Book Title: Pathik 1990 Vol 30 Ank 01 02
Author(s): K K Shastri and Other
Publisher: Mansingji Barad Smarak Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/535349/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sva. mAnasa'gajI bAraDa smAraka TrasTa - saMcAlita * taMtrI-maMDaLa : ' vaSa" 30 mu a', 1-2 saM. 2046 sana 1990 eka.-nave. pra. ke. kA. zAstrI Do. nA. ke. bhaTTI che, sau. bhAratI bahena zelata [ itihAsa purAtanuM eka mAtra gujarAtI mAsika ] Adya taMtrI : sva. mAnasaMgajI bAraDa 30 me dIpotsavAMka viSNu mAdhava mahAlakSamI IDaranA pazcima cheDe thoDAM varSo para maLelI saM', 16 15 (I.sa. 1558)nI mUrtio (sAmIpya nA saujanyathI ) . For Private and Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir With Best Compliments From VXL INDIA (LTD.) (SAURASHTRA CHEMICALS) PORBANDER MANUFACTURERS OF BASIC CHEMICALS SODA ASH LIGHT : Used by Housewives Dhobis and other Weaker Sections of the Society as also by Industries like Datergents, Silicate, Soap, Textiles, Aluminium, Dyes etc. SODA ASH DENSE : Used by Ultramarine Blue. Bichromata and Glass Industries. SODA BICARB : Used for Tanning, Printing, Jaggery etc. CAUSTIC SODA (LYE) : Used in Manufacture of Wood Pulp, Soap, Chemical Intermediates, Dyes, Cosmetics, Bleaching, Dyeing & Printing, Textiles, Petroleum Refining, Aluminium Manufacture, Oil Extraction, Paint and Varnish, Mercerizing Cotton. TELEPHONES : 21735, 36 & 37 TELEGRAM: SAUKEM TELEX : 0166-201 FAX : 0286-21431 ALWAYS BUY THE BEST AND THE FIRST 'THREE LIONS BRAND' PRODCTS. For Private and Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir >>>>>>>>>>>>>> >>>> >> >>>>>>>> = khAdI grAmodyoga saMgha = "samanvaya" : jayaMta saMsAyaTI : mavaDI pleTa : rAjakeTa 360 004 kena - 8642pa ratibhAi gAMdhiyA pramukha manubhAI mahetA menejiMga TrasTI pisinanA vArSika rU. eka karoDanA utpAdana sAthe A kAryakrama gujarAtamAM calAvana re dezamAM khAdI-modyoga kSetre pativastra mATenuM svAivara yuniTa dharAvatI ekamAtra saMsthA utpAdana kendro : rAjakoTa, vAMkAnera, surendranagara surata ane rAjakoTa tathA surendranagara jila nAM gAmaDAMo, vecANa kendro-grAmazi95, Azrama roDa, amadAvAda, rAma zalpa, tInabattI ceka, jAmanagara, khAdI grAmodyoga bhaMDAra, bhAvanagara roDa, rAjakoTa, carmazi95 ane hastakalA kendra, rilIpha roDa, amadAvAda, carmazipa, pAlaDI, amadAvAda vArSika utpAdana : pivitra - khAdI - che. ra5 lekha sTIla ane vuDana pharnicara re, 40 lAkha sonerI jarI - 3, 50 lAkha grAmodyokanI anya pedAzerU. 10 lAkha pI janAra, kAMtanAra, vaNakara, suthAra, luhAra, mecI temaja anya maLIne kula 1000 kArIgare varSabharamAM A saMsthA dvArA re che 40 lAkha jeTalI rojI meLave che. For Private and Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIbhuvanezvarI pUjane yaMtra maMtra, taMtra ane dhArmika rIte siddha thayelA A yaMtranuM zraddhA ane bhaktipUrvaka pUjana tathA arcana phaLadAyI che. zrI bhuvanezvarI pUjana yaMtra mUlya rU. 30/-(pAsTeja alaga) prANirathAna :- zrIbhuvanezvarI pITha, ghanazyAma bhuvana', mahAdeva vADI, gaMDaLa-360311 (guja.) : phena 59 khAdI-saMdeza khAdane artha che sarvavyApI svadezI bhAvanA - jIvananI badhI ja jarUriyAtamAMthI bhAratamAMthI ane grAmINa prajAnAM mahenata ane parizrama dvArA taiyAra thayelI cIjo vAparavAne Agraha. mArI mAnyatA pramANe khAdI bhAratanI janatAnI ekatA, Arthika svataMtratA ane samAnatAnuM pratIka che ane javAharalAlanI kAvyamaya bhASAmAM kahuM te "bhAratanI AjhAdIne pizAka che. khAdI-bhAvanAne artha e che ke khAdI paheravAnI sAthe sAthe tenI sAthe kaI kaI cIjonuM saMkalana thaI zake tenuM rahasya zodhavuM. ApaNe bhAratanAM asaMkhya daridro ane kaMgALAne bacAvavA mATe khAdI paheravI joIe je ApaNAmAM khAdI-bhAvanA hoya te ApaNuM jIvanamAM pratyeka kSetramAM sAdAI levI jarUrI che, khAdI-bhAvanA eTale ke apAra dhIraja ane akhUTa zraddha. evI ja rIte ApaNane satya ane ahiMsA , prati paNa pUrNa zraddhA hevI joIe, ApaNI pravRttimAM avarodha Ave topaNa Akhara te satya ane ahiMsAno ja vijaya thaze. khAdI-bhAvanA eTale sRSTinAM badhAM ja prANIo pratye samabhAva. mArI te IcchA che ke khAdInuM kArya sArvajanika bane ane ghara gharamAM raTiye guMjatuM rahe. jyAM sudhI ApaNe badhA ja khAdI nahi paherIe tyAMsudhI pUrNa svarAja asaMbhava che.--gAMdhIjI eka racanAtmaka saMsthAnA saujanyathI pathiA-kIpesavAM Te-nave/190 For Private and Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Always Ask for PASTURISED MILK AND MILK PRODUCTS. Such as: * Flavoured Milk * Sugam Shrikhand * Sugam Gulabjamun * Special Agmak Ghee * Sugam Ice-cream Because they are : * Nutritive And Cheaper. Also insist for "BARODA DAN" a quality cattle feed as it * Increases Milk Yield * And Wealth of Farmers. Baroda District Co-Operative Milk Producer's Union, Ltd., Baroda Diary Baroda : 310 009. 21.-./16G6 pathika- jIva For Private and Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra s pathika' pratyeka agrejI mahi nAnI 15 mI tArIkhe prasiddha thAya che, pachInA 15 divasamAM eka namaLe teA sthAnika posTa AphisamAM likhita phariyAda karavI ane enI nakala atre meAkalavI. 0 pathika' sarvopayogI vicAra bhAvanA ane jJAnanuM mAsika che. vanI UdhvagAmI anAvatAM abhyAsapUrNa ane ziSTa sAhityika lakhANAne svIkAravAmAM Ave che. prasiddha thaI gayelI kRtine pharI prasiddha karavA mATe na mokalavAnI Q lekhakoe kALajI rAkhavI, 0 kRti sArA akSare zAhIthI ane kAgaLanI eka ja bAjue lakhelI hevI joIe, kRtimAM kArya anya bhASAnAM avataraNuM mUkavAM hoya tA ene gujarAtI tarajume| Apave jarUrI che. vicAronI 0 kRtimAMnA javAbadArI lekhakanI raheze. 0 'pathika'1. prasiddha thatI kRtinA vicArA-AbhaprAyA sAthe taMtrI sahamata che ema ta samajhavuM, 0 asvIkRta kRti pAchI meLavavA jarUrI TikiTo AvI haze tA tarata parata karAze. 0 namUnAnA aMkanI nakala mATe 3-50 nI TikiTa mAkalavI. ma.o. DrAphTa patro lekhe pathika kAryAlaya, madhuvana, elisabrija amadAvAda-380006 pathi-dIpAtsavaka. www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Adya taMtrI : sva. mAnasayajI bhArata ta MtrI-ma`DaLa( ) vArSiCka lavAjama : kezamAM 39a/~ ke.ke. kA. zAstrI ( ) videzamAM rU. 111/-,asi, - 2. DaoN. nAgajabhAI bhaTTI, 3. DaoN. bhAratIkhalena hAlata va` 30 ] Ase. sa'. 2046:A. nave., sana 1930] ma'* 1nI 30 mA dIpAsavAMka ( ki. rU. 10 + pA. rU. 3 = 13/4 ) navA varSanI navI bhAvanA che sa'kSAbha, prajA badhI dhaDakatI Atake sAMDhu phrasI, jyAM tyAM aMtara vigraho saLagatA UbhA kare e vize mIDho zAsaka va nirdoSa khanI nA ke bhalu IcchatA, tyAM, huM Iza ! kRpA karI sukha ane zAMti sthapAtI karI. varSAe kSitine rasA karate sataSa ApyA ane AzA ujjvaLa AvatA varasane ApI rahI sAMtvanA. A AzA nava varSoMmAM lavatI sarvAMzathI pUchyuM ke, sevI maMgala bhAvanA janagaNA evo sukhI sau mane. vinati vArSika grAhakoe potAnuM ke potAnI saMsthA kaeNleja mA zALAnuM lavAjama rU. 30/- hajI na mekavuM hoya tA satvara ma.e.thI mokalI ApavA hArdika vinati. saranAmAmAM gALa vartulamAM paDelA a'ka kayA mAsathI grAhaka thayAnuM he che. e" mAsa pahelAM lavAjama maLavuM abhISTa che. agAunAM lavAjama eka ke ekathI vadhu varSoMnAM bAkI che te paNa sarveLA mekalI ApavA kRpA kare, aka hAthamAM Ave e gALAmAM lavAjama mAkalI ApanAre AvA vatulane dhyAnamAM na levA vinaMti. 'pathika'nA AzrayadAtA rU. 1001/-thI ane AjIvana sahAyaka rU. 301thI thAya che. bheTa tarIke paNa rakama svIkAravAmAM Ave che. sva. zrI. mAnasa gajIbhAInA ane 'pathika'nA cAhakone 'pathika kAryalaya'nA nAmanA ma.e. kaeN DrAphaTathI mekalI ApavA vinati, A chellI be prakAranI tema rU. 50 thI laI AvatI vadhu bheTatI rakama anAmata ja rahe che ate enu` mAtra vyAja ja vaparAya che. kaTa-nave./199 3 For Private and Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir itihAsa eka arache zikSaka, mArgadarzaka che. atItanI eka AkhI peDhI jIvananI pAyAnI traNa bAbatene AdhAre bharyuM bharyuM jIvI gaI : 1. bhUtakALanuM gaurava 2. vartamAnanI pIDA 3. bhaviSyanuM svapna : - sAMpratamAM jIvatA ApaNA sau upara AvanArI peDhInI anAgata javAbadArI che. ApaNe itihAsa pAsethI mana-buddhi-nI AMkha khulI rAkhI kaI bhaNuM zakIe ? kAna khullA rAkhI itihAsa pAsethI mArgadarzana meLavI zakIe ? jIvI zakIe? A dizAnA prayatno karIe to AvanAro samaya ujajavaLa che. saujanya: ekasela inDasTrIjha, li. 6ra rUvAparI re, bhAvanagara-364001 phona: 251ra-3-24 okaTo-nave.19 pathika-dIpesavAMka For Private and Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anukama taMtrI che saMpAdakIya kA : cAra bhe tuM,(cAra betI-kacchI) bhAI, ame te bhAratajana mamaya jage jobaniyAM gajhala bheTa hisAba adhUrAM gItaDAM gamatuM karIe che re kasAI lakathAnI nAyikAnI sthitaprajJa chIcharA evArAmAM jarjarita AvAsa gIta navA varasa ! gajhala zunyanuM sarjana samaya gajhala eka kAvya zrI. bharata me, chAyA 8 che. caMpakabhAI modI 8 zrI pIyUSa paMDyA, "jyoti' 9 che. vAsudeva pAThaka, vAgartha 9 , rajanI pAThaka zrI naTavaralAla jozI , bacubhAI devANI , caMdrakAMta bhada A tarulatA paTela ,, dIpaka jagatApa , harSadeva mAdhava , navanIta vyAsa , kizora rAmadevaputrama , Ara. je. nimAvata , kizora paMDayA 12 , kauzika dIkSita - jitu parahita , goviMda ema. jeThavA 12 , kauyAlAla bhaTTa, ciMtaka 13 , gajAnana paTela , arUNa nAyaka , naMdana aMdhAriyA 13 , pradUlAda mistrI , bharata yAjJika , azeka taLapadA , haridAsa he. Thakkara , alpa trivedI guNavaMta upAdhayAya , jayaMti dhekAI ajJAta , dinakara pathika 12 thayuM gIta gIta kacchI vANI vaDe (kacchI) eka ivajo. ukhanana A sapanuM saMdhyA gajhala. pathi- tsava o -nave./1990 For Private and Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org caritrA : abdurrahIma khAnakhAnAna netAjI subhASacaMdra mejI gujarAtI dezabhakta zyAmajI kRSNa varmA rahevAya cheoTAlAla 81823-1898) goviMda guru' kairAnA pIra zrI gulAmaalI zAha taLAjAnA golaNa vALA (?) laghuvAnAM : vaTI khAtara rasajyAta ( leAkathA ) sunayanAne sapArTa bhItaranI vAta aparAdha ( kacchI ) itihAsa-purAtattva : prAcIna bhAratIya prathAmAM AtmahatyAnI svIkRti mahAbhArata-nirdiSTa AcAra pallava rAjyanI siddhio paMDita javAharalAla naheru ane kAThiyAvADa yuvaka pariSada (1929) mudrA-AAdhArita itihAsa hastavapra (hAthaba) sAmapurA jJAtinAM gAtrA mathAvaDanA brahmacArezvara amadAvAdanA senTa joI carcanI khaTasTrI gujarAtanI asmitA : leAthala veDarabananI kabara paranA bharUca-zilAlekha BARODA-390 003 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eNkaTo.-nave./1990 zrI hasamukhalAla vyAsa e. esa. sara '' 33 ku. apekSA pI. mahetA DaoN. ela. DI. jozI zrI jagadIza caMdra sI. chAyA darabArathI bhAjavALA For Private and Personal Use Only zrI caMdrakAMta paTela 3: ThAkarasI 41 caMdrakAMta bhaTTa 41 pIyUSa paMDayA, 'jyeAti' 49 AnaMdakumAra ADe 54 .. 12 ' "" l OM rAjedrasiM dujI rAyadA 1 maganabhAI ra. paTela 64 hariprasAda ga, zAstrI te 22 ,, , pu. ke sArA esa. vI. jAtI viSNubhAI nivedI pravINacaMdra parIkha bhAratI zemrata '' zrI yazavaMta upAdhyAya Manufactures Of Antibiotics, Ethical Pharmaceuticals and Home Products ****** preA, thomasa paramAra zrI kAMtilAla tripAThI yu. bhAratI zelata Ara. TI. sAvaliyA Alembic Chemical Works Co. Ltd ra 78 er 5 t 87 24 pathi-dIpAsavAMka Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMparakIya jaNAvatAM amane AnaMda thAya che ke pathika enI ra9 varSanI khepa karI A eNkaTobarathI 30mA varSamAM praveza kare che. 1984nA phebruArInI pamIe zanya belensathI "pathika'nuM prakAzana cAlu rAkhyuM. ame 1 varSa pachI "sva. mAnasaMgajI bAraDa smAraka TrasTa rajisTarDa karAvyuM ane e TrasTanA Azraye cha varSathI prakAzana pAMgaratuM rahyuM che. amane AnaMda e vAtane che ketheDA sanmitroe pina thaIne ane amArA vizALa ziSyasamUha tathA snehIo ane cAhake temaja kaeNleje ane mAdhyamika zALAonA AcAryoe, uparAMta sva. mAnasaMgajIbhAInA baheLA kachI mitroe AjIvana sahAyako" thaIne amane dUpha ApI che. vaLI, vArSika grAhaka banIne paNa A samUhe amane baLa pUrNa che. ahIM amArA A kAmamAM sahAyaka tarIke UbhA rahelA svajane zrI, pIyUSa pu. paMDayA, eNDavokeTa (rAjakeTa), zrI. avinAza maNiyAra (vaDodarA) tathA amArAM navAM ziSyA sI. rohiNI bahena pRthvIrAja koTaka jAherakhabara temaja AjIvana sahAyake ane vArSika grAhake lAvI ApavAmAM sahAya karI che ane karyo jAya che, emanA ame AbhArI chiye. A upakAra te pathikane paga upara UbhA karavAmAM sahAya ApanArA savajanone che, paNa enA karatAM paNa vizeSa te pathikane pitAnA kiMmatI saMzAdhana-lekha lakhIne mokalI ApanArA vidvAna lekhake tathA gujarAta, ItihAsa pariSada ane saurASTra-kaccha ItihAsa pariSadanA nibaMdha lekhakane che. A vidvAnomAM ItihAsavida zrI. zaMbhuprasAda haraprasAda desAI, AcArya hasamukhabhAI vyAsa, nivRtta nyAyamUrti zrI. ThAkarasI pu. kaMsArA, bhAIzrI manasukha svAmI, saradAra paTela yunivarsiTI ane sI. yuni.nA ItihAsavibhAga tathA saMskRtavibhAganA adhyApake pitAnA vidvattA ane zramathI bharelA saMzodhana-lekhethI pathikane gaurava apAvI rahyA che. dIpasAvI-aMka mATe caritra ane laghavArtA. enA lekhaka zrI. pIyuSa paMDayA ane zrI. caMdrakAMta na. bhaTTane tathA karachI sarjaka zrI. AnaMdakumAra ADe(yavatamAlA)ne bhUlI na zakAya, te kavitAkSetra paNa ArUDha ane navalahiyA kavione yAda karavA joIe. cheDe kSobha jarUra thAya che ke AvelAM badhAM kAvyane tema eka eka kAvya mekalanAre keTalAka kavione sthaLasaMkocane kAraNe ame saMtAvo zakaya nathI enI kSamA cAhiye chiye. A badhA lekho-kavio ane preraNA mudraNAlayanA mAlika zrI. mahedra rAvaLane paNa AbhAra mAnave bhulAve na joIe. A uparAMta jAherakhabara ApanAra mahAnubhAve ane saMsthA-saMcAlakone paNa bhAbhAra mAniye chiye. taMgI GRAM : KALPANA Ph : 21288, 21289, 23992 Telex : 0175,262 KALP-W R : 325317, 320093 Authorised Sales Representative of GUJARAT ALKALIES AND CHEMICALS LTD., BARODA Manufacturers of : CAUSTIC SODA-LIQUID, HYDROCHLORIC ACID. CHLORINE, SODIUM CYANIDE, CHLOROMETHANES. INDUCHACHA HOUSE, OPP. CHHAT JAKAT NAKA BARODA-390 002 PRAKASH CHEMICALS AGENCIES pathiA dIpotsava Te-nave.1990 For Private and Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cAra bhetuM (cAra betA)/bharata me. chAyA khate khaNI miMja kacchI kitAbuM, pirAdha Ina sakana muka piNa milaM rihyo. ke vara vara vekezana vivI muja manajI miTANuM, (cA te eo kAIne pivaDAve nahi ane sigAkarama eMDa kitAnuM, je madhuvanameM 'kA suNa. 1 reTane paNa koIne zekha na hatA. emane tyAM te (khabhA para khaDiyA-thele bheravI, aMdara kacchI bhalene gurjara girAnA parama sArasvata umAzaMkara vizenI cepaDIo laI, dara varase vekezanamAM jaIne Ave teya ene zrIbAlamukuMdajInA baMTA(lADu)nI mananI muzkelIo miTAvazuM ema nakkI karyuM. mArAM ja prasAdI maLe, paNa je umAzaMkarane maLe te sukaevAM bhAgya kyAMthI ke huM "madhuvana"(zAstrIjInA niyALa prasAda mane paNa maLato rahyo.) nivAsasthAnanuM nAma)mAM keka (Tahuke ane ke. kA. mahAmahima-pAkyA ne viThyAvAcasapata, zAstrIne sAMbhaLI zakuM ?) vyAkaraNa vivAna I ne ItyAsa ojasa, ja vikhyAM jANa dhalavaTe, ta ThA DijhA aNuDid, kacchIla keDe karI sata pherA gaLyo, sAsatara hA se mAthe ne zAstrI viThA heka. carcA karI e-Dasa ne piramA pacchamagirA. 4 1 muM jo thAnaku TheTha inajI caraNadhUlI vaTe. 2 (jyAM jANakAra pAse jaIne Ubho te na joI (beo mahAmahimopAdhyAya ane vidyAvAcahoya tevI vyavasthA joI. puSkaLa pustake sophA para spati che. vyAkaraNanA bhAratakhyAta vidvAna che ne paDayAM hatAM ne zAstrIjI te nIce ja beThA hatA. vaLI itihAsanA kSetramAM paNa ApaNe e jasarUpa eTale meM te pachI emanI caraNadhUli pAse ja che. evI vyakti karachI bhASA mATe hoMzathI sAta besavuM pasaMda karyuM). sAta vAra kacchamAM AvI, badhI bAju carcA karIne cAya na ke pirAya ne sigareTa-zaikha na kinaje, pazcima taraphanI A vANIne pramANita karI ApI che.) acaeN umAzaMkara bhale, meM baMTo bAlamukanajo, The. hAIskUla, kerA-370420 [anu. pA. 93 thI) TUMkamAM, lothalane jotAM sarva rIte kahI zakIzuM ke lothala eTale gujarAtanI asmitAne bhAratavarSano amUlya vAra. astu, [noMdha: bhAratavarSamAM prAcInatama kAlamAM koI viziSTa prajA bahAthI AvI nathI. caMdravaMzIya jUnI prajAnuM uthAna himAlayanA madhya pradezamAM thayeluM ane bhAratavarSamAM dakSiNa sudhImAM tathA pazcimamAM pazcima eziyA ane yuropamAM A prajAne eka aMza AgaLa vadhI phelAI gaye. pUrva himAlayamAM sUryavaMzIya prajAno vikAsa thayo ne e paNa bhAratavarSamAM phelAI. e pramANe hiMdI mahAsAgara ane prazAMta mahAsAgaranA dakSiNa beTAmAM ane bhAratavarSanA vaccenA samudrathI chUTI rahelA dakSiNamAM kathAmAM prajA vikaselI temanA bhAratavarSanA dakSiNa pradezamAne samUha, pile samuda sukAI jatAM, uttaramAM paNa prasate cAle. vaidika kALamAM A traNa samUha-caMdravaMzIya tagi, sUryavaMzIya pataMga ane danuvaMzIya yAmAgemAMnA keTalAkanuM bhAratavarSamAM saMmizraNa thayuM. A samaye vedakAla ke enAthI paNa jo heI zake. mahe-jo-daDo ane haDappIya saMskRti kaI bIjI ja kahevAtA AdivAsI viDanI che evuM je ThasAvavAmAM AvyuM che te lethamAno havanakuMDa vagere maLI AvatAM nirarthaka thayuM che ane kahevAtI siMdhu saMskRti e kaI judI nahi, paNa vaidika saMrakAravALI ane saMskArI hovAthI Arya(saMskRta) che, Arya nAmanI ke prajAnI nahi. bAdathI laI saMskRta sAhityamAM "Arya' zabda ke vaMza ke jAtine vAcA kayAMya maLyuM nathI. yuropIye e A zabdane vaMzavAcaka ke jAtivAyaka tarIke ThokI besADele che. saMgI] e.-nave.19 paciA-dIpatraka For Private and Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAI, ame te bhAratanI hRdaya keLe A sagha zatadala' caMpakabhAI Ara. dI. nA samIpe, nahIM zravaNa vA parasanI sarahade, dUra... sudUra, tadapi ramaNe racya ahIM bhItara, bhAI, are te bhAre:jana, sanama darase tarata smaraNe nA kaheze koI amane durjana. ame te narasIyAnA sugadhe lAvaNe mudita tanu AkAre SNavajana. nathI ahIM, ", jarAya judAI, koNa hiMdu ne muslima mane mana jaga dhIre dhIre... mA bhAratInAM saMtAna,bhAI, zIkha IsAI pArasajina. ne... sakala mama dUbe, bhAI, ame te bhAratajana jhaNajhaNe madhura romAMca jene sadyamAM aMgAge. sUraja zazo ne tejakiraNe samAna vikase saunAM tanamana. 2, gavarmenTa kavArTasa, rAjakoTa-360 001 sugaMdha sumananI vAyusaMge sarakhI vahetI vana upavana. jobaniyAMvAsudeva pAThaka, "vAgartha bhAI, ame te bhAratajana. pAse pAse ne teya jojaniyAM dUra, rAma kRSNane gautama gAMdhI " mArAM baniyAM AvAM zA kAmanAM ? saradAra javAhara jevA sajajana. sevAno tema ame Ta lIdhe baMnathI, kusaMpanI dUra karavA ahI kIdhA emaNe prANa apaNa. taDape paMgAra aMga, Atura huM nathI; bhAI, ame te bhArata jana. hasatAM A leka muMne gAmanAM re, dhama dhakhatI dharatI khUMdatAM malakI UDatAM gulabadana; mArAM jebaniyA Ava zA kAmanA. kaNa vAvIne maNanA DhagalA karatAM grAmINa vikajana. rAta ane dina ke bheda ke jaNAya nA, bhAI, ame te bhAratajana. jANyuM ke ApanI Thera Thera nAmanA; saLagate sImADe ke UbhA javAna karavA deza-jatana; pakhuM nA mAraga tava dhAmanA re. bhAratanA e bhAgyavidhAtA zramika sainika bhAratana. mArI jobaniyAM AvAM zA kAmanAM?... bhAI, ame te bhArata jana, daMga thaI raMga badhA mAyA saMsAranA, eka rASTrane eka prANa ama, vajari gI lahare gagana. opa vinA lAge ke emAM ke sAra nA komI ekatA amara rahe ama, mAta bhAratI kaTi namana. Apane ja pAmavAnI kAmanA re. bhAI, ame te bhAratana. mArAM jebaniyAM Ava zA kAmanAM?... che. sUrajabA mahilA keleja, naDiyAda-387001 The. 66/3pa4, sarasvatInagara, amadAvAda-15 mamaya jage.-pIyUSa paMDyA, "jyoti gajhala/rajanI pAThaka hevA chatAM vAta jANe na levAnI bhAse, je jue che te koNa che ? tuM ke DegA? yAde-dazya sahaja amathAM nayaNuM malake! A je dekhAya che te te che eLA ! jage vizALe paLepaLa sadAye e chabI e teDI nIkaLatAM bA'rA, avanavuM kazuMka ne kazuMka thAtuM bhIMta para khAlI laTakatA'tA phATA, kayAMka kaI dIpa nirvANe AyanAne AyanApaNuM e ja, paNa te ubhare dula maNa karI, peDhI-dara-peDhI ahama le ne khA. tuM samayano zAhI utAre che satata A raNajhaNe rava maMjula sUre ahIM teya kAgaLa kSaNa nA reze korA. ne tyAM avAje ke karkaze. le, thoDI AzA janmI jIvataramAM teya ghaTanA palakabhara nahi kaI mana para vase, ne kahe che tuM ke "zabda che beTA." kiMtu uccAraNe nAma mAtra The..esa-1, phalaeNTUsa naM. 71, mAThApura-361345 pathika-dIpa sAMka Te-nave.1990 For Private and Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bheTA naTavaralAla za. jozI tAraliyA rumajhuma rumajhuma nAce, (anuTupa) nAcatA e vyomamAM rAcare cAMdanI. A lekhakane Akho mArA saMgraha kAvyane Avo ne, benaDI sa, gIta DAM gAIe, bheTa, te emaNe sAme mane saMgraha kathane gAIne haLavA phUla thAIe re cAMdanI. bheTa Ape, bIjAe je Apele bheTa emane rUperI AMbAe perI kerIo vadatAM joIe mAre sAmI ke bheTa ApavI, khUlatAM jhUlata na thAke re cAMdanI. kavi che te thakI kAvyo tamane gamaze nakI." vAyunI maMda maMda laherIe vAe, A joI manamAM mArA thayuM ke muja graMthanI rAtanI rANI mahekI jAe.re cAMdanI, A samI ja dazA thAze, jANe ke anya hastamAM mIThaDI madhurI prabhA caMdranI khIle re, bheTarUpe ane tyAMthI zuM jANyuM nA jaze bIje? khIle che piyANI e preme.re cAMdanI. ghaNuM bheTa taNI AvI dazA saMsAramAM thatI, moThaDo sUra pAsa dUrathI Ave, game nA te bIjAne e ApavA kAma lAgatI: aMtariye prItaDI jagAve...2 cAMdanI. bIje Ape trIjAne e, nA paDAya na bheTane meralInI tAna, kAna, tArI sUcane ne ema pharatI retI, vevAra sacavAyane? gItaDI adhUrAM mUkI daIe... cAMdanI. The. 16, aMbikAluM ja resAyaTI, amadAvAda-8 The. "gAyatrI," mAdhavapura gheDa)-2230 hisAbAbacubhAI devANI gamatuM karIe jI re tarulatA paTela (zikhariNI) rahI raste deDI basa jhaDapathI, aMdara badhe aNagamatAMne gamatuM karIe jI re ughADI bArIthI pavana dhasata drata gatithI, gamatuM karIe jI re, pravAsI baThe ke sughaDa dIsatA boDI phUMkatA. manamAM ramatuM karIe chare. dhumADAnA geTA mukha vachUTatA varI rahe, bhale hoya taDake, bIDI nA pAze'nI likhata sUcanA sAmAM najare. ApaNe jhIlIe jI re. kharI tyAM emAMthI ladhuka taNa pAchaLa UDyo. cho ne haiya khaDake, hatI beThelI tyAM yuvati nija sADI saLagatAM ApaNe khIlIe jI re. thayelA kANAne raDamasa mukhe joI kakaLI, bhale Ave paththara mAre, kahI sArI pele puruSa suNI zabda yuvatinA sahana karIe jI re. pharI mAthe pIvA bADI karatale DhAkI daIne, cho ne Ave ekadhArI, "he sArI tathA" yuvAta vahatI, "zuM patI gayuM? vahana karIe jI re. mane Apa bIDI saLagatI tame eka, pachI huM bhale hoya kaTALe rAha, kare kANuM ethI tava nava saphArI zuTa maha', A paNe cAlIe jI re.. thaze te e rIte mama sakaLa hisAba cUkate." che na hoya pagamAM dAha, che. cerA pAse, mAdhavapurA (dho.-6rara30 ApaNe mahAlIe jI re. adhurAM gItaDAM caMdrakAMta na. bhaTTa bhale heya jaLa UMDA, cAMdaliye homa rAsa ramavAne AvyuM, ApaNe sI cIe jI re. tAralAne sAtha teDI lAge, cho ne heya kALa bhaMDA, 2 cAMdanI khIlI khIlI re. ApaNe hIMcIe jI re. -nave.1990 pathika-dIpesavAM For Private and Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bhale hoya aganajhALI, phUlamALa jANIe jI OM. che te Ave takA, aMtarathI mANIe jI re. The. sUrajavA mahilA ArTsa kaoNleja, naDiyAda-1 "kasAI dvIpaka jagatApa rezama-vIthA vastra vacce tApekSA dUdha vinA taraphaDatA navajAta zizune AkraMda katu joIne sukAI gayelAM gAyanAM AMcaLa, lehI paDe, ...vachUTavA mAMDe dUdhamala vahAlanI ze.... te acAnaka zAMta thaI nnaya zizunuM rudana ! tyAre samajavuM ke vastI-gaNatarImAM vadhI paDelu zeSa bhAratanuM sittera kare mu e haraze satAna...! ane duSkALagrasta vistAramAM sukkAbhaTha raNamAM sakkA pILA ghAsanuM ekAda taNuM khatuM joIne bhUkhI-tarasI gAyanI kheAmAM UgI nIkaLe jo ekAda lIle zera ne pILI enI AMkhe lIlAchama svapnA jotI khetI tyAM ja peAtAnA prANa yAgI de, tyAre kasAI'' nAmanA mAsa pUchaDuM AmaLIne kheMcI jAya kasAIvADe, tyAre samajavu kendra gAyanA dUdhanI zerIthI zAMta paDI gayelu' e bALaka, kharekhara tA kasAI thavA mATe ja dUdha pIne Ucharatu hoya che... ! ! ke. sI.3, vaDiyA paeNlesa, pheresTa pholeTanI, rAjapIpaLA-393145 pathika dvIpA vAMka Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lokakathAnI nAyikA Da deva mAdhava pAna teDavAnu che. amane ALa, carakalaDI ame e chatAM deza na, dAdA! gaLa, carakalaDI ame, cADiyAnA rUpamAM dariyA satata Ubho rahyo, eTale samajyAM na duSkALa, carakalaDI ame. eka taraNu kheDaA nAkhyAnI sajAnA rUpamAM vIkhIe kAMThA huve retALa, carakalaDI ame, kyAMka pIDA-nAmanAM TApu upara ghasaDAIne kaMThe vacce cIsa aMtariyALa, carakaDI ame. ALakhIthI cira-viyeAgI pAnanAM vastrA sajI raMga-lIlA pUchatAM jaI DALa, carakalaDI ame, cAMcabhara comAsuM lIdhuM, cAMcalara AkAza ke, cAMcamAM baTaku samaya-ja jALa, carakalaDI ame. raNa maLe te paNa jhukAvI zira, have cAle! pasaMda, thArate karuM zu varamALa, carakalaDI ame. The. sI-246, bhAvanA TenAmenTsa, vAsaNA mereja reDa, amadAvAda-380007 sthitaprajJa/navanIta vyAsa pane akasAsa nathI, ullAsa nathI, sUraja Uge ke Athame, puSpo tyAM phAlyAM ke cImaLAi gayAM, braTInA paDiyAnI jema bheA krama tA avirata ja rahe, tAye paNa kadI rAtAM nathI, kadI hasatAM nathI. khele patrana jholI, haye sUraja pAtharI ghaNuMe dhUmyAM, ghaNuMe nAcyAM teye paNa rAtAM nathI, hasatAM nathI. saravara-jaLamAM ththara nAkhA kuMDALAM gaNyA ja karA, gaLyA ja karI ne pachI narI zUnyatA, riya.ma zUnyatA, ahI paNa evu : na rAvuM, na husavuM, jIvavuM sthitaprajJa thaI. vasata Ave ne pAMgaravuM, pAnakhara Ave te kharI paDavu, niyamita cAlatA kramane zA mATe, hRda ! na ullAsathI ajavALavu? ke 'niSThA', nityAna Mda sosAyaTI, amadAvAda-61 11 A TA.-nave./1990 For Private and Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zUnyanu' sarjana/gAviMda ema. jeThavA jA, jUnu jaI Ava, navalane saMdeza ApI Ava. gyA vagara jaI Ana, saskRtinA vArasA lAva, pathika ! tuM avina para Ava, purAyelI sa`skRtinAM paDa khAdI kADha, utsava jIvananI preraNA Apa, zAMtinA mArganI ThaMDI pADa, jA, jUnu jaI Ava. navalI, sadezA ApI Ava, DagyA vagara sajjaina tu' lAva. 3. mistrI phaLiyA, aMjAra-370110 jarjarita AvAMsa/Ara. je. nimAvata aNagamyA saMnyAsa jevI jiMdagI, rAmanA vanavAsa jevI jiMdagI, sAva pAlA vAMsa jevI jiMdagI. jarita AvAsa jevI jiMdagI. vAMka ke aparAdha viSNu sakhaDI rahI adha kArAvAsa jevI jiMdugI. vRkSane gherI vaLI che pAnakhara, pAMdaDAMnA zvAsa jevI jiM dagI. dAva upara dAva khelthe jAya che, che yudhiSThira-Asa jevI jiMdagI. 1661/bI, vakIla seAsAyaTI, sarAranagara, bhAvanagara-364001 gIta..... krizAra paDyA tArI yAdanA dIpaka saLagyA kare, nA ajavALuM, nA aMdhAruM', chAyu dhummasa vaLagyA kare, tArI yAdanA dIpaka saLagyA kare tuM Ave te manaDuM mAruM jharamara jharamara, nA Ave te AMkhA varase jharamara jharamara, mArA saMdezA ApI jA tuM, sapanU ahIMyAM pIgaLyA kare, tArI yAdanA dIpaka saLagyA kare... hAya samIpe te! lAgaNI A jhaLahaLa jhaLahaLa, krUratA tArI thaI mAkAzI haLa jhaLavaLa, ra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AvI jA khasa mananI sAthe dhara, A maheka cagaLyA kare, tArI yAdanA dIpaka saLagyA kare... 44, sahayoganagara, cIkhalI roDa, bilImorA-1 navA varasa ! kauzika dIkSita e jUnAM varasA joDe tArA kiyA te nAtA? mela...navA varasa | nadI-nALAM te goma-jagala-dizA-dhara upADavA sau mukAma; bhALa na kharAbara ! sau vATa Taune ke' ghATa rIte - uThAvI le aNamola...navA tarasa ! sau mA'ta jaine bhAkAta caite - beThAM emane khAsa... navA varasa ! sau kALa ne - ajavALa jaine - eNkaTo.-nave./1990 bhItA para che. daravAjA, na jALAM, madha badhu aMdarathI tALAM ! sahu sAthe pachI DeAla... navA varsa ! e jUnAM vasA joDe tArI kriyA te nAtA ? kheAla... navA vas ! cha78, AmalIrAna, surata-395003 gajhala... 3.../jaMtu purohita eTale svapnAMne aMtarAM hatAM, ulsA e-pAMca tyAM karavA hatA. chUTA vicArI kADhavA baLI, teNe mananI sau mirAta kALI, zvasatI icchA satata saLagI rahI, jhAMjhavAMne AMkhamAM bharavAM hatAM. sAMja DhaLatAM vAdaLI varasI paDI, AyakhAnAM ghAva sAMsaravA hatA. hoTha upara zabda paDadA hatA, mautathI mahemAna tarAM hatAM. snagdha che itihAsa keza AyA, mAnavIe AjanA varavA hatA. The. pallavInagara, kezAda-362220 For Private and Personal Use Only pathikra-dIpotsavAM* Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chIcharA ovArAmAM kizora rAmadevaputrama UMDANamAM DUbI javuM ne bAhya rIte deta che jharamaranuM nAma nathI mesamano varatArAmAM, aMtaratha kSaNemAM cAtuM eka smaraNatIrtha che. egaLatuM aMdhAruM jaI vIjaLInA jhabakArAmAM vakSe pachI kathA zvAsa levA vAyA rokAya che? darzana de, kyAM lagI heze Apa amathI aMdhArAmAM? pILAzanA saMgAthamAM utsava sudhInuM hArda che. reta virahanI ghUghavatI AMkhyuMnA aNasArAmAM. bharacaka ane ekAMtanI vacce ja samatala che ! Ave nA macakoDa kyahIM kevunA lacakArAmAM, samatola paDachAyA ucherI kaMI rUpe pUrNa ke, The. Asa-kaMmarsa koleja, cIkhalI-396521 nAkhe pavana vIMjhaNe laI kaI have muMjhArAmAM. mIna tarasatI taraphaDatI tarasI sAgara khArAmAM, eka kAvya/aruNa nAyaka vahANa kayAM jaI lAMgaravuM A chIcharA ovArAmAM? cheDI te sAra5 haze ja jaNa haraeka naThArAmAM. dhasamasatuM kArya chuM, vicAranA kAMI galata Apa bhrAtRnA bArAmAM. bhAre saMbaMdha che The. bhAratIya sTeTa baeNnka, luNAvADA-389230 evA tamAma sAthe. jeo utAvaLA hoya, samaya ! kIyAlAla bhaTTa, ciMtaka pachI bhale ne sUryane huM kharuM samaya zai, eo game te umaranA kArya mAruM huM karuM chuM samaya , kema na hoya ! keNa kSitijo bAMdhaze be hAthamAM? darekane mana mArI AvazyakatA che, kayAre huM karuM chuM samaya che. paraMtu ayogyapaNe. stabdhatA cotarapha vAtAvaraNa, Aje dhasamasI rahyo chuM, zvAsamAMthI saMcaruM chuM samaya che, kAraNa ke baMdha muThThImAM ghaNA ItihAsa che, huM gaI kAla sudhI vyavasthita nahe te. baMdha muThThI huM kahuM chuM samaya che. hu tama ma avarodhamAMthI hastarekhA e bhale bhUMsI badhI, bahAra nIkaLI zakyo chuM, jiMdagI sAme dharuM chuM samaya zai. paraMtu e mATe mAre maraNenAM parza kevAM jhaLahaLe ! bhAre kiMmata cUkavavI paDe che. vRkSa parathI huM kharuM chuM sabhya zai. huM pracalita ukita TAMkuM chuM biMba mAruM raktabhInuM paNa haze, 'utAvaLA se bAvo.' zika che je tharatharuM chuM samaya zai. zabda DUbe, arthe DUbe, prAsa paNa, dhasamasI rahyo chuM...!AraNa ke A gajhalamAM huM karuM chuM samaya che. dhasamasatu kArya chuM. The. rAmamahela pAse, DhasAnA tela mAM, dhrAMgadhrA The. A komarsakeleja, cIkhalI -396 para gajhala gajAnaMda paTela gajhala/naMdana aMdhAriyA be samaMdara veNu e the te maraNati sAthe... ahIMyAM vase gesama pherAM, A bhekhapalaTe lAvavA mATe nadIo vyartha che.. Apa rahyA tyAM kone karA. gatizIlatA paNa Aja jharaNAM sAthamAM ToLe vaLe, ubhayanI vAtonA TukaDA ghughavATanI sAthe nayanamAM ghara karela mArga che. vAgoLe AdamanA rA. pathika-dIpotsava Te.-nave 1990 For Private and Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMtara yuganuM lopIne khoTane dhadha karuM, paNa chata nava keIne. sAtha rahe erA era svAthI saMsAramAM paNa dharmanuM pAlana thayuM. gajhalanA zabane pUche, tuM bhale bhagavAna che, te huMya sevaka chuM bhale. guMjI gAze Delara merA. yAda karatAM Apane mAruM jIvana pAvana thayuM. raMgAya chuM eka raMgamAM, bhavasAgara pAra UtarAze ke nahi, khabara nathI. bheda nathI ke kALA-ga. AvaDavuM evuM mArAthI kiratAranuM kIrtana thayuM. gharanI vArtA bAra paDI ne hAkala karI yama rAjAe tethI e cAlI nIkaLe chalakI UThayAM cauTAM-cA. AmA paramAtmA banyA ne LiyuM khaMDana thayuM.. jaDa jevo "naMdanano cahere, pAnakhara tuM Ape ane mane laI jAya chatAM paththara sAme karate rA. amane satata paNa thaI jamavAnuM mana thayuM. che. hA. beDa kelenI, bloka naM. 2 halanI jema jIvIne mahekI UThIe jIvanabhara, HST 23, bhAvanagara-364001 keTalAye kAMTAonu phAjala Avana-jAvana thayuM.. mitra mArA sarva sArA te chatAM, "kAjala" kahe : darda azoka taLapadA koNa jANe kyAMyathI A nAmanuM dhana thayuM cA nIcA AkAze tArAM nayane camake, The. 461, taLATI zerI, vaTavA-28244 ema A dila sAthe tArI yAdanAM chaMda camake, gIta bharata yAjJika A dila sAthe khovAyela praNayanI yAda Ave, teTalA gaDhamAMne kAMkare ya killAnI je ravinI camakathI tAralA adazya thaI male. akabaMdha hajI lAge... zaraNAInA sUra Ape duHkhanI yAda, khelAtI bArIthI kA nizAna pachI adhika du:kha Ape tArA viyoganI yAda sAhasanAM pUra..pachI pUra..., raMgIna mahela pAnetara priyAne chupAvI rAkhe, oLaMgI khAIne kaDI pUramAM jhaMpalAve, svajanonI ToLI priyAne rokI rAkhe. kAMThA cakacUra azruvihIna nayana A tamAzo joyA kare, kAMThAnA jevuMya pachI rahI na zake che, ema mUMguM dila chAnuM chAnuM raDyA kare. cemAsuM taNA pachI jAge... tUTelA... nathI ene dilAe denAra koI sAthI, seLe zaNagAra sajI kAMThAnuM rUpa kare, janAra to jAya che mUkI duHkhane sAthI, kaMkunI agi vaDe sAthiyA, che. zaMkaranivAsa, mu. gelela (tA. borasada)-38480 bhIMte-zerI-chAM e ubarI jue chehavA thayuM prahalAda mistrI jhAlavAnI ke i havAtivI. bhAlathI ghUMghaTa kho ne mukhanuM darzana thayuM, madharAte sUtelA sainikane kadI cIsa tapatA dilanA viraha karuM visarjana thayuM.. DUsakuM havAnuM sAva lAge.. Apane maLavAnuM mujane jyAre jyAre mana thayuM. sI-24, bhAvanA TenAme, vAsaNA tamArA sama, tyAre tyAre vanamAM darzana thavuM.. bereja roDa, amadAvAda 380007 kaNa jANe kema Aje cena kaMI paDatuM nathI. kacchI vANI vIraDe/haridAsa ke. Thakkara yAda AvI emanI ne chalakatuM locana thayuM. 1 jIva mAtra zubha maMgala thiye, kharuM kahuM chuM, meM tamane hamaNAM ja yAda karyA. nave keke kI dukha, Apa AvyAM te amAru AMgaNuM pAvana thayuM.. prabhu karuNA kare, hari, DemiNIke samitine sukha, 14 eka-nave.1990 pathika-dIpabhavAMka For Private and Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra jIva mAtranuM zubha mAMgala thAe, karNane koI du:kha na he.he prabhu ! karuNA karI sone sukha ane sadgu haiM Apo. DI 0 hI (gI www.kobatirth.org cAra, kulaya rakhaNu krUsevara ? 0 manase mAMgala bhASA miNIne, hara khudhA karA khera. A cAra divsanI jiMdagImAM zA mATe kAInAthI vera rAkhavuM ? manathI saunu` ma`gala IcchavuM, tA Izvara saunuM bhalu kare, * bhalAI vine na vAMjhaNI, I kareo kama bhalA, ja visara dhA mADuMDA te pazu, navasara dhe! hari akSA. bhalAI kayAre paNa jhI nahi jAya. jo mANase meM bhulI jaze ! paNa Izvara-khudA e naMdu ja bhUle, ene zuma badhA jarUra Apaze ja, mATe bhalAInI kAma kare. vAya| hAMre vasa Mta ke sAMbhAre cira; panakhara paNa puThI thiye, ja jhikAya rakhA khamIra. vasaMta-sukhanA divase khuzIthI mANe, sAthe du:khane pazu bhUlI na na. du:khamAM khamIra TakAvI rAkhaze. te! mAhI te pazu pALa rahI javuM paDaze ane vasata maheAro UThaze. 0 chAMyaDA AdhAra jIvano, jhADa Aya dharamazAlA. Ija cakhurA, I ja visAme juThThA De thadhI miThI chAyA. dharma artha kAI dharmazALA paMkhIo mATe cabUtare athavA basa-sTezane visAmA vagere badhAve che, paNa ekAda vizALa jhADa rApIte ukeravAthI emAM upayukta saghaLuM AvI jAya che ane enA anya phAyadA paNa anata che. nijaka karyA I jaga mathe, chaDe phulajI Aza, sva-ka Aya saccA dharama, rakhA hari-vizvAsa, tamArA bhAge je kAma karavAnuM AvyuM. hrAya te niSThAthI, kALanI AzA na rAkhe, sva-krama peAtAnu` kA` karavuM e ja sAcA dharmI che, evuM vicArI IzvaramAM vizvAsa rAkheA. pacikanIpAlsavAM . pApa vadhe pRthvI mathe te thiye dhana hAye. taDe saMteke ugArelA, hari, janama riyetA pANu, jyAre pRthvI upara pApa vadhI jAya che, dhane hAni paheAMcADAya che, sa tAne kaSTa apAya che tyAre sAcA sa tAne ugAravA izvara te janma dhAraNa kare che. Tale hathe AyA bhale, pazu lelA ma vejA; jIva-sevA hari-smaraNo bhaththo bherA kujA, pRthvI para khAlI hAthe AvyA tema khAlI hAthe pAchA na jatA. cha-sevA-smaraNu-dayA-dAnapApakAranu bhAththu (bheru) karajo. sukhukhame juko sama re, chaDe harakha te zeka, parabhu-kA samajI nija karmI kare, 0 0 hira, sudhAre leka-paraloka. sukha ane duHkhamAM je mamatva dhArazu kare che, harakha ane zAka jeNe mUkI dIdhA che ane prabhu-kArya samajI pAtAnu kArya kare che tenA A loka ane paraloka te suvarI jAya che. AMu kariyAM re mAu kariyAM, I ja Aya ajJAna. likhe thiye hAra vidhAtA niMbhatapiramANu. chuM karuM chuM e ja ajJAna che. Izvara nirmANu karyuM hAya tamaja thAya che ane dareka vyaktine enAM karelAM karmo anusAra phaLa begavavu paDe e izvarIya niyama che, mAnava to mAtra nAmata ja bane che. ra . Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir C jhADa kar3e na koyAM na jA pAkhiyAM jhADa, vyasana mike chaDe DamAM, nirde rakhA parivAra. ApaNe sI kAra kII jhADane na kApIe temaja mAM jhADa utkrIma ane nukasAnakartA gyusana bamAM mUkI daie temaja potAnA parivAra nAnA rAkhIe. . pIga pujAyane kAma jene ka MDhA ne ku-jana, mAra joDo teMje DAMta 'hari',kAM che. rA jojana, khArAne pIDA pahoMcADavI e ja jaMtu kAma che tevA pagamAM vAgatA. kAMTA ane duna e banete moDhe joDA-chuTa mArI mADhuM. bhAgI nAkhavuM joie athavA tA emanAthI ghaNA ja dUra rahevu joIe. The. hAiskUla, "kurA-370430 ATo. nave./1990 For Private and Personal Use Only 15 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eka IdravajA/alpa trivedI A sapanuM jayaMti bekAI Aza AkhuM dariye smare tyAM, Aje jANe viSadhara para beThuM che vizva AkhuM ! che. sUrya rAtA kSitije kare tyAM, mera phelAya che hiMsaka AMdalane ne chatAMya sukkI hatheLI gata kALa ghUMTe hiMsAthI hIbakAM letA dezavAsIone asvastha sparze nabha vistare tyAM. cAlI rahyA darpaNa sAthasAthe. hajuya sapanuM satAve che rAmarAjyanuM ! saMbaMdha lIlo kSaNa sAMbhare tyAM. che. javAhara roDa, okhA-361350 siMdUrabInI muja AMgaLIo, "saMdayA-ajJAta tuM pALiye hai patha AMtare tyAM. huM "a" nAme jharaNuM vahuM chuM. (rAddhatA). heDI hajAre taTa nAMgare tyAM. rAnamAM sahaja sAMjanAM ja, che. 14, gAyatrInagara, mahuvA-364290 maMda vAta mana khUlavI jo, aMga saMga laya tAla meLavI, ukhanana/guNavaMta upAdhyAya gIta gaMdha sUra veravI jatA, ukhananathI sAMpaDe be ratna sarakhAM. rAnamAM jarIka jhAMjhavAM hatAM, be nayana, kara ukhanana. ne kSitijo vistarIne thAya gAtuM' paMkhI leka ava nIDamAM jatAM, upavana, kara utakhanana, kuMjamAM zabada kekalA kare, sAMbharI le kAna sarave taLapadA ! cAMcamAM kaNa sameta saMcare. be-traNa bhajana, kara ukhanana, aMdhakAra ja hAtha pAMgare, AMkha Azcaryo maDhAvI na viNa AbhamAM tarala tAraka khare. le Acamana, kara utakhanana, pAmaze nayana caMdane mine, gesalAo e samayanI sAcavelAM heya je zukala pakSanA dine. myujhiyamanA kAcamAM, cAMdanI khaLaLa AvatI hatI, kAca teDI bAraNe UbhAM rahe naka zuM dhavala dUdhanI thatI ! gAtAM kavana, kara ukhanana, The. 6, kALubhAraDa, bhAvanagara-364001 kALanA thara thara upara thara keTalAe thara haze e sthala upara, gajhaladinakara, pathika che samayanA bela Tahuke kAlakama jiMdagI keThe paDI gaI, eka IcchA ja aDI gaI. te, Aptajana! kara utakhanana, mAMDa rekI'tI nadIne, koNa jANe kayAM daDI gaI! be nayanane bhAva kavitA, be nayanane maunanI bhASA zIkhuM chuM, Thesa zabdanI naDI gaI. - laya gajhala ke gIta che, hara kSaNe athaDAuM chuM huM, hara kSaNe mujane ghaDI gaI. vAMsaLInA sUra cheDe e ja saMvAdI khoItI gata janma je te jaNasa hamaNu jaDI gai. zvasana, kara ukhanana. kALakhaMDe para najarane TekavI le, roja pUche vRkSa ke kyAM, DALa parathI pAMdaDI gaI? pheravI le hAtha paNa, kAphale ahIthI gayA ne dhUpanI DamarI caDI gaI. ekadama tAre praphulita thaI jaze che. bI/ja-zyAmasuMdara epArTamenTsa ghA udAsa mana, kara ukhanana, sarkala, bhAvanagara-364001 Ama,-nave.1990 pathika-dIpabhavAMka For Private and Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org www.ko Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adrarahIma khAnakhAnAne zrI. hasamukha vyAsa prasiddha ItihAsavida yadunAtha sarakAra jene "madhyayugIna bhAratane mesinesa' gaNAve che te adrarahIma khAnakhAnAnanuM saMpUrNa jIvana anekavidha pravRttiothI viziSTa rahela che. samrATa akabaranA nava rananuM Ane eka anokhuM rana gaNI zakAya, kemake e jeTale talavAramAM mAhira hatuM teTale ja kalamamAM paNa kAbila hatA ! AthI ja te ene "sAhiba-ula-sepha-4 kalama(kalama ane talavAra baMne para samAna adhikAra dharAvanAra)nuM biruda paNa apAyeluM. ene janma tA. 17-12-1556 (saphara, 864 hi)nA roja lAheramAM thayele. enI mAtA jamAlakhAna mevAtInA dvitIya putrI hatI. mevAtanA zAsaka pahelAM rAjapUta hatA, pachIthI IslAma svIkAreluM. enuM bALapaNa bhAre vaibhava-vilAsamAM vItyuM hatuM. pitA baherAmakhAna khAnakhAnAnanI padavI zebhAvatA hatA, eTaluM ja nahi, baLa samrATa akabarane saMrakSaka paNa hatA, paraMtu tyAre mughala darabAramAM jUthaba dhI carama sImAe hAI moTA bhAganA are baherAma khAnane apadastha karavAmAM kAryarata rahetA hatA. eNe paNa sattA 1 zaktine atirekapaNe durapayoga paNa karaze. AnI sAthe akabara have vayaska thatA ena paNa aA rItinIti khaTakavA lAgI. phalataH ene sattAmAM kApa mUkavAnA prayatna zarU karyA, te AnI sAme baherAma khAne aMtataH vidroha karyo, jene sakhata hAthe dAbI devAmAM AvyA. ena lagabhaga sattAhIna banAvI devAya, paraMtu bhUtakALanA enAM sevA ne samarpaNane dhyAnamAM laI akabara ane kSamAdAna ApyuM tyAre eNe A badhAMthI chUTavAno nirNaya karI parivAra haja karavA javA devA vinaMtI karI, jenA sahaja svIkAra karAya. Ama sAmrAjyanI sattA-zakti cheDI e bALa abdurrahamAna taja anya kuTuMbIjanA tathA cheDA vizvAra sAthIo sAthe makkA javA nIkaLyA. bhAga ne gujarAtamAM pATaNa mukAma karyo. ahIM sahastraliMga taLAvamAM eka saMdhyAe e nokarI vahAra karatA hatA tyAre mubAraka lAlAnA nAmanA paThANe emanI hatyA karI nAkhI (3-1-1pa che, eTaluM ja nahi, ane parivAra para paNa AkramaNa karI lUMTaphATa karI. baherAma khAnanA vizvAsu sAthIoe bALa abdurrahamAna temaja strIone bacAvI amadAvAda pahoMcADyA. tyAovA chevaTe akabarane zaraNe AvyAM. akabare paNuM e sahune AdarathI sarakArI panAha dIdhI na bALa abdurrahamAnane ucharanI tamAma javAbadArI svIkArI. bALa abberahemAnanA yAtavathI prabhAvita thai akabara ane 'mijhokhAna'nI padavI paNa ApI. Ama, e akabaranI 2. chAvAmAM ucharavA lAgyA. bezaka, enA bAra sanI zikSAdIkSA vize AdhArabhUta koI mAhitI maLatI nathI. hA, pitAnI vicakSaNa buddhi, dUradAsa parAkramazIlatA dAnazIlatA, apUra buddhi-prAMtanA vagere guNo a3rahamAnamAM paNa vilasatA hatA. A rikSA darasthAna aNe phArasI araba tuka temaja saMskRta paNa zIkhela. saMskRtanA zAstrI sAme te e 'mAM jatu hovAnuM 'vaMzanApharane kAM sUrajamala noMdhe che. 1pa7ra mAM abara gujarAta-vajaya mATe prathama vAra (surata) Avela tyAre ene paNa sAthe lAve. A vijaya bAda bAdazAhanAM parata thatAnI sAthe ja una vikAha thanAM 1573 mAM akabara karI zogha gujarAta AvI pahocyA tyAre zAha senAnA madhya bhAgamAM ene saMcAlaka batAvelo. Ane eka mahattavanuM pada gaNI zakAya. A pachIyA traNa varSa (1pa76 mAM cAra hajArI mana badArI sAthe pathAnanI sAka oTA --nave./1990 For Private and Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gujarAtanA zAsaka (ganara) tarIke enI niyukti thaI. A samaye gujarAta jitAyela hovA chatAM azAMta hatuM. RhI'thI TUMka samayamAM ene parata khelAvI levAye, akabaranI IcchA ane pratyakSa raNanItinI tAlIma ApavAnI hatI, AthI vAsu pratApanA pIchA karavA je senA mekalAyelI temAM ene paNa mAkalAye!. ahIM ane yuddhanI pratyakSa tAlIma maLyA bAda akabare ene vahIvaTI tAlIma mATe mIra anA pade nImyA (1580). mA 5- ati mahattvanuM' gaNAtuM. bAdazAhunA aMtaHpuranA adhyakSapada jeTaluM enuM mahattva gaNAtuM. khAzcAda ane prajA vaccenA setu jevA A padane durahemAne khukhIthI nibhAvyuM. evAmAM ajameramAM vidrohIoe upadrava mAyAnA samAcAra AvatAM turata ja ene dukhAvavA akabare ane phAja sAthe ravAnA karyo. tyAM eka varSa rahyA bAda parata metrAvI gAdIvArasa yuvarAja salImanA zikSaka ('tAlIka') tarIke ene niyukta karyo (1582), 1583 mAM gujarAtanA bhUtapUrva zAsaka mujhaphphare vizALa senA ekaThI karI amadAvAda para caDAI karI, tyAM rahelI zAhI senAne harAvI amadAvAdamAM vijayI praveza karyo (4-4-1583), gujarAtanA A samAcArathI akabara ci Mtita thayA. UMDI vicAraNA bAda evuM abdurrahemAnane gujarAtane rAjyapAla nInI vizALa senA sAthe gurAta zvAnA karyAM. "evuM paNa sarakhejanA yuddhamAM zatrusenAne bhayaMkara zikarata ApI (16-1-1584) gujarAta para punaH kAbU meLaLye, eTaluM ja nahi, ka samayamAM zAMti ne sulehabharyu vAtAvaraNlR paNa sthApI dIdhuM. enA A kAryathI khuza thaI samrATe ene khAnakhAna (khAna-I-khAnAna-kamarAvAne paNa umarAva)nI padavIthI vimuSita kra.. 1584-1585 nA eNgaraTamAM e gujarAta-vijaya-abhiyAna saMpanna kI punaH samrATanI mevAmAM upasthita thayA. guja rAtanA vijayatha enI samagra kArakidImAM gati AvI gaI ! dakSiNa pradezamAM abhiyAna : A samaye dakSiNunAM cAra pramukha svataMtra rAjya hatuM : khAnadeza ahamadanagara khAnapura ane geAkuDA, akabaranI mahecchA ne jItI laI akhaMDa hiMdanA sAmrAjyanI hatI. 1586 thI eNe khAna Ajhamane A mATe mokalelA, pazu zAhI senAnA pAra'parika dveSa ne vi- saMvAdanA kAraNe jarA paNa saphaLatA maLatI nahotI, AthI chevaTe 1593 mAM khAnakhAnAnane A grAma sepAyuM, paNu zAhajAdA murAda sAthe ane ugra matabheda thatAM chevaTe ane tyAMthI parata melAvI levAyA. murAda sAthe eNe sahayega na karavAthI akabara paNa nArAja thayelo. A daramyAna ainA putra haidarI tema priya patnI mAhaJAnAnu du:khada mavasAna thayuM. dakSiNamAMvI kheta parata khelAvyA pachIthI tyAMnI sthiti vadhu vikaTa thatAM punaH ane tyAM dakSiNamAM mAkalAye, tyAM satata muharata rahevuM paDatu N. vaLI, senAmAM paraspara vizvAsa ne sahayogane abhAva temaja AdhikArIomAM pazu dveSabhAva prabaLa hovAnA kAraNe aMte kaI saphaLatA maLatI nahotI. dakSiNanA pramukha zAsakeAmAM prabaLa malika abar ane rAjI dakSiNI hatA. chevaTe eNe malika akharane thataH harAvI rAjunI pAchaLa samagra zakti kAme lagADI, e dakSiNumAM ja muharata hatA e daramyAna akabaranuM avasAna thayu (19-10-1605). kabaranA mRtyu bAda yuvarAja salIma jahugIra' nAma dhAraNa karI gAdInazIna thayA tyAre khAnakhAnAna dakSiNunA delatAbAdamAM hatA. salIma takhtArUDha thavAthI e thoDo ci`tita thayA, kemake e adhika vyasanarata rahetA heAvAthI akabarane enAthI nArAjagI utpanna thayelI. vaLI, evuM (salIme) 1pa9 mAM rAjasattA meLavatrA khulle vidroha paNa karelA, AthI gAdI-vArasa tarIke akabare enA khIjAM putra murAda para najara Theravela, pazu tyAM enu mRtyu thatAM kamaranI pRcchA phaLIbhUta thaI zakI nahi. have bAkI rahyo trIjo putra dAniyAla ke je khAnakhAnAnane jamAI pazu hatA. svAbhAvika che ke ekaTo. nave. 1990 pathinIpAsavAMka For Private and Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khAnakhAnAna enA pakSa ve, AthI ene dAdhikArI jAhera karI eNe akAra samakSa rajUAta paNa karela, paNa enuMya atyadhika zarAba--sevanathI 1604 mAM mRtyu thayuM. Ama, IMTe, salIma ja bAkI rahyo ne e ja samrATa thayA ! A badhAM kAraNasara khAnakhAnAnate dahezata thavA mAMDI, paraMtu lImejahAMgIre kaI paNa na karatAM UlaTAnuM eka pharamAna mokalI, kSigasthita enI sevAne biradAvI enA abhiyAnane cAlu rAkhavAnI sUcanA maLatAM e kaika ci'tAmukta thayA, paNa dakSiNamAM have enAM vaLatAM pANI thavA mAMDayAM hatAM. malika aMbaranI zakti punaH prabaLa thatAM, dakSiNI cetaka vijaya meLavavA maDatAM mughala saradAro khAnakhAnAna pratye zAMkA karavA lAgyA, AthI jahAgIre ene tyAMthI parata khecAvI lIdhe, paNa enAthIya tyAMnI paristhitimAM kaI phera na paDatAM TUMka samayamAM ja ene punaH tyAM mAkalAyA, paNa have te paristhiti ati vikaTa hatI. vaLI, mughala sarAnAM parasparanAM kalaha-IrSAnA kAraNe *I saphaLatA maLatI naheAtI ne enA apayaza khAnakhAnAna para, AdhI puna: ene darabAramAM pA khelADI levAyA. have, bAdazAha paNa enAthI kaiMka nArAja hatA teNe puna: tyAM ja enI niyukti karAI! have dhIme dhIme eNe paristhiti kAbUmAM laI lika mArane paNa dabAvI dIdhA. jaDuAMgIre ene sAta krujArI manasabadArI ApI. Ama, zeDo samaya vItyo tyAM punaH malika amare mAthu UMcakayu. A dRzyA! enA dvitIya putra sAhanavAjha(1619)nuM avasAna thatAM enI khAlI paDela ahamadanagaranI sukhedArI ane se mAlika mbaranI sthiti vadhu majabUta thatI haii khAnakhAnananI sthiti vikaTa batatAM eNe samrATa sabhakSa vadhu samayanI vAraMvAra mAgaNI karavA chatAM enI upekSA karAI, paNa A daramyAna 120 mAM vizALa senA sAthe rAjakumArI khura manu Agamana thatAM paristhitimAM kramazaH sudhAre thavA lAgyA. jahAMgIrI sAmrAjyanI samRddhi zAhajahAMte AmArI hAI e uttarAdhikArInuM svapna seve e sahaja hetu', paNa nUrajasAM ii sthiti bIjI hoI darabAramAM vibhanna ramate ramAvA lAgI. tata: zAhajahAMe vidroha karyo tyAre kAnA pakSe rahevu e aMge khAnakhAnAnane mUjhavaNa thaI, chevaTe oNe za.6- jahAMnA pakSe rahevA nirNaya karyo, zAhajahAM sAthe enI pautrInAM lagna gayelAM paNa nUra6 nI kuzaLa rAjanItithI paristhiti thALe pADavA mAMDI. zAhajahAMne sAtha ApanArA sara eka pachI eka bAvA lAgatAM zAhajahAMnI sthiti kaphoDI thaI gaI. khAnakhanA paNa cAla malI nUDAMnA khAsa salAhakAra mahAbatakhAna para eNe A aMge patra lakhele, paN durbhAgye ge zahajaDAM na mAge pakaDI pADatAM enI cAla jAhera thaI javA pAmI. zAhujAe te Apa ApI potAnI sAme ja lagabhaga najarakeda karyAM. rAjakumAra paraveja zAhI senAnA sacAlaka hatA, jeNe khAtakhAnAnane patra lakhI dhamakI ne lAlaca ane dIdhuM. jo e vidrohIonA sAtha cheDI de te pUrvavat puraskAra maLavAnA praabhana thI lalacAI, zAhajahAMnA vizvAsaghAta karI e paraveja mamakSa (zarage?) upasthita thaI gayo ! raMgenuM A pagaluM kSamya na gaNI zakAya tevu che. mArca 1626 mAM vidrohI rAjakumAra ne *Ta vacce samAdhAna thayuM', paNa AnAthI nUrajAMnI parezAnI vadhI. sAmrAjyanA staMbha samAna setApati mahAbatakhAna paravejanI tarapheNumAM hatA, teA nUrajahAM enA jamAI harayArane uttarAdhikArI banAvavA icchatI hatI, je mahAbatakhAna haTe te; ja zakaya bane ema hAI turaMha, cAla ramI. mAM khAnakhAnAnane peAtAnA pakSe karI laI dUCitA darzAvI. AnAthI mahAbatakhAne vidroha karyo te enI sAme viruddha khAnakhAnAnane ja mokalAye, paN e zatrunA pI karI abhiyAnapUrNa kare e pahelAM ja acAnaka e lADeAramAM gaMbhIra mAMdagImAM sapaDAI gaye. AmAM kaMI sudhArA na thatAM, dinapratidina vadhu gaMbhIra thatAM pathi-dIpAtsavAMka oNkaTo.-nave. 1990 19 For Private and Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chevaTe ene dilhI lavAyo, jyAM 1627 mAM 7ra varSanI vaye enuM avasAna thayuM. eNe agAuthI ja enA sArU humAyuno makabarA najIka eka bhavya makabaro banAvI rAkhela, jyAM ene daphanAvavAmAM AvyA. kauTuMbika jIvana : ene tatkAlIna prathA pramANe aneka strIo hatI. AmAM pramukha mAhabAne begama hatI, je khAnaAjama mirjA ajIja katalAzanI bahena hatI. AnAthI ene traNa putra IrI ja dIrAba tathA karI ane be putrIo thayela. meTA putra IrIjamAM pitAnA tamAma guNe utaryA heI leke ene javAna khAnakhAnAna" kahetA. dakSiNanAM yuddhamAM eNe karela parAkramothI akabare ene "mahAdura' ane jahAMgIre "zAhanavAjakhAna padanIthI navAjela. durbhAgye atyadhika zarAba pI beheza hAlatamAM sutela tyAre makAnamAM acAnaka Aga lAgatAM e beheza hAlatamAM ja bhasmIbhUta thaI gayela (u. va. 33). bIjo putra dArAba paNa parAkramI hatekhurrame samrATa sAme karela baLavAmAM sAthe data ene keda karAyela ne aMte mahAbatakhAna dvArA ene mArI nakhAyela. trIjo putra karana bALapaNamAM ja mRtyu pAmela, eka putrI jAnA begamane akabaranA putra dAniya sAthe ane bIjI putrInAM mIra amInadIna sAthe lagna thayelAM, paraMtu baMne apa AyumAM vaidhavya pAmI. mIma, enuM aMgata jIvana duHkha bhaya hatuM. e khUba ja suMdara ne svarUpavAna hato. jayAre e bahAra nIkaLate tyAre ke ene joI rahetA. citrakAro enAM citra banAvatAM ane amIre emanAM dIvAnakhAnAM sajAvatA. bAdazAha ene sabhAne zRMgAra mAno. sAhityasarjana : AgaLa tevuM te pramANe e kalama ane talavAra baMnemAM nipuNa hato. arabI phArasI tuka urdU hiMdI temaja saMskRtinuM paNa ene UMDuM jJAna hatuM, Ama chatAM hiMdI pratye ene vizeSa prema hato. eNe aneka seMkaDe hiMdI muktake racyAM che. satata bhramaNazIta jIvanamAM jyAre paNa koI vidhya maLe ke muktaka lakhI nAkho ! aneka davAomAM (je prAyaH rahIma nAmathI maLe che temAM) je varNavyuM che te jANe ke anubhavavANuM heya ema lAge che. eNe "satasaI (700 dehAene saMgraha) lakhyAnuM kahevAya che. alabatta, pUrA maLatA nathI. enI dohAvalI ne nagarazebhA kRtio dohA chaMdamAM varNita che. AmAM bhakti gAra nIti vize jIvanane dIrdha anubhava niceDa-anubhavAya che, eTaluM ja nahi, sAMpradAyika saMkucitatAne abhAva paNa vartAya che. janma muslima he. chatAM hiMdu deva-devIone e cAhaka che. dohAvalIne prajA gaNezastutithI thAya che. jahAMgIranA samaya daramyAna ane je kharAba samaya hate tenuM pratibiMba paNa enI racanAomAM dekhAya che. nagarazebhAnA dehAomAM tatkAlIna bhAratIya samAjanA vibhinna vargonI strIonAM zabavarNana citrita che. AnI bhASA pakava ane praudra lAge che, strIonI jAtigata vizeSatAo-kaLA kauzala ane manabhAve-nuM suMdara sajIva citraNa thayeluM che. te bara chaMdamAM paNa be racanAo upalabdha che. barau nAyikAbheda' ane "are. 'baLa' avadha bhASAne suMdara chaMda che. e lakhe che: kavita kahyo, deha kahyo, tule na chapaya chaMda, vira yahIM vicArike yaha baravA sakaMda" baraLa nAyikAbhedanI rItikAvyanA AdigraMthamAM gaNanA thAya che. eka samIkSakanA mata mujaba kara chaMdane kAvyAbhivyaktinuM sAdhana banAvavAnuM sarvaprathama zreya rahImane je daI zakAya." saMskRta nATayakraTe.-nave.10. pathika-dIpasevA For Private and Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org www.kobau. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAstranI be lakhAyele prastuta graMtha zRMgArarasapradhAna kAvya che. AmAM vibhinna varganA nAyakanAyikAnAM lakSaNo ane bhAvanuM sucAru varNana maLe che. "baramAM zRMgAra uparAMta bhakti-vairAgyanA paNa 100 de che. alabatta, A kRti rahImanI ja hovAnuM spaSTa kahI zakAtuM nathI, Ama chatAM enAM AMtara bAhya pramANethI e rahImanI kRti hovAnuM manate paNa eka moTo varga che ja. A uparAMta vraja avadha khaDI temaja keTalIka mizrita bolIomAM paNa enI vibhinna chaMdaracanA maLe che. bhadanASTaka nAme graMthamAM saMta phArasI vraja tathA khaDI belIne adbhuta samanvaya jovA maLe che. zaMgArarasapradhAna A aSTaka mAlanI chaMdamAM che. e ucca koTi anuvAdaka paNa hato. 'tuja ke bAvarI mULa tuka mAMthI eNe phArasImAM anudita karI che. alabatta, "darabAre akabarIne kartA rahIme A anuvAda karyA vize zaMkA darzAve che. enA matAnusAra rahImanA nirIkSaNa heThaLa molavIoe bhASAMtara karyuM hovuM joIe. - te "kheTu kautukakama' nAmane saMskRtamAM lakhAyela ene eka graMtha paNa maLe che. prastuta graMtha hiMdu jatiSa vize che. aneka kavione e AzrayadAtA paNa hatA. The. hAIskUla, jAma ke DeraNa-36 0405 saMdarbha AdhAramai tha : 1 che. samara bahAdurasiMha, abra hIma khAnakhAnAna 2 "akabarI darabAra'-bhAga 3 3 masirula umarA-bhAga 2 | [anusadhAna pAna 24 thI hoya, paraMtu eo amara thaI gayA. emanuM astitva samagra vizvamAM phelAyeluM che. emanAM bahidAna tyAga vIratA ane dezaprema to yuga sudhI amara raheze. 'tuma mujhe khUna de, meM tumahuM AjhAdI dUgA !" -tame mane lehI Ape, huM tamane mukti ApIza. 'hiMda ne "cale dilauM' A netAjInI vIravANIne sUra hate. hiMdanI muktinA eka mAtra dhyeyathI prerita netAjI ane emano AjhAda hiMda phAje je ItihAsa race che tenuM mUlya AvatI kAlane ItihAsa karaze! netAjI, tamane lAkha vaMdana ! ke, hAiskUla, jAma kaMDoraNA-360405 sthApanA tA. 11-10-27 phonaH 553291/558350 dhI baroDA sITI ke-opareTiva benka, li. raji. oNphisa saMsthAvasAhata, rAvapurA, vaDodarA-390001 zAkhAo H 1. saradArabhavana, jyubilI bAga pAse, Te. naM. 541824 2. paththarageTa pAse, Te. naM. 541931 3. phategaMja, carcanI sAme, Te. naM. 32964 4. saradAra chAtrAlaya, kArelIbAga, Te. naM. 64812 5. jakAtanAkA pAse, Tena. 328349 dareka prakAranuM nikaMga kAmakAja karavAmAM Ave che. menejara kAMtibhAI DI. paTela maMtrI caMdrakAMtabhAI cu. paTela * pramukha kIkAbhAI paTela pathika-dItsava --nave.1990 For Private and Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir netAjI subhASacaMdra mejha [svatantratA-sa'grAmanA senAnI] zrI e. esa. mAsara 26 mI jAnyuArInA divasa bhAratIya svAtaMtryadina tarIke suprasiddha che. A divase dezavAsI A trira'gI jhaMDAnI chAyAmAM UbhA rahIne la%0mukti mATe pravasva saMpaz karavAnI pratijJA le che. I. kSa, 1941 nI 26 mI jAnyuArIe mA pratijJA levAnI hatI tyAre dezavAsIone samAcAra maLyo ke subhASa bhAmu najarakedamAMthI gUma thaI gayA che. A sAMbhaLI sau stabdha thaI gayAM, gharanA AMgaNe paherI bharatI pelIsanI najara cUkavI e kayAM gayA, kevI rIte gayA ? ne sAcA arthamAM e divasathI ja emanI svAta canI ArAdhanA zarU thaI. * ! subhASa khATyune janma 23 mI jAnyuArI, 1897mAM kaTakamAM thayA hatA. A divaseAmAM kaTaka khagALa prAMtamAM hatu. emanA pitA jAnakInAtha khojha sarakArI vakIla hatA. e lAyakAta dvArA emane 'rAyabahAdura'nA khitAba maLyA hatA. emanuM mULa gAma khaMgALanuM kADiliyA hatu. A kuTuMba sa skArI hatuM, mAtRpakSe dharmaparAyaNa hatu. mojha kuTu`banI pratiSThA sArI hatI. zaradacaMdra bejhane Aje kAz nathI meLa khatuM ? sunIlacaMdra ejhane paNa eka nipuNa tabIba tarIke sau koI pichANe che. emanA nAnA bhAI subhASanuM nAma bhAratIyeAnI jIbhanA Terave nahi, paraMtu jagatanI jIbhanA Terave ramI rahyuM che. rAyasAheba jAnakInAtha khejhane eka vakhata jillA maeNjisTreTa sAthe jhaghaDo vace ne nekarI DhADIne e vakIlAta pharavA lAgyA, jemAM emane sArI saphaLatA maLI, bacapaNuthI ja subhASacaMdranA jIvanamAM e pravRttienuM AkaSa Na vizeSa hatuM: 'dezabhaktine sanyAsa pratye emane khUba ja bhAva hato. rAmakRSNa paramahaMsa ne svAmI vivekAna MdanAM lakhANee emanA manane vairAgyanA paMthe ra MgI dIdhu' hatuM. ee 16 varSanI umare maeNTrika parIkSA pAsa karIne ucca abhyAsa mATe presiDensI-kaoNlejamAM joDAyA. gharamAM dharmapremI mAtAnA sAra tA hatA ja tethI ne vairAgya taraph e vadhu AkarSAyA eTale I. sa. 1914 mAM eka rAte ghara ADhI dhUnamAM ne dhUnamAM bhAgyA. bhagavAM vastro vasAvyAM, paheryA ne sadgurunI zodhamAM aneka tItha dhAmeAmAM pharI vaLyA. himAlayane khALe ee jaI AvyA, paraMtu jenA lalATe svadeza mATe bhekha levAnu sarjAyu' hAya te sAdhu prema banI zake ? himAlayanI taLeTI ne gaMgAnA taTe ghUmI vaLyA, mathurA vRMdAvanane vArAsI gayA tathA thAkamAM gabhIra mAMdagImAM paTakAyA. DAI dayALu sajjane emanA samAcAra emanA pitA jAnakInAtha ejhane ApyA. putrane teDI jaI pitA kalakattA laI gayA. subhASa bAbutI mA dharmakSetre krAMti hatI tevI ja krAMti emaNe zikSaNakSetramAM karI che. mULa A juvAna krAMtine avatAra. presiDensI-kolejamAM pAchA joDAyA tyA aMgreja madhyApaka eTana bhAratadveSI hatA te hiMdI- vidyArthI e pratye dhRNAnI daSTithI je te apamAnapU vartAva rAkhatA hatA tethI enA dhamaMDa utAravA subhASa bAbue tetRtva lIdhu' te vidyAthI oe baLavA zarU , haDatAla pADI, AmAM adhyApaka sAthe takarAra thaI. eyane khaDAvavAmAM AvyA. vidyArthI enA saradAra subhASa bApune kaoNlejamAMthI kharataratlR karavAmAM AvyA. e veLA koIne khabara hatI ke A jIvAna netAjI banIne AjhAda hiMda phojanA mukhya senApatine Ajhada hiMda sarakAranA mukhya rASTrapati banI jaze? 12 ATo.nave./1990 pazcika--dIpAsavAM For Private and Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che : . . kelejamAMthI baratara thayA pachI zuM karavuM e prazna maThane bane. chevaTe kalakattA vidyApIThanA vAIsa-cA-selarane dezapremI sara zeSa mukharajInI bhalAmaNathI oNTiza carca kaeNlejamAM dAkhala thayA ne tatvajJAna viSaya laI prathama vargamAM bI.e. nI parIkSA pAsa karI. sane 1918 mAM AI.sI. esa. hiMda sanadI nekarInI parIkSA ApavA IglenDa gayA ne brija vidyApIThamAM rahI sanadI nokarInI AI.sI.esa. parIkSAmAM kahaLatI phateha meLavI. tyAM paNa emanuM sthAna che anekhuM rahyuM. aMgrejImAM emaNe baMdhAthI vadhAre guNa meLavyA ne hiMda pAchA pharyA. emaNe aMgreja sarakAranI sanaMdI karI ravIThoravAnI nA pADI. rAyabahAdura jAnakInAtha bojhe emane na rokayAM. subhASacaMdra bojha 1921 nI 16 mI julAIe muMbaI paheravyA, tyAM cAlatA rAjanaitika AMdolanamAM kadI paDyA ne ravayaMsevakonI senAnA e senApati cUMTAyA, paraMtu sarakAre emanI dharapakaDa karI cha mAsa sudhI jelamAM pUryA. subhASa bAbu tyAMthI sIdhA kalakattA gayAM, jayAM emane dezabaMdhu cittaraMjanadAsa jevA guru maLI gayA ne I. sa. 1921 mAM deza badhuM cittaraMjanadAse zarU karela phorvanuM taMtrIpada subhASabAbue svIkAryuM. dezabaMdhu cittaraMjanadAsa nAmI vakIla hatA, lAkhe nI AmadAnI hatI ne emanI rojanI Avaka hajAra rUpiyA hatI te che DI emaNe rASTriya AMdelanamAM jhaMpalAvyuM ke vAstavamAM eka rAtamAM ja rAjAmAMthI ee raMka banI gayA. I. sa. 1934 mAM dezabaMdhu cittaraMjanadAsanA avasAnathI subhASa bAbu baMgALa greisanA netA bane te vakhate che. yatImohana senagupta paNe netA hatA. eo narama daLanA netA hatA, paraMtu khUba ImAnadAra.. jelayAtrA: 1924ne TebaranI 26 mo e baMgALane vaTahukama mujaba mi. DenI hatyA anusAra krAMtikArI pravRttinA saMdehathI emane giraphatAra karavAmAM AvyA, alIpura jelamAM pUravAmAM AvyA ane tyAMthI baharAmapura tathA tyAMthI brahmadezanI mAMDale jelamAM khaseDavyA. A aDhI varasanI jela emanA mATe agniparIkSA ja hatI. I. sa. 19ra3 nAM menI 15 mI tArIkhe sarakAre emane mukti ApI. I. sa. 1928 mAM hiMdI juvAnI vicArasaraNu vayakta karatAM be maMDaLe emaNe sthApyAM: InDipenDanTa lIga ane keMgresa DekreTika pATI. e daramyAna e baMgALa prAMtIya mahAsabhA samitinA ane nAgapura paTaNI pUnA karAMcIne lAhera vagerenI sabhA ne bApati thayA. tripurA mahAsabhAmAM gAMdhIjI ane emanI vacce matabheda ubhA thayA ne siddhAMta bAbatamAM aMtara zuM thayuM tethI jUnA kogresa netAoe subhASa bAbu sAthe kAma karavA InkAra karyo tyAre emaNe vipulamathI cUMTAyelA adhyakSa tarInuM rAjInAmuM ApI dIdhuM ke koMgresanA sabhya paNa na rahyA, rASTriya laDatanA kAraNe e aneka vAra jelamAM gayA, duHkhe sahana karyo, paraMtu emanA hRdayamAM te deza pratye bhakti hatI ne geo pratye Aga jalatI hatI. sujASabAbune gharamAM najarakeda rAkhavAmAM AvyA e emanI aMtima jela hatI. tyAMthI e vicitra rIte bhAgI gayA. emanI chaTakavAnI kathA paNa vicitra hatI. eo gUma thayA e pachIne ItihAsa rahasyamaya che. emaNe chaTakI javA mATe yojanA banAvI. e koIne maLatA nahi, rAtadivasa pUjApAThamAM besI rahetA, dADhI vadhArI hatI ne kahevAtuM ke emane rAjanIti ke saMsArI mAmalAmAM rasa nathI. sane 1941 nI 26mI jAnyuArInA roja samAcAra maLyA ke yuvaka netA subhASa rahasyamaya rIte guma thaI pathika-patsava Ta.-nave.1990 For Private and Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DigayA che tyAre leke kahevA lAgyA ke sAdhu banI himAlaya tarapha eo bhAgI gayA che. subhASa bAbunA khAsa sahayogI saradAra zArdUlasiMhe jaNAvyuM ke mArA khyAla mujaba emanuM mana zairAgya tarapha vaLyuM hatuM tethI sAdhu banI dakSiNa tarapha cAlyA gayA lAge che; eka vakhata bacapaNamAM paNa A rIte ghara choDIne sAdhu banyA hatA. Ama emanA gUma thavA vize jAtajAtanI vAto thavA lAgI. subhASa bAbu gUma thayA jANI dezanA yuvako nirAza thayA. keTalAka leka evA hatA ke subhASa bAbu sAdhu banI jAya e bAbatamAM vizvAsa rAkhatA na hatA. subhASa bAbu paThANa-ze hiMdanI sarahada cheDIne aphaghAnistAna gayA. tyathiI sthaLa-raste jarmanI pahe, tyAM e barlina reDiye gharamAMthI siMhagarjanA karavA lAgyA ne hiMda vAsIone taiyAra rahevA hAkala karI. I. sa. 1943 mAM sabamarina dvArA e jApAnanA pATanagara Tekiyo gayA, tyAMthI 2 jI julAIe zAkhAna gayA ne tyAMthI siMgApura gayA. ahIM dilhI SaDayaMtranA netA rAsabihArI deze AjhAda hiMda phoja taiyAra karI hatI. bhAratIya sainika ne pravAsI bhAratIyonI A senA hatI. A senAne khulA adhivezanamAM 4 julAInA roja rAsabihArI deze subhASa bAbunI netAjI tarIke oLakha ApI ne AjhAda hiMda phojanA senApati banAvyA. A adhivezanamAM AjhAda hiMda sarakAranI sthApanAnI gheSaNa karavAmAM AvI ne AjhAda hiMda sarakAranA e prathama rASTrapati banyA, lokoe khUba moTI rakama AjhAda hiMda sarakArane bheTamAM ApI. habIbu rahemAna nAmanA eka musalamAna vepArIe eka karoDa rUpiyAnI saMpattine hIrA vagere bheTa dharyA ne pote bhikhArI banI gaye, ene bheTa ApavA mATe "sevaka hiMda'nI upAdhi ApavAmAM AvI ne e rIte ja gujarAtI mahilA zrImatI beTAIe 30 lAkha rUpiyA bheTa ApyA. Ama aneka la taraphathI dAnano pravAha vahetA thaye. subhASa bAbu netAjI banyA ne sainiko "cale dilhInA nAdathI vAtAvaraNa bharI devA lAgyA. 'jyahiMda' zabda Thera Thera pracalita bane ne AjhAda hiMdanI emaNe AjhAda hiMda phoja taiyAra karI. saMgaThana majabUta banyuM. AjhAda hiMda benkanI sthApanA karI. prema prakAzana ne pracAranuM kArya vyavasthita cAlavA lAgyuM. I. sa. 1944nI 26mI jAnyuArIne divasa khUba dhAmadhUmathI ujavAyo. netAjI sonI preraNA hatA, premanI IcchA saunuM zAsama hatuM. emanA zabda zAstramANu hatA, ImphAla sudhI AjhAda hiMda senA vikraya meLavatI AvI hatI. 1945 nA 15 ogasTanA roja jApAnanAM nagare hirAsImAne nAgAsAkI para aNumbavarSA thai ne vinAza thaze e pachI jApAne zaraNAgati svIkArI. e pachI zrI kAsalIvAle netAjIne samAcAra ApyA ke have ApaNI senA badhe morace hAre che, have zuM thaze? netAjI AjhAda hiMda phejhinI hArathI nirAza na thayA. emaNe kahyuM ke haju yuddhasamAptine vAra che. A paNa senike giraphatAra thaze, paraMtu dezamAM svataMtratA mATe evI pravRtti cAlaze ke AjhAda hiMda phojanA saunikaM chuTI jaze ne deza AjhAda banI jaze. emanI A bhaviSyavANI sAcI paDI ne 15 mI oNgasTa, 1947nA roja deza AjhAda bane. eo beMkakekathI japAna sarakArane pitAne sAtha sahakAra ApavAnI vinaMti karavA Tekiya gayA ane bhAratavAsIo ne dezanA juvAne AjhAda hiMda phojanA svAtaMtryasaMgrAmamAM jhapalAvavA netAjInA saMdezAnI rAha joI rahyA hatA. I, sa, 1945 nI 23mI gareTe jApAna samAcAra rasthAe jAherAta karI ke netAjI subhASacaMdra bojha vimAnI durghaTanAmAM mAryA gayA che, kATamALanI zodha cAlu che. netAjI chata heya ke na anusaMdhAna pAna 21 mAM vacce okaTo.-nave.1990 pathika-dIpinsanAM For Private and Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gujarAtI dezabhakta : zyAmajI kRSNa varmA zrI ajJAta I. sa. 1857nA oNkaTobara mAsamAM tArIkha 4 (cAra) kacachanA mAMDavI zaheramAM bhaNasALI jJAtinA eka garIba majurane ghera eka pratApI bALakane janma thayebALaka nAnI uMmarane hatuM tyAre pitA muMbaImAM majurI karI peTagujAro karato ane thoDuM bacAvIne dezamAM mokalatA. e bALakanI kizorAvasthAmAM enAM mA-bApa avasAna pAmyAM, thoDe abhyAsa mAMDavImAM karyA bAda bhujamAM paMDayA zivajIbhAI vakIlane ghera susaMskRta vAtAvaraNamAM e kizora thoDA vakhata sudhI rahyo ane tyAM saMskRta sAthe aMgrejI maNa dhoraNa sudhI abhyAsa pUro karyo. saMskRtanA abhyAsamAM e bahu tejasvI jaNAtAM muMbaInA zeTha mathurAdAsanI enA para najara paDI. ane I. sa. 1874 mAM e ene muMbaI lAvyA. ahIM saMskRtanA abhyAsamAM eNe vizeSa pragati karI ne e ja sAlamAM saMskRtanAM be pustakanuM suMdara bhASAMtara karI adhyApa vagerene vismita karI dIdhA ane paMDita'nuM biruda prApta karyuM. e taruNa te zyAmajI kRSNa varma. zeTha mathurAdAsanA pravAse zyAmajIne eka "gokuLadAsa kahAnadAsa pArekha chAtravRtti maLI ane emaNe vilsana hAIskUlamAM praveza meLavyuM. dareka varSe vargamAM emane prathama naMbara maLato gaye ane bIjI bAju zAstrI vizvanAthanI pAThazALAmAM saMskRtamAM pAraMgata thavA mAMDavuM. pAchaLathI ee ephi sTana hAIskUlamAM joDAyA. zyAmajI pAse zrI nahotI, paNa sarasvatI te hatI ne ? I. sa. 1875 mAM aMbAmbA zrImAna chabbIlabhAI lallubhAinI viduSI putrI bhAnumatI sAthe zyAmajI kRSNa varmAnAM lagna thayAM. I. sa. 1874 mAM svAmI dayAnaMda sarasvatI muMbaI AvyA ane 1875 nI 10mI eprile ayi samAjanI sthApanA karI. A jhaMDAdhArI mahApuruSane zyAmajI kRSNa varmA majyA. emane svAmIjIe bhAratIya saMskRtinuM jJAna pazcimamAM phelAvavA jaNAvyuM. sane 1879 mAM krisapharDa yuni. ne saMskRtanA prophesara sara me. moniyara viliyamsa ene pitAnI sAthe lanDana laI gayA ane vilAyatamAM zyAmajIe AsisTanTa saMskRta prephesara tarIke nokarI karavAnI sAthe yuropanI bhASAone abhyAsa karIne tene 1882 mAM bI. e. nI DigrI prApta karI. mahAdeva goviMda rAnaDee paNa zyAmajIne lakhyuM: tamArI najara sAme vaidika zraddhA mATenA mahAna kAryonuM sevAvrata rAkhaje." gujarAtI-marAThI akhabAroe paNa A "gujarAtI pahitanAM vakhANa karatA aneka lekha lakhyA. muMbaInA garvanare karachanA rAjavIne enA vize lakhyuM eTale tyAMthI so pAunDanI ziSyavRtti maLavA mAMDI. A ja samaye "yala eziyATika se sAyaTIe bhASaNa mATe nimaMtraNa ApeluM, hiMdamAM lekhanakaLAnI zarUAta e viSaya paranA bhASaNathI yuropiyane maMtramugdha thaI gayA. sane 1884 mAM ja emaNe ema.e.nI DigrI meLavI tathA berisTara paNa thayA, 1888mAM patnI bhAnumatI sAthe hiMda pAchA pharyA. ratalAmanA rAjavIe emane pitAnA dIvAna banAvyA. ratalAmathI e muMbaI udepura ane pachI jUnAgaDha rAjyanA dIvAna thayA, paraMtu emane ghaNA kaDavA anubhave thayA, hindustAnanI mukti mATe zyAmajI jAgrata thayA, zyAmajI lekamAnya TiLakane paNa maLyA ane hiMdanI mukti mATe carcA karI. pathika-dIpesavAMka Te-nave.1990 For Private and Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir iMglenDamAM zyAmajIe bahomarUla phera InDiyA sUtra ApyuM, InDiyana hemarUla sesAyaTI sthA che ane enA pramukha banyA, "InDiyana rilejisTa" nAmanuM akhabAra paNa zarU karyuM, je hiMdanI svataMtratA mATe yuropamAMthI pahelavaheluM patra hatuM ane enA prathama krAMtikArI patrakAra eTale paMDita zyAmajI kRSNa varmA. emaNe keTalIka ziSyavRtti paNa jAhera karI. bhAratIya javAne briTana bhaNavA Ave temane mATenI e ziSyavRttio hatA. enAM nAma paNa "rANA pratApa ziSyavRtti" zivAjI ziSyavRtti vagere hatA. je AjanA juvAna gujarAtIoe zyAmajI kRSNa varmAnuM nAma sAMbhaLyuM na hoya te emAM Azcarya pAmavA jevuM kaMI nathI. emaNe lagabhaga I. sa. 1905nI sAlathI hiMdI prajAne saMpUrNa svAtaMtraya mATe prajAmata keLavavA mAMDyo ane enA pracAra mATe puSkaLa dhana khacyuM. e pracAra cheka emanuM avasAna thayuM tyAMsudhI eTale ke I. sa. 1930 sudhI cAlu rAkhyuM hatuM, ema chatAM emanI tejasvI preraNA mAtra sAta-ATha varSa sudhI ja TakI rahI hatI. vaLI zyAmajI kRSNa varmAe yuropamAM rahI hiMdI prajAne uttejita karI hatI. lanDana ke perisamAM rahetAM rahetAM 6000 mAIla dUra AvelA videzane preraNA ApI zakAya ja nahi ema je kaI mAnI letuM hoya. te e bhAre bhUla che, emanAM lakhANee juvAna hiMdIonA hRdayamAM Aga varasAvI hatI ane aneka hiMdIo kurabAnI ApavA mATe taiyAra thaIne svataMtratA mATe laDI rahyA hatA. je juvAne emanA nikaTanA samAgamamAM AvyA, dA. ta., emaNe sthApelA "InDiyA hAusa"mAM, te ghaNA ja ucca koTinA dezabhakta nIvaDyA hatA. zyAmajI varmAe 19-10-11 pachI je kAma karyuM te zI asara ApaNA dezamAM bahu ochI thaI hatI, . sa. 1919 nI sAlathI je jaLAM AMdolane ApaNA dezamAM thayAM temAM I. sa. 1905 thI 1910ne yazasvI ItihAsa lagabhaga bhUMsAI gaye. I. sa. 1907 mAM suratamAM keMgresanA bhAgalA paDyA. phirojhazAha mahetA ane gokhalenI pratiSThA tuTI paDI hatI. lokamAnya TiLaka, araviMda ghoSa ane bipinacaMdra pAla sitAre AkAzamAM caDato ja hatA. lanDanamAMthI pracAra ane preraNuM yuropamAM ane hiMdamAM phelAI rahyA hatAM te vadhAre jussAdAra banatAM hatAM. banavA joga che ke lanDanamAM je navajuvAne mitra thayA hatA teo zyAmajI vamAMthI paNa AgaLa dhasI jAya evA hatA. baMgALamAM beba paDavA mAMDayA hatA. pistole paNa phUTavA mAMDelI. sarakAra julama varasAvI rahI hatI ane prajA vadhAre ne vadhAre jorathI UchaLatI hatI. yuropamAM paNa zyAmajI varmA mokhare gaNAvA lAgyA. tyAM paNa "vandamAtarama" ane "talavAra' tathA "gaddAra" jevAM sAmAyikamAM khullA baLavAno pokAra jorazorathI thaI rahyo hato. 1909tnI 1 lI julAInI sAMje eka ghaTanA banI. hiMdustAnanA damanakhora tarIke jANItA sara viliyama karjhana vAyalIne saMmAna-samAraMbha lanDananA ImpIriyala InsTiTayUTamAM hatuM, jayAM rAtre 11 vAgye inDiyA hAusa" ne eka chAtra, eka sArA UMcA bhaNelA paMjAbI kuTuMbanA nabIrA madanalAla dhIMgArAe cAra gaLIo choDI karjhana vAyalInuM khUna bharasabhAmAM karyuM. tyAra pachI te Thera Thera pakaDA-pakaDI ane tapAsa cAlI. A hatyA pAchaLa zyAmajI kRSNa varmAnI ToLIno hAtha hatA evuM kahevAmAM AvyuM. vakhatasara cetIne "InDiyA hAusa'mAMnA badhA hiMdIo krosa ke bIjA dezamAM cAlyA gayA. sAvarakare te vadhAre paDatuM sAhasa kheDIne jananI chAnI mulAkAta lIdhI tyAre e pakaDAI gayA ane chevaTe emane AMdAmAnamAM ghaNuM varSo -nave.1990 pathikanI pesavAMka For Private and Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sudhI rahevuM paDayuM. sthamajI kRSNa varmA periSa sAlyA gayA, paNa tyAM e zAMta besI na rahyA. emaNe vadhu cAra ziSyavRttio jAhera karI ane nAma rAkhyuM "dhI'garA ziSyavRtti' ! perisamAM raziyAnA eka jANItA lekhaka melina gI ane zrImatI maeNDama kAmAnA saMparka mAM paNa eo AvyA hatA ane AnI asara paNa zyAma mAM vividha kAryo para thaI hatI. prathama vizvayuddha vakhate zAmajI parisa che. navI pahoMcyAM. sAthe sadAnAM saMginI bhAnumatI hatAM. balinamAM emanA mitra pilaIe "ravAdhInatA kendra khelyuM ke tarata zyAmajI e zubhecchA mekalI. sane 1921 thI hiMdamAM aMgrejo viruddha mahAtmA gAMdhIjInI asahakAranI ane tyArabAda savinaya kAnUnabhaMganI laData zarU thaI tyAre hiMdamAM lokajAgRti pragaTa thatAM prajAmAM adamya utsAha jAgI UThayo. hiMdustAne sane 1947mAM AjhAdI meLavI te pahelAM zyAma nA sahakAryakaro saradArasiMha tathA maeNDama kAmA vageree lanDanamAM hiMdustAnanA rASTradhvaja laharAvyuM hatuM. 