Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAyIma thazovijayajI mahArAjA vidhita pitA bakSIthI eka parizIlanA 21 saMghalAvI8 pR.A bIpi vastArAyA 8 MSIKIS8 vITIvI vIlisI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya zrImadyazovijayajI mahArAjAviracita triza-trizi prakaraNAntargata mitrA batrIzI-eka parizIla (21) : parizIlana : pU paramazAsanaprabhAvaka pUjyapAda sva.A.bha.zrI.vi rAmacandrasU ma.sA. nA paTTAlaMkAra pU. sva. A. bha. zrI.vi. aticandra e. sA. nA ziSyaratna pU. sva. A. bha. zrI vi. amaragumasUma ma. sA. nA ziSyaratna pU. A. bha. zrI. vi. candragumasU. ma. : prakAzana : zrI anekAnta prakAzana na rIlIjIyasa TrasTa Athaka sahakAra : eka sahastha - puNe
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitrA batrIzI-eka parizIlana - 21 AvRtti- prathama : prakAzana : vi. saM. 2060 nakla-1000 zrI anekAnta prakAzana- jena rIlIjIyasa TrasTa : prAptisthAna : zA, sUryakAnta caturalAla jatInabhAi hemacaMda zAha mu. po. murabADa (ji. ThANe) "komala chAparIyAzerI : mahIdharapurA, surata - 395003 mukuMdabhAI Ara. zAha vijayakara kAMtilAla jhaverI 5, navaratna leTsa premavardhaka phaleTsa navA vikAsagRha mArga navA vikAsagRha mArga-pAlaDI pAlaDI- amadAvAda-7 amadAvAda- 380007 pramoda choTAlAla zAha 102, vorA AziSa, 5. solIsITara roDa, malADa (IsTa), muMbaI-400 097. : Arthika sahakAra : eka sadagRhastha - puNe : mudraNa vyavasthA : kumAra 203 kenTa gArDana, jAmalI galI, borIvalI (vesTa), muMbaI-92. phona : 3107 8540
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ parizIlananI pUrve... A pUrve yogAvatArabatrIzImAM adhyAtmAdi yogamAM; anya darzanoe prarUpelA yogono samAveza je rIte thaI zake che; te jaNAvIne yoganI ATha dRSTio paNa yogasvarUpa che te jaNAvyuM che. e yoganI ATha daSTiomAMthI prathama mitrAdaSTinuM varNana A batrIzImAM karAya che. jJAna ane dRSTi-darzanamAMno pharaka samajI zakAya to A mitrAdaSTinuM svarUpa samajavAnuM agharuM nathI. A anAdi-anaMta saMsAramAM atyAra sudhI yoganuM jJAna aneka vAra prApta thayuM. paraMtu te zivasukhanuM kAraNa na banyuM. yoganI daSTi zivasukhanA kAraNa tarIke varNavI che. AthI samajI zakAze ke yoganA jJAnamAM ane darzana(dRSTi)mAM ghaNo ja pharaka che. varSothI je vastu ApaNe jANatA hoIe tenuM darzana thAya to ApaNA AnaMdanI avadhi rahetI nathI. evI ja sthiti A mitrAdaSTi vakhate anubhavAya che. atyAra sudhI je joyuM na hatuM te yoganuM darzana sauthI prathama A dRSTimAM thAya che. A rIte yogane joyA pachI sAdhaka yoganI prApti mATenI sAdhanAno prAraMbha kare che. A batrIzInA prathama zlokathI e sAdhanAnuM varNana karavAmAM AvyuM che. darzana maMda hoya che. yama svarUpa prathama yogADunI prApti thAya che. kheda nAmanA doSano vigama thAya che ane adveSa-guNano AvirbhAva thAya che. ahiMsAdi pAMca mahAvrato svarUpa yama che. tenuM 'yogasUtra'mAM jaNAveluM svarUpa varNavIne tenI yogAGatA varNavI che. yoganI sAdhanAnA prAraMbhakALamAM paNa yamanI je pradhAnatA che, tenuM khUba ja spaSTa rIte varNana 'yogasUtra'mAM jaNAvyA mujaba ahIM karyuM che. jainadarzanane anusarIne A dRSTimAM je yoganAM bIjo prApta thAya che, tenuM varNana AThamA zlokathI zarU thAya che. caramAvarttakALamAM tathAbhavyatvanA paripAkathI prApta thanAruM e yogabIja AsaGgathI rahita hoya to zuddha che... ItyAdi varNana sAdhako mATe niraMtara smaraNIya che. kharekhara ja phaLanI abhisaMdhi AtmAne phaLathI dUra rAkhe che. graMthibheda karelo na hovA chatAM A dRSTimAM kSayopazavizeSe zuddhayathA- pravRttikaraNanA sAmarthyathI zuddha evA yogabIjanI prApti thAya che. A vAta daSTAMta sAthe agiyAramA zlokathI jaNAvI che.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAra bAda soLamA zloka sudhInA zlokothI bIjAM paNa yoganAM bIjonI prApti A dRSTimAM thAya che te sAmAnyathI varNavyuM che. A sAdhanAnA phaLa svarUpe mitrAdaSTimAM rahelA yogIne yogAvaMcayoga, kriyAvaMcakyoga ane phalAvaMcayoga A traNa prakAranA avaMcayoganI prApti thAya che. emAM te AtmAnI bhAvamalAlpatA mukhya kAraNa che. A vAta paNa daSTAMtathI jaNAvIne, e sthitinuM mukhya kAraNa caramayathApravRttikaraNa che; jene yogAcAryoe apUrva tarIke varNavIne avaMdhyaLavALuM varNavyuM che... ItyAdinuM varNana trevIsamA zloka sudhInA zlokothI karyuM che. apUrvakaraNanI najIkanI A avasthA hovAthI A dRSTimAM prathama guNasthAnaka paramArthathI guNonuM sthAna bane che. te pUrve to te nAmathI ja guNasthAnaka hatuM. A vAtanuM samarthana karIne chellA sAta zlokothI prakaraNArthanuM samApana karyuM che. sadgurudevazrInA suyogathI A dRSTimAM jema guNonI prApti thAya che tema zarIranI aMdara rahelA tAvanI jema hajI Agraha gayo na hovAthI koI vAra asatpuruSonA yogathI guNonA badale guNAbhAsanI paNa prAptino saMbhava jaNAvyo che. tethI samajI zakAze ke satpuruSonA yoganuM khUba ja mahattva che. chellA traNa zlokothI khUba ja spaSTa rIte enuM mahattva jaNAvyuM che. enuM parizIlana karI sadgurudevazrInA yogane pAmI enA mahattvane samajI sadAne mATe ene TakAvI rAkhavA prayatna karyA vinA cAle evuM nathI. mitrAdaSTinI A eka adbhuta siddhi che. saghaLAya guNo ApaNAmAM na hoya e samajI zakAya paNa saghaLA ya guNonuM mULa sadyoga na hoya : e kaI rIte mAnavuM. aMte A batrIzInA adhyayanathI mitrAdaSTinI siddhirUpe paramakalyANamitra evA sadgurudevanA yoganI prApti ane parirakSA mATe ApaNe sau prayatnazIla banI rahIe e ja eka abhyarthanA... A.vi. candraguptasUri jaina upAzraya : ratnapurI malADa (IsTa), muMbaI-97. caitra suda 13, tA. 3-4-2004
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha prArabhyate mitrAdvAtriMzikA | A pUrve yogAvatArabatrIzImAM mitrAdi ATha dRSTionuM paNa avataraNa karyuM. te ATha dRSTiomAM prathama je mitrAdaSTi che; tenuM vistArathI ahIM varNana karAya che mitrAyAM darzanaM mandaM, yogAGgaM ca yamo bhaved / akhedo devakAryAdAvanyatrAdveSa eva ca // 21 - 1 // ''mitrAdaSTimAM darzana(bodha) maMda hoya che. yoganA aGga tarIke yama hoya che. devakAryAdimAM khedano abhAva hoya che ane devakAryAdine choDIne bIje dveSano abhAva ja hoya che.''-A pramANe prathama zlokano artha che. Azaya e che ke mitrA nAmanI pahelI dRSTimAM darzana(bodha) khUba ja alpa hoya che. tRNanA agninA kaNano je prakAza hoya che, tenA jevo atyaMta alpa bodha hoya che. anAdikALathI saMsAramAM paribhramaNa karatAM atyAra sudhI je prAma thayo na hato te bodha ahIM prApta thAya che. e apekSAe vicArIe to samajAze ke ahIM je bodha che te viziSTa che. tArAdi dRSTionI apekSAe e bodha khUba ja alpa che. yoganAM ATha aDDomAMthI prathama camasvarUpa aMganI prApti thAya che. sAmAnyathI IcchAyama pravRttiyama sthirayama ane siddhiyama : A cAra prakAranA yama che. emAMthI A mitrAdaSTimAM IcchAyama ane pravRttiyama : A be yamanI prApti thAya che.'"phaA tatvadhAprIti:, pAna zamasaMyutam| pravRtti rASamIhAni:, dhairya siddhiH pArthatA / '- A zlokathI graMthakArazrIe IcchAdinuM svarUpa saMkSepathI varNavyuM che. yogIonI kathAmAM prIti thavI : e IcchAyoga che. 1
