Book Title: Paryushan
Author(s): Anwar Agewan
Publisher: Premayan Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034997/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa ALANTTI jaina graMthamALA dAdAsAheba, bhAvanagara, eeShee-2eo : Pche, 3004846 - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa (AtmasAdhanAnuM mahAparva) lekhaka: anavara AgevAna Atma ke ma2I dukakaDama saha vIkAraze A 4 no 99.. pravINa dozI. premAyana prakAzana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surawww.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : premAyana prakAzana 2, morArabAga, Ara.bI. mahetA mArga, ghATakopara, muMbai-400 077. (c) lekhaka bIjI AvRti 1990 kiMmata rUA. 5-00 mudraka jayaMta prinTarI, 352/54, gIragAma roDa, muMbai-400002. phona: 252982, 299193. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa aMtaranI amIrAtanA mUrtimaMta pratIka parama mitrazrI pravINabhAI dozI anavara AgevAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surawww.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A ja lekhakanAM pragaTa thayelA prakAzano : AdhyAtma: sAdhanA ane sAkSAtkAra saMta-sAhitya: saMta dAd saMta kavi najhira gorakhanAtha sAMi dInadaraveza dInadayAgirI kavi giradhararAya dAsI jIvaNa rahima ane mAla kavi gaMga lokasAhitya: kasuMbIno raMga rAjasthAnanI rasadhAra rannAde dharma-sAhitya: veda sAhityano paricaya paryuSaNa kathA-sAhitya: advaita lekhakanA apragaTa prakAzano ] AdhyAtma: sAhitya AdhyAtma zabdakoSa maMtra-sAdhanA taMtra: eka vijJAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanAtana maMtra: omakAra gAyatrI kuMDalinI zakti sUphI sAdhanA samAdhi bhakti sAhitya: bhaktino mArga bhAratanA sidapuruSo jIvana parAga yAtrA-saMsmaraNaH gaMgAne tIre tIre (himAlayanI yAtrA) sAdhu to calatA bhalA saMta samAgama sAdhu kI saMgata mArA alaukika anubhavo dharma-kathA: vitarAganI vATe eka ja kSaNa amRtaghaTa jyoti kalaza dharma-darzana: jaina tatvadarzana gItanuM tatvaciMtana vaiSNava darzana saMtavANIH mIrA (2000 padono saMgraha) saMta dAdU (600 pado ane sAkhIo) soraThI saMtavANI (10,000 bhajanono bRhada saMgraha) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navasa'thA: naMditA elokezI paraspara puruSa 'thA-saMgraha : anurAga vizvAsa jIvana caritra: nokhI mATInA mAnavI 'vitA : dardanI gherI rAte (kAvya saMgraha) pyAsI (gajala saMgraha ) hindI prakAzana ciMtana : bhAratake sAMskRtika pratIka saMsmaraNa : bikharI rAte, TUTe sapaneM jIvana caritra : kaise kaise loga zAyarI : gUMjatI tanhAiyA~ likhA jo tere nAma upanyAsa : parAtpara purUSa bhairavI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || manogata bhAratIya saMskRtimAM parvonuM vizeSa mahatva che. sAdhAraNa rIte A parvo rASTrIya, sAmAjika ane dhArmika prasaMga ke puNya smRtimAM ujavavAmAM Ave che ane e darekano mahimA che. je jIvananA mahatama ane ujjavala AdarzonI preraNA Ape che. keTalAMka parvo-vizeSata: dhArmika parvo AMtarika jAgRti ane Atma kalyANa mATe upakAraka bane che. paryuSaNa AvuM ja lokottara mahAparva che. je tapa, tyAga, saMyama, svAdhyAya ane pratikramaNa dvArA AtmanirIkSaNa ane Atmazuddhine avasara Ape che. A paryuSaNa parvanA dareka divaso, jIvanane zuddha karanArA dharma-anuSThAno che. jJAna, darzana, cAritrya ane tapanI ArAdhanAnuM uttama Ayojana che. A puNya parva daramyAna sAdhaka AtmAnuM kalyANa sAdhI zake che. paraMtu AjanA yugamAM A yamaniyamonuM sAtvikabhAve pAlana karavAno avakAza meLavanArA zrAvako keTalA? jIvanavyavahAramAM racyApacyA rahetA AjanA mAnavIomAM dharma-dhyAna ane AtmaciMtana mATenI niSThA ke laganI bahu ochI jovA maLe che. A vAta ApaNe saue sAcA hRdayathI svIkAravI rahI. AvA vrato, parvo ane dhArmika avasaro jIvanamAM nava-saMkalpa ane jAgRti mATe nirmAyelA che. enI ujavaNI kevaLa AnaMda-sukha khAtara ujavIne