Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ E OF ]D](c)(c) EDIT@SEO]\ @SED) akelaka graMthamALA pu5-82 tattvArthAdhigama sUtrArtha : saMpAdaka : tapasvI munizrI akSaka vijayajI mahArAja [ED]EalO3EZED]CO313EZEDal[ OCTOR
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAthe sAthe chapAyela pustakonI yAdI 1. kalyANaka stavana TeDara 23. sAmAyIka pratikamaNane 2. bASabhadeva caritra aSTakama uparanI kathAo 3. zAMtinAtha caritra 24. tilakamajarI 4. neminAthanekRSNa caritra 25. jaina kathAo bhAga-3 5. pAzvanAthane AdinAtha ra6. vairAgyanuM amRta yAne caritra - samarAditya caritra da. mahAvIra caritra ra7. jhaSabhadeva caritra stavanA 7. jaina rAmAyaNa 8. ceIcayathuIsajajhAya 28. zAntinAtha caritra stamALA vano sAthe 9. zakarAjAnI kathA 29. neminAtha caritra stavano 10. samaktinA saDasaTha belanI sajajhAya artha sAthe 30, pArzvanAtha caritra sta11. akalaka vijayanu vano sAthe jIvanacaritra 31. mahAvIra caritra stavano 12. kumArapALa caritra sAthe 13. bhaktAmara artha kathA 33. jaina rAmAyaNa sahita 33. bhakta mukti paryuSaNa14. chakama graMthasAra bhA-1 pava mALI 15. naLa-damayaMtI caritra 34. bhUbhuva: sva: bhA-1 16. prakaraNa bhASyasAra , | 35. zAMbapradyumna caritra 17. jaina kathAo bhA-1 36. vIzasthAnakanI kathAo 18. cha karmagraMtha sAra bhA-ra 37. jaina kathAo bhA-4 19. jaina kathAo bhAga-2 38 maNI zrIpALa 20. sajajhIya mALA 39 nemi vivAha 21. bhegApabhAga viramaNavrata 40. mahAbaLa malayI suMdarI 22. kuvalayamALA kathA caritra ( anusadhAna TAITala 3 upara )
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI paramAtmane namaH zrI gurave namaH akalaMka graMthamALA puSpa-2 tasvArthAdhigama sUtrArtha prakAzakaakalaMka para c, navanIta je. mahetA pAdazAhanI piLa, rIlIpha roDa amadAvAda-380 001. tapasvI munizrI akalAcA-mahArAja saM. 2045 4 nakalaH 1000 ja mUlya rUA. 10 thI
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ ceAjanA zrI akalaMka graMthamALA taraphathI jaina dharmanA atyuttama pustaka chapAya che. temAM yathAzakti bhAga levA vinaMtI che. jJAnadAna sarvotkRSTa dAna che. rUA. 1501, ApavAthI peTrana thavAya che ane chapAtA hajAra pustakamAM phATI jIvana jharamara levAya che. rUA. 1001 AjIvana sabhyanA che. rUA. 551 pAMca varSoMnA sabhyanA che. rUA. 151 eka varSanA sabhyanA che, upara mujaba ke tethI vadhu ApanAranuM nAma pustakamAM levAze. hAjara pustakAnuM lIsTa pAchaLa ApyuM che. temaja kula ekAzI pustakA chapAyAM che ane sattAsa bAkI che. eTale ekaseA ATha chapAvAnI dhAraNA che. pU. sAdhu sAdhvIAne temaja jJAnabhaMDArane A pustaka bheTa apAya che. temaja zrAvaka zrAvakAne echAmAM ochA za. 151, bheTa mekalavAthI ke hAjara pustakA bheTa apAya che. pustakAnuM vecANa thatuM nathI. bheTa rakama levAya ane bheTa pustaka apAya che. bheTa rakamanI paheAMca apAya che ane pustakamAM nAma paNa chapAya che sAdhu sAdhvIone vinaMtI karavAmAM Ave che ke Apa upadhAna ujamaNA prasaMge mahAtsava prasaMge amene sArI rakama meAlAvaze| tA ApanA kahevA mujaba pustaka chapAvIzu varSItapa, siddhi tapa upadhAnAdimAM prabhAvanA mATe paDatara kiMmate pustaka apAze. * navanIta je mahetA pAdazAhanI pALa,rIlIpha roDa,amadAvAda-1 sudraka : sAgara prinTarsa' pAdazAhanI pALa, rIlIpha roDa, nAda
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA - zrI tatvArthAdhigama sUtra-sarva samAjamAM ati pracalita che jenA racayitA pUrvadhara mahApuruSa zrI umA svAtijI mahArAja che. AgamasAgaranuM maMthana karI teozrIe TUMkANamAM siddhAMtane sAra-taddana nAnA-TUMkA sUtromAM raju karyo che digaMbara samAjamAM paNa A sUtra jANatuM ane mAnItuM che, tatvArthAdhigama sUtramAM Agamano sAra che. jaina darzana no sAgara che anya darzano nadI samAna che. sAgaramAM saghaLI nadIone samAveza thAya che. anya darzanakAro-matakArogItA bAIbala kurAna vi. potAnA dharmanA siddhAMtane rajU kare che. jyAre sAgara samAna jaina darzanano eka pustakamAM kaI rIte samAveza thAya. AtmA dharma tathA karmanA viSaya upara lAkha zlokonI racanA che. AvA gahana ane jaTila viSayane eka pustakamAM 'kevI rIte samAvI levAya mATe ApaNe jaina darzananuM eka pustaka kurAna, bAIbala ke gItAnI jema batAvI zakatA nathI chatAM batAvavuM hoya te zrI tavArthAdhigama sUtra-kalpasUtra vigerene batAvI zakIe. saMtoSa ApavA khAtara zrI tatvArthIdhigama sUtra upara keTakeTalA AcAryAe TIkAonI racanA karI che. AvA gahana ane jaTila graMtha viSe zuM lakhavuM ? jenI prastAvanA paNa eka graMtha banI jAya tevo A graMtha che. digaMbaronI jema ApaNuM loke gaLathuthImAM ja A graMthano abhyAsa kare te tAta nathI ke ApaNuM zraddhAne koI bhraSTa yA ethI karI zake. zraddhAne banAvavA AvA tatvajJAnanA graMthanA abhyAsa karavo joIe. bahene jeTalI
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaNatAM ane bhAI A dukAnamAM beThA beThA paNa eka eka sUtra gokhI kADhe te TUMka samayamAM ja graMtha kaMThastha thai zake. vadhu zuM lakhuM....munirAja zrI akalaka vijayajI A viSayamAM ThIka ThIka puruSA karI rahyA che. emanI jJAnaruci praza MsanIya che. ghaNAMya graMthA temane sArarUpe bahAra pADyA che. kharekhara teo abhinaMdanane pAtra che. me muk vAMcyA nathI eTale prastAvanAmAM pUrA nyAya ApyA nathI. sujJeSu hi... ahunAM 3. zrI labdhi lakSmaNa sUri zizu kIti caMdrasUri 1. rUA. 1001/-rasIkalAla mantilAla pATaNavALA, pAralA 2. rUA. 1001/- sulatAnamalajI cAMdamalajI malADa rUA. 1001/- nagInadAsa bhAyacaMda samauvALA malADa rUA. 1001/- kArADa, sabhavanAtha jaina derAzara, rUA. 1001/- maraghAbena jyaMtIlAla rAjapAla mULIvALA 6. ' rUA. 1001/- sahacarUNA pArzvanAtha jaina derAsara bAbulanAtha 4. akalaMka graMthamALAmAM dravya sahAyakanI yAdI
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. rUA. 1001/- khumacaMda ratanacaMda jerAjI 8. rU. 1001/- asIma azaka mahetA, marIna DrAIva 9 rUA. 1001/- gokasadAsa maganalAla rU. 1001/- kAntilAla lallubhAI jhaverI 11. rUA. 1001/- pukharAjajI acalA, mIrajhA sTrITa 12. rUA. 1001/- parazotama velajIbhAI kuMbhAsaNavALA ( AMbela khAtAnI upara) 13. rU. 501/- bhagavatI maphatalAla lakSmIcaMda pATaNavALA 14. , 501/- ramaNalAla DAhyAbhAI aMbAsaNavALA 15. ,, 501/- zAntilAla maganalAla pIvALA menzana 16. , 501/- nagInadAsa dozI marIna DrAIva nIlama 17 , 501/- zailezabhAI caMdulAla zAha sarvodaya nagara 18. 501/- dhuLAlAla popaTalAla zAha karaNanagaravALA 19 ,, 501/- hiMmatalAla kAntilAla nahAlacaMda operAhAusa 20. , 501/- bhavaralAlajI navajIvana sosAyaTI grAnTa reDa, muMbaI
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjyazrIne paricaya muni akala'ka vijaya janma sthaLa : lI`ca jI. mahesANA saMvata H 1970 phAgaNa suda-5 saMsArI nAma : amRtalAla zivalAla zAha dhArmika zikSaka tarIkenA vyavasAya karIne jJAna ane tapanI pravRtti dvArA saMyama bhAvanAmAM abhivRddhi thatAM pU. AcArya zrI vijaya bhUvanabhAnuMsUrI pAse saMvata 2035 nA vaizAkha suda-3 nA rAja malADa mukAme dIkSA aMgIkAra karI muni akalaMka vijaya nAmabhidhAna prApta karyuM. mAnava avatAre siddhakSetra jevA divya dhAmamAM vamAna. tapanI 100 eLI 2040nA vaizAkha suda-3nA roja pUrNa karI. sva. pU. ka zAstra pAraMgata siddhAMta maheAdadhi pU. AcAya zrI vijaya premasUri mahArAja pAse dhAmika kama grathAdi abhyAsa karyo. dIkSA pachI ratnatrayInI ArAdhanAmAM udyamavaMta che hAla vadhu mAna tapanI puna: 47 mI eLInI ArAdhanA cAle che jJAna tattvajJAna ane sAhityanuM saraLa sumeAdha ne sugrAhya zailImAM lekhana saMpAdananA kAya mAM pravRttizIla evA munizrIne koTi koTi dina. 3 --preA. vina zAha bIlImArA.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI muktAnamalajI cAMdamalajI senIgarA che " (nAraDola-rAjasthAna) nyu mana-madira ?? S.V. Road malADa vesTa naTarAja mArkeTa sAme, muMbaI
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ dosad tattvArthAdhigama sUtrArtha chApavAmAM sahAyaka tarIke rUA. 1001/- mulatAnamalajI cAMdamalajI taraphathI maLyA che. tene sAbhAra svikAra karavAmAM AvyA che. temanuM TUMka jIvana nIce mujaba che. mulatAnamalajIne janma nADola (rAjasthAnamAM ) sa 1975 mAM pitA cAMdamalajI vanarAjI seAnIgarA ane mAtA magajjubenanI kukSIe thayA hatA. temanA bIjA pAMca bhAI e nAme dAnamalajI, jhaveracaMdajI, pukharAjajI, sAhebacAMdajI ane lakSmIjI hatA. e mhenADAhI ane asI nAme hatI. Aje sIttera vaSa~nI uMmare paNa vI tapa karI rahyA che. aThThAI e ghaNI ja karI che, navvANuM yAtrA karI che ane tapazcaryA tA cAlu ja che. e varSI tapa karyA pachI hAla trone varSI tapa cAle che. 5`camI tapa, pauSadazamI tapa ane vadhamAna tapanI trevIsa oLI karI che. A rIte zrAvaka dharmanI ArAdhanA karI jIvana saphaLa banAvyu che. saMgha sAthe sAthe kALIgaMdhAra ane dayALazAnA killAnI yAtrA karIne karAvI che. sameta zikhara vagere tIrthAMnI paNa yAtrA karI che temanAM dharmapatni zAntAbena paNa dharmiSTha maLyAM che. * temanI uMmara sATha varSanI che ane pAMca dIkarA ane e dIkarIe bhAsakhamaNanI tapasyA karela che. teo dhamakriyAmAM uttarAttara AgaLa vadhe. ema icchIe. nADAla (rAjasthAna ) jaina bheAjanazALA temanA taraphathI cAlu' che. dharmAnurAgI che. exchangth th
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ OiBO EDITED GREE OBEDIO OBCRED: 6 ) CROSO3EDC3OJEELCOHE6) zrI vADIlAla jIvarAja jhaverI "pAlanapuravALA TEST (c)ED CO-OPE='564 F OR CHOTOGRESE PEST COL6Y.OJAS.Golf.ADITY
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricaya yAne saMkSipta jIvana jharamara zrI vADIlAla jIvarAjabhAI. dharmanISTha ane saMskAra puruSa che teozrI pAlanapuranA vatanI hoI khUba ja mAnapinAnA susaMsakAra pAmI AgaLa Avela che. meTrIka pAsa thaIne kalakattA, barSA vyavasAya aMge rahyA ane tyAthI muMbaI hAla paccAsa sAITha varSathI rahe che. temanA dainika dhArmika kAryakrama sAmAyika, jInapUjA ane lagabhaga eka hajAra svAdhyAyane che pAlanapuramAM zrI jagadgurU jaina mitramaMDaLanA teo sthApaka che tenA . A taMgata pAThazALA, boDIMga, keLavaNI phaMDa Adi sthAnA varSothI agagaya kAryakartA hAlamAM paNa che. zrI zAMtinAtha jaina derAsaramAM TrasTI tathA muMbaI pAyadhunI khAte ane zrI pravacana pUjaka sabhAnA mAnada sekreTarI varSothI malADa jaina saMghanA - (devakaraNa mUlajI) upapramukha tarIke paNa hatA. teozrI malADa poSAtI maMDaLanA hAlamAM pramukha che. teo saMskRta tathA prAkRta tathA jayotiSanA sArA abhyAsI che. sva. A vikAzacandrasUrie je. mahendra jaina paMcAMga pAMtrIsa varSa sudhI je cAlu rahela tenA pAMniza varSa sudhI saMpAdaka tarIke teo rahyA hatA. tee zrI jhaverI bajAramAM hIrAne dhaMdho karatA hatA. hAlamAM varSothI nivRtta che. zrI nAnubhAI nagInadAsa saMcAlIta jaina paMDaLanA sekreTarI ghaNA varSa sudhI hatA. Aje 82 varSanI jaipha vaye paNa temanI dhArmika kriyAo yuvakane paNa vicAra karato kare tevI che. teozrInA parivAramAM cha putre cAra putrI che ane temanA dharmapatnI (svargavAsI thayela che. teozrI amArA khUpa ja paricita ane AtmIya murabbI che, snehI che. temanA jIvana vize vizeSa to zuM kahevuM. lI. paM. punamacaMda ke zAha - zrI hIrasUrizvarajI saMskRta pAThazALA geDIjI muMbaI : pAyaghunI, naM 3.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatvArthasUtra. pahele adayAya-1 samyagdazana jJAnacAritrANi mokSamArga : 1 samyagdarzana 'samyajJAna ne samyaccAritra e traNe maLIne mekSamArga bane che. e traNenuM samuditapaNuM te makSa mArga che. samyagdarzana vinAnuM jJAna te ajJAna kahevAya che. samyajJAna vinAnuM cAritra te kaSTa kriyA kahevAya che. samyagdarzana eTale sAcI zraddhA, vizvAsa, pratIti, vItarAga sarvajJa tIrthakaroe je vastu je svarUpe kahI hoya te svarUpe mAnavI te samyagdarzana che. samyagdarzana hovA chatAM samyajJAna ne samyaccAritra na hoya tema bane. paraMtu samyajJAna hoya tenAmAM samyagdarzana avazya heya ane samyaccAritra hoya tenAmAM samyajJAna ne samyagdarzana baMne heya. guNaThANanI apekSAe ceAthe guNaThANuM avirati samyagdaSTinuM che. te zreNika ane kRSNa vagerene hatuM. paraMtu pAMcamuM guNaThANuM paccakhANa virati karavAthI Ave che. eTale zraddhA ekalI kAmamAM AvatI nathI. zarIramAM roga thaye heya ane vaidya upara ekalI zraddhA rAkhIe to roga maTe nahi. tenI pAsethI kaI davA levI te jANavuM joIe ane jANyA pachI eTale davA lAvyA pachI te davA jyAM sudhI vAparIe nahi tyAM sudhI kevaLa jANavA mAtrathI lAbha thatuM nathI eTale samyagdarzana ne samyajJAna hovA
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ chatAM te mujakhanuM vana na karavAthI phAyado thatA nathI. eTale samyapcAritrakriyA rUpa che. jJAnasya phlavita H je samyajJAna hoya te virati AvyA vinA rahe nahi. eTale cAthe guNaThANe jIvAdi navataOAnuM jJAna thatAM heya jJeya ne upAdeyanuM bhAna thAya che. pachI gheADeghaNe aMze virati karavAnuM mana thAya. paccaklRkhANa levAthI pAMcamuM guNuThANu' prApta thAya che. temAM zrAvakanAM khAra vrata levAya che. pachI sarva pApavyApAranA tyAga karavA rUpa savarita eTale dIkSA-pratrajyA grahaNa karI aNugAra anavA taiyAra thAya tene chaThThuM* guNuThANu pharase che. te vakhate pramAda AvI jAya che. te pramAdamAMthI nIkaLI apUrva vIceollAsa vadhatAM jIva apramatta nAme sAtame guNaThANe Ave che. paNa te apramatta dazA be ghaDI sudhI TakatI na heAvAthI pAchA chaTha guNaThANe Ave che. ema chaSS'ne sAtamuM guNuThANuM jholA khAtuM rahe che. pramAda dazA paNa be ghaDIthI vadhu rahe tA te nIce paDe che. atyAranA jIvAne uttama saMghayaNanA abhAve apramattadazA vadhu TakatI nathI. tethI sAtamA guNuThANAthI AgaLa jaI zakatA nathI. ghaNuM ucca cAritra pALe teA paNa chaThThA sAtamAmAM jholAM khAtAM haiAya che. prathamanA traNa saMghayaNuvALA jIva kaSAyAne dabAvatA upazamAvatA ATha nava daza ne agIAramA guThANA sudhI AvIne paDI jAya che. kAraNa ke te kaSAyAnA kSaya karatA jatA nathI tethI
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ pANImAM jema kacaro nIce besI jatAM pANI svaccha dekhAya che. tema niraticAra cAritra pALavA chatAM nimitta maLatAM kacaro upara AvatAM pANI DahoLAI jaI meluM thAya che. tema te jIva agyAramAM guNaThANAthI paDIne anukrame dazame navame AThame sAtame chaThe Ave che. koIka jIva paDIne cheka pahele guNaThANe mithyAtve paNa Ave che. prathama saMghayaNavALo jIva chaThaThe ke cothe AvI pharI caDavAnI mahenata kare te kaSAyono kSaya karatA kSapakazreNI mAMDI AThame navame dazamethI sIdhe bArame jAya che. agiyArame guNaThANe te upazamazreNIvALA ja jAya che. bAramAne aMte jIva jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya ane aMtarAya e traNa karmane kSaya karI terame Ave tyAre kevaLajJAna kevaLadarzana prApta kare che. tethI jagatanA tamAma bhAvo jANe che, dekhe che prathama mehanIya karmane kSaya karI dazame guNaThANe sUmalabhane khapAvI bArame Ave tyAre mehanIya karmano sarvathA kSaya thayelo hoya che. chaThuM sAtamuM guNaThANuM jema aMtamuhUrtathI vadhAre TakatuM nathI. bane maLIne te dezanA pUrvakoDavarSa sudhI Take che. paNa chaThuM ke sAtamuM ekaluM dezanA pUrva koDa varSa sudhI TakatuM nathI aMtarmuhUrta badalAyA kare che. tevI ja rIte ADamAthI bAramA guNaThANane kALa paNa aMtamuhUrta ja che. eTale ja sAmAcikane kALa eka muhUrta aDatAlIsa
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ mInITano rAkhyo che. eka ja muhUrtamAM jIva cAra ghAtI karmane kSaya karI cAra anaMtAM meLave che. anaMtajJAna anaMtadarzana anaMtacAritra ne anaMtavIrya pachI AyuSya karmanA kSaye bAkInAM nAma, gotra ane vedanIya maLI cAre aghAtI karmone kSaya caudame guNaThANe thatAM jIva eka ja samayamAM siddha thAya che. tatvArtha zraddhAnA samyagdarzanam (ra) tatva ane tenA arthamAM ruci pragaTavI, zraddhA thavI tene samyagdarzana kahevAya che. tanisargAdaddhigamAThA (3) te samyagdarzana naisargika (kudaratI rIte) ane upadezathI ema be prakAre utpanna thAya che te bannemAM anaMtAnubaMdhI cAra kaSAya, samakti mehanIya, mizramehanIya, mithyAtva, mehanIya e darzana saptakane kSaya, upazama ke kSapazama. avazya thAya che. darzanasaptakanA kSaye jIvane kSAyika samakti prApta thAya che, te AveluM jatuM nathI. darzanasaptakanA upazame upazama samati thAya che. te aMtarmuhUrtathI, vadhAre TakatuM nathI. darzanasaptakanA kSapazame kSaye pazama samati thAya. che. upazamamAM kaSAyone dabAvate jAya che paNa kSaya karate nathI. jyAre kSapazamamAM udaya Avela karmone kSaya kare che ane anudita karmone upazama kare che. mATe thayezamAM kahevAya che. te vadhumAM vadhu eka bhava AzrI tetrIsa sAgarepama ane aneka bhava AzrI chAsaTha sAgaropama sudhI Take che. pazama samakti asaMkhyAtavAra Ave che ne jAya
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. Ave tyAre cothA guNaThANe hoya ane jAya tyAre pahelA guNaThANe hoya chatAM bIja baMdhAI gayuM hovAthI taddana nAza pAmatuM nathI. upazama samakti AkhA bhavacakamAM pAMca ja vAra Ave che. pahela vaheluM jIva upazama samati pAme che. pachI cAra vakhata upazama zreNImAM Ave che. eka bhavamAM be vakhata upazamaNuM thaI zake che. jIvA jIvAvabaMdha saMvara nirAmekSA (4) jIva ane ajIva e tattvA ya jANavA yogya che. Azrava ne baMdha be ta hoya eTale tajavA yogya che. saMvara nirjarA ne mokSa e traNa ta upAdeya eTale AdaravA yogya che. zubhAzrava te puNya che ane azubhAzrava te pApa che. puNya amuka aMze upAdeya che. pApa sarvathA heya che. e sarvanuM varNana AgaLa kahevAze. nAma-sthApanA-dravya-bhAvatastanyAsa : (5) nAma sthApanA dravya ane bhAvathI te tarave jANI zakAya che. jJAna meLavavAnuM sAdhana tenikSepa kahevAya. te cAra prakAre che. vastune oLakhavAne saMketa te nAma. vastunI gerahAjarImAM tenuM AropaNa pratibiMba te sthApanA. vastunI bhUta ane bhAvI avasthA te dravya ane vartamAna avasthA te bhava kahevAya. jema ke prabhu mahAvIranuM nAma te nAmajina. temanI pratimA te sthApanA jina. temanI kevaLajJAna prApti agAunI sthiti temaja mokSe gayA pachInI sthiti te
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyajina ane kevaLajJAna pAmI meAkSe jAya tyAM sudhInI avasthA te bhAvajina A pramANe nikSepA vicAravA. pramANa-nathairadhigamaH (6) jIvAditattvanuM jJAna pramANa ane naya dvArA thAya che. anaMta guNaparyAyavALI dareka vastune anekarUpe avalAkI tenA dharmonA samanvaya karI tenA svIkAra karavA te pramANa che. judI judI apekSAe mukhyapaNe svIkArI bAkInA gauNu mAnavA te naya che. (7) . nirdezasvAmitva sAdhanAdhikaraNa sthitividhAnataH satsa'khyAkSetraspardhA nakAlAntarabhAvApabahuvaizrva (8) anuyAgadvAra e paNa jJAnanAM sAdhana che. nirdeza eTale vastunI vyAkhyA. rUpa, raMga, svarUpa, svabhAva, aMgenA prazno temAM Ave che svAmitva eTale vastunA mAlIka aMgenA prazno, sAdhana eTale tenI utpattinA hetu, adhikaraNa eTale vastune rahevAnA AdhAra sthiti eTale vastune TakavAnI kALamaryAdA, vidhAna eTale judA judA prakAra, sat eTale vastunuM astitva sattA, saMkhyA eTale vastunI gaNatarI, kSetra eTale vastuthI rokAtI jagA, sparzIna AjubAjunI dizAne patI jagA, kALa-vastunI kALamaryAdA, aMtara-vastunI rUpAntara avasthA vaccenA samaya, bhAva eTale vastunI vartamAna avasthA, alpamahatva-vastunI saMkhyAmAM nyUnAdhikatA. samyagdarzanamAM A anuyAga dvAra
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaTAvIe tA . samyadarzInanI vyAkhyA tattvAtha zraddhAna samyagdarzanam e kahevAya. samyagdarzananA mAlIka jIva che, samyagdarzana nisarga ane adhigamathI utpanna thAya che. samyagdarzana jIvamAM raheluM che. samyagdarzananI sthiti agAu jaNAvI te mujaba che. samyagdarzana kSaya, upazama ane kSayeApazama ema traNa prakAre che. ceAthAthI sAtamA guThANA sudhI ja samyagdarzana gaNAya che. paNa samaktinI gaNatarI judI rIte che te AgaLa jaNAvI che. satsaMkhyAdi navadvAre meAkSanuM ravarUpa AgaLa jaNAvIzuM. eTale A caudamAM ekabIjA samAI jAya che. matizrutAvadhi mane paryAyakevalAni jJAnam. (9) mati, zruta, avadhi, mana:paryava ane kevaLa e jJAnanA pAMca prakAra che. jJAna e ja pramANa che. pahelAM e jJAna pAkSa ane pachInAM traNa pratyakSa eTale AtmAne iMdriyanI madada vinA sIdhesIdhAM thAya che. tatpramANe (10) Aghepara kSam (11) pratyakSamanyat(12) mati; smRtiH saMjJAcintAbhiniAdha ItyanarthAntaram (13) mati eTale buddhi vamAna kAlIna che. smRti eTale smaraNazakti te bhUtakAlIna che. saMjJA eTale saMketa. cintA bhUtakALanA anubhavanI sAthe vartamAnakALanA anubhavanI tulanA rUpa che. matijJAnAvaraNIya karmAMnA kSacAparAmathI matijJAna thAya che. mati, smRti, saMjJA, ciMtA, abhiniSedha e badhA matijJAnanA paryAya
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdo ja che. siddhAMtamAM matijJAnane abhinibodha jJAna kahyuM che. tadindriyAnindriyanimittam (14) avagrahetApAya dhAraNuH (15) mati jJAna pAMca Indriya ane mananA nimittathI utpanna thAya che. paNa AtmAne sIdhesIdhuM thatuM nathI mATe te pakSa kahevAya che. matijJAnanI prAptinA cAra pagathIyAM anukrame avagraha, IhA, apAya ne dhAraNA che. kaMIka evuM aspaSTa jJAna te avagraha che, pachI zuM haze tevI ihA eTale vicAraNA thAya. pachI Aja che ema nakakI thAya te apAya kahevAya. ane manamAM dhArI rAkhe te dhAraNA kahevAya. te darekamAM pAMca Indriyane mana kAma karatuM hovAthI cAra ne e guNatAM covIsa bheda thAya. tene nIce mujaba bAra prakAre guNatAM baso aDDAsI bheda arthAvagrahathI dhAraNa sudhInA thAya che. bahu bahu vidhakSiprAnizcitAsaMdigdhadhavANuMsetarANa (16) bahu, abahu, bahuvidha, abahuvidhakSi, akSi, nizrita, anizrita, saMdigdha, asaMdigdha dhavane adhava e bAra, prakAre jJAna thAya che. temAM prathamanA cAra viSayanI vividha tAnA kAraNa rUpa che. bAkInA ATha kSaye pazamanI tIvramaM- datAnA kAraNa rUpa che. eka ne abahu kahevAya anekane bahu kahevAya, ekavidha, anekavidha jaladI jANe te kSika ane vila bathI jANe te akSika, hitudvArA siddha te nizcita ane hetu dvArA
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ -asiddha te anizrita, saMzayAtmaka te saMdigdha ane saMzaya sahita te asaMdigdha, avazyabhAvi te dhruva ane kadAcita bhAvi te adhava arthastha. (17) vyaMjana sthAvagrahaH (18) na cakSuranikriyAlyAma (19) Indriya sAthe vastune saMga te vyaMjana kahevAya te ghaNA samaya che. cakSu ane mana, cheTethI paza thayA vinA jANe che mATe tene vyaMjanA graha thato nathI. eTale cAra indriyane bAre guNatAM aDatAlIsa bheda vyaMjanAvagrahanA thAya. kula traNase chatrIsabheda zruta nizcita matijJAnanA thAya ane cAra prakAranI buddhinA cAra bheda azruta nizcitanA umeratAM traNaso cAlIsa bheda, matijJAnanA che. svabhAva janya buddhi te etpAtikI, karma, pariNAmajanya buddhi te kAmikI, vinayanA pariNAmajanya buddhi te nacikI ane vayanA paripAkathI anubhava yukta buddhi te pAriNamikI e cAra prakAranI buddhi zrata vinA thatI hovAthI bhaNyA vinAnI azruta nizcita che. - zrata atipUrva drayaneka dvAdaza bhedama (20)zrutajJAna te matipUrvaka hoya che. e be jJAna sAthe ja hoya che. kRtajJAna be prakAre che. aMgapraviSTa ane aMga bAhya. aMga praviSTanA bAra prakAra dvAdazAMgI kahevAya che. aMgabAhyamAM * upAMga pannA mULasUtra vagere Ave che. zrutajJAnanI utpattimAM aMtaraMga kAraNa zutajJAnAvaraNIyana kSapazama che ane bAhyakAraNa matijJAna che. zrutajJAna trikALa viSayaka che. jyAre matijJAna vartamAnakALa viSayaka che matijJAna muMzuM che tenI
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Apale thatI nathI jyAre zrutajJAna svapara prakAzaka che bIjAne zrutajJAna bhaNAvAya che. zruta te akSara rUpa che tenA uttarattara cauda pUrva sudhInA viza bheda thAya che. bIjI rIte zrutajJAna cauda prakAre che. tIrthakara je dezanA Ape che. tene vANI vaDe gaNadharo guMthe che. tenI dvAdazAMgI bane che. AcArAMga sUtrakRtAMga, sthAnAMga, samavAyAMga, vyAkhyA prajJapti yAne bhagavatI sUtra, jJAtAdharmakathA, upAsakadazAMga, aMtakRdazAMga, anuttare papAtikadazAMga, prazna vyAkaraNa, vipAka sUtra ane dRSTivAda e bArasaMgamAM dRSTivAda hAla vicacheda gayuM hovAthI agyAra aMga vidyamAna che. te aMga uparathI bIjA AcAryoe upAMga payannA chedasUtra mULasUtra naMdIne anugadvAra ema trIsa sUtra racelAM mejuda che eTale pistAlIza Agama che. pahelAM corAsI hatAM. akSaranuM jJAna te akSaradbhuta. IzArAthI jANe te akSara" zruta. manavALAnuM zruta te saMjJIzruta mana. vagaranAnuM te asaMjJIzruta. sAcuM jANe te samyagmata. sAcAne khoTuM mAne te mithyAzruta. bharata aravatamAM prathama tIrthaMkaranuM tIrtha sthapAyane chellA tIrthakaranuM tIrtha viTa thatAM sAdisaparyavasitazruta kahevAya, mahAvidehamAM anAdi paryavasitazrata kadi vinAzana pAme sadAkALa kevaLIo vicaratA hoya tyAM paNa tIrthakarane viraha te avazya paDe paNa tIrtha viracheda thAya nahi. AlAvA sarakhA heya te gamikazruta ane sarakhA na hoya te agamikazruta. aMgapraviSTa ne aMga