31 mI mArca, 1930mAM jInivAmAM videzathI ghaNe dUra emanuM avasAna thayuM. zyAmajIe pitAnI sarva saMpatti jIvanabhara deza mATe ja vAparI hatI. mRtyu pachI e ja karyuM. emANe vasiyatanAmAmAM pitAnI saMpattinuM dAna karyuM. zanivA yuni.mAM dara varSe samAjazAstrane lagatA viSaya paranA mahAnibaMdha mATe 10,000 phrAnka, garIba phrenca bALakanAM davAdArU mATe 10,000 phrAnka, bhAratIya vidyArthIo mATe 20 lAkha rUpiyA, e bena yuni. mATe majanI lAIbrerInAM 100 mUlyavAna pustake, bhAratIya vidyArthIo mATe 50-50 hajAra phrAnkanI parisara hesTera, kacchamAM mAMDavI khAte uspiTala mATe eka lAkha, Ama chelAmAM chellI rakama samAja mATe arpita karI dIdhI hatI. sane 1966 mAM emanAM patnInuM paNa tyAM ja avasAna thayuM tyAre ghaNA dezamAMthI aneka mahApuruSoe emane zraddhAMjali ApI hatI. hiMdanAM A mahAna dezabhakta daMpatInI smRtimAM Ajeya chanivAna mazAnagRpamAM be samAdhi eka-bIjAnI najIka geiyelI che ane enA para eka nAnakaDI takhatI vAMcI zakAya che : zyAmajI kRSNa varmA 18pA-1930 bhAnumatI kRSNa varmA 1862-1923 kaccha mAMDavImAM zyAmajI kRSNa varmAnuM A rasanuM bAvaluM maDavInI janatA taraphathI mAMDIne basa sTezana pAse sthApavAmAM Ave che temaja rayA mATe ane emanAM patnI bhAnumatInAM nAme jAhera rAjamArgo nagarapAlikA taraphathI mAMDavImAM jAhera karavAmAM Avela che. mAMDavImAM zyAmajInA janmasthAnamAM emanuM smAraka paNa sthApavAmAM Avela che. zyAmajI kRSNa varmAnI pravRttiothI vatananuM nAma rozana thatuM rahyuM che. eo karachanA prathama svAtaMtryasenAnI hatA ema kahevuM ayukita-bharela nathI. emaNe dezasevAnAM aneka kAryo ane satata krAti mATenI ApelI preraNA bhAvI peDhIone preraNAnAM pIyUSanuM pAna karAvatuM raheze. gujarAtanA gauravane cAra cAMda lagAvanAra zyAmajI kRSNa varmA hiMdustAnamAM amara thaI gayA che. * saurASTra-kaccha ItihAsa pariSadanuM che muM adhivezana bhuja ji, kacha mukAme tA. 29-11-30 okaTobara 1988 nA roja thayela temAM vaMcAyela nibaMdha. pathika-dIpinsavAMka okaTo.-nave.1990 For Private and Personal Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir goviMda guru ga. ela. DI. jozI ghaNI vAra sAmAnya staramAMthI udbhavela abhaN mAse paNa ItihAsanAM amara pAtra banI rahe che. AvA ja eka gAviMda guru paNa che. emane janma DuMgarapura (vAgaDa, rAjasthAna) jillAmAM Avela vAMsiyA gAmamAM vaNajArA jJAtimAM 20 Disembara, 1858 mAM thayA hatA. pachAta ThAmamAM janmela bALaka mATe bhavA--gavAnI to koI taka hatI ja nahi. kizAra-yathI ja gAviMda gurune sAdhu-bAvAone saMga karavAnI Teva paDelI, ee! bhajana gAvAmAM tanmaya banI jatA svata Mtra prakRti tathA medhAvI pratibhAbuddhine lIdhe e sAmAnyAmAM paNa asAmAnya bhAsita thavA lAgyA. AdivAsI bhIle tathA pachAta kAmeAnA dalita lekhanAM zoSaNu tathA du:khamaya jatanathI geviIMda guru drIbhUta thayA ane lokAne sa`gata karIne samAjasudhArakonA mArge vALavA prayatna karavA lAgyA. bhIlene bhagata banavA samajAvyA. mAMsa madirA nazAbAjI corIne tyAga karI, bhagavAnanuM bhajana kIrtana karIte, mahenatanI raeNTI khAIne jIvana gujAravA samajAvavA lAgyA. goviMda gurune leka para caimatkArika prabhAva paDavA mAMDayo. ane bhIlenA guru tarIke goviMda guru' prasadgha banyA. gevi'da guru bhIla lekanesa'gaThita khanI svataMtra bhAbhera jIvavA upadeza ApatA. bhIla-sudhAganI vAta rAjadarabAra sudhI paheMcI. vAMsavADAmA darabAra zaMbhusiMhajI mahArAvaLa hatA, emanA pachI pRthvIsiMhajI rAjA banyA, DuMgarapuramAM darabAra vijayasi MhajI mahArAvaLa hatA, emanA pachI mahArAvaLa lakSmaIsajI zAsaka banyA ane vIrabhadrasiMhajI (darabAranA bhAI) dIvAna banyA. vAMsavADA ane DuMgarapuranA zAsake! sAmatavAdI nira'kurlR hatA. baMne kSetrenA vAgaDanI sImA uttara gujarAtane aDatI hatI, gujarAtanA saMtarAmapuranA kheDAyA pAse 'mAnagaDha'nA DuMgara upara Disembara, 1908 mAM AdivAsI loka meLA bharAyA. gAviMda guru upadeza ApatA hatA. mAnagaDha' gujarAta ane vAgaDanI sarahada para Avele aitiAsika DuMgara che. A DuMgarA para Azare sATheka hunnara bhIla bhegA thayA. saMtarAmapuranA mahArAjA jorAvarasa hajI hatA. A rAjAene lAgyu ke bhIle lUMTaphATa karIne svataMtra bhIlarAja UbhuM karavA mAge che. emaNe bhIlAne nizayata karIne sadAne mATe cUpa karI devA agreja amaladAra zayananI sAthe mazinagananA mAre calAvyA. TADhaka hajAra bhIla leka zahIda thayA. ghaNAM strI puruSa bALako ghavAyAM. A kAMDane vAgaDamAM jaliyAnavAlA kAMDa' tarIke yAda karAya che. mAnagaDha ane geviMda guru AjanI AjhAdInA yuddhamAM aitiGAsika ghaTanAnAM pratIka che, dezI rajavADAM sAmenuM garIkha e AdiAsI janatAnuM prathama svAtaMtryavRddha hatu, je goviMda gurunA netRtvamAM satarAmapuranA tatha! DuMgarapura vAMsavAlanA vAgaDanAM rajavADAMcyA sAme 4 Disembara, 1908 mAM khelAyu, A yuddhano prabhAva sAbarakAMThA tathA mevADa ane tAgaDamAM tata paDatA rahyo. kkarabApAnI preraNAthI sevAsA thayA ane mANekalAla gAMdhI (paMcamahAla), bhogIlAla paDayA (DuMgarapura), guza'kara jAtI (vAMsavADA), meAtIlAla tejAva (meDa) vageree sevA ane svataMtratAnI jAta jalAvI AjhAdInu yuddha bhula karyuM. ItihAsanAM pAnAM para na caDelA chatAM bhaviSyamAM AjhAdInA itihAsa lakhAya te emAM suvarNAkSare noMdhI zakAya tevA govi Mda guru ane mAnagaDhane A prasaMga che. A kahANImAM bhIleAnI vIratA ane khumArInAM darzana thAya che, te gaeNviMda gurunA netRtvanI bhALa paNa maLe che. aMgreja sarakAre gujAreluM amAnuSI vana kaMpArI upave tevu che. Aveza eka banAva sAbarakAMThAnA vijayanagara maDAlanA oNkaTo. nave. 1990 pathika TIpessuvAMka 28 . For Private and Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir daDhavAva gAme bole, jemAM motIlAla tejAvatanI AgevAnI nIce aneka AdivAsIo bhegA thayA hatA ane tyAM paNa kheravADA chAvaNInI miliTarIe goLIbAra karatAM asaMkhya AdivAsIo mAya gayA hatA. adhamuAone kUvAmAM nAkhI dIdhA hatA. goviMda guru eka krAMtidraSTA vIra puruSa hatA, emanI preraNAthI bhIla lekamAM ajaba evI ekatA ane saMgaThanazakti AvelI. gurunA bela mAtrathI AkhI bhIla Alama UbhI thaI gaI hatI. goviMda gurunA sAthI tarIke pUjiye bhIla nIDara ane sAhasika hato. mazinagananA mArAthI bhIle marAyA ane ghavAyA. goviMda guru ane pUjiyA bhIlane paDakIne keda karyA. sAbaramatI jelamAM kArAvAsa veThIne phUDyA pachI goviMda guru gujarAtanA lImaDInI pAse koI gAmamAM rahyA, jyAM emanuM avasAna paNa thayuM kahevAya che. pUjiyA bhIlane paNa 20 varSa amadAvAdanI sAbaramatI jelamAM janmaTIpanI sajA thaI. goviMda gurue bhalasudhArA mATe ghaNuM kArya karyuM. emaNe pravAsa paNa kheLyo. ee IDara thaI sirohI sudhI bhakta banAvatA gayA DuMgarapura-vAMsavADAmAM vyApaka samAja-sudhArAnuM kArya karyuM ane mAnagaDha upara dhUNI paNa banAvI. goviMda guru upara AryasamAjane jabaro prabhAva hatA. eo udayapuramAM 1880-81 mAM svAmI dayAnaMda sarasvatIne paNa maLyA hatA ane sAthe paNa rahyA hatA. - " vAgaDanA bhegIlAla paMDyA ane kahetA ke mAnagaDha-DuMgara para mAnagaDha kAMDa'nI ujavaNI bhale kara che, guru goviMda tathA bhIlanI zahAdatanI yAdamAM pareDa kare che ane zastrasalAmI ApI vikherAya che. Aje paNa gujarAta ane vAgaDanA AdivAsI goviMda gurunAM bhajana gAya che. jheviMda guranAM samAja-sudhArAnAM tathA AjAdInAM gIte pracalita che, jemAM rASTriyatA AjAdI ane sAmAjika cetanAnA svara bulaMda che. goviMda guru rAjasthAnanA dakSiNacanA (uttara gujarAta, gujarAta sahitanA) rASTriya temaja sAmAjika cetanA jagAvanAra AdivAsI AgevAna tarIke paMkAya che. bharUca jillA sahakArI dUdha utpAdaka saMgha, li, "dUdhadhArA DerI, bharUca veta krAMtinA pAyAmAM ApanuM dudhALuM pazudhana che. grAmatinA pAyAmAM khetI sAthe DerI ughoga che." gAmaDA sadhdhara haze to deza sadhara baze. bharUca jile ke je niSphaLa AkAzI khetIthI acha! ame kRSi ke pUrathI pIDAI pachAta rahyo che, tyAre AkhA gujarAtamAM jille jile DerIo sthapAtI gaI, gAmaDe gAmaDe racAtI dUdhautpAdaka sahakArI maMDaLIe gAMdhIjInA reTiyAnI yAda Ape che. A sahakArInA ekama "bharUca jillA sahakArI dUdha utpAdaka saMgha" saMsthAnI jillAnI samRddhi mATe jillAnA kheDUtene dUdhanA dhaMdhA tarapha vALI bharUca ane aMkalezvara zaheranI janatAne zuddha, pauki ane nirbheLa dUdha Thera Thera kendro UbhAM karI temaja pheriyAo mAraphate ghera ghera pahoMcADavAnI vyavasthA goThavI che. Ara. esa. paTela mahendrabhAI pI. paTela ThAkarabhAI sI. amIna janarala menejara upapramukha pramukha pathika- dItsava eNka-nave.1980 29 For Private and Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raNachoDalAla choTAlAla [1851-1898]. ku. apekSA pI. mahetA prAstAvika : gujarAtanI eka viziSTa aitihAsika paraMparA che ke eNe vepArI saMskArone janma Apyo che temaja vikasAvyA che. eka prAcIna samayathI rArU karIne Aja dina sudhInA gujarAta tarapha najara karIe te eka vAta spaSTa rIte tarI Ave che ke gujarAtanI vepArI saMsthAo, enAM vepArI zreNIo ane mahAjananAM vepArI sAhase vagere satata rIte te vaNathaMbhyAM cAlatAM AvyAM che. keneya giliyana nAmanA Treliyana ItihAsavide sAcuM ja tevuM che ke uttarapradeza baMgALa bihAra ane rAjasthAna jevA prAMtamAM brAhmaNe rAjapUta ane sAmatanI bolabAlA hatI, jyAre gujarAtamAM te sAmAjika mobho ne vaga dharAvanAra "vANiya-vaNika hatA. "vANiyAnI jJAtimAM janmele e vaNika nahi, paNa je vepAra rojagAramAM pravRtta heya te vaNika" evI eka chApa bhujarAte vikasAvI hatI. A saMdarbhamAM je ApaNe vicArIe te raNa che DalAla choTAlAlanI anekavidha pravRttio atyaMta mahattvanI banI rahe che. je jamAnAmAM bhAratIya udyoga mAtra "gRhavidyoga"nI ja kakSAnA hatA, je jamAnAmAM e suSupta ane cIlAcAlu avasthAmAM hatA te jamAnAmAM navA yaMtravijJAna ane navI TekanolojIne AdhAre kaI navo ja udyoga zarU karavAnuM che keIe vicAryuM hoya te e raNachoDalAla choTAlAla (1821-1898) hatA. A dRSTie emAM eka mahAna projaka paNa hatA. raNachoDalAlanI pravRttionI pUrvabhUmikA : raNachoDalAlanA janmanAM mAtra traNa varSa pahelAM ja I.sa. 1818 mAM amadAvAda ane gujarAtamAM briTiza sattAne pAne nakha hatA. vaLI e ja sAlamAM iglenDanI mesarsa giDhaDara DisojhA eNnDa kapanIe IMglenDanI mila mAM banatAM sUtara ane kApaDanuM vecANa karavA amadAvAdamAM eka peDhI sthApI e kAMI akaramAtarUpa na hatuM. A vakhate amadAvAda ane gujarAtane zeThiyA-varga enA cIlAcAlu dhaMdhAmAM pravRtta hatA, jyAre bIjI tarapha raNachoDalAla eka amaladAra hovAne nAte kepTana jaja kula jemsa ane jesa laeNnDana jevA briTiza Ijanere ne vepArIo sAthe ghaniSTha saMbaMdha dharAvatA hatA. raNachoDalAlanA mila-udyogamAM pravezavA mATenAM kAraNo : raNachoDalAla A pravRttiothI mAhitagAra hatA, kAraNa ke emanuM saMdarbha-jUtha (reference ground) nAgaro ke vaNikanuM nahi, paNa briTiza amaladAro ane vepArIonuM baneluM hatuM. emaNe 1844-45 mAM vicAra karyo ke "jo iglenDa hiMdamAMthI kapAsanI AyAta karIne ane kApaDa-udyogamAM kAma karatA tvanA majUrone bhAre kare majurI ApIne hiMdamAM kApaDa ThAlavI zake ane aDhaLaka naphe paNa prApta karI zake te hiMdamAM ja A zakya kema na banI zake ? gujarAta te kapAsane gaDha che. gujarAtamAM sArA pramANamAM vepArI mUDI paNa che. gujarAtI vepArIoe ucca koTinI nANAkIya ane vepArI saMsthAo paNa vikasAvI che. mila sthApyA bAda sUtara ane kApaDanuM vecANa karavA mATe sArAye bhAratIya upakhaMDa upalabdha che.'' AvA AzAvAda sAthe ra4 varSanA juvAna raNachoDalAle kepTana jyorja phulajemsane 1847 mAM saMparka sAdhyo. phUla jemsa brAyana Dakana eNnDa kampanI nAmanI IMglenDanI jANItI mila-mazinarInI kampanI pAsethI mila sthApavA aMgenI tamAma mAhitI prApta karI ane e raNachoDalAlane pUrI pADI, raNachoDalAle have AzAvAdanI sAthe sAthe nakkara pAyA upara gaNatarIo zarU karI ane ene AdhAre 30 oNkaTo.-nave 1990 pathika- dIvAMka For Private and Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mila sthApavAne pake nizcaya karyo, paNa emanI pAse mUDI na hatI tethI emaNe nagarazeTha premAbhAI hImAbhAI ane haThIsiMga kesarIsiMga jevA amadAvAdanA zeThiyAone saMparka sAdho, paNa zeThiyAoe raNachoDalAlanA prastAvane taraMgI gaNane hasI kADhayo. zeThiyAo te eka ja vAkI bolatA hatA ke "je mila-udyogamAM napha heAya te e muMbaIvALA ja zarU na kare ! ApaNe zuM kAma ajANya rate jaIe ?" AvA uttarathI raNachoDalAle vaDodarAnA zAhukArone saMparka sAthe. AnI sAthe sAthe jarUrI mUThI prApta karavA mATe emaNe 21-11-1849 nA roja "amadAvAda samAcAramAM paNa jAherAta Apo, jemAM emaNe udyoga saMbadhI tamAma vigate ApI, paraMtu AvA ajANyA ane vaNakheDAyelA udyoga mATe emane nANAM dhIranAra kaI ja na maLyuM. chevaTe 1852 mAM vaDodarAnA zAhukAre taiyAra thayA. bharUcanA aMgrejI vepArI jemsa lenDanane mazinarI ane mila-udyoga mATe anya sAmAna kharIdavA mATe iMglenDa mokalavAnuM paNa nakkI thayuM, paNa raNachoDalAlanA durbhAgye A janA paDI bhAMgI. mila-udyogamAM praveza : tyArabAda kAvasajI dAvare 1854-55 mAM muMbaImAM mila sthApI. muMbaImAM bIjI keTalIka mile zarU thaI. A daramyAna paNa raNachoDalAle emanA prayAse cAlu ja rAkhyA, jethI chevaTe muMbaInI milone saphaLa thayelI joIne amadAvAdanA zeThiyAoe raNachoDalAlane sahAya karI, jene AdhAre emaNe 1858 mAM rU. 5,00,000nI mUDIthI amadAvAda spiniMga eNnDa vIviMga mila kampanI zarU karI. raNachoDalAle mila zarU karavA mATe mazinarone era IglenDamAM mUkyo ane A kAma mATe emaNe iMglenDamAM rahetA prakhara vidvAna ane rASTrabhakata dAdAbhAI navarojIno saMparka sAdhe. iMglenDathI yaMtrasAmagrI (mazinara) dariyAI mArge AvavAnI hatI, paNa e adhavacce dariyAmAM vahANanI sAthe DUba gaI. durbhAgye ene vimA utarAvyo hAI raNachoDalAlane nukasAna thayuM nahiM ane emaNe bIjI mazinarI mATenA orDara maLyo. A mazinarI iMglenDathI khaMbhAta AvI ane ene amadAvAdamAM khaseDavA raNachoDalAle A mazinarI baLadagADAmAM amadAvAda lAvyA, amadAvAdanA zAhapura vistAramAM e goThavavAmAM AvI. 26 mI me, 1861 nA roja amadAvADa zaheranI A sau-prathama milanuM uddaghATana thayuM. raNachoDalAla vyavasthApaka tarIkeH raNachoDalAla kAryakuzaLa vyavasthApaka hatA. eo jAte ja milanA tamAma kAmakAja upara dekharekha rAkhatA. mila mATe jarUrI rU kharIdavuM, majUra ane Tekanikala jJAna dharAvatA mANasonI nimaNUka karavI, taiyAra mAlanuM bajAramAM vecANa karavuM temaja milanA kAmakAja aMge patravyavahAra karavo, A tamAma kAryo upara raNachoDalAla jhINavaTabharI dekharekha rAkhatA. emaNe milanA vahIvaTa ane te karakasara ane kuzaLatApUrvaka karyo ke zarUAtathI ja emanI mila nare prApta karato thaI. emaNe milane vistAra karIne utpAdanamAM vadhAro karyo. I.sa. 1861 mAM emaNe mAtra 65 majUro ane 2,500 trAkethI sUtara kAMtavAnuM kAma zarU karyuM, paNa 1864-65 mAM emanI milamAM 10,000 ke, 100 sALo ane 515 majUro hatAM. 1898 mAM raNachoDalAla jyAre mRtyu pAmyA tyAre amadAvAda spiniMga eNnDa vIviMga nivamAM 33,000 trAko ane 689 sAthe hatI. A kampanInI mUDI rU. 5,00,000 thI vadhIne 10,00,000 thaI hatI. paciA-kIpatsava -nave.1990 For Private and Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vistRtIkaraNa: raNacheDalAle emanA kAryakSama sacAlana vaDe zarUAtathI ja amadAvAda piniMga eNnDa vIviga kampanIne sArA pramANamAM naphA karatI banAvI hatI. A mila sadhdhara thatAM emaNe 1876 mAM 'amadAvAda niIMga enDa menyuphekArega kampanI' nAmanI bIjI mila kampanInI rUA. 3,00,000nI mUDIthI sthApanA karI, A mile paNa enI zarUAta mAtra sutara kAMtAthI karI hato. 1877 mAM A milamAM mAtra 9,120 trAkA hatI. 1898 mAM roDalAlanA avasAna samaye amadA vAda ni ga milamAM 44,972 trAka ane 875 sALA hatI. kampanInI mUDI rUA. 10.50 lAkha hatI. Ama raNachoDalAla emanA avasAna vakhate me milenA mAlika (ejanTa) hata!. A milenI kula bharAyelI mUDI rUA. 20.50 lAkha hatI. A milemAM kula 78,180 trA ane 1,664 sALA hatI. A samaye (1898) amadAvAdamAM 4.50 lAkha trAke ane 5,887 sALA dharAvatI kula 25 minnA hatI. AmAM raNacheDalAsanA hissA nIce pramANe hatA : amadAvAdanI milonI kula trArkAnA 19.19 TakA ane kula sALAnA 25.53 TakA. raNachoDalAla mila-udyoganA pitA hatA. emanI salAha levA bhalabhalA jaina ane vaiSNava zreNukA AvatA. ghaNI navI milenu udghATana paNa premane hAthe thatu, 1891 mAM amadAvAdamAM 9 mile hatI tethI emaNe mile ane mila-malikAnuM saMdhALa vadhAravA mATe 'amadAvAda mila onarsa eseziyezana (amadAvAda mila-mAlika maMDaLa)nI sthApanA karI ane e enA prathama pramukha banyA. eka navA udyoganA niSphaLa prayAsa : raNalAla mAtra mila-udyogavI ja sa tASa pAmIne besI rahe tevA na hatA. emaNe gujarAtamAM lokhaMDa ane kAlasAno udyoga sthapAI zake ke nahi e aMge cakAsaNI karI hatI ane e maTe emaNe mATI ate anya bhUstarazAstrIya cIjonA namUnA bhegA karyA hatA. A cakAsaNI bAda ee evA nirNaya upara AvyA ke gujarAtanA paMcamahAla jillAmAM khAjunA udyoga zarU thaI zake ema che. A mATe emaNe manasukhabhAI bhagubhAI ane meyaradAsa lazkarI jevA mila-mAlikeAnI madadathI 1886 mAM'gujarAta kAla eNnDa Ayana kampanI'nI sthApanA karI hatI. A sAhA atyaMta jokhamabhareluM ate vaNakheDAyeluM hoi kampanInA saMcAlakoe muMbaI sarakArane khANukAma mATe paMdara varSanA IrA ApavAnI vinaMtI karI, paraMtu mu MbaI sarakAra A vinaMtInA asvIkAra karyAM, AdhI rahyucheDalAle kendra sarakAra samakSa dhA nAkhI. emaNe sarakArane lakhyuM ke hiMdane nina thatuM aTakAvavAmAM AvA pAyAnA udyoga dhaNA madadarUpa nAvaDI, paraMtu A samaye tA hiMda sarakAra muktapaNe vepAranA nAMtane custapaNe varelI hAI e samayanA vAIsaroya lorDa kArane raNacheADalAlanA arajI phagAvI dIdhI. Ama gujarAtamAM eka mahattvane udyoga zarU thavAnI je zakayatAo UbhI thaI hatI te sAMsthAnika sarakAranA pratikULa valaNane lIdhe paDI bhAMgI. samApana : raNacheDalAla ucca kArTinA prayeAjaka ane saMcAlaka hatA. e jyAre vidyAthI" hatA tyAre muMbaI yunirvAsa TInI zarUAta paNa thaI na hatI, paraMtu emaNe e gALAmAM potAnA abhyAsa vadhAryAM. raNacheDalAla sarakArI adhikArI hoi ane a MgrejI uparanu emanuM prabhutva hAI emane mATe phulajensa ane laeNnDana jevA audyogika viSayanA jANakAra mANaso sAthe paricaya banyu. AvA mANusAnI madada vagara ee mila-udyoga a MgenA jarUrI mAhitI na hota. Ama phulajemsa ane laeNnDane cinagArInu` kAma karyu hatu. ema kahevAmAM keLavavAnuM saraLa prApta karI zakA ayukti nathI, pathikanI pAsamAM hara oNTo.-nave./1990 For Private and Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paraMtu raNachoDalAla mAtra mAhitI ekatrita karIne ja besI rahe tevA na hatA, e atyaMta mahAvAkAMkSI ane mahenatuM hovA uparAMta pAkI gaNatarI karanArA hatA. A gaNatarIne AdhAre emane je lAge ke amuka kAma karavA jevuM che to ene e "jU'nI jema cITakI rahetA. A ja kAraNathI emaNe aneka pratikULa baLone sAmane karIne paNa amadAvAdamAM mila-udyogane pAye nAkhe. bIjuM daSTAMta paNa noMdhapAtra che. raNachoDalAla amadAvAda myunisipAliTInA pramukha hatA. eka prasaMge (1882) jyAre emaNe amadAvAdamAM pANI mATenA naLanI yojanA amalamAM mUkI tyAre amadAvAdIoe emane "dharama vaTalAI jaze' kahIne gALo dIdhI hatI, paNa bhAre virodha vacce paNa raNachoDalAla pate hAtha dharelI A yojanAne vaLagI rahyA ane amadAvAdamAM naLa tathA gaTaranI vyavasthAne dAkhala karIne ja e ja pyA. TUMka samayamAM ja A yojanAo lAbhadAyI puravAra thaI tethI je lokoe emane zarUAtamAM gALo dIdhI hatI te ja lokoe A janAone hoMzathI apanAvIne emane mATe prazaMsAnAM phula varasAvavAM zarU karyA. A vastusthiti raNachoDalAlanA mAnasika vyaktitvanI khAsiyato upara prakAza nAkhe che, je mAtra projakIya dRSTie ja nahi, paNa jIvananA bIjA kSetramAM paNa saphaLatA prApta karavA mATe jarUrI che. raNachoDalAlanA vyaktitvanI khAsiyato hatI UMcA prakAranI mahatvAkAMkSA, mahatvAkAMkSA prApta karavA mATe jarUrI tanatoDa mahenata, pAkI gaNatarI, paddhatisara kAma karavAnI Teva ane eka vAra ema samajAya ke amuka kAma karavA jevuM che te e pAra na paDe tyAM sudhI ene "junI jema cITakI rahevAne svabhAva. * gu. Iti, pari, kalakattA adhivezanamAM vaMcAyele nibaMdha, tA. 25-11-88 With best compliments from Deepak Nitrite, Lirnited Manufacturers of : * i) Sodium Nitrite ii) Sodium Nitrate iii) Dilute & Concentrated Nitric Acid iv) Ammonium Nitrate v) Blovel-Rubber blowing Agent vi) Hexamine vii) Guanidine Nitrate viii) Hydroxylamine Sulphate i x) Sodium Sulphate. A CLEAN ENVIRONMENT IS OUR LIFELINE AND PART OF OUR BUSINESS Regd. Office : Works: 9/10 Kunj Society, 4-12 GIDC Chemical Complex, Alkapuri, Nandesari 391 340, Baroda-390 005 Dist. Baroda. (Phone : 325113/325158) (Phone : 602331232233) (Gram : SELENICA) (Gram: SELENICA) (Telex: 0175-589 DNL IN) pathika-dIpesAMka -nave.1990 For Private and Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kerAnA pIra zrI gulAmaalIzAha zrI jagadIzacaMdra sI. chAyA, zreyasa', "patA kudaratakA calatA hai khudAke rAjhadAse, sadA baDhatA he karama, avaliyAke majhArese, cara apanI rahe balA, cAhe te, khidamata kare phakIrakI; kajAke TAla detI he duA rozana jhamIrAMkI." dharma ane saMskRtinA rakSaNa mATe khudA pitAnA phirastAone pRthvI para mokale che. AvA phirastAo potAnA jIvanakALa daramyAna lekane jIvanane sAco rAha batAve che. emanI duA paNa mAnavIne dhanya banAvI de che. ahIM evA ja eka pIra vize lakhavAnI preraNA thaI che. sUphI saMta: bhUja tAlukAnA kere gAme pazcima dizAe AvelI pIra zrI gulAmaalIzAhanI sapheda daragAha Aje paNa zAMti ane bhAIcArAne maunasamara saMdeza Ape che. pIrazrI gulAmaalIzAha IsmAIlI dharmagura pIrazrI ddInanA vaMzaja hovAnuM manAya che. e turkastAna aphaghAnistAna IrAna tathA siMdhathI pharatA pharatA gujarAtamAM dhULakA ane tyAMthI kacchamAM kerA AvyA hatA. kerAnI pavitra ane pratApI bhUmimAM ja emAM sthAyI thayA hatA. kerAmAM eka TekarI para vRkSa nIce eo rahetA, jayAM bhUtane vAsa ga . pIrane vaLI bIka zAnI? eo suphI saMta hatA, pitA sAthe Una(sUpha)ne dhAbaLo sakhatA. dukhiyAM ane pIDita emanA AzIrvAda levA AvatAM. pIrathI emanI mana:kAmanA pUrNa karavA. - brahmajJAna: vedAMta ane evA aneka gahana graMthonA abhyAsI evA pIra chIe hiMdudharma pratyenI lAgaNI "brahmajJAna" je graMtha lakhIne vyakta karI che. porabInA kahevAtA camatkAra ane brahmajJAnathI ke AkarSita thatA ane emanA anuyAyI banI jatA. TheTha kAThiyAvADa ane siMdhamAM paNa emanI khyAti vadhI hatI ane tyAM paNa emanA anuyAyIo banyA hatA. jo ke emane "pIra' tarIke pUjavA lAgyA. brahmajJAnano graMtha pIrazrInA hastAkSaramAM lakhAyeluM hatuM, e sAcavI rAkhavAmAM Avyo hato, paNa koI eka vakhate briTanathI AvelA eka abhyAsa mahilA maMca para cheA pavAnI zarate laI gayelAM, paNa pAcho mokalyo ja nahi. e graMtha jo Aje heta te dhAma che ane khAsa vRtti dharAvatA leke mATe ghaNuM ja mahatva banI raheta, e maMca abI lipi ane siMdhI bhASAmAM lakhAyela hatA ema kahe che. zrI. mArka karAyabhAI mahetAe pIrabAnI be racanA meLavI che. e graMthamAMthI keTalIka racanAo upalabdha che: " tuM hI. Apa savAro sAra zuM ane tAkI kare rANagAra; nenuM kAjala nehakA, piyu, karo galakA hAra. saghaLA sahAga ratana zira kasIe, tAkA neha jisa mahi laIe." gujarAtI ane hindI mizrita bhASAmAM racAyelI A racanAmAM bhaktane priyatamane maLavAnI jhaMkhanA che. satyane zaNagAra sajI, jyanemAM premanuM kAjaLa AMjI prabhunA gaLAne hAra banavAnI utkaMThA ema kaTe.-nave 190 pathika-dIpisavAMka 34 For Private and Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaNAya che. prabhu sivAya A saMsAramAM kaI sAra nazrI, arthAt prabhunI bhaktimAM tanmayatA dvArA prabhune prema soMpAdita karI zakAya evA dAva che. bhaktakaviyatrI mIrAMe potAnA pati paNa izvara ja che ema kahI, zaNagAra sajI 'paga dhUdharU bAMdha mIrAM nAcI thI" ema lakhe che, pIzrInI racatAmAM paNa satvanA zaNagAra sajjane Izvarane maLavAnI utkaMThA darzAvAI che. ee lakhe che : "kAjala la mukhathI kheAla, huMsI hasI lAge tisa mukha chela; tela laila zira kadhI sAre, tisa gale bAMhuDI piyA piyA re... piyu binA jo kare zaNagAra, tisa gale lAge jalada aMgAra; paherI AbharaNu leka na Ave, 'zA' soAtra sA kathU kara pAve ' khelavu tA }Ayala jevu mIThuM-mInA priya thavA mATe e jarUrI che. satyarUpI RRgAra sajI, priyatama prabhunA gaLe hAtha bheravI izvaramaya thaI jAya teA jasobhAgya prApta thAya, anyathA zakAra sajave paNa vyatha che, ADa Mbara che. izvaranI kRpA meLavavA zraddA jarUrI che ema emaNe lakhyuM che. A racanAmAne TUMka mArAMza che: 'anala ka'='e tu che.' mRtyunA agama-sa ketaH pIrazrI eka vakhata emanA putra akabarazAha sAthe karAMcI gayelA tyAM emane mRtyune agama-sa Mketa thaye! tethI emaNe tyAMnA potAnA anuyAyIone AjJA karI ke "mane karAmAM e TekarI para daphanAvo, jyAM huM dharmapadeza dete.' emanA nazvara deha to DhaLI paDayo. karAMcInA khAjAeAe te tyAM ja emane danirvAdha thAya e yegya lekhyu ane bIje divase e vidhi karavAnuM nakkI thayuM. kahevAya che ke tyAM camatkAra thaye! : jema saMta kabIranA mRtadehanA badale phUlane Dhagalo thaI gayA hatA tevu ahI paNa banyuM. savAre jyAre jatAAmAM sau jue che teA pIzrInuM zaba gAyaba hatu, paNa e sthAte klene Dhagalo paDayo hato, zaba te! kerA AvI gayu` hatuM, jyAM ema daphata- vidhi thavAnA hatA ! AthI karAMcInA kheAbhAIe paNa potAnI bhUla samajI gayA. tyAMthI emanA janAjo kADhI kerA lAvavAmAM Avye ane tyAM emanA zane pUrA mAna sAthe daphanavidhi thaye tathA pachIthI tyAM daragAhu badhAI. pIrazrInA jInnatanazIna thayAnI jANa thatAM emanAM dharmapatnI kerA mArthA, sa'. 1864 mAM emanA putra akabara huM muMbaI jatA hatA tyAre mAtra 15-16 varSanI karaze ravasthAmAM akALa acAnaka avasAna pAmyA. (akabarazAhane mAMDavImAM nAvelA tethI huM emanI daragAhe che.) A avasAnathI khIkhIne gho ja AghAta lAge..emaNe sa'. 1884 mAM deDa cheDaco tyAMsudhI ee pIrazrInI tuta pAse pUjA-sthAnamAM aneM sadAvrata calAvI samaya gALatAM, satra1 Aje paNa cAle che temAM jJAtinA kAi ja bhedabhAva lekhAte nathI. agAu sadAvrata cAlatu' tyAre e mATe joitI sAdhanasAmagrI para koI ja jakAta paDatI nahi tyAre gADAM ke anya kaI vAhana dvArA ke pagapALA jatA AvatA yAtrikA-mukte pAtharNa pANI ane mATInAM kArAM vAsaNa vagere tyAMthI maLI rahetAM. garIkhAte pratyekane 3 zera(76 tAla)nAM leTa mIkru DuMgaLI vagere apAtAM. tyAM prANI premanI hatyA nahAtI thI. daragAhanu' dazana : pIrazrInI daragAhanAM darzane javA mATe prathama tA UMcA paDathAra parathI pasAra thavu' paDe. e paDayAra 25 phUTa lAMbo ane 12 phUTa paheALA che. vacce vacce be aDhI ane traNa phUTa UMcA pAkA oTalA bAMdhelA che. aDI' eka meTA eTale 27 phUTa paheALA ane 37 phUTa lAMkhe che tene sau 'hujI mANIvALA' eTale kahe che. zrI mumANI mULa kerAnA hata!, paNa badhA2e mubaI pathika-dIpAvsavAM eMTo.-nave. 1990 35 For Private and Personal Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasatA hatA, emaNe e oTale baMdhAvyuM che. enI uttara tarapha eka paraba rAkhavAmAM Ave che tene kharca zrI habuANu bhagavatA. Aja paNa emanA vaMzajo prativarSa meLAmAM parabane kharca bhogave che. paDathAra oLaMgI nAkAmAMthI pasAra thaIe tyAre pIrazrInI daragAhanI bhavyatAnAM darzana thAya, pacIseka pagathiyAM caDatAM 125 phUTa lAMbe ane 35 phUTa pahoLe oTale Ave che tyAM uttara tarapha paMcatane pAka a.sa.nI jagyA che tema mAne makabaro che te pIrazrInI hayAtImAM baMdhAye hevAnuM kahevAya che. paMcatana pAka sthAnakamAM (1) hajharata mahaMmada, (2) hajharata alaya salAma, (3) phAtamA, (4) hasana ane (5) husenanAM sthAnaka che. daragAhane prathama daravAje tAMbAne ane bIje cAMdIne che. alabatta, taskaroe ene hAni pahoMcADI che. daragAhamAM pIrazrI ane emanAM dharmapatnInI daragAhe AvelI che. ("kezane kajo" nAmanA pustakamAM A vize vistRta mAhitI che.) daragAhanI bahAra 62 phUTa lAMbe ane 4 phUTa pahoLo eka che. tyAM vaye pIrazrInA putra akabarazAhanuM sthAnaka che te traNa phUTa lAMbuM ane sADA cAra phUTa pahoLuM tathA traNa phUTa UMcuM che. tyAM paNa prathama te pIranI daragAha jevI ja meTI daragAha ane kube karavAnI yojanA hatI, e. mATe pAye paNa bharAI gayuM hatuM, paNa ema karavAthI meLA vakhate jagyAnI saMkaDAza thaze, pravAsIone khulI havA paNa nahi maLI zake, e vicArathI e yAjanA mAMDI vALavAmAM AvI hatI. daragAhanI AsapAsa prAMgaNamAM eraDAonI hAranI hAra che tyAM meLA vakhate pravAsIo utArA kare che. ahIM nagArakhAnA uparAMta vizrAma levA mATe chataraDI paNa che. daragAhanI bahAra nIcAmAM khajAnuM kabrastAna che tyAM keTalIka kabara para jJAnathI sabhara zAyarIe lakhI che. pANInuM eka paraba daragAhanI bahAra pathAra para rahetuM tema eka paraba nAkAnI aMdara paNa rahetuM. saM. 1989mAM muMbaIvALA zeTha phAjhalabhAIe emanA mahUma pitAjI zrI. alArakhiyA vizrAmanA AtmA(ha)ne kalyANa arthe paraba baMdhAvI ApyuM, jeno kharca eo e samaye bhogavatA. agAu tyAM chata nahatI tyAre mAthe kapaDuM vIMTALIne paNa paraba calAvatA. pIrazrInI daragAha pAse bagIce ane kR paNa hatA. (saujanya "kerA kajiyo' pustaka) meLe gaI kAla ane Aja : sADAtraNaso phUTa UMcAI para AvelI pIrazrI nI daragAha khullI havA khAvA mATe yogya sthaLe che. "so davA, eka havA' e kahevata mujaba ghaNuM daDI o ahIM rahI rogamukta banyAM che. prativarSa caitra mAsamAM ahIM meLo yojAya che te traNa divasa cAle che. daragAha para na vija caDAvavAnI vidhi koI paNa jJAtijana karI zake che. meLAmAM hindu musalamAna eka thaI utsAhabhera bhAga le che tyAre ke mI ekatAnAM anerAM darzana thAya che agAu ATha divasa sudhI e meLe jAte tyAre chellA divase vividha deDadhoe jAtI, jemAM (1) 'TenI hAra, (2) kAvara che benI, (3) nAnA kadanA ghaDAo , (4) baLadagADIonI ane (5) mA rAnI, jemAM prathama vAra spardhAmAM vijetA thanArane cAMdIne hAle ane puruSanI deDaspadhAmAM vijetA thanArane rU. 1ra1 nI kiMmatanAM kapaDAM bApavAmAM AvatAM. A InAmonI rakama phALo karI ekatra thato, paNa pachIthI keTaloka samaya e kharca mULa sugharInA, paNa dhaMdhAthe TAMgAnikA vasatA zeTha osamANa hArU na lenAra pate bhegavatA. Aje paNa AvI kaI padha javA utsuka heya te daragAhanA TrasTIo sahakAra ApavA tatpara che. rAtre kavAlIonI ramajhaTa mANavA jevI hepa che. The. mUpazALA, kerA-370730 38 kaTe--nave.1990 pathika-dIpotsava For Private and Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir taLAjAne gAlaNu vALA (P) [lAkavArtA] saurASTra pradezamAM eka kahevata pracalita che te nIce mujaba che : 'mUA gADAM bhare.' enA sa'da'mAM eka dehA maLe che : "adha mUDI adha kAla, Ubhe dhara Avu nahIM ! mUA pachI mAla, gelaNu mara gADAM bhare." eka jUnA pustakanA pAnA upara najara gaI, vArtA vAMcavAmAM AvI,1 eka samaye vizALadeva vAdhelAnA samayamAM taLAjAmAM gelaNa vALA nAmanA rAjavI hatA, enI sattA taLAjA-vALAka pradeza upara hatI. gAlaNa vALAne pATaNapati vizaLadeva sAthe maitrI hatI kAI samaye gAlaNu pATaNapatinA mahemAna banyA. emAM eka divasa te mitro dhaiDesavAra thaIne pharavA gayA tyAM vizaLadevanI najara sugharInA mALA upara paDI. sudharIe eka vRkSatI DALe mALA banAvela te tyAMthI bhagAvIte bIje dvivase sabhAmAM rajU karyAM ane kahe : "sAma tA! jue, A nAnuM pakSI hovA chatAM ene Izvare kevI buddhi ApI che ! keInAthI paNa na khate teve mALe gUMthIne banAvelA che. Ave mALA manuSyathI kaipa na banI zake.'' tyAre gelaNu vALA UbhA thaEne melyA : "mahArAja, manuSya e prabhunI pratikRti che. nara cAhe / kAMI paNa karI zake. karyAM kSudra pakSI ane kA manuSya ! ApanI AjJA hoya tA hu` mALe gUthI ApuM." rAjAe gelagute eka mAsanA samaya ApyA, satra vAta prasarI gaI, ravAsamAM paNa vaDArA mAraphata vAta paheAcI. vizaLadevanI eka rANInu nAma netrama hatu. teNe paNa A saMvAda sAMbhaLye, tethI geralaNa vALAne jovAnI abhilASA che. darabAra zrI bhAjavALA pachI mAla, gelaNa mara kAi paNa yukti laDAvI rANIe enu darzana karyuM mADu pAmI chatAM viyAvuM ke jevAM rUpa che te pramANe guNavAna che ke nahi enI pratIti mALAnI gUMthaNIthI thaze. eka mAsa pUrA thayA. gAlaNe sUtrarInA mALA jevA ja Abhekha mALeA banAvIne e vizaLadevane bheTa dharyAM. e joIne sarve sabhAsado stabdha banI gayA, vAha vAha pokAravA lAgyA. rANIvAsamAM jANa thatAM netrame e maLe jovA mATe magAge. netrama prasanna thayela, paNa mALAnI gU thaNIthI te mugdha thaI gaI, tyArabAda kaheNu mAkahyuM : pathika-dIpAsavAMka mahipata, ziranA maDablyu' che| zAbhAne sajja, tetramA tu taMtra che, e viSNu avara agrAja || vizaLa vAra jI vAM, maLI khIra chuM. mAna, golaNa haMsa sameA gaNAM, kraro jUjavAM kAma zA sUriyu ja sagA, korDa mALA karatiyuM, gUMthaNya gaNiyAMha, dhanya taLAjAnA dhaNI !!! mahipata vizaLa meDa, zIza huMdA zAbhAgarA, paNa netrama-netra sa MjoDa gaNIe gaNusara, gAlaNI ||4|| okaTo.