saMtoSavA mATe nathI paNa Atma-upAsanAnA vicArone AcAramAM mUkI, jIvanamAM teno vikAsa karavA mATe che. ethI AtmA uttarottara ujjavala banI, jIvana paNa nirmaLa ne nirbhaya bane che. e sAthe, sau jIvAtmAonuM kalyANa sAdhavAnI pavitra bhAvanA aMtaramAM satata jAgRta rahe che. paryuSaNa AvI maMgala ane AtmonnatinI bhAvanAthI bharyuM-bharyuM dharmaparva che. paraMtu dharma-parvanA A hArdane ApaNe kharA arthamAM samajIne AcarI zakatA nathI. e vAta aMtaranA dukha sAthe ApaNA muni-mahArAjo ane sAdhvIjIo potAnA pravacanamAM vAraMvAra kahetA AvyA che ke, mAtra . bAhya ADaMbara ke dekhAva pUratA parvo na ujavo. parvanI bhAvanA ane tenA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hArdane samajo. parvAdhirAja alaukika lokotara parva che, tene saMyama ane tapasyAthI ujavo. parvo to AvIne cAlyA jAya che-jIvanane urdhvamukhI banAvavAno saMdeza ApIne paNa ApaNe to e saMdeza jhIlavAnI preraNA pAmavAnI paravA karatA nathI. A vrato ane parvo mAtra paraMparAgata rUDhi, aMdhazraddhA ane AnaMda-pramodanI daSTie ujavAya che. ethI parvanA mahAbhyane visArI dIdhuM che. eTaluM ja nahi, paNa parva ane dharmanA anuSThAnanA nAme thatA AvA ujavaNAoe ApaNAmAMthI dharma, dhyAna, tapa ane tyAganA saMskAra haNyA che. rahyo kevaLa bAhyAcAra ne bAhyADaMbara! jo AvA pavitraparvanI ArAdhanA sAcA hRdaye ane sAcA dharma lakSaNathI karavAmAM Ave, e pAchaLa rahelA mahAbhyane samajI, jJAna ane yoganI rIte AcaravAmAM Ave to AtmAno utkarSa sahajatAthI thAya ane jIvanamAM ciraAnaMda tathA zAzvata sukhane pAmI zakAya evuM tejasvI ane tapomaya ArAdhanAnuM A parva che. e sAthe, saMvatsarI samasta jagatanA sarva jIvAtmAone kSamA arpa, vizva sAthe maMgala-maitrIno setu racavA, akhilAI sAthe ekatA sAdhavAno saMdeza Ape che. AvI maMgala ane udAtta bhAvanA anyatra kayA parvamAM haze? jeo jaina zAsananA vizALa chatra nIce UbhA che, jaina vaMzavelamAM janma dharyo che, te sau koI potAnA aMtarane pUchI zake to emane huM eTaluM ja kahIza ke, paryuSaNanA A pavitra divasomAM tame keTalo tyAga karyo. keTalo Atma-saMyama keLavyo? kyA nUtana saMkalpathI AtmalokanI keDIe pagalAM mAMDyA? ATalI vAta sau koI dharmapremI potAnA aMtarane pUchaze to A parvanuM rahasya, enuM mahAtma svayameva samajAi raheze to mAruM lakhyuM sArthaka. - anavara AgevAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa-ArAdhanA AdhyAtmiktA bhAratIya saMskRtino pAyo che. ethI enA dareka vrata ane tahevAro sAthe pratyakSa ke parokSarUpe AdhyAtmiktA saMkaLAyelI che. A draSTie vrato tathA parvo pAchaLanI bhAvanA, AtmAnA svarUpane oLakhavAnI che. bIjA dharmo paNa A ja rIte AtmAnA svarUpane oLakhavAnuM kahe che. paNa jaina-zAsananI saiddhAMtika daSTi bIjA dharmo karatAM judI paDe che. jaina darzane jIvAtmAnA baMdhana ane muktinA svarUpa tathA tenA kAraNonI vaijJAnika vivecanA karI che. ethI tenA dhArmika AcAravicAra, rItarivAja ane vrata-padi jIvane mukta dazA bhaNI cAlatA AtmavikAsanA sopAna samA banI rahe che. paryuSaNa AvuM ja Atmonnati bhaNI laI cAlatuM sAdhanA-parva che. sAmAnya rIte AjanA laukika parvo tathA utsava pAchaLa manuSyanI bhAvanA AnaMda-pramoda ane aihika kAmanAo saMtoSavAnI rahI che. tyAre AvA sthaLa AnaMdotsavathI para evA keTalAMka lokottara parvo paNa che. je jIvanamAM dAna, tyAga, saMyama, jevI pavitra bhAvanAo gADI AtmakalyANanA mArge prere che. A tyAgapradhAna parve ja Atmonnati karAve che. A parvanA Ayojana pAchaLa A ja mahattama draSTi ane saMdeza rahelA che. ethI tene parvAdhirAja' athavA dharma parva' paNa kahe che. eja A parvano mukhya dharma-bhAva che A parva daramiyAna Atma guNanI sAdhanA karavAmAM Ave che. A draSTie jIvana vyavahAramAM virodhamAM samatA, kalaha-vivAdamAM zAMti ane jIvamAtra pratye bheda- vibhedano tyAga karI, sau pratye AtmIyabhAva jAgavo e ja sAcuM darzana, sAcuM jJAna ane