________________
ઉવવાઈ ઉપાંગસૂત્ર-સટીક અનુવાદ
સૂત્ર-૪૧ થી ૪૩
- ૧૬૭ આનાથી શ્રેષ્ઠ બીજું શું હોઈ શકે ? એમ કહીને જે દિશામાંથી આવેલ, તે જ દિશામાં પાછી ગઈ. સમોસરણ પૂર્ણ.
• વિવેચન-૪૧ થી ૪૩ :
મહફાર્તયા - મહામોટી, અતિ મોટી-X-X - શ્રુત્વા-સાંભળીને, નિશમ્યઅવધારીને, થયા - કાયાના ઉદ્ઘ થવાથી, સુરખા-સારી રીતે કહેલ સામાન્યથી કહેતા. સુપUIZ - વિશેષ કહેવાથી - સારી રીતે પ્રજ્ઞd. ખુમાણ - સુ ભાષિત વચન. સુવિણીએ-સુવિનિત શિષ્યોમાં સારી રીતે વિનિયોજિત. જુનાવા - તવ કહેવાથી, સારી રીતે ભાવિત. ૩વસ - ક્રોધાદિનો નિરોધ, વિવેકા - બાહ્યગ્રન્થીનો ત્યાગ, વૈરHT • મનથી નિવૃત્તિ. ધH - ઉપશમાદિ રૂ૫, નOિ - સમર્થ થતા નથી. • x • x - ૩ત્તાંત્તર - પ્રધાનતર, પાકમૂર - આવેલ. [સમવસરણ વર્ષનt.]
મુનિ દીપરત્નસાગરે કરેલ “સમવસરવર્ણન” ટીકાનુવાદ પૂર્ણ
ઉપપાત વર્ણન
– X - X - X – • સૂમ-૪૪ (અધુરુ) :
તે કાળે, તે સમયે શ્રમણ ભગવંત મહાવીરના મોટા શિષ્ય ઈન્દ્રભૂતિ અણગર, જે ગૌતમ ગોમના, સાત હાથ ઉંચા, સમચતુરઢ સંસ્થાન સંસ્થિત, વજsષભનારાય સંઘયણી, કસોટી ઉપર ખચિત રખાની આભા સહિત કમળ સમાન ગૌરવણ હતા. તેઓ ઉગ્ર-દીd-dd-મહા અને ઘોર તપવાળા હતા, ઉદાર, ઘોર, ઘોર ગુણવાળા, ઘોર તપસ્વી, ઘોર બહાચવાસી, ઉક્ષિપ્તશરીરી, સંક્ષિપ્ત-વિપુલ તેજોલેયાવાળા હતા. ભગવત મહાવીરની કંઈક સમીપ ઉtવાતુ-અધોશિર થઈ ધ્યાનરૂપી કોઠામાં ઉપગત થઈ સંયમ અને તપથી આત્માને ભાવતા રહેતા હતા.
• વિવેચન-૪૪ (અધુરુ) :
સતુસ્સેહે - સાત હાથ ઉંચા, બે વિશેષણ આગમસિદ્ધ છે. કનગપુલગનિuસપહગોર-કનક અર્થાત્ સુવર્ણના, પુલક-લવ, તેનો જે નિકા-કાપમાં રેખારૂપ તથા પહ-પઘગર્ભ, તેની જેમ ગૌર જે છે તે. વૃદ્ધ વ્યાખ્યા-કનકના, લોહાદિની નહીં, જે પુલક-સાર, વણતિશય, તેનાથી પ્રધાન જે નિકષ-રેખા, તેનું જે પમ-બહલત્વ, તેની જેવા જે ગૌર તથા ઉગ્ર-અપ્રધૃષ્ય, દીપ્ત-મ્બળતા અગ્નિ માર્ક કમવનને બાળવાથી જવલન્તુ તેજ તપ જેવું છે , તપ્ત-તાપિત, તે તપ્ત તપ જેના વડે કર્મો સંતાપીને, તે તપ વડે પોતાના આત્મા પણ તપોરૂપ સંતાપિત છે, જેથી બીજાને તે અસ્પૃશ્યવત થાય છે. મહાતવ-પ્રશસ્ત કે બ્રહતતપ.
ઓરાલ-ભીમ, કઈ રીતે ? અતિ કષ્ટ તપને કરતા, પાસે રહેનાર અલાસવવાળાને ભયાનક લાગે છે. બીજા કહે છે માન - પ્રધાન, ઘોર-નિધૃણ, પરીષહઈન્દ્રિય-કષાય નામક શગુનો વિનાશ કરનાર. બીજા આત્મ નિરપેક્ષને ઘોર કહે છે. ઘોરણ-બીજા વડે દુનુચર મૂળ ગુણાદિ જેમને છે તે. ઘોરતપસ્વી-ઘૌર તપ વડે તપસ્વી. ઘોરબંભર્યવાસી-દારુણ, જે અલાસવવાળાને દુરનુચરપણે છે. બ્રાહ્મચર્યશીલ. ઉચઢ-સંસ્કારત્યાગ વડે શરીરનો ત્યાગ કર્યો છે તે. સંક્ષિપ્ત-શરીરમાં લીન, વિપુલ-વિસ્તીર્ણ, અનેક યોજન પ્રમાણ ક્ષેત્ર આશ્રિત વસ્તુને બાળવામાં સમર્થ, તેજોલશ્યા-વિશિષ્ટ તપોજન્યક્તિ વિશેષથી ઉત્પન્ન તેજોવાલા. ઉર્વજાનૂ-શુદ્ધ પૃથ્વીરૂપ આસનને વર્જિને, ઔપગ્રહિક નિષધાના અભાવે ઉકુટુક આસને રહેલ, ઉંચા જાનૂ જેના છે તે. અધોશિઅધોમુખ, ઉર્વ કે તિર્યંચ નહીં, તેવી દૃષ્ટિ રાખેલા. ધ્યાનરૂપી કોઠમાં રહેલા, જેમ કોઠામાં ધાન્ય નાંખવાથી અવિપકીર્ણ થાય, તેમ તે ભગવન ધર્મધ્યાનના કોઠામાં પ્રવેશીને ઈન્દ્રિય અને મનને આશ્રીને સંવૃતાત્મા થાય છે.
• સૂમ-૪૪ (અધુરેથી) :
ત્યારે તે ગૌતમસ્વામી શતશ્રદ્ધ, tતસંશય, શતકુતૂહલ તથા ઉત્પન્ન શ્રદ્ધ, ઉતon સંશય, ઉત્પન્ન કુતૂહલ અને સંતશ્રદ્ધ, સંજાત સંશય, અંજાd