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAhya AgaLa jaNAvyAM che. e rIte zrutajJAnanA cauda bheda : thAya che. akSarane anaMtame bhAga anAdi nigodanA jIvamAM paNa ughADe hoya che. te na hoya to jIva kahevAya nahi. akSaranA eka paryAyanuM jJAna te paryAyazruta aneka paryAyanuM jJAna te paryAya samAsazruta. eka akSaranuM jJAna te akSaradyuta ghaNuM akSaranuM jJAna te akSara samAsazruta, eka padanuM jJAna te padadbhuta, ghaNuM padonuM jJAna te pada samAsathuta, eka vAkaya saMghAtanuM jJAna te saMghAtazruta aneka saMghAtanuM jJAna te saMghAta samAsathuta, eka prakaraNa-pratipattinuM jJAna te pratipattizruta aneka prati pattinuMjJAna te pratipatti samAcchata, eka anuganuM jJAna te anuzruta aneka anuyoganuM jJAna te anuyoga samAsazruta. eka vibhAga-prAbhRta prAbhRtanuM jJAna te prAbhRtaprAbhRta . zruta aneka prAbhRta prAbhUtanuM jJAna te prAbhRta prAbhRta samAsa zrata eka khaMDa=prAbhUtanuM jJAna te prAbhRtazruta aneka prAbhRta nuM jJAna te prAbhRta rAmAsakSuta, eka vastunuM jJAna te vastu zruta aneka vastunuM jJAna te vastu samAsazruta eka pUrvanuM jJAna te pUrvazruta ane saMpUrNa cauda pUrvanuM jJAnane pUrva samAsathuta eka ekathI caDhIyAtA krame zrutajJAnanA vIza bheda thAya che. drividhavadhiH (21) tatra bhava pratye nAraka devAnAma (22) yathAkta nimittaH SaDavikalpa zeSA-- guma (23) avadhi maryAdAvALuM jJAna be prakAranuM che.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhava pratyayikane guNapratyayika temAM nArakI ane devene - bhavapratyayika avadhijJAna hoya che. temAM paNa samyagdaSTine avadhijJAna kahevAya che. ane mithyASTine vibhaMga jJAna eTale ajJAna kahevAya chemanuSya ane tiryane guNapratyAyika avadhijJAna thAya che. temAM paNa aThThama aThThamanI tapasyApUrvaka samyagadRSTine avadhijJAna thAya che. jyAre mithyASTine cha chaThThanI tapasyApUrvaka vilaMgajJAna thAya che. tethI te purUM jANato nathI. avadhijJAnI rUpI dravyane jANe paNa arUpI dravyane jANe nahi. upaga mUke to rUpI dravyanA keTalAka paryAyane jANe paNa sarva paryAyane * jANe nahi. tenA cha bheda che anugAmI anugAmI vardhamAnane hIyamAna, pratipAti ane apratipAti. anugAmI eTale jyAM jAya tyAM sAthe Ave. anugAmI, eTale je kSetramAM thayuM hoya tyAMthI bIje jAya te upaga mUkavA chatAM jANe nahi. je jJAna AveluM hoya te vadhatuM jAya tene vardhamAna avadhijJAna kahevAya ane je divase divase paDatA pariNAmathI ghaTatuM jAya te hIyamAna avadhijJAna kahevAya. AveluM badhuM ja cAlyuM jAya te pratipatti avadhijJAna ane AveluM jAya nahi mokSa apAve te apratipAti avadhijJAna paramAvadhi avadhijJAna AvuM che. lekAvadhi avadhijJAna paNa pratipAtti che. eTale cAlyuM jAya che. vipulamati mana:paryAyaH (24) vizuddha pratipAtAbhyAm taddhizeSaH (25) manaH paryavajJAna be prakAre che.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 Rjumatine vipulamati. Rjumati karatAM vipulamatimAM vizuddhi. ghaNuM hoya che. jumati AveluM jAya che. paNa vipulamati AveluM jatuM nathI. aDhIdvIpamAM rahelA saMjJI paMcendriyanA mananA bhAvane mana:paryavajJAnI jANe che. Rjumati mananA bhAvone sAmAnyapaNe jANe che jyAre vipulamati vizeSapaNe jANe che. aDhI aMgula vizeSa kSetra jANe che. vizuddhikSetra svAmi viSayevAdhimanaH paryAyaH 26. avadhi karatAM mana:paryavamAM cAra bAbatamAM vizeSatA che avadhijJAna karatAM manaH paryavajJAna ghaNuM vizuddha hoya che. avavijJAnanuM kSetra caudarAja leka che. jyAre mana 5ryAvanuM kSetra phakta aDhIdvIpa che. avadhijJAna cAre gatinA jIvane thaI zake che jyAre mana:paryava saMyamI manuSyane ja thAya che. avadhi sarvarUpI dravyane jANe che jyAre manaHparyava tenA anaMtamA bhAge phakta mananA paryAyane ja jANe che. paraMtu vizuddhi vizeSa hovAthI caDhIAnuM che. mazrita nibandhaH sarvadravya vasava paryApu (27) matijJAnane zrutajJAna sarva dravyane keTalAka paryAne jANe che rUpiSyavadhe. (28). tadananta bhAge mana:paryA yasya (29) avadhijJAna rUpIdravya ane tenA keTalAka paryAne jANe tenA anaMtamA bhAganA paryAyane manaH paryAvajJAnI,
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ -jANe chatAM avadhi karatAM mana:paryavajJAnI mananA paryAne vizuddhapaNe jANene vizeSa prakAre jANe. sAmAnyapaNe jANe te darzana ane vizeSapaNe jANe te jJAna eTale avadhi darzana che paNa mane paryava darzana nathI. | sarva dravya paryApu kevalamya. (30) kevaLI sarva dravyane rAva paryAyane jANe che. kevaLajJAnamAM lekA lekanuM traNe kALanuM jJAna AvI jAya che. paNa teTaluM bolI zakAtuM nathI. belivuM te zrutajJAna che cAre jJAna muMgAM che. svapara prakAzaka phakta zrutajJAna ja che. tethI cauda pUrva ane kevaLajJAnInI dezanA sarakhI ja hoya che. ekAdIni bhAjyAni yugapadekasminAcaturbha : (31) eka jIvane eka kALe cAra jJAna hoI zake. prathamanAM cAre jJAna pazamika che jyAre kevaLajJAna kSAyika che eTale kevaLajJAna hoya tyAre bAkInAM cAra jJAna hoya nahi. sUryanA tejamAM caMdragraha nakSatra tArAne prakAza DhaMkAI jAya che. tema kevaLajJAnarUpI sUrya jaLahaLatuM hoya tyAre cAre jJAna temAM DhaMkAI jAya che eTale kevaLajJAna eluM hoya che. be hoya to mati ane zrutajJAna hoya. kAraNa ke jyAM matijJAna hoya tyAM zrutajJAna paNa hoya e bane saMlagna ja hoya che. traNa heAya tyAre temAM avadhi ke mana- paryava bhaLe ane cAra hoya tyAM avadhi ane mana:paryava ane heya. matikRtAvo viparyayazca (32)
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadasara vizeSAddayadapalabdhonmattavata (33) -matikRta ne avadhi e traNe ajJAnarUpe paNa hoya che. tethI matiajJAna zrutajJAnane virbhAgajJAna kahevAya che. sAcA khoTAnA bheda vinA pitAnI marajImAM Ave tema gAMDAnI jema vagara vicAre chele te ajJAnI kahevAya, tenuM jJAna paNa ajJAna ja kahevAya, te mithyASTi hoya, tethI viparIta samyagdaSTi hoya. te vitarAgane sAcA deva tarIke mane, kiMcana kAminIne tyAgI paMca mahAvrata dhArIne sadgurU mAne ane kevaLI bhASita dharmane saddharma mAne. jinAjJA vinAnuM badhuM juTha mAne. naigama saMgraha vyavahAra sUtra zabdA nayAH (34) Adha zabda dviri bheda (35) naigama, saMgraha, vyavahAra, bAjusUtra ne zabda e pAMca naya che temAM nagamanA sAmAnya ane vizeSagrAhI ema be bheda che ane zabdanA sAMprata, samabhirUDhane evabhUta e traNa bheda che. naya e pramANane eka aMza che. vastu anaMta dharmAtmaka hovAthI na paNa anaMtA che. mukhyatve sAta nayanA sAta bheda karyA che. judI judI apekSAe vastunuM svarUpa samajAvavuM paNa temAM bIjI apekSAone niSedha karavAmAM na Ave te naya sAro gaNAya ane ekAMta pakaDe te naya kheTa kahevAya. prathamanA traNa dravyArthika naya che ane pachInA cAra paryAyArthika naya che. judA judA vastuno samanvaya karanAra daSTi te dravyArthika naya che ane asamAna guNano samanvaya sAdhanAra paryAyA
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ rthika naya che. leka saMketa ane saMskArane anusaranAra vicAradhArA te nigamanAya che. jema ke Asovadane mahAvIra prabhunuM nirvANa kalyANaka che. bhaviSyamAM je banavAnuM hoya tenuM vartamAnamAM kahevuM jemake kaI bhAI muMbaI javA nikaLyA. haju te sTezane paNa pahoMcyA nathI teTalAmAM bIjo koI pUche te teno saMbaMdhI kahe te muMbaI gayA. koI sutAra jaMgalamAM lAkaDuM levA jato hoya tene kaI puche ke kayAM jAo che te te kaheze gharanA bAraNuM levA jAuM chuM. A badhuM naigama nayanA mate kahevAya che. saMgraha naya vizeSa dharmane gauNa karI sAmAnyane grahaNa kare che. jemake sarva jIva siddha samAna che. jIvanA asaMkhyAta pradezamAM vacalA ATha pradezane karma lAgatAM nathI tethI te apekSAe siddha samAna kahe che vyavahAra naya sAmAnyane gauNa karI vizeSane rahe che. vartamAnamAM jIve karma sahita hevAthI siddha samAna kahevAya nahi. paNa cAre gatimAM rakhaDatAM saMsArI jIve che. naigamanA be bhedamAMthI saMgraha naya sAmAnyane grahaNa kare che ane vyavahAra naya vizeSane grahaNa kare che. paNa e traNe naya. dravyArthika che. jusUtra naya vartamAna paryAya jue che eTale pAchuM bharelA (bharavAnA) vAsaNane ghaDo kahe che. khAlI ghaDAne ghaDe kahetuM nathI. zabdamAM sAMpratanaya ekAWvAcI judI
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 judA zabdone grahaNa kare che paraMtu temAM kALajAti saMkhyA kAraka purUSa ane upasarganA kAraNe bheda paDe che. pATalIputra nAme nagara hatuM e vAkaya bhUtakALanA ane AjanA pATalIputra vacce bheda darzAve che. kra kuI e liMga bhedanA artha spaSTa che. rAme karyuM ane rAma vaDe karAyuM e kartarine karmaNinA bheda che huM tuM ne te e pahelo bIjone trIjo purUSanA bheda che. zuM dhAtumAM upasarga lAgatAM samAna dhAtu chatAM tenA judA judA artha thAya che. saMskAra, vikAra, prakAra, upakAra, AkAra, adhikAra, apakAra, vagere samAnArthaka zabdano bheda karI mAtra byutpatti siddha arthane svIkAranAra dRSTi te samabhirUDha naya che. jemake rAjya cinhathI zebhe te rAjA manuSyanuM rakSaNa kare te nRpa, pRthvInuM pAlaNa kare te bhUpati vagere vyutpatti siddha paNa kAryakara artha svIkAranAra daSTi te evaMbhUta naya che. rAja jyAre cinhathI zobhato hoya tyAre ja tene rAjA kahe che. manuSyanuM rakSaNa karatA hoya tyAre nRpa kahe matalaba ke te vakhate te kriyA thatI hevI joIe. jema pANI bharIne mAthe ghaDo laI jatI bAIne paNahArI kahe che. paNa khAlI ghaDe laI jatIne paNahArI na kahe. tIrthakara bhagavAna samavasaraNamAM besI upadeza ApatA hoya tyAre
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthakara kahe paNa deva dAmAM birAjatA hoya ke vicaratA heya tyAre tIrthakara na kahe. A zabdanaya samAnArthaka zabdone paryAyarUpa mAne che jyAre samabhirUDha naya mAtra vyutpatti siddha arthane svIkAre che. evaMbhUta naya te te mujaba kiyA thatI hoya te ja mAne che
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAya bIjo pazamikSAyika bhAva mizrazca jIvasya svatatva mauyispariNAmi 2 (1) aupathamika, kSAyika ane kSApazamikamiza e traNa jIvanA mukhya bhAve che. bIjA be audayikane pariNAmika jIva ane ajIva bane che. eTale kula pAMca bhAve che. dvinavATA dazeka viMzati vibhedA yathAkamam pazamikanA be kSAyikanA nava, mizranA aDhAra, audayikanA ekavIza ane pariNAmikanA traNa maLI kula pana uttara bheda che. samyakatva cAritre (3) aupazamikanA aupazamIka samyakatvane pazamika cAritra be bheda che. phakta mohanIya karmane ja upazama thAya che. - jJAna-darzana-dAna-lAbha-gepabhaga vIryA ci (4) kevaLajJAna kevaLadarzana pAMca labdhi te dAna lAbha bhegaupabhegane vIrya kSAyika samyakatva ane kSAyika cAritrae navabheda kSAyika bhAvanA che. jJAnA jJAna dazana dAnAdilabdha yazcatuzvitri paMca bhedAH yathAkrama samyakatva cAritra saMcamA saMyamAzca (5) cAra jJAna, traNa ajJAna, dAnAdi pAMca labdhi, traNa darzana, kSaye pazama samyakatva, kSayapazama cAritra ane deza
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ virati e aDhAra bheda kSayapazama=mizranAka che. gatikSAyaliMga mithyA dazanANAnA saMyatA siddhatva lezyA catu Rtu ekekaika bhedAra (6) cAra gati, cAra kaSAya, traNa liMga, mithyAdarzana, ajJAna, asaMyama ane asiddhatva temaja cha legyA maLI ekavIza bheda audayika bhAvanA che. jIva bhavyabhavyatyAdInica (7) jIvavatva bhavyatva ane abhavyatva e traNa bheda pAriNamika bhAvanA che. ajIvanA phakta pugala skonA audayikane pAriNamika bhAve che. guNaThANanI apekSAe vicArIe te upazama samyaktva cArathI agyAra sudhI ane upazama cAritra 9 thI 11 sudhI hoya che. kSAyika samyakatva 4 thI 14 sudhI kSAyika cAritra 12 thI 14 sudhI hoya che. kSapazama samyakatva 4 thI 7 sudhIne kSapazama cAritra 6 thI 10 sudhI hoya che. kSAyika labdhi, kevaLajJAnane kevaLadarzana terane cauda guNaThANe hoya che. kSapazama labdhi 1 thI 12 sudhI cAra jJAna avadhi darzana 4 thI 12 sudhI cakSu acakSu darzana 1 thI 12 sudhI deza viratI pAMcame guNaThANe heya. mithyAtva pahele guNaThANe hoya, traNa ajJAna 1 thI 3 guNaThANuM sudhI hoya. avirati 1 thI 4 sudhI hoya, asiddhatva 1 thI 13 sudhI hoya,
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 pahenrI traNa lephyA 1 thI 6 sudhI, te padma lezyA 1 thI 7 sudhI ane zukala lezyA 1 thI 13 sudhI hAya deva nAraka gatimAM 1 thI 4, tiyA~camAM 1 thI 5, manuSyamA 1 thI 14 traNa kaSAyane traNa liMgaveda 1 thI 9, leAbha 1 thI 10, sudhI hAya ajIvamAM paNa SArimika bhAva DAya che, siddhamAM kSAyikane pArINAmika e hAya che upazama zreNIe vatA kSAyika samitIne ja pAMce bhAve| hAya che. bAkInAne traNa agara cAra bhAvA hoya che. kevaLIne kSAyika pAriNAmika ane audayika e traNa bhAvA heAya che. upayogo lakSaNam (8) saddhividhARRcatubhedaH (9) upayAga e jIvanu lakSaNa che. Atma jJeya che ane upayAgae jANavAnA upAya che. vizva e jaDa ane cetana e benuM mizraNa che, temAMthI jaDa ane cetanane, vivekapUrvaka nizcaya karavAnuM sAdhana e upayAga che. Avo aze dareka jIvamAM upayAga rahelA che. jJAnadarzananI cetanA e upayAga che, te khAra prakAranA che. temAM sAkAra upayAga ATha prakAranA ane nirAkAra upayAga cAra prakAranA che. pAMca jJAnane traNa ajJAna e sAkAra che. cAra darzana nirAkAra che. saMsArI ane siddha mannemAM upayAga rahelA heAvAthI te jIvanA asAdhAraNa guNa che. bIjA guNA te keTalAMkamAM hoya che, ane nathI paNa heAtA.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAriNe mukatAzca (10) samanaskaDama naskaH (11) jIve be prakAre che saMsArI karmasahita ane siddha karma rahita saMsArI jI be prakAre che. manavALAsaMjJI ane manavagaranA asaMjJI. ekendriyathI caurendriya sudhInA cho asaMjJI ja che paMcendriyamAM nAraka ane deve saMjJI che. manuSyamAM saMsI ane asaMjJI be prakAra che. asaMjJI manuSya carmacakSuthI dekhAtA nathI temaja teonuM AyuSya phakta aMtarmuhUrtanuM ja hoya che. prANa paNa sAta ke AThaja hoya che. paNa asaMjJI tiyAnuM AyuSya vadhAre hoya che. zarIra paNa meTuM joI zakAya tevuM hoya che ane navA prANa hoya che. saMjJI tiryaMca manuSyanuM utkRSTa traNa palyopama AyuSya hoya che. saMsAriNasasasthAvarATa (12) pRthivyabuvanaspataya sthAvarA tejovAyU zrIndriyodayazcavasA: (14) saMsArI che vaLI be prakAre che. trasa ane sthAvara-hAle cAle te trasa ane sthira rahe te sthAvara. pRthvIkAya, apakAyane vanaspatikAya sthira rahetA hovAthI sthAvara kahevAya che. teukAyane vAukAya gatigrasa che. agni uce jAya che ane vAyu tI jAya che. te tenI svAbhAvika gati che. paraMtu IcchA mujabanI nathI. tethI sthAvaramAM gaNatrI jIva vicAramAM karI che. beIndriya teIndriya sendriyane paMce
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ ndriya jI IcchA mujaba gati karatA hovAthI labdhisa gaNAya che. - paMcenidrayANi (15) dvividhAni (16) nirNatyupakaraNe dranidrayama (17) layupaga bhAvendriyama (18) upagaH spazadipu (19) sparza narasanaghANacakSaka zrotrANi, (29) sparzarasa gaMdhavarNa zabdAtevAmartho (21) zrutamanidriyastha, (22) Indriye pAMca che. te dravya ane bhAva ema be prakAre che. nivRtti eTale bAhyaracanA ane upakaraNa eTale jJAna utpanna karanAra padagalika zakti e banne dravyendriya che. karmone pazama Atmika pariNAma te labdhi ane nivRtti upakaraNa ane labdhi e traNeno samanvaya thatAM sAmAnya ane vizeSa jJAnanI prApti te upayoga. ema labdhine upaga bane bhAvendriya che. jJAna meLavavAnuM bAhya sAdhana Idriya che, mana aMtaraMga sAdhana che. Indriye mAtra rUpI padArtha ane tenA maryAdita paryAye grahaNa kare che. paraMtu mana vicAraNA dvArA rUpI arUpI padArtha ane tenA maryAdita paryAya grahaNa kare che. arzAdi viSayamAM upayoga thAya che. che Indriyo pAMca che temAM sparzendriyanA ATha viSaya che. zItane uSNu, guru ane laghu, snigdha ne rukSa, mRdu ane khara (TADha, une, haLa, bhAre, cIkaNone lu, keLA
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane kaThaNa) spazendriya eTale cAmaDI te uparanA ATha viSayone jANe che. rasanendriyanA pAMca viSaye. tikta eTale kaDavo, kaTu eTale tIkhA, kaSAya eTale tura, Alpha eTale khATo, madhura eTale mIThe. dhrANendriyanA be viSaye sugaMdha ane durgadha che. cakSurindrayanA pAMca viSaye kRSNa eTale kALe, nIla eTale lIle, rakta eTale rAte, pIta eTale pILo ane zukala eTalo dhoLe-ujjavaLa. A sivAya cakSuthI AkAre paNa pArakhI zakAya che. zrotrendriyanA traNa viSaya che sacita acita ane mizra athavA prAgaja ane vaiRsika, jIvanA prayogathI uddabhave te zabdanA cha prakAra che. bhASA, tata, eTale cAmaDAthI lapeTela vAdyano avAja vitata eTale tAravAvALA vAdyane avAja, ghana eTalo ghaMTa vagerene avAja, zuSira eTalo kuMka mArI vagADAtA vAdyano avAja, saMgharSa eTalo ekabIjAnI athaDAmaNathI thate zabda, vaiRsika eTale keIpaNa prakAranA prayatna vinA thate avAja, meghagarjanA vagere vAvatA nAmekama (23) kRmipipIlikA zramaramanuSyAdI nAme kaMkavRddhAni (24) saMjhina samanaskAra (25) vAyukAya sudhInA eTale pRthvI, apa, vanaspati, teje ne vAyu e pAMcane eka ja zarIra Indriya hoya che. zaMkha, koDA, kRmi, jaLa aLazIyAM, lALIyA jIva vAzI annamAM thatA, porA, lAkaDAmAM thatA, ghuNa, peTamAM thatA karamIyA, vagere zarIrane jIbha e beIndriyavALA che. kAnakhajurA,
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 mAMkaDa, makaDA, ju, lIkha, kIDI, udheI IyaLa, ghImela, sAvA gadheyAM, viSTAnA kIDA, dhAnyamAM thatA kIDA, kaMthavA, gokaLagAya vagerene zarIra jIbhane nAka e traNa Indriya hoya che. vaLI, bagAI, bhamarA, bhamarIo, mAkhI, macchara, DAMsa, pataMgIyAM, tIDa, kaMsArI, khaDamAMkaDI vagerene zarIra jIbha nAka ane AMkha e cAra Indriyo hoya che. manuSya pazu, pakSI, deva nAraka, mAchalAM vagerene zarIra, jIbha, nAka, AMkha ne kAna e pAMca InidrA hoya che. bhAvendriya te sarvajIvane pAMca hoya che. paNa dravyedriyanI madada vinA te kArya karI zakatI nathI, garbhaja saMsI jIvone ja mana hoya che, saMmUrNima jIvo asaMjJI eTale mana vagaranA hoya che. - vigrahagata karmoga (26) anuzreNigatiH (27) avigraha jIvasya (28) vigrahavatI ca saMsAriNuH prAkacaturbhu (29) ekasamayevigrahaH (30) eka dvavAnAhArakaH (31) vigrahagatimAM kArmaNaga hoya che. jIvanI gati saraLa rekhAnusAra thAya che. mokSe jatAM jIvanI gati saraLa rekhAmAM hoya che. saMsArI jIvanI gati vigraha eTale vaLAMkavALI ane haju eTale saraLa ema be prakAranI heya. vakagatimAM vadhAremAM vadhAre cAra samaya sudhInA traNa vaLAMka hoya che. jugativALA jIvane parabhavamAM janma letAM eka samaya lAge che. jIvanI anAhAraka dazA ekathI be samayanI hoya che. jugativALAne anAhAraka
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazA hatI nathI, kAgativALA bIjA trIjA samaye anAhAraka hoya che ekavigaDane pANI mukA be vigrahane lAMgalikA traNavigrahane gomutrikA kahevAya che. pAMcasamayanI vigrahagatimAM traNasamaya anAhAraka che. - saMmUIna garbhapapAtA janma (3ra) sacittazInasaMvRtAkatarA mizrAdghakazastonaH (33) jarADatajAnAM garbhaH(34)nAradevanAmupAtaH (35) zeSANa saM I na (36) janmanA traNa prakAra che. devanArakane janma u5pAtathI thAya che garbhanaMcha traNa prakAre garbhathI utpanna thAya che. jarAyuja eTale lohImAMsathI bhareluM jALI jevuM paDe te oLa kahevAya. temAM manuSya, gAya, bheMsa, bakarI vagerene janma thAya pakSIo IMDAmAMthI nIkaLatA hovAthI aMDaja kahevAya ane paDa vagara utpanna thatA hAthI, sasaluM, naLIo, udara, vagere pitaja kahevAya devazayyAmAM deva divya vastrathI DhaMkAyela bhAgamAM utpanna thAya che. jyAre nArake kuMbhI vajaya gokhalAmAM utpanna thAya che, mAtApitAnA sAga vinA utpanna thatA ja saMmUIima hoya che. ni kula nava prakAranI che. ni AdhAra che ne janma Adheya che. garbhaja jIva kArmaNa zarIra laIne parabhavamAM jAya che. tyAM mAtAnuM lohI ane pitAnuM vIrya rUpa AhAra grahaNa karI zarIra banAve che. saMmUrNima jIvo audArika zarIra yogya pudgalane AhAra laI zarIrarUpe banAve che.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 jIvapradezathI bharelI ceni te sacita nI che. keTalAka bhAga jIvathI bharelo ane keTaloka jIva vinAne te mizrayeni che. garbhaja manuSya tiryaMcanIni AvI che. nAraka ne devanI ni acita che. saMmUchimanI ni traNe prakAranI che. agnikAyanI uSNa ni che. garbhaja tiryaMca manuSya ane devanI ni zItoSNa che. bAkInAnI ceni traNe prakAranI che. nArakadeva ane ekendriya jIvonI ni saMvRta DhaMkAyelI che. garbhaja tiryaMca ane manuSyanI yoni saMvRtavivRta che. vikalendriya saMmUchimapaMcendriya janIni vivRta eTalA khullI che. dArika kriyAhArika tejasa kArmAni zarIrANi (37) teSA paraMparA sUmanuM (38) pradeza saMkhyayaguNuM prAka taijasA (39) anata guNe pare (40) apratighAte (41) anAdisaMbaMdheca (42) sarvasya (43) tadAdIni vibhAjyAni yugodekasyA atulya : zarIra pAMca prakAre che dArika, vikiya, AhAraka, tejasa ane kArmaNa, kAmaNuM zarIra karma rUpe che. tejasa zarIra jaTharamAM che. AhAraka karatAM vaikriya ane vaikiya karatAM audArika sthaLa che. dArika karatAM vaikiya asaMkhya guNa pradezavALA che ane vaikiya karatAM asaMkhyaguNa AhAraka che tethI anaMtaguNa rajasa tethI anaMtaguNa kAmaNuM che. chellAM be zarIra pratighAta vinA gamanAgamana karavAnA svabhAvavALA che. AtmA sAthe tene saMbaMdha anAdino che. eka sAthe vadhAremAM vadhAre cAra zarIra hoya che. vaikiya ne AhAraka sAthe
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 hotAM nathI. kANu zarIramAM sukha duHkhanA upabhega nathI. gaja ane samu ima janmathI audyArika zarIra hAya che. devanArakane tathA labdhivALA tiyA~ca manuSyane vaikriya zarIra hAya ane cauda pUrvI munine labdhithI zubha zuddha abhyAghAtI AhAraka zarIra heAya che. vaikriyalabdhinA prayAga samaye ane vyavahAra samaye pramatta dazA haiAya che. paraMtu AhAraka lakhkhI nA prayAga samaye ja pramAda hoya che. paNa AhAraka zarIra anyA pachI zuddha addhavasAyane kAraNe apramatta dazA hoya che. labdhi e tapeAjanya zakti che. tethI te gaja tiya ca manuSya uttara vaikriya karI zake che. bAdara vAukAyane tapeAjanya zakti na hovA chatAM keTalAka uttara vaikriya karI zake che. cauda pUrvadhara munie kevaLIne saMdeha pUchavA nAnuM eka hAtha pramANu AhAraka zarIra anAvI mokale che te sadeha pUchIne aMtarmuhamAM pAchuM AvI jAya che, tejasa zarIranA upayAga labdhidhara tejalezyA mUkavA kare che. nirUpaeAgamantyam (45)gala samchanajamAdyam (46) vaikriyaaupapAtikama (47) labdhipratyaya ca (48) zubha' vizuddhamavyAghAti cAhAraka catudarzIpRdharIva. (49) nArakasamUni napusakAni (50) na devAH (51) aupapAticaramadehAttama purUSAsa khyapAyuSArDanapavAMcuSaH (para)
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 nAraka ane saMmUchima napuMsaka vedavALA hoya che. devAmAM strI ane puruSa be veda hoya che. bAkInA jIvane traNe veda hoya che. dravya veda te liMgacinha che ane bhAvaveda te abhilASA che. dravyaveda paugalika AkRtirUpa hevAthI nAmakarmanA udayathI hoya che jyAre bhAvaveda ane vikAra rUpa hevAthI mehanIya karmanA udayathI thAya che. puruSane strI bhegavavAnI IcchA te puruSaveda ghAsanA agni je tarata zAnta thaI jAya che. strIne puruSa bhegavavAnI IcchA te strI veda. bhArelA agni je jema bhegavAya tema TIpta thAya che tethI puruSa karatAM strIne ATha ghaNe vikAra mAnavAmAM Ave che. keTalAMka cinha puruSanAM ane keTalAMka strInAM hoya te dravya napuMsaka veda che. tene strI ane puruSa bane bhogavavAnI IcachA te nagaranA dAha jevI cirasthAyI hoya che. - sI kamaLane puruSa kaThora bhAvI che. zarIranA saMga kALane AyuSya kahe che. je AyuSya ghaTI zake te apavartanIya ane na ghaTe te anapavartanIya kahevAya che. baMdha samaye DhIlA pariNAma hoya te AyuSyanI sthiti TuMkAya che. paNa pariNAma daDha hoya to kALa maryAdA ghaTatI nathI. devanAraka carama dehI uttama zalAkA puruSa ane yugalikenuM AyuSya ghaTatuM nathI. banne prakAranA AyuSyo pradezathI ane vipAkathI pUrepUrAM bhegavAya che. zIlA!