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaSAyathI rahitapaNe karAtI yiA : e pravRttiyoga che. e vakhate abhyAdine kAraNe doSano bhaya na rahe e sthiratA che ane ApaNA jevI ja yoganI prApti bIjAne thavI : e siddhi che. dareka yoganAM aDDonA e rIte cAra bheda (prakAra) che. vistArathI enuM svarUpa yogaviMzikA eka parizIlanathI samajI levuM. devanA kAryamAM tema ja gurunA kArya vageremAM mitrAdaSTinA yogIne vyAkuLatAsvarUpa kheda thato nathI, uparathI te te kArya upasthita thaye chate te te prasaMge temane paritoSa thAya che. kheda thato nathI, paraMtu te te kAryamAM pravRtti ja thAya che. bhavAbhinaMdI jIvone te te viSayono paribhoga karavAthI mAthuM bhAre thavAdi doSo prApta thavA chatAM jema bhoganI pravRtti cAle ja che tema deva, guru ane dharmanI pravRtti vakhate takalIpha paDavA chatAM mitrAdaSTinA yogIne te vakhate kheda thato nathI, paraMtu pravRtti cAlyA kare che. ahIM deva, guru vagerenA kAryane choDIne anya kArya prasa mAtsaryasvarUpa dveSa thato nathI. kAraNa ke mAtsaryanI zakti svarUpa bIja hovA chatAM ahIM yogI tattvane jANatA hovAthI mAtsaryanA pariNAma svarUpa bhAvAkurano udaya thato na hovAthI tevA prakAranA deva, guru ane dharmane choDIne bIjAnA) kAryane AzrayIne A daSTine pAmelA yogIne thoDI karuNAno aMza sphare che. Azaya e che ke A daSTimAM rahelA yogIne upara jaNAvyA mujaba deva, guru ane dharmanA te te kArya pratye prIti hoya che. AvA vakhate tenAthI atirikta(adevakAryAdi) anuSThAnano prasavuM Ave to te samaje che ke e kArya kyAM vinA cAle evuM nathI. e kya
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI devakAryAdi karavAnI anukULatA maLaze. tethI te kArya paNa karI ApuM.. ItyAdi svarUpa karuNAbhAve ahIM bIjAM kAryo karAya che. tethI mAtsaryasvarUpa zreSano ahIM saMbhava nathI raheto. ra1-1AA prathama daSTimAM prApta thatA yoganA pahelA a yamanuM enA bhedo(prakAro) sAthe svarUpa jaNAvAya che ahiMsAsUnRtAsteyabrahmAkiJcanatA yamAH / vidaiAdanavachitrA, sArvabhauma mahAvratam 22-zA vivakSita deza ane kALa vagerenI apekSA vinA; dareka bhUmikAmAM thanArA(honArA) ahiMsA, sUnuta, asteya, brahmacarya ane agninatA(aparigraha) : A mahAvrata svarUpa yama" che."-A pramANe bIjA zlokano artha che. eno Azaya Ama to spaSTa che. paraMtu zAstrIya paribhASAmAM tenuM svarUpa samajAvatAM pharamAvyuM che ke, prANano viyoga karavAnuM jenuM prayojana che, evA mana - vacana - kAyAnA vyApArane hiMsA kahevAya che. tenA abhAvane ahiMsA kahevAya che. vANI ane mananI yathArthatAne sUjhata kahevAya che. bIjAnA dhanAdinA apaharaNane teya kahevAya che ane teno abhAva, asteya che. jananendriyanA saMyamane brahmacarya kahevAya che. bhoganAM sAdhanonA asvIkArane azcinatA kahevAya che. : A pAMca yama che. e jaNAvatAM yogasUtramAM(2-30) jaNAvyuM che ke-"ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha : A pAMca yama che.' mana vANI ane kAyAthI; bIjAnuM aniSTa ciMtana,
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaThora bhASaNa ane prANIone satAvavuM : A hiMsA che ane teno abhAva ahiMsA che. jevuM joyuM hoya, jevuM anumAna kareluM hoya ane jevuM sAMbhaLeluM hoya te pramANe ja kahevuM te satya che. e vANI bIjAne chetaranArI hovI na joIe ane tethI bIjAno upaghAta thavo nA joIe. anyathA te vANI satyasvarUpa manAtI nathI. zAstrokta vidhi vinA bIjAnI pAsethI dravya grahaNa karavA svarUpa steya che ane teno abhAva asteya che. ahIM grahaNa na karavuM eno artha cittathI spRhA paNa na karavI-e pramANe che. tethI ja saspRhApamatoya-A pramANe bhASyakAre jaNAvyuM che. sarvaIndriyonA nirodhapUrvaka jananendriyano saMyama karavo te brahmacarya che. strInuM smaraNa karavuM, rastrInuM kIrtana karavuM, tenI sAthe hAsya vagere kriIDA karavI, tenI sAme daSTipAta karavo, tenI sAthe ekAMtamAM vAta karavI, strInA bhogano saMkalpa karavo, strIbhogano nizcayapUrvaka vicAra karavo ane strInI sAthe maithuna sevavuM, : A ATha prakAre abrahma che. teno tyAga karavo e brahmacarya che. viSayabhogamAM; saMpAdana Asakti ane hiMsA.. vagere doSo cheema samajIne teno(viSayono) svIkAra na karavo. tene aparigraha kahevAya che. upara jaNAvelA A pAMca yamane mahAvrata kahevAya che. te ahiMsAdino svIkAra karatI vakhate digradeza, kAla, jAti ane samayane AzrayIne apavAda rAkhavAmAM Avato nathI. tethI te yamane dikkAlAghanavacchinna kahevAya che. anyathA te dikAlAghavacchinna kahevAya che. tIrthakSetrAdi svarUpa deza che. caudasa Adi tithi vagere kALa che. brAhmaNI
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagere jAti che ane prayojanarUpa samaya che. tIrthamAM koIne paNa haNIza nahIM, caudase haNIza nahi, brAhmaNane haNIza nahi ane deva ke brAhmaNAdine choDIne bIjA mATe haNIza nahIM... ItyAdi rIte je ahiMsAno svIkAra che; te kramazaH deza, kAla, jAti ane samayathI avacchinna che, anavacchinna nathI. tethI te mahAvrato svarUpa nahIM bane. mahAvrato sarva viSayamAM hoya che. ane cittanI dareka avasthAomAM hoya che tethI sArvabhauma kahevAya che. kSipta mUda vikSiptApra ane niruddha : A pAMca cittanI avasthAo che. sAmAnya rIte daitya-dAnavAdinuM citta kSima hoya che. rAkSasapizAcAdinuM citta mUDha hoya che. devonuM citta vikSima hoya che. samprajJAtasamAdhimAM ArUDha thayelA sAdhakonuM citta ekAgra hoya che. ane klezathI rahita jIvanmukta evA kRtakRtya yogIonuM citta niruddha hoya che. e avasthAonuM svarUpa jijJAsue pAtagralayogadarzanathI jANavuM. pAtajhalayogasUtra(2-31)mAM A mahAvratonuM varNana karatAM jaNAvyuM che kejAti, deza, kALa ane samayathI anavacchinna sarva avasthAmAM honArA pAMca yama mahAvrata che. 21-25 ***0.0*+0 pAMca prakAranA ahiMsAdi 'yama'ne yogAGga tarIke kema varNavAya che-te jaNAvAya che bAdhanena vitarkANAM, pratipakSasya bhAvanAt / yosaurvatoDamImAM, yoAttvamuvAtam ||2-zA '"ahiMsAdinA virodhI evA hiMsAdimAM doSanI paribhAvanA karavAthI vitarkono bAdha thavA vaDe yoganI 5
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukaratA thAya che, tethI yama niyama Asana ane prANAyAma vagerene yoganA aDuM tarIke varNavAya che."- A pramANe trIjA zlokano akSarArtha che. kahevAnuM tAtparya e che ke sAmAnyathI yama-niyamAdi yoganAM sAdhana na hovAthI tene yoganAM aDDa tarIke varNavavAnuM kaI rIte ucita bane ? AvI zakkAnuM samAdhAna karatAM A zlokathI pharamAvyuM che ke yoganAM sAdhana jema yoganAM aThTha bane che tema yoganA paripaMthIono bAdha karanArane paNa yoganAM aNuM mAnavA joIe. pratipakSanI bhAvanAthI vitano bAdha thAya che. mumukSu AtmAne jyAre ahiMsAdinA pratipakSabhUta virodhIbhUta) hiMsA asatya teya abrahma ane parigrahano pariNAma jAge tyAre atyaMta vadhelA kumArga taraphanA pravAhavALA vitarkathI baMdhanane pAmatA hiMsAdimAM teNe pravRtta na thavuM. paNa "A ghora saMsAramAM baLatA ane sekAtA meM saghaLA prANIonA abhayadAna mATe thaMci ahiMsAdi yogadharmanuM zaraNuM svIkAryuM che to jo huM teno tyAga karI hiMsAdine sevIza to huM paNa kUtarA jevo vAMtabhakSI(vameluM khAnAra) thaI jaIza.' AvA prakAranI pratipakSa-UlaTI bhAvanA karavI. AvI pratipakSa bhAvanAthI vitarkabhUta hiMsAdi yogaparipaMthIno bAdha thAya che. ane tethI arthA yoganA paripaMthInuM anutthAna athavA to usthitanA sAmarthyanI upahati(nAza) thavAthI yoganI sAmagrI sArI rIte prApta thAya che. tethI yama ke niyama vagerene yoganAM aDuM tarIke varNavyAM che. dhAraNAdi jevI rIte yoganA sAkSA upakAraka bane che ane vAsanAdi jema uttarottara sAtatya TakAvavA