cAritra che. A rIte paryuSaNa AdhyAtmika ja nahI, sAmAjika draSTie paNa eTaluM ja mahattvanuM parva che. paryuSaNanA divasomAM dareka jaina saMpradAyomAM zAstra vAMcana thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnakavAsI aMtagaDa sUtra, zvetAMbara mUrtipUjaka kalpasUtra tathA digaMbara tattvArthAdhigama sUtranI vAMcanA kare che. zrAvaka-zrAvikAo bhaktibhAvapUrvaka jinamaMdiromAM ke sthAnakomAM jaIne sAdhu-sAdhvIo pAse dharmabodha pAme che. upavAsa, pratikramaNa vagere dhArmika kriyAo AcarIne saMyama, zAstra-zravaNa, deva pUjana ane dAna-puNya kare che. A rIte Atmazuddhi dvArA AtmaciMtananI bhUmikA para pahoMcavuM, bhautika jIvananA bhogathI vimukha banI AtmasAdhanAmAM pravRta banavuM ke jemAM sAMsArika jIvananI mahattvAkAMkSAo ane pralobhano nahIM paraMtu AtmonnatinI abhilASA ja ramaNa karatI hoya, 'madanuM dhyAnAviSToDarDanaiva mavati' - je vyakti AIntaya guNonuM ciMtavana kare che te e ja veLA ahaMta banI jAya che. AvA parama bhAvanI ujavaNI ane sAdhanA eTale parvAdhirAja paryuSaNa. paryuSaNa' zabda mULa saMskRta che. e parathI prAkRta bhASAmAM pajUSaNa' zabda utarI Avyo che. "penjano artha che-"rAgadveSa' ane "uSana'no artha che bALavuM-eTale ke rAgadveSane bALI bhasma karI nAkhavA enuM nAma "paryuSaNa". saMskRtamAM paNa paryuSaNa'nI vyutpati A pramANe ApI che: paritaH samantAta uSyante dahyante / pApa karmANi yasmin tatparyuSaNam // -jemAM saMpUrNapaNe pApa karmo homIne khAkha karI nAkhavAmAM Ave che te paryuSaNa. paryuSaNa cAturmAsanI madhyamAM Ave che. eTale ke bhAdaravA suda pAMcamathI zarU thaI bhAdaravA suda caturdazI sudhI-daza divasa cAle che. digaMbara saMpradAya uparanI tithi pramANe daza lakSaNA paryuSaNa ujave che. zvetAMbara Adi anya saMpradAyo ATha divasanuM paryuSaNa gaNe che. ethI tenA paryuSaNano prAraMbha ane samApana digaMbanI pahelAM thAya che. paraMtu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstrIya vidhAna pramANe to bhAdrapadI ekamathI AsuvadI ekama sudhI soLa kAraNa vrata gaNyA che. temAM A dharma lakSaNA parva paNa AvI jAya che. A rIte Akhoya bhAdrapada jaina-samAja mATe AdhyAtmika jAgRtino suvarNa avasara banI rahe che. A parvanI vizeSatA e che ke te AtmanirIkSaNa ane vItarAga bhAvanA prere che. tenA dareka divasanuM mahAtmya che, eka-eka dharma-lakSaNa che je AtmasaMzodhana mATe ghaNA mahattvanA che. saMsAranA paribhramaNamAM rAga-dveSa ane kaSAya rahelA che. enAthI mukta thavA vItarAganI ArAdhanA sauthI mahatvanI che. A ArAdhanA eTale Atmazuddhi. ApaNI adhomukhI cetanAne urdhvamukhI banAvavAno A prayoga eTale paryuSaNa. huM koNa chuM? huM zuM chuM? mAruM kartavya zuM che? mAre zuM karavuM joie? A badhA praznonuM samAdhAna 'paryuSaNa' sAdhanAmAM che. A rIte sAdhanA dvArA sAdhaka du:khakara evA saghaLAM karmono nAza karI AtmAnA svarUpane oLakhI le che. A sAdhanAnA sopAna samA dharma lakSaNo A pramANe che: uttama khamamavajjava saccaucaM ca saMjama ceva / tava cAMga-makiMcanhaM brahmA idi dasavihaM hodi // uttama kSamA, mArdava, Arjava, satya, zauca, saMyama, tapa, tyAga Arkicanya ane brahmacarya-A dazeya dharmonI pUjA, ArAdhanA ane paripAlana paryuSaNanA divasomAM karavAmAM Ave che ethI te daza lakSaNA parva kahevAya che. dharma e AtmAno mukhya svabhAva che. e AtmAnA zreya mATe che. e dvArA manuSya potAnA AtmAnAM svarUpane oLakhI zake te mATe A daza-lakSaNo manuSya-zreSTha daza kartavyo che. AtmAnA anaMta guNonA te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratIka samA che ane A pratIkone huM siddha svarUpe nihALuM chuM. te A rIte ke, A "10'mAM AMka che-eka' ane zUnya'. eTale ke AtmAmAM ekathI anaMta guNo samAyelA che. 