-nave. 1990 For Private and Personal Use Only gelanu rUpa joIne tA gAlane vaDAraNa bhArata 37 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org www.kobaur Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vizaLa jaLa, huM je vAM, gelaNa haMsa gaNeja, tuM aLagAM kara teja, gaNa bhagavyane, gelaNA ApA golaNa mALA gUMthiye, mana gUMthANe meya, nara avara-zuM ne'ya naDe netramane have ! " [ (1) meDa-mukaTaamrAja-agrAhya. (2) vAri-pANI. khIra-dUdha. (4) gaNatara-guNavAna. (5) pai-dUdha (4) avara-bIjA neDa-sneha, ] patranA javAbamAM kAgaLa lakhI rANIne ghaNI ja samajAvI. enA javAbamAM rANIe eka dahe mekaH "huM motI, tuM haMsa, bhAve bhogavyane, bhalA, vAyasane heya vaMza, gaNuM na dhe, gelaNa || [ () vAyasa-kAgaDe. ] e vakhate golaNa vALAe lakhyuM ke "jo tuM premasaritA che te huM taLAje sAgara banIne beThe chuM. cAlI Avya." netra yAtrAne bAne pATaNathI nIkaLIne taLAjA pahecI gaI. vizaLadevane jANa thatAM taLAjA upara caDaze. golaNane kaheNa mokalyuM ke "rANAne soMpI Ape, nahi te vALAka pradezane ujajaDa karI nAkhIza." golaNe netramane soMpavAnI nA pADI. laDAI thaI. gelaNa jIvate pakaDAyo. netramane meLavavA golaNanI ribAmaNuM zarU karI, paNa gelaNa na mAnyA. tyAre ene kahevAmAM AvyuM ke "teM netramane kyAM chupAvI che e batAvI Apa ane sepI de te ajaya-vacana ApI taLAjAnI gAdI pAchI suprata karI dauM." vacana dIdhuM chatAM golaNa na mAne. pachI te gelaNa upara gADInAM hAlara hAMkI mRtyudaMDa ApavAnuM nakkI karyuM. jyAre gADAM calAvavAnI badhI taiyArI thaI gaI te TANe golaNa nIce mujaba che : adha bUDI adha vAla, Ubhe dhara ApuM nahi, mUA pachI bhAla, golaNa bhara gADI phare [ (8) mara-bhale. ] gelaNa vALe motane bheTayo. hakIkatanI daSTie vicAratAM A majAnI datakathA ja lAge che. Avo koI paNa prasaMga banela heya evuM gaNavuM azakya lAge che. pATaNanI gAdI upara vizaLadevane rAjya-amala I.sa. 1243 thI 126 3 sudhI (vi.saM. 1299 thI 1319)ne Ave A samayamAM taLAjA upara vALAonuM zAsana nathI, I.sa. 1203 te jagamAla maherane lekha jotAM taLAjA upara jagamAla adhikAra bhagavate have, kAraNa ke jagamAla mahera 1203 mAM taLAjAma maMdira baMdhAve che. je enI hakumata na hoya te maMdira baMdhAve nahi. pAchuM taLAja evuM tIrtha nathI ke enI hakumata heya chatAM maMdira baMdhAve Ama vicAratAM e nirNaya upara AvavuM paDe che ke I.sa. 1203 pahelA taLAjA vALAonA hAthamAMthI chUTI gayeluM. vizaLadevanA zAsana vakhate taLAjA upara koI paNa vALA-vaMzanA rAjAnuM [anu. pAna 48 nIce eNka -nave./10 pathika-dIpesavAM - 38 For Private and Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vaTane khAtara... kikathA) zrI caMdrakAMta paTela bAnA barachaTa dhArALa pradeza upara saMdhyAnA oLA UtarI rahyA hatA. sUraja-nArAyaNa pitAnI ratavaraNI AMkhe nicovI, rakta TapakatI kAyAne saMkelI vIra yoddhAne zobhe tema thAkelA atithinI mAphaka avaninA peTALamAM samAI javA jhaDapathI Daphe bharatA AgaLa vadhI rahyA hatA. A vagaDe dhIme dhIme sunakAra thato rahyo hate. di jhAvajhaDa hate. saM. 1720 ne e a hatA. tyAre AjanuM vADAsaDuM "vADalapura' tarIke oLakhAtuM khebA jevaDuM gAmaDuM hatuM. gAmamAM sunakAra chavAI gayo hato. mANasanAM me paranuM hIra haNAI gayuM hatuM. nara vinAnA caherA laIne beThelA vADalapura upara AphatanA paDachAyA tarI AvyA hatA. bAmAjI gAyakavADa ane mANAvadaranA navAba kamAluddInanuM sainya yuddha karavA mATe eka thaI vAlanA kAMThA upara DerAtaMbu tANa paDayuM hatuM. vADalapuranA aDIkhama AhIra DAMgara kAMdhA ane nAgapALa taraphathI khaMDaNI bharavAmAM nahotI AvI. A ja kAraNathI yuddhanA maMDANa thayAM hatAM. - rAtano bIjo prahara thavA AvyuM hatuM. vADalapuranA bAlavI mAnA maMdiramAM ghaMTArava thavA mAMDyo che. eka ekavIsane bhAre paDe tevA Abhane TekA denArA aDAbIDa AhIronI bhIDa jAmI che. maMtroccAra ane stutio bolAya che. maMdirane ghUmaTa muMjI rahyo che. kavi bAreTa hamIrajI stuti gAI rahyA che: "ciMtA-baghana-binAsanI ne kamalAsanI sakata, vIsahathI haMsavAhinI mAtA deha samata. devI vakaLa vasiye isavarI, mADI vakaLa vesiye isavarI." thoDI vAre zAMti patharAI, aDIkhama AhIra bAlavI mAtAjI pAse jANe bALaka thaIne hAtha joDI UbhA che..kaI kaInI mUche vI chInA AMkaDA jevI vaLa khAI AMkhene AMbI rahI che, te koInI lIbunI phADa jevI lAla ratumaDI AMkhe dUra chatAM naramAza dekhADI rahI che. pAMca hAtha pUrA ane zarIra lathabatha evA AhIra aTANe mAtAjIne caraNamAM mAthAM namAvIne jhUkI gayA che. mA.... mA-bhA...evA aMtaranA pikAre maMdiranA ghumaTamAM guMje che. "bhAye.hamIra bAroTe sau bhaNI najara nAkhatAM umeryuM. bhAI DAMgara kAMdhA, bhAI nAgapALa, bhAI jaLu, arajaNa, kAnA, rAyamala... ApaNA saunI mAthe aTANe AphatanA DuMgarA khaDakANA che, ApaNe keInuM ye bagADyuM nathI, paNa ApaNu para aTANe rAjanA khaphA najara che. ApaNe saMdhAya paNa (pratijJA) je mAtAjI pAse ne hIma-khIma A mAmale patAvI gho." "hA, maLI mA." badhA hAtha joDI UbhA rahyA. bhale bIjuM paNa ame laIye che ke jyAM lagaNa zatrune harAvazuM naMI tAM lagaNuM ame gAmamAM pAcho paga mUkazuM nai." prAgaDanA derA phUTayA. ravibhANa pRthvInuM peTALa cIkI bahAra AvyA tyAre vADala nadInA pANImAM pacIseka AhIra javAne ane hamIra bAroTa pANInI aMjali bharIne suryadevane artha ApatA namana kare che; pathika-dIpesavAMka e na ./1990 For Private and Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhale UgA bhANa, bhANa, tumhArA bhAmaNA, maraNa lagaNa mANa rAkhe, e kazyapa rAuta...!" hamIra bAroTa pANInI aMjali mUke che tyAM gAmamAM rIDitha thayo: ghera gherathI cha mATI heya I saMdhAya nIkaLI paDe. DI vAramAM to hAtha AvyuM hathiyAra laI AhIronA dUdhamaliyA javAne, buddAokhamakAre jANe ghAva detA-mAtanA mobhIo ekasAmaTA vachUTayA ..dharatI dhagavA lAgI sAme chAvaNImAM raNazIgAM phUMkAvA lAgyAM. kaDAyA, arabI, makarANI, kherAsA evA jAtajAtanA pANI paMtha ne Abhane Teko de tevA ghoDAo upara gAyakavADI ghoDesavAre ane makarANIo....hara hara mahAdeva...yA..allAhavA khudA-rahama. rahama...karatA asavAra thayA, je moralIdhara...je seminAtha. je bAlavImA.. evA aMtaranA UMDANamAMthI sarI paDelA pikAra sAthe AhIra ddhA raNajaMgamAM tUTI paDyA, sAmasAmA ghA thavA lAgyA. eka jaNa ekavIsane bhAre paDe che. eka eka jaNa maNiye thaIne raNabhUmimAM ghUme che. tyAre kavi hamIra bhalakArA kare che..khammA, DAMgara kAMdha.. khammA...khammA, bApa nAgAjaNa...dhanya..dhanya, bApa nAgapALa, vAha vAha, mArA sAvaja jaLu, "saraNa trANu sahasI aDaLa, vacana eka raNa buddha khelADI khAga tyAga ra, ve rAjapUta vizuddha" bhale bApa nAgapALa...bhale bApa kAMdhA...joje, pAchI pAna ma karatA, na I rirAna bhagavAnanA nA mane DAgha lAgaze, bApalA...raMga maLada raMga re nAgAjaNa.. nAgAjaNanuM eka aMga chUTuM thaI gayuM che. e eka hAthe talavAra laI vAvAjhoDAnI jema dumane upara dhasI rahyo che. enA moDhA upara lohInA ragaDA...riyAnI jema dhakha dhakha...vahI rahyo che, jene eka hAthe e lUchatA jAya che. pitAnA gAmanI rakSA kAje ne vaTane khAtara e AhIra javAnaDAe duzamana mAthe soI jhATakIne janoIvaDha ghA karatA jAya che. bapora thatAM te ghaNA AhArI ne sanyanA mANase khapI gayA...trAsa ...trAsa..varatAI rahyo. "Ava.. Ava, samarakhAna saradAra bApa, tuMya AhIranAM pANI jete jA." ATaluM kahetA DAMgara kAMdhe talavAra laI saradAra sAme gaDagaDatI haDI kADhI, soI jhaTakIne bhAlAne gA karyo, paNa cakera se .e vakhata pArakhI nIce namI gaye, vAra khAlI gayo. yA...alAhavA khudA..pakArane samarakhAna bhUkhyA varunI mAphaka DAMgara upara kUdI paDyo. nAgAjaNa madade game te e paNa be-cAra zatrune DhALIne DhaLI paDyo. vADalapuramAM sannATo chavAI gaye. gAmamAM kikiyArI zeThI. AhIro maraNiyA thayA. bAbI sainyane saradAra samarakhAna pAchuM vaLIne jue che tyAM IMdranI apasara jepI kamaLa chAM karaDIevI AhIrANIo Data Ave che. koInA hAthamAM sAMbelAM che, te keInA hAthamAM nAgI talavAre che, te koInA hAthamAM barachI bhAla surajanAM kiraNamAM camakatAM Ave che. jogamAyAo jANe ramavA nIsarI hoya ema jaya je bAvA... jaya bhavAnI nA pati sAthe raName kAThiyAvADI seranuM khamIra jhaLakAvatI deTa melaDI mAve che, [anusaMdhAna 5. 44] Te-nave.1990 pathi--dIpabhavAMka For Private and Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rasa- ta (lokakathA) zrI ThAkarasI pI. kaMsArA "eka javAla jale tuja nenanamAM, rasa-jAta nihALI namuM huM namuM ! eka vIja jale nabha-maMDaLamAM, rasa-reta nihALI namuM huM na !" kavi nAnAlAla- jyA jayaMta" kacchanA aMjAra zaheranA gaMgAnAkA bahAra pUrvamAM A vare eka kilo mITara dUra eka jUnA vakhatanuM sthAnaka Avela che te jesala-toralanA sthAnaka tarIke seMkaDo varSathI vikhyAta che. dara varSe rautra sudi pUnamane roja ahI meLo bharAya che ane kacchamAMthI jesala-pAtarA tarIke oLakhAtA jADejA rAjapUte tathA anya leke tema saurASTra taLa-guja rAta ane rAjasthAnamAMthI aneka bhakto tathA astika jesalatoralanI samAdhinAM darzana mATe yAtrAe AvatA hoya che. A saMbaMdhamAM A nIce darzAvela gavAtuM bhajana vikhyAta che "belIDA, hAlene aMjAra, evI jAtarA karavI te jela pIranI re he che." A jesala tathA teralanAM janmasthAna javane tathA samaya vize judI judI daMtakathAo jUnA samayathI kacchamAM temaja saurASTra tathA rAjasthAnamAM pravarte che. kaccha ane khAsa karIne aMjAramAM pracalita daMtakathA pramANe jesala jADejo eka rAjakumAra hato ane paI paNa kAraNasara e luTAra banelo hato tathA adhama jIvana gALatA hatA. kaccha temaja saurASTra vagere pradezamAM lUMTaphATa karIne e aMjAramAM gaMgAnAkA bahAra Avela kAjalIvana tarIke pahelAM eLakhA nA AmalInAM vRkSonA gIca jaMgalamAM Avela potAnA sthAnamAM AvatA ane raMga-rAga mAne. eNe eka vakhata kAThiyAvADamAM eka gAmanA garAsiyA sAMsatiyA kAThI pAse "terI' nAmanI eka pANIdAra ghaDI hovAnuM jANIne tathA enI prazaMsA sAMbhaLIne e cAravA mATe enA makAnamAM eka ja madharAta vakhate praveza karyo. e vakhate e zAktapaMthI bhakta sAMsatiyAnA makAnamAM bhajanane kAryakrama cAlu hato tethI bhajane pUrAM thAya ane tyAM bhegA thayela bhakta cAlyA jAya tyArabAda ghaDI corI javI evA IrAdAthI jesala dheDInI gamANamAM ghAsa nIce chupAIne paDI rahyo. ajANyA mANasane gamANamAM chupAyele joIne, ghaDIe camakIne avAja karavA parathI sAsatiyAnI juvAna patnI terala u rAMde gheDI pAse AvI ane gamANamAM vadhu ghAsa nAkhyA bAda gamANamAM khIle DhIla thaI gayela hevAne aMdhArAmAM bhAsa thavA parathI tarale khIle jamInamAM vadhu majabUta besADyo, paNa acAnaka rIte e khIle jesala gamANamAM jyAM chupAIne sUte hatA tyAM enI hatheLImAM khUMpI gayA bAda jamInamAM kheo hatA. je sala majabUta manane AdamI have tethI eNe pIDAne gaNakArI nahi ane paDI rahyo. - bhajane pUrA thayAM ane leke cAlyA gayA bAda sAMsatiya tathA tenala gharamAM aMdara jatAM hatAM tyAM ghoDIe pharI vAra avAja karavA parathI sAMsati ghaDI pAse gayo ane gamANamAM keI jherI jaMtu hoya te tapAsa karavA gamANa para najara karI tyAre jesalane tyAM paDI rahela joIne koI garIba mANasa te haze ema samajaje, paNa e ja vakhate jesala ekadama Ume thaye ane lehIthI kharaDAyela khIlA sAthe bahAra AvyA. e dazya joIne kAThI stabdha bane, ene ghavAyela AdamI tarapha atyaMta anukaMpA UpajI. toralanI bhUlathI Ama banyuM hatuM ema jaNAvyuM tethI eNe jesalanI mAphI mAgI ne ene je IcchAthI e tyAM AvyuM hatuM te vastu mAgI le che ane pote ApavA taiyAra hovA jaNAvyuM. jesala Ama bahAdura ane nIDara AdamI hato, paNa pApamAM gaLADUba DUbela levAthI nirdaya ane bhayaMkara pathika-dIpe vAMka eNkaTe.-nave.1990 For Private and Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tathA strIonAM sauMdaryane zikArI banyo hato, terala e vakhate tyAM UbhI hatI. enuM adabhuta lAvazya nihALIne e lubdha banyo. sAMsatiyAe ene varadAna mAMgavAnuM kahetAM eNe te pote e suMdarInuM apaharaNa karavA mATe AvyA hatA ema jaNAvIne taralanA hAthanI mAgaNI karI. pote prakhyAta luTAra jesala jADeje hatuM ema paNa garvathI uccAryuM. pati-patnI bhakitamaya pavitra jIvana gALatAM hatAM. kAThI sAMsatiyA para vacana pALavAnuM dharmasaMkaTa AvyuM hatuM. tenA manamAM e adhama vyaktimAM koI ucca A mAne pApamAM avagati pAmate ane duSkarmo karIne bIjAone duHkha tathA trAsa ApIne pitAnuM durlabha ane kiMmatI manuSyajIvana veDaphI nAkhate uttama mAnavI jovAmAM AvyA. ene uddhAra karavAnI potAnI pharaja hatI ema teralane lAgyuM. eNe patine samajAvIne jelanI sAthe javA kabUluM. jesala sAMsatiyA kAThInI pa ii tera u "tera" pANI tathA enI "tArI" nAmathI vikhyAta cheDIne pitAnI sAthe laIne cAlI nIkaLe. ene potAnA vatana kacchamAM javuM hatuM ane tethI jela najIkanA eka baMdarethI eka vahANamAM teralane laIne paDayo. mArgamAM telane vaza karavA mATe eNe ghaNA prayatna karyA tathA bIka batAvI, paNa tarata enI malina vRttine tAbe thaI nahi. have jyAre jesale enA para atyAcAra karavA pravRtti karI tyAre dariyAmAM ociMtuM te kAna jAgyuM. jotajotAmAM te pracaMDa mojAMothI nAva DolAyamAna thaI UThI tathA e thoDA vakhatama ja dariyAmAM DUbI jAya e maya jatAM luTAre jesala ati gabharAvA lAge. te ene dhIraja rAkhavA kahyuM ane pitAnAM pApano ekarAra karIne dilapUrvaka pazcAttApa kare te bacI jaze evo vizvAsa Apo. tarale A vakhate jesalane karela upadeza tathA jesalane pazcAttApa ane pApane ekarAra nIcenA bhajanamAM vyakta thayela che : "pApa tAruM parakAza, jADejA ! dharama tAro saMbhAra re! tArI beDalIne bUDavA nahi dauM. jADejA re! ema kerala kahe che . lUMTI kuMvArI jAna, satI rANuM ! laTI kuMvArI jAna re...! meM sAtavIsa meDabaMdha mAriyA, taLAdi re! ema jesala kahe che jI. teDI sarovara-pALa, keLAMde! meM teDI sarovara-pALa 2. meM gaudhaNa tarasyAM vALiyAM, te bAda re! ema jesala kahe che cha. jeTalA mAthAnA vALa, satI rANI ! jeTalA mAthAnA vALa re, eTalAM vikarama meM karyA, keLAMde re! ema jesala kahe che che." jesalanA haiyAmAM pastAvAnAM pUra UmaTyAM hatAM. pitAne tamAma pApone ekarAra karIne, hatyane pazcAttApanA jaLathI sApha karI ne eNe cokhkhuM karyuM hatuM. eNe adhama evA pitAne tAravA teralane Aje vabharI vinaMtI karI. terala enA tarapha atyaMta karuNA ane lagANumaya bhAvathI joI rahI hatI, jesala vilApa kartA enI pAse DhaLI paDyo. eTalAmAM tophAna paNa ekadama zamI gayuM, paNa zAMta banyAM, nAva saraLa rIte pANI upara taravA lAgI ane be ghaDI bAda kAThe AvI pahoMcI. tyArabAda jesala tyAMthI telenI sAthe aMjAra gAme AvyuM. gAmanI bahAra dUra Avela kajajalIvanamAMnA pitAnA junA sthAnamAM jevuM tathA tela sAthe rahevA lAgyAM ane pavitra jIvana gALavA lAgyAM. sAdhujIvana sAthe ceDI khetI paNa karatAM ane dararoja sAMje bhajana gAtAM. koI kAI vAra sAdhu saMte emane tyAM AvatA ane utaratA. 41 eTe.-nave.1990 pathika-dIpiTsavAMka For Private and Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A vakhate aMjAramAM sadhIra zeTha nAme eka vaNika vepArInI khvAja sakasa vagere mAtra vecavAnI meMdInI dukAna hatI. jesala tathA tarala rAtre bhajana kara tyAM ghaNI vAra nAstika le ke paNa AvatA. pavitra jIvana gALatAM hovA chatAM e zaheramAM kaIka emanA vize vaku paNa bolatAM ane rUpALI oratamAM lebhAIne bahAravaTiye verAgI banyo hato ema paNa keTalAka jaNa emanI TIkA karatA. eka raja thaDAka sAdhuo jesala-toralanA sthAna para AvyA emanA mATe bhojananI vyavasthA karavI hatI, paNa gharamAM pUratuM anAja tathA bIjI sAmagrIne abhAva hovAthI vaNika sadhIra zeThanI dukAne torala sIdhuMsAmAna udhAra levA mATe gaI. sadhIra zeTha vidhura hatuM ane je jesalathI Darate hatuM te paNa torala suMdara hatI ane sIdhA-sAmAnanI jarUra hovAthI pote ene pralobhana Apaze te e vaza thaze ema samajIne sadhIra zeThe enI pAse ayogya mAgaNI karI. telane kheda thayo. eNe e havaza vaNikane pitAnA tapobaLathI uddhAra karavA mATe prayatna karI jovA vicAryuM. teraze e vaNikane pote ene tyAM rAtre ekalI AvIne enI IcchA pUrI karaze ema khAnagImAM jaNAvyuM ane sIdhuM-sAmAna laIne potAnA sthAna para AvI. sAdhu saMte jamIne cAlyA gayA. rAtre ociMto varasAda paDavA lAgyo ane zarato kAdavathI kharaDAyela banI gayo. tarale jesalane badhI vAta karI ane pachI varasate varasAde e ekalI sadhIrane ghera paheAMcI. sudhIrane AzA na hatI, paraMtu terala vacananuM pAlana karavA mATe sAro varaso varasAde AvI pahoMcI hatI, eTaluM ja nahi, paNa eNe paherela vastro koI paNa bhInAM thayAM na hatAM, tadana kara hatA, paLa paNa kAdavathI kharaDAyA vinAnA sApha hatA, e joIne sadhIra acaMkhe pAmyo. ene e strImAM alaukika mahAzaktinAM darzana thayAM ane eNe ekadama jamAna para DhaLI paDIne, satInA caraNone sparza karIne mAphI mAgI. eNe khUba pazcAttApa vyakta karIne potAnA jevA pI jIvana-adhama mAnavIne tAravA mATe ArjavabharI vinaMtI karI. lekakavie Ama gAyuM che : rale traNa nAriyA, sati ne sadhIra, jesala jagane ceTa, tene paLamAM kIdhe pIra." jesala tathA tela vize upara pramANe pracalita lekakathA janatA mAM vizeSa pramANamAM manAya che. uparanA banAva pachI thoDAM varasa bAda jesala tathA tere samAdhi lIdhI hatI tathA sadhIra zeTha bhakta banela teNe paNa samAdhi lIdhI hatI. e samAdhio aMjAramAM jesala-toralanA sthAnamAM Avela che. jesala jADejo IsvI sanane teramA saikAmAM thaI gaye ema kahevAya che. saurASTra rAjasthAna tathA kacchamAM zAkta saMpradAya athavA zaktipaMthanA hiMdu sate rAmadevapIra, rAvala mAladeva tathA rUpAMde, gaMgA satI vagerenAM bhajano pracalita che, e arasAmAM kacchamAM jesala tathA torala pIra ane saMta tarIke pUjatAM hoya te paNa banavAjoga che. telanAM saMkhyAbaMdha bhajane gavAya che ane ene guja. rAtanI Agha kavayitrI tarIke paNa keTalAka gaNAve che. kacchanA muMdrA tAlukAnA jADejA garAsadAro paikI keTalAka pitAne jesala-pitarA tarIke oLakhAve che ane eo jesalane pitAnA pUrvaja tarIke mAne che tathA jesalanA sthAnake dara varSe darzane AvatA heya che. saurASTra tathA rAjasthAnamAM telanAM utpatti tathA jIvana saMbaMdhamAM keTalIka anuzrutie tathA daMtakathAo kacchamAM pracalita che tenAthI judA prakAranI pravarte che. keTalAka ItihAsalekhake e badhI daMtakathAonI noMdha karela che. sArAM nIce pramANe che. pathika-dIpatsava Te,-nave.1990 For Private and Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAravADanA eka sutAre lAkaDA nI eka pUtaLI banAvI hatI. mAravADanA dIMdavANA gAmanA bhaTTa rAjapUta sAMsatiyA pAse e pUtaLI hatI. e mAtAjIne bhakta hatA. enI pAsenI e pUtaLImAM guru ugamasI nAme sAdhu puruSe jIva mUko ane tethI e suMdara kanyA banI hatI ane sAMsatiyA pAse pAlitA putrI tarIke rahetI hatI. tyAMnA rAjA lAla paMDita e kanyAnA vajana badala tenuM sAMsatiyAne ApIne e suMdarIne paraNyA hatA. enAthI toLAI tetha e taLI' kahevAI tathA kASThamAMthI suMdarI banI tethI e "kAThiyANI" kahevAI. bIjI daMtakathA pramANe kAThiyAvADanA salaDI gAme rahetA bhakta sAMsatiyAe guru ujamasInI rajAthI aNagAragaDhamAM rahetA sAva sadhIrane taLI nAme kanyA sAMpI hatI. ene cAravA luTAre jesala jADeja AvyuM hatuM. e vakhate khIla enA hAthamAM dharabAI gayo hato. e vabate guru ugamasIe sAva sudhIrane Ama kahyuM hatuM : "tALI tAraNahAra, prargaTAvI paramezvare, sAsatiyo saradAra, hiMdavANAne dezapati, karaNabhakti vistAra, AvI jAti pAvaze, sAva sadhIra saciyAra tAraze jesala kacchamaMDale." teralanAM racela kahevAtAM bIjA ghaNAM bhejane parathI jesala torala aMjAramAM sAthe rahIne pavitra jIvana gALatAM hatAM ane saMta tarIke lekamAM pUjAtAM eTaluM spaSTa che. tela sAMsatiyAnI patnI ke putrI ane jesala enuM apaharaNa karIne aMjAra lAvela hatuM ke bIjI rIte eTale ke sAMsatiyAnI saMmatithI e vize daMtakathAomAM matabheda tathA virodhAbhAsa che, paNa aMjAmAM pracalita lekakathA vadhu vizvanIya manAya che. astu The. gaMgAbajAra, aMjAra-370110 (ka) So [anusaMdhAna pAna 38 thI) yA allAha. khudA...tAlA...A ze gajaba...! hamaNAM mAra makarANI sainyanA hAthe A jogamAyAe resAI jase. hama.rahema." evA avAje sUbAnA mukhamAMthI TapakI paDayA. "are koI Ane pAchI vALo. koI A mAvaDiyuMne samajAvo... abhI mara jAyegI...kAI manAla Ina orate..." samara khAna vyAkuLa thaI UThayo. kayAM gayo kapAtara tarakaDa...mArA vIrA DAMgara kAMdhAne mAranAra ema dAMta kacakacAvatI AhIrANIo yuddhamAM kUdI paDI. khammA....khama.devala....khammA...nAgabAI" evA bhalakArA UThayA...pharI yuddhanI raMgata jAmI. duzmananuM sainya trAhimAma pokArI gayuM, sAMja paDI chatAM AhIrANIoe sUpanA saune gAmamAM AvavA na dIdhuM ne ema ja sattAvIsa AhIrANIoe paNa gAmane khAtara temaja pitAnA vaTane khAtara pitAnAM lIluDAM mAthAM vadherI dIdhAM. Aje vADAsaDAnA pAramAM sattAvIsa AhIra vIrAMganAone temaja sittera AhIra vIro ane kavi hamIranA pALiyA e jamAnAnI yAda apAvatA UbhA che. The paTela peInTara lauTa, sTezana parA zerI 1, mANAvadara-362630 kaTe.-nave.1990 pathika-dIpaka For Private and Personal Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sunayanAno sapATo zrI caMdrakAMta na, bhaTTa "amerikAmAM grIna kArDa dharAvatA eka vaNika kuTuMbane zikSita yuvaka zazikAMta zAha saMskArI vaNika kuTuMbanI kanyA sAthe lagnagraMthithI joDAvAnI IcchA sAthe phakta eka ja mAsa mATe bhArata Avela che. kebineTa sAIjhane pheTa sAthe nIce darzAvela vigata sAthe peTa bekasa nambara 15, amadAvAda mukAme patravyavahAra kara. "InTaranyU' mATe agAuthI jANa karavAmAM Avaze: 1 kanyAnuM pUrepUruM nAma, 2 abhyAsa, 8 vAna tathA 4 rUci temaja anya koI vigata sAthe lakhe." amadAvAdanA prakhyAta dainika "saMdeza"mAM uparyukta jAherakhabara yuvakanA pheTa sAthe chapASA pachI asaMkhya patro zazikAMtane maLyA. A sarve patromAMthI pasaMdagI pAmela cha kanyAone "InTaravyu mATe bIjA aThavADiyAnA zanivAre sAMje 4 vAge gAMdhInagaramAM Avela "alaMkAra haTelanA khaMDa naM. 7 mAM bolAvavAmAM AvI hatI. suSamA malika nalinI jana tathA mAdhurInA alaga alaga InaTabU levAyA, jemAM hiMdu saMskRtinI majAka uDAvatA prazna pUchavAmAM AvyA hatA. "Apane patrathI turata ja jANa karIzuM" nA. prabhana sAthe A pAMce kanyAe jyAre vArApharatI bahAra AvI tyAre emanA moDhA paranA krodhamizrita bhAva tiraskAra darzAvatA hatA. bahAra AvI kanyAo pitA sAthe Avela vaDIle sAthe zazikAMte pUchelA vicitra praznonI chaNAva8 karatI hatI te chaThThI kanyA sunayanA dhyAnathI sAMbhaLatI hatI. have sujyanA vAre AvyA. jevI e khaMDamAM dAkhala thaI ke turata ja ene prazna pUchavAmAM Avyo: tamAruM nAma sunayanA krama rAkhavAmAM AvyuM ?" "ApanI sAme khAlI paDela khurazImAM huM besI zakuM chuM ? hA hA, jarUra bese, pachI javAba Apo." sunayanA khurazImAM beThI ane pachI svasthatAthI javAba Apyo : Apane te ghauM varNa che chatAM paNa ApanuM nAma caMdranI kaLA jevuM zazikAMta' ApatI phaIe ja-marAzi pramANe rAkhyuM haze tema jAtiSa vidyAnA AdhAre rAzi parathI 'sunayanA' rAkhavAmAM AvyuM che.' tame khUba cAlAka jagAo che." zazikAMte tAraNa kADhayuM. "cAlAkapaNuM darzAvavAne puruSone ja haka che evuM te ApanuM mAnavuM nathI ne?' "nA nA, je rIte Apa javAba Ape che te mane game che." AbhAra." sunayanA belI. tame A caNiyA colI tathA sADIno zaNagAra choDI paradezI pozAka, jemake skarTa blAujha agara pATalUna busakeTa, apanAvI zakaze ?" zazikAMte bIje prazna puchyo. deha-pradarzana thatuM na hoya ane saMskAritA jaLavAI rahe e koI paNa paheraveza paheravAmAM mane koI vAMdho nathI, paraMtu tamane nathI lAgatuM ke caNi cAlI ane sADI paheraveza ApaNI saMskRtinI pavitra maryAdA jALavI rAkhato uttama pizAka che ?" sunayanA belI. "tame te mane prazno pUchavA mAMDyAM." zazikAMte AzcaryabhAva darzAvyuM. pathika-dIpisavA eraTe.-nave.190 45. For Private and Personal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'jI, hA, tamane jema yogya kanyA meLavavAmAM rasa che tema mane paNa yogya sAthInI khoja karavAmAM eTale ja rasa che. tamane nathI lAgatuM ke pati patnI ekabIjAnA pUraka hovA joIe ?' te pachI tamAre pUchavuM hoya te pUchI le, pachI ja huM tamane prazno pUchIza." zazikAMte hasatAM hasatAM kahyuM. 'tamArI mAbApa tamArI sAthe ja rahe che ?" sunayanAe pUchayuM. "nA." zazikAMte ke javAba Ape. sAthe kema nathI rahetAM ?" eone bhArata cheDavuM gamatuM nathI." te pachI hAla eo kyAM rahe che? kheDA jillAmAM Avela eka nAnA gAmaDAmAM." tamArAM mAbApane tame maLI AvyA haze.' nA, mAre ciMtAnuM AvavAnuM thayuM eTale hajI sudhI ene khabara paNa nathI ke huM bhArata AveluM chuM." tamane nathI lAgatuM ke tame AvyA che e vize tamArAM mAbApane jANa karavI joIe ? "nA, jarA paNa nahi. eone huM mArI pasaMdagInI patnI jAherakhabara dvArA pasaMda karuM e gamatuM nathI." tame kyAM sudhI abhyAsa karyo che? "huM mikenikala enjiniyara chuM ane sAna phrAnisamAM moTI arikana pharmamAM sArA pagAre joDAyeluM chuM.' hAla tame A seTelamAM ja UtarelA che ? nA, mArI jamaNI bAju belA mArA mitra araviMda vanamALIne tyAM tare chuM.' tamone vadhe na hoya te tamArA mitrane prazno pUchI zakuM ?' "hA, hA, jarUra pUche,' araviMda vacce ja bolI UThayo. "Apa ApanAM mAbApa sAthe ja rahe che ke judA ?' mArAM mAbApa sAthe ja rahuM chuM.' araviMda vanamALIe javAba Ape. to te Ape tamArA mitra zazikAMtane emanAM mAbApane maLI AvavA bhalAmaNa te jarUra karI haze !' hA, meM zazikAMtane emanAM mAbApane khabara ApavA temaja maLI AvavA paNa sUcana karyuM hatuM, paraMtu zazikAMtanI nAmarajI jANyA pachI dabANa karyuM nathI." araviMda vanamALIne ATalA prazno pUkyA pachI A sAhasika yuvatie zazikAMtane pUchyuM : tamane ucca zikSaNa ApavAmAM kono hisso vadhAre che ? "mArA pitAtrAne. ee amadAvAda myunisipAliTInI eka mAdhyamika zALAmAM zikSaka hatA ane mane enjiniyara banAvavAnI emanI abhilASA meM pUrI karI che. "tame eonI abhilASA pUrI karI ke tamene ucca zikSaNa ApavAnI tamArA pitAzrInI abhilASA pUrI thaI ? ema samaje. e badhuM eka ja che ne zazikAMta A allaDa yuvatinI vAkpaTutA para khuza khuza thato hate. eNTa-nave.1980 pathika-dIpotsava For Private and Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tame amerikAthI ApanA mAtA pitAne Arthika madada kare che ? * ee mane amerikA choDI bhAratamAM AvavA mATe Agraha karatAM rahyAM che eTale meM kahAvela 250 kelarane ceka eoe pAcho mokalI Apyo che." 'tamArAM mAbApanAM to keTalAM saMtAna che?' 'huM emane ekane eka putra chuM.' basa, mAre have kaMI pUchavuM nathI. tamAre kaMI pUchavuM hoya te puchI zake che.' 'tamoe kyAMsudhI abhyAsa karela che !" zazikAMte pUchayuM. meM gujarAta yunivarsiTInI ema.e.nI parIkSA prathama vargamAM pAsa karI che." "vAha, bahu ja sarasa. tame eTalAM badhAM cabarAka che ke mAre have tamane kaMI ja pUchavuM nathI. tame e mArI parIkSAmAM prathama sthAna meLavyuM che. bole, ApaNe kayAre lagnagraMthithI joDAIzuM ? zikati khuzakhuzAla thatAM lagna bAbatane sIdhe ja prastAva mUkI dIdhuM. mApha karaje, paraMtu Apa mArI parIkSAmAM taddana niSphaLa nIkaLyA che. je putrane ucca zikSaNa ApavA pitAe eka sAdhAraNa pagAranI zikSAnI nekarI karI haze ane jeNe pitAnA peTa para pATA bAMdhIne paNa pitAnA putrane ucca zikSaNa meLavavA madada karI haze temane putra Aje naguNo thaI zabhe che. potAnAM mAbApa vize ATaluM avicArI valaNa dharAvanAra zazikati, huM tamane nApasaMda karuM chuM. eTaluM ja nahi, paNa dhikkAruM chuM.' surasAthI belAyela A rAbdothI jenA samasta caherA para lAlimA chavAI gaI hatI te sunayanA jhaDapabhera khurazImAMthI UbhI thaI gaI ane unnata mastake chaTAdAra cAlathI jayAre hoTalane khaMDa choDI gaI tyAre zazikAMta bhale paDI A allaDa yuvatine khaMDanI bahAra sarI jatI joI araviMda vanamALI sAme visphArita nayanathI kutUhala-bhAve joI rahyo. avaMda vanamALI paNa A svAbhimAnI yuvatinI vAphaTathI maMtramugdha banI zazikAMtanA mukha para ATApATA letA tejovadhanA bhAva nihALI rahyo, bIje divase araviMda vanamALI maNinagaramAM sunayanA jA rahetI hatI tyAM pahoMcI gayA. sunayanA e vakhate tyAM hAjara na hatI. emanAM mAtuzrI sADImAM bharatakAma karI rahyAM hatAM temane pUchayuM : sunayanAjI che ? nA, hamaNAM ja AvavI joIe. huM sunayanAnI bA chuM. Apa koNa cho ane Apane zuM kAma che ?" mAruM nAma araviMda vanamALI. huM amadAvAdamAM ja memanagaramAM rahuM chuM." eTalAmAM sunayanA AvI pahoMcI ane zazikAMtanA mitra araviMda vanamALIne joI turata ja hassAthI bolI : 'tame kama AvyA che ? tamArA mitrane meM mArA vicAra sapaSTa zabdomAM jaNAvI dIdhA che.' "huM mArA mitra mATe nathI AvyuM. ApanI sAthenI gaI kAlanI vAtacIta pachI ghera jaI meM mArA mAtA pitAne tamArA ucca vicAra tathA bhAratIya saMskRtinAM je mahAmUlya darzana karyA tenI vAta karI eTale eo ApanI tathA ApanA vaDIlanI sAthe vAta karavA AvavA mAge che. Apane tathA ApanAM mAtuzrIne vAMdho na hoya te AvatI kAle sAMje cAra vAgye eo AvI zake ? "bhale, tamArA mAtA pitA amane beune AvatI kAle sAMje cAra vAgye maLavA Ave." sunayanAnAM mAtuzrIe javAba ApI dIdhuM. pathika-dIpotsava LG For Private and Personal Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ThaMDA pANI glAsa caDAvI araviMda vanamALIe khuza thatAM thatAM vidAya lIdhI. somavAranI sAMjane barAbara cAranA Takore sunayanAnA ghara sAme eka rikasa UbhI rahI ane emAMthI araviMda vanamALInAM mAtA pitA UtaryA. bagalAnI pAMkha jevAM sapheda vastrathI sajaja A daMpatImAM bhAratIya saMskRtinAM mahAmUlAM darzana thayAM. gharamAM AvI, be hAtha joDI sunayanAnAM mAtuzrIne abhivAdana karyuM. 'A'ne AvakAra ApI sunayanAnI bAe sunayanAne pANI lAvavA sUcana karyuM. "araviMde amane sunayanAnA ucca vicAro vize badhI vAta vigatavAra karI che. ame to tamane vinaMti karavA AvyAM chIe ke Apane ane sunayanAne vadhe na hoya te ApaNe araviMda ane sunayanAnI sagAI vize vAta karIe." araviMdanA pitAzrI e koI paNa jAtanA ADaMbara vinA sIdhI ja sagAInI vAta mAMDI ane AgaLa bolyA: "sunayanAne jayAre ApaNA vaNika samAje ema.e.mAM prathama varga mAM pAsa thayA badala mAnapatra Apela te sabhAmAM ame paNa hAjara hatAM, paraMtu ATalA moTA samAjamAM ane paricaya meLavavo muzkela hoya che. amAro araviMda paNa IlekaTrikala enjiniyariganI parIkSAmAM prathama vargamAM pAsa thayela che ane tyAra bAda gujarAta vidyuta beDa mAM joDAI Aje cIpha IlekaTrikala enjiniyara tarIke kAma kare che.' tamArA kuTuMbamAM bIjuM kANuM koNa che? sunayanAnAM mAtuzrIe pUchayuM. amane be saMtAna che. eka aravida ane enI bahena AratI, je A varSe bI.e.mAM prathama vargamAM pAsa thaI che.' sunayanA A badhI vAte aMdaranA khaMDamAMthI sAMbhaLatI hatI. emanAM mAtuzrIe aMdara AvI sunayanAne pUchavuM ? bela, tArI zI marajI che tyAre sunayanAnA ratUmaDA gAla para gulAbI jhAMInA zeraDA paDyA ane madhuruM hAsya karI nIce joI rahI. sunayanAnAM mAtuzrIe bahAra AvI, khAMDanI capaTI ApI araviMdanAM mAtA pitAne kahyuM ke sunayanA AjathI tamArI thaI gaI.' barAbara e ja vakhate bAjuvALAnA gharamAM reDimAMthI zaraNAInA mIThA sura guMjI uThyA. che. gAyatrI', mAvaceka, mAdhavapura (gheDa)-262230 [anu. pAna 18 thI cAlu) rAjaya na hoya, tethI gelaNavALAnI hakumatane mAtra daMtakathA ja anI zakAya ane ene udabhava mUbA pachI mAla, ge, vaNa bhale gADAM bhara" (emAM "phara' karela hoya) e kahevata uparathI thaye hoya, mUkA, mAla, gelarI, gADAM prAsAnuprAsa besADavA ja apAyAM hoya ema lAge che. - vALAono pracalita vaMzAvaLI emAM paNa koI vaMzAvaLImAM gela nAma AvatuM nathI. vArtAmAM apAyelA dUhA paNa navA lAge che. pATI5 : che. pelesa, cUDA (rada)- bhesANa, ji. jUnAgaDha-362020 1. jUnA pustakanAM pAnAM. nAma maLela nathI. pR. 38,39,40 2. saurASTrane ItihAsa, le. zaMbhuprasAda ha. desAI. pR. 301 pR. 305 4. ke pR. 301 48 Aka-nave 190 pathiA-dIpesavAMka For Private and Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhItaranI vAta zrI. pIyUSa paMDayA, 'yAti' Aje ravivAra, ravivAra mane bahu game. ravivAre AkhA gAmane razna hoya ne ? badhAMne rajA hoya tyAre ragna mANavI game. bAkI, Ama jue te mAre ja ra1, trIse dasa ane bAre mAsa rA ja DhAya. A kevaLa huM ja naNa, leA te evuM mAne ke mArI pAse zvAsa khAvAya samaya nathI. gmATaluM badhuM kAma huM kevI rIte karatA huiza enu badhAne AzrayaM thAya. A mahAnagaranA aneka nAnI moTI sAjAMnaka saMsthAene! huM TrasTI chu. eka TrasTa meTI haispiTala calAve che, te bIju vaLI be-traNa kolejo calAve che. eka vaLA racanAka kAryo kare che ane eka anAthAzrama calAve che. A badhI saMsthAete meM nAnI koTI rakamanu dAMta ApyuM OMvI tenaja dezamAM dAtA tarIke mAruM nAma jANItu hovAthI badhAM mane AjIvana TrasTI tathA sacAlaka maMDaLanA pramukha thavA vinatI karatA hoya che. mArA dhaMdhAmAM mAruM vadhu samaya ApavAne na havA ane dhaMdhAkIya kAmo moTe bhAge mArA vizvAsa mahatAcha karatA DhAvAthI samAjasevAnA mAna-maratabo ApatA kAmAM samaya phALavave mane game che. Ama juo to emAM mAruM karavuM zuM hrAya ! sAjanA sevAkIya kArya karatI sasthAnA pramukha thavAthI sattA maLatAnI sAthe sAthe mAryo samaya pasAra karavAno khAsAnI sagavaDa prApta thAya che. vaLI, AvI sa sthAno jema vadhu samaya ApuM tema mAro sonAno kahera thAya. samAjamAM sevAbhASI lAphA mate zAkhAnA gAMThiyA navA navA, pazu mane sAkAryAnA, racanAtmaka pravRttinA ane lAkAne majhada karavAnA annA vagata rasa che evu mAne che. mArI pAse aDhaLaka paisA che, huM TrasTIo tathA lokonI vAta nirAte sAMbhaLuM chuM, sUcanA karuM chu temaja avAranavAra nANuAkIya sahAya pazu karuM chuM chatAM emanA pAyAnA kAryanA koI Dakhale vA karatAM, ama mane ApeluM sthAna huM mobhAyA ne ruvaLavA rAbhAvuM chuM teno nAro nAma sAthe sa kAyA sasyAone janatA tayA sarakArI taMtra mAnavI jue che. evuM badhu dhyAnamAM laI e mane samAnya ane lekhayArI, samAjasevAnA sata ke sAmAjika saMsthAonA nAmI gaNuM che te bhAra nAmanA sAMsa khave phelAya che. huM jANuM chu ke e lokone bhArI pAsavA rAsa,nA sahAyanA ja ja che, me aneka jagyAe nAnI moTI rakamonAM asaMkhya 2 ne ApyAM hovAvI naru nana dAdA taka yAjJatA yatru che. nADI pAse karatA jevuM kAI kAma nA ne nane khUba khUba sanaya che teno mArI sAthe sAyalA saMskomAnA huM jauM chu, enA vIdhaTamAM rasa letA gAna, kahuM chuM nA sIbAvA te sAtaLu chuM, saMsthAnA vahIvaTa kema thAya, kathA kaLA prazno naDe ane praznone, nikAla karatA nAnA moTA mApusA ka kAryakarA pAse mAM sUcane che e zvaNukA amane pUchu. huM LahuM chuM ke amane mArA pasAto ane meM ApelA dAnane DhAraNe mArA DArata pAmelI nAkhavI lo pAse javA jarUra che tevuM ekha nArA game tevA sUcanane, mArI uMcApI na rokAya tevA AjJA mAtA, caMnu patana kare che. ema kevA jato jayAre sasthAne, nukasAna thAya che tyAre kAM to mArA nahI kAma saDI ya che . te nukasAnInDru bhaSArtha karI dauM chu, jene tAkA mArI moTAI tathA taMtrajJA gaNuM che. hakIkate te mArI pAsa praznonI ATIghUMTI ukelavA kAI sUcanA konarNayo hAtA nathI, jetI mate khabara che, pazu hu e ayate kaLAvA nathI dete| ane UbhI karanArA kharA kAryakaro temaja saMsthAnA nAkaramaMDaLa pAsethI sUryA meLavI, TrasTI-maDaLatI mITiMgamAM e mUkI, babAtA sahiyArA mata meLavI, e mAru ja mAne che evA pramukha ke adhyakSa tarIke pathika-drI pAsavAMka eNkraDha. nave./1990 49 For Private and Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dekhAva karI nirNaya levaDAvuM chuM ane amala karAvuM chuM. AmAM bhAre nijatva ke sarva keTaluM ene vicAra karavAne raheto nathI, kAraNa ke le ane mArA sahakAryakaro temaja saha-TrasTIo ema samaje che ke huM meTA manane, udAramatavALA, khullA mAnasavALA ane lekazAhI praNAlikAnuM custa rIte pAlana karavAvALe mAnavI chuM. emAM mArAmAM AvA badhA guNo jue che ane mArI sAcI khoTI prazaMsAnI aneka vAto karI mAruM jIvana bharI de che ! hA, mane svacchatA game che, haidaya game che ane e mATe huM haMmezAM AgrahI houM chuM. je saMsthAne huM adhyakSa ke pramukha houM tyAM svacchatA ane sauMdarya pUrNa rIte jaLavAya enI spaSTa sUcanA ApI enA pAlana mATe cakAsaNI kare rahuM chuM. mArI saMsthAnAM makAne ane medAne aThavADiyAmAM eka vakhate acUka pUrepUrAM jaI vaLuM chuM ane khUNe khAMcare kacare gaMdakI ke bhAMgatUTa heya enI DAyarImAM tarata noMdha karAvI mArI bIjI aThavADika mulAkAta vakhate e khAmI jovA na maLe enI ekasAI rAkhuM chuM, chatAM je jovA maLI te javAbadAra paktinI UMgha uDADI dauM chuM. zALA koleja hospiTala anAthAzrama vagere saMsthAomAM sTApha paNa sughaDa svaccha pozAka paherele hevo ja joIe. jeNe jeNe yuniphorma paheravAnuM hoya teNe teNe roja svaccha yuniphorma paheravo ja joIe. makAne ane enA khaMDanI aMdara paNa sajAvaTa suMdara hevI joIe e mAre sadAne Agraha temaja vRkSonuM vAvetara tathA enA uchera mATenI mArI kALajI ene kAraNe ke mane ghaNI vakhata ravIndranAtha TAgoranI kalAdaSTi dharAvate paNa kahe che. kharuM pUche to amuka vastu ane vAtamAM meM mArA A Agraha rAkhyo ja che ane e pramANe thAya che e vAta mane manamAM khUba AnaMda ane saMtoSa ApatI rahe che. bAkI, meM TAgorane kyAM vAyA che? mArI pAse e mATe samaya paNa kayAM che? samaya hoya te hamaNAM kolejanA prophesarane ke kaI kavi-lekhakane kahuM te e dhanya dhanya thate eka-be kalAka mane bhASaNa ApavA keTakeTalI taiyArI karIne bApaDo mArI pAse AvI vinamra bhAve mane badhuM kahI jAya ane huM sophA upara ADe paDI nirAMte e sAMbhaLuM, vacce kAMIka paDyuM ne emanI be cAra zabdomAM prazaMsA karuM eTale thayuM ! e mArAM sAhityaprema ne TAgera mATenI ji.sA vagere mATe ghaNuM ghaNuM thaNane kahe ane kayAMka vaLI lekha lakhIne chapAvI gaurava paNa anubhave! yunivarsiTInA vAisa cAnselara, keLavaNIpradhAna ane khuda mukhya pradhAna sAthe paNa mAre gharA hevAthI e prophesara ke kavi-lekhA mArA vize lekha mekale ane inAma paNa meLave...AvuM badhuM thAya ne mArA kItimukuTamAM ekAda choguM umerAya. vAru, AnAthI ApaNane pharaka paDavAne? paNa mArI pAse evo latu samaya kayAM che ? ane evAM kAmamAM mAre kAI karavAnuM na hoya tyAre samaya veDapha ja kahevAya ne ? enA karatA ekAda saMsthAmAM ekAda kalAka vadhAre raho sTAphane jAgrata rAkhavAnuM ke hospiTalamAM jhAjhA hekaTarathI vITaLAI eka vorDathI bIjA varSamAM gausvabhera karavAnuM vadhu sAruM nahi? e rIte pharatAM pharatAM mArA kaTara tarIkenA paradezanA anubhavonI vAta kare te jauM ane badhAne Azcaryacakita karate jauM e mArA mATe vadhu sAruM nahi? AvI ochAmAM ochuM DokaTaromAM mArA vize UMcI chApa te paDe ne? jiMdagInAM vIsa-pacIsa varSa Ama vitAvyAM. atyAre uMmara pacAvana-sATha-nI thaI che. bApAe DaTara banAvavA khUba haTha lIdhI hatI. mane emanA mATe khuba prema tethI bhaNata ga, bhaNato gayo. bApAnI mahenatathI meDikala kaeNlejamAM praveza maLe tyAM chellA varSamAM mArI sAthe bhaNatI eka chokarI jeDa prema thayo, e paNa mArA premamAM gaLADUba hatI. e heziyAra khUba eTale pAsa thaI gaI. eNe Te.