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvArA upakAraka bane che tema ahIM ahiMsAdi pAMca yama upakAraka banatA nathI. paraMtu yoganA pratibaMdhaka hiMsAdine dUra karavA dvArA ahIM yoganI pratye upakAraka bane che. A vAtane jaNAvatAM yogasUtra(2-33)mAM jaNAvyuM che ke '"yamAdino vitarka(hiMsAdi pariNAma)thI bAdha thaye chate pratipakSanI bhAvanA keLavavI.". ||21-gA 00***** vitarkanuM svarUpa vagere jaNAvAya chekrodhaallobhaacc mohAcca, kRtAnumitakAritAH / mRtyumadhyAdhimAtrAttva, vitaf: sAviMzatiH ||ra-4 "krodha lobha ane moha : A traNanA kAraNe karela anumodela ane karAvela; mRdu madhya ane adhimAtra pramANavALA vitarka sattAvIza che.'' A pramANe cothA zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke ahiMsAdinA virodhIbhUta je; 'huM avazya hiMsA karIza'... vagere svarUpa nizcayAtmaka tarka che tene vitarka kahevAya che. A vitarkanA kAraNa krodha lobha ane moha : A traNa che. emAM kRtya ane akRtyanA vivekanuM unmUlana karanAra prajvalana svarUpa cittapariNAma-e krodha che. tRSNAsvarUpa lobha che ane moha, sakala klezonuM mULa evuM, AtmabhinnamAM AtmAnuM je abhimAna che te svarUpa che. je zarIrAdi AtmAthI bhinna che ane je dhanAdi AtmAnA nathI; tene AtmasvarUpa ane AtmIya(potAnA)svarUpa mAnavuM : e abhimAna che ane te moha che je sakala klezonuM mULa che. vitarkonuM svarUpa hiMsAdi che. tenAM kAraNa krodha, lobha ane moha che. tene ze
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzrayIne vitarkanA traNa prakAra che. te darekanA kRta, anumodita ane kArita : AtraNa prakAra hovAthI vitarkanA nava prakAra paDe che. e nava prakAranA dareka vitarkanA mRdu, madhya ane adhimAtra AvA traNa traNa bheda che. tethI vitarkanA sattAvIza bheda thAya che. maMdane mRdu kahevAya che. je maMda paNa nathI ane tIvra paNa nathI tene madhya kahevAya che; ane tIvrane adhimAtra kahevAya che. A sattAvIza bhedonuM (prakAronuM) varNana karatAM yogasUtramAM jaNAvyuM che ke-vitarko hiMsAdi svarUpa che. tenA dhRta kArita ane anumodita traNa bheda che. tenAM kAraNa krodha lobha ane moha che. arthAt te vitarko krodhAdipUrvakanA che. ane te nava vitarko mRdu madhya ane adhimAtra dharmavALA hoya che. yogasUtra naM. 2-34nA prakRtopayogI aMzano ja ahIM ullekha che. svarUpa, kAraNa, prakAra ane dharmane AzrayIne vitarkonuM nirUpaNa ahIM karyuM che. lobha krodha ane mohapUrvaka vitarka hoya che A jaNAvavA jomodhamopUrvA ... A pramANe sUtramAM kramano vyatyaya karIne jaNAvyuM hovA chatAM svaparavibhAgapUrvakanA krodha ane lobha hovA chatAM te mohamUlaka hovAthI ahIM mohanuM prAdhAnya che-e pramANe kahe che. mRdu madhya ane adhimAtra darekanA paNa mRdu madhya ane adhimAtra : A traNa bheda mAnIe to mUmrudu madhyamRdu ane adhimAtra mRdu... ItyAdi rIte mU vagerenA nava bheda thavAthI 81 bheda vitarkanA thAya che... ema keTalAka kahe che. e mujaba jIvAdinI apekSAe vicArIe to asaphakhyabhedo paNa vitarkanA vicArI zakAya. ||21-45 8
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ phaLanI apekSAe vitarkonuM nirUpaNa karAya cheduHkhaajnyaanaanntphlaa, amI iti vibhAvanAt / prakarSa gacchatAmetadyamAnAM phalamucyate // 21-5 // du:kha ane ajJAna svarUpa anaMta phaLane ApanArA A hiMsAdi vitarko che-A pramANe vibhAvana karavAthI; yamanA prakarSane pAmanArAne A(have jaNAvAze te) phaLa prApta thAya che. arthAt temanA A phaLane kahevAya che."-A pramANe pAMcamA zlokano artha che. kahevAno Azaya samajI zakAya che ke vitarkasvarUpa hiMsAdine AcaranArAdine aparicchinna(jenI kalpanA nA karI zakAya evuM)-anaMta duHkha ane ajJAna svarUpa phaLa prApta thAya che. pratikULa-svarUpe jaNAto, rajoguNanI adhikatAthI utpanna je cittano rAjasadharma che; tene duHkha kahevAya che ane saMzaya viparyaya tathA anadhyavasAya svarUpa mithyAjJAnane ajJAna kahevAya che. AvA anaMtaphaLane ApanArA e vitarko che-e pramANe jeo niraMtara dhyAnamAM rAkhe che, teo uttarottara ahiMsAdirUpa yamanA prakRSTa bhAvane pAme che. jethI have pachI varNavavAmAM AvanAra evA phaLanI temane prApti thAya che. 21-pA prakRebhAvavALA yamanA phaLane jaNAvAya chevairtyaago'ntike tasya, phalaM cAkRtakarmaNaH / ratnopasthAnasadvIryalAbho januranusmRtiH // 21-6 // ahiMsAdi abhyAsavALA yogInI pAse rahenArAne anukrame vairano tyAga; yogI jene je kahe, tene kriyA na
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ cho e jaNAvyuM . A vAtane dhimAM te karavA chatAM te phaLanI prApti, yogIne divyaratnonI prAmi, vIryano lAbha ane janmanuM anusmaraNa prApta thAya che."-. A pramANe chaThThA zlokano artha che. kahevAnuM tAtparya e che ke pUrve jaNAvyA mujaba ahiMsAdi pAMca yamamAM je prakRSTa bhAvane pAmyA che te yogIne ahiMsAnA abhyAsanA kAraNe bIjAne ahiMsAbhAvane prApta karAvavAnI siddhi prApta thAya che. A yogInI pAse svAbhAvika virodhavALA sarSanakuLAdi chavo Ave to yogInA sAnnidhyamAM teo vairano tyAga karanArA bane che. A vAtane jaNAvatAM yogasUtramAM (2-35) jaNAvyuM che ke ahiMsA AtmAmAM siddha thaye chate te yogInA sAnnidhyamAM nityavairavALA jIvo paNa vairabhAvano tyAga kare che. satyasvarUpa yamanA prakarSabhAvane pAmelA AtmAone vacanasiddhi prApta thatI hoya che. satyanA abhyAsavALA A yogI puruSo je AtmAne je paNa sAruM ke kharAba thaze-ema kahe tyAre te sArA ke kharAba phaLane anukULa kyiA kya vinA paNa te AtmAne, te sArA ke kharAba phaLanI prApti thatI hoya che. sAmAnya rIte karAtI evI yajJa-yAgAdinI kriyAo svargAdi phaLane ApanArI bane che. paraMtu abhyasta che satya jene evA A yogInuM satya to evA prarSane pAmyuM che ke jethI yajJayAgAdinI kriyA karyA vinA paNa yogInA vacanamAtrathI te te phaLane, jIvo prApta kare che. A vAta yogasUtramAM (2-36) jaNAvI che. teno Azaya e che ke-yogInA AtmAmAM satya pratiSThita thaye chate te te yajJayAgAdi kriyAnA te te svargAdi phaLanuM Azrayatva, yogInA vacanamAtrathI ja puruSone prApta thAya
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ che... yogIne vacanasiddhi prApta thavAthI te zApa ke AzIrvAda Ape to te pramANe avazya thAya che... AvA yogIone vacanasiddha yogI kahevAya che. asteyasvarUpa trIjA yamanA abhyAsavALA yogIne koI paNa prakAranI IcchA na hovA chatAM badhI jAtinA te te dezanA ane te te kALanAM amUlya ratnonI prApti thAya che. brahmacaryanA abhyAsavALA yogIne sarvotkRSTa vIrya sAmarthyanI prApti thAya che. jenA yoge bhaviSyamAM te yogIne aSTamahAsiddhio prApta thAya che. vIryano nirodha : e brahmacarya che. tenA prakarSathI zarIra Indriyo ane manamAM prakRSTa sAmarthya Ave che. aparigrahasvarUpa pAMcamA yamanA abhyAsavALA yogIne janmanI upasthiti(jAtismaraNa) thAya che. "bhUtakALamAM huM koNa hato; vartamAnamAM huM kevo chuM ane bhaviSyamAM kayA kAryane karanAro thaIza."-ItyAdi jijJAsA hoya tyAre A aparigrahanI pratiSThAne pAmelA yogI tene sArI rIte jANI le che. mAtra bhoganAM sAdhanono parigraha ja parigraha nathI. paraMtu AtmAne zarIrano parigraha paNa parigraha che. kAraNa ke viSayonI jema zarIra paNa bhoganuM sAdhana che. e zarIrano parigraha hote chate rAganA anubaMdhanA kAraNe bahirmukha ja pravRtti thavAthI tAttvijJAnano AvirbhAva zakya nathI. jyAre zarIrAdinA parigrahanI nirapekSatAne laIne mAdhyasthyanuM avalaMbana levAya che. tyAre te madhyastha yogIne rAgAdi doSanA tyAgathI aparigrahano abhyAsa; bhUtabhaviSyajanmanA saMbodhanuM kAraNa bane ja che. e pramANe yogasUtrathI(2-39) jaNAvyuM che. aparigrahanI sthiratAmAM 11