'eka' zabda ekatva che ane "zUnya' anaMta vAcaka che. e parathI eka vAta dIvA jevI lAge che ke, siddhAvasthAmAM AtmAnA anaMta guNono vikAsa thAya che ane AtmA anekAMta rUpa che. - 'tatvamane chAttApaham' - ethI tenI AvibhUti paNa anekAMtarUpe ja thAya che. pAMca parama kartavyo ahI eka vAta spaSTa samajI laIe ke, sAdhanAmAM jo koI vastu bAdhaka hoya to te che - mithyAtva eTale ke viparIta dRSTi. jyAM sudhI samyagaddaSTi jAgrata thaI nathI, tyAM sudhI satya-asatyanuM jJAna thatuM nathI. paryuSaNanI ArAdhanAnI yAtrA AraMbhatA pUrvenA traNa divaso enI bhUmikA rUpe che. A divasomAM parvanA mahAbhyane bhinna bhinna rUpe kathAo dvArA samajAvavAmAM Ave che ane enA zravaNa-manana sAthe vyaktigata tathA samaSTigata pAMca kartavyo'nuM AcaraNa Avazyaka che. e AcaraNa vagara AkhIye ArAdhanA adhurI rahe. A pAMca kartavyo A pramANe che: 1. amAri parivartana: A kartavyamAM ahiMsAnI jAhera udghoSaNA che. jemAM zrAvaka saMkalpa kare che ke, manathI koine haNIza nahi, vacanathI koIne haNIza nahi, kAyAthI koIne haNIza nahi. kharekhara jaina dharmano marma ja ahiMsA ane abhayamAM che. mana, vacana ane kAyAthI "ahiMsAnuM pAlana e sAdhanAnuM prathama sopAna che. 2. sAdharmika vAtsalya: sAdharmika eTale ahiMsA satyane AcaranAra A satyane AcaranAra bhale game te varNa jAti ke saMpradAyano hoya paNa enA pratye prema ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktibhAva pragaTa karavo, tene yathAzakti sahAya karavI, enuM nAma che-sAdharmika vAtsalya. 3. kSamApanA: ahI kSamAno artha ati vyApaka che. samasta sRSTinA aMza rUpe hovA chatAM enI samagratAne ApaNAmaya samajavAnI bhAvanA te "mA" che. jANatA-ajANatA to zuM svapneya koI aparAdha ke bhUla thaI hoya to te "kSamya" karavI, mAtra vyavahArathI nahi, aMta:karaNathI karIne, jIvanavyavahArane nirAparAdha, niSpakSa ane nirvyAja banAvIe, e uttama kSamA che. eTale ja to mahAvIra prabhue kahyuM che ke, je upazame, upazamAve che, je khame che, khamAve che e ja sAco ArAdhaka che. 4. aThThama tapa: tapa e sAdhanAnuM mahatvanuM aMga che. tapa vize jaina-darzane ghaNI gahana ane vyApaka mImAMsA karI che. zAstrakAroe tapanI vyAkhyA karatAM kahyuM che ke, "tapa eTale eka ke ethI vadhu divasano AhAra pratibaMdha nahi, paNa e tapa dvArA indriya-zuddhi ane mana-zuddhi karavI, e kharuM tapa che'. 5. caitya paripATI: caitya eTale derAsara, jinAlaya paripATI eTale parikramA athavA yAtrA. paryuSaNanA parva daramyAna sAdhake sAMsArika kAryothI nivRtta thaI, dharmanA anuSThAnamAM joDAI javAnuM che. jyAM sudhI mana saMsArabhAva ramaNa karatuM raheze, tyAM sudhI AtmabhAvamAM joDAI zakatuM nathI. eTale caitya paripATInA kartavya dvArA manane parizuddha banAvI sAdhanA mATe taiyAra thavAnuM che. pa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surawww.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte paryuSaNanA pAMca kartavyo Atmazuddhi ane AtmakalyANa mATe mahatvanA che, tevI ja rIte vyaktitvane samaSTirUpa banAvatI, prANImAtra AtmarUpa jovAnI, jJAnanA parama zikhare pahoMcADatI yAtrA samyaka AcaraNanA "daza dharmathI prAraMbha thAya che. jene ApaNe vistArathI avalokIe: kSamA: koI paNa prakAranA duHkhane klezabhAva vagara sahI levAnI zakti te kSamA-dharma. kSamAne to vIranuM bhUSaNa: kSamA vIrasya bhUSaNa kahyuM che. mANasathI bhula thAya te svAbhAvika che, paNa jo te aparAdhane kSamA na karavAmAM Ave ane aparAdhano pratikAra aparAdhathI ja karavAmAM Ave to gatano vyavahAra na cAlI zake. eTaluM ja nahi, paNa krodhanuM kAraNa hovA chatAM paNa manamAM krodha na jAge te kharI kSamA. game tevI Apatti Ave toya gabharAya ke Dare nahi ane manane sthira rAkhI, pUrvopArjita karmanuM phaLa gaNI sahana kare, pairya rAkhe te ja kharo kSamAvAna. AvI kSamA bhAvanAne divya gaNI che-TOForgive is divine ethI ahiMsA bhAva vRddhi pAme che, eno vikAsa thAya che, ahiMsAno paryAya paNa kSamA ja che. paraMtu A kSamAbhAva sthira rAkhavo e kaMI sahelo nathI. jyAM sudhI krodhano tyAga na karIe tyAM sudhI kSamAbhAva