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAya trIjo nArakanuM varNana jInuM varNana ratna zarkarAvAlukA paMkadhUmatame mahAtamaH prabhA bhUmaye dhanAMbuvAtAkAza pratiSThA samAdhedhaH pRthutarAH (1) tAmunarakA (2) nityAzubhatara lezyA pariNuma deha vedanA vikiyAH (3) paraspara dIritadukhAH (4) saMkilaSTA suredIrita duHkhA kApAkacatulya (5) te vekatri sahadaza saMsadaza dvAviMzati yatrizat sAgarepamA satyAnAM parA sthiti (6) ratnaprabhA, zarkarA prabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA tama prabhA ane mahAtamaprabhA e sAta narakabhUmi che te dareka anukrame ghane dadhi ghanavAta tanavAta ane AkAza para pratiSThita che. dareka narakabhUmi ekabIjAnI naro pahoLI pahoLI AvelI che. A nArakabhUmimAM nAraka jIne rahevAnAM sthAna corAzI lAkha narakAvAsA che. pratara ogaNapacAsa che. niraMtara azubha lezyA, pariNAma, devedanA ane vikiyA te jIne hoya che. pramANamAM uttarottara vadhu hoya che. paraspara vairabhAve duHkhanI udIraNA kare che. uparAMta kRSNa lephsAvALA asuranikAyanA paramAdhAmI deve pahelI traNa naraka sudhInA jIvane duHkha Ape che pahelethI sAtamI naraka sudhInA devenuM utkRSTa AyuSya eka, traNa, sAta, daza, sattara, bAvIza ane tetrIza sAgaropamanuM hoya che.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 A leAka traNa vibhAgamAM vaheMcAyelu che. adhelAkamAM nArakA ane bhavanapati devA rahe che. trasanADI eka rAja paheALI ane cauda rAja lAMkhI che. sAta rAja temAM trasa jIveA rahe che. sAtamI naraka paheAnI che. paNa temAM eka rAjamAM ja nAraka jIve che bAkInA cha rAjamAM kevaLa pRthvIkAyanA ja jIvA che. ekeka rAja ochI karatAM pahelI naraka eka rAja paheAnI che. temAM bhavanapatinA bhavaneA che. vacce vacce tera pratA che. temAM nAraka rahe che. meruparvatanI samabhUtalA pRthvInI nIce ane upara navasA yAjana maLI aDhAraso ceAjana tIrchAkSetra che. te paNa eka rAja paheALuM che. tenI upara asaMkhyAtA ceAjane uttara dakSiNa pahela khIju devaloka che te kherAja paheALu che. tenI upara trIju ceAthuM devaloka paNa uttara dakSiNa che ane cAra rAja paheALuM che. pAMcamuM devaloka pAMca rAja paheALuM che. tenA upara chaThThuM tenA upara sAtamuM tenA upara AThamuM e traNe cAra rAja paheALAM che. ** tenA upara navasu dazama uttara dakSiNa che tenA upara agyAramuM khAramu* uttara dakSiNa che te traNa rAja paheALAM che. tenA upara nava caiveyaka uparAuparI che. te berAja paheALAM che tenA upara pAMca anuttara vimAna che te eka rAja paheALu
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara che. tenA upara sIddhazIlA AvelI che. te aDhIdvIpa jeTalI eTale pIstAlIza lAkha ceAjana paheALI bIjanAcaMdra jevI AkAravALI che, temAM 'cAImAM siddhanA jIveA eka ceAjananA chaThThA bhAgamAM rahyA che. adhAloka udhA pADela kADIyA jevA upara sAMkaDAne nIce paheALA che. madhyaloka jhAlaranI jema sarakhI lakhAI paheALAIvALA che. urdhvaloka pakhAja jevA eTale cattA zarAva upara ulluM sarAva mukatAM je AkAra thAya tevA che eTale tenI Toca ane taLIyAM sarakhAM ekarAja pramANa che. pachI banne bAju vistAra pAmatAM pAMcame devaloka pAMcarAja pramANa thAya che. dareka narakabhUminA vaccenA AMtarAmAM ghanediya ghanavAta tanavAta ane AkAza rahelAM che. pahelI ratnaprabhA pRthvInA traNa bhAga che. upara seALa hajAra ceAjana ratnapradhAna kAMDa che. madhyamAM cArAzI hajAra ceAjana paka bahula kAMDa che ane nIce eMzI hajAra ceAjana jaLa khaDulakAMDa che bAkInI cha naraka bhUmimAM vibhAgA nathI. pahelI narakanI jADAI eka lAkha e zI hajAra bIjI eka lAkha khatrIsa hajAra, trIjI eka lAkha aThThAvIza hajAra, ceAthI eka lAkha vIza hajAra, pAMcamI eka lAkha aDhAra hajAra, chaThThI eka lAkha soLa hajAra ane sAtamI eka lAkha ATha hajAra yAjana che,
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 33 dareka pRthvInI nIce vIza hajAra yojana ghanodadhivalaya che tenI nIce ghanavAta ne tanavAta valaye che tenI nIce asaMkhyAta jana pramANu AkAzavalaya che. AkAza svayaM pratiSThita che. nirAdhAra che sAte narakabhUmimAM upara nIce ekeka hajAre cheDatAM bAkInA bhAgamAM garakAvAsa che. devalokanI jema goLa trikoNa corasa ne hAMDalA jevA lokhaMDanA ghaDA jevA judA judA AkAranA che. pratara anukrame tera, agyAra, nava, sAta, pAMca, traNane eka maLI kula egaNapacAsa che narakAvAsa anukrame trIza lAkha, pacIsa lAkha, paMdara lAkha, daza lAkha, traNa lAkha 9995, ne pAMca che. ratnaprabhAmAM kApata lezyA bIjImAM azubhatarakApita, trIjImAM kApata ane nIla, cethImAM azubhataranIla, pAMcamImAM nIla ane kRSNa, chaThThImAM kRSNa ane sAtamImAM azubhatara kRSNa lezyAnA pariNAma che. pahelI traNa narakamAM uttara ttara tIvra uSNavedanA che jethImAM zIteNa, pAMcamImAM tIvratara zIteoNa, chaThThImAM zIta ane sAtamImAM zItatara ne zItatama vedanA che. : duHkhamAMthI chuTavA prayatna-vikiyA karatAM adhika duHkhamAM paDe che. eka kSaNa paNa sukha nathI phakta tIrthakaronA kalyANaka vakhate kaMIka zAMti hoya che.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 pahelI traNa naraka bhUmi sudhI kSetra vedanA, paraspara vedanA ane paramAdhAmI kRta vedanA hoya che. paramAdhAmI tyAMthI AgaLa jaI zakatA nathI bAkInAmAM kSetra vedanA, paraspara kRta vedanA che. manuSya ane tiryaMce marIne narakamAM jaI zake che. paraMtu sAtamI narakamAMthI nIkaLelA manuSya thatA nathI. bAkInI narakamAMthI nIkaLelA manuSya thaI zake che. tiryomAM asaMsI pahelI naraka sudhI jAya che. bhujaparisarpa bIjI sudhI, pakSI trIjI sudhI, catuSpada cothI sudhI, ura parisarSa pAMcamI sudhI, strI chaThThI sudhI, ane jaLacara masyane manuSya sAtamI sudhI marIne jAya che. pahelImAMthI nIkaLela cakavati thaI zake che. bIjImAMthI baLadeva, trIjImAMthI vAsudeva ke tIrthaMkara thaI zake che cethImAMthI meze jaI zake che. pAMcamAMthI sarva viratI thaI zake che chaThThImAMthI deza viratI thaI zake che. A sAte narakabhUmimAMthI nIkaLela samyakatva pAmI zake che upara uparanA lAbhe nIcenA nArake pAmatA nathI. deve mitra bhAve cothI naraka sudhI gayAnA dAkhalA che. sItendra paraspara laDatA rAvaNane lakSmaNane choDAvavA gayA che. manuSya lokanuM varNana - jabudvIpa lavaNadayaH zubhanAmAno dvIpasamudraH dvi dvi vikabhAra pUrva pUrvaparikSepivalayAkRtaH (8) tanmaye mesanAbhivRtto janazatasaha bhAvatA rAvaLa bhAvi
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 Rvibhe jaMbudvIpane tatra bharata haimavata harivideha ramyaeraNyavatirAvatavarSA kSetrANi tadvibhAjinaH pUrvAparAyatA himavana mahAhimavanuM niSadha nIlakima zikhariNe varSadhara parvatAH (11) dvirdhAtakIkhaMDe (12) puSkararAdhe 2 (13) prApha mAnuSattarAnuM manuSyAH (14) AryAmlecchA (15) bharatairAvata videhAda karmabhUmaDanyatra devakurUttarakurabhyaH (16) sthitI parApare tripala pamAnta muhUrta (17) tiryaMganInAMca jaMbudvIpane lavaNasamudra Adi zubha nAmavALA asaMkhya dvIpa ane samudro ekabIjAne vIMTaLAIne rahelA che. pahelo jaMbudvipa thALInA AkArane goLa che bAkInA baMgaDInA AkAre che eka ekathI bamaNuM vistAravALA che. jaMbudvipa eka lAkha jana vistAravALo che tenI madhyamAM meruparvata eka lAkha jana uMce che ane vistAramAM daza hajAra yojana samabhUtaLe che. gapucchanA AkAre che. tethI upara vistAra ekadazAMza bhAga ghaTatuM jAya che. cheka upara vistAra eka hajAra ejana che. ucAImAM eka hajAra jana mULamAM che. upara bhadrazALavana che tenI upara pAMca yojane naMdanavana che tenI upara sADI bAsaTha hajAra yejane semanasavana che. tenI upara chatrIsa hajAra jane pAMDakavana che.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAM uttaradakSiNa ekeka zilA para tIrthakarane janma mahatsava karavA ekeka siMhAsana che. pUrva pazcima ekeka zilA para babbe siMhAsana che, uttare arAvata kSetranA tIrthakarane janmAbhiSeka thAya che. dakSiNe bharatakSetranA tIrthakarano janmAbhiSeka thAya che, pUrve pUrva videhanA be tIrthakaronA janmAbhiSeka thAya che. pazcime pazcima videhanA be tIrthakaronA janmAbhiSeka thAya che. aDhIdvIpamAM pAMca meruparvata che bharata airAvatanA daza tIrthakarane sAthe janmAbhiSeka thAya che. mahAvidehanA vIza tIrthakaranAM sAthe janmAbhiSeka thAya che. meruparvatanA zikhara para cAlIza jana uMcI cUlikA che te mULamAM bAra ejana, vacce ATha jana ane upara cAra jana vistAre che. jaMbudvIpamAM dakSiNe bharata ane utare arAvata kSetra che. madhyamAM pUrva pazcima mahAvideha kSetra che. e traNe kSetra karma bhUmi che. dhAtakI khaMDamAM ane ardhapuSkaramAM baLe che tethI kula paMdara karma bhUmi thAya che. bhAratanI upara laghu himavaMta parvata ne arAvatanI upara zikharI parvata che. te bane parvatanI upara himavaMtane hiraNyavaMta nAme yugalika kSetre bhega bhUminAM che. te be kSetronI upara mahA himavaMta ane rukamI parvate rahelA che. tenI upara harivarSa ane ramyaka nAme yugalika kSetro che.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 tenI upara niSadha ane nIla nAme be parvo rahelA che. tenI upara mahAvideha kSetra AveluM che. eTale ja buddhIpamAM sAta kSetra cha varSadhara parvata che. dhAtakIkhaMDamAM tethI bamaNI che ane ardhapuSkaramAM paNa teTalA che. e aDhIdvIpanI bahAra manuSyanAM janma maraNa thatAM nathI tethI aDhIdvIpa manuSya kSetra gaNAya che tenI bahAra tirya ja che. ahIdIpane pharate mAnuSattara parvata rahe che. aDhIdvIpamAM paMdara karma bhUmi, trIza akarma bhUmi, ane chapana aMtadvIpa maLI eka eka kSetramAM manuSya che. aMtadvIpa lavaNa samudramAM himavaMta ane zikharI parvatanI pUrva pazcima babe dADhAe gaI che. temAM sAta sAta yugalikanA kSetro che. te chapana aMtadvIpanA manuSyanuM zarIra AThase dhanuSyanuM ane palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganuM AyuSya che. te marIne bhavanapati vyaMtaramAM upaje che. vidyAdhare ke je vaitADhaya parvata para rahe che te ahIdvIpanI bahAra jaI zake che. paNa temanA janma maraNa te aDhIdvIpamAM ja thAya che. aDhIdvIpamAM dareka parvata, nadI, sarovara, vana, vRkSo upara zAzvata maMdire kula 3183 rahelAM che aDhIdvIpanI bahAra naMdIzvaramAM bAvana cakamAM cAra kuMDalamAM cAra ane seLa naMdIzvaranI rAjadhAnImAM maLI che te che. te umeratAM-3259 derAsara tAchalakamAM che.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja budvIpamAM parvata nIkuMDa sarAvara vrukSA tarukUTa karIkUTa vana 635 269- 90- 16- 218-16 8-16 devakuru uttarakuru 1- 1 38 1270 dhAtakI khaMDamAM 1270 ardha puSkaramAM 3175+8 -3183 W cAraIkArapara - 4 * mAnuSAttara para - 4 (cAra dizAe) 1 8 manuSyanI e jAti che. Aya ane mleccha. A mAM dhama hoya che. anAya eTale mlecchamAM dhama hAte! nathI. bharata, arAvata ne mahAvideha e traNa kama bhUmi che. devakuru uttarakuru, himavaMta, hiraNyavata, harivaSa, ne ramyak e cha akama bhUmi che bhAgabhUmi che. manuSya tiya iMcanuM utkRSTa AyuSya traNa patyeApamanu ane jaghanya Ayu aMtarmuhUta nuM che. ArcI cha prakAranA che. 1 Aya kSetramAM utpanna thanAra kSetraAya kahevAya. (pachI bhale vana mleccha jevu' hAya) 2 ikSvAku, hari, ugra bhAga, rAjanyava'zamAM upajanArajAti Aya che. 3 kulakara, cakravata, vAsudeva, aLadeva, Adi kulaya che 4 yajanayojana, pAnapAna, kRSi, lipi, vANijya karanAra ka Aya che.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 Aya che. / 5 kuMbhakAra, vaNakara, hajAma, citrakAra, sutArAdi zilpa 6 saMskRta, mAgadhI Adi ziSTa bhASAmAM vyavahAra karanAra bhASAAya che yugalika bhAgabhUmimAM vasatA Aya nathI, paNa saraLa pariNAmI che jyAM asimasikasithI jIvanavyavahAra pravarte che. ane jyAM tI kara Adi uttama puruSo utpanna thAya che te kama bhUmimAM ja dharma pravarte che. devakuru uttarakuru mahA videhamAM hevA chatAM yugalika bhUmi che temanuM traNa pahyApamanuM AyuSya ne traN gAunu zarIra che. nitya pahelA ArA che, hirava ramyak kSetramAM nitya bIjo Are che. temAM be gAunu' zarIra ne e patyeApamanuM AyuSya che himavatane hiraNyavata kSetramAM nitya trIjo ArA vate che. temAM eka gAunuM zarIra ne eka patyeApamanu AyuSya che. mahAvideha kSetramAM nitya cAtheA ArA vate che, tyAM pAMcasA dhanuSyanuM zarIra te pUvakrADa varSanuM AyuSya che. bharata bhairavatamAM parAvatA nakALa hAvAthI hAla pAMcamo Are varte che. temAM utkRSTa sAta hAthanuM zarIrane 130 varSanuM Ayu che. chaThThA ArAmAM utkRSTa e hAthanu zarIrane vIza varSanuM AyuSya che. bharata arAvatane pahelo ArA cArakoDakoDI sAgarapamanA che. bIjo AreA traNa koDAkoDI sAgarApamanA che,
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 trIje Are be koDAkoDI sAgaropamane che. ethe Aro eka koDAkaDI sAgaropamamAM betAlIsa hajAra varSa jUna che. pAMcame Are ekavIza hajAra varSa che. chaThTho Aje paNa ekavIza hajAra varSano che. atyAre avasarpiNI kALa cAle che temAM divase divase saMghayaNa, baLa, buddhi, Ayune zarIranI hAni thAya che. utsarpiNI kALamAM divase divase baLa, buddhi, Ayune zarIranI vRddhi thAya che. avasarpiNInA pahelA traNa ArAmAM sugalika kALa hovAthI dharma hoto nathI. cothA ArAmAM ja dharma ane mokSa thAya che. pAMcamA ArAmAM dharma te che. paNa saMghayaNanA abhAve mekSa thato nathI. chaThThA ArAmAM dharmane viccheda thAya che. utsarpiNamAM pahelA ArAmAM dharma hete nathI. bIjA ArAmAM kvacita dharma hoya che paNa mekSa thatuM nathI trIjA ArAmAM dharma ane mokSa thAya che. cothA pAMcamAne chaThThA ArAmAM yugalika kALa hovAthI dharma hotuM nathI. yugalikone kalpavRkSa devAdhiSThita hovAthI badhI vastu Ape che. teo saraLa pariNAmI pAparahita hovAthI marIne pitAnA sarakhA ke ochA AyuSya deva thAya che. kAraNa ke yugalikapaNAmAM deva karatAM adhika sukha che. devemAM svAmI sevaka bhAva che. paNa yugalike badhA svataMtra hoya che.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 e jIvanA pAMca gresaTha bhedamAM utkRSTa bhavasthiti kAyasthiti, zarIramAna prANunInuM koSTaka naMbara jAti zarIra Ayu svAya sthiti prANa yonI pramANa 1 bAdara paryApta aMgulano 22000 asaMkhyAta utsapIzuM pRthvIkAya. asaMkhya bhAga varSa avasara pANuM 4 7 1 apakAya che 7000 , 1 vAukAya 3000 che. 47 , 1 pratyeka vanaspati eka hajAra 10000 , 4 10 ) jana adhika 1 sAdhAraNa aMgulano aMtamuhurta anaMtI utsapINuM 4 14 ,, vanaspati asaMkhya bhAga avasarapINI 1 teukAya j traNa aho asaMkhyAta , - rAtrI 1 be Indriya 12, jana 12, varSa saMkhyAtA varSa 1 te Idriya 3, gAu 49 divasa saMkhyAtA divasa 1 caurendriya - 4 6, mAsa saMkhyAtA mAsa . 8 2. * 0 6 * 0 0 0 K
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 10 4 lAkha 22 23 2 1 1 garbhaja jaLacara eka hajAra pUrvakroDa sAta AThabhava jana . 1 uraparisarpa >> 1 bhuja parisarpa , 2 thI 9gAu , 1 khecara , rathI dhanuSa pAyamane asaMkhya bhAga 1 catuSpada , chagAu traNa patye pama 1 samudhIma jaLacara hajAra jana pUrvakoDa 1 catuSpada ,, rathI9 gAu 84000 varSa 1 ura parisarpa ,, , yeAjana pa3000 , 1 bhuja parisarpa , rathI9 dhanuSa 42000 ,, 1 khecara , , 72000 ) 332 aparyAptA , aMgula aMtamuhurta 5 suma, pa.a. asaMkhyabhAga 356 0 0 0 0 0 4
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 naMbara jAti 10 kurUkSetranA yugalIka 10 harivaSa ramyaka be gAu eka gAu pa maDAvidehu manuSya 10 bharata 10 hImavata hirahaNyavata 56 aMtadvIpa ,, 800 dhanuSa paLyeApamanA asaMkhyA ,, 460 d' ' Are 1 pahelI naraka 1 bIjI 1 trIjI zarIra traNa gAu aravata pAMcamA '' ,, Ayu traNa pakSepama e palyApama eka ,, tame bhAga 500 dhanuSa pUrva phroDa sAta hAtha 130 varSa svakAya sthiti prANu caiAnI 62 lAkha eka bhava 10 14 "" 99 ,, 39 ?? sAta ATha bhava gha'.76 1 sAgaropama eka bhava 15aa12 3 310 dhanuSa 7 '' "" "" 10 10 10 10 10 10 10 10 2) 33 , 39 ,, ,, 4 39 66 80 ,, ,, ', 36 ,, 34 ,, ,, "" 43
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ nI prANa 10 10 - 460 jAti zarIra Ayu svakIya sthiti 1 thI , 62 ) 10 sAgaropA 1 pAMcamI ,, 125 ke 17 1 chaThThI , 250 + 22 , 1 sAtamI , 500 , 33 , 1 asurakumAra sAta hAtha eka sAgare pima adhIka 9 nAgAdinavA dezeENa be palyopama 15 paramAdhAmI eka palyopamAM 26 vyaMtara 1 pahelA kIrghIsaka , traNa parghAyama 1 bIjA cha hAtha traNa sAgaropama 1 trIje , pAMca hAtha tera sAgaropamAM 518. * * * 84 lAkha
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ naMbara jAti zarIra Ayu svakIya sthiti prANa cAni 518 10 4 lAkha 5 . cauda hA 1 pahelo devaloka sAta hAtha 1 bIje 1 trIjo , cha hAtha 1 cotho 1 pAMcame pAMca hAtha 1 chachuM - 1 sAtame , cAra hAtha 1 AThame , 1 navame , traNa hAtha 1 dazame 1 agyArame ,, 1 bArame , 9 lokAMtika pAMca hAtha 9 raiveyaka be hAtha be sAgaropama eka bhava , adhIka sAtasAgaropaya sAtathI adhIka daza sAgaropama cauda che. sattara che aDhAra , ogaNuza vIza , ekavIza bAvIza ATha sAgaropama 23 thI 31 548
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ayu svakIya sthiti prANa nI : nabara jAti zarIra 548 5 anuttara vimAna eka hAtha 2 sUryacarane sthira sAta hAtha ,, , ? ? 31 thI 33 eka palyane lAkha varSa > uMjAra varSa > 2 ( 2 caMdra 2 graha 2 nakSatra 2 tArA pa63 ? ? ? ? ardha pApama pA palyopama * 84 lAkha
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ ceAthA adhyAya devAnu. varNana devAtuni kAyA H (1) tRtIyaH pItalezyaH (2) dazAbda paMca dvAdaza vikalpA kalpApapanna pantA: (3) IndrasAmA nikatrAyastri za pAriSadyAtmarakSalokapAlAnIka prakINuM kA bhiyAgya kilbiSikAZkazaH (4) trAyazriMza lokapAlava vyaMtara jayAtiSThA (5) pUyAdrIndrAH (6) pItAnta lazyAH (7) kAyapravIcArA A aizAnAt (8) zeSAH sparUpa zabda manaHpravIcArA yAce!! (9) pare pravIcArAH (10) devAcAra prakAranA che bhavanapati, byaMtara, jyAtiSI ne vaimAnika trIjA nyAtiSI devAne pIta lephyA che. bhavanapatinA daza bheda che. vyaMtaranA Abheda che jyeAtiSinA pAMca bheda che ane kapApapanna vaimAnikanA mAra bheda che. devAne dravya leDyA avasthita che. bhAva lesyA cha e hAya che. indra, sAmAnika, trAyazriMsa, pAriSadya, AtmarakSaka, lokapAla, anIka prakI, AbhiyAgika, ane kalpiSaka e daza jAti dareka hoya che, paNa vyaMtarane jyeAtiSimAM trAyastri sane lokapAla nathI. deza bhavanapatinA vIza indro che ATha vyaMtara ne ATha vANavyaMtaranA maLI khatrIsa Indro che pAMca carane pAMca sthira jyAtiSinA asaMkhyAta indro che. paNa jAtinI apekSAe sUrya ane caMdra eja gaNyA che, khAradevalokamAM navamA
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 48 dazamAne eka Idra ne agyAramAM bAramAne eka Indra maLI daza Indra che e rIte kula cosaTha Indro che. tenI upara naiveyaka ane anuttara vimAnanA deve ahamindra che. eTale teo badhA sarakhA che. tyAM svAmI sevaka bhAva na hovAthI kalpAtIta kahevAya che. Indra rAjAnI jema mukuTadhArI che, sAmAnika bhAyAtanI jema pUjya che trAyastriza gera purahita jevA che, parSadAnA de traNa prakAranA che bAhyaparSado, atyaMtaraparSadA ane madhyamaparSadA. Indra teonI salAha le che. AtmarakSaka deva IndranA beDIgArDa-zarIranI rakSA karanAra che. lokapAla cAre dizAnA keTavAla che. aneka senAdhipati che. prakIrNaka sAmAnya prajAjana che, Abhigika cAkara de che ane kilvIpaka caMDALa de che. niMdA karanArA, paNa ArAdhako temAM utpanna thAya che. bhavanapati ane vyaMtara de ne pahelI cAra vezyA che. lezyA mujaba teonA zarIrane varNa hoya che. bhavanapati vyaMtara tiSI ane vaimAnikamAM pahelA bIjA devalokanA deve manuSyanI mAphaka zarIrathI viSaya sukha devAMganAnI sAthe bhagave che. trIjAne cethA devalokanA deve sparza mAtrathI sukha bhogave che. pAMcamA ane chaThThA devakanA de rUpa jevA mAtrathI sukha bhogave che. sAtamA ne AThamA devakanA deve devAMganA nA zabda gIta gAnathI sukha bhogave che.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ xe navamAthI khAramA sudhInA devA saMkalpa mAtrathI viSaya sukhanI tRpti pAme che devIe bIjA devalAka sudhI upaje che. sau dhama devale kamAM aparigrahitA devIonAM cha lAkha vimAna che ane izAna devalekamAM cAra lAkha vimAna che. te uparanA devAne bhAgya hAvAthI uparanA devA temane laI jAya che. eTale devIe AThamA devalAka sudhI jaI zake che teonA spa, rUpa, zabda sAMbhaLI uparanA devA khuza thAya che. navamathI khAramA devaleAkane bhAgya devIe peAtAne sthAne rahIne te devAne saMkalpa mAtrathI sukha Ape che. nava grevayakane pAMcaanuttaranA dhruve viSaya vikArathI rahita apravicArI che. bhavanavAsineDasuranAgavidyuta suparNAgnivAta sta nitAdadhi dvIpakumArA (11) vyaMtarAH kinnara kipurUSa maheAraga gaMdha yakSa rAkSasabhUta pizAcAH (12) yAtiSThAH sUrya ndrakAnta maseA grahanakSatraprakINa tArakAlakA (13) merUpradakSiNA nitya gatayA naleAka (14) tatkRtaHkAla vibhAga: (15) ahira vasthitA: (16) vaimAnikAH (17) kalpApapannAH kalpAtItAlakA (18) saudhame zAna sanatkumAra mahendra brahmaleHkalAntaka mahAzuka sahastrArezvAnata prANatayeArAraNAcyutayeA va supraiveyakeSu vijaya vaijayanta jayantA parAjiteSu sarvAM siddhaca (19) upayuM pari (20)
