Aagam 44 Nandisootra Haaribhadriyaa Vrutti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 33

आगम (४४)
"नन्दी- चूलिकासूत्र-१ (मूलं+वृत्ति:) ...... मूलं [३,४] / गाथा ||४७...||
प्रत
सूत्रांक
RESECREC
4645
[३-४] गाथा ॥४७..||
नन्दी- 18. 'अथ प्रक्रियाप्रश्नानन्तर्यमंगलोपन्यासप्रतिवचनसमुच्चयेषु' इहोपन्यासार्थः, किमिति परिप्रश्ने, तत् प्रागुपदिष्टं प्रत्यक्षमिति हारिभद्रीय सूत्रार्थः ॥ एवं चोदकेन प्रश्ने कृते सति न्यायप्रदर्शनार्थमाचार्यः चोदकोक्तानुवादद्वारेण निर्वचनमभिधातुकाम आहवृत्ती
'पच्चक्खं दुविहं पन्नत्त'मित्यादि, एवमन्यत्रापि यथायोगं प्रश्ननिर्वचनसूत्राणां पातनिका कार्येति, प्रत्यक्षं द्विविध | प्रज्ञप्तं, तद्यथा-इन्द्रियप्रत्यक्षं नोइन्द्रियप्रत्यक्षं च, इन्द्रियाणां प्रत्यक्षं इन्द्रियप्रत्यक्षं, इहेन्द्रः स्वरूपतो ज्ञानाद्यैश्वर्ययुक्तत्वादात्मा तस्येदमिन्द्रियं तच्च द्विधा-द्रव्येन्द्रियं च भावेन्द्रियं च,तत्र पुद्गलै ह्यसंस्थाननिवृत्तिः कदम्बपुष्पाद्याकृतिविशिष्टोपकरणं च द्रव्येन्द्रिय, 'निवृत्त्युपकरण द्रव्येन्द्रिय मिति(तत्त्वा.२-१७) वचनात् , श्रोत्रन्द्रियादिविषया सर्वात्मप्रदेशानां तदावरणक्षयोपशमलन्धिरुपयोगश्च है। भावेन्द्रियं, लब्ध्युपयोगी भावेन्द्रिय' मिति(तत्त्वा.२-१८) वचनात्, इन्द्रियप्रत्यक्षं न भवतीति नोइन्द्रियप्रत्यक्षं, नोशब्दः सर्वप्रतिषेधे ॥ ___से किं तमित्यादि (४-७६) अथ किं तदिन्द्रियप्रत्यक्षं , तत् इन्द्रियप्रत्यक्ष पञ्चविध प्रज्ञप्त, तद्यथा-श्रोत्रेन्द्रियप्रत्यक्षमित्यादि, श्रोत्रन्द्रियस्य श्रोत्रन्द्रियप्रधान वा प्रत्यक्षं २, श्रोत्रेन्द्रियनिमित्तमित्यर्थः, एवं शेषेष्वपि वक्तव्यम्, एतच्चोपचारतः प्रत्यक्षं, न परमार्थतः, कथं ज्ञायत इति चेत् सूत्रप्रामाण्या , वक्ष्यति च-"परोक्खं दुविहं पबतं, तंजहा-आभिणियोहियणाणपरोक्खं च सुयणाणपरोक्खं च" न च मतिश्रुताभ्यामिन्द्रियमनोनिमित्तमन्यदस्ति यत् प्रत्यक्षमञ्जसा भवेत् , भावे च षष्ठज्ञान-18 प्रसंगाद् विरोध इति, तस्मात् परोक्षमेवेदं तत्त्वत इति, आह-इह लोके लिंग परोक्षमिति प्रतीतमिति, उच्यते, इह यदिन्द्रियमनो-13 भिवाह्यलिंगप्रत्ययमुत्पद्यते तदेकान्तेनैवेन्द्रियाणामात्मनश्च परोक्षं, परनिमित्तत्वाभूमादग्निज्ञानवदित्यतः परोक्षमिति प्रतीतिः,
॥ २८॥
दीप अनुक्रम [५५-५६]
CA
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र - [४४], चूलिकासूत्र -[१] "नन्दीसूत्र" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी-रचिता वृत्तिः
~33.