vRddhi pAmato nathI ke sthira raheto nathI. gItAmAM bhagavAna zrI kRSNa to krodhane ja badhA aniSTonuM mULa kahyuM che krodhAdi bhavati sammoH sammohAt smRtivibhrmH| smRtiprazAMta buddhinAzo buddhinAzAt praNazyati / / -krodhathI moha, mohathI smRtino nAza thAya che. smRti nAza pAmatAM buddhino ane e pachI prANano nAza thAya che. A rIte krodhanA AvezamAM manuSya kevo vinAza notare te kahevAya nahIM eTale ja, krodha para vijaya meLavavA A parvano AraMbha "mA" jevA mahAna bhAvathI thAya che. kSamA e dharmano pAyo che. e para to badhA dharmo TakyA che. bhagavAna manue paNa kSamAne mukhya gaNI che: Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhRtiH kSamA damosteyaM zaucaInidranigraha : dhIviMdayA satyamakrodho dazakaM dharmalakSaNam // ane bhagavAna veda vyAse to kSamAne vizvanI sarvoparI dhAraNa zakti kI che : kSamA dharmaH kSamA yajJaH kSamA vedAH zrutam / ya etadevaM janAti sa sarva kSantu maharti // kSamA brahma kSamA satyaM kSamA bhUtaM ca bhAvi / kSamA tapaH kSamA zaurca kSamAyedaM dhRtaM jagat // kSamA dharma che, kSamA yajJa che, kSamA veda che ane kSamA zAstra che. je ene jANI le che te svasva kSamA karavAne pAtra bane che. kSamA brahma che. kSamA satya che, kSamA bhUta ane bhaviSya che. kSamA tapa che. kSamA pavitratA che ane kSamA ja saMpUrNa jagatane dhAraNa karI rahI che. kSamAno bIjo artha 'dharatI' paNa thAya che. je sahaja bhAvathI dharatI ApaNA sauno bhAra upADe che, ApaNe tene game teTalI ijA pahoMcADIe, to paNa te khamI le che. ApaNe dharatIne khodIe to badalAmAM pANI Ape che. kheDIne kheDa karIe to dhAnya nipajAve che. Ama enA svabhAvamAM ja kSamA che. AvI sahaja kSamA ja sAcI Atmazakti bane che. ApaNA manamAM krodha hoya, tene kAbUmAM rAkhIne kSamA karIe to e bahu sArI vAta che, paNa emAM kSamAno sAco artha AvI zakato nathI kemake manamAM krodha che ane bahArathI kSamA ApI che, te sahaja kSamA to nathI ja. jyAre sahajabhAvathI kSamA thAya tyAre tenI sAcI zakti pragaTa thAya che. koine ApaNe kSamA ApI hoya to citta upara eno bhAra na hovo joie. koie ApaNuM buruM karyuM hoya ane teno badalo vALavAnI vRtti ApaNe rAkhI hoya to teno bhAra citta upara rahyA kare che, tema koie Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNuM buruM ke aparAdha karyo hoya ane tene kSamA ApI hoya to eno bhAra paNa mana upara raheto hoya che. eTale evo bhAra bhUlya paNa nahI rahevo joIe. sAdhaka mATe A bhUmikA ghaNI ja agatyanI che. e ja rIte jo cittamAM krodhAdi vikAro jAgyA hoya ke koie apakAra karyo hoya to e vikAro miTAvI, sahajabhAvathI kSamA-dharmanuM pAlana karavuM e AtmavikAsanuM sauthI paheluM sopAna che. pachI ja bIjA dharma-sopAna Ave che. prAIva: mAva: mArdava-mUdu eTale namabhAva. AtmAno svabhAva mUdu che. mArdava dharmane dhAraNa karanAra, kuLa, jJAti, rUpa, tapa, cuta, zIla vagere koI jAtanuM mAna, abhimAna ke durAbhimAna rAkhato nathI. mArdava dharma haMmezA mAna-kaSAya na hoya tyAM ja udbhave che. jyAM sudhI manuSyamAM mAna-kaSAya rahe che tyAM sudhI enAmAM mArdava dharma pragaTato nathI, mATe jenAmAM koI jAtanuM abhimAna ke durAbhimAna nathI, eja manuSya bIjAonI sAthe madhura saMbaMdha sAdhI zake che ane saunI sAthe vinamabhAvathI varte che. ethI tenAmAM paropakAranI bhAvanA pragaTe che. A rIte jenA dilamAM namatAno dIvo pragaTyo che, tyAM mAna-kayAyano ochAyo suddhAM paDI zake nahIM Arjava: Arjava eTale rAju saraLa. kSamA ane mArdavathI sAdhaka AgaLa vadhIne, kramaza: sAdhanAnA vikAsa dvArA mana, vacana, kAyA-traNeya mAyAcArathI para bane che. tyAre ja jIva nirmaLa thAya che. eTale ke, bIjAo sAthe niSkapaTa, nidabha ane saraLa vyavahAra rAkhavo, lobha, lAlaca ane prapaMcathI para banavuM e ja uttama Arjava lakSaNa che 'kAgavaDa gAIvaH '. hadayanI niSaja saraLatA sAdhanAnI mATe ja nahi, paNa jIvana-vyavahAra mATe paNa eTalI ja mahatvanI che. jemaNe saraLatA jIvanamAM utArI che, teNe ardhI saphaLatA meLavI che, ema kahevuM khoTuM nathI paNa Aje hadayanI saraLatA ja kyAM che? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satya: "kta him vat rIte ta6 satya - athAta koinA hita khAtara-bhalA mATe je kaMi kahevuM te satya che ane eja satya saMsAramAM sAra rUpa che. bhagavAne kahyuM che tema: 'tavaM to tApUrvo' bhagavAna kevalInA vacana to sadA sarvadha satya ane anubhUta rahyA che. asatya vacanathI bIjAne du:kha na pahoMce mATe sva-para hitakArI satya vacana ja bolavA joieveda vyAsanA zabdomAM kahuM to 'tatva vana zreyaH satyAlipi hita vA' satya bolavuM e zreyanuM mukhya sAdhana che ane satyanI sAthe sAthe je hitakara hoya te ja bolavuM. manusmRti bhAkhe che tema: satyaM brUyAt priyaM brUyAt, mA brUyAt satyapriyam / satya bolavuM joIe, priya bolavuM joie, paraMtu apriya lAge evI vAta sAcI hoya to paNa nahI bolavI joie jema zAna jevI koI daSTi nathI, tyAga jevuM koI sukha nathI tema satya jevo bIjo koI dharma nathI. dharamu na dUsara satya samAnA Agama nigama purAna bakhAnA. - tulasI satya e AtmAnuM divya rUpa che. aMtarAtmAnI sattA che. mahAna tapa che. tene daDha karavAthI sarva dharma-lakSaNo Apa meLe AcAramAM utarI Ave che. ethI ja to gAMdhIjIe kahyuM che ke, je satyane jANe che, manathI vacanathI, kAyAthI satyanuM AcaraNa kare che, te paramezvarane oLakhe che.' paraMtu Aje asatya mANasanI rageragamAM utarIne lohImAM evuM bhaLI gayuM che ke, satya-asatyanI bhedarekhA ja bhUMsAI gaI che. tyAM satyanI pratiSThA karavI kaparI ane duSkara che. paNa jo manuSya potAnA aMtaramAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyano saMkalpa kare, to e ja satya tene prakAzanI keDI cIMdhe che. AtmAno vikAsa kare che. zauca: 'veviH zauva:' zuddhi-pavitratAnuM nAma zauca. lobhanA tyAgathI ja jIvanazuddhi thAya che. paNa je lobhI ane lAlacI che tenA hRdayamAM kyAreya zucitA pragaTatI nathI. eTale ja to tulasIdAsajIe 'lobha pApakA bApa bakhAnA.' kharekhara ja, lobha ja badhA pApanuM mULa che. parigrahanI vRddhi paNa lobhamAMthI ja thAya che ne! lobhI manuSya potAnA lobha khAtara nyAya-anyAyano paNa vicAra karato nathI. eTale zauca-dharma AMtarika zuddhi para mahatvano bhAra Ape che. bAhya zuddhi game teTalI hoya paNa AMtarika zuddhi vagara enuM mUlya kANI koDI barAbara samajavuM. mATe jeTalo lobha chUTe, teTalI zuddhi. sAdhu tapathI, strI satitvathI, tema saMsArI nirlobhatAthI zuddha bane che. bIjA zabdomAM kahIe to nirlobhatA ja pavitratA che. eTale ja jJAnIjano hRdayanI pavitratA (bhAva-zuddhi) jALavavAno upadeza Ape che. jethI lobha, tRSNA Adi durguNonI chAyA paNa na paDe. saMyama: 'ndriya-nizeSaH saMyamaH'-indrayo para niyaMtraNa, viSayo para vijaya eja saMyama che. ahIM saMyamano artha indriya-saMyama sAthe prANI-saMyama paNa che. eTale ke prANIonI rakSA karavI, anukaMpAnI bhAvanA rAkhavI te prANI-saMyama, ane indriyone vazamAM rAkhavI te indriya-saMyama. A rIte indriyo para saMyama rAkhavAthI rAgAaSAdi vRttinuM zamana thAya che, ane pAMceya indriyone vaza karIne jitendriya bane che. jitendriya vagara AtmAnuM oja-teja pragaTatuM nathI. eTale manuSya mATe saMyama anivArya che e saMyama dvArA sAdhaka AgaLa vadhe che ane tapanA zikhara sudhI pahoMce che. tapa: 'kRnizeSastapaH' sarva prakAranI icchAono nirodha eTale tapa. samasta du:khonuM mULa icchA che. ethI icchA nirodha rUpI tapa vagaranuM 10 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhuM nirarthaka che. jIvana zodhana mATe A tapa jevuM koi sAdhana nathI. jema agnithI suvarNa zuddha thAya che tevI ja rIte icchA-nirodha-tapa dvArA Atma zodhana thAya che ane karmonI nirjarA paNa te vagara thai zakatI nathI. A tapanA paNa be prakAra che-bAhya ane AMtarika. bAhyatapa--zarIrane Azrita che. jevAM ke, upavAsa, vrata (alpAhyara), rasa parityAga (svAda tyAga), pari saMkhyAna (vihita-vastu sivAyano niSedha), vivikta zayyAna (saMsargarahita, ekAMtavAsa) ane kAyAkleza (Asanasiddhi). AMtarika tapa--prAyazcita, vinaya (namratA), vaiyAvRtya (sevA), svAdhyAya, dhyAna ane vyutsarga (kAyotsarga arthAta zarIra paranA mamatvano tyAga). A baMne tapa dvArA AtmAnI nirmaLatA pragaTe che, viSaya ane kaSAyano nirodha thAya che tathA dhyAnanuM paNa parivardhana thAya che. jo ke zAstrakAroe to bAra jAtanI tapasyAomAM svAdhyAyane sarvottama gaNyuM che : sajjhAyasamo tavo Natthi svAdhyAya samAna koi tapa nathI. - A baMne tapanuM gRhastha lokoe ekadeza rUpe ane sAdhuoe sarvadeza rUpe pAlana karavAnuM che. paraMtu jyAM sudhI aMtaraMgathI, bhAvathI mamatva dUra na thAya tyAM sudhI bAhya tapa nirarthaka che. parama AtmasvarUpanI prApti mATe mana, vacana ane kAyAthI uttama tapa dhAraNa karavuM joie, ane e paNa ajJAnatA ke AMdhaLA anukaraNathI nahi, paraMtu jJAnapUrvakanuM ja AtmotthAna hovuM joie. A tapa ja AtmasAdhanA mATe uttama mArga che. tyAga:'tIti tyAH' * tyAga karavo ke ApavuM e tyAga dharma jIvanamAM tyAganI mahattA sarvavidita che. chatAM Aje gatamAM tyAganI bhAvanA sAva lopa pAmatAM je saMgharSo, anyAyo ane atyAcAro aneka gaNA vadhI paDyA che, te badhA pAchaLanuM kAraNa mamattva ane moha ja che. tyAga bhAvanI unnatimAM jo koi vastu bAdhaka hoya to te moha che. jyAM - 11 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moha tyAM tyAga saMbhavI ja zakato nathI. sAco vairAgya tyAgamAM ja che. jeNe saMsAra tyAgyo, te sarvasva pAmyo. ajJAnanA tyAgathI ja jJAnanI utpatti thAya che. A tyAganA paNa be prakAra che: bAhya ane AMtarika. manuSya sAthe vaLagelAM kAma, krodha, dveSAdi zatruone tajavAM-e AMtarika tyAga che ane bIjA jIvone anna-vastrAdi dAna ApavuM e bAhya tyAga che. jo ke, zAstrakAroe tyAganA cAra bheda varNavyA che: AhAMra, auSadha, abhaya ane vidyA. A cAreyamAM vidyA-dAna sauthI moTo tyAga che. eTale ke, vidyAlayo kholI, vidyAdAna ApI AtmAnI tyAga-bhAvanA unnata ane abhivRddha karavI. A rIte manuSyane jJAna-dAna ApavAthI teno AMtara vikAsa thAya che ane tyAganI bhAvanA keLavAya che. samasta vizvanA kalyANanuM sAdhana A tyAgavRttimAM ja raheluM che. mAci: 'na vizvanaH kRti apinaH tasya mAva gapinyam' kicita paNa parigraha na karavo, arthAta jarUrIAtathI vadhu saMgraha na karatAbAkInuM tyAgI devuM athavA sAdI-saraLa bhASAmAM-'che eTalethI saMtoSa, vadhu nA khape.' e Arkicanya dharma che. paraMtu manuSyane Aje eTalo badho moha jAgyo che ke, maLe eTaluM badhuMya mAruM! A parigrahane kAraNe keTalI asamAnatA ane keTalAM aniSTo pedA karyA che ke emAMthI kai rIte ugAravuM e ja eka prazna che. A parigrahanI ciMtA du:kha ane klezakara che. A mATe tamAma Asakti ane viSayono sarvathA dveSa-tyAga eja uttama mArga ArDiyansa dharma che. A rIte aparigraha nirmamatva che ane nirmamatva banIne ekatva bhAvathI Akicanya dharmano vikAsa karavo joie. jethI manuSya ni ane nirbhaya banI jAya ane tenA hRdayamAM divya bhAvanA pragaTe 12 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ego me sAsado AdA bANa-dasaNaM-lakkhaNo sesA me bahirA bhAvA savye saMjogalakkhaNA / saMjogamUlaM jIvas pattA dukkhaparaMparA tamhA saMjoga sammAMva tiviheNa vocchire / -zAna darzana rUpI AtmA ja eka zAzvata tattva che. bAkI badhA bAhya bhAva che ane te saghaLA saMyogajanya che. saMsAranI dukha paraMparAnuM mULa saMyoga che. ethI huM A saMyoganI bhAvanAnuM mana, vacana ane kAyAthI sarvathA parityAga karUM chuM. bahAcarya: have chelle Ave che sarva dhamanI sthiratA rUpa brahmacarya e na hoya to dharmano lopa thAya paraMtu A brahmacaryano artha kevaLa paraMparAgata cAlyo Avato saMkucita nathI, paNa eno vizuddha artha to che-bahyanI caryA, AtmaramaNa- brahane rati rUti haryama ' A rIte potAnA ja svarUpamAM