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUta vartamAna ane bhaviSyanA janmanA kevA prakAranuM samyajJAna thAya che. arthAd bhUtakALamAM huM koNa hato, kyAM hato, kevI rIte raheto vartamAnazarIra bhUtonuM kArya che ke bhUtono samUha che athavA bhUtothI anya che, tema ja bhaviSyamAM huM koNa thaIza, kevI rIte thaIza ane kyAM thaIza.. ItyAdi viSayanI jijJAsAmAM tene sArI rIte jJAna thAya che. 21-do. anyadarzanane AzrayIne yamanuM phaLa varNavIne have zrI jinezvara devonA pravacanane AzrayIne te varNavAya che itthaM yamapradhAnatvamavagamya svatantrataH / yogabIjamupAdatte, zrutamatra zrutAdapi // 21-7 // "svAbhimata patali vagerenA zAstrathI ahiMsAdi yamanuM prAdhAnya jANIne; ahIM mitrAdaSTimAM AtmA zrI jinezvaradevonA pravacanathI sAMbhaLelA paNa yogabIjane grahaNa kare che." A pramANe sAtamA zlokano artha che. kahevAnuM tAtparya e che ke pUrve jaNAvyA mujaba A mitrAdaSTi mithyAdaSTine hoya che. sAmAnya rIte AvA AtmAone karmanI laghutAe yogane anukULa sAmagrI prApta thatI hoya che. paraMtu zarUAtamAM ja lokottara evA, zrI tIrthaMkara paramAtmAe prarUpelA yoganI sAmagrI badhAne maLI ja jAya evuM na bane-e samajI zakAya che. AvI sthitimAM pahelA guNasthAnake patali vagerenA zAstranA paricayathI yoganI sAmagrIno upayoga karI tyAM jaNAvelA yamAdi yogANAdinuM prAdhAnya te te AtmAone
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ jANavA maLe che. e mujaba teo zakya prayatna teno svIkAra karI yoganI pravRttino AraMbha kare che. te vakhate yogadharmanI parama prItine kAraNe ane koInI pratye evo pUrvagraha na hovAnA kAraNe teo yogazAstronuM zravaNa khUba ja AdarathI karatA hoya che. Ama karatAM koI vAra zrI jinezvaradevonA pravacanathI sAMbhaLelA yogabIjanuM te svabhAvathI ja grahaNa kare che. emAM mukhyapaNe AtmAno A pUrveno asadgaha nivRtta thayelo hovAthI ane saddaguru bhagavaMtanI pAse zravaNa karyuM hovAthI ahIM yogabIjanuM upAdAna pAramArthika rIte zakya bane che. ra1-LA sAmAnyathI kahelA yogabIjane ja jaNAvAya chejinessu kuzalaM cittaM, tannamaskAra eva ca / praNAmAdi ca saMzuddhaM, yogabIjamanuttamam // 21-8 // "zrI jinezvaradevone vize kuzala citta, teozrIne namaskAra ja ane teozrIne praNAma vagere je zuddha che; te yoganAM sarvottama bIja che.'-A pramANe AThamA zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke A mitrAdaSTimAM mumukSu AtmAne zrI arihaMta paramAtmAnI pratye dveSa ke upekSAdi bhAva na hovAthI tenuM citta prIti-bhaktithI yukta hoya che. AthI te mumukSunA mananA yoganI vRtti jaNAvI che. A manoyogathI prerita mumukSu zrI arihaMta paramAtmAne namaskAra kare che. nama:.. ItyAdi zabdoccAraNapUrvaka kara-saMyojanAdi vyApArasvarUpa namaskAra che. AthI mumukSunI vAgyogavRtti jaNAvI che.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcADe zrI arihaMta paramAtmAne praNAma karavo; teozrIne pradakSiNA ApavI.. vagere yoganAM anuttama koTInAM bIja che. zlokamAM saMzuddha A pada, azuddha praNAmAdinA vyavaccheda mATe che. azuddha praNAmAdi sAmAnyathI yathApravRttakaraNa vakhate hoya che. graMthideze AvelA jIvone e yathApravRttakaraNa hoya che, je abhavyAtmAone tema ja acaramAvartakALamAM bhavyAtmAone paNa hoya che. ethI A karaNa(graMthidezane prApta karAvanAra AtmapariNAma); yoganA bIja svarUpe varNavAtuM nathI. nadInA goLa paththaronI jema karmanI sthitino paribhoga karatAM karatAM jyAre paNa AyuSyarma sivAyanAM sAta karmonI sthiti eka koTAkoTi sAgaropamathI ochI (aMtaHkoTAkoTI sAgaropama) hoya che; tyAre te AtmAo graMthidezane prApta hoya che. te vakhatanA temanA AtmapariNAmane yathApravRtti-karaNa kahevAya che. AvI sthiti jIvane A bhavacamAM anaMtI vAra prApta thatI hoya che. jyAM eka mithyAtva-mohanIya karmanI ja utkRSTa sthiti sittera koTAkoTI sAgaropamanI hoya che, tyAM ATalI laghubhUta karmanI sthiti anaMtI vAra prApta thavA chatAM Aja sudhI eno lAbha ApaNe laI zakyA nahIM. enuM kAraNa ApaNI ajJAnadazA che. graMthideze AvyA pachI paNa graMthine oLakhavA daSTinI AvazyaktA hoya che, je A yathApravRttikaraNanA kALamAM prApta thatI nathI. A kALamAM thanArA praNAmAdi(paMcADa-praNipAtAdi) zuddha hotA nathI. saMzuddhapraNAmAdi ja yoganAM bIja che. ahIM varNavelA kuzalacittAdi badhA samudAyarUpe athavA svataMtrarUpe dareka yoganAM uttamottama bIja che. kAraNa ke tenA viSayabhUta zrI
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevo anuttama(sarvottama) che. tethI te paramatAraka paramAtmAne vize kuzalacittAdi anuttama bIja che. ItyAdi samajI zakAya che.ra1-8. upara jaNAvelA yoganA bIjanI prApti jyAre thAya che te samayane jaNAvAya che carame pudgalAvarte, tathAbhavyatvapAkataH / pratibandhojjhitaM zuddhamupAdeyadhiyA hyadaH // 21-9 // tathAbhavyatvanA paripAthI chellA pudgalAvartI kALamAM phaLanI abhisaMdhithI rahita upAdeyabuddhithI A yoganuM bIja zuddha maLe che. (anyakALe koI paNa rIte AvuM zuddha yoganuM bIja prApta thatuM nathI.)'-A pramANe navamA zlokano artha che. eno Azaya e che ke, tathAbhavyatva(bhavyatvavizeSa)nA paripAkathI anAdikAlIna mithyAtvanI kaTutA dUra thavAnA kAraNe saheja mAdhurya Ave che tethI chellA pudgalaparAvartakALamAM ja zuddha evA yogabIjanI prApti thAya che. e yogabIjanI zuddhi; AhArasaMjJA, bhayasaMjJA, maithunasaMjJA ane parigrahasaMjJA vagere saMjJAono udaya na hovAthI A lokanA ke paralokanA phaLanI abhisaMdhi(utkaTa IcchA)nA abhAvanA kAraNe che. evI abhisaMdhinA kAraNe je yoganAM bIjonuM grahaNa karavAmAM Ave to te yoganAM bIjo svayaM pratibaMdha(sukhano rAga vagere)nA sAravALAM bane che. pratibaMdhothI ukjhita(rahita) nathI rahetAM. je bIjo(yogabIjo)nA kAraNe vastuta: pratibaMdhathI rahita
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ (sarvathA mukta) banavAnuM che e yogabIjo pote ja rAga vagere pratibaMdhathI sahita hoya to kevI sthiti thAya-e ApaNane samajI zakAya evuM che. kAraNa ke je pANIthI paDAM dhovAnAM che, e pANI ja jo gaMduM hoya to kapaDAnuM zuM thAya-e ApaNe barAbara samajI zakIe chIe. AthI ja A pratibaMdhothI ukjhita yoganAM bIjonuM upAdAna upAdeyabuddhithI arthAt enAthI anyane dUra karI yogabIjo pratyenA AdarapUrvaka thAya che. A yogabIjanI AdaraNIyatAbuddhinA kAraNe te bIjo zuddha che. A vAtane jaNAvatAM yogadaSTisamuccayamAM (zloka naM. 25) pharamAvyuM che ke-"atyaMta upAdeyabuddhithI, AhArasaMjJAdi sarva saMjJAonA udayanA abhAvathI yukta ane bhavAMtargata phaLanI abhisaMdhithI rahita evuM yogabIjonuM A upAdAna saMzuddha che. arthAH tevA prakAranAM te te kAlAdi kAraNonI prApti thaye chate tathAsvabhAve jema phaLano pAka zarU thAya che, tema A yoganAM bIjo phaLAnukUla bane che." - ItyAdinuM anusaMdhAna yogadaSTisamuccayathI karI levuM joIe. 21-9aaaa yoganAM bIjo pratibaMdhothI rahita hoya to zuddha bane che-e jaNAvIne have te pratibaMdhasahita hoya to kevAM hoya che : te jaNAvAya cheprtibndhaiknisstthN tu, svataH suMdaramapyadaH / tatsthAnasthitikAryeva, vIre gautamarAgavat // 21-10 // "potAnI AsaktimAtramAM niSThAvALuM A yoganuM