-nave./190 pathika-dIpesavAM For Private and Personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vadhu abhyAsa mATe paradeza javAnuM nakkI karyuM tyAre mAre jaladI pAsa thaI enI pAchaLa paradeza javAnuM mArI pAsethI vacana lIdhuM. e paradeza bhaNavA thaI. meM be varSa pAsa thavAmAM bagADayAM, paNa enA pratye khUba AkarSaNa tethI vadhu bhaNavA enI pAse paradeza javA meM pitAjI pAse jIda karI. alabatta, mArI preyasI pAse javAnI vAta te chupAvelI ja rAkhI. "mAre paradeza vadhu abhyAsa mATe javuM che" evI pitAjI pAse jIda pakaDI. e mArI A jIda pUrI karavA mAnI gayA ne mane pasaMdeza (mArI priyatamA pAse) bhaNavA mokale. tyAM meM DigrI meLavavAmAM samaya sAthe ADeDAI karI ! mArI premikAne abhyAsa pUrNa thatAM tyAM ja ene chekaTara tarIke nokarI maLI gaI. nekarI maLI jatAM eNe mArI pAse lagnane prastAva mUkyo. baMnenAM mAtA-pitAnI saMmatinI apekSAe ame paraNI gayAM. ku. nIpA mArI patnI banI, jene mane khUba ja garva thaze. nIpAe na karI zarU karI, meM ThekaTarI karavA ke nekarI meLavavA lAyasansa mATenI meDikala ejhAma pAsa karavAnI taiyArI zarU karI. mAtA-pitAne lagna vize patra lakhI jaNAvyuM tyAre jiMdagImAM eka moTuM sAhasa karyAnA romAMcathI huM thanaganate ha. nIpAe paradeza jatI vakhate mArA vize enAM mAtA-pitAne vAta karelI ane e pachI, mArA enI pAse paradeza pahoMcyA pachI paNa, mArA vize vAta jaNAvelI. ema karI emanI mUka saMmati te meLavI ja lIdhI hatI tethI emanI sAthe, lagna pachI, phena upara vAta karavAthI, DI carcA ane vinaMtI ne mAphI mAgavAthI emanI saMmati maLI gaI, paraMtu mArA pitAzrI bahu ja gusse thayA ane mArI sAthe saMbaMdha teDI nAkhe, paNa huM lAcAra hatA, pachI karI zuM zake ? pitAjIe mArI sthiti te samajavI joIe ne ? DAM varSo vItI gayAM. mArAM mAtA-pitAne re haLavo thaI gayo. meDikala sarvisa ke prekTisa mATe lAyasansa meLavI lIdhuM ane nIpAe karI cheDIne zarU karelA kalinikamAM huM joDAI gaye, jAya tyAM sudhImAM nIpAe khUba nAmanA meLavI lIdhI hatI, cheDe samaye vadhu gaye ane nipAe bIjuM linika kholyuMpahelA phalinikamAM mane dekharekhanuM kAma soMpI eka DakaTarane nokarIe khe. nIpA khUba kamAI. amane samRddhine UchaLato sAgara maLI gayo hoya evuM lAgyuM. jIvana Ama AnaMdathI vItatuM hatuM tyAM ociMtA enI dizAmAM jabaradasta vaLAMka AvyuM ! nIpAne bALA khUba gamatAM hatAM, paraMtu amArA vyasta jIvanamAM bALakane vaheluM sthAna na ApavAnuM ame nakkI kareluM hevAthI amone saMtAna prApti thaI na hatI. nIpA avAranavAra anAtha bALakonI saMsthAmAM jaI bALakane kAMIka ne kAMIka bheTa ApI AvatI ane ema karI mAtRtvanI lAgaNane thaDa saMtoSa prApta karI AvatI. huM paNa kyAreka enI sAthe jato. eka divasa nIpA ghaNu badhI vastuo laI bALake pAse jatI hatI tyAre mane levA AvavAnI utAvaLamAM amArA prathama kalinika pAse akasmAtane bheTI kAyamane mATe mane choDIne bIjI duniyAmAM cAlI gaI tyAre mane huM pelA anAtha bALake paikIne eka havAne bhAsa thaye! nIpAnA Ama acAnaka cAlyA javAthI huM dharatI-viheNo thaI gayo ! aneka mie sAMtvana ApyuM. nIpAnA saMparkamAM eka vakhata AvI mitra banI gayelAM asaMkhya dadIoe kabara temaja patro lakhI mane dUpha ApI, jene lIdhe vakhata jatAM huM pharI phalinika ja thayo. meM phalinika pahelAnI jema javAnuM zarU karyAne thoDA divaso thayA haze tyAM eka divasa nIpAnA enI mane maLavA AvyA. mane thayuM ke du:kha vyakta karavA AvyA haze, paraMtu e phakta eTalA mATe ja AvyA na hatA. e pacArikatA pUrI karI emaNe mane kahyuM: ". nIpAe emanI karoDonI pathika-dIpotsava okaTe.-nave.190 51 For Private and Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir milakatanI vyavasthA mATe vila karela che. A vilathI emanI aDadhI milakata ahIMnAM anAtha khALAnI sa'sthAone Apela che ane bAkInI milakatane upayoga tamAre keLavaNI ApatI saMsthAo temaja takhIbI sAravAra ApatI sasthA zarU karavA tathA calAvavA ane pevA kAryo karatI sasthAone madada karavA nimitte TrasTI tarIke karavAnA che. OM. nIpAe A mATe eka TrasTa banAvyuM che, jemAM tamane TrasTI nImyA che. A TrasTa tamArI tamAma jarUriyAto pUrI pADaze evI paNa jogavAI emaNe karI che. mane AzA che ke Do. nIpAnI vyavasthAthI tame ja thaze. e khUba haeNziyAra ane samaju sannArI hatAM.'' ATaluM kahI emaNe mane vila ApyuM ane pharI kAgaLA upara mArI sahIe meLavI, zubhecchA vyakta karI e vidAya thayA. eTanInA gayA chI mAruM' mana vicAryu : nIpAtre A zuM karyuM? AvuM prema karUM ? mane enI jANu kema na karI ? ThIka che, milakata badhI enI zakti ane mAvatane kAraNe prApta thayelI, paNa huM ene pati hovA chatAM mane eNe jAya na karI !" huM khUba akaLAyA. mane ghaDIbhara vila phADI nAkhavAnuM mana thayuM, paNa kaNa jANe kema ema huM na karI zako. ema karyuM hota tA sAru thayu' he!ta ke kharAJa e te hajIya jAte nathI, paNa huM' evu` karI na zakayo e vAta dIvA jevI che. mane tyAre AghAta khUja lAgyA hatA. hu mana tanavI e divase lathapeAtha thaI gayA hatA. me eTanI nA gayA pachI thaDe viskI gaTagaTAvI UMdhanuM zaNa lIdhuM. huM pI lauM chuM tyAre mane UMgha-gADha UMgha -AvI jAya che. mane barAbara yAda che ke e samaye meM evuM ja karyuM hatu. ta nIpAnA gayA pachI te phUlinikamAM dardIonI sa MkhyA thaiDA divaso pachI jhaDapathI ghaTavA lAgI. prathama klinikamAM nAkarIe rAkhela DaoNkaTare pota- alaga kUiinaka zarU karyuM" ane nekarI dADI dIdhI. naupAnA mitrA dhIme dhIme saparka ghaTADatA gayA. mate A badhuM bahu addalAyeluM ane upekSAbharyuM lAgavA mAMDavuM, AthI me baMne linika, rahevAnumAna ane khIjI milakata hatI te badhu vecI nAkhyu je rakama maLI tenA tathA anya rokaDa milakata vagere je hatu te badhAMne aDadhA bhAga nIkhAnA vila mujaba anAtha khALakAnI saMsthAene ApI, bAkInI milakata TrAnsaphara karI hu dezamAM cAlyeA AvyA. ahIM dezamAM me nirAMta anubhavI. bAre mAsa, trIse divasa chUTe hAthe vAparatA rahu. tepaNa mArI jiMdagImAM khUTe nAMhe ane huM sadA samRddhi ane sukhasAhyabImAM rahI zakuM eTale paisA dezamAM mArA hAthamAM AvyA ho. pahelAM mane thayu` ke nopAnA velanI vAta dATI dauM", bhUlI ja` ke eNe koI vila karyuM hatu . ahI ThathAM ne khabhara paDavAnI hatI paNa padezathI lAvelAM nAgu dezamAM mArA nAme dekhADavA bhA mata niSNAtanI salADa dhRtAM emanI sAthenI carcA parathI mane bena lAgyu` ke vilathI astitvamAM Avela TrasTa mATe mArI pAse AvelI aDhaLaka saMpattimAMthI amuka TakA rakama khApavI mArA mATe hitAvaha che, AvI lAkho rUpiyAno eka hisso me tIkhAtA TrasTane nAme nahera karI enu vadhu vyAja maLe e rIte za paNa karyuM. ane bhAre hissA vadhumAM vadhu vaLatara prApta Ave te rIte dhadhAmAM lagADavAnuM nakkI karyuM. zrImata to huM khata ja gayA hatA, zrIma MtanI raheNI-karaNI paradezathI zIkhI gayA hatA. dezamAM dekhAva karavAno ane samAjamAM chApa pADavAnI rIta zI khI lIdhI, vaibhavI mahAlayAnA vistAramAM samRddha makAna lIdhu ane adyatana suvidhAkhAthI zaNagAryuM. pachI TrasTanuM kAmakAja zarU karyu, meM anubhavyu che ke samRddhitI cheALA jyAM UDatI hoya tyAM sagavaDo dAsI banIne sevAmAM tarata hAjara thaI jAya che. pahelAM tA meM DhaLavaNI ApavA vidyAlayo mATe dAna mApavAnuM zarU karyuM. mArA vatananAM vistArathI enI zarUAta karI. nIpAnA nAmathI khe cAra DAIskUla zarU karAvI, ekAda hospiTala zarU para oNkaTe.-nave./1990 pathi-dIpAsavAMka For Private and Personal Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karAvI ane basa...mAruM nAma dAnavIra tarIke vikhyAta thaI gayuM. meM mArI Imeja banAvavA khUba kALajI rAkhI. e mATe pradezane vasavATa mane upayegI thaI paDyo. mArI umara kAMI evI meTI nahetI thaI ane thaI hatI te paNa paisAdArane e kyAM naDe che? tethI zrImaMta kuTuMbanI kathAo mATe mAgAM AvavA mAMDyAM. pahelAM pahelAM to, "nIpAnI yAda pAchaLa ane enA kArya pAchaLa mAre mAruM jIvana vitAvI devuM che mATe lagna pharI nathI karavA" evuM gANuM meM gAye rAkhyuM. AnI bahu ja sArI asara thaI. mane pitAnI kanyA ApI dhanya thavA dhanADhayo mArA ghera paga ghasatA thaI gayA. mArA upara sagAM vahAlAM te ThIka, moTA udyogapatio ane netAo mA phate bhalAmaNa AvavI zarU thaI. A mane gamyuM. mAruM nAma ane meM lagna pharI na karavA mATe karelI vAta carcAvA lAgI te eTale sudhI ke huM lagna mATe taiyAra thauM te mArA TrasTane moTI rakamanuM dAna ApavAmAM ane apAvavAnAM vacana paNa maLI gayA ! samAjamAM mArI ATalI AbarU ane mArA bIjA lagnanI anivAryatA jANI nIkAnA TrasTane kare ceka ApavA taiyAra thanAra kAdhipatinI theDI aNaAvaDatavALI ane patinI icchA IzvaranI AjJA mAnanArI sukanyAne hAtha meM grahaNa karyo. mArI samAjasevA mATe mArI sAta priya patnInA nAma pAchaLa sevAkArya karatA TrasTane koro ceka ApanAra koDAvi pati upara mAre ATalo anugraha te kare ja rahyo ne? Akhare sAjanI AvazyaktA samAjanuM kAma karavA nIkaLanAra mArA jevA paradezIne dhIkata tabIbI vyavasAya choDI dezanI sevA karavA AvanAre, pUrI karavI rahI ! ! loko mAM mArI AvI chApa UbhI thaI gaI e mArA mATe anahada AnaMdanI vAta banI. lagna pachI zvazura pAsethI meLavela dAnathI nIpAnA TrasTanAM aneka nAnI moTI zALA, haspiTale, bALako mATe Azramo vagere zarU karyA huM e badhAM kAryomAM jAte dekharekha rAkhavA pravRtta thaze. huM paTale khelatI vakhate paradezanA mArA anubhavo TAMkI haoNspiTalanA makAnanI jagyA, DijhAIna vagerethI mAMDI sTAphanI nimaNUka oparezana, sAravAra vageremAM te te kAmanA niSNAtone kAMIka ne kAMIka kaheto tyAre e vakhate mArI sAthe AvatI mArI patnI mArAM AvaData hoziyArI tathA anubhava upara badhAMnA detAM dhanyatA anUbhavatI, je joI anya upasthita sajajanA niSNAta ane sahakAryakArI prasannatApUrvaka mArAM patnInI dhanyatAmAM anukULa zabdano umero karatA......... TrasTanA nANAmAM vadhAro thAya e mATe paNa meM ghaNu yukitaone upayegA karela, je judI judI vyakti pAsethI jANIne, karaverAnA niSNAta salAhakAra tarIke no navo dhaMdho zarU karanAra mArA karasanA sahakArane mArI rIte kahyA karuM tethI e mArAthI evo prabhAvita thaI gayo ke mArI prazaMsAnAM gIta gAvAna jyA tyAM zaru karya | ene paNa be paiso kamANI thAya e mATe meM ene sucanA ApI ke vepAra-udyogamAM jene benkanI lena joItI hoya tevAne benkamAMthI lena apAvavA na ApatI benkamAM huM nANAMnA re.kAganI vyavasthA karI ApI che. lena lenAre maLelA lenamAMnA amuka TakA dAna ApavuM. mAre vaLI aMgata rIte paisAnI zI jarUra ? dAna te TrasTane maLe ne ? hA, emAMthI TrasTI tarIke mane je kAyadesaranI savalato maLe te alaga vAta che. A kAma mATe huM mArA e salAhakArane amuka rakama ApuM, jethI ene paNa kamANI thAya. AvuM ja mArA dhaMdhAnA rokANa aMge goThavAyuM. zeranAM kharIda-vecANane dhaMdhe paNa moTA pAye cAle, jemAMthI paNa ene kAMIka Apu. A kAmamIthI kamANI sArI evI thAya, pachI ene bIjA grAhako zodhavAnI zI jarUra ? ene nitine roTale meLavavAmAM mArAthI ATalI madada thAya te karuM. e bApaDo te AnAthI khuza khuza thaI gayo, mAre AbhArI banI gaye, jhaNa banI gayo !. pathika-dIpotsava okaTo.-nave.1990 53 For Private and Personal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eka vakhata amArI hepiTalanA eka sane bahu moTuM ane azakya tevuM oparezana karyuM. enuM nAma te, bhAI, meTA akSare chApAmAM AvyuM. sarakAre enI kadara karavA samAraMbha gaThabe. samAjane te emAM sAtha heya ja. A vAta mArI samajamAM na AvI. chekaTara che te oparezana kare, ene e baMdha kahevAya emAM sarakAre ane samAje za gaThavavo? jillA kalekaTarane A vAta kahevA phona karyo te eNe sAmethI phenamAM mane harakhAtAM harakhAtA kahyuM : "zeThazrI, A5nI hospiTalanuM nAma AkhA rAjayamAM jhaLahaLatuM thaI gayuM. ApanA jevA TrasTI heya pachI amArI paNa pharaja bane che ne ? ame A prasaMgane uThAva ApI ApanI hospiTalanA nAmane gAjatuM karavA, DekaTaranuM bahumAna karavA darakhAsta mUkI.. pradhAnazrI bahumAnanA A samAraMbhamAM Avaze...." huM ane zuM kahuM ? nA pADuM te bhU lAguM ! bhAre na chUTake hasatAM hasatAM ene harakhane vadhAre paDyo. have te A samAraMbhamAM rAjyanA pradhAna Ave eTale mArAthI gerahAjara kema rahevAya che karavuM zuM? mAre zuM bolavuM? kaTaranI siddhine jAheramAM kevI rIte biradAvavI? paNa kAMIka to belavuM joIe ne ? paradezanA nIpAnA phalinika aMge keIe tyAMnA megejhinamAM e vakhate lekha lakhelo te megejhina be-cAra divasa pahelAM mArA hAthamAM AvyuM hatuM. e yAda AvatAM mane thayuM? cAla, ene ulekha karI "AvAM ghaNAM oparezane paradezanI mArI kArakidI daramAna meM karelI, jemAM nApAe mane AsisTanTa karyo hato. evuM kahI mArA manane bharI dIdhuM ane pachI te samAraMbhamAM mArAthI haMze hoze hAjara rahevAyuM ane paradezanA mArA tabIbI anubhave vize ghaNuM, nA, nA. thoDuM ghaNuM kahevAyuM, je sAMbhaLI pradhAnazrIe pitAnuM vaktavyamAM kahyuM : "je hepiTalanA TrasTI tarIke ApaNA zeThazrI jevA paradezamAM varSe rahI tabIbI kSetro Azcaryajanaka oparezane karI dadI one navuM jIvana bakSanAra heya tenA eka DokaTara sAruM oparezana kare e svAbhAvika vAta che. huM zeThazrIne vinaMtI karIza ke ApaNA rAjayamAM jile jile AvI haripaTala khele ane pitAnA baLA anubhavane lAbha janatAne Ape. dhanya che emane ke jemaNe potAne dhIkato paradezane dha dhe choDI daI dezanI janatAnI sevA mATe dezamAM AvI A bhekha dhAraNa karyo che. dezane AvA mahAnubhAvonI khUba jarUra che.' A sAMbhaLI mane badhAnI vacce khUba AnaMda thayo ane meM amArI hospiTalanA je DokaTaranA javalaMta kAryane biradAvavA A samAroha ye hato tene pAse belAvI, hAra paherAvI, keTalIka paLe hastadhUnana karatA phoTA paDAvI, TI.vI.vALA AvyA hatA emAM dazya levaDAvI enA jhaMkhavAI gayelA caherAne khIlavavA koziza karI ane pradhAnazrInI upasthitimAM aMgata rIte mArA taraphathI enI kadara karavA InAma tarIke pAMca hajArane ceka ApavAnuM jAhera karyuM, jene le kee tALIonA gaDagaDATa sAthe vadhAvI lIdhuM. e divase rAtre nIpA mArA sapanAmAM AvI. keI samAraMbhamAM eNe mane badhAM vacce khUba Thapake A mArI UMgha UDI gaI ! mane mArI hospiTalanA pelA phekaTarane jhaMkhavAI gayele cahero yAda Avyo. e cahere mArI najara sAme taravA mAMDyo.. sapanAne jAheramAM nIpAne nArAjagIne krodha-bharyo avAja, e vize paNa huM zuM karuM? mAre zAna jALavI rAkhI jIvavuM che, mAre mArA bhItarI jagatane zabethI te bharavuM ja paDaze ne ? ema ne ema kevI rIte..!nI pAne avAja A samaje te kevuM sAruM !" che. I-2, gavarmenTa kaeNlanI, jAmaTAvara pAse, rAjakoTa-360001 Te-na/ 10 pathika-dIpotsava For Private and Personal Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aparAdha [kacchI vArtA zrI. AnaMdakumAra ADe girIza khAsa karene aruNAke ja milelA A va. ghara vedhase ta rAjI thaIne svAgata karidhI meM vicAra girIza bAyaNemeM ubho re ne gAla ke. "ala aruNAke milelA A aIyAM. aMI aruNA" nA! AMu aruNA "rUma-pArTanara' alakA aIyAM. " paNa muMke heTela veITara' pAcho acIne gAla ke ka..." "ina cherejo kasUra nAya. aruNA gAma vaI Aya e samAcAra DinAM huA ta ghara sudhI milelA aMI AvyA na hatA. aruNuM gAma vai Aya ta kare che ? aruNAjI benapaNI Aje svAgata karelA hAjara Aya, aMI ghara sudhI AyA a ta kare I ja hayA vedhA? aMI bArA ja ubhA rodhA? gharameM tu a, aruNA pAchI aciMdhI taDe inake kurA javAbha Didhise ?" arUNuM gAma vaI Aya, suNIne girIza nirAza thaI . gharameM dAkhala e ne saMkocaseM namI che, "kAla ja tAM Aje kAgara Aye, paNa kAgarameM acejA samAcAra na vA ne aja ecaMdhA ja milelA halyA AyA, se kIM bhalA ? ane te svAbhAvika rIte gAla kariyotI. muMke Aje dUraprogrAma kensala kare kaye adhikAra nAMya." I caI karene arUNA khilaM mee girIzake nyArI ja raI. mu ke paNa khabara na vaI. kAgara ravAne karyo huse ne puThiyAnuM mITiMga kAgara hathameM A mITiMga ta patI vaI. baDiyeMjI rajAu aMi I socIne paya ane progrAma ja bhalAya vidhe ne hale Ayese." bhale AyA ! ba DIM khuzIse hirajA-phiraja, aruNA nA kara che? bhilakula saMkeca ma karijA ! nyAya? AMu paNa kaMDI aIyAM ! cA-pANIjI paNa puchA na kaI ne gAliye meM lagI vaise! alAya cAya kephI ka zarabata kare? A I e se bhanayAM ! tenuM merahiTaDI gAla karidhisa ta manameM mAThA ma lagAijA ! cAya pANI nAsto kare puThiyAM jANIne Ake pastAvo thiye tenuM mara jANa kariyAtI." alakA gAla maMDhAne seja (likha) vicAra che. piya jamaNe hatha girIzake vatAya karene cUM: "hI nyA. muke hu e Ava! jukI ne te suga cetI. kadAca sudhANI bimArI lAgu paI Aya." girIza dhAna DaIne nyAre ta ina ke vicalI be agariye vivica rUpiye jitarA ghere cAMdho (ba) DisANa piya alakA sAme najara karene girIza savAla ke "basa itarI ja mAla Aya ? na ta ilAja viyete ne IlAja kariyuM te "yukeDamAM maTI vi ." alakA cuM: "je sudhI maTe na te te sudhI te Au aspRzya joDI ja rodhise !" ane nipaTa bhama Aya, ke bhramameM rAjA bha. inameM dhA rakhe je kIM nAMya ! samajayA ne? AMu cAya pidhese ne se paNa ajei ja hathajI bhanelI cAya pidhese ne nAsta paNa rise " alakA ta muMjI pii ne girIzake nyAridhI ja raI. Inaje lAgaNIzIla hadaya karo kahyuM ne kare na keNuM te je nirNaya na kare sage muMjA miDe nasA-pANI utarI thA aMIoM ne aMi te vicAra karidhA viThA ja a !" girIza meM te alakA rasa sAme vaI. pAchI AvaI taDe meM cA-nAstacha vATa taiyArI karene ja pathi-pitsava eNka -nave./1990 For Private and Personal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AvaI. TIva Tu rakhI kare ne nAtejI Diza girIzake Dine ta alakAje hatha dhubadhe ja . beya jaNA nAsto kerA lagA. alakA nice moM karene viThI huI taDe girIza dAkhaluM DireM: "rAjeza muMjo dhesta Ava, Inake paNa che . rAjeza ghaMu je javAre ne khyo paNa kAMka IlAja ke. hANe Inaje nomeM paNa roga naya. AMu hekaTara" navAM, paNa Itara ta aui jANato je hI bimArI zarIrameM hiTemina-bIjI achata thakI ja thiyetI. aMI manamenuM bhrama- ne saMkeca para karene IlAja karAIdhA ta jarUra maTI ve che." gira zajI gAla suNIne alakA najara uMcI ke taheM girIza pucho ke : aruNA ne aMI bherI "hA." alakA girIza korA cerane cuM; aruNA hekalI huI ne AMu paNa hekalI ja huse, asAM bIje paricaya che tenI ja sAthe reje nakI kayo " alakA khilajI koziza ke. aruNA kaDe aciMdhI se caI vaI Aya" "ba DipheMjI rajA meM ghare vaI Aya. piyata kele ja Aya, rAjA bharI rajA nAMya kahe, itare I cAnsa AMca dhI !!" bhale ! aruNA aciMdhI te Inaka jAka au milelA A hase." piya ghaDiyAla korA najara kare e "basa taDe', hANe AMu vedhase. araNacha gerahAjarImeM ake takalIpha hiMnI." InameM harI takalIpha keDI? na kAMya aMI arachAnA khAsa pena-phrenDa ayo. ne aruNA agara hAjara huI ta kuro aMI eMDo ja e huvo te chatAMya vinyuM che ke katA? varI ake hevara kita vinya Aya ?" "Tazana, Trena tapAsa karyuM Aya.'' gAla suNona alakA ukAsa thai ne garIsa sAme nyArI ja raI. paya ina ceM: "ba DIMcha rajA Aya. AyA a ta pAya aruNAkImalIne ja vejA. aruNa hAjara huI ta aMI khamI reA havA ke ne?" kure cANuM se girIzake pele, sujhayo ja ne. pAva gAlake vAlAya ce : "aryA vinyAne gAlagAlame aMI aruNaja DAbalA kulAya Dyo tA? A bIM ke pelI vAra ja milajo mA matye Aya, A ne araNAme AMu bhedabhAva rakhAM na tA. aMI bAya mulA karene sarakhI ja a! aMcha citA che nanA vikhyAtA. hANe aMi rajA hiMdhA vaDe ja vadhe. aMI rAjI thayA ka na" gAla suNIne alakA pele tAM miTha murakaIne piya biladhe khilaM dha gAla pheM: "aruNA dAkhala hiMnA taDe gAla AMka ghaDa viThI ! A baI hikaDI aMgata gAla kAretI, suNIne kaMI nArAja mA yiA. AjA maDe ja kAra aruNa muMka vAcelA DiMdhI huI. te ja bau ake jANuM sagaI. tina ja rIte Ase mujo paNa kI kasamaMdha Ava, Au Aja roja bharAbhara rakha dhise. Acha sarabharAne kIka paNa kacAra raI ve thI ta I amuka kAgara jANa karavA ne aruNA muke Thapake hiMdhI. taDe AMu aruNAka kure kabAba DisiM ? aM che te judI vevA ne acIne aruNA sidhI ja muMjI niDI jhAlaMdhI !" OM jaio hANe kaye bAkI ree na . girIrA alakAke ce: "au Apese, muMke khAsa okaTe.-nave.1990 pathika-dIpesavAMka For Private and Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AvakAra miyA. cAya-nAstA karAyAM, gAliyu kayAM maiM unta avakA kaDhi dhAse... ? ke "ta pAya Ai vinkejI gAla kulAya karyA'tA ?"' Aja je Aja ja viSejI gAla AMu kariyAM so DI A bherA hira dhAme -phira dhAse" !' nato. vakhata naya, na kA AMu kAi vinyAM. suNIne alakA nArAja thai varSa : "bhale! aMdha ka Aya. sacai cojA, aruNAke hinavArejI aMi nA "varI uja AvarI gAla ?" girIza ubho thai pANa dilA vaidhAsa, gharameM vaDe viSe AMjo mUDa pelA ai jamejo patAya gineA ta mu Mjo 'mUDa eM' naI thaye, AMu raseAi bhanAMkhavAMtI, pAya vaTe verAya karene jamADibrise peAya. pAya pANu filA vedhAsI,'' peTa bharIne nAstA karyA Aya, hevar bhukha nAMya. peTame jagA naya. mujI gAla suggA, pele pAzu gharamyAnuM bhArA pa. jame karo tAM pANu khArA ja pAM-bAsI !" 'bhale !'' alakA kI'ye cAra na kaeN, taiyArI pazu na ke te rame' hui tita AcAre girIza merI khArA pa. girIza alakAje rUpake nyArI ja yA~. inake alakAjI sAdhAi gamI va hui. kAraNuM, sAthe AcAre'me' paNa alakA aklAtUna lagata. girIzake phakta udAsIjI khAmI na gamana. taDeM girIza ce: "muMke AjI udAsI natI game. udAsa re se' kI... vare tIM nAMya !'' ceSAtI...!, su'me' ne aruNAme khatarA ja cai sagA kharA !' ne ce: "pelA aMi taiyAra thai vinyA, pAya oNpha'' thai vedhe. -- udAsa na rANuM seM paNa kurA pAMje hathajI gAla Aya "bezaka 1 (arthAt)" girIza ThAvakAse gAla ke" muMke khAse anubhava e Aya. A vArecha AMu paNa udAsa re AyAM. pelA ta jIDI garIbI udAsIne kAraNu hui, pAya visa cintA udAsInne kAraNa bhanai. abhyAsajI cindhA, sArA mAsa milAyajI cindhA, prephisarajI khAsI posTa' milI vai ta mobhA sa`bhArajI cindhA! suvAlI jindagIjA pacI-chaivare jI cindhA ne udAsI bherA ja kahe ! garIbI, abhyAsa, 56, mobho, mAnasamAnanuM dhAra juko satya jANelA miThyA se kI bve ja Aya, lAjavAba Aya! itarI jAte puThiyAM udAsIjA vAgA manatAnu' lAya vidhA. puja meNA A AMu sukhI ahiM. suke sukhajI pagaDhanDI milI varSa !' jenuM zA aruNAjA kAgara-patara acaNu lagA, tenI thI ?' alakA ma`jI gAla ce "hA !" girIza to sA giDe te peya ce'; "ita mi`` jaNAtA. aruSA ke muMjA bhiDe kAgara vAMcelA hite AAya. aruNAje kAgase ja muke krI. jANelA mikSeAjiSagIke mANejI dRSTi milajI-preraNA ladhI! aruNuAna AbhAra anyAtA !" alakAke girIzajI gAla suNIne inaje maname zyA4 InajI akhame' armI ne jite amarata Aya! hubhavArI gAla alakA maneAmana samajI vaI. gAliyuM` ka'idhAridhA gAmane cheDete pugA ne agiyoM krikaDI siMdhI saDaka huI, sakakka DAkhI kArA hikaDI pagadaDhI tarAi ne liletarI kArA varala DekhAMdhI hui. alakA gAla maDhe " Aje vaDe serame' ta tyAre jaDA sthAna khaNe hudhA, pazu hite tA sa DuMgarA ne khADI-avarI saDaka, hI lakhelI pagadanDI ne pAka tarAi, sileAtarI ne niMDhA ni'DhA jhupaDAM ne mAna 1 paci-TIpAtsamAM *TA.-nave./1990 For Private and Personal Use Only 57 * Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir "basa! I ja take gameto. kekI gajaba zAna lagI paI Aya! khabara naya, vaDe serameM dhanaje Dhigate viThala mADu sukha-zAntilAya luchI bhere ze Aya. Theka-ThekANe jhAvA vijetA chatAMya inake sukha na mile-zAnti natI mile !" alakA suNIne khilI paI, piya khilaje marma samajAyalA caeN " hAza! A te chuTImeM muMke manameM I ja te ka ke naMI game, aMi cetA te vesA sthitI." je gAmaje vAtAvaraNa hakIkatameM bhabharele Aya. tarAI ne lilotarI DisajetI ute ja pANa vaidhAsI. haladhe halaMdhe girIza gAla ke: "adhyApakaeN lA se sukha Aya, je vidyArthi ke bhaNAyameM Da ka pure thiyete te ja khabara natI pe ne te puThiyAM AMke aAje saMgAtha milI be Aya." "aMI aruNAje saMgAthajI gAla karyo to ?" alakA girIza sAme nyArIne ceM : "AMu kAla uthIne, hina kaeNlejacha karI chaDIne baI kaeNleja ha I te vise taDe paNa aruNA muM bherI huMdhI ? nabhime Lonly life (ekAMta jIvana) likhala ve ta te che ke bhusI sage?" alakA mA maDa manajI gAla meM : "kaDe kahe te nirAzA keDa ja chaDe natI. manameM acete je hI jidhagI pAMkha nAMya. pAMje astitva ja nAMya taDe eMje vicAra kI thiye epha-vAya' pAsa thai take kameM avA muje viMyAjI gAla hikaDe ayogya ne abhaNa dhukAnadAra mA sAthe nakkI karavA huA. muMke gAla bhAsaI na ne meM svIkAra na karyo, ne aja jina kaDI hAlatame aIvAM eMThI hAlatame keya paNa samaju mA svIkAra kare eNDA AsAra Disaje natAM." piya alakA girIza je meM sAme nArIne meM ; hI hakIkata Aya, girIza! kera meM joDAne svIkAra karelA sAhasa kari che ?" girIza alakAke samajAyalA cUM: "kaMI varI gAlagAlameM bimArIcha gAma ke karyo tA! muM bharoso rAkhe. AMke kIM nAMya , manameM bhrama bharAyuM Aya." alakA khilI paI, piya cUM: "bhale, aMI cetAM te ahe mAnyAtI !" nA, I caine vare naMI. aja DI puThiyAM aje maname bimArI je vicAra manameM paNa A khape. ke mane teM ja se aIye !" aja DI sudhI alakAse itarI AvatA, hubhase keya gAla na ke ve, kaDe ke alakA vicAra paNa na ke ve. aja inake girIzacha gAla gamI gaI. I manomana khuza thaI, beya tarAI vaTe pugA hudhA taDe alakA ce ; "hA-hI, ganA hI u ja tarAI Aya, jeke paremAnuM jyAre kone aMi khuza gyA huA." girIza najara . siMhe nAle che tene baMdha baMdhIne pANIjo saMgraha kare Ave che, te ke tarAIje savarUpa milI le che. kinAre mathe lilAtarI hui. tarAInuM likha para niMDhA gAma vasala che. vicAro ke khana jhuM paDayuM haiyuM. giriza tarAI vaTe vee. khAsajI bau mathe caDAya, piya nice namIne, aMjali bharIne tarAI je pANIse meM dhuNa lage, avakAsacaMI tarAIje pANI khAsa Aya. aMi paNa pANI hAtha-paga ne dhuI gite ?" alakA mathe dhuNAyane nA ce. pagamenuM campala lAva karane vaTe vaI raI. girIza hAtha paga mAM dhuI karene rUmAlase me ugaNa lage. alakA vaTa acI paTaneM lagalaga viThe. pe ta gAla manameM AvaI ne piya capad AI : "aruNA! sejaI vicAra kAyA aruNA na milaI ne kaMI paNa aja milyA na huvA ta muke to dharama dhakA po he !" ekaTa-nave.19 pathika-dIpesavAMka 58 For Private and Personal Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * alakA ne girIzajI najaruM milakayuM taDe girIza ceM : "i tAM subhAvase ochA adhyAM, paNa mana miMje miMja AMjI ja prazaMsA karI ra Aya. ugoje A sAthe be gAviyuM karene si Tesana vijevAra huse, hI ta a9i merabAnIse ja Aje khuzanumA vAtAvaraNa mANI sageose, lAmuM Ayose." alakA miTha murakIne girIza sAme nyArI ja che taDe girIza Inake pu: "karI aruNA paNa A jaDI ja Aya? Inaje paNa subhAva A je ja Aya ?" suNane alakA pele tA nArAja thaI gaI, paya ce: "meM aMI arUNA aNasAra nyAjI ziza kulAya karyo tA ? aruNuM zuM karatAM ja Aya. meM jekI "muDIza' nAMya." muMjI gAlajo bhAvArtha DiseM samajyA na ne nArAja thaI A." nA, meM ta ke sacI gAla kaI. sace manase A sAthe aja hita laI adhyAM. aMdha huvA meM je muke sa ca na o. be keya sAthe meM itarI gAliyuM kaIyuM naI." girIza kIye na bole. ina manameM vicAra ke? alakA gAlajo bhAvArtha samajaI ne ! girIza lile chama ghAsa mathe laeNTI meM ne khule AkAza korA nyAraNa lage. girIza je mauna savANuM na taDe alakA cuM: "teMmeM vArI akei bhAThe lagI vyo ?" "au samAsa nI na cejha gAla belI vaImeM itare ?" "nA, muke mAThe lage tI ka nAya che." girIza vaDe o ne ceM : "AMu vicAra karidho hase je pa bI je AsapAsa paristhiti jI ke ubhI thaI Apa ne gherAva meM Aya ke teDI saka tI aiye ?" vyartha ! philasaphI ne buddhije ajaba cakarameM Aje astitva chevANuM Aya! na ta paNa svIkAriyuMtA ne na beke svIkAraNa kitA." I caI karene alakA ubhI thaI vaI ne girIza hA prale rine cuM: "gAlise kaye vare tI naya. hidI ja vaI dhArI ta hI jigI pAke ArI rakhadhI, pANa ja thaI vadhAsI, ubhA thaI vi. aja DIM A bhere sArI rIte mANelA mi ute hiko cAyavAre sArI thAya bhanAyate. gAmaDe gAmameM paNa e vana-keliTIjI cAya pidhelAya miletI, teMjo paNa anubhava karAMIyAMtI." trei vagA hudhA, cAya pIne pAchA varasa vaDe sAMjI TANuM che . aja aMdha je me nyAye huvA hai TANe mathe jamelA paNa na mize !" girIza ce: "hANe jamaNuM-maNuM naya ! savArameM peTa bharene nAsto karyo che ne hevara thAya pIne pAchA vareA AI. "hale, hANe ghare vinyAne jamadhArI." "sArI rasTArameM jamadhAsIM." suNIne alakA vicAra keNa lagI taDe girIza cuM: "ake vAMdhA ace ta va ta paNa ghare ja vaMdhAruM !" "nA, muke kaya vAMdho nAMya, hina gAmameM dhaja rorAM hikaDI paNa nAMya. gAmameM hikaDI ja resTorAM Aya ne se paNa Tesana vaTe Aya." pathi-dIpesavAMka okaTo-nave.1ddha For Private and Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir meya jaNA resTArAma' dAkhala thyA. DAIniMga Tebala vaTe vinsIne viThA. vaDI`marajo menejara Aya ne `ra ginI ve, pAya niDhA veiTara DAIniMga Tebalate DizuM rakhI yA. "alakA ! ae pUchayo na khape, paNa gAla cava sudhI Avai ja Aya ta puchAM te; haiMDe sunakAme" rAtaje TANe raeNsTArAMmemberA, hikaDe ajanabI bheza AyA ayo se dhrA na te! lage ! 'aya mIna' mADu khrisai gAliyu kaiMdhA ta ?'' bharatAM kariye, muMke trA nAMya. dhuniyAme` mu`jo krAya nAMya taDe mana meM dhrA phreMDo ? jene krApha sagA-valA huve ta te ke eMDI gAliye'jo dhrA huve ta bhale ! muje mathe nAMya Aya dvatha phriAya, nAMya krAya ma ke hiyArI DiIne puche ke tuM sukhI aiye ke DukhI ame ! chanI ke gAliyu karejo z2I'ye huka nAMya. te aMdha koleja kArA esArA kakarabA aa ta tejI paNa paravA nAMya. eMDI havAI gAliye thakI hikaDI kolejanu rijhAina karI cukai ayAM. kAya paNa kaoNlejame` mu`ke jagA milI veMdhI," girIza manameM vicArI meM haiMDo savAla puchazuM na hai !' poya gAla ke gAlake vArelAya ce: "DI" phreMDo usae, kIce khabara na paI!'' "te rAta pazu na ja vArejIvatI vedhI ne ugAne cha vage Trenarsa aMcha halyA paNa vedhA. jANe sANe ladhA na ve!!'' I caI karete alakA udAsa thaI vara. alakAjI gAla suNIne girIzake lagA ke 'hI varI keMDI pIDA Aya, hI varI kaiMDo mAsuma na Aya, jIke jhalI rakhe Aya !' alakA ubhI thaI varSa : "halo, AMke DhorTala sudhI chaDelA AM bherI hoMtI." TeMkasI chatI ke jhaTa pujAya ne alakA TaeNkasIme' ja viThI ra4. giroza TaeNkasIbhyAnu bAra! Aye taDe' alakA ye : "ugejo cha vage AMjI Trena Aya. Tesanate saverA pujI vejA. aui paNa Tesanate milelA aci'Sise',' ' "ke varI takalIpha ! !upina halyA ne dhAse', ' "Ise z2I thice ? AMqha acevArA huA tejI jANu na karyAM. a'' vinsevArA yA se jANAtI '' aruNAke khAsa mitrelA hitara sudhI AyA ne aruNAjI gerahAjarIne u AMke sI-eMk' karelA na acAM ta aruNA muke ThapakA DidhI...!'' "bhale, guDa nAiTa." alakA ce' te TaeNkasI hulAi pazu vaI ne girIza nyArI ja e. V girIza TaeNsanate vele pujI byA. na hite na taDaeN sAmAna TrenamAM rakhe karete plaeNTaphoma te ziza jarUra keM, paNa Inajo mana tAM alakAje urta miNI kerA najara dheADAya, paNa alakA DisANI AMTApherA DeNu lagI. pepara hume ginIne vAMcejI intajAra me` lagA pyA ve. 'ja sata miliTe'me' Trena upaDevArI hui te terMI parerlR alakA jhaTa jhaTa Avate. vaTe Ava. jhaTa pujelA gheDa kahe vuM te se. thAkeDo lageA ve. bharAbhara gAla paNa kare sagaMdhI nahuSTa. je hRyame hikaDI thelI hu. girIzake zailIdhe dhana khataro ceH "iname alAya TimaNu Aya.'' " AMka khuba takalIph DinI, bhalA !" "inameM takalIpha keMDI? thelIme kAMcaLa Diza' Aya. kro lagadho ta tuTI peAMdhI." girIza annakAje hathamenu thelI gatI kare a mathe, peya alakAne hatha piMDhaje hathame ginI hubhase pasavAridhe pasavAri dhe caNa lage ; "alakA! majA AbhAra manyelA mu' vaTe zabda na, *To.-nave./1990 pathika-dIpAsavAMka For Private and Personal Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paNa hiraA kiraAsI. ATha kalAke jo sarasa sAtha mi. jilagIme pelI vAra chi majA AvaI, hIM TANuM, hI prasaMga kAyamalA yAda raI che... ane aMI.." alakAnA capa dhubhadhA vA. inajo mana hubharse bharacharyo. zabada bAMsu bhanIne capa vaTe ubhA vA. alakAjI akhimeM vidAyajA AMsu vA ne dhilame sAcI lAgaNI je tuphAna ! "sI-' TANe AMjI akhiyemeM hI TuMgA varI kaiDA?'' girIza nyArI ja re. alAkA piMDhaje hatha girIza je hathamAnuM choDAya chAlaje che AMsu lucha koziza kaidhe kAMdhe ceM : "pajeke jaDe vidAya Dine je TANuM ace taDe mana jhona te kalAje! I muMje vasai gAla naya. peca kAgara likhajo. aruNAka aMI kAgara likhadhA taDe muke yAda karijA !" "aruNAke kAgara likhadhe temeM ajI prazaMsA ja huMdhI...!" TrenajI siTI vajaI. girIza Trenane daravAjejA sariyA jhalene ubhe ye. Trena upaDaI. bIjI najaruM milaIyuM. alakAje rUmAla havAme cheka sudhI haladho re. girIza "sIToM acIne viTho. gumasuma banIne bArImyAnuM bArA ridharyo. Inaje pAna thelI kArA vyo. taDe inake e je halane nyAriyAMta kha, alakA dimaNa kure karaze Dine Aya! kAMcajI Diza je nIce Inake kAgara mi. khuzIse kAgara vAMcelA zarUAta meM.. "hI kAgara aI vAciMdhA huMdhA taDe Trena muM vaTAnuM ne TesananuM pareA halaI vaI huMdhI. muje aparAdhajI sajA svIkAra karelA AMka A vaTe naMI huvA. AMu piMDha aruNA huM dhene alakA banIne alakAje rUpame A bherI phiraIse, paNa aMI ja ce, muje asala rUpa nyArene aki AghAta lAge na ? aruNAje bAreme aMi kaDI keDI kalpanApta karyo huMtA se au samajI gAtI! muke A vaTe araNaje asala rUpameM aMtarajI pIDA vatAyaNI na huI. janamanuM tirarakAra mi! keya tyAre te suga caDe eNDo roga lAgu paDe che, eNDI karIke nyArene aMI keDo vicAra karyo huMnA se jaI natI sagAM. cha-ATha meNA thyA. sAthe kAgara-pataraje samaMdha aMke muM vaTe kheMcI aciMdhe se muM teNe paNa dhAryo na ve. teM se ja jaDe hoTela veITara' Ayo taDe samAcAra suNIne navAje eNkI gajaba muMjI paI huiseM. kIMka vicAra kariyAM tenuM mora aMdha AyA ne AphaDI ja alakAje rUpame A sAthe acIne ubhI raIse. au jANatI ka hI muMje vaMga Aya, aparAdha AyA ne aMI muMje hina mAsUma aparAdha jiMkI sajA DidhA se kabUla kariyAMtI ! asala paricaya Dine je cAnsa moko ja na mi. manameM hANe I thiye je nasiba ja, ceka, saMjoga. e varAMkane khaNI Aya ne pAMke milAyA! kaMDA saMjoga huMdhA se ta natI jANAM, paNa hakIkatake manase svIkAriyAMtI, aMI arUNake milelA AyA vA ne alakAje rUpame inake milyA e muM je aparAdha manase mApha karijA ! AMjI - azA kAgara vAMcIne girIza Abho ja thaI che. Trena pIDa dhodhI huI ne girIza je mana aruNA! vilelA talapApaDa thiNa lage. aruNAjI sacI lAgaNI orakhI na sakyo te je inake aphasosa che. pele ja Tesana a ta utarIne baI Trenase araNake milelA vince saMka9pa kaNa lage. che. 73, gAMjane saMjJAdI, avatamAi-246002 (1) pathika-dIpotsava -nave.190 For Private and Personal Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAM nA, prAcIna bhAratIya graMthamAM AtmahatyAnI svIkRti che. rAjendrasiMha rAyajAdA hamaNAM keTalAka mauNAnika DokaTare vicArake svecchAmRtyunI tarapheNa karatA jovA maLe che. tIvra pIDAthI ribAte rogI duHkhI AtmahatyA karI zake? e keTaluM ucita gaNAya? A prazna sAje te sarvasAmAnya saMmatithI AtmahatyAnI svIkRti nathI maLatI, paraMtu A vicArane je Adhunika vicAra tarIke sAmAnya mANasane manamAM mUkyo che tyAre eTaluM kahevAnuM prApta thAya che ke bhAratavarSamAM prAcIna kAlathI dhArmika AtmahatyAne hiMdue svIkRti ApIne e aMgenA niyama banAvyA hatA. A vicAra jANavA rasaprada bane tevA che, je A pramANe che. AtmahatyA karavI e pApa che evuM sAmAnya rIte dharmazAstrIya vacana che. A pataMba dharmasUtra(1-10-28-15 thI 7)mAM hAritanuM vacana udhata karatAM jaNAvyuM che ke mahApAta karavA chatAM paNa prAyazcittarUpe AtmahatyA karavI sArI nathI, paraMtu manu mahApAtako mATe AtmahatyA karavAnuM prAyazcita sUcave che (11-7,90-91 thI, 13, 104), jyAre smRtie mahAbhArata ane purA AtmahatyAne apavAdarUpa gaNe che. spaSTatA khAtara A badhI AtmahatyAone keTalAka vibhAgomAM rAkhI zakIe: (1) mahApAtake(brahmahatyA, surApAna, brAhmaNanA senAnI corI, gurupatnI sAthe vyabhicAra)ne aparAdhamAM keTalAya vidhithI AtmahatyA karavI, (2) asAdhya rogothI pIDita tathA pitAnA AzramadharmonA pAlanamAM asamartha thatAM vAnaprastha-gamana ke mahApathayAtrA (manuMH 6-1, yAjJavaSe smRti 3-55), (3) vRddha vyakitae jayAre e zarIrazuddhinA niyamanuM pAlana na karI zake ke asAdhya rogathI pIDAtA hoya tyAre prapAtamAM paDIne, agnimAM baLIne, pANImAM DUbIne, upavAsa karIne ke prayAgamAM vaTavRkSanI DALIethI paDIne AtmahatyA karavI (aparAka, pR. 877, AdipurANa, avismRti 218, 219, medhAtithi, manu. 5-88; mitAkSarI, yAjJa. 