ramaNa karavuM eja kharUM brahmacarya-AtmasAkSAtkAra. AtmAnuM bIjuM nAma brahma che. gAMdhIjIe kahyuM che tema-brahmacarya eTale brAhmanI satyanI zodhamAM carcA arthAta tatsaMbaMdhI AcAra bhagavAna zrI kRSNa eTale ja to brahmacaryane parama prAptinuM sAdhana kahyuM che. || chinto draDha sattA -paramAtmAnI prApti icchanAra brahmacaryanuM pAlana kare che, Acare che. atharvaveda paNa eTalo ja mahimA gAyo che. ' 'hArvenA tapanA devA mRtyumIkhatuM !' -brahmacarya rUpI tapobaLathI jJAnI lokoe mRtyune jItyuM che. eTale ke, bahmanI caryAmAM ramaNa karanArA amaratAne varyA che. A rIte sAdhaka AtmasAkSAtkAra-amRtatvanI bhUmikA sudhI pahoMce che ane A prazyaparvanI yAtrA je dharmalANI ArabhAi hatI te dharma para punaH AvI ne UbhI che. tyAre e dharmabhAva visvarUpa banI jAya che. 13 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene te "kSamAvANI' parva rUpe ujave che. A rIte AdilamA ne aMte paNa kSamA evI dharma-sAdhanAnI A yAtrA kevA bhavya, udAtta ane maMgala tatvone potAnI sAthe laIne cAle che! samasta vizvane Atma kalyANano mArga cIMdhe che. paryuSaNanA vrata ane anuSThAnoudharmabhAvathI pUrA thAya che, paraMtu jyAM sudhI samasta prANIo-jIvAtmA pAse jANe-ajANe thayelA potAnA aparAdhonI kSamAyAcanA na kare tyAM sudhI baMdhutva ane vizvamaitrInI A sAdhanA adhUrI rahe che. ethI potAnA aparAdho pratye zuddha hRdayathI prAyazcita karI, vinamratAnI caramazikhara para ubhIne sAdhaka kahe che ke, pratyakSa ke parokSa, jANe-ajANe thayelA kAryo ane AcaraNathI jo koInAye hRdayane duHkha-leza pahoMcyA hoya, koinuM ye ahita thayuM hoya athavA verabhAva ke rAga-dveSathI prerAyo houM to e mATe huM mana, vacana ane kAyAthI kSamA yAcanA karuM chuM: khAmemi sance jIvA, sabve jIvA khamantu me / mitti me savva bhUesu veraM majhaM Na keNaI // vizvanA samasta jIvone huM kSamA ApuM chuM, khamAvuM chuM ane sarva mane kSamA Ape! sarva jIvo bhUtamAtra vize mArA hRdayamAM maitrIbhAva che ane koinA pratye mane verabhAva nathI. A rIte kSamAyAcanA karavI ane bIjAne eja rIte kSamA ApavI e parama ucca ane udAtta mAnava guNa che. A samasta vizvamAM koI vyakti mArU verI nathIkoInAye pratye mArA manamAM verabhAva nathI evI maMgala bhAvanA sAdhakanA aMtaramAM sAkAra banI UThe che tyAre bahAra-bhItara sarvatra tamAmayI lAge che. uttama chimA jahAM mana hoii| aMtara bAhara zatrU na koI / / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamAthI zarU thayelI dharmayAtrA kSamA para AvIne virAme che tyAre sAdhaka samasta vizva sAthe ekAtmA anubhave che. vizvane potAnAmAM sthApanA kare che. saune AtmIyabhAve ane kSamAdaSTie nihALe che. vizvamaitrIne jIvanamAM sAkAra kare che: mitrasyA mA cakSuSA sarvANi, bhUtAni samIkSAntAm / mitrasya ahaM cakSASu, sarvAni bhUtAni samIkSe / -vizvanA samasta prANI ane mitrabhAve jue, ane huM samasta vizvanA prANImAtrane mitrabhAve nihALuM. A rIte paryuSaNa AtmanirIkSaNa ane AtmasAkSAtkAranuM mahAna parva che. mahattama sAdhanA che. dharmayAtrA che. e yAtrA vizvahRdayane baMdhutvanI bhAvanAthI sAMkaLatI, Atmaloka bhaNI laI cAlatI, paryuSaNa'nA mahAna saMdezarUpa saumAM anekAMtarUpe pragaTe. anaMtaguNarUpe vRddhi pAme ane sarvatra prema, maitrI sauhArda ane sadbhAvanAnuM sAmrAjya sthapAya, e sivAya AjanA saMtatpatayuga mATe bIjI koI maMgaLa kAmanA ApaNA hRdayamAM hoI zake! w = Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surawww.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zavi he vizva vibhUti, kSamAnA sAkSAta svarU alcohilo 'hae oS jhAgIne jagADavuM, sAdhIne siddha karyuM, karuNAnA mahAsAgara, vaMde vizva tamane ! sakala sRSTi Aja saMtatpata che prabhu, ahiMsA, zAMti jhaMkhe samasta vizva Aje. padhAro prabhu, parama kRpALu pharI A dharatIe, pAme loka sukha-zAtA, evuM sahu vinave. Shree jayaMta prinTarI, muMbai-2, phona : 2529825299193. nA