________________
ર
રૂપી છે. તે સ્કધમાંથી છુટા પડે છે. જેના બે ભાગ થઈ ન શકે તેને પરમાણુ કહેવાય છે. છુટા પડવુ'ને ભેગા થવુ' એ પુદ્દગલને સ્વભાવ છે તે રૂપી હાવાથી તેમાં વણુ, ગંધ, રસ, અને સ્પર્શ હેાય છે. પ્રદેશને પરમાણુ સરખા છે પણ સ્કંધ સાથે જોડાએલ ને પ્રદેશ કહેવાય અને છુટા પડે તેને પરમાણુ કહેવાય, ધ અધમ ને આકાશના પ્રદેશે। છુટા પડતા નથી તેથી તેના સ્ક ંધ દેશને પ્રદેશ ત્રણ ત્રણ ભેદ છે. પરમાણુ છુટા પડે છે માટે પુદ્ગલના પરમાણુ સહિત ચાર ભેદ છે આકાશમાં સર્વ દ્રબ્યા રહેલાં છે એટલે આકાશનુ કાર્ય જગા આપવાનુ છે. અનંતાન તપુદ્ગલની અવગાહના પણ લોકાકાશના અસંખ્યાતમા ભાગમાં છે.
ધર્માસ્તિકાયને અધર્માસ્તિકાય એ દ્રબ્યાસ પૂર્ણ લોકાકાશમાં રહેલા છે. જીવની અવગાહના પણ લોકના અસંખ્યાતમા પ્રદેશમાં છે. અનંતપુદ્ગલ દ્રવ્ય અન’તજીવાની અપેક્ષાએ દરેકનું અવગાહનાક્ષેત્ર સંપૂર્ણ લોકાકાશ છે. જીવનાપ્રદેશ દેહ વ્યાપી અને દીપકની માફક સકોચ વિકાસ શીલ છે. જીવ અને પુદ્ગલની ગતિમાં ધર્માસ્તિકાય મદદગાર છે અને સ્થિરતામાં અધર્માસ્તિકાય મદદગાર છે.
એક જીવનું અવગાહનક્ષેત્ર સમગ્ર લોકાકાશ જેટલુ કેવળી સમુદૂધાત વખતે હાય છે અનંતાનંત પુદ્દગલ અસખ્યાત પ્રદેશી લોકાકાશમાં સમાઈ શકે છે અનંતજીવાનુ એક સાધારણ શરીર અ'ગુલના અસ`ખ્યભાગમાં રહી શકે છે.
