Aagam 44 Nandisootra Haaribhadriyaa Vrutti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 55

आगम
(४४)
प्रत
सूचांक
[२०-२१]
गाथा
॥५८..।।
दीप अनुक्रम [[८६-८७]
1563436
“नन्दी”- चूलिकासूत्र-१ ( मूलं + वृत्तिः)
मूलं [२०-२१] / गाथा ||१८... ||
नन्दी- 'से किं तमित्यादि ॥ (२०-११३) ॥ अथ किं तत् सिद्ध केवलज्ञानं १, सिद्धकेवलज्ञानं द्विविधं प्रज्ञतं, तद्यथा- अनन्तरसिहारिभद्रीय केवलज्ञानं च परम्परसिद्ध केवलज्ञानं च तत्र शैलेश्यवस्था पर्यन्तवर्त्तिसमयसमासादितसिद्धत्वस्य तस्मिन्नेव समये यत् केवलज्ञानं वृचौ तदनन्तरसिद्ध केवलज्ञानं, ततो द्वितीयादिसमयेष्वनन्तामप्यनागताद्धां परम्परसिद्ध केवलज्ञानमिति ।
॥ ५० ॥
'से किं तमित्यादि ॥ (२१-१३०)। प्रश्नसूत्रस्य निर्वचनम् अनन्तरसिद्ध केवलज्ञानं पंचदशविधं प्रज्ञतं, सिद्धानामेवानन्तरभवगतोपाधिभेदेन पंचदशभेदभिनत्वात्, पंचदशभेदभिन्नतामेव दर्शयन्नाह तद्यथा-तीर्थसिद्धा इत्यादि, तत्र येनेह जीवा जन्मजरामरणसलिलं मिथ्यादर्शनाविरतिगंभीरं विचित्रदुःखगणकरिमकरं रागद्वेषपवनप्रक्षोभितमनन्तसंसारसागरं तरन्ति तत्तीर्थामिति, तच्च यथाऽवस्थितसकलजीवाजीवादिपदार्थप्ररूपकं अत्यन्तानवद्यान्याविज्ञातचरणकरणक्रियाधारं अचिन्त्यशक्तिसमन्विताविसंवाझुडुपकल्पं चतुस्त्रिंशदतिशयसमन्वित परमगुरुप्रणीतं प्रवचनम्, एतच्च संघः प्रथमगणधरो वा, तथा चोक्तम्- “तित्थं भंते तित्थं, तित्थकरे तित्थं ?, गोयमा ! अरिहा नियमा तान तित्थंकरे, तित्थं पुण चूाउन्नण्णो समणसंघो पद्मगणहरो वा" इत्यादि, ततश्च तस्मिन्नुपपन्ने ये सिद्धास्ते तीर्थसिद्धाः, अतीर्थसिद्धास्तीर्थान्तरसिद्धा इत्यर्थः श्रूयते च 'जिणन्तरे साहुबोच्छेओति, तत्रापि जातिस्मरणादिनाञ्याप्तापवर्गमार्गाः सिध्यन्ति एव, मरुदेविप्रभृतयो वाऽतीर्थसिद्धास्तदा तीर्थस्यानुत्पन्नत्वात् तीर्थकर सिद्धास्तीकरा एव, अतीर्थकरसिद्धा अन्य सामान्यकेवलिनः, स्वयम्बुद्धाः सन्तो ये सिद्धास्ते स्वयं बुद्धसिद्धाः, प्रत्येकबुद्धाः सन्तो ये सिद्धास्ते प्रत्येकबुद्धसिद्धा इति । अथ स्वयं बुद्धप्रत्येकबुद्धयोः कः प्रतिविशेष इति उच्यते, बोध्युपधिश्रुतलिंगकृतो विशेषः, तथाहि स्वयंवुद्धा बाह्यप्रत्ययमन्तरेणैव बुध्यन्ते, प्रत्येकबुद्धास्तु न तद्विरहेण श्रूयते च बाह्यवृषभादिप्रत्ययसापेक्षा करकंड्वादीनां प्रत्येकबुद्धानां बोधि
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.. आगमसूत्र - [ ४४ ], चूलिकासूत्र -[१] "नन्दीसूत्र" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी रचिता वृत्तिः ... अत्र 'सिद्ध'स्य पंचदश भेदानां वर्णयते
~ 55~
सिद्धकेवलज्ञानं
॥ ५० ॥