Aagam 44 Nandisootra Haaribhadriyaa Vrutti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 94

आगम (४४)
"नन्दी- चूलिकासूत्र-१ (मूलं+वृत्ति:)
मूलं [४३-४४] / गाथा ||८१...||
.....
प्रत
नन्दी-
हारिभद्रीय
सूत्रांक
॥८९॥
[४३-४४]
गाथा ||८१..||
तेभ्यश्चाकारस्य स्वभावभेदन व्यावृत्तत्वात् , स्वभावभेदेन व्यावृत्त्यनभ्युपगमे च घटादिपर्यायाणामेकत्वप्रसंगाद्,अतः स्वभावभेदनिबन्धनत्वादकारपोयता तेषामिति,तस्मात् स्वपरपर्यायापेक्षया खल्वकारस्य सर्वद्रव्यपर्यायराशितुल्यधर्मताऽविरोध इति, न चेदमु- गमिकादि सूत्र, यत आगमेऽप्युक्तम्-"जे एग जाणति से सब जाणति, जे सम्बं जाणति से एग जाणति"त्ति, अस्यायमर्थः-य एक वस्तूपलभते | सर्वपयोयैः स सर्वमुपलभते, कश्चैकं सर्वपर्यायैरुपलभते य एव सर्व सर्वथोपलभत इत्यता-सर्वमजानानो नाकारं सर्वधोपलभत इति, ततश्चास्मात् सत्रात् सर्वमेव वस्तु सर्वद्रव्यपर्यायराशितुल्यधर्मक, इह त्वक्षराधिकारादक्षरमुक्तमिति, इतश्चतदकारायेव प्रतिपत्तव्यं अस्मिन्नेवाधिकारेऽक्षरस्यानन्तभागो नित्योद्घाटित इत्युपन्यस्तत्वात्, केवलस्य चाविभागसम्पूर्णत्वेन निकृष्टानन्तभागासम्भवाद् अवधेरप्यसंख्येयप्रकृतिभेदभिन्नत्वान्मनःपर्यायज्ञानस्याप्योधत ऋजुविपुलभेदभिन्नत्वात् पारिशेप्यादकारादिश्रुताक्षरस्य निबन्ध| नज्ञानस्यवासावित्यलं प्रसंगेन, 'सेतं' इत्यादि निगमनद्वयमपि निगदसिद्धगं ॥
'से किंत' मित्यादि । (४४-२०२)॥ अथ किं तद्गमिकम् , हादिमध्यावसानेषु किञ्चिद्विशेषतः पुनस्तत्सूत्रोच्चारणलक्षणो गमः, यथाऽऽदिविशेष तावत 'इह छज्जीवणिके' त्यादि, गमा अस्य विद्यन्ते इति 'अत इनिठना' विति (५-२-१२५) द गमिक, इदं च प्रायोवृत्या दृष्टिवादे, तस्यैव गमबहुलत्वात् , अगमिकं तु प्रायो गाथाद्यसमानग्रन्थत्वात् कालिकश्रुतमाचारादि,
'से तमित्यादि निगमनद्वयं कण्ठ्यं । 'तं समासतो दुविहं पन्नत्तं तद्गमिकागामिकं अथवा तदोषश्रुतमर्हदुपदेशानुसारि समासतः संक्षेपण द्विविधं प्रज्ञप्तं, तद्यथा-अङ्गप्रविष्टं अलबाह्य च, अत्राह-पूर्वमेव चतुर्दशभेदोदेशाधिकार अङ्गप्रविष्टं च अंगवाई । चेत्युपन्यस्तै, किमर्थं पुनस्तत् समासत इत्याद्युपन्यासेन तदेवोद्दिश्यत इति , अत्रोच्यते, सर्वेभेदानामेवाङ्गानाप्रविष्टमेदद्वयान्त-पदा
दीप
अनुक्रम [१३६
१३७]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र - [४४], चूलिकासूत्र -[१] "नन्दीसूत्र" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी-रचिता वृत्तिः |... अत्र श्रुतज्ञानस्य गमिक-अगमिक भेदयो: वर्णनं आरभ्यते
~94~