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIja svarUpathI suMdara hovA chatAM zrI mahAvIraparamAtmAne vizenA zrI gautamasvAmInA bahumAnanI jema te sthAnamAM ja sthitine karAvanAruM che. (AgaLanA guNasthAnake laI jatuM nathI.)"... A pramANe dazamA zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke zrI jinezvaradevone vize kuzalacitta... vagere svarUpa je yoganAM bIja che te sarasa che-barAbara che... ItyAdi svarUpa te te bIjo pratyenA svAsaGgane pratibaMdha kahevAya che. AvA prakAranA pratibaMdhanI niSThAvALuM yoganuM bIja hovAthI svataH suMdara ja che paraMtu evA bIjathI mumukSu je pahelA guNasthAnakAdi guNasthAnake hoya te guNasthAnake ja tenI sthiti rahe che. te vastune spaSTa karavA udAharaNa tarIke ahIM zrI gautamasvAmIne varNavyA che. bhagavAna devAdhideva zrI mahAvIraparamAtmAnI pratye zrI gautamasvAmIne bahumAnagarbhita rAga hato. paraMtu te svarUpathI suMdara(paramAtmA pratyeno rAga) hovA chatAM enI vidyamAnatAmAM zrI gautamasvAmIne AThamA guNasthAnakanI prApti na thaI. guNasthAnakanI sthiti ane svottaraguNasthAnakanI prApti : e bemAM ghaNuM ja aMtara che. ISTa sthAnanI prApti ane aprAptimAM jeTaluM aMtara che eTaluM e bemAM aMtara che. AthI samajI zakAze ke 'A ja sAruM che.'-AvA prakAranA AsadoSathI yukta anuSThAna ISTaphaLanI prAptinuM kAraNa banatuM nathI. mAtra guNasthAnakanI sthitine TakAvI rAkhe che. asaGgasaktithI ja anuSThAna; uttarottara pariNAmanA pravAhanI pratye kAraNa banavA dvArA arthAt tAdaza anuSThAna tevA prakAranA pariNAmanA pravAhane utpanna 17
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavA dvArA mokSaphaLanI prAptimAM paryavasita bane che. A pramANe A pUrve vistArathI graMthakArazrIe jaNAvyuM che. ra1-1LA. sAmAnya rIte yoganAM bIjonuM upAdAna caramAvartakALamAM zakya bane che te jaNAvIne have te kALamAM paNa te cokkasa kyAre bane che te daSTAMtapUrvaka jaNAvAya che sarAgasyApramattasya, vItarAgadazAnibham / abhindanto'pyado graMthiM, yogAcAryathoditam // 21-11 // "Azaya e che ke caramapudgalaparAvartakALamAM paNa anAdimithyAdaSTi jIvoe jyAM sudhI graMthibheda karyo nathI, tyAM sudhI mithyAtvanI vidyamAnatA hovAthI te kALamAM paNa zuddhayogabIjonI prApti kaI rIte thAya che te praznanA samAdhAnane zlokathI jaNAvAya che. zlokArtha spaSTa che ke, rAgasahita evA apramattayatine(sAdhune) vItarAgadazA jema prApta thAya che tema graMthine bhedato na hovA chatAM A yoganuM bIja caramAvartakALamAM te te jIvone prApta thAya che. A zlokathI jaNAvelI vAtano Azaya e che ke * caramapulAvartakALamAM tathAbhavyatvanA paripAkathI carama (zuddha) yathApravRtti(pravRttIkaraNanA sAmarthyathI tevA prakAranA viziSTa kSayopazamanA kAraNe atizaya AnaMda thato hovAthI A zuddhayogabIjanuM upAdAna, graMthibheda karyA vinA paNa thAya che. rAgasahita evA apramatta sAdhumahAtmAne vItarAgadazAnI(vItarAgatulya dazAnI) prApti thaye chate je niratizaya AnaMdano anubhava thAya che, evo yogabIjanA upAdAna
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ vakhate mitrAdaSTimAM apUrva evo koI svAnubhavasiddha atizaya prApta thAya che. A viSayamAM yogAcAryo(AgaLanA zlothI jaNAvavAmAM Avaze te) kahe che. ra1-11 000000000000yogAcAryoe je kahyuM che te jaNAvAya cheiissdunmjnaabhogo, yogacittaM bhavodadhau / tacchaktyatizayocchedi, dambholigraMthiparvate // 21-12 // yoganuM citta; A bhavasamudramAM thoDA upara AvavA mATe Abhoga(mArga-jagyA-upAya..) che-bhavamAM bhramaNane anukULa evI bhavazaktinA ucchedana karanAruM che ane graMthisvarUpa parvatane bhedavA mATe vaja che." A pramANe bAramA zlokano akSarArtha che. kahevAnuM tAtparya e che ke A yoganuM citta arthAt yoganA bIjanuM grahaNa karavA aMgenuM je praNidhAna(utkaTa nirNaya) che te praNidhAnayukta cittanuM svarUpa A zlokathI yogazAstranA jANakAronA jaNAvyA mujaba varNavyuM che. anAdikALathI AtmA bhavasamudranA taLiye hovAthI tene tAranAra koI prApta thayo na hato. taLiye beselAnI koIne khabara paNa na paDe. teo bacAvavA mATe bUma paNa pADe to te koIne paNa saMbhaLAya nahi. AvI sthitimAM bhavasamudramAM DUbelA AtmAne saheja upara AvavA mATenA mArga-upAya svarUpe A yoganA bIjanA upAdAna saMbaMdhI praNidhAnavALA yogacittanI prApti thAya che. ethI e AtmA bhavasamudrathI bahAra AvavA potAnI meLe thoDIghaNI mahenata karI zake tema ja bacAvavA mATe bUma paNa
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ pADI zake, jethI tAraka sAmagrIno khUba ja saraLapaNe yoga prApta thAya che. - tema ja atyAra sudhInA bhavabhramaNanuM ekamAtra kAraNa rAgAdithI yukta sakilaSTa citta che. e sakleza ja bhavanI zakti che. eno uccheda-nAza A yoganuM citta kare che. rAgadveSanI tIvra pariNati svarUpa graMthi che. atyAra sudhI ene bhedavAnuM zakya banyuM na hovAthI e AtmapariNAma (graMthi) parvatajevo durbheda che. jene bhedavA mATe tAdaza pariNAmavALuM(praNidhAnavALuM) yoganuM citta vajajevuM che... e pramANe yogAcAryoe kahyuM che. A pramANe yoganA bIjanA upAdAna saMbaMdhI praNidhAnathI yukta citta, mokSasvarUpa phaLanA pAkanA AraMbha jevuM che arthA ethI bhaviSyamAM cokkasa ja mokSanI prApti thaze-e pramANe AgamanA jANakAro kahe che... ItyAdi upayogapUrvaka vicAravuM joIe. ra1-12AA . zrI jinezvaradevone vize kuzala citta... vagere upara jaNAvelAM ja yoganAM bIja che... evuM nathI; tenAthI anya paNa che-te jaNAvAya che AcAryAdiSvapi hyetad, vizuddha bhAvayogiSu / na cAnyeSvapyasAratvAt, kUTe'kUTadhiyo'pi hi // 21-13 // bhAvayogI-pU. AcAryabhagavaMtAdine vize paNa A kuzala citta vagere saMzuddha che; bIjAne vize te vizuddha nathI; kAraNa ke je phUTasvarUpa (khoTA-AbhAsAdi svarUpa) che temanAmAM aphUTapaNAnI buddhi asAra che."-A pramANe
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ teramA zlokano artha che. eno Azaya spaSTa che ke zrI jinezvaradevone vize jema kuzala cittAdi(namaskAra-paMcAGga praNAmAdi) vizuddha yogabIja che tema bhAvayogIsvarUpa arthAt tAttvika rIte guNone dharanArA evA pU. AcAryabhagavaMto pU. upAdhyAyabhagavaMto ane pU. tapasvI mahAtmAo vagerene vize paNa je kuzala cittAdi che te paNa vizuddha evAM yogabIja che. paraMtu bhAvayogI evA AcAryabhagavaMtAdine choDIne bIjA je dravyAcAryAdi che temane vize kuzalacittAdi yogabIja nathI. je bhAvathI rahita ane tAttvika guNothI rahita che temane bhAvayogI mAnIne temane vize kuzalacittAdi dhAraNa karavAnuM ucita nathI. kAraNa ke phUTamAM aphUTatvanI buddhi suMdara nathI. asAra buddhithI dhAraNa karelA kuzalacittAdimAM sadyogabIjatva anupapanna che-e samajI zakAya che. / / 21-13 ***0.0****** pU. AcAryAdi bhagavaMtone vize kuzala cittAdi svarUpa yoganAM bIjothI atirikta yoganAM bIjo jaNAvAya che zlAghanAdyasadAzaMsAparihArapuraHsaram / vaiyAvRttyaM ca vidhinA, teSvAzayavizeSataH || 21 - 14 // "bhAvayogI evA pU. AcArya bhagavaMtAdine vize cittanA utsAhavizeSathI; zlAghAdinI kharAba AzaMsAno tyAga karavA pUrvaka vidhi anusAra je vaiyAvRttva karAya che te yogabIja che.''-A pramANe caudamA zlokano artha che. enuM tAtparya e che ke bhAvayogIsvarUpa pU. AcArya 21