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5o bhavanapatinA daza prakAra che asurakumAra, nAgakumAra, vighatakumAra, suvarNakumAra, agnikumAra, vAyukumAra, svanitakumAra, udadhikumAra, dvIpakumArane dizIkumAra e daza jAti manahara sukumAra mRdu madhura gatizIla ane kIDAzIla hevAthI kumAra kahevAya che teo merU parvatanI dakSiNa uttara dizAmAM asaMkhyAta keDA keDI jana vistAramAM ane hajAra jana nIcethI mAMDI eka lAkha aThThotera hajAra jana sudhImAM Avela zAzvata bhavanamAM rahe che. asurakumAre kaI vakhata AvAsamAM rahe che te avAsa maMDapa jevA ane bhavana nagara jevA bahArathI gaLa aMdarathI samarasa ane taLIe puSkara karNakA samAna hoya che. temanA AbharaNamAM anukrame nIce mujaba cinha hovAthI teo oLakhI zakAya che. cuDAmaNa, nAga, vaja, garUDa, ghaDe, adha ke magara, vardhamAna, magara ke azva, siMhane hAthI. dareka nikAyamAM uttara dakSiNa babbe Indro hoya che. teonAM nAma anukrame camara, balI, dharaNa, bhutAnaMda, hari, harissaha, veNudeva, veNudAri, agnizIkha, agnimAnava, valaMba, prabhaMjana, suSa mahAgheSa, jalakata, jalaprabhu, pUrNa, vaziSTha, amitagati ane amita vAhanavyaMtaranA ATha prakAra anukrame kinnara ki purUSa, maheraga, gaMdharva,
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa1 yakSa, rAkSasa, bhUta ane pIzAca che. teo gudA ane vanAntaramAM vasatA hovAthI vyaMtara kahevAya che. kinnara kripurUSa ane mahAraga daza daza prakAranA che. mahAraga bAra prakAranA yakSa tera prakAranA, rAkSasa sAta prakAranA, bhUta nava prakAranA, ane pizAca paMdara prakAre che. bhavanapatimAM paMdara paramAdhAmI nArakane duHkha Ape che. te asura nikAyanA che. vANavyaMtara paNa ATha prakAranA che. vyaMtara ane vANavyaMtara darekamAM babbe Idro maLI kula batrIsa Indro che kinnara, kipurUSa, sapurUSa, mahApurUSa, atikAya mahAkAya, gItaratI gItarasa, pUrNabhadumaNibhadu, bhIma, mahAbhIma, pratirUpa, atirUpa kALa, mahAkALa, saMnihita, sAmAna, dhAtA vidhAtA, RSi, RSipAbenka, Izvara mahedhara, suvatsa, vizAla, hAsya, hAsyarati,veta, mahAta, pataMgane pataMgapati, temanAM cinha anukrame azaka, caMpaka, nAga, tuMbarU, vaDa, khaTavAMga, sulasane kaMdabaka jANavA khaTavAMga sivAyanAM badhAM vRkSe che. tiryagaMjAbhaka deve paNa aMtara jAtimAM gaNAya che temanI jAti daza ane aMtaravANavyaMtaranI seLa maLI chavIsa prakAra che. bhavanapatinA pacIsa prakAra che tiSi deve pAMca prakAre che. sUrya, caMdra, graha, nakSatrane tArA e sarva aDhIdviIpamAM pharatA che merU parvatanI pradakSiNa ApatA
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ para temanA vimAnA nira'tara pharyo kare che aDhIdvIpanI mahAra sthira asaMkhyAta caMdra sUryanA vimAne che. te banne Indro che. bannenA parivAra eka ja che. samabhutalanI nIce ane upara navasA yeAjana maLI aDhArasA cAjana tI kSetra che. laMbAImAM ane paheALAImAM eka rAja pramANa che. nIce pahelA sA yeAjanamAM upara nIce daza daza yAjana mukatAM ezI ceAjanamAM vANavyaMtaranAM nagare che. te pachI ADase. ceAjana sudhI vyaMtara devAnAM nagarAM che. te pachI se yAjana khAlI che. eka hajAra yeAjana nIce bhavana patinA bhavanA ane nArakonA pratarA zarU thAya che-- upara sAtaseA nevu' yeAjanathI navaseA ceAjana sudhImAM jyeAtiSi devAnAM vimAna rahelAM che. AThasA ceAjane sUrya che. AThaso ezI yeAjane caMdra che. 884 ceAjane nakSatra, 888 yeAjane graha budha, 891 ceAjane zukra, 84 yAjane gurU, 897 yAjane magaLa ane 900 ceAjane zanInA graha AvelA che. tArAe aniyatacArI che. 28 nakSatra, 88 graha, ane 66975 krADADI tArAnA parivAra eka caMdranA che. je caMdranA teja sUnA piravAra che. jaMbudvIpamAM e, lavaNa samudramAM cAra, ghAtakI kha'DamAM khara, kALAdhimAM betAlIzane apuSkaramAM tera sUrya caMdra che.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 pUrva pazcima chAsaTha chAsaDanI pakti sUrya caMdranI che, e sUryane be caMdra maLI jAMbudrIpanuM vartuLa purU kare che. eTale bharata airAvatamAM judA judA sUrya prakAzatA hAvAthI divasa hAya ane mahAvidehakSetranI pUrva pazcima viyeAmAM te vakhate judA judA caMdra prakAzatA hAvAthI tyAM rAtri hAya che. aDhIdvIpamAM sUrya caMdranA bhramaNathI kALanI gaNatarI karAya che. sauthI nAnA kALane samaya kahevAya che. tevA asakhyAta samaye eka AvalI thAya che. khaseA chapana AvalIkAnA eka kSullakubhava gaNAya che. eka zvAseAcchazvAsamAM AvA sADA sattara bhava thAya che, sAta prANane eka stAka thAya sAta stAkane! ekalava thAya sItAtera lavanA eka murhuta thAya. eka muhurtImAM eka krADa saDasaTha lAkha sIteAttera hajAra khase soLa AvatIkA thAya che. trIsa muhurttanA eka rAtri divasa thAya. paMdara divasanuM pakSa e pakSanA mAsa khAra mAsanA saMvatsara pAMca saMvatsaranA yuga asaMkhyAta varSanA eka paLyeApama daza koDa kreDI palyApamanA eka sAgaropama vIza kreDA kroDI sAgaropamanu eka kALacakra ana'tAkALa caDhe eka pudgala parAvanakALa thAya evA anaMtAnaMta pudgala parAvata A jIvane rakhaDatAM thaI gayAM haju Ara AvyA nathI.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 samakti pAme jIvanA bhavanI gaNatarI zarU thAya che. nikaTabhavI thADA bhavamAM mekSa pAme che. dUbhavI ghaNA kALe mAthe jAya che, paNa abhiva jIvA kaDhI paNa mekSa pAmatA nathI. jAti bhavye anAdi nigeAdamAMthI bahAra AvatA ja nathI. tethI tee paNa mokSa pAmatA nathI. abhaye te navamA grevayakanAM sukha bhegavI pAchA rakhaDe che. jyAtiSinAM vimAne ahIdvIpamAM nitya gatizIla che chatAM abhiyAgI devA te vimAnAnI nIce siddha, gaMja, vRSabhane azvarUpe vahana karatA heAya che. caMdra sUryanA prakAza lAkha ceAjana pramANa che. vaimAnika devA be prakAre che. karlIpapanna ane kalpAtita svAmI. sevaka bhAvavALA kalpApapanna devA khAra prakAre bAra devaleAkamAM che ane kapAtIta ahami devA navathaivayakane pAMca anuttaramAM che. te badhA deve eka ekanI upara sAtarAja sudhImAM rahelA che. nIce kaika uNAsAta rAjamAM nArakA rahelA che. lAkanu pramANa cauda rAja che, alAka anaMtA che, temAM AkAza dravya sivAya bIjuM kAMI nathI. lokamAMja jIva, pudgala, dharmAstikAya, adharmAstikAya, vagere rahelAM che. jIva ane pudgalane gati karavAmAM sahAyabhutadharmAstikAya che ane sthira rAkhavAmAM sahAyabhUta adharmAstikAya che, avakAza ApavAmAM sahAyabhUta AkAzAstikAya che. te traNe arUpI che karrarahita zuddhajIva paNa arUpI che ane
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 rUpI kALa dravya paNa arUpI che phakta pudgala ja rUpI che. dravyamAM varSe gadha rasa sparza rahelAM che. khAra devalokamAM pahelo sudhama ane khIjA IzAna e e devaloka uttara dakSiNa sAma sAme rahelAM che tenA upara trIju sanatakumAra ane ceAthuM mAhendra e banne devaloka paNa sAma sAme AvelAM che. tenA upara pAMcamu brahmaloka chaThThuM lAMtaka sAtamu mahAzukra ane AThamu sahastrAra e uparA uparI AvelAM che. tenA upara navamu Anata ane dazamuM prANata e e devaloka sAma sAme AvelAM che. teneA eka ja Indra che. tenA upara agyAramu AraNya ane khAramuM acyuta e e devaleAka paNa sAma sAme AvelAM che. tenA paNa eka ja Indra che eTale khAradevalAkanA daza Indra che, bhavanapatinA vIza vyaMtaranA maMtrIza, jyAtiSInA jAtinI apekSAe be ane vaimAnIkanA daza maLI cesaTha Indro thAya che, te badhA tIrthaMkarAnA kalyANakAmAM bhegA thaI maheAtsava kare che. bAra devalAkanI upara nava caiveyaka ane pAMca anuttaranAM vimAnA che, temAM rahelA devA amidA haiAvAthI svAmIsevaka bhAva nathI, navatraiveyakamAM keTalAka mithyASTidevA paNa che. paraMtu anuttaranA devA badhA sabhyaSTi che. navathaivayaka eka khIjAnI upara che. tenAM nAma anukrame sudarzana, supratiSaddha manArama, sa tAbham suvizAla sumanasa, sAmanasa, priyakara
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa ane naMdikara che. tenI upara vijaya 'vaijyaMta. yaMta, ne aparAjita e cAra vimAne cAre dizAe che ane pAMcamu sarvA siddha vimAna vacamAM Avelu che. sarvArthasiddhanA devA ekAvatArI che. bIjAcAra devalAkanA davA dvicaramAM eTale e, avatArI che. te devA kAMI jatA AvatA nathI zayyAmAM pADhayA rahe che. pAMcamA devalokamAM ATha kRSNarAjI AvelI che. temAM lokAMtika devA rahe che. tenAM nAma sAraravata, Aditya, vahina, arUNa gAya, tuSita, avyA Adha, marUta ane AriSTha che. ATha dizAmAM ATha vimAnAmAM ane vacamAM ekamaLI nava lokAMtika devA che. te tItha - karAne tI pravartAvAnA avasara jaNAve che. kIlvIzaka eTalo caMDALa jAtanA deve traNa prakAranA che. temAM pahelA devaleAkanI nIce trIjA devalAkanI nIce ane chaThThA devalAkanI nIce rahenArA che temanI utkRSTa sthiti traNa patyeApama traNa sAgApama ne tera sAgarApama anukrame che. khAradevalAka navaleAkAMtika nava jaiveyaka pAMca anuttarane traNakilpizaka vaLI vaimAnikadeva ADatrIsa prakAre che. kula cAre nikAyanA maLI navANu prakAre davA che. sthitiprabhAva sukhayuti lezyA vizudhiIndriyAvadhi viSa yADadhikAH (21) gatizarIraparigrahAbhimAnatA hInA (22) pItapaHzukala lezyAkritrIzeSeSa (23) prAga traiveyakebhya kalpAH (24) brahma leAkAlayA leAkAntikA (25)
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasvAdityavahayaNe gardayatuSitAvyAbA dhamarUDariSTAkA (26) vijyAdiSa dvicaramA (27) papAtika manuSamyaH zeSAstiyaMgunayA (28) Ayu sthiti, nigraha anugraha karavAnI zakti te prabhAva, Indriya sukha teja kAti, toDyA vizuddhi avadhine viSaya upara uparanA dezamAM vizeSa hoya che. gati zarIra pramANu parigraha ane abhimAna ochAM ochAM hoya che. pahelA be devaloke patalezyA trIjAthI pAMcamA sudhI padmazyA ane chaThThAthI upara badhe zukalezyA hoya che. lezyAnI jema deha vaLuM che. bAra devaka-sudhInA dekapo papanna che. pAMcamA devalokamAM nava lokAMtika deva sArasvatAdi rahe che. vijyAdicAra anuttaranA deve be manuSyajanma pAmI mekSe jAya che sarvArthasiddhanA deve ekAvatArI eTale ekajavAra manuSya thaIne mokSe jAya che. auSapAtIka devanAraka ane manuSya sivAyanA badhA tiryo che. beIndriyAdi trasa jIve phakata trasanADI ke je ekarAja pahoLI ane caidarAja lAMbI che temAM ja rahyA che bAkInAmAM ekendriya jIve che temAM paNa bAdaraagni aDhIdvIpamAM ja che. apakAyane vanaspatikAca bAradevaloka sudhI che. pRthvIkAyane vAukAya caudarAjalokamAM che. sthitiH (29) bhavaneSu dakSiNArdhAdhipatinAM papama madhyayardham (30) zeSANa pAdone (31) asurendraH sAgaropamadhimaMca (32)
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 saudharmAdiSa yathAkramama (33) sAgarepame (34) adhikeca (35) saptasAnakumAre (36) vizeSa trisaddhadazakAdazadvAdaza travedaza paMcadarza traye daza bhiradhibha radhikAnica (37) AraNA yutAdurvamekekena navasu raiveyakevuM vijyAdiSu sarvArthasidhdhaca (38) aparA papama madhimaMca (39) sAgaropame (40) adhikeca (41) parataHparatapUrva pUrvADanatarA (42) nArakANAMca dvitIyAdiSa (43) dazavarSasahastrANiprathamAyAma (44) bhavane puca (45) vyaMtarANI (46) parApalyopamama (47) tikANamadhikam (48) grahaNAmekama (49)nakSatrANAmadhUma pa0) tArakANAM caturbhAgaH (51) jaghanyAtvaSTabhAgaH (para) caturbhAga zeSaNama (53) devanuM jaghanyane utkRSTa AyuSya keTaluM hoya te jaNAve che. utkRSTa bhavanapatimAM dakSiNadizAnA IndranuM eka sAgaropamane uttaradizAnA IndranuM eka sAgarepamathI kAMIka adhika hoya che. bAkInA nava nikAyamAM dakSiNanA IndronuM doDha palyopamane uttaranA IndronuM paNubeepamanuM hoya che. saudharmadevalokanuM be sAgaropama ane IzAnanuM tethI kAMIka adhika hoya che. sanaskumAranuM sAtasAgarepamane mAhendranuM tethI kaIka adhika hoya che. brandranuM daza sAgaropama lAMtakanuM caudasAgarepama mahAzukanuM sattara sAgaropama sahasAranuM aDhAra AnatanuM ogaNIza, prANatanuM vIza, AraNyanuM ekavIsane ayyate.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 59 ndranuM bAvIza sAgaropama hoya che. naveraivayakamAM ekake sAgaropama vadhatAM trevazathI ekatrIsa thAya, pahelA cAra anuttaranuM batrIsa ane sarvArthasiddhanuM tetrIsa sAgaropamanuM utkRSTa AyuSyane jaghanya saudharmanuM ekapalepama ne IzAnanuM tethI kaMIka adhika hoya che. sanaskumAranuM be sAgarepamane mAhendranuM tethI kaMIka adhika hoya che, brahmanuM sAta lAMkanuM daza, mahAzukanuM cauda, sahastrAranuM sattara AnatanuM, aDhAra prANatanuM egaNIza, ArAmyanuM viza ane ayyatanuM ekavIza tethI upara caiveyakamAM ekake sAgaropama vadhAratAM navamA raiveyakanuM trIza, cAra anuttaranuM ekatrIza sAgaropama jaghanyathI che sarvArthasiddhanuM jaghanyathI paNa tetrIza sAgarepamaja che. pahelI narakanuM dazahajAra varSanuM bIjInuM eka sAgarepama trIjInuM traNa cethInuM sAta, pAMcamInuM daza, chaThThInuM sattara, ane sAtamInuM bAvIsa sAgaropama jaghanya AyuSya che. bhavanapatine vyaMtaranuM jaghanya dazahajAravarSanuM che. utkRSTa vyaMtaranuM ekapalyopama che. tiSamAM caMdranuM ekapalyopamane lAkha varSa, sUryanuM ekapalyopamane hajAravarSa grahanuM epalepama nakSatranuM ardhapapamA ane tArAnuM pA palyopama utkRSTa Ayu che. jaghanya sthiti tArAnI palyopamanA AThamA bhAganI che. bAkInI cArenI pA palyopamanI che. IndronuM A maNi che. temanA parivAramAM jaghanya paNa haiye che
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ devale ke vimAnasaMkhyA pratara leDyA zarIra AhocchazvAsa sIdhameM 3ra lAkha 13 pIta 7,hAthe 2000varSe be pakSe IzAne 28 ; y $ * * sanakumAre 12 , 12 pa ,hAthe 7000 , sAtapaNe mAhe 8 , , , , brahmaloke 4 6 ,, 5, hAtha 10000, daza,pakSe lAMtake 50hajAra 5 zukala , 14000 14,pakSe mahAzuke 40 ,, 4, 4,hAtha 17000 ) sahastrAre 6 4 ,, ,, 18000 , 18 ) ANutaprANatA 400 4 ,, hAtha 19000 ,, 20000 , 20 >> AraNyAzrute 100 4 ,, , , 21000 rara000 , navaraiveyake 318 9, rahAtha 23thI 23000 , anuttare 5 1 , 1, hAtha 33000 ,, 33 , 8497023 dara lokAMtikamAM IzAne sArazvata, pUrve Aditya, agnikeNe agni, dakSiNe arUNa nirUye gataya, pazcime duSita, vAyavya avyAbAdha, uttaramAM marUta madhyamAM ariSTa rahe che. teo devarSigaNAya che. ariSThanA deve ekAvatArI che. bIjA nikaTa bhavI che.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAya--5 ajIvadravya ajIvakAyA dhAMdhAMkArA puddagalA: (1) dravyANi jIvAkA (2) nityAvasthitA nyarUpANikA (3) rUpiN pudgalAH (4) AkAzAdekadrANi (5) niSkriyANica (6) dharmAstikAya, adharmAstikAya AkAzAstikAya ane pudgalAstikAya e cAra ajIvakAya che. temAM jIva umeratAM pAMca dravya thAya che. sadravye nitya avasthita. ane arUpI che. phakta pudgala dravyarUpI che. pahelAM traNa dravya ekeka ane niSkriya che. jIva ane pudgala anaMta vyakti rUpa ane gatizIla che. asabhyeyAH pradezA dharmAMdha yeH (7) jIvasyaca, (8) AkAzasyAnantAH (9) saMdhyeyAsa dhyeyAkA puddagalAnAma (10) nANAH (11) lAkAkAzeDavagAha (12) dhamedhAH kRtne (13) ekapra dezAdi bhAjyaH pugalAnAm (14) asabhyeyabhAgAdvi pujIvAnAm (15) pradezasahAra visargAjyAM pradIpavat (16) gatisthityupagrahA dharmAMdha yArUpakAraH (17) dhama adhama ane jIva e darekanA asa`khya pradeza che. lokAloka vyApI AkAzanA anaMtapradeza che. lokAkAzanA asakhya pradeza che. pudgalanA sakhyAta asaMkhyAta ane anaMtapradeza che, paramANunA pradeza nathI paramANu' ageAcara chatAM
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra rUpI che. te skadhamAMthI chuTA paDe che. jenA be bhAga thaI na zake tene paramANu kahevAya che. chuTA paDavu'ne bhegA thavu' e puddagalane svabhAva che te rUpI hAvAthI temAM vaNu, gaMdha, rasa, ane sparza heAya che. pradezane paramANu sarakhA che paNa skaMdha sAthe joDAela ne pradeza kahevAya ane chuTA paDe tene paramANu kahevAya, dha adhama ne AkAzanA pradeze| chuTA paDatA nathI tethI tenA ska Mdha dezane pradeza traNa traNa bheda che. paramANu chuTA paDe che mATe pudgalanA paramANu sahita cAra bheda che AkAzamAM sarva drabyA rahelAM che eTale AkAzanu kArya jagA ApavAnu che. anaMtAna tapudgalanI avagAhanA paNa lokAkAzanA asaMkhyAtamA bhAgamAM che. dharmAstikAyane adharmAstikAya e drabyAsa pUrNa lokAkAzamAM rahelA che. jIvanI avagAhanA paNa lokanA asaMkhyAtamA pradezamAM che. anaMtapudgala dravya ana'tajIvAnI apekSAe darekanuM avagAhanAkSetra saMpUrNa lokAkAza che. jIvanApradeza deha vyApI ane dIpakanI mAphaka sakoca vikAsa zIla che. jIva ane pudgalanI gatimAM dharmAstikAya madadagAra che ane sthiratAmAM adharmAstikAya madadagAra che. eka jIvanuM avagAhanakSetra samagra lokAkAza jeTalu kevaLI samudUdhAta vakhate hAya che anaMtAnaMta puddagala asakhyAta pradezI lokAkAzamAM samAI zake che anaMtajIvAnu eka sAdhAraNa zarIra a'gulanA asa`khyabhAgamAM rahI zake che.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSyAdinA audArika zarIranI aMdara ane bahAra paNa aneka samuM chama ja hoya che. A kAraNe asaMkhyAta pradezI evA loko kAzamAM anaMtAnaMtajIvanI avagAhanA saMbhavIta bane che, temaja eka jIvanA asaMkhyAtapradeza lokAkAzanA asaMkhyAtapradeza banne sarakhA che tethI kevaLI samughAta vakhate lekavyApI thAya che. AkAzasyAvagAha (18) zarIravADu-manaHprANApAnA pudgalAnAm (19) sukha dukha jIvitamaraNopagrahAkA (20) paropagrahajIvAnAm (21)vartanA pariNAma kiyAparavAparatve cAlazya (22) sparasagaMdhavarNavantaH pudagala (23) zabdadhanya saumyasthaulyasaMsthAnabhedatamarachAyApadyotavantaSkA (24)aNuvalkandhAkA (25) saMdhAtabhedabhyautpadyate (26) bheda dANu (27) bheda saMdhAtA bhyAmacAkSuSAra (28) avagAhanA ApavI te AkAzanuM kArya che. zarIra vacana, mana vAsocchavAsa, sukha duHkha, jIvana, maraNa, ane upagraha upakAra e pudugalanA kAryo che. paraspara upakArae jIvanuM kAya che vartanA pariNAma kriyA paratva ane aparatva tenA prabheda sahita kALane upakAra che. dravyanA pitAnA paryAyanI utpattimAM nimittarUpe preraNuM karanAra vanA che. mULa dravya rUpano tyAga karyA vinA pUrvaparyAyane tyAga ane uttara paryAyanI utpattirUpa sthiti te pariNAma che.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ halanacalanarUpa parispaMda te kriyA che. jayeSThatva yA prAcInatA ane kaniSThatva va arvAcInatAe anukrame paratva ane apara che A sarva paryAyAMtara kALanA kAraNe thAya che, pugala sparasa gaMdha ane varNa yukta che te uparAMta zabda baMdha sUphamatva sthUlatva saMsthAna aMdhakAra, chAyApratibiMba, A tapa uSNa prakAza udyotazIta prakAza, yukta paNe pudgala hoya che. pudgala, paramANurUpa ane skaMdha ema be prakAre che. saMghAta bheda ane saMdhAtabheda e traNa prakAre skadha thAya. bhedathI aNu thAya che. A traNa kAraNathI banatA skaMdha cakSugrAha-iMdriya grAhya che judA judA be paramANa maLatAM dvayAgruka bane che. ema ekeka paramANu vadhatAM saMkhyAta asaMkhyAta ane anaMta pradezI skaMdha saMghAtathI bane che. meTA skaMdhamAMthI chuTA paDavAthI nAnA skardha bane che te paNa dvipradezathI mAMDI anaMtAnaMta pradezI heya che. chevaTe ddhipradezI chuTA paDatAM aNa bane che. kaI kaI vAra eka skadha tUTe che te ja samaye tenA judA judA bhAgamAM keI navuM dravya saMmilita thAya che. A rIte banatA skaMdha saMdhAtabhedathI thAya che. A ska paNa dvipradezathI mAMDI anaMtAnaMta pradezI hoya che. zuddha paramANu nitya hoI tenI utpattimAM bheda ke saMdhAta kAraNarUpa nathI pugala skaMdha be prakAranA che, iMdriyagrAhya ane agrAhya. sUma e iMdriya agAhya, acAkSuSa skaMdha nimittanA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa kAraNe sUkSmatA tajI khAdaracAkSuSa skaMdha paNa banI zake che. acAkSuSa skaMdhane cAkSuSa banavAmAM cAra kAraNa hoya che skaMdhanA bheda navA viziSTha pariNAmanu milana sUkSma riNAmanI nivRtti ane khAdara pariNAmanI prApti-pauddagalIka pariNAmanI vicitratAne kAraNe mAdara iMdriyagAhya skaMdha sUkSma atindriya paNa ane che, keTalAka skaMdha adhika ke alpa iMdriyagAhya paNa ane che. mIThu hiMga vagere iMdriyagAhya che paraMtu te pANImAM mizrita thatAM rasana ane ghrANu e be iMdriyagAhya bane che, cakSu grAhyathatA nathI utpAdadbhaya konya yukta' sat (29) taddAvAnvaya'nityam (30) arpitAnapitA sidhdhe: (31) snigdharUkSAmanyaH (32) na jaghanyaguNAnAma (33) guNasAmbesadazAnAm (34) dvacadhikAdviguNAnAMnuM (35) andhe samAdhikaupAriApiko (36) guNuparyAyavat dravyama (37) kAlakautyeke (38) sA'nantarAmaya; (39) dravyAzrayA nizuM gAguNAH (40) tadvaMtasbhApariNAmaH (41) anAdirAdimAMkA (42) duSviAdimAn (43) yApayeAtrau jIve (44) huM utpAda vyayanedhRva e traNa lakSaNa jemAM heAya te sat kahevAya peAtAnA svarUpanA nAza na thavA tenuM nAma nitya che. eka vastumAM paraspara virUddha dhama ne! samAveza arpita ane arpita nayathI siddha thAya che. dareka padArthamAM e aMza rahelA hAya che eka zAzvata ne bIjo azAzvata