3-6), (4) uparyukta kama traNa pramANe gRhastha paNa svastha rahevA chatAM AtmahatyA karI zake che, je enA jIvananuM kArya samApta thaI cUkayuM hoya, je ene saMsAranA sukhabhoganI IcchA na hoya ane jIvavAnI IcchA na hoya ke vedAMtI hoya ane jIvananI kSaNabhaMguratAthI vAkepha hoya to himAlayamAM upavAsa karIne AtmahatyA karI zake che. (5) dhArmika AtmahatyA gaMgA ke yamunAnA saMgama para ke tyAM vaDanI pAse ke anya tIrthomAM thaI zake che. (6) sahagamana ke anugamana dvArA patnI karI zake che. satInA viSayamAM nAradIya purANe (pUrvArdha, 7-para, 53) vyavasthA karI che ke e strIe pitAnA patinI citA para na baLI maravuM joIe ke jene nAnuM bALaka yA bALako hoya ke garbhavatI hoya je haju juvAna na thai hema ke e vakhate rajasvalA heya. purANonA e kathanamAM lokone atUTa vizvAsa hato ke prayAgamAM marI javAthI mokSa maLe che. kAlidAsa jevA kavie paNa kahyuM che ke mekSa athavA kevaya mATe vedAMta sAMkhya ane nyAya pramANe parabrahmanI anubhUti jarUrI che. paraMtu pavitra saMgama uparanuM mRtyu tatvajJAna vagara paNa mekSa ApI zake che. karNadeva, caMdela vaMgadeva ane caulukya semezvare prayAga ke tuMgabhadrA para AtmahatyA karI hatI. magadhanA rAjA kumAragupta chANanA agnimAM praveza karyo hato. matsyapurANa(107-9, 10, padmapurANa, Adi 44-2)mAM kahyuM che ke je vyakti rogI na hoya, zarIra kSaNa na thayuM hoya, pAMce nave.1990 pathika--dIpisavAM, For Private and Personal Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir idhine vazamAM rAkhavA chatAM chANanA agnimAM baLIne mare che te zarIramAM chellAM chidro che teTalAM varSa svargamAM rahe che. rAjataraMgiNI(6-1)mAM evA karmacArIone ullekha che ke je upavAsathI AtmahatyA karanArAnuM nirIkSaNa karatA hatA. AIne akabarImAM pAMca prakAranI dhArmika AtmahatyAnuM varNana che. (leDavina dvArA prakAzita, I.sa. 1800) keTalIka kRtio, mahAbhArata tathA purANoe keTalIka paristhitimAM AtmahatyAne tiraskRta nathI mAnI, kUrmapurANanA be zloka Ama che : je gaMgA yamunAnA saMgama upara prANa tyAge che. tene, e lakSya, je megI manuSya ke saMnyAsIne prApta thAya che tene paNa maLe che. purANa (1-ra-ra0)mAM kahyuM che ke hajAro janma pachI mekSa maLe ke na maLe, paraMtu eka ja janmathI kAzImAM mokSa maLI zake che. padmapurANa(sRSTi, 60-65)mAM kahyuM che: jANe ke ajAye je koI gaMgAmAM mare che te mRtyu pachI svarga ane mekSa meLave che. skaMdapurANa(kAzI, 22-76)mAM jaNAvyuM che ke A pavitra sthaLamAM je koI prakAre prANa tyAge che tene AtmahatyAnuM mApa nathI lAgatuM ane e vAMchita phaLa meLave che. purANamAM cAra prakAranI AtmahatyAno ullekha che. hyuenasaMge (I. 623-645) A dhArmika AtmahatyAno ullekha karyo che. kalpatarUlatIrtha, I. 1110-1120)mAM mahApathayAtrAnuM varNana karyuM che (pR. 258-25). pachIthI AtmahatyA karavAnI bhAvanA bIjA tIrtho sudhI phelAtI gaI. vanaparve (83-146, 147) pRthUdaka (paMjAbanA karnAla' ji9lAmAM kahevAmAM AtmahatyAnI vAta karI che. brahmapurANa (174-25) puruSottamakSetramAM, liMgapurANe (pUrvAdha 92-168, 169) zrIraulama, padmapurANa (Adi, 16-14, 15) narmadA ane kAverInA saMgama para upavAsathI ke agnithI maravAnI vAta karI che. alabephanIe potAnA graMtha(I. 1030)mAM lakhyuM che ke dhArmika AtmahatyA tyAre karavAmAM Ave che ke jyAre vyakti jIvanathI thAkI gaI haiya, aparihArya zarIrathI paDAtI heya. I.pU. 4 thI sadImAM takSazilAmAMthI kalanasa nAmane mANasa sikaMdara sAthe bhAratavarSanI bahAra gayA hatA ane e 70 varSanI vaye zarIrazagathI thAkI jaI sausA nAmanA sthaLe citAmAM baLo maryo hato. (juo "ivejhana oNpha inDiyA, bAI eNlekajhAnDara dha greTa': je, Dabalyu mekAkaMDala, I.sa. 1896, pR. 4, 301, 386, 392). ethensana ogasTa sijhara pAse jharmane ogasa dUta banI gayo hate teNe bharUcanA bhAratIyane agnimAM baLIne AtmahatyA karatA je have evuM oe jaNAvyuM che (ejana, pR. 389). hyuenasane paNa prayAgamAM AtmahatyAnI carcA karI che (dha buddhisTa kiMga eka dha vesTarna varlDa : bIla, bhA. 1, pR. 23ra-ra34). jenee sahalekhanA" nAmanI dhArmika AtmahatyAne mAnyatA ApI che (juo InDayana eNTikaverI, bhA. 2, pR. 12). vinobA bhAvee hamaNAM ja annajaLane tyAga karIne dehatyAga karyo hato. A rIte jotAM bhAratavarSamAM dhArmika AtmahatyAne itihAsa ghaNo juno che. Aje svecchAmRtyu vize vaicArika vivAda cAle che tyAre bhAratavarSamAM A vicAra prAcIna samayathI astitvamAM hato ane enA amala mATe niyama paNa hatA. prAcIna bhAratIya ane Adhunika vicAranuM sva chAmRtyu vizenuM daSTibiMdu tapAsatAM bhAratIya sAMskRtinA ciMtananuM jIvana pratyenuM valaNa spaSTa thAya che. ke mu. seMdaraDA, vAyA kevadarA-36227 pazcikItsava eka -nave.1980 For Private and Personal Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'mahAbhArata-nirdiSTa AcAra De. maganabhAI ra. paTela mahAbhAratakAre mahAbhArata graMthanuM sarjana karIne eka bhagIratha kArya karyuM che. mahAbhArata bhAratIya saMskRtine advitIya graMtha che. bhAratIya vidvAnoe emAMthI aneka prakAranI mAhitInI samIkSA karIne samAjane upayogI tathA sahAyabhUta bane tevuM vizleSaNa karyuM che. A mahAna-graMthamAM tatkAlIna samAjanA AcAra-cAranuM pratibiMba spaSTa rIte jovA maLe che. ' prastuta saMzodhana-lekhamAM mahAbhArata-nirUpita samAjamAM AcAra-vicAra kevA prakAranA hatA e bAbata rajU karavAno prayAsa karyo che. e arasAmAM samAjanA AcAravicAra khUba ja preraka ane protsAhaka hatA. mahAbhAratamAM "sadAcArane paryAva ziSTAcAra' gaNAto. ziSTa e vyakti che, je kAma krodha lebha daMbha ane kuTilatAne kAbUmAM rAkhIne, mAtra dharmane anusarIne ja saMtoSa pAme. e haMmezAM niyamita jIvana jIve, e vedone dhyAnathI abhyAsa kare, tyAgI hoya temaja satyane sarvocca tava gaNe. e pitAnI buddhine saMyamamAM rAkhe, AcAryo dvArA rajU thayelA siddhAMta mujaba cAle tathA maryAdAmAM rahIne dharma ane artha para dhyAna kendrita kare. e jANe che ke zubha ke azubha karmonA phaLasaMcayane pariNAme kayAM pariNAma Ave. ziSTa puruSa badhAne dAna Ape che, najIkanA badhA lemAM kaMIka vaheMcIne khAya che, garIbo para dayA rAkhe che. emanuM jIvana tapamaya hoya che ane e badhAM prANIo para anugraha kare che. kSamA ane dayA ja jitAtmA manuSyane sadAcAra che. 2 mahAbhAratamAM darzAvyuM che ke A yugamAM yajJa karatAM vadhAre akrodha dayA vagerene sArA gaNavAmAM AvyAM che. ziSTa puruSane AcAra e ja ziSTAcAra che. ziSTAcAranI atargata dharmanAM sarvocca tone samAveza thAya che. yajJa dAna tapa svAdhyAna ane satya ane ziSTAcAranAM mukhya aMga mAnavAmAM AvyAM che. ziSTAcAramAM tyAganuM sthAna khuba UMcuM che. mahAbhAratanA varNana mujaba dharmanA traNa lakSaNe che: parama dharma te che ke je vedomAM prastuta che, varmazAstromAM darzAvela dharma ane ziSTa AcAra. A prakAranA ziSTAcArathI e yuganA pratiSThAmAM vadhAre thaye hato. ziSTa puruSa pAse jyAre ke I saMta jAya che tyAre e pitAnAM strI ane kuTuMbIjanene duHkha ApIne paNa bhAvapUrvaka pitAnI zaktithI vadhAre dAna Ape che. evA ghara puruSo mahAbhAratanA vivaraNa anusAra anaMtakAla sudhI unnata ane agresara rahetA hoya che. e samagra jagata mATe AdhArabhUta gaNAya che. ziSTa ,2 che devadASTrane abhAva, kSamA zAMti saMteSa, prava bhASaNa ane rAstrone anukULa karma karavuM. vaLI kahyuM che ke bIjAnA yaza pitAnI vidyA dvArA maTADavA mATe pravAsa kare che enuM patana thAya che. zAtiparva mATe jaNAvyuM che ke sadAcAra mAtra AdhyAtmika abhyadayanI draSTithI ja prahaNIya nathI, ema chatAM zIlanI sAthe dharma, dharmanI sAthe satya, satyanI sAthe sadAcAra, sadAcAranI sAthe baLa ane baLanI sAthe lemIne nivAsa hoya che, A rIte sadAcArya baLa ane aizvaryanI prAptine ziSTa yojanA gaNavAmAM Ave che. AdiparvamAM ziSTAcAranuM vyAvahArika rUpa aneka sthaLe para jovA maLe che. ziSTa puruSa pate ja potAnI zaktine paricaya ApavAnuM ucita gaNatA nathI ane e che pitAnA guNonuM eNTe.-nave.1990 pathika-rIpesavAMka P For Private and Personal Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir varNana paNa anucita gaNe che. vanaparva mAM darzAvyuM che ke AtmazlAghAthI puya kSINa thavAnI dhAraNA rahe che. udyoga parvamAM varNana che ke koI zreSTha vyakti Ave tyAre Asana cheDIne ubhA thaI javuM joie ane enI pUjA karI abhivAdana karavuM joIe. je e vyakti samAnapadavALI heya te enA hAthane pitAnA hAthathI sparza kare joIe. bhISmaparvamAM varNana che ke rAjA athavA zreSTha purUne hAtha joDIne praNAma karavA joIe. emAM hAthanI aMjalimudrA racavAmAM AvatI, jene praNAma kahevAya? emAM aMjali grahaNa karatA.12 sabhAparvamAM kahyuM che ke atirathane dUra sudhI pahoMcADavA joIe. 17-1 abhivAdana karatAM potAnuM nAma kahevuM. - keI navA sthAna para rahevA mATe jAya te tyAM brAhmaNa vagere cAre varNanA lokone maLavuM joIe. je koI upakAra kare te enAthI vadhAre upakAra karavAnuM kartavya che e bhUlavuM na joIe.15 koI zreSTha puruSane maLavA javA mATe projana batAvatAM kahevAmAM AvaeN che ke ApanuM abhivAdana karavA mATe AvI gayo chuM. game tyAM jAo tyAre vRddhonuM abhivAdana ane bALakone AliMgana karavuM joIe.19 tIrthayAtrA vagere koI mahAna kArya karyA pahelAM pitAnAM saMbaMdhInI saMmati levI joIe.18 virATaparvamAM darzAvyA mujaba tehIjanenuM mAthuM suMghavAnI praNAli hatI. putravadhu prathama vAra sAsare Ave tyAre enuM mAthuM suMghavAmAM AvatuM.* mArgamAM kaI paNa vyaktine oLaMgIne na javuM joIe. oLaMgavAthI dehamAM vyApaka nirguNa paramAtmAnI avamAnanA thAya che. droNaparvamAM 22 varNana che ke koI mIThI vastu khAvI hoya te e pahelAM potAnAthI nAnAMone ApavI, pachIthI pite khAvI joIe. mahAbhAratamAM eka vAta spaSTa karelI che ke sArAM kAma karavAM, paNa je abhimAna thAya te e satkAryo paNa sArAM phaLa ApatAM nathI. mahAbhAratamAM 23 ziSTa banavAnI IcchA karanArAone Adeza Ape che ke udyamI bano ane dararoja UThIne vRddhone kartavya pUcho, emane batAvela mArge jAe, emanAM vacana sAMbhaLI e mujaba kAryano AraMbha karavAthI uttama phaLa tarata ja maLe che. vaLI varNana che ke divasa daramyAna evAM kAma kare ke rAtre sukhethI sUI zake, varSamAM ATha mAsa evAM kAma kare ke varSARtunA cAra mAsa sukheyo vyatIta thAya, yuvAvasthAmAM evAM kAma kare che vRddhAvasthA AnaMdathI vIte ane jIvanabhara evAM kAma kare ke nidhana pachIthI sukha maLe, 24 manuSyanuM AcaraNa sUryanI jema hovuM joIe, badhAne upakAra karavo e ja eka kartavya che. svargamAM e vyaktinI sarvocca pratiSThA thAya che, je badhAne nehadRSTithI jue che, badhAM prANIenAM duHkhenuM nivAraNa kare che ane badhAnI sAthe premapUrvaka vAtacIta karIne emanA sukhamAM sukhI ane duHkhamAM duHkhI thAya che. zAMtiparvanA vivaraNa mujaba saMskArI uparAMta asaMskArIomAM paNa sadAcAranI pratiSThA hatI. daskRonA netA kAyavya pitAnA varganA lokone sacAritryane pATha A zabdamAM A pe heta; strI, bhayabhIta, tapasvI ane bALakane na mAravAM. je cUka ne karato hoya tenA para hAya nA uThAve joIe. strIne baLapUrvaka na paDavI, satyanuM rakSaNa karavuM, maMgalakAryamAM muzkelI ubhI na karavI. ApaNe prApta dhana na ApanAranI sAme enI viruddha vartana na karavuM. daMDa duSTanuM damana karavA mATe che, ziSTa vyaktione pIDA ApavA mATe nahi, e kadApi bhUlavuM na joIe." pathika-dIpabhavAMka okaTo.-nave./1990 For Private and Personal Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gItAmAM AcAra-zikSaNa: bhagavadgItA paNa mahAbhAratane eka agatyane bhAga che. emAM dharma ane darzananI sAthe sAthe samAjazAstra ane nItizAstranI pAyAnI bhUmikA carcAyelI che. gItAmAM kRSNanA carita mAM Adarza AcAranI rUparekhA rajU thayelI che. kRSNa kahe che ke "sAdhuonuM rakSaNa karavA, pApIone vinAza karavA ane dharmanI sthApanA karavA mATe pratyeka yugamAM huM janma lau chuM. A vicArasaraNI saccAranuM saMvardhana karavA mATe ucita vAtAvaraNanuM nirmANa karatI he che. 26 vaLI kRSNa kahe che ke potAnAM indriya mana tathA buddhi para adhikAra rAkhanAra kodhathI para rahIne parama kalyANa prApta karI zake che.27 e manuSya je kaMI karma kare che te niSkAma karma che. niSkAma karmanuM eka lakSaNa che ke lokahita mATe hovuM joIe. e eka prakArano yajJa che 28 e te ja karI zake che, je kaI TheSa temaja maitrI vagere karato nathI, 29 gItAmAM niSkAma vyaktinA dRSTikoNa bAbatamAM kahyuM che ke e vidyA ane vinayathI saMpanna evo brAhmaNa gAya hAthI kUtarA ane DAlanI sAthenA saMbaMdhamAM samadaza rahe che. ene mATe zatru-mitra sAdhu-pApI vagerenI bAbatamAM samAna dRSTi sarvazreSTha che. 3*- mAnavInA vyaktitvanA sarvazreSTha vikAsanI yojanA janahitanI dRSTie agatyanI che. zrIkRSNa batAvela AcAra-pathane apanAvanAra je eka paNa vyakita koI samAjamAM heya te e samAjamAM zAMtinuM sAmrAjya sthapAya. kRSNa evA mANasanI vyAkhyA A rIte ApI che. koInI sAthe dveSa na karanAra, badhAMnI sAthe mitratA rAkhanAra, karuNAdaSTivALo, mamatva paNane ahaMkArathI rahita, sukha-duHkhamAM samAna, kSamAvAna, saMtuSTa, saMdeva yogI, saMyamI, daDha nizcayavALe ane mArAmAM mana ane buddhi apita karanAra mAro bhakta mane priya che. * kRSNa gItAmAM daivI saMpatti dvArA mekSanI prAptine saMbhava batAvyA che. ahiMsA satya zodha tyAga zAMti, keInI niMdA na karavI, badhAM prANIo pratye dayA, tRSNA na levI, jaLa, drohana rAkha, pitAne khUba meTA na mAnavA, e badhAM daivI saMpattinAM lakSaNa che. enI viruddha daMbha daI abhimAna koya paruSatA ajJAna e AsurI saMpatinA lakSaNa che. AsurI saMpatti judI judI veniomAM punabasa mATe hoya che. kAma krodha ane lebha e eka eka naradhAra che, e ApaNo nAza netara che, teNI e traNene tyAga karavo joIe. 3-3 bAcAranA keTalAka apavAda: satya ane asatya aMge ghaNA ciMtakoe ciMtana karyuM che. asatye besavuM e koI paNa paristhitimAM ucita gaNI zakAya ? A aMge ghaNuM zAstrakArone mata e rahyo che ke vizeSa paristhitiomAM arAtya bolavuM kSamya gaNAya che. koI bhalA mANasanA prANanI rakSA karavA mATe asatya balavAmAM pApa nathI. Apastamba ane gautamane mata e che ke purohitanA prANanA rakSaNa mATe, gorakSA mATe, vivAha athavA prema-saMbaMdhamAM, mazkarImAM, saMkaTa samaye tathA dha Ave tyAre jUnuM bolavuM e koI aparAdha athavA pApa nathI. mahAbhAratanA AdiparvamAM parihAsanI vAtathI, strI-sabaMdhamAM, vivAha samaye prANanA saMkaTa samaye ane sarvasva naSTa hovAnI zaMkA para jUThuM bolI javAya te paNa pApa nathI ema kahyuM che. mahAbhAstamAM uparyukta paristhitimAM paNa asatyane sarvathA egya mAnatA nathI. asatya mATe prAthaSiAnuM vidhAna banyuM che, je asatya bolIne keI kavinuM rakSaNa karI zakAya te paNa zuM ? mAnI hatyA te thaI ja, evI paristhitimAM keTalAka zAstrakAroe nirNaya karyo che ke koI paNa paristhitimAM asatya na belavuM, te ja satyanI hatyA thaze nahi. 33 anuzAsanaparvamA spaSTa karyuM che ke je vyakti potAne mATe athavA bIjAo mATe marImAM paNa koI vAra asatya na bole te svargamAM jAya che, tema chatAM lekahita mATe athavA koI kaTo.-na/1990 pathiA-kIparA For Private and Personal Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra nirdeSi vyaktinA rakSaNa arthe asatya khelavu kadApi niApAtra nahi gaNAya. atyAcArIo athavA - duSTonI sAthe ke vyavahAra karavA joie e bAbatamAM lagabhaga badhA . cAstrakAro suta che ke jo atyAcArI athavA duSTa puruSane samajAvaTathI athavA DahApaNupUrNAMka vyavahAra karavAthI kAcA mA para AvI jAya, teA khAMthI e sAruM che. mahAbhAratamAM varNana thayelu' che ke krodhane krodhathI, asAdhune sAta thI jItavA joIe, 5 vaLI mahAbhAratakAre bhArapUrNAMka kahyu` che ke verI aMta verathI AvA nathI. duSTa nI sAthe duSTa na banavu joIe. kAInI sAthe kaThora vacana na melAM. karmAM kArA zatrune vaza na karavA. je vAtathI khIjAte udyoga thAya tevI vAta kapi na karavI joie.36 uparyuOkta bAbatA parathI spaSTa thAya che ke mahAbhAratakAlIna samAjamAM AcArane lagatI vicArasaraNI mAnava-samAja mATe khUba ja upayAgI ane preraNAdAyI hatI, ene AtmasAt karavAryo mAnavajAtane sukha zAMti ane samRddhi maLe che, De, sI-4, yuni,sTApha kavArTasa, vallabhavidyAAgara-388120 7. mahA pAdanoMdha 1. mahAbhArata : vanaputra ; adhyAya : 198-57-94 2. ejana : adhyAya : 2952 3. mahAbhArata : Adipa ; adhyAya ; 74-6; ejana, adhyAya ; 94-16 mujaba rAjA zAntanu pazu-pakSIonA paNa pitA hatA. 4. (1) mahAbhArata : vanaparva : adhyAya : 108-57 (2) mahA. udyogapa` : adhyAya : 35-55 5-6. mahA. vanaparva : adhyAya : 198 dipa 8. mahA zAMtipa 9. mahA Adipa . mahA. vanava 11, mahA. udyogapa '16, jana 17. mahA. vanapatra 18. mA udyogapa 19. mahA virATa pa 20. mahA. Adipa : : : : 12. mahA bhISmapa 13, (1) mahA. sabhAparva : : 13. (2) mahA0 vanaparva 14. mahA. Adiva 1. 15. ejana :: : pathika-dIpAsavAMka : www.kobatirth.org : : : : adhyAya : 25-23 adhyAya : 123 aya : 30-2 adhyAya : 119 - 15 adhyAya : 154 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - adhyAya : 93-27, 28 abAya : 42-40 adhyAya : 156-1 adhyAya : 134 adhyAya : 145-14 adhyAya : 71-22, 23 adhyAya : 120-30 adhyAya : 154-34 adhyAya : } } ~2 3 adhyAya : 231-18 AEY=Te.-nave.1990 For Private and Personal Use Only 1 7 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 21 mahA0 vanaparva rara. mahA droNapa mahA sauptika 23. 24. mahA. Udyogaparva ejana ejana ejana ejana ejana 4. 35. 3. : : : : 25. mahA. zAMtipa 26. gItA 4-8 27. 18, 29. 30. (1) 30. (2) : 12-13, 14 30. (3) mahA0 zAMtiparva : adhyAya : 183 31. manu ane AyastammanA mata www.kobatirth.org : ra. mahAbhArata 3. zrImadbhagavadgItA adhyAya : 1478 adhyAya : 11-31, 33 adhyAya : 2022 adhyAya : 31-57, 58 adhyAya : 133 : 4-10, 5-28 : 4, 23 ; 5, 3 : 4-3, 3-6 32. mahA- Adiparva : adhyAya : 77-1} 33. yuropamAM sokraTIza brUnAe satyanI pratiSThA siddha karI che. bhAratamAM satyavAdI harizcaMdranu nAma prasiddha che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahA anuzAsanaparva : adhyAya : 144-19 mahA. udyogapa : adhyA. 39-71 mahA sabhApa : adhyAya -} sa`bha graMthasUcI 1. mahAbhArata prathama khaMDathI SaSThe khaMDa sudhI ; anu. paMDita rAmanArAyaNa datta zAstrI pANDeya, 'rAma' pra. meAtIlAla jAlAna, gItApresa, gArakhapura tRtIya saMskaraNa, savata, 2026 bhAMDArakara eriyanTala risarca' InsTiTyUTa, pUnA, 1933-1965 gItApresa, gArakhapura, cauhavAM saMskaraNa savata 2039 zArIrika azakti agara nakhaLAi mATe AyurvedIya abhraka bhasma' (sahasrapuTI) asala zAstrIya paddhatie banAvela sahasrapuTI abhraka bhasma meLavavA lakhA agara maLe : eDI rADa, pe, ma. na. 99, zrI gulAbakuMvarabA Ayurvedika sAsAyaTI asIra auSadha jAmanagara (361 0+1) eMTo.-nave. 1990 For Private and Personal Use Only paciIpAsavAMka Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir palava rAjayanI siddhio che. hariprasAda gaM. zAstrI dakSiNa bhAratavarSanA prAcIna ItihAsamAM pallava vaMzanuM rAjya mahattvanuM sthAna dharAve che. A pallave IrAnanA padUlathI bhinna che. pahelava kulanA rAjAe dakSiNApathanA pUrva bhAgamAM kRSNa ane kAverI nadInI vacce AvelA pradezamAM zAsana karatA hatA. e pradeza toraDamaDala' tarIke oLAkhAte. emAMnA teDIne prAta-sAMskRta paryAya palava' prajA. temaNDalanuM pATanagara kAMcIpura (kAMjIvarama) hatuM. pahala bhAradvAja gotranA hatA. palava vaMzanA AraMbhika rAjAonA abhilekha prAkRtamAM ane pachInA rAjAonA saMskRtamAM lakhAyA che. rAjA zivajhaMda varmAe azvamedhAdi aneka yajJa karyA hatA. gupta samrATa samudraguptanA samayamAM kAMcIpuramAM viSNugopa nAme rAjA rAjaya karate hate. gupta-kAla daramyAna kAMcImAM bauddha dharmane abhyadaya thayo hato. rAjA siMhaviSNu(chaThThI sadI)nA samayamAM palava rAjyane abhyadaya thaze. A rAjavIe kavi bhAravine protsAhana ApyuM ne mahAbalipuramanI kalAkRtionAM pagaraNa karyo. eno putra mahedravarmA 1le cakravata harSane samakAlIna hatA. enA samayamAM bAdAmIne cAlukya rAjA pulakezI ra jAo pahalava rAjayane uttara pradeza jItI lIdhuM. maheMdravarmAe jaina dharma tajI zaiva dharma aMgIkAra karyo. e aneka apanAma gharAvatA. emAMnuM eka nAma hatuM "mavilAsa'. e sAhityakAra paNa hate. ene e samaye bauddha dharmamAM temaja kApAlika saMpradAyamAM je zithilAcAra pravartatA hatA te vize ramUjI kaTAkSa karyA che. ene e gItamAM tathA citrakalAmAM paNa ghaNe rasa hato. eNe aneka devAlaya karAvyAM. mahAbalipurama mAM enI tathA enA pitAnI pratimA kaMDArelI che. maheMdravarmAnA putra narasiMha varmAe cAlukya cakravatI pulakezIne parAjita karI, vAtApi (bAdAmI) kabaje karI ne "vAtApikaDa?(vAtApi-vijetA)nuM birUda prApta karyuM. vaLI, eNe zrIlaMkAnA rAjaputra mAnavamane pitAnI rAjasattA prApta karavAmAM lazkarI madada karelI. A pratApI palava nareza "mahAmahela tarIke khyAti pAmyo. eNe samudrataTa upara mahAmallapuram nAme nagara vikasAvyuM. enA samayamAM cInI yAtrika yuAna vage kAMcIpuranI mulAkAta lIdhI hatI. enA pautra paramezvaravarmAe cAlukya rAjA vikramAditya 1 lAnA AkramaNane saphaLa sAmano karyo. eno putra narasiMhavamAM 2 je "rAjasiMha' tarIke vikhyAta che. e I. sa. 720 mAM cInanA zahenazAha pAse elacI-maMDaLa mokaluM hatuM. rAjA naMdivarmA palava-mala" tarIke prasiddha che. e parama vaiSNava hato. navamI sadInA aMtamAM palava sattAne hAsa thayo ne cala rAjyanA Adhipatyane abhyadaya thayo. e pahelAM rAjA naMdivarmA 3 jAe tamiLa kavione protsAhana ApeluM ne tRpataMgavamAna samayamAM ghaTikA (pAThazAlA) meTA vidyAlayamAM vikasI hatI, jemAM codaya vidyAo zIkhavAtI. A sthApatyamAM palava rAjAoe devAlayanA drAviDa svarUpane vikAsa sAthe. rAjA mahedravarmA 1 lAe phaula-ukIrNa (DuMgaramAM kaMDArela) devAlayanA nirmANanI pahela karI. ene "maMDapa' kahetA. emAM * vacce staMbhavALA laMbacorasa maMDapa hoya che ne enI ekAda dIvAla pAse garbhagRha hoya che. agrabhAgamAM khaMbhAvatI hoya che. stabha varace aSTakoNa ane upalA tathA nIcalA bhAgamAM rasa hoya che. pravezadvAranI baMne bAju dvArapAlanI moTI AkRti kaMDArI hoya che. samaya jatAM taMbhane pAtaLA ane aSTakoNa 'karamAmAM AvyA ne enA nIcalA bhAgamAM tathA enI zirAvaTImAM siMhanI AkRti umeravAmAM AvI. - A zilpalI pahalava zilpakalAnuM viziSTa lakSaNa che. -nave.18. pazciA-pitsava For Private and Personal Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - .**** rAja narasiMhavamAM-mahAmahalanA samayamAM mahAmahalapurama mAM aneka kalAtmaka maMdironuM nirmANa thayuM. A maMdira zaila-utkIrNa che ne e be prakAranAM che. DuMgaranI aMdara guphAnI jema kaMDArelA maMdirane maMDapa kahetA, jyAre DuMgarane cAre bAjue tathA uparathI paNa karI kADhIne caNatarI devAlaya jevA kaMDArelA maMdirane ratha' kahetA. mAmalapurama (mahAbalipurama)nA rataMbha vadhu darzanIya ane kalAtmaka banyA. A maMDapamAM varAhAvatAra, zeSazAyI viSNu, mahiSAsuramardinI durgA, gavardhanadhArI kRSNa, gajalama, trivikrama, ziva ItyAdi deva-devIonI pratimAo jovA lAyaka che. mAmalapuramanA rathamAM "dharmarAja-ratha' nAme oLakhAtuM devAlaya sahuthI moTuM che. DuMgaranI dakSiNe kaMDArelA pAMceya rathane pachInA samayamAM pAMDavenAM nAma ApavAmAM Avyo che. dharmarAja-rathane nIcale bhAga samarasa vATane che, jayAre upale bhAga nIcA pirAmiDa ghATane che. enI cAre bAjue taMbhavALA varaMDA che ne dareka khUNAmAM babbe gokhalAomAM ekeka bhI pratimA kaMDArI che. corasa maMDapanA vacalA bhAgamAM rasa garbhagRha che. ene pharate pradakSiNA--pare che. A devAlaya zivanuM che. emAM rAja narasiMha mamahAmahelanI pratimA najare paDe che. dharmarAja-rathanI uttare bhImaratha AveluM che, paNa enuM svarUpa bhinna che. ene nIcale bhAga laMbacorasa che ne upale bhAga ardha-naLAkAra che. dharmarAja-rathane AkAra bauddha vihAra jevo che, jyAre bhImarathane sAkAra caityagRhane maLatA Ave che. DuMgara uttara tarapha DhALavALe he I dharmarAjayanI uttare Avela rathanI UMcAI kramazaH ghaTatI jAya che. bhImarathanI uttare Avela ajunarathane AkAra dharmarAja-rathanA jevo che. enA garbhagRhamAM zivanuM mastaka sthApeluM che. rathanI pachavADe zivanA vAhana naMdinI moTI pratimA kaMDArI che. ajunarathanI uttare draupadIratha che. e sahuthI nAnuM ane sAda che. e AkAramAM parNakuTInI TecavALI cerasa kuTira je dekhAya che. garbhagRhanI aMdara dugadevInI pratimAM najare paDe che. A rathanI AgaLa durganA vAhana siMhanI AkRti kaMDArI che. nakula-sahadevanA rathane ghATa bhImarathanA ghATa jevuM che. goLa pachItane lIdhe e tyagRha je dekhAya che. uttaranA DuMgaramAM kaMDArela gaNezarathane ghATa paNa bhImarathanA je che. enuM zikhara baNa majalAnuM che. mAmalapuramanA maMDapane ghATa mahedravamanA samayanA maMDapanA ghATe jevo che. enA staMbha siMhanA mastaka para TekavelA hoya tevA dekhAya che. guphA naM. 1 varAhanI ane naM. 2 mahiSAsuramardinInI che. guphA naM. 3 ne dharmarAja-maMDapa kahe che ne baM, 4 ne kRSNa-maMDapa. guphA naM. 5 paMcapAMDava-maMDapa tarIke oLakhAya che. e moTI che emAM cArane badale cha siMha-staMbha karelA che. rAmAnuja-maMDapa e zivanuM ane kaTikA-maMDapa e durgAnuM devAlaya che. trimUrti-guphAmAM maDapanI traNa bAjue Avela eka garbhagRhamAM brahmA viSNu ane zivanI pratimA najare paDe che. pAMca garbha gRha dharAvatA maDapanAM garbha gRhamAM zivaliMga hatAM. rAjA mahAmanA mRtyu bAda mAmalapuranA rathe ane mane pUrNa svarUpa ApavAnuM hameza mATe bAkI rahI gayuM, kemake e pachI tyAM zaila-utkIrNa sthApatyanA sthAne caNatarI. sthApatya pracalita thayuM. A prakAranAM devAlane suMdara namUnA narasiMhavarmA 2 jA-rAjasiMhanA samayamAM jovA maLe che. evAM traNa mahatvanA che. A badhAM maMdira paththaranI caNela che paheluM madira mAmalapuramamAM samudrataTa para AveluM che. maMdira pUrvAbhimukha che ne enI pUrva bAjue sI samudra Avela che, AthI maMDapane garbhagRhanI pAchaLa goThavo paDyo che. garbhagRhamAM zivaliMga sthApeluM che. garbha gahane pharate pradakSiNa-patha che ne enI AgaLa nAnuM gopurama che. gopuramanI sAme 92 Te-nave./1990 pathika- savAMka For Private and Personal Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhavaja- ma khaDe kareluM che. maMdirane pharate gAkAra che. pAchaLanA cekamAM che maMdira umeryA cheeka zivanuM ne bIjuM vipaNanuM zivAlayanuM garbhagRha cerasa che ne enI upara pirAmiDa ghATanuM drAviDa zikhara che. pahalava rAjyanA pATanagara kAMcIpuramamAM kedAranAtha maMdira baMdhAvyuM. emAM draviDa zikharavAnuM corasa manRha, sapATa chatavALa chUTa maMDapa ane devakulikAevALe prAkAra Avela che. AgaLa jatAM garbha gRha ane maMDapanI vacce aMtarAla umerAya che. eka dAyakA pachI kAMcIpuramamAM baMdhAyeluM veTha pemalanuM maMdira kalAsanAtha maMdira karatAM kaMIka moTuM ane vizALa che. enuM garbhagRha samacorasa che ne enI upara cAra majalAnuM drAviDa zikhara che, AgaLane maMDapa enA karatAM mAne che. maMdira pUrvAbhimukha che. prAkAranI aMdara siMhastaMbhAvalIvALI bhamatI che. prAkArane bahArane zuzobhita bhAga zikharanI danIyatA sAthe sumeLa sAdhI devAlayanI ramaNIyatAmAM abhivRddhi kare che. palava rAjyanI zilpakRtiomAM zilpakalA para pakavatA pAme che. mAmalapuramatAM prAMgazimAM zilpakalAnI bhavya chApa paDe che. emAM jIvananI samatA tathA mRdutA mUrta thAya che ne enI rnitinI saMyamitatA dvAre samatulA ane gauravane sAkSAtkAra thAya che. palava rAjapanA koI maMdiramAM citrakalAne AvirbhAva paNa daSTigocara thAya che. tari pAsenA zivAzayamAM Avela zailaukIrNa jinAlayanI chata tema dIvAle ane staMbha upara suMdara citra jaLavAI rahyAM che. kailAsanAtha maMdiramAM tathA vaikuMTha perumala maMdiramAM paNa citra kaMIka aMze najare paDe che. Ama pahelA rAjyamAM dharma sAhitya sthApatya zipakalA ane citrakalAnAM kSetramAM gaNanApAtra siddhi sadhAI hatI. na 0 0 00 gujarAta rAjyanI 288 nAgarika sahakArI beMkamAM beMkonI mukhya ophisa temaja 19 zAkhAo mAraphata be kaMga sevAo dvArA varSo thavA gauravavaMtuM prathama sthAna dharAvatI ApanI ja baeNnka thApaNuM : rU. 1 abaja. 43 karoDa, 72 lAkhathI paNa vadhu dhirANe : rU. 1 abaja, 2 karoDathI paNa vadhu rAjoTa nAgarika sahakArI benka li. rAjakoTa rajisTa oNphisa : nAgarika bhavana naM. 1, Dhebara roDa, rAjakoTa-360 001. phona naM : 28871, 33816-17-18 (pIbIekSa) lAlajIbhAI rAjadeva lalitabhAI mahetA vajubhAI vALA vAIsa ceramena mAna. menejiMga DirekTara ceramena - _ _ 7 - pazciA-pisavA eka-nave.1990 71 For Private and Personal Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5. javAralAla nahera ane kAThiyAvADa yuvaka pariSada (1929) pro. De, esa. vI. jAnI, vIsamI sadInA prAraMbhe briTiza hiMda ane vizeSa karIne gujarAtamAM paNa rASTriya caLavaLanI asara vyApaka banavA lAgI hatI. mahAsabhAmAM 1903 ne amadAvAda ane 1907 nA suratanAM adhivezane tathA 1905 nI baMgabhaMga ane svadezI caLavaLanI asara dezI rAjyanI prajA upara paNa thaI hatI. saurASTramAM tyAre kula 222 rAjya, lagabhaga 22,000 co. mA.no vistAra ane lagabhaga 22 lAkhanI vastI hatI. A dezI rAjya pratikriyAvAdanA gaDha hatA tathA damAma zeSaNa ane khaTapaTanI khANa-samAna hatA. bhAvanagara rAjakoTa jevAM rAjyone bAda karatAM moTA bhAganAM rAjyae prajAne zAsanamAM bhAga levAno adhikAra ApyA na hatA.3 A rAjane sArvabhoma briTiza sattAnuM pIThabaLa hevAthI prajAne avAja rUMdhAI gayA hatA. rAjavIo prajA pAsethI karaverAnA rUpamAM meLavelAM nANAMne upayoga javAbadArInI kaI bhAvanA vinA avicArI kharca pAchaLa karatA hatA, tethI briTiza bhAratanA rASTrIya netAonuM dhyAna paNa e tarapha gayuM hatuM. uparAMta briTiza hiMdamAM vikAsa pAmI rahelI rASTriya caLavaLanA paDadhA ene aDIne AvelAM dezI rAjyomAM paNa paDayA hatA. sorASTranAM rAjyamAM prajA krAMtikArI ke rASTriya pravRttimAM bhAga laI zakatI na hatI, paraMtu e rASTriya vicArasaraNIvALuM sAhitya gupta rIte meLavIne vAyatI hatA. Ama briTiza hidanA pagale pagale saurASTranI prajAmAM paNa dhImI gatie jAgRti AvI rahI hatI, keTalAMka rAjyae samaye pArakhIne prajA-pariSada jevA saMsthAonI sthanA karI hatI. e bAbatamAM agresara bhAvanagara rAjya hatuM. eNe 1917 mAM prajApratinidhi sabhAnI jAherAta karI hatI. evI ja rIte rAjakoTa rAjane paNa prajAne cUMTaNIne sarvamAnya haka ApI 1925 mA prajApratinidhi sabhA sthApI hatI, paraMtu saurASTranA samagra jIvanane sparzatA prazna ukelavA mATe racAyelI saMsthA to kAThiyAvADa rAjakIya pariSada' hatI. enI racanA 1920 mAM sarva zrI manasukhalAla 2. mahetA sIMbaDIne amRtalAla zeTha, jetapuranA devacaMdabhAI pArekha, vaDhavANanAM phUlaca bhAI zAha ane gAMDalanA caMdubhAI yaTelanA sahakArathI thaI hatI. uparAMta rAjakoTanA pragatizIla rAjavI ThA. sA. lAkhAjIrAje "kAThiyAvADa ra jakIya pariSadanuM prathama adhivezana 1921 mAM rAjakoTamAM bharavA devAnI paravAnagI ApatAM sa pUrNa saurASTra jANe ke ALasa tyajIne beThuM thayuM. A pASAnI prathama beThake ja sorASTranA baMdhiyAra . vAtAvaraNamAM navI havA pedA karI.8 19ra1 thI 1930 ne dasa varSone gALo e saurASTranA navayuvakomAM rASTriya jAgRti lAvanAra mahatvane tabakako gaNAya che. A gALA daramyAna ja saurASTrane aneka navayuvakAe briTiza hi danA asahakAra caLavaLa, nAgapura jhaMDA-satyAgraha, bAraDolI satyAgraha jevA banAvAmAM sakriya bhAga lIdho tathA A arasAmAM ja saurASTramAM thayelA saradhAra zikAra-satyAgraha, rASTranA bAraDelI gaNAtA khAkha satyAgraha tathA 1930nA ghelA ane vIramagAmanA satyAgrahamAM bhAga laI gAdhIjIe cI dhelA ahiMsAnA kaparA sAdhananA upayoganI tAvaNImAMthI pasAra thaI cUkyA hatA. AvA aneka utsAhI, khamIravaMtA aDaga ane rASTriya bhAvanA tathA cetanAthI nItaratA yuvakomAMthI mukhya hatA-sarvazrI mo. 9thI 11 mArca 199nA valabhavidyAnagaramAM saradAra paTela yunivarsiTInA itihAsa vibhAga tathA 3. jI. sI.nA upakrame yojAyelA rASTriya seminaTamAM rajU karela dhanibaMdha. Te-nave.1990 pathiA-kIpisavA karI zakAtA . A kAma gayA madhamAkhI pI mAmA nA kAkA mA mArA ra For Private and Personal Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir manasukhabhAi mahetA, amRtalAla zeTha, phUlacaMdabhAI zAha, baLavaMtarAya mahetA, rAmanArAyaNa nA. pAThaka, maNilAla koThArI, camanabhAI vaiSNava vagere. emAM paNa 1921 thI 1928 daramyAna saurASTramAM kAThiyAvADa rAjakIya pariSadanAM pAMca adhivezana rAjakoTa (1921), vaDhavANa (1922), bhAvanagara (1925), porabaMdara (1928) ane rabI(1929)mAM thayAM hatAM. enA rAjakoTamAM thayelA prathama adhivezanamAM pramukhapade viThThalabhAI paTela bhAvanagaranA rAjA adhivezanamAM pramukhapade gAMdhIjI ane morabInA pAMcamA adhivezanamAM valabhabhAI paTela pramukhapade hatA. AvA rASTriya netAo A prAdezika saMsthAnA pramukhapade hovAthI saurASTranA yuvake upara aneka anokhI jAduI asara thaI hatI. emAM vaLI 1921 mAM rAjakeTamAM "kAThiyAvADa rAjakIya pariSadanuM prathama Adhavezana thayuM tyAre enI sAthe ja AcArya kRpalANInA pramukhapade kAThiyAvADanI vighAva paripada paNa thaI hatI. AcArya kRpalANIjInA spaSTa tabaddha ana lekhAMDanI dhAra jevA tI bhASaNa vidyAthI AmAM navI cetanA jagADI dIvA. Ama A paraMpade saurASTranA yuvakemAM jota lAvavAmAM tathA sAddhava prAta pratye emane AkarSavAmAM mahatvane bhAga bhajavyo hato. paraMtu 1928nuM varSa sorASTramAM ja nahi, sana hiMdamAM paNa rASTriya caLavaLanI daSTie atyaMta mahavanuM hatuM. saurASTramAM 'kAThiyAvADa rAjakIya pAradanuM pAcamu Avezana mArca 32, 11 ane eprila 1, 1929nA divasomAM morabImAM saradAra vallabhabhAI paTelanA pramukhasthAne thavAnuM hatuM temAM gAMdhIjI paNa hAjara rahyA hatA. saurASTranA yuvako paNa have kAIka karI batAvavA thanaganI rahyA hatA. emanAM juvAna havAmAM uchaLI rahelI svataMtratAnI bhAvanAnA dhaMdhana navapaNe vyakta karavA mATe emaNe saurASTranA luvA pariSa' paNa 'kA. . pAraSadanA AvezananI sAthe ja thAya evuM nakkI karyuM. 