Agam 02 Ang 02 Sutrakrutangsutra Vol 1 Niryukti

Author(s): Bhadrabahuswami, Punyavijay
Publisher: Prakrit Granth Parishad

Page 14

मितिमा १]
सूयगडंगसुई विडयम पढमो सुथक्खंघो। निन्न भवन्ति । भावजिन जेहिं कोध-माण-माया लोभा जिता । जिणाहप्पेण उवसामंग-वेग-सनोगिजिणा तिणि बि गहिता। पदणंवर [जेहिं सुखं सुसकतं ते गणधरा एकास्स वि । चग्गे ण सेसगणधरवसो वि सूतकडस्स ति उवरि मनिहिति ।
अत्थ-जस-चम्म-लच्छी-पवत्त-विभवाण छण्हमेतेसिं । मम इति सध्या सो जस्स अवि सो भष्णती मग ॥ १॥
अतो सूतकडस्स भगक्तो मिचि ति निश्चयेन-आधिक्येन सार्थादितो वा युक्ता नियुक्ताः, सम्यगवस्थिताः । श्रुताभिधेयविशेषा जीवादयः । तथाहि-सूत्रे व एव निर्युक्ताः, यत् पुनः रचनयोपनिबद्धास्वेनेयं निर्युक्तानां युक्तिः नियुक्तयुक्तिः, युक्तशब्दलोपाद् नियुक्तिः । आह-यदि सूत्र एव नियुक्तः सम्यगमस्थानात् सुखबोधा एव ते अर्थाः किमिह तेऽर्था निर्मुक्ताः ?, उच्यते-निर्युक्ता अपि सन्तः सूत्रेऽर्थाः निर्मुक्या पुनरव्याख्यानाम सर्वेऽक्बुभ्यन्ते, अतो णिझुचि कित्त यिस्सहमि परुस्सामि॥१॥
. अधवा भावमंगलं गंदी । सा वि णामादि चतुर्विधा। दवे संखबारसगवूरसंघातो। भाषणंदी पंचविध गाणं 110 "शासचिस्स माण" [उत्त० म०२८ गा०३०] मिति काऊणं दंसपमवि तदन्तर्गतं चेव, दसणान्यगं च चरिचमावि गतिं । मदिं षण्णेऊणं सुतणाणेण अधिगारो। उक्तं चएत्थं पुण अधिकारो सुतणाणे जतो सुतेणं तुसेसाणमप्पणो बिय अणुओग पदीव दिढतो॥१॥
[ व.नि. गा.७९ पत्र ५.] जतो य सुतणाणस्स उद्देसो समुद्देसो अणुण्णा अणुयोगो य पवत्तति, तत्थ वि उद्देस-समुद्देस-अणुण्णातो गतातो, इह 15 तु अणुयोगेण अहियारो । सो चतुर्विधो । तं जधा-चरणकरणाणुयोगो १ धम्माणु० २ गणिमणु० ३ दुव्वाणुयोगो ४ । तत्य कालियसुयं चरणकरणाणुयोगो १ इसिमासिओत्तरज्झयणाणि धम्माणुयोग्मे २ सूस्पण्णचादि गणिताणुयोगो ३ दिडिवातो दव्वाणुजोगे त्ति ४ । अधवा दुविधो अणुयोगो--पुधत्ताणुयोगो अपुधत्तायुयोगो य । पुधत्ताणुयोगो जत्थ एते चत्तारि अणुयोगा पिहप्पिहं वक्खाणिजति । अपुहत्ताणुजोगो पुण जं एकेकं सुत्तं एतेहिं चतुहिं वि अणुयोगेहिं सत्तहि य णयसतेहिं वक्खाणिज्जति । केचिरं पुण कालं अपुधत्तं आसि ?, उच्यतेजावंति अजवहरा अपुधत्तं कालियाणुयोगस्स । तेणाऽऽरेण पुधत्तं कालियसुत दिहिवाते य ॥१॥
[माव. नि० गा० ०६३ पत्र २८५-२] केण पुण पुधत्तं कतं ?, उच्यतेदेविदेवंदितेहिं महाणुभागेहिं रक्खितजेहिं । जुगमासज्ज विभत्तो अणुयोगो तो कतो चतुधा ॥१॥
. [भाव. नि० गा० ७७४ पत्र २९६-१] 25 अजरक्खितउट्ठाण-पारियाणियं परिकघेऊण समिततिय विझं च विसेसेऊणं नहा य पुधन्ती कता तधा भाणिऊण चायोगेण अधिकारो । सो पुण इमेहिं दारेहिं अणगंतव्वो। तं जधा
णिक्खेवे १ गट्ठ २ मिरुत्त ३ विधि ४ पवत्ती ५ य केण वा ६ कस्स ७ । तदार ८ भेद ९ लक्खण १० तदरिहपरिसा ११ य सुत्तत्थो १२ ॥१॥
[कल्पमाष्ये ना. १४९ पत्र १] 30 तत्थ णिक्खेवो णासो णामादि । एगढियाणि सक-पुरंदरवत् , ताणि पुण सुत्तेगट्ठियाणि अत्येगहिताणि य । णिच्छित-, मुत्तं णिरुतं, णिज्वयणं वा णिरुतं, तं पुण अत्थणिरुत्तं सुत्तणिरुत्तं च। विधी काए विधीए सुणेतव्वं ? । पवत्ती कधं अणुयोगो पबत्तति।केवंविधेण आचार्येण अत्थो वत्तव्यो? । एताणि दाराणि जया आयारे कप्पे [भाष्य गा० १४९ तः ८०५]
१°मगखजग-सजों मु०॥ २ सुत्तं सुकतं चूसप्र० ॥ ३ सूत्रत एव पु० विना ॥ ४ आर्यरक्षितस्थविराणां पुष्यमित्रविकास विन्ध्यस्य च चरितं आवश्यकचूर्णि भाग १ पत्र ४०१, आव० हार इत्ति पत्र ३०० मध्ये द्रष्टव्यम् ॥ ५ दुर्बलिका पुष्यमित्रः घृतपुष्पमित्रः वस्त्रपुष्यमित्रश्चेतिनामानस्त्रयः स्थविराः पुष्यमित्रत्रिकत्वेन ख्याति प्राप्ताः ॥
Jain Education Intemational