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavaMtAdinuM vaiyAvRtya karavuM : e yogabIja che. vaiyAvRtya karatI vakhate, potAnI kIrti ke yaza badhe phelAya : evI je asada-kharAba IcchA che teno tyAga karavo joIe. arthA e tyAganI mukhyatAe vaiyAvRtya karavuM joIe. AvuM vaiyAvRjya vidhipUrvaka arthAt zAstramAM jaNAvyA mujaba yathAsamaye puruSAdine AzrayIne karavuM. arthAt prathama pU. AcAryabhagavaMtanuM tyAra bAda pU. upAdhyAyabhagavaMtAdinuM vaiyAvRtya karavuM.... ItyAdi zAstramAM jaNAvela vidhipUrvaka vaiyAvRtya karavuM. pU. AcAryabhagavaMtAdine, potAnAM bIjAM badhAM kAma paDatAM mUkIne teozrInA kAmamAM ja cittano upayoga rAkhI AhAra lAvI ApavAdi svarUpa vaiyAvRjya che. A vaiyAvRtya, cittanA atyaMta utsAha svarUpa AzayavizeSathI karavuM. nA chUTake, jema-tema, ke na karIe to kharAba lAgaze... ItyAdi pariNAmathI na karavuM. anyathA te yogabIja svarUpa pariNamaze nahi. AthI samajI zakAze ke vaiyAvRtya-e navI vastu nathI. varSothI ApaNe e karI ja rahyA chIe. paraMtu yogabIjasvarUpa vaiyAvRjya khUba ja agharuM che. pU. AcAryabhagavaMtAdi bhAvayogIo pratye bahumAnAtizaya pragaTe, tyAre ja A yogabIjanI prApti thaI zakaze. A jagatamAM pU. AcAryabhagavaMtAdi bhAvayogIo karatAM koI ja adhika nathI- enI pratIti ja tAdaza bahumAnAtizayane jALavI rAkhe che. je divase paNa . e bhAvayogIo karatAM A jagatamAM koI paNa mANasa koI paNa rIte zreSTha jaNAze te divase pU. AcAryabhagavaMtAdi pratye bahumAna naSTa thaze ane tethI tenAthI ( 22.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahita vaiyAvRtya paNa yogabIja nahi bane. e spaSTa che. tera 1-14mA *00000000000yoganA bIjAMtarane ja jaNAvAya chebhvaadudvigntaa zuddhauSadhadAnAdyabhigrahaH / tathA siddhAMtamAzritya, vidhinA lekhanAdi ca // 21-15 // zlokArtha spaSTa che ke "bhavodvega, zuddha auSadhAdi pradAnano abhigraha ane vidhipUrvaka siddhAMtane AzrayIne lekhana vagere karavuM."-e yoganAM bIja che. kahevAnuM tAtparya e che ke, anaMtopakArI zrI tIrthaMkara paramAtmAdie A saMsArane anaMta duHkhamaya, duHkhaphalaka ane duHkhaparaMparaka varNavyo che. bhUtakALanAM zubhAzubha karmanA yoge ISTanI prApti ane aniSTanI prApti thayA ja karatI hoya che. paraMtu koI koI vAra ISTaviyogAdinA kAraNe A saMsAra pratye udvega Avato hoya che. ISTaviyogAdinimittaka A bhavoDhegane choDIne jemAM ISTaviyogAdi nimittabhUta nathI evo sahaja rIte (saMsAranI asAratAne samajIne) bhavanA tyAganI IcchA svarUpa je bhavoga che : te yoganuM bIja che. nirdoSa-zuddha evA auSadhAdi(AhAra vastra pAtrAdi) ApavA aMge dravyathI abhigraha karavo... e yoganuM bIja che. A mitrAdaSTimAM graMthibheda thayo na hovAthI mohanIyakarmano kSayopazamavizeSa prApta thayelo nathI. tethI te svarUpa bhAvAbhigrahano ahIM saMbhava nathI. topaNa bhAvanA kAraNabhUta zuddha dravyane AzrayIne ahIM abhigraha hoya che.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha ahIM pradhAna dravyanikSepAne AzrayIne auSadhAdi pradAnanA viSayamAM abhigraha(niyama) hoya che. RSioe upadezelA vacanane siddhAMta kahevAya che, tene AzrayIne paraMtu kAmazAstra ke arthazAstrAdine AzrayIne nahi, je lekhanAdi che te yoganuM bIja che. A lekhanAdi paNa nyAyathI upArjana karelA dhananA satmayoga(vAparavA) dvArA tema ja bhakti-bahumAnAdipUrvaka vidhithI karavuM joIe. anyathA avidhipUrvaka karela lekhanAdi siddhAMtane AzrayIne paNa hoya toya te yoganuM bIja nathI.. ItyAdi barAbara samajI levuM joIe. yogamArganI ArAdhanA karavAnI bhAvanAvALAe avidhinI bhayaMkaratA barAbara yAda rAkhavI joIe. ra1-1pa 1000000000lekhanAdi yogabIja che. tyAM lekhanAdi padArthane jaNAvAya chelekhnaa pUjanA dAnaM, zravaNaM vAcanodgrahaH / prakAzanAtha svAdhyAyazcintanA bhAvaneti ca // 21-16 // "lakhavuM(lakhAvavuM); pUjA karavI; pustakanuM pradAna karavuM; graMthanuM zravaNa karavuM; vAcanA levI; bIjAne jaNAvavuM; svAdhyAya karavo; arthanuM ciMtana karavuM ane bhAvanA karavI : A yoganAM bIja che.'-A pramANe soLamA zlokano artha che. kahevAnuM tAtparya e che ke RSi-maharSie prarUpelA siddhAMtane sArAM pustakomAM lakhavA ane lakhAvavAne lekhanA kahevAya che. e pustakonI puSpa-vastra vagerethI pUjA karavA svarUpa pUjanA che. pU. gurubhagavaMtane jarUra paDye pustaka... 24
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagere (adhyayanAdi mATenAM sAdhana) ApavA svarUpa 'dAna' che. pU. gurubhagavaMta pAse vyAkhyAnanuM zravaNa karavA svarUpa zravaNa che. svayaM vyAkhyAnanI vAcanA levI, vidhipUrvaka tenuM grahaNa karavuM ane bhavya jIvone vize grahaNa karelA te te padArthane jaNAvavA... tene anukrame 'vAcanA', 'ugraha ane prakAzanA" kahevAya che. vyAkhyAnagraMthanI vAcanA vagere svAdhyAya prasiddha che. graMthanA arthane AzrayIne vyAkhyAnanI ja ciMtanA ahIM 'ciMtanA" che. ane vAraMvAra te viSayanI ja paribhAvanAne bhAvanA kahevAya che. A rIte lekhanA pUjanA dAna zravaNa vAcanA udgaha prakAzanA svAdhyAya ciMtanA ane bhAvanA yogabIja che, je A pUrve lekhanAdi padathI sUcavyAM hatAM. ra1-16 200000000avAMtara yogabIjo ja jaNAvAya chebiijshrutau parA zraddhAMtarvizrotasikAvyayAt / tadupAdeyabhAvazca, phalautsukyaM vinAdhikaH // 21-17 // "cittanI AzaDDA dUra thavAthI yoganAM bIjo sAMbhaLavAmAM utkRSTa zraddhA janme che ane abhyayAdi phaLanA ausukya vinA yogabIjazravaNamAM adhika upAdeyabhAva Ave che. e zraddhA ane upAdeyabhAva yogabIja che.'-A pramANe sattaramA zlokano sAmAnya artha che. kahevAno Azaya e che ke upara jaNAvelAM yogabIjonuM zravaNa karavAthI mitrAdaSTimAM yogInuM ajJAna dUra thatuM jAya che. tene laIne cittanI AzaDDAo paNa dUra
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ thavAthI "A, A pramANe ja che..... ItyAdi svarUpe yogabIjanI pratipatti (abhyapagama-svIkAra) svarUpa utkRSTa evI zraddhA jAge che. mananI zaThThA dUra thavAthI zraddhA majabUta bane-e samajI zakAya che. mananI zA ja zraddhAne vicalita ane malina banAve che. nizcala ane nirmaLa evI zraddhA yoganuM bIja che. yogabIjanA zravaNano atyaMta AdarabhAva : e yoganuM bIja che. mitrAdaSTimAM bIjayutimAM je parama upAdeyabhAva-AdarabhAva hoya che, enuM kAraNa e che ke tyAM phaLanI utsuktA hotI nathI. graMthakArazrIe tenuM varNana karatAM pharamAvyuM che ke abhyadaya(A lokamAM mAnasanmAnAdi)nI AzaMsA ane utAvaLa(tvarA) svarUpa phalautsukya che. A loka saMbaMdhI koI paNa phaLanI IcchA; ausukSmasvarUpa hoya e samajI zakAya che. tema ja kArya karatI vakhatanI tvarA-utAvaLa paNa phaLanI utsukatAne jaNAvanArI hoya che. AvA prakAranI phalotsukatA ahIM na hovAthI khUba ja svasthacitte mitrAdaSTimAM bIjazruti, parama AdarapUrvaka thAya che. e paNa yoganuM bIja che... ItyAdi barAbara vicAravuM. ra1-1LA mitrAdaSTinA yogIne je phaLa prApta thAya che, te jaNAvAya chenimittN satpraNAmAde, bhadramUrteramuSya ca / zubho nimittasaMyogo'vaJcakodayato mataH // 21-18 // "kalyANakArI jenuM svarUpa che, evA A yogIne
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ satpraNAmAdinA nimittabhUta prazasta sadyogono saMyoga; avagnayoganA udayanA kAraNe prApta thAya che.'' A pramANe aDhAramA zlokano artha che. Azaya e che ke A pUrve jemanuM svarUpa varNavyuM che, e mitrAdaSTinA yogIo bhadramUrti arthAr jotAMnI sAthe priya bananArA evA priyadarzanavALA che. satpraNAmAdisvarUpa yoganAM bIjone prApta karyA pachI tenA kAraNabhUta sadyogAdinA saMbaMdhane teo prApta kare che. mokSanAM sAdhanonI prAptimAM sadyogAdi ja nimitta che. ane e sadyoga ane enA AzrayabhUta sadyogIonA kAraNe AtmA satpraNAmAdine karI zake che. mumukSu AtmAone A sadyogAdi svarUpa nimittano saMyoga prazastarUpa bane che ane tenI prApti avasayoganA AvirbhAvathI thAya che. samAdhivizeSasvarUpa e yoganuM varNana have pachI karavAmAM Avaze. satpraNAmAdi (zuddhapraNAmAdi) yoganAM bIja che. e karavA mATe sadyogAdino saMyoga(saMbaMdha) Avazyaka che ane te avacaka yoganA AvirbhAvathI prApta thAya che... ItyAdi yAda rAkhavuM. 521-185 ...0...0...0... avagnayoganuM svarUpAdi jaNAvAya cheyogkriyaaphlaakhyN ca sAdhubhyo'vaJcakatrayam / zruta: samAdhirava, brukSyayiopamaH |Ara-zA "sAdhumahAtmAne AzrayIne, anukrame yoga kriyA ane phaLa nAmavALA traNa avagnayoga; bANanI lakSya vIMdhavAnI kriyA jevA; avyakta samAdhi svarUpe prasiddha che.''-A 27
