Aagam 44 Nandisootra Haaribhadriyaa Vrutti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 75

आगम
(४४)
प्रत सूत्रांक
[३५-३६]
गाथा
||68..||
दीप
अनुक्र
[११९
१२० ]
नन्दीहारिभद्रीय वृत्तौ
“नन्दी”- चूलिकासूत्र -१ ( मूलं + वृत्तिः)
मूलं [३५-३६] / गाथा ||७४...||
॥ ७० ॥
गहियं सदेति तं कह णु ? || १ || सद्देति भणति बत्ता तम्मतं वा ण सदमुत्ती ( बुद्धी) ए । जदि होज्ज सदबुद्धी तोऽवाओ चैव सो होजा ॥ २ ॥ जति सहबुद्धिमेत्तयमवग्गृहे तव्विसेसणमवाओ। णणु सहो णासहो ण य रूवादी विसेसो ऽयं ॥ ३॥ श्रोत्रम्मि य णावायो तम्भेयाविक्खणं अवाओति । तभेयाविक्खाए गणु थोवमिर्णपि णावाओ || ४ ||" इत्यादि, अन्ये त्वाचार्या इदं सूत्रं विशेषसा४ मान्यार्थावग्रहविषयं व्याचक्षते, अव्यक्तं-अनिद्धरितविशेषस्वरूपं अशब्दव्यवच्छेदेन शब्दं शृणुयात् तेन शब्द इति शब्दमात्रमवगृहीतं न पुनरेवं जानाति क एष शब्दः, शांखनादीनामन्यतमः, आदिशब्दाद्रसादिपरिग्रहः, तत्रापीयमेव वातीत, युक्तियुक्ता चेयं व्याख्येति, तत प्रविशति सदपर्यालोचनां करोति, इह च दुरवबोधत्वाद्वस्तुन अपटुत्वाच्च मतिज्ञानावरण| क्षयोपशमस्या संजातापाय एवेोपयोगाच्युतः पुनरप्यन्यमन्तर्मुहूर्त्त मीहते, एवमहोपयोगाविच्छेदत एव प्रभूतानप्यन्तर्मुहूर्त्तानीहत इति सम्भवः, ततो जानातीत्यादि, वस्तुतः गतार्थं यावत् स्पर्शनन्द्रियवक्तव्यता, उक्तं च भाष्यकारेण "सेसेसुवि रूपादिसु विसएसुवि होइ रूबलक्खाई । पायं पच्चासन्नत्तणेणमीहादिवत्थूणि ॥ १ ॥ थाणुपुरिसादिकुप्पलादिभिन्नकरिल्लमसादी । सप्पो - प्पलणालादिय समाणरूवादिविसयाई ॥ २ | एवं चिय सुमिणादिसु मणसो सदादिसु विससु । होतिदियवावाराभावेऽवि अवग्गहादीया ||२||" इत्यादि, 'से जहा णामए' इत्यादि, इह प्रतिबोधप्रथमसमयेऽव्यक्तम्- अनिर्द्धारितस्वरूपं स्वप्नं प्रतिसंवेदयेत् तस्य तदार्थावग्रहः, तत ऊर्ध्वमीहादय इति, अन्य तु मनसोऽप्यर्थावग्रहात् पूर्व व्यंजनावग्रहं मनोद्रव्यव्यंजनग्रहणलक्षणं व्याचक्षते, तत् पुनरयुक्त, अनार्षत्वाद्, व्यंजनावग्रहस्य श्रोत्रादिभेदेन चतुर्विधत्वात् शेषं प्रकटार्थ यावत् सेतं मलगदिते । इह च सुखप्रतिपत्यर्थ स्वप्नमधिकृत्य नोइन्द्रियार्थावग्रहादयः प्रतिपादिताः, अन्यथाऽन्यत्रापीन्द्रियव्यापाराभावे सति मनसा
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित... आगमसूत्र - [४४ ], चूलिकासूत्र [१] "नन्दीसूत्र" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी -रचिता वृत्तिः
~75~
अवग्रहादिः क्रमः मत्तेर्विषयः
|| 190 ||