1* 1928 mAM porabaMdaramAM "kA. rA. pariSadanuM cothuM avivasAna thayuM tyAre emAM gAMdhIjInI IcchAthI ja evA TharAva karAyA hatA ke je te rAjyanA pUrva-paravAnagI laIne ja tyAM tyAM pariSada bharavI ane koi paNa vyakitagata rAjya vira ni dA ke TIkArUpa TharAva kara nahi, 11 marabInA ThArasAheba mArAmAM 'kAThiyAvADa rAjakIya pariSada' thavA devA mATe te sahamata hatA, paraMtu yuvApariSadanuM ugravAdI valaNa jotAM e vA thAva nAha ema icchatA hatA. gAMdhIjIe porabaMdaramAM nAhI karAyelI modA sAthe yuvA-pariSada' tha yuvA-tatAone samajAvavA prayatna karyo, paraMtu emAM emane niSphaLatA maLI, kAraNa ke amRtalAla zeTha, rAmanArAyaNa nA, pAThaka, kaThalabhAI koThArI vagere yuvA AgevAnoe maryAdAvALA pAreda thavAne inakAra karyA. uparAMta nAgarika svAta ne rUMdhanArA rAjayamAM kAyAvAvADa rAjakIya pArada" thAya te emAM paNa hAjara na rahevuM e nirNaya karyo, paraMtu A * yuvA-pariSada'nA varAyelA pramukha zrI maNilAla koThArI ane emanA sAthIdAra morabInI "kAThizAvAi rAjakIya pariSada' tA hAjara rahyA hatA, paraMtu moTA bhAganA yuvake merabA choDIne cAlyA gayA hatA. morabI adhavazanamAM pramukhapadavA bolatA zrI vallabhabhAI paTela yuvakanA pariSada-bahaSkAranA kRtya aMge du:kha vyakta karyuM hatuM. amaNe yuvakanA vAcALatA ane mAtra zAbdika bahAdurI batAvavAnI TIkA karI hatI, tA rAjAone paNa nira kuza sattAne meha tyajI prajAne prema saMpAdita karavA salAha ApI hatI. 12 A samaye rASTriya kakSAe thanaganatA yuvakanA hadayasamrATa javAharalAla naheru ane subhASacaMdra bejha hatA. 1928 mAM javAharalAla naheru te "la IDayA TreDa yuniyana kensesa (Inka)nA pramukha tarIke cUMTAyA hatA. e vakhate ja ema mahAsabhAnA janarala sekreTarI paNa hatA. e ja varSamAM emaNe pAMca prAtIya pariSadanA pramukhapada saMbhALyuM hatuM tathA aneka yuvA-pariSadane saMbodhI hatI. 13 paci-pAsavAMka Te-nave.1990 73 For Private and Personal Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vAramAM mAtra ravAnA do maTako, vATakAnA rAdhAnA nAma karatAM ranAra jarUra ja kAma karavA vALA nAmanA A kAma karatA emanAM bhASaNathI kheDUto, zramiko, madhyama varganA yuvake ane bauddhika khUba ja prabhAvita thaIne kAMIka karI batAvavA mATe kaTibaddha banyA hatA. zrI naheru gAMdhIjInA netRtva ane mArgadarzanamAM atyaMta zraddhA dharAvatA hatA chatAM baMnemAM svAtaMtrya meLavavAnI paddhati aMge matabheda hatA. gAMdhIjInuM valaNa sAvadhAnIpUrvakanuM maryAdita prakAranuM hatuM tathA koI kAryamAM mukAvatAM pahelAM enA guNa-doSa tapAsI letA, jyAre naheruM kArya karavA aMge adhIra utsAhI ane utsuka hatA. gAMdhI cha rAjakAraNamAM vicAra ane AcAramAM vyavahAru hatA, jyAre naheranuM valaNa keTalIka vAra bhAvAvezamaya banI jatuM hatuM. 14 merabImAM nibaMdha rIte yuvaka-pariSada thaI na zakI enuM saurASTranA yuvaka netAone duHkha hatuM, paraMtu morabI pariSadanA mAtra pAMca mahinA pachI 31 ogasTa ane 1, 2 sapTembara, 1928 nA divasamAM A yuvaka pariSada' karavAnI rAjakoTanA ThAkora sAhebe paravAnagI ApI tathA ene AvakArI tethI yuvakomAM AnaMda vyApI gayA, rAkeTanA ThAkora sAheba lAkhAjIrAje A paravAnagI ApI na hata te bIje kayAMya e thAya ke kema e aMge kA pravartatI hatI. rAjakoTa e rIte saurASTramAM rASTriya cetanA lAvavAmAM mahattvano bhAga bhajavyo hato. sorASTranI prathama vidyAthI pariSada' paNa rAjakoTamAM 1921 mAM AcArya kRpalANInA pramukhapade maLI hatI. have 19ra9 mAM A yuvaka pariSada hiMdanA yuvakonA lADInA netA javAharalAla naherunA pramukhapade thaI hatI. zrI nA A pariSadanA pramukha varAyA hatA tethI saurASTranA yuvakane utsAha anekagaNuM vadhI gayA hatA ane morabImAM pariSada ne karI zakyA ane nirAzA tathA 21 dUra thayo hato. A pariSada rAjakoTamAM nUtana thiyeTaranA makAnamAM thaI hatI, hiMdanA yuvA netA javAharalAla naherune sAMbhaLavA saurASTranA aneka rAjyamAMthI yuvakanAM thanaganA ToLAM rAjakoTa AvI paha vyAM hatAM. saurASTranAM gAmaDAM ane zaheramAMthA 200 jeTalAM bhAI - bahane ApyAM hatAM, jAmanagara rAjaye A pArevadamAM javAnI manAI karI hovA chatAM lAMthI cALIsa yuvaka-yuvatie AvyAM hatAM. rAjakoTamAM te yuvakanI thanaganATa ora ja hatA. sthAnika 1500 jeTalA bhAIe emAM bhAga lIdho hate. 15 A pariSadamAM bhAga levA mATe svAgata sAmIta taraphathI je patrikA bahAra paDI hatI te paNa meTI saMkhyAne AkarSavAmAM mahattavane bhAga bajavyuM hatuM. emAM jaNAveluM ke "A yuga AdarzanI pUjAne che, bhAvanAonI ArAdhatAne che. vyakti be game teTalI mahAna hoya te paNa e Adarzo ane bhAvanAo pachInuM sthAna dharAve che. e maMtra raTatA, raTatA, kAThiyAvADanA juvAna, tamAruM kartavya bajAvavA rAjakoTa AvI paheco." A pariSadane saphaLatA IcchatA sa dezA mokalanAra mahAnubhAve hatA mahAtmA gAMdhI, saradAra paTela, mahamadaalI jhINA, aMbAlA sArAbhAI, pA paTalAla cuDagara, baMne konikalanA taMtrI zrI breravI vagera. gAdhAjIe pitAnA saMdezAmAM jaNAveluM ka "yuvaka, tame sAMbhaLajo sahunuM, paraMtu karajo tamAruM dhAryuM. tame bhASaNothI bhaLavAtA nahi, kArya tapAsane tamAruM bhASaNa e tamAruM kArya ja hAya." svAgata pramukhano bhASaNa pachI pariSadanA varAyelA pramukha javAharalAla naherue potAnuM spaSTa ane nIDara vicAravALuM jussApreraka bhASaNa ApyuM hatuM. puthvI uparanA rAjAonA dAkhalA TAMkI ema jaNAveluM ke "je haju thoDA rAjamAM jIvI rahyA che teo prajAnI maherabAnIthI jIvI rahyA che. jagatamAMthI rAjAone varga dUra thaI rahyo che. A jagatamAM have rAjA nahi rahe ema kahevA mATe yotiSIe kahevAnI jarUra nathI, eka-nave.190 pathika- sUvA OY ka For Private and Personal Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org www.kobau Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hiMdanI svataMtratAnI laDatamAM rAjA ze bhAga bhajavaze e aMge nirdeza karatAM emaNe kahyuM hatuM ke "hiMdanI svataMtratAnI laDatamAM AkhA varga tarIke ee nahi joya, keI ekaladokalA vayaktigata rIte joDAya e judI vAta che, kAraNa ke svataMtratA Ave te rAjAonA Apakhuda hakone aMta Ave, je emane na ja game, paraMtu e hakIkata banI raheze ke bhaviSyamAM rAjAe nahi rahe." svAtaMtryanI laDatamAM bhAga levA aMge emaNe kaheluM ke "tame briTiza hiMdamAM che ke dezI rAjyamAM, paraMtu laDAI te eka ja che. rAjAe aMgrejonI tAkAtanA pIThabaLa heThaLa atyAcAra kare che, aMgrejI phojanA pIThabaLa vinA to emanA hAtha-paga dhrujavA lAge, mATe svataMtratAnI A laDatamAM tame saMpUrNa sAtha Apaze te badhA prazna ApoApa UkalI jaze. navA racAnArA samAja mAM rAjAzAhI jamInadArazAhI ke sAmrAjavAdane sthAna nathI." zrI naheranA vyaktitvane asarakAraka prabhAva A pariSada upara paDyo hato. A pariSadamAM aneka TharAva pasAra karAyA hatA temAMthI mukhya A pramANe hatAH 1. gaMDaLa ane jAmanagaranA rAjavIonA atyAcArone vakhoDatA TharAva (rajU-kata kakalabhAI koThArI tathA maNilAla jeThArI). 2. hiMdanI AjhAdInI laDatamAM saurASTranA yuvone jussAbhera bhAga levAnI bhalAmaNa karato TharAva. 3. aspRzyatAnuM kalaMka dUra karavAne TharAve. 4, zArIrika tAkAta mATe vyAyAma-maMDaLa racavAne TharAva, 5. bhagatasiMha ane sAthIonI vIratAnI kadara karate TharAva, 6. briTiza ejansInI ApakhudIne paDakAra karatA TharAva. 7. nAlAyaka rAjAone padabhraSTa karavAne tathA nAlAyaka yunarAjone emane gAdI-hakamAMthI radabAtala karavAne TharAva (rajU-kartA amRtalAla zeTha). 8. strIonI lagnavaya eAchAmAM ochI 16 ne badale 18 rAkhavAne TharAva. (rajU-kartA, mRdulAbahena sArAbhAI, cakra ApanAra saralAbahena). 8 jAmanagara junAgaDha guMDaLa dhrAMgadhrA jetapura vagere rAjyamAM pravartatA sabhAbaMdhInA kAyadA sAme Adelana karavAnuM TharAva (rajU-kartA maNizaMkara trivedI, ke ApanAra vaNalAla buca). kula 18 TharAva pasAra thayA hatA. pachIthI pramukhazrIne khAsa nimaMtraNathI yuvaka-pariSakamAM zrI jamanAlAla bajAja bolyA hatA. emaNe kaheluM ke prathama huM mAna hatA ke dezI rAjyamAM meTuM adilane karavAthI emane sudhArI zakAya, paraMtu A rAjyomAM sudhAro thAya evuM briTiza sarakAra cAhatI nathI tethI emAM avarodha ubhA kare che, tethI have huM ema mAnata thayo ke dezI rAjyamAM sudhAro karavo hoya te briTiza sattAne nAbUda kayAM sivAya e zakya nathI. dezI rAjyo to briTiza sarakAranA gulAma che, tethI tyAMnI prajA te e gulAmanI paNa gulAma che." 1928 mAM zrI bajAje re kahyuM te vAta te gAMdhIjIe 1925 mAM kahI hatI ke jevuM vAvamAM hoya tevuM havADAmAM heya...sAmrAjya arAjakatA che tethI sAmrAjyane tAbe rahelAM dezI rAjyamAM paNa arAjakatA che. tethI ja briTiza hiMdanuM svAdhIna thavuM e ja dezI rAjyanuM svAdhIna thavuM che." 17 Abha traNa divasanI A parISadamAM yuvake e jurasAbhera bhAga lIdho. yuvaka netAo maryAdAvALI kAThiyAvADa rAjakIya pariSadane "bhUlI pAMgaLI" pariSada gaNAvatA hatA, paraMtu A pathika-dIpe vAMka .-nave./190 75 For Private and Personal Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org : Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pariSadane keI niya MtraNo na hatAM. enA pramukha javAharalAla naherue paNa naiAMdheluM ke huM te nakhazikha rAjakIya prANI ane vyaktinA vANIsvAta Mtrya para kaI paNa prakAranuM bubana mUkavA mAgatA nathI." emaNe te! e mujaba traNu divasanI pariSadamAM vartAva karIne kahyA pramANe karI khatAvyuM hatuM'. A paSiddhamAM aneka TharAveA thayA enI saphaLatAne lagatAM atralekhA-nadhi lakhAya, paraMtu ainA agraNIo jene bhUlI laMgaDI" pariSada gaNAvatA hatA te kA. rA. pardiSadranA kAryakrameAthI AgaLa vadhI zakayA nahi, pasAra thayelA TharAvAne koI paNa rAjyamAM amalamAM mUkavAnuM dezana karI zakathA nahi. javAharalAla naherunuM pramukhapada ane emanA vyaktitvane jhaLahaLatA prabhAva chaMda karIe to e mAtra traNa divasanA utsAhajanaka jussApUrNa jalaso banI gaI. A piraSade khUba haNahaNATa karI lIdhA pachI jANe ke e soDa tANI sUI gaI. 18 A pariSadamAM je jussAbhera rIte TharAve| ane bhASA thayelAM tenA amalIkaraNanI dizAmAM bahu echuM kAma thaI zakayu e hakIkata che ane chatAM ema kahevu e yeAgya gaNAze ke A pariSaddha matra utsAhajanaka jalaso ja banI rahI. hakIkata e che ke A pariSadanA mAtra me mahinA pachI navembara, 1929 mAM saurASTramAM khAkharecImAM tyAMnA rAjavInA anyAyI karaverA sAme prajAe laData upADI hatI temA phUlacaMdabhAI ane maNilAla koThArI jevA aneka yuvA netAoe tyAM jaI, emAM bhAga laI, sthAnika netAo prajAne mACdarzana ApI ane saphaLa banAvI hatI. sorASTranAM dezI rAjyomAMnA e prathama satyAgraha hatA. ene 'saurASTranuM bAraDolI'' kahevAmAM Ave che. pachIthI bIje ja varSe 1930 mAM dhAlera ane vIramagAmanA mIThAnA satyAgraheA vakhate A pariSadanI dUragAmI asaranA rUpe ja mATI rAMkhyAmAM saurASTranA yuvakoe bhAga laI dharapakaDa vaherI hatI. Ama zrI naherunA pramukhapade maLI gayelI A pariSade saurASTramAM janajAgaNa ane yuvA-jAgRti lAvavAmAM mahattvano bhAga bhajavyeA hato. vaLI, A pariSadanA mAtra cAra mahinA pachI ja lAheramAM Disembara, 1929 mAM thayelA mahAsabhAnA adhivezananA pramukha narIke javAharalAka varAyA hatA. mahAsabhAnA itihAsamAM prathama vAra pramukhapada mATenA varAyelA umedavAra (javAharalAla) gheADA upara besIne svAgata saraghasamAM nIkaLyA hatA. vaLI, evu paNa mAtra prathama vAra baneluM ke mahAsabhAnA pramukhatA haidhdhA pitA pAsethI putrata sAMpAyA hateA ka saurASTra yuvaka pariSadanA pramukha e mAtra cAra mahinA pachI rASTriya mahAsabhAnA pramukha banatAM saurASTranA yuvAe vizeSa gaurava anubhavyu` hatu`. meratrImAM thayelI kADhiyAvADa yuvaka pariSadamAM phaeNra e hatA ke prathama e nakkI karelI maryAdA sAthe thaI hatI, jyAre bIjI nidhi hatI. A baMne sIdhe rAMbaMdha na hatA. yuvaka pariSada e duniyAbharamAM e samaye cAlatI yuvakonI pravRttinA phagA tarIke hatI, rAjakIya pariSada e dezI ra jye!nI prajAnA duHkhanivAraNa mATe hatI, jyAre yuvaka pariSada jI - vAnAnAM zarIrI lAThIyA, akhADA ane mardAnagInI prApta karavA mATe hatI...samAjanA sitamA sAme puNyaprApa e yuvakonA sAda hatA. rAjakIya pariSadane preraNA ApanAra mahAtmA gAMdhI ane saradAra vallaAAI hata!, jyAre yuvaka pariSadane preraNA ApanAra subhASacaMdra khejha ane javAharalAla naheruM hatA. Ama te pariSadanAM nizAna sukAna ane prayANa badhuM ja juduM judu hatu. 20 pATIyA : 1. menana, vI. pI -dhI sTorI oNpha dhI InTigrezana eNph inDiyana sTeTsa, muMbaI. 1969, 168 2. Dhebara .. ta.- darakhAra geApALadAsa,' paricaya-pustikA, mukhaI, 1974, pR. 6 3. jepharI, bina (eDiTeDa)-pI rahasa, prinsesa eNnDa peremAunTa pAvara,' nyU dilhI, 1978, 3. 241 To.-nave. 1990 pathi dIpAsavAMka For Private and Personal Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 ja che. rAjagara, zivaprasAda-gujarAtane rAjakIya ane sAMskRtika ItihAsa, graMtha 9 me, amadAvAda, 1987, pR. 126 5. cuDagara, pI. ela InDiyana prinsesa eNnDa briTiza prekazana, lanDana, 1924, pR. 25 6. hAMDA, Ara. ela.- hisTarI opha phrIDama sTragala Ina prislI sTeTsa, nyU dilhI, 1968, pR.2 7. bhada tribhuvana pu. (saMgrahakartA)-sasthAna rAjakoTanI DirekaTarI', bhAga-1, rAjakoTa, 1929, pR. 171 8. Do. rAjagora, zivaprasAda-pUvakta pustaka, pR. 10-132 9. zaha, kAMtilAlA-saurASTramAM gAMdhIjI', rAjakAra, 1932, pR. 40 10. ejana, pR. 99 11. gAMdhI, mehanadAsa ka. - dezI rAjyane prazna,' amadAvAda, 1941, pR. 147 12. zAha, kAMtilAla-pUrvokta pustaka, pR. 101 1. paTila, pI. TI.-nahera eNnDa dhI phrIme muvamenTa', -nyU dilhI, 1977, pR. 7pa 14. ejana, pR. 45 15, zAha, kAMtilAla-pakA pustaka, pR. 108 16. ejana, pR. 110 17. "navajIvana", amadAvAda, 8-1-1925 18. zAka, kAMtilAla-pakta pustaka, pR. 198 19. DarathI mana-naheru dhI pharsTasikasTI Ivarsa,' bhAga-1, muMbaI, 1965, pR. 195 20, mahetA, manubhAI (saMpAdaka) -"AMtaranAda', muMbaI, 1986, pR. 168 nUtana nAgarika sahakArI benka limiTeDa (rajiophisa): raI maskatI mArkeTa, kapAsiyA bajAra, amadAvAda-380002 senTrala oNphisa (eDaminisTreTiva ophisa) : vikaTeriyA jyubilI hospiTala sAme, che. motIbAI mAge, pAMcakUvA, amadAvAda-380002. Te. na. 342642, 348918 benkanI zAkhAonI mAhitIH ADiTa vaga "A (1) meina oNphisa (maskatI mArkeTa), (2) kApaDIvADa zAkhA, (3) zAMti kamarziyala senTara zAkhAH (4) AzramareDa zAkhA, (5) rakhiyAla zAkhA, (6) bApunagara zAkhA, (7) vAsaNA zAkhA (seIpha DipojhiTa vATa sAthe), (8)DrAIva Ina reDa (memanagara) zAkhA (seIpha DipojhiTa vaTa sAthe), (9) pAMjarApoLa zAkhA (seIpha DipojhiTa veTa sAthe) ceramena : zrI AtmArAma bhegIlAla sutariyA menejiMga DirekaTara H zrI kalyANabhAI pI. phaDiyA joInTa menejiMga DirekaTara : zrI jayaMtIlAla AtmArAma zAha tA. 30-6-89nA benkanA pragatidarzaka AMkaDA(oDiTane adhIna) adhikRta zera ma DaLa : rU 2,,00,000/- thApaNe rU. 31,09,16,000/kula Avela zera bhaMDeLaH 3, 1.42,28,900/- dhirANa rU. 24,77,05,000/rijharva phaMDa ItyAdi : rU. 5,77,38,000-- kAryakArI maMDaLa rU. 42,97,11,000/ naphe ? rU. 1,24,46,000 AkarSake vividha bacata yojanAo tathA anya bekiMga sevAo aMgenI janarala menejara vigatavAra mAhitI mATe beMkanI najIkanI zAkhAne rUbarU saMparka sAMdho caMbaka bhupatANI pathika-dIpotsava okaTe,-nave.1990 For Private and Personal Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir = = hastavama (hAthaba): mudrA-AdhArita itihAsa che. viSNubhAI je. trivedI prazna e thAya? A hAthaba zuM che? hAthaba e bhAvanagarathI dakSiNa-pUrva mAM ra6 ki. mI. dUra AveluM eka mAmUlI, paNa ItihAsa-purAtatvathI samRddha gAmaDuM che. atyAre ya khetI e ja mukhya vyavasAya che. viratAra maTe che eTale meTA bhAganA lake vADI( Farm House )mAM rahe che, enI uttara khaMbhAtane akhAta, uttara-pazcime enI prAcIna asmitAnA avazeSa samuM mAlazrI nadInuM mukha ane prAcIna baMdara, jene baMne bAjunAM cANanAM sthaLoethI joIe te Azare 750x1000 mITarane ke enAthIya mATe nIcANane pradeza dekhAze. emAM Aje pUranA samaye nadI be kAMThAmAM vahetI heya tyAre ja A virATa velAkula(baMdara)ne sAce khyAla Ave. A sthaLathI samudramAM ja uttara-pazcime ekAda ki. mI. dUra koLiyAkanuM ziva-pratiSThAna che, jene lekabolImAM nakaLaMga-niSkalaMka mahAdeva kahe che. tyAMthI e ja dizAmAM be thI traNa ki. mI. upara samudramAM ja piramane beTa che. A hAthaba e ja valabhI rAjayanA trika rAjAonAM dAna-tAmrapatromAM nirdezAyela hastava AhAra ke AhAraNI, jene ulekha perisa-bhUgoLamAM "aSTakavi' tarIke thayo che (I. sa. 5). pariplasamAM akhAtamAM pravezatAM kyAM kyAM sthaLo kayAM Ave che e badhuM vigatavAra varNaveluM che. sAthe pravAha, retInA Dhaga, evI zI aDacaNe che enuM paNa varNana che, je Aje paNa hayAta che. baMdara nadInA lAvela kAMpa ane nadInAM taLa badalAvAnA kAraNe purAI jatAM, samudrataLa karatAM UMcuM AvI jatAM baMdha thatuM jaNAya che. enI nALI e burAtAM enuM mosamI ke bharatI-AdhAritapaNuM paNa saMpUrNa rIte naSTa thaI gayuM jaNAya che. enA AjanA taLamAM ItihAsa-daSTie be prakAranA avaze ane TIbA jovA maLe che. sthAnika leke TIMbAonI hArane "pA" kahe che, kAraNa ke taLAva ke nahera khedI je pALa bAMdhavAmAM Ave te samaya jatAM besI jAya evI spaSTa UMcI pALa e lokonI pALya." emAMthI khAsa te ITa vAsa gharavakharIne sAmAna vagere maLe che. AvI eka gRha-keTaDI saMzodhake 12-15 phiTa nIce UtarI joI hatI evuM yAda che. bIjA avazeSamAM mATInAM vAsaNa uparAMta dhAtu ane zaMkhane mAla. A badhAmAM ghaMTI, ghaDI, thALA sAthe khIla paththarane zivaliMga je, paNa uparanuM paDa maLatAM e bhrama dUra thaze. zaMkhanI cUDIonA je TukaDA maLyA che te UbhI trAsI dhAranI DijhAInanA geLa dANA ane pataMgAkAranI DijhAInavALA maLyA che. keTalIka gaLa ane keTalIka sAdI paTTI jevI che. AnA kApyA pachInA marAmatanA kakaDA paNa ghaNA mAnyA che. A vizeSatA eka ja khetaramAMthI (2804150 se. mImAMthI) ghaNI maLatAM tyAM e jamAnAnI ThAryAzAkhA (vaka-pro) heya, A zaMkha ahIMyAM samudramAM thatA nathI, e okhA ke dakSi9--pUrva bhArata-malabAra kAMThethI lAvI ahIM enI prakriyA thatI hoya ema jaNAyuM. A je kAryazALA che tenAM sAdhane kApavA-maravAnAM enI tapAsa jArI che. emAM mArA mitra kaLiyAkanA bI mayUra mahetA lAgelA rahe che. A arthopArjana ane ene leveca-AdAnapradAnane viSaya hoI mudrA sAthe lIdhela che. A hastapra-hAthaba bhAvanagara jillAnA bhAvanagara tAlukAmAM (daskroImAM) 21"-75" uttara akSAMza tathA 7ra"--25" pUrva rekhAMza para Avelu che. ene Ajano vyApa jamIna vADIo ane gAmataLa maLI na 642 ki. mI. che. jyAre e dhIkatuM baMdara ane vepAra vaNanuM kendra hatuM tyAre eka -nave.1990 pathi-dIpasavAMka = = = = 78 For Private and Personal Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir keTale viratAra haze ? nakI nahi, paNa AjathI traNathI cAragaNe jarUra gaNAya. AjubAjunAM ATha gAma emAM AvI jatAM haze, kAraNa ke A badhA gAmanA sImavagaDAnAM khetara ke TIMbAnA vANamAMthI uparanA avazeSo prApta thAya che. AmAM ghaNuM vAra saLaMga daTAyelAM makAna paNa jovA maLe che. A gAmonA parisaramAMthI prApta thayelA sikkA parathI enI pracInatAne aMdAja tAravavAnuM nakkI karIe te tyAMthI maLelA sauthI jUnA sikkA bhAratIya paMcamArka prAranA prApta thayA temAMthI jUnA eTale I. 5. 8 mIthI 2 jI sadI sudhInA kAlanI gaNAya. A sikkA zuddha rUpAnA che ane sApha karI tapAsatAM AmAMthI traNekamAM eka bAju saMpUrNa lIsI eTale koI cihana vagaranI che, gaNumAM baMne bAju keTalAMka pratIkanI chApa che, jenI eka bAju ghaNI badhI pratIka-chApa che. emAM tArA surya maya naMdI vRkSa evAM pratIko ghaNAM avyavasthita rIte ge,ThavyA vagara aMkita thayelAM che. A badhAnAM vajana sarerAza sarakhAM che, je 2.25 thI 2.50 2,manA che. AkAra benA eka bAja aNI ane bIjI bAju goLAkAra eTale bhamaraDAnA AkAranA kahevAya. bIjA be dIka gALa, jayAre bAkInA laMbagoLa che. Ane sArA ghasela ke kApela che, je vajananI samAnatA lAvavA karavAmAM AvyuM gaNAya. mApamAM badhAnI laMbAI pahelAI 16 thI 1.8 se.mI. vyAsanI che, jADAI sAmAnya sikkA jeTalI badhAnI sarakhI che. A sikki kaI prajAnA? e prajA saurASTramAM kaI rIte AvelI ? ene ItihAsa ze ? e praznonA javAba mATe A sikkAne I. pU. trIjA cethA kAnA gaNIe te ApaNuM gaNarAjayanA ane janapadanA ItihAsane je paDe. narmadA nadI para AvAM gaNarAjya ane e pahelAnA janapade narmadAtIrethI moTA na jevA khaMbhAtanA akhAtane oLagI pUrva saurASTramAM AvyAM dekhAya che. AmA vadhuo-AbhIre tarapha vizeSa lakSa jAya ema che. e gaNanA karatAM samudratIranA vepArI nigamenA A Ahata siddhi hoya. Ama karavaprane muddA AdhArita kAlaA janapadamAM gaNanA Agamana eTale jUna-gavAnuM mana ItihAsanA abhyAsune thAya e sahuja che. AnA pachI magadhanA mahArAjya sAthe bhagavAna buddhane a yAyI che ane bhikhuba-vidvAna dharma pracArake paNa A raste saurASTramAM 15. - : ja rIta pathiAnIpatsavo Tena9/ 10 For Private and Personal Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pravezelA tyAre taLAjA gaNa baMdara hatuM, valabhI ane enuM ji9lA-mathaka hasAvadha makavatAM baMdaro hatAM. taLAjAnI guphAo A ja samayamAM kotarAi che ane enA mudrAnA avazeSamAM bauddhadharmAnuyAyI bhAratIya-grIka rAjAonA sikkA ahI thI maLyA che. AmAMnA keTalAka saMgrahasthAne ma tema khAnagI saMgrahamAM che, jayAre prastuta saMgrahamAM eka tUTele sikko maLe che, jene apaladata(epelesa)nA sikkA tarIke oLakhAvA che. emAM grIka rAjAnuM mAruM ne pharatuM grIka lakhANa che. enuM vajana 1.60 mA. ane vyAsa 1.5 se.mI che (juo meTa sikko, sAthenA nAnA 9 sikkAomane 3 je paNa). A uparAMta rAjA miliMdanA sikkA paNa maLyA che. samaya I. pU. 1 lI ane I. sa. 1lI vacce samajAya che. dhAtu rUpe che. AvA ja A dharmAnuyAyI rAjavaMza, jenI rAjadhAnI giranAra hatI, enuM paNa haratavapra vepAranuM kendra haze ema jaNAya che. ene judA judA rAjavIonA sikkA maLe che. AnI paNa dhAtu rUpuM, AkAra goLa ane 1.48 se. mI. tathA vajana 1.58 grAma AsapAsanAM che. AnA para rAjAnuM maheNuM, bAmAM lakhANa ane rAjyakartAnAM nAma lakhelAM che, je carcAne pAtra heI prastuta karyA nathI. A pazcima kSatrapa sikkA A pradezamAM ane nagaranA AvAramAMthI haju maLyA kare che (citra pa6). AnA pachInA (citra 6-7 mI rASTranA itihAsanA suvarNa yugamAMnA sikkA che. guptakAlanA A yuganA siddhA, jemAM hajAronI saMkhyAmAM gaNAya teTalA, kumAraguptane maLe che ke AmAM svalpa samudragupta ke skaMdaguptanA paNa maLe che kharA. A yugamAM A A baMdara ane ene vepAra paNa madhyAhananA suryanI jema prakAzato hato. enI zreNI e mAlathI tarabatara ane nANAvaTa vividha pradezanAM nANA-mudrA vepArI ane mAlathI babharyA rahetAM hoya ema jaNAya che. A badhAnAM vajana, niyamita geLa nathI, keTalAka vaccethI besI gayela geLa-atargoLa che, paNa enI "baI-chApa" ghaNI spaSTa hevI che, cerasanA geLa khUNuM kApala ane the jADA daLanA hoya che. rAjAnA maherAmAM lAMbA gUMcaLAMvALA vALa, kAne kuMDaLa, meTI Akhe, sarasa nAka vagere sapaSTa dekhAya che, pAchaLa brAhmIlipimAM rAjanuM nAma tema birUda tathA kaLAyela mora dekhAya che (citra-7). A sikkAnI saMkhyA jotAM ema lAge che ke ene punaH punaH mudrita karavA mATe khAsa vyavasthA giranAra valabhI ke hastavapramAM rAkhI hevA saMbhava kharA; jAka Ana DhALavAnA avazeSe hajI A vistAramAM saMpanna thayA nathI. kikA para AvuM kAma kAcaMtA karavAvALA vidvAna mitrone paNa haju meLApa thaI zakyo nathI. sikkA cAMdInA ja che, saurASTranA ghaNA pradezamAM prabhUta mAtrAmAM maLelA sikkA te solaMkI yugane "mma". A rUpAnA sikA te bhAratanAM sarvatra maLatA Inda-sAniyane "gayAM." AnuM calaNa kammarUpe judA judA rUpamAM jaDA jaDA pAtaLA gALa AyAta evA AkAra-vaividhyamAM ghaNuM hatuM. AvA dragsa TimANa (tA. taLAjA) ane hasAvakamAM ataka eTale hajAronI saMkhyAmAM maLyA che. ene paNa punaH puna aMkita karIne bajAramAM mUkyAM hoya ema jaNAya che. enA vajanamAM bahu thoDe pharaka hoya che, jyAre AkAre bheda rahyA che. vajana .25 mAna thI 2 40 grAma ane 1.3 thI 1.3 se. mI. jyAre daLamAM sAruM evuM alagapaNa jovA maLe che. AnI sAthe A ja sthaLethI maLele 1 lI sadIne senAne eka mana samra prApta thayela sacavAyelo maLe. AnA para rAjAnuM mahesuM, pharate remanalapimAM lakhANa ane pAchaLa grIka devatA (yurAnuM ( herAphalisa)nuM Alekhana che. saMgrAhaka enAthI chUTA paDavA taiyAra na hoI enA phoTA lIdhA che, je Te-nave./1990 pathi --dIpatsava rIte garabA ramAkAMDAnA kAkA DAmarAjakiyA : madAvAne gItAno toTo nA karI . mAtA ane mIThAI ' nA - - che. ja vAta : dha kAma paNa karI para e ja che ke mArA For Private and Personal Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ' citra 1-4, jene saMpUrNa suvarNamudrA ja kahI zakAya. enuM mApa 2 se. mI. vyAsa, laMbAI saheja vadhAre che. vajana 7 prA. 350 mI.grA. adha rUpiyA jeTaluM daLa che. , , , A hastavama valabhInA maitraka rAjAone AhAra ke AkAraNI eTale jillAmathaka hatuM, e Azare bAreka dAnazAsane tAmrapatromAM ene nirdeza tha che. dAnasthaLanI bhUgoLa nakkI karavA mATe AnAM tAmrapatro vigata Ape che, jenAthI jANavA maLe che ke A AhAranA amuka gAmanA amuka bhUmikhaMDe brAhmaNane ke bauddha maThone dAnamAM ApavAmAM AvyA che. A ItihAsane bIje ja vistRta viSaya thato heI atre ATaluM ja. A baMdara caudamA-paMdaramA saikAmAM, enuM mukha (baMdara) nadInA kAMpathI bharAI jatAM ane enA upabaMdara jevuM ghoghA vizeSa AgaLa AvatAM, baMdara tarIke kAma karatuM baMdha thayuM. sAthe enI samRddhi paNa lekha pAmI. kALa bhagavAna enuM kArya kare che. paddana tyAM dadana ahIM najara sAme kharuM thAya che. saMdarbhoH 1. gujarAtane maitrakakAlIna itihAsa, De. hariprasAda zAstrI 2. kaMInsa oNpha InDiyA, pI. ela gupta che. bhAratIya sikkA, vAsudeva zaraNa agravAla 4. periplasa (bhUgoLa) 5. gujarAtanA etihAsika lekha-gi. va. AcArya 6. svAdhyAya-dIpesavI aMka, 2021 7. sAmI, e prala-1988 che. cha-marina sAyaTI, jela reDa, bhAvanagara-364002 - -------------- ------------ T [ anu. 5. 8 nIcethI] bdha che. Aja kosAMkita che. khristI dharmamAM gheTuM e IsanuM pratIka che. AnI barAbara sIdhI rekhAmAM pUrvanI bAju para kabaranuM Alekhana che: jANe ke kharekhara pavitra AtmA isu para utarI rahyo che evI kaha5nA ahIM karavAmAM AvI che. vAyavya khUNAnI bAju para vartuLamAM Pattee prakAranA kesanuM Alekhana che. A prakAranA kosanI cAre bAjuo ekasarakhI hoya che. dareka bAju thI pahoLA ane madhyamAM sAMkaDI hoya che. uttaranI bAju para Swinnerton prakArane kesa Alekhyo che. enI madhyamAM cAra pAMkhaDIyukta pu5 che. A prakAranA kesanI dareka bAju ekasarakhI hoya che. dareka bAjunA che. kaLI jevo ghATa heya che. A pachI IzAna khUNe valamAM eka meTa tridalanI bhAta tarelI che. Ama lekha uparAMta khristI dharmanAM vividha pratIkonI daSTie A baeNsTriInuM mUya vizeSa che. che. 23, mahAvIranagara, vastrApura, amadAvAda-380015 pathiA-dIpAvaka beTo.-nave.1990 For Private and Personal Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir somapurA jJAtinAM gAtre che. pravINacaMdra parIkha - che. bhAratI zelata . zilpa-sthApatyane abhyAsaka varga pazcima bhAratamAM semapurA' tarIke oLakhAya che. emanuM mULa utpattisthAna prabhAsa (somanAtha) hevAnuM manAya che. skaMdapurANanA prabhAsa khaMDamAM emanI utpattine lagatI paurANika anuzruti A pramANe nedhAI che: pUrve saurASTramAM semapurI(emanAtha)mAM dakSe ApelA zApanuM nivAraNa karavA caMdra samayajJa karyo ane emAM tejasvI brAhmaNane nimaMtryA hatA. * yajJa pUro thayA pachI caMdra somapurI grAma semapurA brAhmaNane dAna ApI saMtuSTa karyA. semapurAomAMnA jemaNe yajamAnavRtti ane yajJayAgAdi karma svIkAryA te semapurA brAhmaNa banyA, paraMtu keTalAka brAhmaNoe gRhasthajIvanane svIkAryuM teo zilpane abhyAsa karI za9thag (semapurA zilpI) gRhastha banyA. A samapura zipIonI vastI hAla gujarAtamAM pATaNa vaDanagara visanagara siMhapura amadAvAda vaDodarA khaMbhAta surata tathA saurASTramAM pAlitANA dhrAMgadhrA haLavada vaDhavANa temaja mevADa-vAgaDanA DuMgarapura talavADA sAgavADA ane kesariyAjI ghArAva sAdaDI vagere sthaLoe che. bebe gejheTiyaramAM somapurA zilpIonI vizeSa mAhitI salATa tarIke oLakhAtI dhaMdhAkIya zreNImAM ApI che temAM gujarAta saurASTra ane kacchamAM vasatA somapurA kharA zihepI hovAnuM jaNAvyuM che. A semapurA salATa somapurA brAhmaNomAMthI UtarI AvyA hovAnuM ane samapurA brAhmaNe temapurA salATonA hita hovAnuM jaNAvyuM che. enAM 18 ge che. A somapurAonI utpatti temaja emanAM 18 ge aMgenI mAhitI mamatALa nAmanI saMskRta kRtimAM karavAmAM AvI che. enA mULa kartAnuM nAma jANI zakAyuM nathI. saM. 1982 (I.sa. 1916)mAM zrI dave bhagavAnajI harizaMkara somapurAe UMjhAnA zAstrI haragoviMda sAMkaLezvara vyAsa pAsenI jIrNa hastapratamAMnuM lakhANa zuddha karAvI dhrAMgadhrAmAM enuM prakAzana karyuM. enA 8 mA adhyAyanA zloka 6-8 mAM semapurAomAM pravartamAna 18 gotrAne nAmanirdeza kare che, je A pramANe che : 1. vacchasa, gautama, 3. upanisya, 4. kazyapa, pa. pArAzarya, . vasiSTha, 7. bhAradvAja, 8. gAlava, 9. agirasa, 10. zAMDilya, 11. vaciSTha, 12. kauzika, 13. kauDina, 14. zrAva@Ase, 15. mArkaDeya, 16. dAjasthA, 17. yatritasi ane 18. bRhaspati. kRtinAM pu. 51 thI 89mAM A rAtinA 1 thI 11 sudhInAM gAtronAM parva veda zAkhA kuladevA yakSa gaNapati zaMkara bhairava tathA zarmA ane pravara vize saMskRta ke ApavAmAM AvyA che. gAtra 12 thI 18 mAM parva veda zAkhA vagere Ape che. vA aMgenI mAhitI saMpAdakane upalabdha nathI, AthI ahIM ApavAmAM AvI nathI. 1 thI 12 gAtre jemanAM che tevI vyakitanA nAmonI zaheravAra yAdI te te gotranA saMskRta zleka parathI ApavAmAM AvI che, je jJAtinA ItihAsa mATe mahatvanI che. aMtamAM somapurA brAhmaNonAM gotra zAkhA ane parvanuM koi paNa (pR. 90-91) ApavAmAM AvyuM che. 1. vachasa gAra vasa gotra nI kuLadevI bAlagaurI, mitra zarmA, nanIya yakSa, gaNapati vidAzaja, mahAdeva vizvezvara, mairava kAza, yajurveda zAkhA mAryAdinI paMca pravara : 1. bhArgava, 2. cyavana, 3. ApnavAna, 4. aurva, 5, jamadagni eTe.-nave/1990 pathika-sihAM For Private and Personal Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2. gautama gotra gautama gotranI kuladevI niMbajA, sema zamI, sAthe gapati, yakSa upaya, mahAdeva caMDezvara, baTuka bhairava, yajurveda zAkhA mAryAdinI traNa pravaraH 1. gautama, 2. utathya, 3. AMgirasa 3. upanisya gAtra upanisya gotranI hiMgaLAja kuladevI, bhava zama, mahera gaNapati, yakSa bAhula, maheza semezvara, bhairava asitAMga, yajurveda zAkhA bhASyadinI traNa pravara: 1, nasa, 2. AMgirasa, 3. gautama 4, kAzyapa getra kAzyapa gotranI kuladevIgezvarI, bhrAtA zarmA, vinarAja gaNapati, vIra yakSa, zaMkara kubera, jaTila aurava, yajurveda zAkhA mAdhyadinI - traNa pravara: 1. kAzyapa, 2, apavatsa, 3. dhruva 1. pArAzaya zetra pArAzarya mitranI khImajA devI, taMti zarmA, vakratuMDa gaNapati, vaTa yakSa, citrezvara mahAdeva, zihida bhairava, sAmaveda, zAkhA kauthumI traNa pravara 1. vAsiSTha, 2. zAkta, 3. pArAzaryuM 6. vAsiba gotra vAsiSTha gAtranI kuladevI mahAgaurI, citra zarmA, siddhivinAyaka deva, cizvara yakSa, hara zaMkara, vijaya bhairava, yajurveda, mAdhyadinI zAkhA traNa pravara 1. vasiSTha, 2. indrapramada, 3, bhAradvAja 7, bhAradvAja gotra bhAradvAja gotranI kuladevI cAmuMDA, ziva zarmA, udhiyA-dudhiyA gaNapati, rAmezvara yakSa, mahAdeva nIlakaMTha, saMhAra bhairava, yajurveda, mAdhyadinA zAkhA rANa pravara 1. AMgirasa, ra. bAdampatya, 3, bhAradvAja 8. gAlava (gAmika) gotra gAlava gotra kuladevI sarasvatI, viMda zama, varadAyaka gaNapati, vIra yakSa, vaTezvara, zakara, bhairava AnaMda, yajurveda, bhAyaMdinI zAkhA, * traNa pravaraH 1. variSTha, 2. mitrAvaruNa, 3. kauDinya 9. zAMDilya gotra zAMDhiya gAtranI kuladevI mahAlakSmI, bhava zaba, gajakarNa gaNapati, mahAbala yakSa, somezvara mahAdeva, baTuka bhairava, yajurveda, mAryAdinI zAkhA traNa pravara : 1, zAMDilya, 2. asita, 3. devala - 10, AMgirasa gotra AMgirasa gotranI kuladevI kSemakarI, datta zarmA, vinarAja gaNapati, vIra yakSa, zaMkara vAtrakanaMdi, saMhAra bhairava, yajurveda, mAdhyadinI zAkhA traNa pravaraH 1. agirasa, 2. utha, 3. gautama [anu. pA. 85 nIce pathika-dIpatsava Te-nave.1990 - - - - - - - - - For Private and Personal Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kothamI For Private and Personal Use Only ekaTa-na./1990 semapurA brahonAM aTake gAtrA pravare veda zAkhA vagerenuM koika , aTaka gerA pravara veda zAkhA kuladevI yakSa gaNapati zaMkara bhairava zarmA nivAsa 1. ThAkara (divedI) vasa 5 yajurveda mAryAdinI bAlagIrI nAmIva vinarAja vizvezvara kAla mitra prabhAsa 2. dave gautama 3 nibaja upayasAya ca Dezvara baTuka soma 3, upAdhyA upanisya , , hiMgaLAja bAhula mahAdava somezvara asitAMga bhava 4. AcArya kA5 che yogezvarI vIra vinarAja kemerA jaTila bhrAtA prabhAsa 5. dave pArAzarya sAma khImaja vaTa vakratuMDa mitrezvara sidi takti , yajurveda mAdhya dinI mahAgaurI mizvara siddhi 6. hita(AvADI) vasiSTha hara vijaya citra prabhA 9. pAThaka cAmuMDA rAmezvara dudhiyA nIlakaMTha sAMhAra ziva bhAdAja kSemaM karI yAsa AMgirasa datta vinarAja vATakanaMdi - vIra vaTezvara Anada vida. 9 upAya sarasvatI varadAyaka . dave zAMDilya , mahAlakSmI mahAbala gajakarNa semezvara baTuka saciva miTA 11. rAvaLa vasiSTha gaurI nAmaya siddhivinAyaka ' , 12. mahetA 13. trivedI kauDinya , 14. divedI zrAvaNavAyu , 15, purohita mArkaDeya 16. yAjJika dra jazravA ka jamavA che che , " " 17. rAvaLa atitsi , yatitisa , , " 18. , nRpati , www.kobatirth.org zu ke | | | | | | | | | | | | | | | | | payiA-dIpasavAM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAlAvaDanA brahmacArezvara : [zilAlekhane saMdarbha] zrI. yazavaMta ha. upAdhyAya zItaLA mAtAjInA maMdirane aDIne pazcima bAju tarapha zrI brahmacArezvara maMdira tathA emAM Avela bIjAM devasthAnI jagyA che temAM nijamaMdiranA pravezadvAra pAse Avela saM. 1682 bhAdravada vadi 14 mALa zilAkha che, je | mA re mAla A ve che ke re 25 zilAlekha 95vAnI bhASA ke prakAranI hatI. 1, svastithI ja maMgalAkyudayazca zrImanpavikamAMkasamayAtIta saMvata 1682 zAke 1547 prayatamAne 2. dakSiNAyana zaradabAtI bhAdrapada kRSNa pakSe caturdazya tIthe ghaTI ra6 somavAre 3. utarA phAlyunI ghaTI 38 brahmAni yoge ghaTI 57 zakunI karaNe ghaTI 26 evaM paMcAgazuddha zrImaddayaduvaMzobhava mahArAjazrI lAkhAjI-vijaya taya bhrAtA kumAra pade zrIvibhAchavijayarA je 5. naMdavANIjAtiya gautama-kavikubhava upAdhyAyajI dAsI tatsA upAdhyAya zrI luNA te bhAryA bAI pavA tatsata ra ta bhUdara tathA bAI meTI tathA pitAmbara oLAmaja vAsudeva bhUdaramiMja kRSNadAsa 7. tathA lakSmIdAsa vaMvidha putrapIvAnA upAya paNa zrIviSNuzivAnI a.tA thakI dhIbA - cArezvaranuM tathA zrI hanumAnajInuM prasAra (maMdira) saMpUrNa kIdhuM saMpUrNa karIne zrI viSakuzIvanAM caraNa pAmyA zrI gaNezAtravyo prasAdAta pAta dIrghAya satu gRhe vRddhizatAni bhavatu utara kameya nirvidhanamatu zrIratu sutradhAra sadAphala kartA prAsAdanuM nAma rAjyada: sakalavAridhitA kSitighare rakhilaeNtha virAjate gaganamaMDaLamaMtraravIMdu majayaMti tAta ayaM hi virAjate 8. saMvata magaje suMduhita mAse nabhaspesita cAnse riktatayo jena sahita gaDutarAdie ge brahma.... sabhAaye karaNacAdi sthire rAjatra prAsAdetra ca pUrNa karo rAsaNAstrAva dvija brahmacArIzvarAya prAsAdasya ca rakSita ye hi svargama pravAtya traNe narake yAtva rakSita, uparanA azuddha zilAlekha uparathI A maMdira vikrama saM. 1682 nA bhA.114 maMgaLe saMpUrNa thayuM ane enA prathama baMdhAvanAra sAMDhela brahmacArIzvaranA nAma uparathI "brahmacarezvara' nAma apAyuM ane bIjA baMdhAvanAra gautama RSikulena upAdhyAyajI , ene putra luNA, A lu, ii bharyAnuM nAma paDyA ane enA putranAM nAma para tavA bhUdara ane putrI bAi merI tathA pItAMbara khoLAne Atmaja putra vAsudeva ane bhudarAtmaja eTale putra kRSNadAsa tA lakSmIdAsa lakhela che. e pramANe zrI dAsajIe zarU karAvela maMdira emanA putra luNa, pautra ravA ne bhUdara tathA prapautra kRSNadAsanA vakhatamAM saMpUrNa thayuM. che. marijada zerI, kAlAvaDa-zItaLA-361160 [anu. pA. 83 thI cAlu 11, vaciSTa ge (saurASTramAM vasiSTha gotra . mAravADamAM vayiSTha gaga). saurASTramAM viciTha gega ane mAravADamAM vaziSTha gega kahe che. enI kuladevI garI, mitra zamAM, siddha vinAyaka deva, yakSa nAjhIya, somezvara mahAdeva, bhairava saciva, yajurveda zAkhA mALa dina paMca pravara: 1. 27, 2. pavana, 3. bhArgava, 4. vizvAmitra, 5. jamadagni pathika-dIpalsavAMka eka.