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 zAzvatanA kAraNe nitya ane azAzvatanA kAraNe utpAdavyaya zIla anitya gaNAya che. jaina darzana dareka vastune pariNAmI nitya mAne che, nimitta maLatAM parivartana pAme che paNa mULa dravyarUpe kAyama rahe che. padAmAM pratyeka samaye utpAda utpanna thavu vyaya nAza thavA ane dravyarUpe nitya dhruva rahe che. e dravya peAtAnA svabhAvane tyajatA nathI, pratyeka vastu anaMtadharmotmaka che apekSA ane apekSAMtara e e vadhu virAdhanA samanvaya thAya che sAnu sva svarUpe sat che. parasvarUpe eTale cAMdI rUpe asat che jIva, jIva svarUpe sat che. paNa ajIva svarUpe asat che. tenA sAta prakAra che. syAdasti, syAgnAsti, syAdastinAsti, syAda vaktavya, syAdrasti avaktavya svAntAsti avaktavya smAisti nAsti yugapadavakatavya e saptabhaMgI che, tenA sAta nathI vicAra karavA padArthamAM rahela snigdhatva ane rUkSatvaguNanI skaMdha khanavAmAM AvazyaktA che be aMza snigdha sAtheyAvat anaMtAna'tarUkSanA anaMtAnaMta snigdha sAthe madha thAya che, AvA prasaMge emAMnA keI eka samaaza bIjA samaa'zane peAtAnAmAM samAvI le che arthAt dravya kSetrakALa bhAvaanusAra snigdhatvane rUkSatva athavA rUkSatva snigdhatvane pAtAnA rUpamAM piraNamAve che.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 67 adhikAMza ane hInAMza pradeza Adi khAkhatamAM hinAMzanu parivana adhIkAMzamAM jAya che. pAMca aMza snigdhatva be aMza rUkSatvane pAtAnAmAM parivartana kare che. pAMca aMza rUkSaSa e aza snigdhatvane potAnAmAM parivartana kare che. jadhanya guNavALA khe paramANu pradeza ke avacayanA adhanA niSedha kare che. tadnusAra jaghanya guNu paramANunA jadhanyetara paramANu sAthe madha thAya che. mAtra eka aMza adhikamAM khaMdha svIkArAtA nathI paramANumAM eka vadhu eka gadha eka rasa ane sparzImAM snigdha ke uSNu, snigdhake zIta, rUkSa ke uSNa ane rUkSake zIta emAMthI koIpaNa hAya che kathImAMDI ana'tAnatazukamAM AThe sparza hoya che. anaMtAnaMta sUkSma paramANu nA banelA skaMdha paNa sUkSma hoya che bAdara paramANunA skaMdha khAdara hoya che. sUkSma skaMdhA dekhAtA nathI. bAdara dekhAya che snigdhatA rUkSatAnA jaghanya azAmAM sadeza ke visadeza kha'dhanathI snigdhatA rUkSatAnA samAna azAmAM sadRzakha dhanathI paNa visadeza badha che be ke tethI vadhAre aMzanI taratamatAmAM sakhza ane visardeza e e khaMdha che, samAna aMzanA visadeza madhamAM game te eka khIjAnuM pariNamana kare che. paraMtu hinAdhika adha adhIkaaza hinAMzanu peAtAnAmAM pariNamana kare che. guNa ane paryAya jemAM che te dravya, dravyamAM je guNa Aya che, tenA svabhAva anusAra je pascyuimana thAya che te
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 paryAya che. dravyanI pariNamana zakti te guNu che te kAraNa ane paryAya te kAM che. dravyamAM zakti rUpe ana'taguNu che je AzrayabhUta dravyathI avibhAjaya che dravyanA pratyeka guNamAM samaye samaye pariNamatA vaikAlika pAMcA paNaana tA che. drazya ane tenI azabhUta zakti anAdi anaMta che. kAraNa ke tenI utpatti ke nAza nathI. kAraNabhUta eka zakti dvArA dravyamAM thatA vaikAlika paryAya sajAtIya che. dravyanI anaMta zaktinA kAraNe tajajanya pravAha paNa anaMta chaeN, bhinna bhinna zakti janya paryAya vijAtiya che. te eka samayamAM dravyamAM judA judA rUpe prApta thaI zake che, paraMtu sajAtiya paryAya tA eka samayamAM eka ja hoI zake che. ane bhinna bhinna samayamAM judA judA hAI zake che. cetana ane jaDa e dravya che. ekamAM cetanA Adi ane khIjAmAM rUpa Adi ana`ta guNa che. jIva cetana zakti dvArA bhinna bhinna upayAga rUpe ane pudgala rUpa zakti dvArA bhinna bhinna upayeAga rUpe pariNata thayA kare che. cetanA zakti AtmadravyathI ane Atmagata anya zaktiethI vibhakta karI zakAtI nathI. jJAna dana Adi bhinna bhinna samayavatI vividha upayeAganA vaikAlika pravAhanA kAraNabhUta ekalI cetana zakti che. ane te zaktinA kArya bhUta pravAha te upayAgAtmAka pudgalanI rUpa zakti ane tenI anya zaktione paNa pudgalathI vibhakta karI zakAtI nathI.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 69 pudgalanI rUpazaktinu kArya nIlapIta Adi pariNamana che. AtmAmAM sukhaduHkhAdi vedanAtmaka paryAya pravAha prayatyAtmaka paryAya pravAha Adi ana ta paryAMya pravAha ekI sAthe kAya karI rahyA che. AtmAmAM cetana Anada vIya Adi zaktinA bhinnabhinna paryAya ekI samaye pravarte che, paraMtu te darekanA bhinna bhinna paryAya ekI samaye hAI zakatA nathI kAraNa ke pratyeka zaktinA ekaja paryAya ekI samaye hAI zake che. puddagalanA rUpa rasa gadha sparzInA bhinna bhinna paryAya eka samaye hAI zake che. paraMtu te pratyekanA bhinna bhinna paryAya eka samaye hAI zakatA nathI jema AtmA ane pudgala e be nitya tema AtmAnI cetana Adi zakti ane pudgalanI rUpa Adi zakti paNa nitya che, paraMtu cetanajanya upayAga paryAca ane rUpazakti janya nIlapIta Adi paryAya sadaiva utpAda vyayazIla ke zabda khaMdha bheda sUkSmatA sthUlatA, saMsthAna aMdhakAra pratibiMba pADavAnI chAyAzakti Atapauta Adi pudgalanA guNA vyakta ke avyakta hAya che. puddagala dravya mUta hovAthI tenA guNu gurUlaghu hAI tenA paryAya paNa gurUlaghu hoyache. bAkInA dravyA arUpI hAI tenA guNa paryAya. azurUla hAya che, vamAnakAlIna paryAya eka samayanA ane bhUtakALanA paryAya ane bhaviSyakALanA paryoca anaMta samayanA che. kALanA samayarUpa paryAya
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 svataMtra che. te anaMta samayI che. kALane keI AcArya dravya tarIke mAne che. dravyano Azraya karanAra guNa nirguNa che. arthAta guNamAM guNa hotuM nathI. guNa e chae dravyane bhAvavata pariNAma che. pariNAma Adi ane anAdi be prakAranA che. rU pI arUpI vastumAM Adi anAdi bhAvarUpe te pariNAma hoya che. upaga ane jIvanA mana vacana kAya e traNa yoga te jIvanA pariNAma che tenI zAstra sAkSI pure che yege paga jIveSa e sUtranA ekAgratAthI artha karatAM kAmanA siddha thAya che. guNa e dravyamAM nitya vartamAna zakti che je paryAya jananI che. guNa nitya heI dravyAzrita che. jyAre paryAya anitya heI utpAdana vyayazIla che. guNayA zaktimAM guNatarayA zakita aMtara mAnatAM anavasthA doSa Ave che tethI dravyAzrItaguNa guNa vinAne manAya che. AtmAnA cetana vIrya Aritra AnaMda samyakatva Adi ane pugalamAM rUpa rasa gaMdha sparzAdi dareka guNa nirguNa che. dravyamAM mULa rUpe TakI rahI utpannane naSTa thayuM te guNane pariNAma che. keI dravya ke kaI guNa e nathI ke sarvathA avikArI heya. paryAyAMtara avasthAMtara thavA chatAM keI dravya ke kaI guNa pitAnuM mULa rUpa tajatAM nathI dravya ke guNa pitAnuM svarUpa gumAvyA vinA prati samaya nimitta anusAra paryAya badalI
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 71 bhinna bhinna avasthA prApta kare che. teja dravya ane guNane pariNAma che. jIva pote manuSya pakSI pazu game te svarUpa dhAraNa kare paraMtu tenAmAM cetanA kAyama rahe che te ja rIte jJAnepayoga ke darzanopayoga game te hoya te paNa jIvanuM cetanatva TakI rahe che. dvaNayuka traNayuka aneka avasthA hovA chatAM pugala tenuM nathI. temaja nIlapIta Adi paryAya badalAtAM chatAM rU5tva AdiguNa pugala tajatA nathI A ja rIte te pratyeka dravya tenA muLa guNane pariNAmanI ghaTanA samajavAnI che. - pariNAma be prakAranA che. AdimAnane anAdimAna je kALanI pUrva maryAdA jANI zakAya te AdimAna che ane jenI pUrva maryAdA jANI zakAtI nathI te anAdimAna che. sarva dravyamAM banne prakAranA pariNAma che. pravAhanI apekSAe anAdi ane vyaktinI apekSAe Adi e pramANe e be pariNAma dhaTAvavAnA che. ' arUpI dravyanA pariNAma anAdi heI Agama pramANa grAhya che ane pugalanA pariNAma AdimAna heI Indriya grAhya che. jIva arUpI hovA chatAM tenA pega upayoga Adi pariNAma AdimAna hAI Indriya grAhya che. jyAre bAkInA pariNAma anAdi leI Agama cAA che tatva kevaLI jANe.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAya chaThThI AzravanuM svarUpa kAyavANamana karmacAgaH 1. sa Azrava 2 zubhaH puNyasya 3 azubha pApasya 4 sakAyAkavAyo sAMparAcikeryApatha 5 avatakaSAyendriya kriyAH paMcacatu paMcapaMcaviMzatisaMkhyA pUrvazyamedAH 6 tIvramandajJAtAjJAtAbhAvavadhyadhikaraNa vizevyastaDhizeSa: 7 manavacanakAyA dvArA thatI kiyA te coga che, teja Azrava che puNyane Azrava zubha ane pApane Azrava azubha che, sakaSAyI veganA sAMparAyika ane akaSAyI yoganA Idhikane Azrava che, sAMparAvikanA ogaNacAlIza ane Idhikane eka tenA bheda che. A darekanA tIvramaMda bhAva jJAta ajJAta bhAva vIrya ane adhika raNanA kAraNe karmabaMdhamAM taratamatA rahe che. vItarAya karmanA upazamathI pudagalanA AlaMbanathI AtmapradezanAM thatAM bepara parispada te yoga che. hiMsA jUTha corI abrahmAne parigaha e pAMca avata che. hiMsA corI maiithunae azubha kAya ema che, dAna dayA brahmacarya e zubha kArya yoga che, satyaniravadya mRdu ane sabhya vacana te zubha vacana che.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 bhacA ane asatya sAvadha vacana, mithyA vacana kaThora vacana e badhA azubha vacana yoga che. bIjAnA aniSTanuM ciMtana te azubha managa che. bIjAnA hitanuM ciMtana te zubha manovega che zubhayogathI pravRttithI puNyane baMdha thAya che azubha ganI pravRttithI pApa baMdhAya che zubhAganI tIvratA samaye puNyano rasa adhIka ane pApane rasa ocho hoya che. azubha yoganI tIvratA samaye pApane rasa adhika puNyano rasa ocho hoya che pahelA daza guNa ThANA sudhI sakaSAyI che agyArathI cauda guNaThANa sudhI akaSAyI jIva hoya che. jIvane saMsAra vadhAranAra karma sAparAyIka che. gadvArA AkRSTa karma kaSAyadayanA kAraNe AtmA sAthe ekameka bane che te sAMparAyIka karma che. kaSAyanA abhAve mAtra gamanAgamana pravRttithI eka samayanuM zubha zAtAdanIya karma baMdhAya che. krodhamAna mAyA lobha e cAra kaSAya che sparzana rasana dhANacakSu ane zreta e pAMca Indriyo che. IdriyanI rAgadveSa yukata karma baMdhanuM kAraNa che. pacIza kriyA nIce mujaba che. 1 devagurU ane zrutano vinaya te samyakatva kriyA che. 2 sarAgI deva guru ane zAstrane vinaya te mithyAtva kriyA che. 3 zarIranI pravRtti te pravega kriyA che. 4 tyAgInI bhega AkAMkSA te samAdAna kriyA che.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 5 aSAyInI gamanAgamana rUpa pravRtti te iryApathIkI kriyA che. 6 duSTa hetuthI kAyAnI pravRtti te kAdhika kriyA che. ( 7 hiMsakazastra Adine saMgraha te adhikaraNukI kiyA che. 8 krodhanA AvezathI thatI kiyA te prAdoSikI kriyA che 9 prANIne satAvavArUpa pAritApanikI kyiA che. 10 daza paikI koIpaNa eka ke badhA prANanI nAzanI pravRtti te prANAti patikI kiyA che. 11 ramaNIka rUpa darzananI rAgavaza pravatti te darzana kiyA che. 12 anukULa sparzanI rAgavaza pravRtti te sparzana kiyA che. 13 navA zastro ghaDAvavAM te pratyApIkI kriyA che. ' 14 rAjamArga upara maLamUtra nAkhavA te sAmate panipAtikI kiyA che. 15 avalokana ke pramAjanA vinA Asana zayyA karavI te anAbhegIkI 16 bIjAne karavA yogya pravRtti pite karavI te svastikI kiyA.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 pAparUpa pravRttimAM anumati te nisarga kiyA che. 18 bIjAnA pApa ughADA pADavA te vidyAraNa kriyA che. 1 saMyama pAlana zaktinA abhAva AjJA virUddha pravRtti te AjJAniki kriyA che. - 20 ALasamAM daMbhathI zAstrokta vidhiprati anAdAra anavakAMkSA kriyA che. 21 tADana taje navadha Adi pravRttimAM rakta banavuM te AraMbha kiyA. 22 parigrahano tyAga na kare te parigrahI kI kriyA che. 23 jJAnadarzanAdi viSayamAM anyane chetaravA te mAyA kiyA che. - 24 mithyA daSTinI pravRttinI anumodanA te mithyA darzanIkI kriyA che. - 25 pApa vyApArathI nivRtta na thavuM te apratyAkhyAnI kriyA che. kavAyanA kAraNe Atma pariNAmanI tIvratA maMdatA, IrAdApUrvaka ke ajANamAM thatI jJAta ajJAta pravRti, pravRttimAM pheravAtA vIya vyayanI nyUnAdhikatA, jIva avarUpa adhikaraNanI nyUnAdhikatA A judA kAraNenI tIvratA maMdatA ane nyunAdhiktAnA kAraNe karmabaMdhanI sthiti ane
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ rasamAM tIvra maMdatA thAya che. Ama chatAM paNa karma baMdha nyUnAdhikanuM kAraNa mULa kASAyIka bhAvanI tIvratA maMdatA che ke jenA pariNAme pravRtti thAya che ane je karmabaMdhanuM mULa nimitta che. adhikAraNuM jIvA jIvA. ' (8) Adya saMraMbhasamAraMbhAraMbha yoga kRtikAritAnumata kaSAya vizeSe stri stri stri RtukauzaH (9) nivatanA nikSepa sAga nisargI dvicatudvitri bhedA 5rama (10) adhikaraNanA be bheda che jIva ne ajIva. jIva adhikaraNanA eka ATha bheda che. saMraMbha samAraMbhane AraMbha, mana, vacana, kAya, kRtakAritane anamedana, kAdhamAna, mAyA, lobha, 3 43 4 384=108 ajIva adhikaraNanA cAra bheda che temAM nikSepanA cAra saMga nAkhe ane nisarganA traNa prati bheda vicAravA yogya che. vastunI racanA AkAra te nirvatanA, rAkhavA te nikSepa, meLavavA te saMyoga ane pravartana te, nisarga-nirvatanAM be prakAre che. vastunI bAhyaracanA te mULa guNa nirvatamA, sAdhanAnI kArya karazaktirUpa guNa uttara guNa nirvatanA nikSepanA cAra bheda che. vicAra vinA ekadama mUkavuM te sahasA nikSepa joyA vinA mukavuM te apratyavekSita barAbara pramArjana karyA vinA mukavuM te duSpamAna nikSepa upaga vinA vastu mukavI te anAga nikSepa ane saMga be prakAranA che. AhAra
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 pANanAM sAdhana te bhakta pAna ane anya sAdhana saMga mana, vacana, kAyAnI pravRttirUpa traNa nisarga che. ta~dezanihara mAtsaryAnetarAyA jJAdanepadhAtA jJAnadarzana varaNaH (11) jJAna jJAnI ane jJAnanA sAdhana para dveSa, gurUne chupAvavA, jJAna ApavAmAM dIla cerI te mAtsarya jJAna prAptimAM aMtarAya pADa jJAnIne avinaya teno guNa chupAvavA, jJAna jJAnIne upaghAta A bane jJAnAvaraNIya ane darzanAvaraNayanA Azrava che. * darzana darzanI ane darzananA sAdhane pratye darzanAvaraNayanA Azrava che duHkha zeka tApa kaMdana vadhaparidevanAnyAtma parabhaya sthAnya saddhavasva (12)bhUtavRtyanukaMpAdAna sarAgasaMya mAdiyega: kSatiH zaucamiti sadasya. (13) kevalizrutasaMdhadharma davA varNavAda darzanamehasya (14) kaSAdayA tIvrAtma pariNamakAcAritra mehazya anekArita dukha zekatA pAkaMdanavagha paridevana paridevana, (15) bephATa rUdana Adi azAtA vedanIya Azrava bane che. jIva ane viratIdhara para vizeSa anukaMpA, dAna, sarAga saMyama, kSamA ane zuci Adi zAtA. vedanIyanA Azrava che. kevalIkRta saMgha ane deva AdinA avarNavAda darzana mehanIya karmanA Azrava che. : tIvra bhAva kaSAyane udaya cAritra mehanIya karmane Azrava che. mohanIya karma badhA karmamAM mukhya che svecchAe vrata niyamAdimAM AvI paDatA duHkha azAtA vedanIyanA hetu nathI. guNanI upekSA karavI guNanA doSa kADhavA te
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIvra kaSAya che. hAsyarati arati bhayazeka jugupsa ane vedodaya te paNa cAritra mehanIyanA Azrava che. bahmAraMbha parigrahavaM canArakasthAyuSaH (16) mAyA aurya nasya (17) alpAraMbha paricahatvasvabhAvamAMjavArjavaMca mAnuSasya (18) nizIlavatatvaca sarve pAma (19) bahu AraMbhane parigraha narakanuM AyuSya baMdhAve mAyA kapaTa tiyaca AyuSyabaMdhAve. A5 AraMbha parigraha mRdutA saraLatAthI manuSya AyuSyabaMdhAya zIlavrata rahitathI e traNe AyuSya baMdhAya che. sarAga saMyamA saMcamA saMyamA kAma nijerA bAlatapasi devasya (20) roga vakatA visaMvAdana cA zubhasya nAsnA (21) viparItaM zubhasya (22) darzanavizuddhi vinaya saMpannatAzIla vratadhvaticArebhIkaNuM jJAna paga savega zakti tapasyA ga tapAsIsaMgha sAdhusamAdhi vaiyAvRtya karaNa maheMdAcArya bahuzruta pravacanA bhakita rAvazyaka parihANi mAga prabhAvanA pravacana vatsala vamiti tIrthakavasya. (23) sarAga saMyama, dezavirati, asaMyama, akAmanijerA bAlatapadi deva AyuSya baMdhAve che temAM paNa sarAga saMyamathI anuttara sudhInAM devaleka maLe che. deza viratI bAramA devaloka sudhI pahoMcADe che, asaMcama samyagdaSTi vimAnIkanuM Ayu baMdhAve che, akAma nirjarA bhavanapati
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyaMtaranuM AyuSya baMdhAve che bALapa jyotiSI devenuM Ayu baMdhAve che. virAdhaka AtmAo nIcenA devAmAM ane ArAdhaka AtmAo uparanA devAmAM utpanna thAya che. mana vacana kAyAnI kuTIlatA, ane daMbhathI azubha nAma karma baMdhAya che. saraLatA ane mana vacana kAyAnI ekatAthI zubha nAmakarma baMdhAya che. tIrthakara nAmakarma vizasthAnakanI ArAdhanAthI baMdhAya che. darzana vizuddhi vinaya, nirati cAra zIla vatatva tatvajJAnamAM sadA jAgRti upayoga, saMvega, tyAga tapa saMgha sAdhune samAdhikaraNa vaiyAvacca arihaMta AcArya bahuzrutanI bhakti zAsanabhakti ubhayaka Avazyaka kiyA mekSa mArganI prabhAvanA pravacana vAtsalya e badhA tIrthaMkara nAma karmanA Azrava che parAtmaniMdA prazase saguNA cchAdane dabhAvaneca nIrgotrasya (2) taviparyayenIvRtva nutyanutsukI cattarasya (25) vina karaNamantarAyasya (26). para niMdA, AtmalAdhA, paranAguNanuM AcchAdana pitAnA guNonuM prakAzana Adi nIca gotra baMdhAve che tethI viparIta svaniMdA paraguNa prazaMsA pitAnA avaguNanuM prakAzana e ucca getra baMdhAve che. dAna lAbha bhAga upabhega ane vIryanA guNamAM vidana karavAthI aMtarAyakarma baMdhAya che. Azravate ekI samaye ekeka pravRttine thAya che paNa baMdha te eka prakRtine mukhya ane bAkInI cha prakRtine gauNa
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 thAya che samaye samaye jItrakama pudgala grahaNa kare che temAM tenA sAta bhAga pADIyathA saMbhava sAtekarmAne vaheMcI Ape che. sauthI vadhAre bhAga vedanIyane maLe che zubha hAya tA zatA khaMdhAve che azubha hoya te azAtA baMdhAve che upara je je karmonA je Azrave batAvyA te te kame mukhyatAe baMdhAya che bAkInA karmo gauNutA e baMdhAya che. AyuSya ka`bhavamAM eka ja vAra badhAya che. te pachInA bhavamAM avazya udayamAM Ape che. eTale Ayukama nikAcIta che jyAre bAkInA karmo pachInA koIpaNa bhavamAM udayamAM AvI zake che. ati ugra puNya ke pApanuM phaLa Aja bhavamAM bhAgavavu paDe che. p
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAya sAtamo pAMcetanA aticAra hiMsADanRtasteyA brahmaparigrahatrya viratirvatamU (1) deza sarvateNumahatI (2) taththaryArtha bhAvanApaMca paMca (3) hiMsA juTha corI maithunane parigrahane tyAga kare te vrata kahevAya che. ahiMsA mukhya che, bAkInAM tenI rakSA mATe vADa samAna che te vrata asat kAryamAM nivRti ane satkArya pravRtti rUpa che pAMca mahAvratane puSTa karanAra chaThuM rAtrI bhajana viramaNa vata che deza viratI ane sarva viratI be prakAranAM vrata che. - dareka vatanI sthiratA mATe pAMca pAMca bhAvanAo maLI pacIsa bhAvanA thAya che. IrdhA samiti mane gupti, eSaNa AdAna nikSepa samiti ane AloktipAna jana e pAMca pahelA vatanI bhAvanAo che, vicArapUrvaka belavuM kaidha lobha bhayane hAsyathI juThuM belAya che, mATe te cArene tyAga karavA rUpa bIjA vratanI bhAvanAe che, avagrahanI yAcanA, vAravAra yAcanA, avagrahanuM parimANa dhAravuM, sAdhamI pAse avagrahanI mAgaNI ane gurUnI AjJApUrvaka anapAna vAparavuM e trIjA vratanI bhAvanAo che, - strI pazunapuMzaka rahita sthAne rahevuM DhInAM aMgopAMga jevAne tyAga, pUrve karelI kAma krIDA saMbhALavAne tyAga, kAmadIpaka rasa pAnane tyAga, manejhane amanejha sparza
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 rasa, gaMdha, vaNu ane zabda upara samabhAva e ceAthA vratanI bhAvanAe che. rAgadveSa utpanna karanAra sparze rasa, gaMdha, va, zabda upara samabhAva keLavavA e pAMcamA vratanI bhAvanAo che kula pAMce vatanI pacIsa bhAvanA che. hiMsA divihA mutracApAyA vadha darzanam (4) duHkhamevavA (5) maitrI pramAda kArUNya mAdhyasthyAni satva guNAdhika kilazya mAnA vaneceSu de jagatkAyasvabhAvau ca savega vairAgyam (7) hiMsA Adi dveSathI A bhava ane parabhavamAM AvI paDelI Apatti ane aniSTanu darzana karavuM maitrI pramAda kArUNya ane mAdhyasthya e cAra bhAvanA anukrame sarva jIvaprati adhIka guNaprati, duHkhI prati ane pAtraprati bhAvavI. jagatanI ane kAyAnI kSaNabhaMguratAnA vicAra karI savega ane vairAgyanuM ciMtana karavuM. prANI mAtra duHkha anubhave che . jIvana jhAkaLanA bindunI mAphaka azAzvata che. pratyeka padArtha nAzavaMta che, A prakAranI vicAraNAthI saMsAramAM A zakti ghaTe che ane dUra paNa thAya che. saMsAra bhayajanaka jaNAtAM saMvega udbhave che. pramatta yAgAta prANApApaNuM hiMsA (8) azabhidhAnaman tam (9) adyattAdAnasteyam (10) maithunamabrahma (11) mUrchA parigaha: (12) niHzalyeAvatI (13) agAya nagArAkA (14) aNuvratA,gArI (15) pAMca pramAdane vaza khanI jIvanA prANanA viyAga karavA tehiMsA che, pramAdathI jIvane ajIva khelavu te asahya
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, pramattayoge ApyA vinA grahaNa karavuM te cerI che, mithunasevana te abrahma che. sAdhanaAdimAM mUcha te parigata che. A pAMca deSa vaza jIva avirata che. zalya dUra karI pAMca vata svikAranAra virata jIva be prakAre che. ghara bAravALA zrAvaka zrAvakA agArI che. pAMca mahAvrata pALanAra aNagArI che. amArI pAMca aNuvrata traNa guNavrata ane cAra zikSAvratanuM ema pAMca vrata tathA sAta zIlanuM yathA zakti pAlana kare che. pramatta yogane tyAga ane te sAthe prANu vadhane tyAga karavA upaga rAkhavo te ahiMsA che, asat ciMtana asat vacana ane asat AcaraNa te asatya che satvastune niSedha, savastune viparita rIte ajJAnatarike raju karavI Adi asatya che. bIjAnA manane duHkha karavAnA hetuthI dubhASI balavuM te niMdArUpa asatya che. tRNa samAna tuccha vastu paNa tenA mAlIkanI rajA lIdhA sivAya pramAdanA yogathI levI te cArI che. lAla dUra karI nyAya pUrvaka vastu meLavavI te acaurya che. kAmarAganA AvezathI utpanna thatI mAnasIka vAMcIkane kAyIka pravRtti te maithuna che. apramatta dazAmAM maithuna pravRtti thatI nathI ekalA paNa maithuna pravRtti AcarI zake che. mUcchamamatva te parigaha che. vastumAM Azakti te mUccha che. A zaktithI viveka bhraSTa thavAya che. koIpaNa pravRtti rAgadveSane mehathI thAya che. satya traNa che. ThagavAnI vRtti te mAyA zalya, bheganI lAlasA te niyANa zalya ane satyanI upekSA ane asatyane Agaha te
