Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઇંગ્લેન્ડમાં શ્યામજીએ બહોમરૂલ ફેર ઈન્ડિયા સૂત્ર આપ્યું, ઈન્ડિયન હેમરૂલ સેસાયટી સ્થા છે અને એના પ્રમુખ બન્યા, “ઈન્ડિયન રિલેજિસ્ટ” નામનું અખબાર પણ શરૂ કર્યું, જે હિંદની સ્વતંત્રતા માટે યુરોપમાંથી પહેલવહેલું પત્ર હતું અને એના પ્રથમ ક્રાંતિકારી પત્રકાર એટલે પંડિત શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા. એમણે કેટલીક શિષ્યવૃત્તિ પણ જાહેર કરી. ભારતીય જવાને બ્રિટન ભણવા આવે તેમને માટેની એ શિષ્યવૃત્તિઓ હતા. એનાં નામ પણ “રાણા પ્રતાપ શિષ્યવૃત્તિ” શિવાજી શિષ્યવૃત્તિ વગેરે હતા.
જે આજના જુવાન ગુજરાતીઓએ શ્યામજી કૃષ્ણ વર્માનું નામ સાંભળ્યું ન હોય તે એમાં આશ્ચર્ય પામવા જેવું કંઈ નથી. એમણે લગભગ ઈ. સ. ૧૯૦૫ની સાલથી હિંદી પ્રજાને સંપૂર્ણ સ્વાતંત્રય માટે પ્રજામત કેળવવા માંડ્યો અને એના પ્રચાર માટે પુષ્કળ ધન ખચ્યું. એ પ્રચાર છેક એમનું અવસાન થયું ત્યાંસુધી એટલે કે ઈ. સ. ૧૯૩૦ સુધી ચાલુ રાખ્યું હતું, એમ છતાં એમની તેજસ્વી પ્રેરણા માત્ર સાત-આઠ વર્ષ સુધી જ ટકી રહી હતી. વળી શ્યામજી કૃષ્ણ વર્માએ યુરોપમાં રહી હિંદી પ્રજાને ઉત્તેજિત કરી હતી. લન્ડન કે પેરિસમાં રહેતાં રહેતાં ૬૦૦૦ માઈલ દૂર આવેલા વિદેશને પ્રેરણા આપી શકાય જ નહિ એમ જે કઈ માની લેતું હોય. તે એ ભારે ભૂલ છે, એમનાં લખાણેએ જુવાન હિંદીઓના હૃદયમાં આગ વરસાવી હતી અને અનેક હિંદીઓ કુરબાની આપવા માટે તૈયાર થઈને સ્વતંત્રતા માટે લડી રહ્યા હતા. જે જુવાને એમના નિકટના સમાગમમાં આવ્યા, દા. ત., એમણે સ્થાપેલા “ઈન્ડિયા હાઉસ”માં, તે ઘણા જ ઉચ્ચ કોટિના દેશભક્ત નીવડ્યા હતા. શ્યામજી વર્માએ ૧૯-૧૦-૧૧ પછી જે કામ કર્યું તે શી અસર આપણા દેશમાં બહુ ઓછી થઈ હતી, . સ. ૧૯૧૯ ની સાલથી જે જળાં આંદોલને આપણા દેશમાં થયાં તેમાં ઈ. સ. ૧૯૦૫ થી ૧૯૧૦ને યશસ્વી ઈતિહાસ લગભગ ભૂંસાઈ ગયે.
ઈ. સ. ૧૯૦૭ માં સુરતમાં કેંગ્રેસના ભાગલા પડ્યા. ફિરોઝશાહ મહેતા અને ગોખલેની પ્રતિષ્ઠા તુટી પડી હતી. લોકમાન્ય ટિળક, અરવિંદ ઘોષ અને બિપિનચંદ્ર પાલ સિતારે આકાશમાં ચડતો જ હતા. લન્ડનમાંથી પ્રચાર અને પ્રેરણું યુરોપમાં અને હિંદમાં ફેલાઈ રહ્યા હતાં તે વધારે જુસ્સાદાર બનતાં હતાં. બનવા જોગ છે કે લન્ડનમાં જે નવજુવાને મિત્ર થયા હતા તેઓ શ્યામજી વમાંથી પણ આગળ ધસી જાય એવા હતા. બંગાળમાં બેબ પડવા માંડયા હતા. પિસ્તોલે પણ ફૂટવા માંડેલી. સરકાર જુલમ વરસાવી રહી હતી અને પ્રજા વધારે ને વધારે જોરથી ઊછળતી હતી. યુરોપમાં પણ શ્યામજી વર્મા મોખરે ગણાવા લાગ્યા. ત્યાં પણ “વન્દમાતરમ” અને “તલવાર' તથા “ગદ્દાર” જેવાં સામાયિકમાં ખુલ્લા બળવાનો પોકાર જોરશોરથી થઈ રહ્યો હતો. ૧૯૦૯ત્ની ૧ લી જુલાઈની સાંજે એક ઘટના બની. હિંદુસ્તાનના દમનખોર તરીકે જાણીતા સર વિલિયમ કર્ઝન વાયલીને સંમાન-સમારંભ લન્ડનના ઈમ્પીરિયલ ઈન્સ્ટિટયૂટમાં હતું, જયાં રાત્રે ૧૧ વાગ્યે ઇન્ડિયા હાઉસ” ને એક છાત્ર, એક સારા ઊંચા ભણેલા પંજાબી કુટુંબના નબીરા મદનલાલ ધીંગારાએ ચાર ગળીઓ છોડી કર્ઝન વાયલીનું ખૂન ભરસભામાં કર્યું. ત્યાર પછી તે ઠેર ઠેર પકડા–પકડી અને તપાસ ચાલી. આ હત્યા પાછળ શ્યામજી કૃષ્ણ વર્માની ટોળીનો હાથ હતા એવું કહેવામાં આવ્યું. વખતસર ચેતીને “ઈન્ડિયા હાઉસ'માંના બધા હિંદીઓ ક્રોસ કે બીજા દેશમાં ચાલ્યા ગયા. સાવરકરે તે વધારે પડતું સાહસ ખેડીને જનની છાની મુલાકાત લીધી ત્યારે એ પકડાઈ ગયા અને છેવટે એમને આંદામાનમાં ઘણું વર્ષો
-નવે.૧૯૯૦ પથિકની પેસવાંક
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 535349 |
| Book Title | Pathik 1990 Vol 30 Ank 01 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | K K Shastri and Other |
| Publisher | Mansingji Barad Smarak Trust |
| Publication Year | 1990 |
| Total Pages | 100 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Pathik, & India |
| File Size | 6 MB |