-nave.1990 For Private and Personal Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amadAvAdanA senTa je carcanI eNTiTI che, thomasa paramAre amadAvAdanA kenTonmenTa vistAramAM prasiddha hanumAnajInA maMdiranI sAme gothika zailImAM baMdhAyeluM senTa nuM carca AveluM che. A carca 100 varSa jeTaluM purANuM che. amadAvAdanAM devaLamAM enuM sthApatyakIya mUlya vizeSa che. carcanA mukhya pravezathI dAkhala thatAM DAbI bAjue besTAImptise) mATenI baeNTriI (baptistry) AvelI che. khristI dharmamAM nAmakaraNa vidhi beTAIjha' tarIke oLakhAya che ane jayAM A vidhi karavAmAM Ave che te carcane bhAga oNsTriI tarIke oLakhAya che. A carcanI behisTrInI aTTakaNIya pITha para lekha kare che. prekTisTrI 104 se. mI. UMcI che, enI pIThikA chUNa ghATanI che. aSTakoNanI dareka bAju 14.5 se. mI. lAMbI ane 10.5 se. mI. pahoLI che. eka paMktimAM lakhAyela lekha achAnI cha bAjuo roke che. lekha barAbara pazcimanI dizAethI zarU thAya che ane e aMgrejI bhASAmAM lakhAyeluM che, je A WHIRT 8: In Loving Memory of Thomas J. & Balter J, Hughes 1881. A bhAvArtha e thayo ke thomasa che. ane baTara je, hyunI premALa smRtimAM 1881 mAM A behisTrI racavAmAM AvI hatI. (lekhana kaeNpiTala akSara 644.5 se. mI. kAne ane nAne akSara 42.5 se. mI. ne che. moTA akSaramAM lAla raMga rele che) A TasTrInI uparanI pANInI kuMDI (nAmakaraNa-vidhimAM bALakanA mastake pANIne chaMTakAva karIne karavAmAM Ave che tethI kaMDInI jarUra paDe che) paNa aSTaka ghATanI che, jenI dareka bAju ra0 se.mI.* ra0 se.mI. mApanI che. A dareka bAju para karelA zilpakane ullekhanIya che. barAbara pUrvanI bAjue nIce mukha ane upara pUchaDI heya e rIte UDatA eka kabUtaranuM Alekhana che. khristI dharmamAM kabUtara e pavitra AtmA(Holy Spirit)nuM pratIka che. Isu khrista senTa jahona baeNrisTa dvArA beTAIjha lIdhuM tyAre AkAzamAM pavitra AtmA kabUtaranA svarUpe Isu para Utaryo manAya che e hakIkata ahIM kabUtaranA AlekhanamAM rajU thaI che. A pachI agni khUNunI bAju para cha khUNAvALA tArAnuM cihana aMkita che. A suzobhana DeviDane tArA" ane "emananI mudrA' tarIke oLakhAya che. tArAnI madhyamAM tridala (Trifoil)nI bhAna che. A pachI dakSiNanI bAju para I H S akSaro ekabIjA sAthe bheLavIne saMyuktAkSara (morrogram)nuM Alekhana che te leTina bhASAnA In Hoc signonuM saMkSipta svarUpa che, jeno artha thAya che ke tAraNahAra Izna. bAda na va khUNAno bAju para bevaDA valanuM aMkana che. aMdaranA nAnA valamAM traNa nAnAM vatuM AlekhyAM che ane A dareka nAnA valamAM tridalanI bhAta ke relI che. A traNa va4 le tathA vilana traNa pAMkhaDI e khristI dharmanA kanya (Trinity)nA siddhAMtanI rajUAta kare che. khrisa dharmamAM pitA (God), putra (Christ) ane pavitra AtmA (Holy Ghost) maLIne IzvaranuM svarUpa thAya che. A mAnyatAne kyane siddhAMta kahe che. pazcimanI bAju para gheTuM AlekhyuM che. gheTAe AgaLanA jamaNA paga vaDe vajadaMDa dhAraNa [anu. pA 81 nIce 1. kaeNmasa paramAra, khristI devaLI, gujarAtane rAjakIya ane sAMskRtika ItihAsa, graMtha 8 (saMpA." zAstrI hariprasAda ane parIkha pravINacaMdra), pR. 512 2. A devaLanuM kSetrIya zodhakArya (Fieldwork) karIne A lekha taiyAra karyo che. 86 ka-nave/1990 pathika-dIpabhavAMka For Private and Personal Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gujarAtanI asmitA : lothala ziAdhanA maMDANanI noMdha] zrI kAMtilAla tripAThI lethala TI zAthI ane kevI rIte zodhavAmAM AvyuM ? I. sa. 1947mAM bhArata svataMtra thayuM e samaye haDappIya (siMdhu khINa) saMskRtivALA sthaLe maheM-jo-daDo ane haDapa vagere pAkistAnamAM jatAM rahetAM, bhAratIya gaurava mATe hampIya sthaLe zaidhavA kendra sarakAranA Akilojikala sarve opha InDiyAe bhAratanA judAM judAM rAjyamAM AvelI pitAnI ophisamAM Adeza ApatAM gujarAtamAM keMdra sarakAranA, bhAratIya purAtatva sarvekSaNa, pazcima vibhAga "vaDodarAnI oNphisanA vaDA . esa. raMganAtha rAve saurASTramAM prAcIna TIMbAonI zodhakhoLa karatAM karatAM saurASTranA jhAlAvADa-lIMbaDI tAlukAmAM, bhAdara nadIne kAMThe vaselA raMgapura gAme, prAcIna TIMbA upara AvI mATIpAtre ekatra karatAM sAdhAraNa evA eMdhANa sAMpaDyAM ke ahIMyAM haDappIya saMskRti chupAIne paDelI che. AthI sane 1954 nA jAnyuArI mAsamAM khedakAma zarU kareluM. e khedakAmamAM tAmrakAMsya yugavALI haDappIya saMskRtinA avazeSamAM anekavidha ojAro, Ayudho, mATInAM ghareNAM, kalAkRtio, gharavaparAzanA dAgInA, mATIpAtro ane e upara pazu mera temaja vRkSane ci, cakamakanI charIo, tAmra-vastuo, vajaniyAM, mATInI trikeNukAra thepalIo, leTA, vADakA, thALIo, keDiyA, mATInA daDA, kANA kANuvALI baraNIo, bIkara, pyAlA vagere sAthe cAra vasAhata maLelI, lAla mATInAM piliza karelAM mATIpAtronI sAthe mATInA tharo temaja anya bIjA purAvA ane sAdhanA AdhAre enA saMkramaNa-kAla sabhya oLakhAtAM amo badhA evA tAraNa upara AvelA ke ahIMyAM vaselae haDappIya saMskRtine nAza na thatAM, kAraNosara dhIre dhIre kyAMka bIje cAlyA gayelA che. e saMskRti kakyAM gaI haze e aMge anumAna karavAmAM AveluM ke kadAca raMgapura, bhAla pradeza najIka hovAne kAraNe eo e taraphe paNa gayelA hoI zakeAthI eonuM pageruM zodhavA Da. esa Ara. rAva sahita amArI TukaDIe bhAla-naLakAMThA pradezanA dhaMdhukA tathA dhoLakAnA eka eka gAmanA prAcIna TIMbA-TekarA jotA tapAsatA, tyAnAM mATIpAtro tathA koI ekTiviTIjha maLe te e vagere ekatrita karatAM karatAM dhoLakA tAlukAnA lakSmIpurA gAmathI eka TIMbe jovAmAM AvyA, je eka kilemITara dUra hatuM. ane tyAM javA mAgatA hatA, paraMtu varasAdanA dhovANathI meLavALA e sAMkaDA rastA, Thera Thera paDI gayelA khADA, DhIMcaNa sudhI bharAyelAM pANI vagerene kAraNe amee gAmamAM jIpa mUkIne, e gAmanA eka bhAIne sAthe laI kAdava kimyaka kAMpa khuMdatA khuMdatA, pANI DahALatA, lapasaNI jamInamAM kALI mATI heI lapasatA paDatA AkhaDatA tyAM pahoMcI gayA. e divase sane 1954 nA navembara mAsanI 13 mI tArIkha hatI. sAthe lAvelA bhAIne TIMbAnuM nAma pUchatAM jaNAveluM ke ame badhA kheDUto thalanA nAme oLakhIe chIe, evA e lethila TIMbA upara caDatAM caDatAM ane samasta TIMbA upara pharatAM pharatAM, enTiviTIjha ane mATIpAtro vINI vINI jeTalAM ekatrita thAya teTalAM ekatrita karatAM lagabhaga bethI traNa kothaLA mATIpAtrothI bharAI gayelA, AthI ame AnaMda-vira banI gayelA, kemake raMgapuramAMthI cheka nIcenA mATInA tharamAMthI je haDappIya mATIpAtro tathA enTiviTIjha maLelI te ahIMyAM TIMbAnI uparathI ja khUba sAMpaDavA lAgatAM, amAro AtmavizvAsa e daDha thaze ke A TIMbA upara je khedakAma karavAmAM Ave te TAI gayelA purAvazeSe eka ajabanI zodha puravAra karaze. pathi-pilavAMka Te,-nave.1990 For Private and Personal Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A vicAre ame e raMgapura khAtenuM khodakAma tvarAthI pUrNa karI lothala khAte zarU kareluM. Amala thala zodhavAmAM ane dasa varSa sudhI cAlelA dAmamAM eTale ke pUrNa thatAM sudhI ane ene saMpUrNa ripiTa bahAra pragaTa thatAM sudhI mAtra gujarAtI tarIke che. esa, Ara. rAvanI sAthe kAma karavAne mane ekalAne vega maLe hate. bhAratabharanAM haDappIya sthAnamAM ekTiviTIjhamAM sauthI vadhu samRddha sthAna lothala : pRthvI para jeNe kaMko vagADyo che tevA lothalanA TIMbAnA garbhamAM daTAyelA nagaranI ajaba zodhe gujarAtane, gujarAtanI prajAne eka mahAna vArasAnuM kAyamI gaurava apAvyuM che. AMtararASTriya kSetro khyAti dharAvatuM, pRthvI paranA purAvastuvidenuM dhyAna kheMcatuM, bhAratIya purAtatvanA ItihAsamAM mahatvanuM mahattara sthAna dharAvatuM heI ItihAsakAro-purAtatvavidonuM adhyayana-saMzodhana athe mahAvidyAlaya baneluM che. pariNAme videzI vidvAno jyAre bhAratamAM Ave che tyAre ajavAsAthe lethalanI mulAkAta acUka letA ja hoya che, kemake apratima mahattva dharAvato bhAratane A mahAna vAraso che. svataMtra bhAratanuM sarjana thatAM, meheM-jo-daDo ane haDape pAkistAnamAM cAlyA jatAM bIjA saMskAra kendrone siMdhu khINanI saMskRtinI pratikRti pUrI pADavA mATe bhArata pAse A eka ja prAgaitihAsika sthaLa lothala che, je je mahe-jo-daDo ane haDapA joyAne saMtoSa anubhavAya che, pRthvI paranA dezamAM lothale pitAno amUlya phALo Ape che : | moheM-jo-daDo ane haDappAnI saMskRtie je phALo Apyo nathI te lethale ApeluM che. Aja sudhI kAI paNa sthAnamAMthI mukAo maLI nathI te lethale ApI che. baMdara sAthenuM laMgara kayAMya maLela navA, e sAbarane tIre bAMdheluM gAdI sAthenuM baMdara lothale ApyuM che. satIprathAnA saMketa darzAvatAM strI-puruSa sAthe dATelAM hADapiMjare lethalanA smazAnagRhe pUrAM pADyAM che. mATInAM temaja anya dhAtu ane sAnAnA pado, jene hAlamAM ApaNe maMgaLasUtra tarIke oLakhIye chIe te, paheravAnI prathA lothalanI prajAe ja zarU karI hoya ema mAnavAne kAraNuM maLe che. A uparAMta nAnI evI eka citrita baraNI upara vRkSa nIce UbheluM ziyALa, jhADa upara beThelA kAgaDAne joI drAkSa khATI che!" e vAtAnA yAda apAve che. A uparAMta eka citrita ThakarA upara vRkSa sa temaja madira cItarela che, jene saMkata e TAvI zakAya ke ahIMnI prajA vRkSapUjA-nAgapUjAmAM mAnatI hatI. kadAca lothalanI prajA kaI saMskRtinI hatA ene saMzodhanamAM Ama lethala mahatvane phALe phALavI zake kharuM. me, he -jo-Deno artha siMdhI bhASAmAM "marelAMone TI be thAya che tema letha'ne artha paNa gujarAtamAM , lAza, maDadu, maDadAMone Dhaga thAya che. mehe -jo-daDe mane haDapA nagaranA Ayojana mujaba ja leyala nagaranuM Ayojana thayeluM hatuM. tethala enuM uttara-samakAlIna hatuM. haDappAnA khodakAmamAMthI maLelA purAvazeSa kaI prajAnA jAtinA rASTranA che ane e samaye haju sudhI abhyAsa na thayAne kAraNe, kAmacalAu purAtatvavidoe e saMskRtine haDappIya saMskRti tarIke oLakhAvA. evAM sthaLa hAlamAM paNa jyAM jayAM maLe che tyAM tyAM ene kAmacalAu haDappIya saMskRtinA avazeSa tarIke gaNavAmAM-ALakhavAmAM Ave che, paraMtu bhAratanA purAtatvavido bhAratanI kaI saMskRta kaI jAtinI che te aMgenA saMzodhanamAM kema lAgI jatA nathI? zAthI? e eka me prazna che. Ane yuropIya vidvAnoe gerasamajathI "Aya' saMjJA ApI che ane je hakIkatamAM te himAlayanA madhya pradezamAMthI vikasI AvelI che tevA ujaLayAta prajA bhAratavarSamAM phelAI nIce A pradezamAM -nave.1990 pathi-pesavAMka 88 For Private and Personal Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir uccakakSAnI saMskRti prApta karelI hatI, jUnI prajA vadhu AgaLa paDatI hatI. nagara-bhAyeAjana, mAnanI bAMdhaNI ane jAhera Agya bAbatamAM eenAM dheAraNa ane jJAna khUba UMDAM ane UMcAM hatAM. hAlamAM lAthala TIme kayAM AvyA enI mAhitI : haDappAnA uttara-samakAlane leAthasanA TIme hAlanI sAbaramatI ane bhAgAvAnA saMgama najI), kAMpavALA sapATa medAnamAM ke jyAM ghauM ane kasa khUba thAya che tevA dariyAI Akha pradezamAM, jyAM sAbaramatI ane bhAgA e baMne nadIe dariyAne maLe che tevA baMdarIya sthaLe dariyAI kheDa pharanArA haDappIya lakAne AkarSyA dhrutA ane eee A sthAne AvI, grAma vasAvI khadara bAMdhetu', je sthaLa-sthAna hAlamAM amadAvAda jillAnA dhoLakA tAlukAnA saragavALA gAmanI sImamAM, khaMbhAtanA akhAtanI pAse eTale ke uttare soLeka ki.mI. aMdara, amadAva:da-bheoTAda-relave lAIna upara lAthala-bhUrakhI sTezathI ane sTezana pAsenA gAma gUdIthI dakSiNa tarapha pAMca ki. mI. ane lakSmIpurAthI eka ki. mI. dUra Avela che. lothalanuM khAddakAma kacAre Ara MbhAyu ? enAM vistAra tathA mApa 1954nA navembara bhAsamAM leAthalanA TIe zeAdhI kADhavAmAM AvyA tyAre e lagabhaga 1900 phUTa eTale ke aDadhA mAila lAMbA, 1000 phUTa eTale ke mAIla pALe! ane bAvIsa phUTa UMcA maLI AvelA ane enA upara 1954nI zarUAtamAM khodakAma zarU kareluM, je satata sAta varSa sudhI, bAdamAM jarUrate khIjA traNa varSa, ema kula dasa varSa sudhI cAleluM. tyAre evuM niNI ta thayelu 300 ki.mI. ane pUrva-pazcima 400 ki.mI.mAM vaselu hatuM ja, je sau-prathama nAnA gAmaDA jevuM hatuM, paraMtu eneA vikAsa sadhAtAM e nagara banI gayelu.. ke lAyala e ki.mI.nA parighamAM eTale ke uttara-dakSiNe . khAdakAmanA prArabhamAM sau-prathatha sapATInI paddhatithI khedesA eka khADAmAMthI sau-prathama se lakhaDInI eka 'cAlI'nI mudrA prApta thayelI leyala vasAvatanI pAMca avasthAone, jemAMthI cAra mayu sthAone leAthala a' tarIke ane pAMcamo avasthAne eTale ke pAchaLathI mADI AvIne enI upara ja vasethI vasAhatane leAthala 'ba' tarIke ema, be vibhAgomAM vaheMcI nAkhavAmAM AvI che. prathama kAla leAthala 'a'tA samaya i. sa. pUrve 2400 thI 1900 te che ane ba'A samaya i. sa. pUrve 1900 thI 1600 tA che. A pAchale atasamayane che, tyAM AvelA meATA pUrathI leAthalanA nAza thayelA : avAranavAra tyAM pUra AvatAM rahetAM hatAM ane e kAraNe sthAnanI dhIre dhIre paDatI thavA lAgelI. emAMya vaLI I. sa. pUrve 1900 mAM tyAM AvelA sauthI moTA ane chellA pUre enA sadaMtara nAca karelo. vaLI pAchA lee tyAM AvI puna: A sthaLe vasavATa zarU karI lAMbA sama sudhI nivAkSa karelA, paraMtu ee nabaLI paristhitimAM ja rahelA hatA. nagara-AAjana ane saMrakSaNa-dIvAla, rastA ane enI paheALAI, makAnA zerIe dUra--'dezI evA elekAe pUranA bhayane lakSamAM rAkhIte ja nagara-AyeAjana karelu hatu.. makAtAnA sarakSaNArthe taDake sUkavelI kAcI IMTonA eTalA banAvI enI upara gharA bAMdhelAM hatAM ane nagaranAM sa'rakSaNArthe tera mITara jADI evI kAcI IMTanI dIvAla khanAvelI. enA pAchaLanA bhAge pathikanI pAtsavAMka eMTe.-nave./1990 " For Private and Personal Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAkI IMTonA TekA ApelA chatAMya pUra e dIvAlane tADatu rahetu hatuM. tUTe ja bhAge kAcI IMTone badale IMTo ne mATIthI bharI pUrI devAmAM AvatA hatA. nagara vividha prakAranA judA judA vibhAgamAM vaheM'cAyelu hatu', nagaranA ma+ pAMca mITarathI mAMDI tera mATara sudhInA paheALA saraLa sIdhA ane sagavaDabharelA hatA. rastAonI bane khAjue aDADa hArabaMdha makAne, kATakhUNe kApatI zerI, galIo, pANInA nikAla arthe merI, gharanI nAnI nIkA, meTI nIka, kIDIo gaTarA khALafavA bhujArI kuvA kArakhAnAM baMdara vakhAra gAdI smazAna vagere mukhyatve hatAM. kUvA dhakko gAdI vakhAra H myujhiyama taraphathI jatAM TIMbA upara sau--prathama pravezatAM ja DAbA hAthe pazcima dizAmAM pAkI IMTAnA eka geALa kUvA Ave che ane jamaNA hAthe pUrva dizAmAM pacAsa Tana sudhI mAla bharelAM trIseka jeTalAM gaDhavALAM vahANu ane moTI hADIo lAMgaravAnI kSamatA dharAvatA tathA halesAM mATe pUratI UMDAInI sagavaDa eTale pAkI IMTone bAMdhelA pAkA dhakko (DAkyA) Ave che, je 214 mITara eTale ke 710 phUTa lAMkhA ane 36 mITara eTale ke cauda phUTa UMDA che. enI dakSiNI dIvAlamAM lAkaDAnAM pATiyAMthI dhAvAsa thaI zake evI jogavAIvALuM garanALu che, jenA upayoga dirayAmAM AvatI nAnI-meTI bharatInA samaye dhakkAmAM pANI lAvavAmAM tathA vadhArAnuM pANI bahAra kADhavAmAM thatA hatA. e ja dakSiNI dIvAlanI pahoLAInA vaDA bAMdhavA mATe laMgara nAkhavA-cAlavA mathe khATTAnAM temaja koM- vALA khuba vajanadAra bhAre paththara, laMgarA (eNnkara), mATInI nAno etrI pAMceka hADIkheA, DhADIosAMthI bhAlasAmAna utAravA tathA caDAvavA arthe dhakkAnI pazcimI dIvAlathI mAMDI vakhAra sudhI, gAdI tarIke upayAga thatA hatA. A badhA avazeSo hAlamAM paNa jovA maLe che. bhAratanA pazcima kinArA uparanuM A eka mahattvanu' baMdara hatuM, e dariyAi vepArane kAraNe peAtAnAM haDappIya nagarA, IrAnanA akhAta, mesepAmiyA Ijipta vagere sAthe sabaMdha dharAvatu` hatu`. vepAra-vinimayamAM A badarethI vividha prakAranA ki`matI temaja akitI paththaranA maNakA, tAMmu hAthIdAMta zakha chIpalAM ane kadAca sutarAu kApaDanI AyAta-nikAsa thatI rahetI hatI. Avu 'dara bhAratavarSoMnA koI paNa TruDapIya sthaLethI temaja meAMhe-jo-daDo ane haDappA vagerenI najIkamAMthI meoTI nadIonA kinArA para ane samudrakinAre paNa maLelu nathI. . T . A sthAnethI AgaLa vadhatAM gAdI (goDAuna) ane jeTTI yAne mAlasAmAna bharavAnI vakhAra Ave che, je dhakkAne aDIne 19430 cerasa mITaranA eTale ke 140460 phUTa kAcI IMTezana plaeNTaphroma upara khAra jeTalAM gaciyAM yAte cetarAthI bAMdhelo che, e dareka gAMcayA vacce vacce cAya bAju traNa phUTa paheALI evI nAnI taLeA che. gaciyAM cAra cAranI puktimAM, traNa hALamAM vahe - cAyelAM che. enA uttara cheDe eka eka evI traNa dareLanuM pANI javA mATenI pAkI IMTAnI nIka banAvelI che. vakhAra uparanI lAkaDAnI ImArata AgathI nAza pAmelI, pariNAme kAcI ITAne agnijavALA lAgatAM e IMga lAla dekhAya che. e samaye e vakhAramAM sa MgrahAyelI rUnI gAMsaDIemAMthI khaLIne chUTI thaI gayelI mudrAo(sIsa)nI lagabhaga pacetera jeTalI DArka maLa! AvI che. uparAMta pAkelA mATInA gophaNa-gALA, triaANAkAra TIkaDIo, rAkha keAlasA vagere paNa emAMthI prApta thayelAM hatAM. A sthAnethI maLelI mudrAenI DAi mAruM-jo-daDo DaDappA temaja anya haDappIya sthAne mAMthI karyAMya paNa prApta thayela nathI. ATo.-nave/1990 pathi-dvIpAsavAMka For Private and Personal Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir snAnagRho jAjarU kaThIo ane meTI-nAnI gaTaraH A vakhAra-koThAranI sAthe ja dakSiNa dizA taraphe eTale ke enI thoDeka bAjumAM dakSiNa-pazcime eka khUba UMcA oTalA upara nAnI nahI ane enI nAnI nIka tathA e nIkanI nIce dATela madhyama kadanuM mATaluM hAlamAM jovA maLe che, je darzAve che ke I.sa. pUrve 1900 nA mahApUrathI thayelA nagaranA nAza pachI lekA punaH AvIne vaselA che, AnI sAme ja vakhAra-ThAranI sAme, uttara dizA tarapha jotAM ja, pAkI InAM ATheka snAnagRha maLI AvelAM che, jemAM pilaza karelI InI pharasabaMdhI che. enI AjubAjunA bhecaLathAmAM kAcI IMTo vAparelo che. A snAnagRhanI nIkonuM pAkI IMTarI gaTaranuM pANI meTI bIjI gaTaramAM vALavAmAM AveluM che ane e dakSiNa dizA tarapha khuba dUra sudhI jatuM hatuM tathA pAkIIMTonI jADI dIvAlathI UMcA oTalA jevuM bAMdheluM hatuM tenA upara thaIne paDatuM hatuM. pAkI InI vacce cUnAnA kelano upayoga thaye hate. A ATha nAnagRhanI pAchaLanA bhAgamAM AvelI galInAM sAMkaDI makAnane joIzuM to e UMcI UbhaNavALAM, nAnAM makAnomAM nAnI nAnI cokaDI ane enuM pANI nAnA nAnA khALakuvAemAM paDI emAM kacare rokAI jatAM jatAM e meluM pANI cekaDInI nIka vATe so phUTa jeTalI lAMbI baMdha gaTaramAM jAya che. A gaTara upara jAjarUnI eka kedI paNa goThavelI che ane gaTaranA vaLAMka pAse pAkI ITane eka phUvo paNa banAve che. A baMdha gaTaranA pANIne meTA eka kUvA-samA khADAmAM paDI nadI tarapha nikAla thate raheto hatuM, e khADAmAMnA kacarAne sApha karavA, emAM UtaravA temaja paDatA pANInuM jeza teDavA lAkaDAMonA DaMDA ghAlavA pUrva-pazcima dIvAlamAM bAkorAM paNa rAkhelAM che. gaTaranI sAthe bIjI samAMtare paNa maTI gaTara che. gaTarane DhALa paNa Ape che. e baMdha gaTara ane enA vaLAMka pAsene ku mahe-jo-daDo ane haDappAnI pratikRti che. khodakAma daramyAna pAMcathI tera mITara pahoLI evI cAreka jeTalI zerIo paNa maLI AvI che. ' maNakA banAvavAnuM kArakhAnuM, bhaThTho ane moTAM makAna : A sthAnethI AgaLa cAlatAM pazcima dizAmAM hunnara-udyogavALAoe kAcI ITona badheilAM be moTAM makAne jovA maLe che, jemAM jamaNA hAtha taraphanA makAnanA eka bhAgamAM kAcI Iyene lAge eTale che. e eTalAnI aMdara dATeluM eka moTuM mATaluM che. baMne bAjue baLe eAraDIo AvelI che. AvA e sthAna-makAnamAMthI akIka cakamaka oNpara kAneliyana vagere vividha paththaramAMthI temaja zaMkha ne chIpalAMmAMthI taiyAra karelA adhUrA rahelA, eka bAju kANAM pADelA chUTI gayelA saMkhyAbaMdha maNukA temaja ene kAcA mAla vagere prApta thayela, jethI e makAna maNakA banAvavAnuM kArakhAnuM hatuM ema siddha thayeluM che. enI pAse ja sAme pUrva dizAmAM AjanapUrvaka taiyAra karele ene eka bhaTTa paNa maLI Avela che. e bhaTTAnA uparanA bhAgamAM cAra bAkorAM ane vacamAM nIce cUlA jevuM saLagAvavAnuM che. ene je paththaramAMthI maNakA banAvavAnA heya te paththaranA TukaDA karI, sapheda raMganI bIjI vastuo sAthe, cAra nAnakaDA ghaDAyelA leTAomAM e bharI, DhAMkI, cAra bAkorAM upara mUkI, cUlAsamI jagyAethI lAkaDAne vera emAM ghAlI, saLagAvI paththarane garamI ApavAmAM AvatI, jethI narama banatAM pitAne Te.-nave.1990 paziAtrItmavAMka For Private and Personal Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org www.kow Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir joIe tevI rIte sAbaranA ziMgamAMthI banAvelA hAthI toDIne, dhIre dhIre chAla jevA joIe tevA mApanA poliza karelA hoya tevA maNakA taiyAra karatA hatA. lothalanI prajA maNakA-udyogamAM khUba pAraMgata hatI. e udyoganI paraMparA ane prakriyA hajuya hAlamAM khaMbhAta khAte jovA maLe ja che. A bhaThThAthI pUrva dizAmAM AgaLa vadhatAM nIcANavALo zaheranA bajAra bhAga jovA maLe che. mIcANavALuM bajAra, gharAM raDuM nANuM rasto dukAno A bhAgamAM sAmasAme AvelAM makAnonI vacce rastA AvelA che. A bhAganA mA bAreka Ta paheLA che. baMne bAjue hArabaMdha aDoaDa bAMdhelAM makAne jovA maLe che. rastA uparanI dukAna traNa temaja cAra oraDIemaLI hatI, jemAM eka sonInI dukAna hatI, jemAMthI catuSkoNa mApanI IrAnI nAnI bhaThThI tathA enA vaparAzanAM sAdhane ejAra vagere maLI AvelAM che. e dukAnanI AgaLanI eraDIemAMthI zaMkha tathA chIpalAM ane emAMthI banAvelA maNakA vagere maLI AvelAM che. A bajAranI heThaLanA bhAgamAM rastAvALuM bajAra che. mArganI baMne bAjue hArabaMdha makAne che. makAnamAMthI pANInA nikAla arthe jAhera rastAmAM makAnanI dIvAlane aDIne kADhI nAkhelI che. eka makAnamAM pAkI iMTonuM pharasabaMdhIvALuM snAnagRha, rasoDuM, sTora ane enA pANInA nikAla arthe jAhera mArgamAM eka upara eka evI bevaDI kaDIo nAkhelI che. A uparAMta nAnI cAra-pAMca jeTalI nAhavAnI cekaDIone samUha ane ene joDelI pAkI iMTonI meTI nIka paNa hatI, paraMtu e avazeSo tUTIne veravikhera thaI gayelA che. e samUhamAMnI eka kaDImAMthI kulaDI maLelI ane emAMthI kaDiyA jevA khUba nAnA, nAnA, bArIka maNakA ane traNa cAra seranI vacce rAkhavAmAM AvatI kANuvALI senAnI UbhI paTTIo vagere maLela che. vadhumAM cAra pAMca serane senAno eka hAra paNa maLI Avela che, je hAlamAM myujhiyamamAM mukela che. A sthAnathI AgaLa makAnanA tUTelA avazeSo maLe che. havanaka ane agnikuMDaH A sthAnathI sahaja vaLIne uttara-pazcime jotAM tyAM paNa rastA upara gharo maLI AvelAM che, jemAMthI havanaDe, nahANI jevA moTA agni, prANIonAM baLelAM hADakAM, rAkha vagere e sthAnamAMthI maLeluM hatuM. pAkI IMTone eka mATe havanakuMDa, je snAnAgAra jevo lAge che, tenA eka cheDe goLAkAra sthAnamAMthI mATInI suMdara bheTI citramaya ane madhyama mApanI kaThI maLelI che temaja mATInI trikoNAkAra thepalIo paNa sAMpaDI che. Ama, A rIte cAreka zerI tathA raratA joI tyAMthI pazcima dizAmAM AgaLa vadhatAM zamazAnagRha Ave che. zarmazAnagRha : uttara-pazcimI nagara saMrakSaNanI dIvAlanI aMdaranA bhAgamAM 4046 mITaravALA ramazAnavistAramAMthI dakSiNa dizAmAM kATakhUNe catuSkoNI daphana-kriyAvALA seLa jeTalA khADAomAMthI 21 jeTalAM hADapiMjara maLI AvelAM che. A daphanakriyA che khADA 3.2 se.mI. lAMbA, 0.75 senTImITara pahoLA ane 3 thI 5 mITaranI UMDAIvALA kholavAmAM AvatA hatA. ekI sAthe be mRta deha dATavAnA hoya tyAre e khADAnI paheLAI eka mITarathI vadhu rAkhatA hatA. mRta denuM mAthuM uttara tarapha rAkhIne suvADatA hatA ane enA mAthA tema khamA pAse mATInA suMdara ghaDA, ghaDIvALa thALIo, bahAra vaLelA kAnAvALA vADako, leTa ItyAdi vAra sAthe alaMkAro vagere mUkI kakarathI dATI devAmAM bAvatA hatA. pathikanI pilavA oma -nave.1990 For Private and Personal Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zmazAgRhanA eka khADA zabapeTI jevA kAcI IMTothI caNIne taiyAra karelA maLI AvelA che ane eka khADAmAMthI te strI-puruSa sAthenu` mRta dehavALuM joDaku ane enA mAthA pAse mUkelAM tamAma prakAranAM mATInAM vAsaNA, trAMbAnI bagaDIe vITI temaja za`khanA maNakA vagere maLela hatAM. joDaku' e samayamAM satI thavAnA rivAjane saMketa darzAvatu DeAya ema lAge che, mATIpALe ane anya purAtattvIya padArthA : lethalanA TI.bAnA samagra khAdakAmamAMthI prApta thayela haDappIya lakhANa sAthe pratIkAvALI ekabhRMgI eTale ke varAha ane ge Do hAthI cakalI vAtra AkhalA temaja anya keTalIkamAM phakta lakhANAvALI selakhaDInI mATInI ane trAMbAnI mudrAe (sIsa) ane mATInA 125 jeTalA mudrA (sIli gjha) maLI Avela che. mAnava-AkRtie, vaLa jevu dADhI sAthenuM mAthuM, mATInAM ramakaDAMomAM gADAM paiDAM hADIe prANI pazu paMkhI ane vAnara geMDo A khale, bakarAnuM mAthuM, kUtarA khaLa, aisIriyana prajAnA misaranuM jUtu' mammI, AphrikAnA gorIle, nAnA moTA zaMku-AkAranA mA, kAnanAM eriMga, khera- dAmaNI, zetaraMjanAM pyAdAM, rAjiMdA vaparAzanAM moTAM nAnAM, madhyama tAnAM, sAva nAnAM sAdAM ane citramaya vAsaNAvALI mATI DhADhIe, mATalAM temaja sAdA ghaDA, loTA thALI vADakA patrAla, meTAM nAnAM DhAcakAM, sAdA roDavA, ghaNAM kANAMvALA naLA, sAdA nA, citrita nAnI meTI baraNIye ke jemAM bhaumitika tathA vanarapati pazu paMkhInI AkR>>inAM zenA jevA Le che, A uparAMta mATInA gephanA geLA daDA temaja nAnI mATI corasa ane lakhagoLa, AMgaLImAMthI pakaDI dUra sudhI pheMkIne jAnavarane mArI zakAya taiyA khAMcAvALA daDA, si Mga khAsa vagere maLelAM che. e uparAMta lAla tathA kALAM vAsaNA pazu maLelAM che. paththaranI vastuomAM akIka tathA cakamakamAMthI banAvelAM meTAM nAnAM madhyama evA traNa prakAranAM SaTUMkANI teAlamApanAM vajraniyAM, vividha prakAranA bhaNakA ke jemAM amuka prakAranA macchukAnI te AAju seAnAthI maDhela che. za'kha-chApanI anAvaTe mAM kha'gaDIe pardake maNakA vagere maLela che, jyAre hAthIddhAMtamAMthI anAvela lAMkhI pitA, sAMdhavAnI sAtheA, zetaraMja ramavAnA pAsA vagere maLela che. trAMbA ane kAMsAmAM eTale ke dhAtunA padArthomAM tAMbAnA kUtarA bataka haMsa sAya baMgaDIo pitA cAku charI, mAchalI pakaDavAnA aMkeDA-gala, chINI, bhANunAM bhAleDAM, bhAlAnAM phaLAM, kuhADIo ane enDa pAnAM, degaDe vagere prApta thayela che. saiAnAmAM khArIka nAnA bhaThThA, senAnI kANAMvALI UbhI paTTI, pada, gALAkAra rUpiyA jevA AkAranAM cakatAMne! hAra vagere maLela che, lothalamAMthI prApta thayela tamAma purAvazeSa vastune TIMbA pAsenA myujhiyamamAM byavasthita rIte pradarzita karela che, je pRthvI uparanu haDappIya saMskRtinuM A sau-prathama myujhiyama che, A myujhiyama taiyAra karavA dilhInA DAyarekaTara eNpha myujhiyamanA Adeza anusAra, InDiyana myujhiyama, kalakattAnA suparinTenDanTanI sUcanA mujaba dilhInA sahAyaka suparinTenDanTa ArDiyolojisTa zrI DI. pI. siddhA temaja A lekhakane anya sahAya ApatAM taiyAra karavAmAM Avelu.. gujarAta rAjyanA pravAsana khAtAe paNa lAthalamAM rahevA jamavA cA-pANI-baMganI suvidhAthALuM` ArAmagRha-pravAsIgRpa UbhuM karela che ane enI bAjumA vahANavaTI mAtAnI daherI paNa AvelI che. [anu. pA 8 nIce ] pathika-dIpotsavo *TA,-nave./1990 +3 For Private and Personal Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir veDarabarnanI kabara para bharUca zilAlekha che. bhAratI selata - . Ara. TI, sAvaliyA bharUca zaheramAM killAnA vAyavya bhAgamAM bUrajathI 200 vAra dUra muMbaI ilAkAno IsTa InDiyA kapanI sarakAranA senAdhipati brigeDiyara janarala TeviDa veDarabananI kabara che, e kabara ITonI badheilI che ane 2 mI. 75 se.mI. lAMbI, 1 mI., 12.5 se. mI. pahoLI tathA 90 se.mI. UMcI che. e kabara upara mUkelI paththaranI moTI zilA upara A zilAlekha jUnI sivilanA kampAunDamAM che. A kabara-lekha veDarabananA eIDa-DI-kaMmpa ane sekreTarIe ketarAvyo hato. emAM A adhikArInI nAnI uMmare maLelI siddhi ane khAsa karIne enA hiMdamAMnA Agamana pahelAM yuropamAM satavarSIya yuddhamAM eno tejasvI kAkaMda vize mAhitI ApelI che. A lekha aMgrejI bhASAmAM lakhele che. lekhanI kula pAo para che. prathama paktine AraMbha madhyamAMthI thAya che. lekhanA aMte madhamAM eNlekajhAnDara eNkalelana ane jahona maeNkaeNnjhInI sahI che. A zilAlekha A agAu Gazetteer of the Broach District (Vol. II, Part II, p. 557), Histroy of Gujrrat, (Vol. III by Commissariat, pp. 712 ff) tathA "bharUcane ItihAsa'(pR. 411 thI 444)mAM prasiddha thayela che. ahIM enA pAThamAM rahelI kSatio sudhArI navesarathI paMktivAra pATha ApavAmAM AvyA che. lekhana sAra A pramANe che : senTa jemsa 26 julAI, sane 1751, A mAsanI 16 mI tArIkhe gayA guruvAre mejara vaDarabane pATavIkuMvara pharDinAnDe nIce lakhelA patra sAthe mokalele, je A divase bapore AvI pahoMcyo: mahArAjAnA lazkare A divase je smaraNIya phateha meLavI te vize huM Apane abhinaMdana ApuM chuM. A bhavya divasanA dareka banAvanI noMdha levI mAre mATe azakya che. A patra lAvanAra advitIya guNavattAvALo amaladAra che. Aje je yazasvI phateha amane maLI temAM enI ghaNI madada hatI. e Apane yuddhane nizcita ahevAla Apaze. A amaladAra para Apane kRpA rAkhavA amArI bhalAmaNa che. hilakupa(TekarI)thI thoDe dUra karka DenjananI chAvaNImAthI sane 1765, 16 mI julAI nA pahelA paheramAM 11 vAgye. . (sahI) brunsaka ane lulenabarganA hathaka pharDinAnDa' Darabane jarmanImAM je pharaja bajAvelI tenI saMpUrNa kadara enA zAhI uparIe karelI, jenI sAbitIrUpe ene eka hajAra panDanuM InAma maLeluM ane e uMmare paha catAM ene lakaranI eka palaTaNane maMjara kamAnDara nI hatA. sane 1762 mAM ene lephaTananTa karnalanI jagyA ApI ane hiMdamAM sane 1770 nA mAne e karnala ane brigeMDayara janarala nimAyo hato, e pratiSThAvaMta niSkapaTI nyAyI ane nikhAlasa hato. samagra jiMdagI daramyAna sarakArI ane khAnagI bAbatamAM enI vartaNUka jotAM ene sahu koI samAnathI yAda karaze. jyArathI ene lazkarane mukhya amaladAra banAvyuM tyArathI anI buddhinA baLathI kapanone je phAyadA thayA che te darzAve che ke sarakArI kAmakAja pratye e keTale jAgarUka hatuM. enAM umadA cAritrya ane aMtaranA UMDANa vize jeTaluM lakhAya teTaluM ochuM che. mAnavane je saguNathI mAna maLe te sadagaNathI e sabhara hate. jIvanamAM enA mitro ane sahRdayIo ene mAna ApatA ane cAhatA. e mAryo gaye tethI dareka jAtanA leke sAcA dilathI udAsa banyA ane emaNe aphasa pragaTa karyo. sane 177ra nA navearanI 14 mI tArIkhe 32 varSa ane 8 mAsanI umare e bharUcanA kilA heThaLa mAryo gaye. enA mRtyuthI 'DA dukha sAthe aMta:karaNanA UMDANathI mAna ane snehabhAvathI enI smRtimAM upara okaTo.nave.1990 pathika-dIpesavAMka For Private and Personal Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org lekha enA eiDa-DI-kaimpa ane sekreTarIe kAtarAvyA che, eNlekajhAnDara maeNkalelana, jona mekensI" DanAnDa eNpha brunsavika praziyAnA mahAna phreDarikanA zreSTha janaralemAMnA eka hatA. saptavIya yuddha daramyAna e Tunoriyana lazkaranA yo mAM hatA. sane 1759 mAM evuM minTana AgaLa phrenca lazkarane harAyu hatuM. cathame enI rAhabarI nIce kenTinanTamAM aMgreja lazkara mekalelu, jemAM veDarabana eka aphasara hatA, bharUcanA chellA navAba mALakhAne suratanA navAbano bharUcanA pUrajAnI jakAtamAM je haka hatA te ghaNAM varSo thayAM ApyA nahotA ane surata amala heThaLa AvavAthI jakAta meLavavAne haka aMgrejono tA, A uparAMta bharUcanA navAe a Mgrejo pAse emanA kApaDa upara dhArA karatAM vadhAre jakAta lIdhelI. e vadhArAnI laheNI rakama vasUla karavA aMgreja sarAra navAbane patra lakhyA teteA uttara nahi maLatAM aMgreja sarakAranA lazkara bharUca para yaDAI karI, paNa emAM ee phAvyA nahi. navAbe keTaluMka rokaDa nANuM tathA strIenAM ghareNAM ane nAkhatI cAdInI pAvaDIe? peTImAM mUkI aMgreja aphasarane mokalavAmAM AvI. mi. mAtra A joI khuba gusse thaye ane A apamAnane badale letrA sane 1772nI 2 jI navembare muMbaIthI lazkara bharUca javA ravanA thayuM te lazkaranA vaDA Dabarga hato, sarakara 9 mI tArokhe namadAnA mukha AgaLa paheAcyu*, 13 mI tArIkhe parAM kabaje karyA. navA"nA lazkaranI tAkAta keTalI che e nakkI karavA veDaraane killAnI pAsapAsa pharato hato. pAyadaLa sipAInI goLI ene vAgI, tarata ja dheA parathI paDI tyAM ja mRtyu pAmyA. kanala robarTa gArDana beDarabananI jagyAe vaDA nyA, tyAM 18 mI tArIkhe bharUcane jItI levAmAM karnala koDarAnane sane 176 nAM DisembaranI 4 thI tArIkha ne ma'gaLavAre 33 baMdUkenI salAmI sAthe bharUcamAM daphnAvavAmAM AvyA. [apUrNa] [lajaah Phlelahle Fe3IC!ld se pp pathika-dIpAsavAMka Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bALapaNIronuM 1 rakSA karo oNkaTo.-nave. 1990 For Private and Personal Use Only by vana vibhAga. gujarAta rAjya. 5 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ARBrArA karI Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra For Private and Personal Use Only mAsa pharasAIjha nahIM paraMtu kaMIka vizeSa ApanA jIvananI ka bhAga www.kobatirth.org 4 ApanA AhAramAna na. zAkabhAjI ane phaLaphaLAdinI madhuratA ane sApane makAve che te phanI suvAsa ApaNA kheDUtone atipriya evA sarakAra pharTIlAijharsane AbhArI che. paraMtu dazesaephasInI yazagAthAnuM A mAtra eka ja pAsuM nathI. sAcuM pUcho to jIesaephasI ApanA aMtaraMgane sparze che - aneka rIte. sInAM sauMdaryane nikhAranI suMdara nAyalona sADI ane bALakonAM AkarSaka pizAka ke pachI TekaTara ane bhAre vAhana mATe vaparAtAM nAyalonanA TAyara, jIesaephasInA keprolekaTamamAthI bane che. tApanA gRha sajala zobhAvatI nAjuka raMgaberaMgI krokarI, suMdara pharnIcara ane nayanaramya leneTasanA suzobhano jIesaeksInA melemAinarna deNagI che. moTA udyogomanA sTenalesa sTIlanA sAdhanonuM saghaDa ane majabUta karaNa ane moTA vyApArI kendromAM jhaLahaLanI raMgaberaMgI niyana sAinsa hajI esaephasInA Argana gesane AbhArI che. bhAre vastunuM majabUta pekiMga karavAmAM tUTe naDI - paTTI, akaramati sAme jIesaephasI taraphathI kheDUtone apAtI ApanA jIvananuM jatana karatAM majabUta bahumukhI sevAo hariyALI krAMtimAM haze, mApanAM parivArane zItaLa havAnI phALo Ape che. vaLI navA ughoga : je varanI phAkI ane raMga phena lesasAharikone ApavAmAM AvatA takanIkIkhAdA-cIjo pati mATe nAvona-1 Arthika mArgadarzanane lIdhe saMgIna hmimAthI mananI kothaLIo- zuM A badhA audyogika vikAsanI navI kSitija khulI ane nAyalona -6 mAMthI che. bahujana hitAya bahujana sukhAyejIva- bhara maLatA lAbho nathI? kAle nahIM paNa Aje ja jIenaephasInuM phalaka mAtra ATalA puratuM maryAdita nathI. te AthI kaMika che jIesaepharatI -- vizeSa kare che, jenuM vAre mahattva che. vajana bhAratanI pragatine pAyo. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir .o. pharTIlAijharanagara- 391 750, ji. vaDodarA. Navniya Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaTo.-nave. '90 Reg. No. GAMC-19 jarI rezama khAdI grAmodyoga saMgha khapATiyA cakalA, cauTA bajAra. surata utpAdana kendro 5 jarI rezama kendra, kha pATiyA cakalA, surata 2 khAdI pativastra utpAdana kendra, surendranagara 3 pavitra sutara utpAdana kendra bIlImorA * khAdI pilivastra utpAdana kendra, pAlanapura 5 sTIla tathA lAkaDAnuM pharnicara utpAdana kendra rAja keTa 6 gAdalA takriyA esIkA utpAdana kendra rAja keTa vecANa kendro 1 khAdI grAmodyoga bhavana, surata 2 khAdI grAmodyoga bhaMDAra, bIlImorA 3 khAdI grAmodyoga bhaMDAra, rAjakeTa "khAdI grAmodyoga bhaMDAra, pAlaDI, amadAvAda 5 khAdI grAmodyoga bhaMDAra, pAlanapura huM pharatuM vecANa kendra (mobAIla vAna ) 57 khAdI grAmodyoga bhaMDAra (sUcita), surendranagara upAna pazivastra rU. 50, 0 0 0 0 (pacAsa lAkha) khAdI 2 30, 6000 (trIsa lAkha) sonerI jarI re 1,50,0 0 0 0 0 (eka karoDa pacAsa lAkha) sTIla- lA kaDInuM pharnicara ra 25, 6 0 0 (pacIsa lAkha vecANa kula vecANa 2, 3 karoDathI vadhu saMsthAnI mahatvanI bAbato A saMsthAnA kula kArIgaro vaNakara kAMtanAra jarI udyoga tathA anya maLI - 500 uparAMta che. ba. sasyA varSA-te vizeSa sahAyarUpe majUrInA 20% kArIgare - kArya karIne A pe che, ka. saMsthA kArIgaro kArya karIne saMpUrNa meDikala madada ApavAmAM Ave che, sUrajabahena kAmadAra ratibhAI gAMdhiyA maMtrI pramukha mudrA prakrAi, ane tatrI : " pathika kAryAlaya ' mATe che. kezavarAma kA. zAstrI, The. madhuvana, elisabrija, amadAvAda-380 00 6 e tA. 1pa-10-1990 mudraNasmAna : preraNA mudraNAlaya, rustamaalIne DhALa, mirajApura, amadAvAda -380 001 56 : InTaranezanala priTiza vase, zAhapura, mALIvADAnI poLa sAme, amadAvAva -380 0 00 1, For Private and Personal Use Only