત કર્યું. પોતાના ઘેરથી નીકળ્યો. નીકળીને ચંપાનગરીની વચ્ચોવચ્ચ