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramANe ogaNIsamA zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke yogAvaca, kriyAvacaka ane phlAvacaka : A traNa prakArano avazvaka yoga che. yogAdine AzrayIne jenuM phaLa avazya prApta thAya che tene yogAvacakAdi yoga kahevAya che. sAmAnya rIte yoga, kriyA ane phaLa A saMsAramAM ApaNe pAmatA ja hoIe chIe. paraMtu te sAdhune AzrayIne na hovAthI avayoganI prApti thatI nathI. yoga sAdhu mahAtmAno thavo joIe. vaMdanAdi kriyA teozrInI pratye thavI joIe ane te kriyAnuM phaLa paNa avazya prApta thavuM joIe. dharmakriyA karavAnuM mana thAya tyAre pU. sAdhu mahAtmAno yoga ja na maLe. evo yoga maLe to game te kAraNe teozrIne vaMdanAdi na karIe ane koI vAra karIe to jema-tema karIe... ItyAdi kAraNe vivakSita phaLathI vaMcita rahIe-Avo anubhava to ApaNane pUratA pramANamAM che, jenA mULamAM avazvayoganA udayano abhAva che. mitrAdaSTimAM evuM banatuM nathI. sahajapaNe temane sadguruno yoga vagerenI prApti thAya che. enuM kAraNa avacaka yogano udaya(AvirbhAva) che. Ane ja avyaktasamAdhi kahevAya che. avyaktasamAdhinA adhikAramAM teno pATha hovAthI A traNa avazvayoga; avyaktasamAdhi tarIke prasiddha che. bANanA lakSyanI kriyA jevo avisaMvAdI avacaka yoga che. bANa jevI rIte cokkasa ja lakSya vIMdhe che, anyathA lakSya vIMdhAya ja nahi to te bANanI kriyA gaNAya ja nahi tema sadyogAvacakAdi yoga paNa sadguru
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogAdine avazya prApta karAvanAra hovAthI avisaMvAdI ja che.... ItyAdi anyatrathI samajI levuM joIe. ra1-19 0+100+ sa-NAmAdinuM aMtara je kAraNa che, te jaNAvAya heturatrAntaraGgazca, tathA bhAvamalAlpatA / jyotsnAdAviva ratnAdimalApagama ucyate // 21-20 // "Azaya e che ke satpaNAmAdinuM nimitta, avacaka yoganA AvirbhAvathI prApta thanAra sadyogAdi che, te bAhya kAraNa che. paraMtu avacakyoga AtmapariNAmasvarUpa hovAthI tenA phaLa svarUpe prApta thanAra AtmapariNAma kyo che ke je sa-NAmAdinuM aMtara nimitta che. A praznanuM samAdhAna A vIsamA zlokathI karAya che. zlokArtha spaSTa che ke A satpaNAmAdimAM aMtaramukhya hetu; bhAvamala arthAt karmanA saMbaMdha mATenI yogyatA svarUpa bhAvamalanI alpatA che. ratnanA malano apagama thavAthI jema ratnanI kAMti pragaTe che tema ahIM paNa karmabaMdha mATenI yogyatAno hAsa thavAthI satkAmAdi svarUpa kArya utpanna thAya che. ratnanI kAMtine pragaTa karavA jema kSAra ApIne agnino tApa Apavo paDe che. tema ahIM paNa mRtyuTapAkaditulya sadyogAdi satpaNAmAdinI pratye nimittarUpe ja upayogI bane che. jyAM sudhI maLano nigama thAya nahi tyAM sudhI svabhAvasiddha kAMtino AvirbhAva nahIM thAya- e samajI zakAya che. bAhya nimitto paNa aMtara maLanA prakSAlana dvArA ja svabhAvanA AvirbhAva 29
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe upayogI bane che, anyathA bAhya nimittono khAsa koI upayoga raheto nathI. ra1-2nA. 100000000000 upara jaNAvela aMtara hetunA samarthana mATe vyatirekamukhe jaNAvAya che. arthAt hetunI upasthitimAM kAryanuM sattva jaNAvIne have kAryanA abhAvamAM te hetuno abhAva che-e jaNAvAya chestsu sattvadhiyaM hanta, male tIvra labheta kaH / / aGgulyA na spRzet paGguH, zAkhAM sumahatastaroH // 21-21 // zlokAI khUba ja spaSTa che ke karmabaMdhanI yogyatA svarUpa maLa tIvra hoya to sAdhuone vize sAdhutvabuddhi koNa prApta kare ? kAraNa ke tAdaza buddhinA lAbha mATenI zakti tIvramalanI vidyamAnatAmAM hotI nathI. tethI te vakhate koIne paNa evI buddhino lAbha thAya nahIM. A vAtanuM samarthana karatAM zlokanA uttarArdhvathI daSTAMtano upanyAsa karyo che. | suvizAla(atizaya unnata) vRkSanI zAkhAne koI pAMgaLo mANasa potAnI AMgaLIthI sparza nahIM kare. kAraNa ke te zAkhA sudhI pahoMcavA mATe je UMcAI joIe te paDDamAM nathI. athavA vRkSa upara caDhavA mATenI zakti paDumAM nathI. vRkSa nAnuM hoya, tenA thaDane aDakavuM hoya, athavA tenI zAkhAne lAkaDI vagerethI aDakavuM hoya to hajI paDuM mANasa mATe e kazi zakya che. paraMtu sumahAna vRkSanI zAkhAne potAnI AMgaLIthI aDakavAnuM hoya to koI paNa rIte e paDu mANasa mATe to zakya nathI. AvI ja rIte
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRtamAM(cAlu viSayamAM) paNa samajI levuM joIe. karmabaMdhanI yogyatA svarUpa malanI tIvratA hoya to koIne paNa koI paNa rIte sAdhumahAtmAne vize sAdhutvanI buddhi nahIM thAya... ItyAdi spaSTa che. / / 21-215 0.0***** adhikRta vastunA samarthana mATe anvayanI pradhAnatAe dRSTAMta jaNAvAya che vIkSyate svalparogasya, ceSTA ceSTArthasiddhaye / svalpakarmamalasyApi, tathA prakRtakarmaNi // 21 - 22 // A pUrve ekavIsamA zlokathI e samajAvyuM ke tIvramala hoya to sAdhuone vize sAdhupaNAnI buddhi nahIM ja thAya. have A zlokathI svalpamala hoya to yogabIjanuM upAdAna thaI zake che : e anvayadaSTAMtathI jaNAvAya che. ''svalparogavALA mANasanI ceSTA ISTArthanI siddhi mATe thAya che : ema jovA maLe che-tema svalpakarmamala hote chate prakRtakarmamAM paNa samajavuM.''-A pramANe bAvIsamA zlokano akSarArtha che. Azaya e che ke jeo sarvathA rogarahita na hoya paNa maMdavyAdhivALA hoya to ya teonI rAjAnI nokarI vagere karavA svarUpa ceTA, potAnA kuTuMbanuM bharaNa-poSaNa karavA svarUpa ISTanI siddhi mATe thAya che. paraMtu tIvrarogInI jema pratyapAya mATe thatI nathI. tIvrarogavALA mANaso nokarI-dhaMdhe jAya to uparathI potAnuM Arogya vadhAre bagaDavAthI potAnA kuTuMbanA bharaNa-poSaNanI vAta to dUra rahI paraMtu potAnI sAravAra karAvavAno ja prasaMga Ave. 31
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvathA rogarahita hoya to to sAruM ja che. paraMtu evuM to badhAne mATe na ja bane. ethI alpavyAdhivALAnI ceSTA pratyapAyanuM kAraNa banyA vinA jema ISTasiddhinuM kAraNa bane che. tema ahIM paNa jeo alpakarmamala-(karmabaMdhayogyatAsvarUpa mala)vALA jIvo yogabIjonA grahaNa svarUpa karma(kAryo mATe yogya che. teonI e pravRtti ISTasiddhi mATe thAya che. alpakarmamalavALA AtmAo ja pote svIkArelAM yogabIjono nirvAha karavA mATe samartha bane che... ItyAdi vicAravuM. ra1-racA upara jaNAvyA mujabanI yogabIjopAdAnAdinI badhI avasthA jyAre prApta thAya che, te jaNAvAya cheythaaprvRttkrnne, carame cedRzI sthitiH / tattvato'pUrvamevedamapUrvAsattito viduH // 21-23 // "AvA prakAranI sthiti chellA yathApravRtti-karaNanA kALamAM hoya che. apUrvakaraNanI nikaTamAM hovAthI vAstavika rIte A caramayathApravRttikaraNa, apUrva che-A pramANe yoganA jANakAro jANe che."-A pramANe trevIsamA zlokano sAmAnyArtha che. kahevAno Azaya e che ke, AvA prakAranI avasthA ardhA yoganAM bIjonAM grahaNamAM nimittabhUta ane jIvanI kartAlpatAnI niyAmaka evI A avasthA bhavanA cheDe thanAra chellA yathApravRttakaraNanA kALa daramyAna hoya che. caramayathApravRttakaraNa (zuddhayathApravRttakaraNa); AtmAno pariNAmavizeSa che. graMthine oLakhavAnuM ahIM zakya bane che. AtmAnI A avasthA-sthiti, svabhAva
