________________
૬૭
અધિકાંશ અને હીનાંશ પ્રદેશ આદિ ખાખતમાં હિનાંશનુ પરિવન અધીકાંશમાં જાય છે. પાંચ અંશ સ્નિગ્ધત્વ બે અંશ રૂક્ષત્વને પાતાનામાં પરિવર્તન કરે છે. પાંચ અંશ રૂક્ષષ એ અશ સ્નિગ્ધત્વને પોતાનામાં પરિવર્તન કરે છે. જધન્ય ગુણવાળા ખે પરમાણુ પ્રદેશ કે અવચયના અધના નિષેધ કરે છે. તદ્નુસાર જઘન્ય ગુણુ પરમાણુના જધન્યેતર પરમાણુ સાથે મધ થાય છે.
માત્ર એક અંશ અધિકમાં ખંધ સ્વીકારાતા નથી પરમાણુમાં એક વધુ એક ગધ એક રસ અને સ્પર્શીમાં સ્નિગ્ધ કે ઉષ્ણુ, સ્નિગ્ધકે શીત, રૂક્ષ કે ઉષ્ણ અને રૂક્ષકે શીત એમાંથી કોઈપણ હાય છે કથીમાંડી અન’તાનતશુકમાં આઠે સ્પર્શ હોય છે.
અનંતાનંત સૂક્ષ્મ પરમાણુ ના બનેલા સ્કંધ પણ સૂક્ષ્મ હોય છે બાદર પરમાણુના સ્કંધ ખાદર હોય છે. સૂક્ષ્મ સ્કંધા દેખાતા નથી. બાદર દેખાય છે સ્નિગ્ધતા રૂક્ષતાના જઘન્ય અશામાં સદેશ કે વિસદેશ ખ'ધનથી સ્નિગ્ધતા રૂક્ષતાના સમાન અશામાં સદૃશખ ધનથી પણ વિસદેશ બધ છે બે કે તેથી વધારે અંશની તરતમતામાં સખ્શ અને વિસર્દેશ એ એ ખંધ છે, સમાન અંશના વિસદેશ મધમાં ગમે તે એક ખીજાનું પરિણમન કરે છે. પરંતુ હિનાધિક અધ અધીકઅશ હિનાંશનુ પેાતાનામાં પરિણમન કરે છે.
ગુણ અને પર્યાય જેમાં છે તે દ્રવ્ય, દ્રવ્યમાં જે ગુણ ાય છે, તેના સ્વભાવ અનુસાર જે પસ્ચ્યુિમન થાય છે તે