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 mithyAtva zalya che. zalyane tyAga karavAthI AtmA niLa ane che vratI e prakAranA gharabArI ane ghara vagaranA muni mahAtmA aNugAra kahevAya che. jyAre kharavata dharanAra zrAvaka AgArI che. digvezana daDa virati sAmAyika pauSadheApayA zeSabhAga parabhAgA tithisa vibhAga vratasa pannakA (16) mAraNAntikI saleSanAM joSitA zaMkAkAMkSA vicikitsAnya dRSTi prazaMsA saMstavAH samyagdaSTa raticArA (17) huticArA (18) tranazIleSa paMca paMca yathAkramama (19) pAMca mahAvrata ke pAMca aNukannata pachI traNa nnata ane cAra zikSAvratanezIla ke uttarannata kahevAya che. dIzA parimANa ne ziparimANunnata kahevAya che. te uparAMta deza viramaNu, ane daDaviramaNa, sAmAyika, pauSadha, upabhAge paribhAgane atithi saMvibhAga e judA judA vrata che. zaMkA kAMkSA, vicikitsA, prazaMsA ane sastava e pAMca sabhyagdarzananA aticAra che. atiyAre jANavAnA che pazu AdaravAnA nathI aticAravAra vAra karAya te anAcAra thaI jAya mATe aticAra na sevAya tenI kALajI rAkhavI. samakti mULa khAra vratamAM darekanA pAMca pAMca aticAra che, atIndriya padArthone tarkanI dRSTie kasavAne prayatna ISTa nathI tevI zaMkA karavI te paheleA aticAra che, anyamatanI IcchA te kAMkSA nAmanA khIjo aticAra che. dha karaNInA phaLanI IcchA athavA sAdhusAdhvInA malIna aMgavastra joI
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ dugaMchA karavI te vicikitsA nAme trIje aticAra che. mithyA daSTinI prazaMsA karavI te cotho aticAra che. ane tene paricaya te pAMcame aticAra che. daze dizAmAM gamanA gamanane niyama, parimANa karavuM te diga parimANa vrata che. cauda niyama dhAravAne saMkSepavAte diza viramaNa vrata che. prayeAjana vagara daMDAvuM te anathadaMDa che. tenI virati te anartha daMDa viramaNa vrata che. beghaDI samabhAva keLavavo te sAmAyika vrata che paryatithie upavAsa sahita zarIranI vibhuSA, vyApArane abrahmanA tyAga karavArUpa pauSadha rAtri divasa kare te pauSadhavata che bhega ane upabhAganuM parimANa karavuM te bhege paga pariNAmavata che. aticAra bandha vadhachavicchedAti bhArApaNa na pAna nirAdhAra (20) mithyapadeza, rahazyAbhyAkhyAna lekhakriyA nyAsApahAra sAtkAra maMtra bhedAH (21) stana prAga tadAtA dAna virUddha rAjyotikrama hinAdhikamAnmAna pratirUpa kavyavahAraH (22) para vivAha karaNe tvara parigrahItA parigRhitA jamanAnaMga kIDA tIrakAmAbhiniveza (ra3) kSetravAstuhiraNya suvarNa dhana dhAnya dAsI dAsa kukhya pramANu tikramA (24) baMdha vadha, chavi cheda atibhAra Are paNa, annapAna virodha e pahelA aNuvratanA pAMca atIcAra tyajavA. asatya upadeza, ALa mukavI, khoTA lekha lakhavA, thApaNa oLa
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ e vavI ane gupta vAta prakaTa karavI e khIjA vratanA ati cAra che. cArane madada karavI, tenI vastu levI, dANacArI, khATAM tAlamApa rAkhavAM, vastumAM bheLaseLa karavI, e trIjA vratanA atiyArA che, pArakA vivAha karavA, parigRhitAgamana aparigRhitA vidhavA, vezyA, kumArI sAthe gamana, anaMgakrIDA, tIvra kAmecchA te ceAthA vratanA aticAra che. kSetrapAtu; seAnuM rUpu, dhAnya, dAsadAsI, vAsaNAdinu parimANa uparAMta rAkhavuM te pAMcamA vratanA aticAra che. urvAdhastiya vyatikrama kSetra vRddhi mRtyantaCnAni. (25) A nayana preSya prayAga zabda rUpAnupAta pudgalakSepAH (26) kadrupa kauttuccha maukhaDasamIyAdhikaraNApakSe gadhikatyAni (27) yAga dupraNidhAnAnAdara smRtyanupa sthApanA vi (28) apratyavekSitA pramArjitAtsargAdAna nikSepa sastArIpakramaNA nAdara smRtyanupasthApanAni (29) sacita sa`baddha saMmizrA bhiSava duSpakavAhArAH (30) sacita nikSepapidhAna parapadezamAtsarya kAlAtikramA (31) jIvita maraNA'zaMsA mitrAnurAga sukhAnubaMdha nidAna karaNAni (32) anugrahA" svasyAtisaIdAnam (33) vidhi drazya dAtRpAtra vizeSata dvizeSa: (34) urdhva vyatikrama adheA vyatikrama, tiryaMga vyatikrama, kSetra vRddhi ane mRtya aMtardhAna e pAMca digaviramaNa vratanA ati cAre che ce nIce tIrchA javAnuM paramANu karatAM vadhAre gayA haiAya. eka dizAnu` ghaTADI khIjI dizAnu` vadhAravu
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane parimANa karela bhUlI javuM. te aticAra che. A nayana pravega pregyaprAga, zabdAnupAta rUpAnupAta pudgala prakSepa e pAMca dezA viramaNa vratanA aticAra che. niyamita bhUmithI bahAra vastu maMgAvavI ke mekalavI. zabda karI rUpa dekhADI ke kAMkare phekI pitAnI jAta dekhADavI te dezAvagAsikavratanA aticAra che. AmAM coda niyama dhAravAnA heya che. athavA daza sAmAyIka karavAnA hoya che. kaMdarpa kIku maukharca asamIkSyAdhikaraNa ane upabhegAdhikatva e pAMca anarthadaMDa viramaNa vatanA aticAra che. rAgavaza asabhya parihAsa, duSTa ceSTA, saMbaMdha rahita bakavAdA pApavALA sAdhane bIjAne ApavI bIna jarUrI vastuo hada uparAMta rAkhavI te anartha daMDanA aticAra che. mana vacana kAyAthI cheTuM kArya karavuM Adara vagara karavuM, ane pAravAne TAIma bhulI ja e sAmAyaka vratanA pAMca aticAra che. joyA ane pramAryA vinA maLamUtra paraThavavAM, vastu levI mukavI, saMthArAne Asana pAthara, parvatithIe pauSadha na kare agara game tema karo ane pauSadhamAM divase suI javuM kiyA bhulI javI te pauSadha vratanA ati cAra che. sacitta AhAra kare bIjavALAM phaLakhAvAM. khasa khasake jIva mizrIta AhAra kara. kAcuM pAkuM vAparavuM ane mAdaka dravya vAparavuM e bhegapabhoga vratanA
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 atticAro che. AmAM paMdara karmAdAnanA aticAre vizeSagaNavA vaheravAnI vastunI devI paDe mATe sacitamAM DhAMkIne mukavI sacita vastu upara DhAMkavI. bIjAnI kahI na ApavI. IrSApUrvaka dAna devuM, Adara vinA ApavuM. gocarIne kALa vitI gayA pachI bolAvavA javuM e atithi saMvibhAga aticAro che. badhAmAM na ApavAnI buddhi che sukha Ave jIvatanI IrachA, dukha Ave maraNanI IcchA, mitrAdi upara nehabaMdhana, anubhavela sukhanuM smaraNa tapa karI tene phaLamAM bheganI IcchA karavI e saMlekhanA vatanA pAMca aticAra che. sarva sadguNanuM mULa dAna che. cAra prakAranA dharma mAM dAna prathama che. nyAyapAjita vastu bIjAne ApavI te dAna banene upakAraka bane che. denAranI mUcha ghaTe che ane lenArane saMtoSa thAya che. dravyakSetra kALa bhAva vicArI vivekapUrvaka jinAjJA mujaba ApavuM te vidhi vizeSa che, lenArane jIvanayAtrAmAM piSaka te dravya vizeSa che, lenAra para zraddhA AdarabhAva rAkhe ane ApyA pachI kheda na kare te dAtAnI vizeSatA che purUSArtha mATe udyamazIla thavuM te pAtranI vizeSatA che.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 89 adhyAya AThamo baMdha hetune baMdhanA prakAra mithyA darzanAvirati pramAda kaSAya gA baMdha hetavaH (1) sakaSAya vAjuvaH karmaNe gyAna pagalAnA dare (2) sabandhaH (3) prakRti sthityanubhAga pradezAstadvidhayaH (4) A jJAna darzanAvaraNa vedanIya mohanI AyuSyanAmatrAntarAyA (5) pa ca nava dvaSTA vizati catuddhicatvArikaddhi paMca bhedA yathAkramama (6) matyAdInAma (7) cakSuracakSuravadhi kevalAnAM nidrA nidrA nidrA pracalA pracalA pracalAsyAnagRddhi vedanIyAnica (8) sadasadaveltha (9) darzana cAritra mehanIya kaSAyane kaSAya vedanIyAkhyA stri kiSaDasa nava bhedAH samyakatva mithyAtvatadubhayAni kaSAyane kaSAyA vanantAnubaMdhya pratyAkhyAna pratyAkhyAnA varaNa saMghalana vikalpAkaukazaH krodhamAna mAyAbha hasya rasyarati zekabhaya jugupsAskI punapuMzakavedAH (10) nAraka taiyana mAnuSa devAni (11) gati jAti zarIrarasaMge pAMga nirmANa baMdhana saMghAtana saMsthAna saMhanane sparza rasabaMdha varNana pUrthe gurU laghupaghAta parAghAtA pote cchavAsavihAgatayA pratyeka zarIratrasa subhaga susvara zubha sUkSma paryApta sthirAdeyayazAMsi setarANi tIrthakRtvaca (12) uca nIcezkA (13) dAnAdInAma (14).
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAdarzana, avirati kaSAya pramAdane yoga e pAMca karmabaMdhana hetu che. lehacuMbaka jema seyane kheMce che. tema kaSAyI jIva karma yaMgya pudagalane kheMcI grahaNa kare che tene baMdha kahe che baMdhanA cAra prakAra che. prakRti sthiti rasa ane pradeza. temAM prakRtinA ATha bheda che. jJAnAvaraNa darzanAvaraNa vedanIya, mehanIya, Ayu, nAma, getrane aMtarAya e darekanA anukrame pAMca, nava, be aThThAvIza, cAra betAlIza, be ane pAMca ema kula satANu pratibheda che. prakRti eTale svabhAva, sthiti eTale kALamAna, rasa eTale phaLAnuM bhAva tIvra maMdapaNuM ane pradeza eTale kamane jo-daLIyAM. je karma dvArA vizeSa ane sAmAnya jJAnarokAyate jJAnA varaNayane darzanAvaraNIya che. sukhaduHkhane anubhava thAya te vedanIya karma che. jenAthI AtmA mehathI gherAya unmata bane te mehanIya kyuM che. jenAthI jIva bhava dhAraNa kare te Ayu karma che. je kAraNe gati jAti Adi zarIranI prApti thAya te nAma karma che, je kAraNe ucca nIca paNuM kahevAya te gotra karma che. je kAraNe ApavA levAdimAM vina utpanna thAya te aMtarAyakarma che. matijJAna zrutajJAna avadhijJAna mana:paryavajJAna ane kevaLajJAnane AvaranAra jJAnAvaraNIyakarma paNa pAMca prakAre che cakSu acakSu avadhine kevaLa darzanAvaraNaya e cAra tathA pAMca prakAranI nidrA maLI nava bheda darzanAvaraNIya karmanA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 91 che. sukhe jAge te nidrA, duHkhe DhaDhaLatAM jAge te nidrA nidrA, beThAM beThAM uMgha te pracalA cAlatAM udhe te pracalA pracelA ane divase ciMtaveluM kArya rAtre uMghamAM karI Ave te thINaddhi nidrA che. AMkhathI thatuM sAmAnya jJAna te cakSudarzanAvaraNIya, AMkha vinA bIjI indriyathI thatuM acakSudarzanAvaraNIya rUpI padArthanuM AtmAne pratyakSa thatuM sAmAnya jJAna te avadhidarzanAvaraNIya ane rUpI arUpI sarva dravya paryAyane avarodhatuM kevaLadarzanAvaraNIya che. cAra jJAnane traNa ajJAna kSapazama bhAvamAM hovAthI dareka jIvane e che vatte aMze thaI zake che. ulaTA svarUpe jANe te ajJAna che. te traNe prakAre che mati ajJAna zruta ajJAna ane visaMga jJAna, sukha ne anubhava karAvanAra zAtA vedanIya che. duHkhane anubhava karAvanAra azAtA vedanIya che. tattvanA yathArtha svarUpa upara arUcI te mithyAtva mehanIya, rUcIarUcI mizra te mizra mehanIyane rUcI te samakti mehanIya che. kepamAna mAyAne lebha jAvajajIva sudhI rahe ane narakagati apAve te anaMtAnubaMdhI, bAramAsa sudhI rahe ane tiryaMca gati apAve te apratyAkhyAnI, cAra mAsa rahene manuSya gati apAve te pratyAkhyAnI ane paMdara divasa rahene devagati apAve te saMjavalana hAsya utpanna karanAra hAsya mehanIya, prIti utpanna karanAra rati mehanIya apriti utpanna karanAra arati mehanIya, bhaya utpanna karanAra bhaya mehanIyane dhRNu utpanna karanAra jugupsA mehanIya,
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ dara zeka utpanna karanAra zokamehanIya, strIne purUSa jogavavAnI IcchA te strI veda, purUSane strI bhegavavAnI IcchA te purUSada baMne bhegavavAnI IcchA te napuMzaka veda tuNanA agni je jaldI zame te purUSada bhArelA agni jevo ghaNuvAre zame te strI veda nagaranA dAha jevo bhayAnaka te napuMzaka veda traNa darzana mehanIya ane soLa kaSAyane navane kaSAya e pacIsa cAritra mehanIya nA maLI kula aThThAvIsa bheda che. ' je karmanA pariNAme jIvane naraka tiryaMca manuSya ane devagatimAM janma le paDe te Ayu karma cAra gatinA hisAbe cAra prakAranuM che. nAmanI betAlIza prakRti che. cauda pIMDa prakRti ATha pratyeka prakRti daza vasanAne daza sthAvaranA maLI betAlIza bheda nAmanA che. cauda pIMDa prakRtinA uttara bheda paMcotera che te gaNatAM nAma karmanA eka se traNa bheda thAya che. deva vagere cAra gati, pAMca jAti te ekendriya beidriya teIdriya caurendriyane. paMcendriya pAMca zarIra te audArika vaikiya AhAraka taijasane kArpaNa traNa upAMga te pahelA traNa zarIranAM samajavA tejasa kAmaNa sUkSma hAI parabhavamAM sAthe jAya che. pAMca zarIranAM paMdara baMdhane pAMca zarIra mujaba pAMca saMdhAtana cha saMsthAna te zarIrane AkAra samacatuMa, codha sAdi, vAmana, kujane huDaka cha saMghayaNa te vrajatrASabha nArAca,
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhaSabhanArAca nArAca, ardha nArAca kIlIkAne chevaTuM eka ekathI halakuM che, mekSe javAmAM paheluM saMdhayaNa kAma lAge. che, avasara pINunA pahelA cAra Ara ane utsapINInA chellA cAra ArAmAM prathama saMghayaNa hoya che. yugalikone prathama saMghayaNa hovA chatAM dharma na hovAthI, mekSa thatuM nathI. zarIranA racanA te nirmANa agurU laghu upaghAta parAdhAnazvAsa Apaudyota ne tIrthakara nAmakarma e ATha pratyeka prakRti che. pAMca varNa begaMdha pAMca rasane ATha. sparza e varNa catuSka che. zubhane azubha vihA gati, ne cAra gatimAM laI janArI cAra AnupuvI che, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthIra, zubha, zubhaga, susvarA Adeya ne yaza e traNa dazaka puNya karavAthI maLe che. sthAvara sUkSma aparyApta sAdhAraNa asthira azubha durbhaga dusvara anAdeyane ayaza e sthAvara dazaka pApathI maLe che cauda pIMDa prakRtinI uttaraprakRti keTalIka puNyathI ne keTalIka pApathI maLe che, ATha karmanI uttara prakRti eka aThThAvana che. paraMtu baMdhamAM ekase vaza Ave che, udayamAM ekaso bAvIsane sattAmAM badhI Ave che, pAMca zarIra baMdhAya tyAre, saMdhAtana baMdhana sAthe ja gaNatAM vIza prakRti ochI thAya. varNa gaMdharasa sparza sAmAnya baMdhAya paNa tenI uttara prakRti gaNAya nahi, tethI seLa ochI thAya ane mithyAtva mehanIya baMdhAya. paNa teno artha zuddha karela daLIyA ke
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 zuddha karela daLIyAM kharUMdhAya nahi tethI e echI thAya ema kula ADatrIsa ochI thAya eTale ekA vIza khaMdhAya. uddayamAM mizrameAhanIya ne samakti meAhanIya gaNatAM ekase AvIza thAya, sattAmAM madhana pAMca zarIranAM pAMca ja gaNatAM ekaso aDatAlIsa thAya pA~ca saMgrahakAre ekasesa aThThAvana gaNI che. je kama pratiSThita ucca gAtramAM janma apAve te ucca geAtra ane ni`danIya gotramAM janma apAve te nIca gAtra che, naraka tiya ca gatimAMnIcageAtra che, jyAre manuSya devagatimAM ucca geAtra che, tiya ca manuSya ane devagatimAM nIcakuLane uttamakuLa ane hAya che, eTale gotrane kuLa juThThu lAge che. kuLa nAma karmInI prakRti che. aMtarAya kama pAMca prakAranuM che dAnAMtarAya, lAbhatarAya bhAgAMtarAya upabhAgAMtarAya ane vIryaMtarAya dAna devAnI IcchA hAya sAme supAtra hoya dAna devA yeAgya vastu hAya chatAM dAna daI na zake te dAnAMtarAya kama che. game teTalI mahenata majurI karavA chatAM vastu maLe nahi te lAbhAMtarAya che. gharamAM vastu hovA chatAM tene bhAgavaTo karI zake nahi. te bhAgAMtarAyane upabhAgAM tarAya kama che ekavAra lAgavAya te annapAna' vilepana vagere bhAga kahevAya ane vAravAra bhAgavAya ve AbhuSaNa vastra strI vagere upabhAga kahevAya, zakti heAtrA chatAM gaLIe maLada thaI ne besI rahe vIrya phAravI zake nahi te vIryaMtarAya ` che.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNyanI 42 prakRtine pApanI khyAzI prakRti che. zubha varNa catuSka puNyamAM Ave ane azubhavarNa catuSka pApamAM Ave eTale banenI eka vizane badale ekase covIsa thAya. zAtA vedanIya, ucatra, tiriyAyu manuSyAyune devAyu zubha vihAgati, manuSya gatine AnupuvI devagatine devAnu puvI zubhavarNa catuSka, prathama saMghayaNane prathama saMsthAna paMcendriya jAti pAMca zarIra traNa upAMga upaghAta vinAnI sAta pratyeka prakRti ane traNa dazaka maLI kula betAlIza prakRti puNya vege maLe che. dhanadhAtI pIstAlIza prakRti azAtA nIcagotra narakAyu naraka gatine AnupuLI tiryaMca gatine AnupuvI azubha vihAya gati pAMca saMghayaNane pAMca saMsthAna azubhavarNa catuSka, sthAvara dazakane upadyAna tathA jAti catuSTa e khyAzI pApathI maLe che. AditatitRNumantarAyaspaca trizatsAgarepama keTI koSyaH parAsthitiH (15) sasatirmohanIyasya (16) nAma getriyavi zati (17) trayaciMzatsAgaropamANyA yuSkasya (18) aparAdvAdazamuhUrtA vedanIyastha (19) nAmagotrI (20) zeSANAmantarmuhUrtama (21) vipAkanubhAvaH (22) sayathA nAma (23) tatakA nirjarA (24) nAma pratyayAH savate gavizeSAt sUkSamaika kSetrAvagADha sthitAH sarvAtma pradezeSyanantAnanta pradezAH (25) savedya samyaka65 hAsya rati purUSa veda zubhAyu nAmazetrANi puNyama (26)
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 jJAnAvaraNIya danAvaraNIya vedanIya ane aMtarAyanI trIza koTAkoTI sAgaropama utkRSTa sthiti che. mAhanIyanI sItera kADA kADI sAgarApama che. nAmane gAtranI vIza kADAkoDI sAgarApama che. AyunI tetrIsa sAgarApama che. jaghanyathI vedanIyanI khAra muphta che. nAma gAtranI ATha murhuta che. bAkInA karmonI aMtamuhUrtInI che karmonA phaLaneA anubhava te vipAka che. te bhAgavAI jatAM kama kharI jAya che je kama je rIte mada ke tIvra khAMdhyu hAya te rIte bhAgavAya che te rasa adha kahevAya che. sakama athavA nAma karmanA nimittavaza AtmA sarva dizAthI paNa peAtAnI samIpa rahelA yeAgabaLanI taratamatAe taratama eka ja kSetramAM avagAhI rahelA ana tAna'ta pradezanAM sUkSma kamaskaMdhA sava Atmapradezane viSe bAMdhe che te pradeza baMdha kahevAya che zAtA vedanIya samakti meAhanIya hAsya rati purUSaveda zubha Ayu nAmageAtra e puNya prakRti che. -
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 97 adhyAya navame savarani zanuM svarUpa Azrava nirAdhA savaraH (1) sagupti samiti dharmonuprekSA pariSaha jayacAritra (2) tapasAnija rAca (3) samyagayeAga nigrahe guptiH (4) irSyAbhAlaiSaNAdAna nikSepatsa samitaya: (5) AzravaneArAdhane saMvara che. bhAva savarathI bhavAdhi ttarAya che. gupti, samiti, dhama, anuprekSA, pariSaddhaya ane cAritra e badhAM savaranAM sAdhana che. tapa nirjarA temaja savara bannenu sAdhana che yAganA samyaga nigrahu te gupti che. mana, vacana ane kAyaguptie traNa gupti ane pAMca samiti maLI ADe pravacana mAtA gaNAya che. joIne jayaNApUrvaka cAlavuM te IrSyA samiti che. satya hitakara parimita priya saMdeha rahita vacana khelavuM te bhASA simita che, betAlIza deSa rahita AhArapANI levAM te eSaNA samiti che. jayaNApUrvaka vastu levI mukavI te AdAna nikSepaNa samiti che ane jIvajaMtu rahita sthaLe maLamUtra paraThavavAM te pariSThApanikA samiti che. guptimAM azubhathI nivRtti ane zubhamAM pravRtti che jyAre samitimAM phakta zubha pravRtti che. uttamaH kSamAmAvAva zauca sAMcama tapasyAgA kicanya brahmacaryANi dharmaH (6) anityA zaraNa saMsAraikA
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 nyA zuciA zravasaMvara nirAleAkameAdhi du dharma svAkhyAtatatvAnuM ciMtanamanuprekSAH (7) mArgAcyavana nirjarA pariSADhanyAH parISahAH (8) zrutpipAsA zItASaNa zamazaka nALyA rati zrIcaryA niSadyA zayyAkrAzavadha cAcanAlAbhAga tRNa sparza mala satkAra puraskAra prajJA jJAnA da nAni (9) sUkSma saMparAyara chadmastha vItarAgayeA kAturdaza (10) ekAdane (11) Adara sa parAye sarve (12) jJAnAvaraNe prajJAjJAne (13) dana mehAntarAyayeAra darzanA lAbhau (14) cAritramAhe nAjhyAratistrI niSadyA krAzayAcanAM satkAra puraskArA (15) vedanIyezeSA: (16) ekA dayA bhAjyA yugapade na vaMzate: (17) catidhama daza prakAranA che. kSamA, namratA saraLatA, zaica, satya, sayama, tapa, tyAga, Akicanya brahmacarya AmAM pAMca mahAvratanuM pAlana cAra kaSAyane ya ane tapa e daze AvI jAya che. *DA ciMtanathI rAgadveSa rAkAya che te anuprekSA khAra prakAranI che. (1) anityajagatanA sa` bhAve| anitya che. mATe kAI para rAgadveSa karavA nahi. (2) azaraNu=A jagata svAOmaya che. zaraNabhUta phakta jaina dharma ja che. (3) saMsAra=saMsAra vicitra che. mAtA marI strI thAya che. strI mAtA thAya che. putra pItA thAya che. te pItA thAya che. putra
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 99 (4) ekatva=uM ekalA AvyA chuM te ekalA javAnA chuM. e kaMkaNu khakhaDe che te ekalAmAMja majA che, (5) anyatva=huM bIjAthI judo che. du:khamAM koI bhAga paDAvatuM nathI. mArU koI nathI (6) azucitva=A zarIramAM atyaMta durgaMdhI bharelI che. tenI mamatA cheDavI. (7) Azrava (8) sava2 (9) nijara A traNe tatvAnA vicAra karavA. (10) leAMkasvarUpa=caudarAjaleAkanA vicAra karavA. (12) beAdhidu bha=A kuLa, paMcendriyanIpaTutA, sadgurUnA yAga, temanA vacana para zraddhA thavI ati durlabha che. (12) dhama bhAvanAdhame jayane pApekSaya dhathI ja sukha maLe che jina dhama' ja sarvotkRSTa che. svikArela vrata niyameAthI vyuta na thavA ane karmAMnI nirjarA karavA pariSaheA sahana karavAnA che. AvA pariSaheA kula bAvIsa che. 1. kSudhAgame teTalI bhukha lAge te paNa sadeSa AhAra levA nahi. 2. pipAsAgame teTalI tarasa lAge teA paNa kAcuDa pANI pIvuM nahi.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 3. zIta=game teTalI ThaMDI paDe te paNa tApavuM nahi ke gAdalAmAM suvuM nahi. 4. uSNu sakhata garamI paDe te paNa vijaNAthI pavana nAkhe nahi ke jeDA paheravA nahi. pa. daMza DAMsa macchara karaDe te samabhAve sahana karavuM paNa tene mAravAnA upAya karavA nahi, 6. alaka=vastranA abhAve nagnatA sahana karavI paNa jANyA vinAnA vastra vAparavAM nahi. 7. arati svikArela vrata niyamamAM vina AvatAM kaMTALavuM nahi samatAthI sahana karavuM 8. jI=vijAtiya AkarSaNathI lalacAvuM nahi. purUSane strIthI ane strIne purUSathI. 9. carcA-eka sthaLe niyata vAsa kare nahi. ATha mahinA vihAra karyA kare. 10. niSadhA=bhaya joIne bhAgI javuM nahi. kAusagamAM Asana badalavuM nahi. 11. zayyAsaMthAre khuMce te sahana kare paNa mulAyama zayyAmAM suvuM nahi. 12. Akroza keI kaThora vacana kahe te samabhAve sahana karavA paNa sAmuM bolavuM nahi.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101 13, vadha keAI mArapITa kare to sahana karavuM paNa sAmane kare nahi. 14. yAcanA sAdhune badhI vastu vAcIne levAnI hoya che. mATe yAcanA karatAM zaramAvuM nahi 15. alAbha yAcanA karatAM vastu na maLe te duHkhI thavuM nahi nabhAvI levuM. - 16. roga zarIramAM roga thAya te davA karAvavI nahi nA chuTake levAya te khuza thavuM nahi. * 17. tRNasparza=iNa khuMce te sahana karavuM kAraNa ke sAdhune garama kAmaLI saMthAre vAparavAne che. - 18. mala=parasevAthI mela thAya te snAnanI IcchA karavI nahi. sAdhu melA sArA kapaDAMnAM kApa mahIne kADhavAne hoya che. - 19 satkAra=keI satkAra sanmAna kare te kulAIna javuM dharmamAM daDha rahevuM. 20. prajJA=buddhisArI hovAthI teno garva karo nahi. uMcAno Adarza le. 21. ajJAna=jJAna caDhatuM na hoya te kheda kara nahi. prayatna karyA kare. - 22. samyakatva=atindriya padArtho ke sUkSma bAbatamAM samajaNa na paDe te paNa jinezvare bhAkhyuM te sAcuM niHzaMka rIte mAnavuM.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 meAhanIya kama nA udayathI A pariSahu hoya che. darzIna meha nagnanatva ati, zrI niSadyA, Akroza, yAcanA ane satkAra puraskAra jJAnAvaraNIyanA udayathI prajJA ane ajJAna e pariSaha heAya che. atarAya kama nA udayathI alAbha piraSahu hAya che. zIta uSNa kSudhA pipAsA durdeza mazakazayyA, carcA, vadha, rAga gRhApa ane mala e agyAra pariSaha kevaLIne paNa heAya che. navamA guThANA sudhI badhA riSahA haiAya che. dazame meAhanIyanA ATha jatAM cauda hAya che. kevaLIjinane agyAra pariSaddha hoya che, eka sAthe jIvane vadhAremAM vadhAre egaNIza pariSaddha heAya che. uSNu ke zItamAMthI eka hAya ane niSadyA carcA ke zayyAmAMthI eka heAya. eTale traNa vinA 19 hoya sAmAyika chedApasthApya parihAra vizuddhi sUkSma saparAya yathAkhyAtAni cAritram (18) anazanAva mauha vRtti parisa'khyAna rasa parityAga vidhikta zayyAsana kAyakalekhA khAdyutapaH (19) prAyazcita vinaya vaiSAvRtya svAdhyAya zrutasarga yAnA nyuttaram (20) sAmAcIka chedepasthApanIya, parihAra vizuddhi sUkSma saparAya ane yathAkhyAtae pAMca cAritra che. be ghaDI samabhAvamAM rahevuM te pahelu* sAmAyIka cAritra sAdhune jAvajIvatu hoya che. prathama kAcI dIkSA ApyA bAda pharI vaDI dikSA Ape tyAre pUrva paryAyanA cheda karI navesarathI mahAvrata uccarAve te cheDhApasthAnIya jemAM tapa vizeSa karavAnuM heAya te parihAra vizuddhi cAritra prathama
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 103 saMghayaNavALAne ja hAya navajaNane gaccha nIkaLe temAM eka AcArya ane cAra tapa karene cAra tenI vaiyAvacca kare che mAsa pachI tapa karanArA vaiyAvacca kare ne vaiyAvacca karanArA tapa kare cha mAsa pachI AcArya tapa kare bIjA AThamAMthI eka AcArya bane ane sAta jaNa vaiyAvacca kare aDhAra mAse pharI gacchamAM AvI jAya sAmAyIkane chedapasthApanIya cAritra 6thI9 guNaThANa sudhI hAya parivAra vizuddhi chaThe sAtame heya-sUkSma saMparAya dazame guNaThANe hoya tyAM lAbhanA aMza bAkI rahe te khapAvI bArame Ave agyArathI cauda guNaThANA sudhI niraticAra cAritra jevuM tIrthakare kahyuM tevuM yathAkhyAta heya. cha bAhya ne cha atyaMtara e bAratanA bheda che. anazana=nakhAvuM, udarI=AchuM khAvuM vRtti saMkSepaechI cIja khALI, rasatyAga-dudhadahI ghI tela geLa ne pakavAnamAMthI roja eka vigayane avazya tyAga kare-kAyakaleza-zarIrane kaSTa ApavA khamAsamaNu devA, loca karAve, vihAra kare vagere-saMsInatA=aMgopAMga saMkocIne rahevuM. A bAhya tapa bahArathI jaNAI Ave che, prAyachita, vinaya, vaiyAvaca svAdhyAya, dhyAna, anekAyetsarga e cha atyaMtara tapakarmane vizeSa kSaya karavA mATe upayogI che, navacatudaza paMcaddhi bhedayathAkramamU prAka dhyAnAr (21) Alocana pratikramaNa tadubhaya viveka vyutasargatapa cheda parihAre pasthApanAni (22) jJAna darzana cAritrapacArA (23) AcAryopAdhyAya tapasvi zikSaka
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 glAnagaNukula saMdha sAdhusamane jhAma (24) vAcanApRcchanA nuprekSAntAya dharmopadezAH (25) bAhyAcaMto paththAra (26) prAyazcita nava prakAre che. vinaya cAra prakAre che vaicAvaca daza prakAre che svAdhyAya pAMca prakAre che, vyutsarga be prakAre che bAhyane atyaMtara-dhyAna cAra prakAre che chellAM be mekSanA hetu rUpa che. uttama saMhana naaikAgra ciMtA nirodhadhyAnam (27) A muhUrtAta 28) AtaMraudra dharma zukalAni, (29) paremekSa hetu (30) 1. A cana=gurU samakSa bhUle jAhera karI zuddha thayuM te. 2. pratikramaNa thaela bhUlane pazcAtApa karI pharI na thAya tevI kALajI. - - 3. tadubhaya =AlocanA ane pratikramaNa sAthe karavAM te tadubhaya. 4. viveka=Avela akalpanIya vastu mAlama paDatAM tene tyAga kare. pa. vyutasarga =ekAgratAthI zarIrane vacana vyApArano tyAga kare. 6. tapa anazanAdi bAhA tapa kare. :
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 105 7. cheda doSa lAgatAM pUrva paryAyano cheda karI pharI cAritra levuM. - 8, parihAra=doSita vyaktine deSanA pramANamAM saMsarga tyAga kare. 9. upasthApana=mahAvratanuM khaMDana thatAM pharI vratanuM AropaNa karavuM. tenA traNa bheda che mULa, anapasyApya ane pArAMcika 1. jJAna meLavavuM TakAvavuM ane bahumAna rAkhavuM te jJAna vinaya che. 2. darzanathI calita na thavuM, zaMkAnuM nirAkaraNa meLathI niHzaMka banavuM. 3. sAmAyika ane cAritramAM cittanuM samAdhAna rAkhavuM te cAritra vinaya te darzana vinaya che. - 4. saguNa ane zreSTha pratigya vinaya rAkhavo te upacAra vinaya che. daza jaNanI vaiyAvacca karavI te vaiyAvaccanA daza bheda -1 nuM kArya vrata ane AcAra ApavAnuM che te AcArya. 2. jenuM kArya zrutAbhyAsa karAvavAnuM che te upAdhyAya. 3. je ugra tapa kare te tapasvI
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 4. zikSaka navA dikSItane saMyamamAM TakAvavA tenI vaiyAvacca karavI. 5. eka AcAryane ziSya samudAya te ku. 6. judA judA AcAryonA samAna vAcanAvALA sahAdhyAI te. 7. dharmane anuyAyI te saMgha cAra prakArane sAdhu sAdhI zrAvaka thavIkA. 8. sAdhu=pravajyA grahaNa karela paMca mahAvratadhArI sAdhu 9 lAna=mAMdA, rAgI, gharaDAnI vaiyAvacca karavI. 10. samane jJAnAdiguNamAM samAna hoya tenI taiyAcarcA karavI. sevA bhakti pAMca prakAre thAya. zarIra zuzruSA paga caMpI vagere hRdayamAM prema bahumAna, guNanI prazaMsA, avaguNe DhAMkavA ane AzA tanAne tyAga. svAdhyAya pAMca prakAre che. mULapATha levA te vAcanA, zaMkA jijJAsAthI puchavuM te pRcchanA vAvAra yAda karavuM. te parAvartanA, mAnasIka ciMtana te anuprekSA ane dharmopadeza karo. e pAMca prakAre svAdhyAya che. prathama traNa saMdhayaNadhArI jIvanI mana vacana ne kAyAnI eka viSayamAM ekAgratA te dhyAna che tenI sthiti aMtamuM hanI che pahelAM be Ane raudradhyAna saMsAranA hetu che. chellAM be mekSanA hetu che.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 107 Ama manojJAna saMpragesiddhiprayogAyasmRtisamanthA hAraH (31) vedanAyAskA (32) viparIta mane jJAnAma (33) nidAnaMca (34) tadavirata deza viratapramata saMyatAnAma (35) hiMsA nRtasteya viSaya saMrakSaNe raudrama viratadeza virataH (36) AjJApAya vipAka saMsthAnA vicayAya dharmama prayatasaMvatasya (37) upazAMtakSaNa kavAyakA (38) zukale cApUrvavida (39) parekevalinaH (40) pRthakatva vitarka sUkSmakriyA pratipAti vyuparata kriyA nivRttIni (41) tatyeka kAyegAyogAnAm (42) ekAkSasavikake pUrve, (43) avicAre dvitIyama (45) vitarka zrutama (45) vicAre rthavyaMjanagazaMkAntiH (46) samyagdaSTi viratAnantaviyejaka darzanamehakSayake pazamake pazAnta mehakSapaka kSINamehajinAH kamazaka saMkhyayaguNa nirjarAH (47) pulAka bakula kuzIla nigraMtha snAtaka nithAH (48 saMyamathuta pratisevanA tIrtha liMga lepapAsthAna vikalpataH sApyAH (49). apriya vastu dUra karavAnI ISTa vastu meLavavAnI, reganI ane aprApya vastunI prAptinI tIvra abhilASA e cAra Ata dhyAna che. te pahelA cha guNaThANumAM hIna hInatara yogamAM pravarte che. hiMsA, asatya, cerI, ane viSaya saMrakSaNae cAranI satata ciMtA e cAra prakAranAM raudradhyAna pahelAM pAMca guNaThANA sudhI hoya che. AjJA, apAya vipAka ane saMsthAna e cAra dharmadhyAna che. te chaThThAthI bAramA sudhI hoya che. dharmadhyAna karma pAzane
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 chedanAra che. zukla dhyAnanA pahelA be bheda pUrvadharane ane cheTalA be bheda kevaLIne hoya che. pRthakatva vitarka savicAra sUma kyiA pratipAtI ane vyuparata kriyA nivRttio cAra prakAre zukala dhyAna che. AcAra zukala dhyAna anukrame traNa yogavALA, game te eka pegavALA, sUkSma kAgavALA ane aAgIne hoya che. pahelAM be svAvalaMbI savitarka hoya che. temAM paheluM savicArane bIjuM avicAra hoya che, ane te pUrvadharane heya che vitarka zabdathI zruta bhaNavuM ane tene vicAra karavA vicAra zabdathI zabda arthavyaMjana ane vega AdinI saMkrAti samajavAnI che. chellAM be kevaLIne hAya che. samakti dhArI, zrAvaka virata, anaMtAnubaMdhI viyejaka darzana mehakSapaka, upazAmaka, upazAMtamUha, kSapaka, kSINameha, ane jina e daza anukrame uttarottara asaMkheguNa adhika nijerAvALA hoya che. pulAka bakuza kuzIla nirgatha ane snAtaka e pAMca nigraMthanA bheda che.saMyama, zruta, pratisevanA, tIrtha, lIMga, lezyA upapAta, ane sthAna e dareka prakAre nirgatha vicAravA cogya che- dhArmika viSayamAM sarvajJa vItarAganI AjJAnA ciMtanamAM manoyoganI pravRtti te AjJA vicaya dharmadhyAna che.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 dveSanA svarUpa ane tenI nivRtti aMge manAyeAganI pravRtti te apAya vicaya dharma dhyAna che. anubhavAtA * vipAkanA kAraNeA zeAdhavAnI mane- ceAganI pravRtti te vipAka vicaya dhamayAna che. lekasvarUpanA ciMtanamAM manAyeganI pravRtti te sasthA vicaya dharma dhyAna che. A dharma dhyAna sAtamAthI khAramAM guThANA sudhI hoya che. zukala dhyAnanA pahelA e bheda agyAramAne khAramA guNaThANe vatA pUdharane hAya mAdevI mAtA ane mAsatuSa Adi munie pUrvadhara naheAtA temane je dhyAnanI zreNI hatI te paNa zukaladhyAnamAM gaNavI joI e. A e zukala dhyAnanI parAkASTA thatAM kevaLajJAna prApta thAya che. yAganI dRSTie vicAratAM paNa traNa ceAgavALAne paheluM zukaladhyAna traNamAMthI game te eka ceAgavALAne khIjuM zukaladhyAna mAtra sUkSma kAyayeAgavALAne trIju zukaladhyAna ane yAgIne cAtha' zukaladhyAna hAya che. khAramA guDANAnA aMte kevaLajJAna thAya che ane teramA . guNasthAnakamAM kevaLajJAna hoya che. A viharamAna sarvajJa dazAmAM dhyAnAMtarikA dazA gaNI dhyAna svIkAravAmAM Avatu nathI. dhyAnanI kALamaryAdA atasu hU tanI che. chadmasthanI sthiti tethI vadhAre TakAvI muzkela che. sAmAnyataH dhyAnamAM dravyanA koI paryAyanuM avalabana hoya che. kAraNa ke drazyanuM ci'tana pA~ca vinA zakaya nathI.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 zukaladhyAnanAM pahelAM bedhyAna pUrvadhara zarU kare che. te zrutajJAna sahita hAI savitaka kahevAya che. A bedhyAna samAna dekhAvA chatAM temAM bheda che pahelAmAM bheda STi ane khIjAmAM abheda sRSTi pradhAna che. pahelAmAM vicAra saMkramaNu che ane khIjAmAM vicArane sthAna ja nathI. dhyAnI pUrvadhara hoya tA pUgata zrutanA AdhAre ane pUrvadhara na hoya teA saMbhavita zrutanA AdhAre koIpaNa paramANu skaMdha yA cetanarUpa dravyamAM utpatti sthiti ane layarUpa trIpadI athavA mUtva yA. amRtatva Adi aneka paryAyAnuM dravyAthI ka ane paryArthi ka nayadvArA bhedapradhAna ciMtana zarU kare che. eka dravya rUpa artha parathI bIjA paryAyarUpa artha para ciMtana zarU kare che. teja rIte zabda para ciMtana Arabhe che. Ama AgaLa vadhatAM mana Adi traNa cegamAMnA kAIpaNa eka ceAga tajI khAkInA anya ceAgAnuM AlaMbana laI dhyAna karatAM te pRthakavitA kasa pravicAra zukaladhyAna thAya che. dhyAnamAM zrutajJAnanuM te uparAMta saciMta yA acita paryAyAnuM tenA bhedonu vividha draSTie ciMtana thAya che. athavA zrutajJAnanuM Alakhana laI eka zabda parathI bIjA zabda para eka atha parathI bIjA artho para, artha parathI zabda para ane eka ceAga parathI bIjA ceAga para sa`kramaNa thAya che. khIjA pAyAmAM pAnI peAtAnA sa`bhavita zrutanA AdhAre kaI eka paryAyarUpa artha laI tenA para ekava-abhedapradhAna A
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ ciMtana kare ane mana vacana kAyarUpa traNamAMnA keIpaNa eka para nizcala rahI zabda ane arthanuM ciMtana kare che ane bhinna bhinna vegamAM saMkramaNa na kare tyAre te ekatva vitarka avicAra zukaladhyAna thAya che. AmAM paNa zrutajJAnanuM AlaMbana che paraMtu temAM abheda daSTinuM ciMtana che tenA artha zabda ke vega AdinuM saMkramaNa nathI. Ama pahelA bheda pradhAna dhyAnathI abhyAsa zarU thAya che ane te daDha thayA pachI abheda dhyAnanI gyatA meLavAya che. pahelAmAM daSTi asthira che. te bIjAmAM sthIra karavI paDe che. Ama sthiratA prApta thatAM mana sarva zAMta paDI jAya che. caMcaLatA dUra thAya che ane mana niSpakaMpa bane che ane ghAtakarmanA AvaraNa dUra thatAM kevaLajJAna pragaTe che. teramA guNasthAnakanA aMte mAnasika vAcika ane kAyogane nirodha zarU thAya che prathama sthala kAyayogane nirodha karI sUmikAya ganI hastimAM bAkInA vegane roke che. tyAre sukSama kriyApratipAtI nAmanuM trIjuM zukala dhyAna hoya che. te dhyAnamAM mAtra zvAsecchavAsa rUpa sUmakriyA hoya che. AtmAnuM patana hotuM nathI tethI A dhyAna apratipAtI gaNAya che. caudamAM guNasthAnanI ayogI avasthAmAM zvAsocchavAsa Adi sUmakriyA paNa baMdha thAya che. ane Atma pradeza sarvathA niSpakaMpa bane che. tyAre zelezI karaNa sahita yuparata kriyA nivRtti
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 Lao rUpa cAthuM zukaladhyAna heAya che. A bedhyAna chadmasthanA dhyAna mAphaka ciMtA nirodha rUpa nathI paraMtu kAyapradezanI niSpaka patArUpa che. sthULakAya yAgane Azraya laI vacana ane mananA sthULayAgane sUkSma manAvAya che. vacana ane mananA sUkSmayAtrane Azraya laI zarIranA sthULa yAgane sUkSma banAvAya che. zarIranA sUkSmayeAganA Azraya laI vacanane mananA sUkSmayAganA nirodha karAya che pachI sUkSma kAyayeAganA nirIdha thAya che. Ama thatAM zarIranA zvAsocchavAsanI sUkSmakriyA paNa adha thAya che tethI Atmapradeza sa pUrNata: niSpaka'pa bane che. A avasthA zailezIkaraNane cAthu zukaladhyAna kahevAya che. A ceAthA dhyAnanA prabhAve sava Azrava madha AdinA nirodha thAya che pariNAme bAkInA adhAtI kamapaNa kSINa thAya che ane jIva mAkSa prApta kare che. nirAmAM kramanA aMzataH nAza thAya che. meAkSamAM sarvathA nAza thAya che. saMsArI sarva jIvamAM nirAnA krama cAlu hoya che. paraMtu te sAthe tyAM, kama paNa aMdhAya che. ahiM je nirAnA vicAra che te meAkSAbhimukhanA samyagdaSTithI 'mAkSAbhimukhatA zarU thaI sannatAmAM te purI thAya che. te vaccenA daza bhAga pADayA che temAM uttarottara asakhya guNa nirjarA thAya che. pahelI sadRSTinI bIjI zrAvakanI ane trIjI sarva viratInI cAmI mata tAnukha dhI
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 113 kaSAyanA kSayanI pAMcamI darzana mehakSapakanI chaThThI upazamakanI sAtamI upazAMta mehanI, AThamI kSepakanI navamI kSINa mehanI ane dazamI sarvajJa jinanI. AmAM cArathI tera guNaThANAM Ave che. rAgadveSanI gAMTha jene nathI te nigraMtha kahevAya che. pulAkabakuzakuzIla nigraMthane snAtaka e pAMcamAM prathamanA traNa vyavahArIkane pachInA be tAsvIka arthI saMpanna che. mULaguNane uttara guNamAM pUrNatA prApta na thavA chatAM vItarAga praNata AgamathI calita na thanAra pulAka eTale niHsAra dhAnya jevA che, zarIra ane upakaraNa saMskAra karanAra Rddhi siddhine cAhanAra, kIrtinA atha sukhazIla ane parivAravALA chaMda paryAyavALA ane aticAra doSayukta bakuza kahevAya che. - kuzIlanA be bheda che. Indriya vaza banI uttara guNanI virAdhanA karavA chatAM mULa guNane sAcave che te pratisevanA kuzIla kahevAya che. ane je tIva kaSAyane vaza na thatAM sUphama kaSAyane vaza thAya che te kaSAya kuzIla kahevAya che. rAgadveSanA AtyaMtika abhAve aMtamuhUrtamAM jene sarvajJa paNuM pragaTa thavAnuM che. te nircatha kahevAya che. ane sarvapaNuM jene prApta thayuM che. tene snAtaka kahevAya che. 1 pulAka bakuza ane pratisevana kuzIla sAmAyIkane chedapasthA paniya be saMyamamAM hoya che eTale cha Tu ne sAtamuM guNaThANuM tene hoya che kaSAya kuzilane chathI daza
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 guNaThANa hoya che. cAra saMyama hoya che nirgatha ane snAtaka bane yathAkhyAta saMyamI hoya che. pulAka bakuzane pratisevanA kuzIla utkRSTathI daza pUrvadhara hoya che kaSAya kuzIlane nigraMtha utkRSTathI cauda pUrvadhara hoya che. pulAka jaghanyathI navamA pUrvanA traNa prakAra AcAra sudhI jANe. bakuza kuzIlane nigraMthane jaghanyathI aSTa pravacana mAtAnuM jJAna hoya che. snAtakazuta vagaranA sarvajJa che. 3 pulAka mahAvratonuM khaMDana anyanA AgrahathI baLAtkAra prasaMge kare che upakaraNane saMgraha karanAra upakaraNa akuza che, ane zarIranI zobhA karanAra zarIra bakuza che. pratisevana kuzIla uttara guNanI virAdhanA kare che jyAre kaSAya kuzIla nirgathane snAtaka virAdhanA karatA ja nathI. 4 sarva tIrthaMkaranA zAsanamAM pAMca prakAranA nirmatha hoya che. pulAka bakuzane pratisevanA kuzIla e traNa nitya tIrthamAM hoya che. kaSAya kuzIla nirgatha ane snAtaka tIrtha ane atIrthamAM paNa hoya che. : 5 pulokamAM chellI traNa leDyA hoya che. bakuza ane pratisevanA kuzIlamAM chae lezyA hoya che. kaSAya kuzIla parihAra vizuddhi cAritravALA hoya te chellI traNa legyA hoya ane sUkSma saMparAthI heya te zukala lezyAvALA heya nirmathane snAtaka zukala lezyAvALA hoya ayogI snAtaka azI hoya.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 6 pulAka Adi cArane upapAta jaghanyathI sau dharma kalpamAM patyeApama pRthakatva sthitivALA deva sudhI hAya che. utkRSTathI pulAka AThamA devalAka jAya che, bakuzane pratisevanA kuzIla khAramA devaleAka sudhI jAya che. kaSAya kuzIla ane nigraMthA sarvo siddhamAM te trIsa sAgaropame upaje che snAtakatA mekSe ja jAya che. 7 pulAka ane kaSAya kuzIlanA sathama sthAna jaghanya che. e banne asaMkhyAta sayama sthAna sudhI AgaLa vadhe che. tyAM pulAka aTakI jAya che ane kaSAya kuzIla asabhya saMyama AgaLa vadhe chetyAMthI khakuza pratisevanA kuzIla ane kaSAyakuzIla asa`khya sayama sthAna sudhI AgaLa vadhe che. ane akuza pratisevanA kuzIla aTakI jAya che. pachI asaMkhyAta saMyama sthAna sudhI aMtima kaSAya nimittaka saMyama sthAne AgaLa vadhI kaSAya kuzIla aTakI jAya che. ahiMthI cAga nirmittaka saMyama sthAna zarU thAya che. tyAMthI AgaLa asa`khyAta sthAna sudhI ningatha pragati kare che. ane aTakI jAya che. aMte aMtima ceAga nimittaka sayama sthAna je sarvoparIne sthira saMyamarUpa che te ahiM zarU je thAya che ane virAma pAme che tenu sevana karI snAtaka nirvANa meLave che.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 dazamA adhyAya meAkSanuM svarUpa meAhakSayA ja jJAna darzanAvaraNAntarAya kSayA kevalam (1) baMdha hetvabhAve nirAbhyAma (ra) kRtsna kama kSayA meAkSaH (3) aupazamikAdi bhavyatyA bhAvArSyA yaMtra kevaLa samyakatva jJAna dana siddhadvebhyaH (4) tadnantara mUgaccha tyAM leAkAntAn (5) pUrvaprayAgAduM saMgatvADha dha chedyAttathAgati pariNAmAnya tadrugatiH (6) kSetrakAla gati liMga tIya cAritra pratyeka yuddha aidhita jJAnAvagAhanAntara saMkhyApa bahutvataH sAdhyA (7) meAhanIya sahita jJAnAvaraNa dazanAvaraNa ane aMtarAya e cAra dhAtI kama kSaya thatAM sana thavAya che. jenA prabhAve jIva sarva vastu sa` paryAya sahita jANI zake che. khadha hetunA abhAve nirAnA prayAge ane ceAga dvArA sarva kama no kSaya thAya che. sava ka nA kSaya te ja mekSa che. upazama Adi ane bhavyatva Adi bhAvAnA abhAve kSAyIka samakti kevaLajJAna, dana ane siddhatva pragaTe che. Ama sakaLa kane! kSaya thatAM eka samayamAM jIva leAkanA aMta sudhI uMce jAya che. pUM prayAga saMgahInatA, aMdha keMdra ane gati pariNAmanA kAraNe svAbhAvika gati tene maLe che kSetra kALagati liMga tItha cAritra pratyeka khutrAdhita jJAna avagAhanA aMtara sa`khyA ane alpa bahutva e bAra
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 117 prakAre siddhanI vicAraNA karAya che prathama mehanIya karmane kSaya thatAM bAkInAM traNa dhAtI karma aMtamuhartamAM kSaya pAme che. kevaLa jJAna e sAmAnya vizeSa rUpa hAI kevaLajJAnane kevaLadarzana baMne sAthe thAya che. upaga eka samaye ekane ja hoya che. karma baMdhanano saMbhava na hoya tyAre te karmanA AtyaMtika kSaya thAya che baMdha hetunA abhAve ane nirjarA dvArA karmane AtyaMtika kSaya thAya che te vakhate vedanIya Adi cAra aghAtI karyo hovAthI mekSa thato nathI mekSa mATe aghAtI karmane kSaya jarUrI che. Ama saMpUrNa karmane abhAva eTale jyAre siddha thAya che tyAre janma maraNanuM caka baMdha paDe che te ja mekSa che. jema sakala karmane nAza tema AtmAnA sApekSa bhAvane paNa nAza mekSa mATe jarUrI che eTale audayika upazamikane kSapazamika bhAvane paNa saMpUrNa nAza thAya che. kSAcikane pariNAmika bhAva mATe te ekAMta nathI. pariNamika bhAvamAMthI bhavyatva bhAvane nAza thAya che. paNa jIvatva astitva AdibhAve mekSamAM paNa hoya che. kSAyikabhAva karma sApekSa hovA chatAM mekSamAM tene abhAva nathI. tethI sUtramAM kSAyika samakti Adi bhAve sivAya bAkInA bhAvone nAza mokSanuM kAraNa che kSAyika samyakatva kevaLajJAna kevaLadarzanane, siddhatvabhAva rahe che siddhava
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 bhAvamAM kSAyikavIya, kSAyika, sukha, kSAyika cAritra samAya che. Ama saMpUrNa kAma ane tenA AzrIta aupazamikAdi bhAvone nAza thatAM jIva eka samayamAM traNa kArya kare che. zarIrano viyoga siddhamAna gati ane lekAMta prApti jIva ane pudgala e be gatizIla dravyo che. jIvanI svAbhAvikagati urva ane pudgalanI svAbhAvikagati adhe paNa nimittanA kAraNe svAbhAvika gatimAM pharaka paDe che. nimitta chUTatAM jIva svAbhAvika gatine adhikArI bane che. pUrva karma chUTavAne kAraNe prApta thate svAbhAvika vega te pUrva praga che. A pUrva prayoganA kAraNe mukatajIva lekanA aMta sudhI ua gati kare che. tethI AgaLa dharmastikAya na hovAthI gati thatI nathI. jema mATIne lepavALuM tuMbaDuM pANImAM lepa dhovAI javAthI asaMga banI tare che. tema saMgahIna jIva uMce gati kare che. jema dIvelInA uparanA paDanuM baMdha na tUTatAM eraMDa bIja chaTake che tema karma baMdhana tUTatAM jIva chUTe che. ane uMce gati kare che. gatinA pariNAme jIva urdhva gati kare che kAraNa ke zuddha jIva urdhvagati zIla che. sAMsArIka bhAnA abhAve siddha jemAM kaI bheda nathI paraMtu bhUtakALanI daSTie tenA bheda vicArAya che vartamAna bhAvanI apekSAe sarvasiddhanuM kSetra siddha zIlA che paraMtu bhUtakALanI dRSTie judA judA siddha jInI nivANabhUmi judI judI che. keTalAka paMdara
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 karma bhUmimAM siddha thAya che. keTalAka saMharaNanA kAraNe akarma bhUmimAM paNa siddha thAya che. karma bhUmimAM siddhanA daSTAMte te najare paDe che paraMtu saMharaNa siddhanA draSTAMta nathI. vartana mAna bhAvanI apekSAe mukta jIva eka samayamAM ja mekSa prApta kare che tethI lokIka kALacaka te mATe upayogI nathI. paraMtu judA judA siddha jenI apekSAe keTalAka utsa pINImAM ane keTalAka avazI pINumAM siddha thAya che. mahAvideha kSetra ane saMharaNanI apekSAe jI sarvakALa paNa siddha thaI zake che. utsapINInA trIjA cothA ArAmAM ane avazarapINInA trIjA cothA ArAmAM temaja pAMcamA ArAmAM siddha thatA jIvanAM daSTAMte najara sAme che. mahAvidehanA paNa che paNa saMharaNanA daSTa nathI. vartamAna bhAvanI dRSTie siddho siddha zIlAmAM che. paraMtu aMtima bhavanI apekSAe manuSya gatimAMthI ane te pahelAnA bhavanI apekSAe cAre gatimAMthI siddha thaI zakAya che. jema ke mahAvIra prabhu devagatimAMthI AvI siddha thayA. che. padmanAbha prabhu narakagatimAMthI AvI siddha thaze. vartamAna daSTie aveDhI ja siddha thAya che. paNa bhUtakALanI daSTie strI purUSane napuMzaka traNe vedamAMthI siddha thAya che. bhAvalIMga vItarAga bhAve siddha thAya che. dravyalIMga anusAra muni veSa ke anya tApaza AdivezamAM ane gRhastha vezamAM siddha thavAya che. caMdanabALA, strIlIMga gautama purUSalIMga svAmI ane gAMgeya pramukha napuMsakaliIMga siddha thayAnA dAkhalA
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 che. kRtrIma napuMzaka siddha thAya. paNa janmathI napuMzaka siddha thAya nahi vakta ciri ane paMdarase tApase anya lIMga kevaLajJAna pAmyA hovAthI kevaLI thayA eTale siddha thaI cukyA e nyAye siddha thayA che. te ja rIte marU devA ane ane bharata mahArAja gRhastha lIMge siddha thayA che. tIrthakaro tIrthanI sthApanA kare che. temanI hayAtI pachI koI vakhata tIrtha viccheda paNa pAme che. AvA prasaMge upadezakane abhAva hovA chatAM jAti smaraNAdinA kAraNe atIrthamAM siddha thavAya che. e hisAba marUdeva mAtA atIrtha siddha che ane puMDarIka svAmI tIrtha siddha che rASabha devAdi tIrthakara jina siddha che, jyAre gaNadhara ajina siddha che bhUtakALanI daSTie cAritrI ke acAritrI siddha thAya che. vartamAna aMtima samaye yathApyAta cAritra ja mokSa pAme che pahelAnA samayanI apekSAe sAmAyIka sUkSma saMparAyavALA ane pahelAne chellA tIrthakaranI apekSAe cAra athavA pAMce caritravALA mekSa meLavI zake che. vartamAna daSTie te kevaLajJAnI ja mokSa pAme che. paNa bhUtakALanI draSTie pratyeka buddha ane buddhi baMdhita paNa mekSa meLave che. pratyekabuddha gurUnA Azraya vinA pitAnI jJAna zaktithI mekSa meLave che. temAM keIpaNa eka nimitta maLatAM cAritra le che. svayaM buddhane nimittanI jarUra rahetI nathI temAM tIrthakarane kapIlAdi Ape che buddha bodhita gurunA upadezathI tare che. pratyeka buddhamAM
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 karakuMDa, dvimukha, nagati, mirAjiSa AdrakumAra anAthI suni Adi che. prathamanA cAra sAthe kevaLI thayA che. vartamAna STie kevaLajJAnI ja siddha thAya che, bhUtakALanI dRSTie eka, be, traNa, cAra, jJAnavALA paNu siddha thAya che. marudevA mAtAne mAsatusa muni e jJAnathI, adhike manaH pavajJAnI agara anne sAthe hAya tevA canANI siddha thAya che. eka kevaLajJAnI avazya siddha thAya che. vartamAna STie je avagAhanathI jIva siddha thAya che, tenI 2/3 avagAhana siddhamAM hAya che. bhUtakALanI apekSAe tIrthaMkaranI apekSAe jadhanya sAta hAtha ane utkRSTa pAMcase dhanuSavALA siddha thAya che. sAmAnya kevaLI kUrmA putranI mAphaka be hAthanI avagAhanIthI siddha thAya che. jIvanI siddhati aMtara vinA cAlu rahe te niraMtara siddha jaghanyathI e samaya ane utkRSTathI ATha samaya che eka jIva siddha thayA pachI bIjA ja samaye koI siddha na thAya teA jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI chamAsanuM aMtara paDe che. jadhanyathI eka ane utkRSTathI eka seA ATha eka samayamAM siddha thaI zake che. tenAM dRSTAMte jaMbusvAmI ane RSabhadeva che. tItha kareA aneka sAdhuo sAthe mAkSe gayAnu jaNAvyuM che temAM samayAMtara siddha samajavuM samaya bahu khArIka hAvAthI ekasAthe kahevAya che. uparAkta agyAra prakAra ke siddhanA pa`dara bhedamAM nyUnAdhikanA vicAra te alpa
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 bahutra che. kSetra siddhamAM saMharaNanI apekSAe janma siddha asaMkhyAta guNa samajavA udgha loka siddha nyUna ane adhaleka siddha tethI asaMkhyAta guNa hoya che. e rIte tene vicAra karI zakAya. jina siddho thoDA tethI aneka guNa ajina siddha che. atIrtha siddha cheDA tethI aneka guNa tIrtha siddha che. marUdevAne bharata mahArAja gRhasthalIge valkala ciri anya lIge siddha ane sva lIge siddha sAdhuo temAM pahelAM zeDA pachInA be saMkhyAta saMkhyAtaguNa strI lIge siddha caMdanabALA, purUSa lIMge riAddha gautamasvAmI, ane napuMzaka lIMge siddha gAMgeya pramukha. temAM napuMzaka cheDA tethI strI saMkhyAtaguNa tethI purUSa saMkhyAtaguNa pratyeka budha siddha karakaMDa, svayaM budha kapilane buddha bodhI tethI saMkhyAta guNa svayaMbuddha tethI saMkhyAta guNa budha bAdhi te sAdhuo temAM pratyeka buddha thoDA buddha badhita eka siddha jabusvAmI pramukha aneka eka siddha thaDA anekasiddha tethI saMkhyAtaguNa eka siddhamAM mahAvIra svAmI laIe te A bharata kSetranI apekSAe gaNAya paNa aDhI dvIpanI apekSAe daza tIrthakara sAthe mokSe gayA che. samaya bArIka hovAthI tattva kevaLI jANe. tatvAdhigama asUtra kahevAya che. - dazapUvI ke caudapUrvInAM racelAM hoya te sUtra kahevAya che. e hisAbe umA svAti vAcaka dazapUva hatA. temanI mAtAnuM nAma umA. ane pitAnuM nAma svAtI hatuM ema
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 123 kahevAya che. temAM bahuja Tuka zabdezamAM sAta tattvA sama jAvyAM che, tenA upara pUrvAcAryAM e lAkhA leAkapramAMNIkAe TIkA racI che. umAsvAtI vAcake pazu svApaNubhASya karela che. eTale temanI karelI TIkA samAnya gaNAya. pahelA cAra adhyAyamAM jIvatattvanuM varNana che. jANavA yeAgya e dravye che. jIva ane ajIva jIvane barAbara samajIe te tenI dayA pALI zakAya. mATe jIvatattva paheluM kahyuM che. pAMcamA adhyAyamAM ajIvatattvanuM nirUpaNa karyu che chaThThA adhyAyamAM Azravatattva samajAvyuM che. sAtamA adhyAyamAM zrAvakanA khAra tratAnA aticArAnu' vaNa na che. AThamA adhyAyamAM badha tattva prakRti sthiti rasane pradeza. e cArabhede samajAvyu che navamA adhyAyamAM savarane nirjarA tattva sArI rIte samajAvyu che ane dazamA adhyAyamAM meAkSanu' varNana che. jIva ane ajIva e tattva! jANavA yeAgya che. jyAre Azravane madha e e tattva cheDavA yeAgya che. karmonu mithyAtvAdi hetue AvavAnuM thAya che. te dvArane rokavA ane junA karmI sAthe navA karmAMnA baMdha thatA aTakAvave jarUrI che. pachI AtmAmAM anAdaeNi kALathI ghara karI beThelA karmAnA nirjarA vaDe nAza karavA ane navA AvatA karmane rokavA savara karavA. saMpUrNakane nAza te mekSa che eTale savara nirjarAne mekSa traNa tattvA upAdeya AdaravA yeAgya che. sAdhya mekSa che tenA sAdhana savarane nija rA che khANumAM rahelu sAnu jema mATI sAMthe maLeluM heAya che, paNa
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 tene zuddha karI zakAya che. tema jIva ane ajIva anAdikAnathI karma pudgalothI jakaDAela chatAM prayatna vizeSe karI mukta karI zakAya che. tene kevI rIte mukta kare te mATe saMvara nirAnA bheda batAvyA che. pahelA bAraNuM baMdha karavAthI na kacare Avate baMdha thAya che tema saMvara e AvatA karmone roke che. ane aMdara rahelA kacarAne tapa dvArA vALIjuDIne sApha karAya che. eTale karmo kharavA mAMDe che. saMpUrNa karmane kSaya thatAM jIva potAnA mULa svarUpamAM AvI jAya che. atyAre tenI vibhAvadazA che. tene svabhAva dazAmAM lAvavAnI mahenata karavAnI che. jIvanA asaMkhya pradeza che temAM vaccenA cAra uparanAne cAra nIcenA maLI ATha pradeze ughADA che. eTale tene karma lAgela nathI bAkInA badhA pradeze kSIranIranI jema karma pudgala sAthe ekameka thaelA che. dareka jIva saMgraha nayanI apekSAe zIva samAna che. tene kALa, svabhAva niyati, karma ane puruSArthae pAMca kAraNa maLatAM zuddha thaI zake che. jIvanI AciMtya zakti che tema pudgalanI paNa aciMtya zakti che jIva pote arUpI che, atyAre je jIve saMsAramAM dekhAya che te pugala mizrita che. ajIva dravyamAM phakta pudgala dravya ja rUpI che. eTale A jagatamAM je kaMI dekhAya che te pudgala che. pudgalane svabhAva puraNa galana che. junA paryAya jAya che ane navA paryAya Ave che.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 125 eTale AkAra sarakhe rahe che. zAzvatI pratimAo bhUtakALamAM je AkAramAM hatI te AkAre vartamAnamAM dekhAya che ane bhaviSyakALamAM paNa te ja AkAre dekhAze. pugalanA paryAyo. pharI jAya che. junA jAya che ane navA Ave che. dravyarUpe kAyama rahe che. te mujaba rUpI arUpI tamAma dravyamAM samajavAnuM che. AnuM ja nAma tripadI che. upajoIvA. vigaIvA, dhuveIyA utpanna thAya che. nAza pAme che ane dravya rUpe nitya zAzvata rahe che. utpAdavyayadhrauddha yukta sat sat-sanI vyAkhyA ja e che ke jemAM utpAda vyaya ane dhavapaNuM raheluM che. A jagata cha dravyothI baneluM che. temAM pAMca ajIva dravya che ane eka jIvadravya che. dharmAstikAya adharmAstikAya, AkAzastikAya ane kALa e cAra ajIva dravya arUpI che. phakta pudgalAstikAya rUpI che. rUpI hoya te temAM varNa gaMdha rasa ane sparza hevA joIe. eTale puddagale varNagaMdha rasa ane sparza vALA che varNa pAMca che kRSNanala raktapItane zveta, te AMkhathI joI zakAya che. eTale te pAMca cakSunA viSaye che nAkathI sugaMdha ke durgadha pArakhI zakAya che eTale brANanA be viSayo surabhi gaMdhane durabhigaMdha che. jIbhathI rasanI samaja paDe che. rasa paNa pAMca prakAranA che kaDe tIkho kaSAyelo mATe ane mIThe e pAMca rasaneMdriyanA viSaye che. zarIra eTale cAmaDI sparzathI jANI zake che. sparza ATha prakAre che. TADha, une, bhAre, halake, cIkaNo, lukhe,
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 e kAmaLane kaza, eTale sparzendriyanA ADa viSayeA che AkAra eTale saMsthAna te paNa pAMca prakAre che. trikANu, catuSkA, goLa daDA jevA, gALa kha'gaDI jevA ane lAMbe daMDa jevA ekekAvaNu mAM pAMca saMsthAna pAMca rasa che gaMdhane ATha sparza ema vIza gaNatAM pAMca vadhunA seA bheda thAya. te rIte pAMca sasthAnane pAMcarasanA paNa seA seA bheda thAya. eka gadhamAM pAMca varNa pAMca sasthAna pAMca rasane ATha sparzI gaNatAM tevIsa bheda thAya e gadhanA, che tAlIza bheda thAya. eka pudgala paramANumAM ekavaNu ekagadha ekarasa eka saMsthAna e rasa hAya, zIta ke uSNumAMthI eka ane snIgdha ke rUkSamAMthI eka, eka pane khIjA cha spa sAthe e gaMdha sAthe pAMca varNa pAMca rasane pAMca sasthAna sAthe gaNAtAM trevIsa bheda thAya ATha sparzIne trevIza sAthe guNatAM ekasA cArAsI bheda sparza nA thAya. temAM prathamanA traNase chetAlIza umeratAM pAMca se trIsa bheda pundgalanA thAya. dharmAstikAya adharmAstikAya ane lekAzAstikAya e traNe eka saLaMga padArtha che. temAMthI eka pradeza paNa chuTA paDatA nathI chatAM samajavA mATe eka Akhe padmA ne skadha kahevAya che, temAMthI judA judA bhAga kalpIe te deza kahevAya ane jenA be bhAga thaI na zake te pradeza kahevAya te smudha sAthe joDAela hAvAthI pradeza kahevAya. pudrAkSanA pradeze! chuTA paDatA hovAthI temane paramANu kahevAya che.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 eTale paramANune pradeza khanne sarakhA hevA chatAM joDAelane pradeza kahevAya te chUTo paDe paramANu kahevAya e rIte pudgala skadha deza pradeza ane paramANu cAra bheda ane dharmAstikAya adharmAstikAyane AkAzAstikAyanA traNa traNa bheda paDe ska Mdha dezane pradeza kula nava thAya temAM kALane svataMtra dravya tarIke gaNatAM tenA vartamAna eka samayanA eka ja bheda gaNatAM daza se arUpI ajIvanA thAya. rUpI pudgala ajIvanA pAMcase trIza bheda maLI kula ajIva dravyanA pAMcaseA cAlIsa bheda zAstramAM gaNAvyA che. navatattvamAM jIvanA cauda bheda tema ajIvanA paNa cauda bheda gaNAvyA che. temAM cAra rUpI pudgalanA ane daza arUpInA maLI cauda thAya che jIvanA cauda bhedamAM sAta paryAmAne sAta aparyAptA maLI cauda che. eka paryAptAnI nizrAe asa`khyAtA aparyApta jIvA utpanna thAya che. tenuM AyuSya aMtarmuhUtanuM ja hAya che. paryApta jIvAnu... AyuSya lAMbu hoya che. sAta paryAptAmAM sUkSmane bAdara ekendriya; traNa vigalendriya te eindriya taiindriyane corendriya ane gaja ane samurchAma paMcendriya te sAte paryAptAne aparyAptA maLI cauda bheda jIvanA che. tenA uttara bheda gaNatAM pAMcaso gresaDa thAya che. te sama javAthI jIvane saMpUrNa khyAla AvI zake che. ekendriya jIvA sUkSmane bAdara e prakAre che. temAM pAMca sUkSma te pRthvIkAya, apakAya, teukAyane sAdhAraNa vana
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 spatikAya paryAptAne aparyaMtA maLI za thAya. te pAMce sthAvara eTale sthIra kahevAya che. sUkSma jIvane ApaNe joI zakatA nathI eTale tenI hiMsA paNa karI zakatA nathI ane bacAvI paNa zakatA nathI pRthvInA jIvA, pANInA jIvA, agninA jIveA, pavananA jIvA ane vanaspatinA jIve. je khAdara che te najare joI zakAya che te cha jAtanA che tenA paNa paryAptAne aparyAptA maLI khAra bheda thAya eTale kula ekendriya jIvanA khAvIza bheda thAya che, je pAMca sUkSma gaNAvyA temAM pratyeka vanaspatikAya umeratAMcha bheTTa thAya te khAdara jANavA. eka zarIramAM eka jIva te pratyeka kahevAya ane eka zarIramAM anaMtA jIva heya te sAdhAraNa kahevAya. phakata vanaspatikAyamAM ja anaMtA jIva hAya che tene kaMdamULa kahevAya che. ApaNe vanaspati khAI ne ja jIvIe chIe teA asaMkhya jIvAnA saMhArathI cAlatu hAya te| anaMtA jIvAnA saMhAra zA mATe karavA ? te paNa acitta banAvIne khAvAthI jIvA pratyeka kAmaLa dayALubhAva rahe che. kAcu' pANI ke kAcI vanaspati khAvAthI krUratA vadhe che. vaLI kaMdamULa ana takAya tAmasa prakRti ubhI kare che. mATe te na khAvAM ghI, dudha miSTAnna vagere rAjasa prakRti ubhA kare che tethI jIvane vikAra utpanna thAya che. jyAre AyaMbIlane khArAka sAtvIka prakRti ubhI kare che. tethI vikAra thatA nathI. hAlatA cAlatA jIvA trasa kahevAya che. agni uMcA jAya che ne vAyu
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 129 tavAya che te tenI svAbhAvIka gati che icchA mujaba nathI tethI teo gatitrasa gaNAya che tene sthAvaramAM samAveza gaNe che. IcchA mujaba gati karanArA labdhItrasa che tenA beIndriya teIndriya caureIndriya ne paMcendriya ema cAra bheda che. temAM beIndriya teIndriyane cauddhiye e traNa paryAptA ane paryAptA maLI che bheda vigalendriyanA thAya che. tiryaMca, manuSya devane nAraka ema paMcendriya jIvo cAra prakAre che. paMcendriya tiryaMce garbhaja samuchama be prakAre che. jaLacara, catuSpada uraparisarpa bhuja parisarpane khecara e pAMce garbhajane samuM chIma maLI daza paryAkhyA thAya tevI ja rIte daza aparyAptA maLI vaza bheda thAya erendraya sudhInA badhA tiryaMca kahevAya te umeratAM aDatAlIza bheda tiryaMca nA thAya sAta nArakanA paryAptA ane karaNa aparyAptA maLI cauda bheda thAya devane nArake labdhI aparyAptA hoya nahi. jyAM sudhI paryAptipurI na kare tyAM sudhI karaNa aparyAptA kahevAya te draSTie bheda gaNyA che demAM pacIsa bhavanapati chavIsavyaMtara, daza tiSi ane ADatrIza vaimAnIka maLI navANu paryAptAne navANu karaNa aparyAptA maLI eka aThThANu bheda deva nA thAva. manuSyamAM paMdara karmabhUmi atrIza karmabhUmi ane chapana aMtadvIpanA manuSya gRNatAM ekase eka thAva te paNa garbhajane samuchama gaNatAM basa be thAya ane garbhaja aparyAptA eka eka maLI. traNa traNa thAya.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 samuIma manuSya sUkSma jIvAnI mAphaka AMkhe dekhAtA nathI tee aparyApta paNe ja maraNa pAme che tethI paryAptAnA bhedamAM Ave nahi gajamAM paryAptAne aparyAptA be bheda che, samUrchAma tiya`ca pacendriyA paryAptA ane aparyAptA ane che, kAraNa ke te dekhI zakAya che. temanuM zarIrane AyuSya ghaNuM hAya che, jyAre samurNIma manuSyanuM AyuSya aMtarmuhUta ne zarIra agulanA asaMkhyAtamA bhAganuM DAya che. A badhA jIvAnu vizeSa varNana jIva vicAra daMDaka vagere prakaraNeAthI jAkhavu. jIva vicAramAM jIvAnA mukhya bhedeAmAM zarIra AyuSya svakAya sthitiprANane cAnI e pAMca dvAra samajAvyAM che daDakamAM cAvIza prakAre jIvane darekamAM cAvIza dvAra ghaTAvyAM che. bRhadasa grahaNImAM bahu vistArathI jIvAnu vaSa~na karyu che temAM nava dvAra batAvyAM che. nava tattvamAM tatvArthAdhigama sUtramAM kahela sAta tattvanI sAthe puNya pApa judAM laIne nava tattva atAvyAM che. laghu saMgrahaNImAM ja budvIpamAM rahelA zAzrvata padArthonuM varNana che. ane laghukSetra samAsamAM aDhIdvIpamAM rahelA zAzrvata padArthAnu. vistArathI vaNna che cha kama- graMthamAM karmanu savistara varNana AvI jAya che. A badhAM pustakA sakSipta rIte chapAvyAM che. A chelluM tatvArthAdhigama sUtra paNa akSipta rIte samAyu che.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ (anusaMdhAna TAITala 2 nuM cAlu ) 41. jaina kathAe bhA--pa 4ra. jaina kathAo bhA-6 43. jaina kathAe bhA-7 44. jaina kathAo bhAga-8 45. jaina kathA bhAga-9 46. jaina kathA 48. jaina thAo bhAga-11 48. jaina ceIthayacyuI bhAga-10 sajhAyamALA bhA-2 49. sajjhAyamALA bhA-2 50. cha ka graMthasAra 51. jaina dunane zrAvaka ddina nRtya para. jaina kathAo bhAga-12 53. cethiyathuI saMgraha 54. bhUrbhuvaH svaH bhA-2 55. jaina kathA kathAe 56. sumedha kathAe jena darzona sumedha 57. bRhad saMgrahaNI sAthe 58. jainadhama' pravezaka bhA-1 59. upamiti bhava prama cA kathA bhA-1 60 upamitibhava prapa cA kathA bhAra 1. nutana stavanAvaLI 6ra. upadezasIttarI 63. sahasraTanAmAvalI 64. jaina kathAe bhA-13 65. jaina kathAe bhA-14 66. jaina thAo bhAga-15 67. jaina mahAbhArata 68. jaina itihAsa 69. jainadhama pravezaka bhAra 70. jaina rAmAyaNa 71. vasudevahiMDa caritra 72. samita mULa mAra vratanI kathAo 73. nava smaraNamULa 74. navapaduM mahAtmya 7pa. laghukSetra samAsasA 76. akala ke AtmakathA 77. sAdhusAdhvI Avazyaka sUtrA 78. ceIya thaya thuI sajhAya mALA bhA-3 79. jaina kathAe bhA-16 80. jaina kathAe bhA-17 81. navakAranA jApanI noMdha 82. tattvA dhigama sUtrAtha 83. jaina praznottarI bhA-1
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ FERMENEGILDOCE EO EDOSED OFF abhiprAya muni akalaka vijayajIe kula 108 pustakonuM prakAzana karavAnuM vicAryuM che ane emAM 82 pustako chapAyA che. A prakAzana pravRtti pAchaLano hetu dRSTAMta kathAo caritro ane AtmavRtAMto dvArA lokamAM dhArmika rUcI UbhI karI temane sadAcAra ane sadharma tarapha vALavAno che. samAjanA sAmAnya staranA moTA samudAyane AvI ceSTAMta kathAomAM rasa paDe che. eTaluM ja nahi paraMtu emanA jIvana upara paNa thoDe ghaNe aMze enI asara thAya che. A zubha pravRtti badala tapasvI muni akalaka vijayajI dhanyavAdane pAtra che. li. CREDIEVEDIO E ODEO COMORE OTO mugaTalAla pa. bAvIzI DaoN. pI. eca. DI. 4/4 sAMI epArTamenTa havADI cakalA pAchaLa surata-395003 tha63ECEEDO CHOOSINGEO]Ea[0 EDDEO]EOSE'SEO OBESIT USED PEO')[0]