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavasthAsvarUpa che. sarvathA karmarahita zuddha svarUpa AtmAno svabhAva karmAlpatAnA kAraNe aMzataH Avirbhata thato hoya A carama yathApravRttikaraNa apUrvakaraNanI nikaTa hoya che. tethI cokkasa phaLaprada bane che. arthAH tethI phaLanI pratye vyabhicAra Avato nathI. AthI ja A chellA yathApravRttakaraNane yoganA jANakAro apUrva ja tarIke jANe che. A viSayamAM yogadaSTisamuccayanA zloka naM. 39 thI pharamAvyuM che ke-"apUrvakaraNanI nikaTa hovAthI vyabhicArano abhAva thavAnA kAraNe; A chelluM yathApravRttakaraNa tAttvika rIte apUrva che-e pramANe yoganA jANakAro kahe che.' 1ra123/ anAdikALathI jIvane je prathamaguNasthAnakanI prApti hatI-te to nAmamAtrathI ja hatI. paraMtu have A mizrA daSTimAM je prathama guNasthAnaka che, te tenA arthane anukULa che-e jaNAvAya cheprvrttte guNasthAnapadaM mithyAdRzIha yat / anvarthayojanA nUnamasyAM tasyopapadyate // 21-24 // je ahIM mithyAdaSTine vize "guNasthAnaka' padanI pravRtti thAya che, tenA arthanI sati A mitrAdaSTimAM cokkasapaNe upapanna bane che.'-A pramANe covIsamA zlokano sAmAnyartha che. kahevAnuM tAtparya e che ke zrI jinezvaradevonA pravacanamAM, prathama guNasthAnaka mithyAdaSTi AtmAne hoya che. A rIte mithyAdaSTi AtmAmAM prathama
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAnaka' padano prayoga(vyavahAra) karAya che. e padanA arthane mithyAdaSTi AtmAmAM ghaTAvavAnuM mizrAdaSTinI avasthAmAM ja zakya bane che. kAraNa ke e avasthAmAM satpaNAmAdi svarUpa yogabIjone grahaNa karavA svarUpa guNonA bhAjana, te AtmAo bane che. tethI guNasthAnaka zabdano artha tyAre ja prApta thAya che. e pUrve to 'guNasthAnaka' padano prayoga thato hato paraMtu tyAre mithyAdaSTimAM guNa na hatA. arthAH e vakhate arthanirapekSa(anvartharahitapaNe) ja mithyAdaSTi AtmAmAM "guNasthAnaka padano prayoga karAto hato. tethI tyAM anyaWyojanA anupapanna hatI. upara jaNAvelI vigata jaNAvatAM pU. haribhadrasUri mahArAjAe yogadaSTisamuccayamAM (slo.naM. 40) pharamAvyuM che ke-mithyAdaSTi nAmanuM je prathama guNasthAnaka che te sAmAnyathI ja AgamamAM varNavyuM che. mitrAdaSTinI to te avasthAmAM(mithyAtvAvasthAmAM prathamaguNasthAnakapaNuM mukhya-upacArarahitapaNe hoya che. kAraNa ke A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba sa~NAmAdi yogabIjo svarUpa guNo hovAthI guNasthAnaka padanA arthanuM anusaraNa che. athad muLAnAM sthAnemiti puNasthAnam (guNonuM sthAna-e guNasthAna)-A vyutpatyartha ghaTe che... ItyAdi spaSTa che. (21-24 prakAratarathI ukta vastunuM ja samarthana karAya chevyktmithyaatvdhiipraaptirpynytreymucyte / ghane male vizeSastu, vyaktAvyaktadhiyo rnu kaH // 21-25 //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ "bIjA graMthamAM 'prathama guNasthAnaka' padanA vyavahAranuM (pravRttinuM) nimitta tarIke vyakta mithyAtvanI buddhine jaNAvAya che. te vastuta: A mitrAdaSTi ja che. kAraNa ke tIvra maLa hoya to vyakta mithyAtvabuddhi ane avyakta mithyAtvabuddhi e bemAM kyo vizeSa che ? (arthAt koI vizeSa nathI)-" A pramANe pacIsamA zlokano sAmAnyArtha che. kahevAnuM tAtparya e che ke mitrAdaSTimAM karmanI alpatA hovAthI tene laIne tyAM mithyAdaSTiguNasthAne 'prathamaguNasthAna' padano mukhya-upacArarahitapaNe vyavahAra thAya che...e pramANe yogadaSTisamuccayamAM tema ja tene anusarIne ahIM paNa jaNAvyuM che. * paraMtu graMthAMtaramAM mithyAdaSTi nAmanA guNasthAnake prathama guNasthAnaka tarIke je mukhya vyavahAra thAya che temAM nimitta tarIke arthAt te zabdanA pravRttinimitta tarIke vyakta mithyAtvanI buddhine jaNAvI che. te vastuta: mitrAdaSTi ja che. vyakta mithyAdaSTi(mithyAtva)rUpe tyAM mitrAdaSTinuM ja grahaNa karyuM che. tIvra karmamaLa hote chate vyakta mithyAtvabuddhi ane avyakta mithyAtvabuddhi-e baMnnemAM kyo vizeSa che ? arthAr e baMnnemAM koI pharaka paDato nathI. uparathI duSTa evI vyakata mithyAtvanI buddhi; avyakta mithyAtvanI buddhinI apekSAe atyaMta duSTa che. tethI te koI paNa rIte tIvra karmamaLanI vidyamAnatAmAM guNasthAnatvanuM kAraNa nahIM banI zake-e samajI zakAya che. jo A rIte 'guNasthAnaka' padanI pravRttinA nimitta tarIke mitrAdaSTiprayojaka karmamaLanI alpatA ja hoya to te 35
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramANe anyatra paNa jaNAvavuM joIe ne ? vyakta mithyAtvanI buddhinI prAptine te pramANe jaNAvavAnuM barAbara to na gaNAya ne ? ItyAdi zaTTAnuM samAdhAna karAya che.. vicitratA nima...ItyAdi graMthathI. eno Azaya e che ke naigamanaya vicitra che. aneka rIte vastunuM svarUpa jaNAvavAmAM tatpara evA tenA ghaNA prakAra che. tenA prakAra-vizeSane AzrayIne anyatra vyakta mithyAtvabuddhinI prAptine guNasthAnapadapravRttinimitta tarIke jaNAvI che. ItyAdi vidvAnoe vicAravuM joIe. vyakti mithyAtvabuddhinI prAptine te te graMthamAM mithyAtvaguNasthAnapadapravRttinimitta svarUpe je varNavI che, tyAM mitrAdaSTine uddezIne ja varNana che. athavA naigamanayane anusarIne graMthakAre prakArAtarathI tyAM mithyAtvaguNasthAnaka padanI pravRttinA nimittanuM varNana karyuM che... eTale prakRta vAtamAM baMnne rIte paNa virodha nathI. 21-2pA mitrAdaSTimAM prApta thanArAM yoganAM bIjenuM vistArathI varNana pUrNa karIne have yoganA abhUta prathama asvarUpa yamane AzrayIne jaNAvAya cheymH sadyogamUlastu, rucivRddhinibaMdhanam / zuklapakSadvitIyAyA, yogazcandramaso yathA // 21-26 // utkarSAdapakarSAcca zuddhyazuddhyorayaM guNaH / mitrAyAmapunarbandhAt, karmaNAM sampravarttate // 21-27 // "zukalapakSanI bIjanA caMdramAnA yoganI jema sadyoga jenuM mULa che evo yama(pAMca mahAvrato...) rucinI
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRddhinuM kAraNa che. zuddhinA utkarSathI ane azuddhinA aparSathI mitrAdaSTimAM karmano pharIthI baMdha na thavAnA kAraNe e guNa(yamasvarUpa yogA) pravarte che." A pramANe chavvIsamA ane sattAvIsamA zlokano artha che. chavvIsathI batrIsamA zloka sudhInA sAta zloko sugama che, ema jaNAvIne graMthakAra paramarSie tenI upara TIkAnI racanA karI nathI. A pUrve mitrAdaSTimAM prApta thanAra yoganA aDDa tarIke yamanI vAta jaNAvI hatI. mukhyapaNe pAtaladarzanane AzrayIne e vAta jaNAvI hatI. svadarzanane AzrayIne e viSayamAM ahIM thoDo vicAra karI levo che. yoganI paribhASAmAM pAMca mahAvratone yama tarIke varNavAya che. mahAvratonA svarUpano vicAra karavAmAM Ave to samajAze ke yoganI pUrvasevAne pAmyA vinA 'yama'nI prApti zakya nathI. yogyatA vinA koI vAra e mahAvratonI prApti thaI jAya to ya te tenA vivakSita phaLa sudhI laI javA samartha banatI nathI. tethI kathaMcidra e prApti paNa aprAmitulya ja banI rahetI hoya che. yoganI pUrvasevA(gurudevAdi-pUjana, sadAcAra, tapa ane mutsadveSa) svarUpa sadyoga, yamanuM mULa che. ane yama samyagdarzanasvarUpa tattvarucinI vRddhinuM nibaMdhana(kAraNa) che. zuklapakSanI dvitIyAno caMdra khUba ja alpa samaya ane alpapramANavALo hoya che. paraMtu dinapratidina samaya ane pramANathI vRddhine prApta karatAM karatAM samasta kalAothI pUrNakalAvALo bane che. emAM mULabhUta kAraNa dvitIyAno caMdra che. evI ja rIte ahIM paNa yamasvarUpa yogA dvitIyAnA caMdra jevo che, je
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukrame AThamI diSTa sudhI jIvane laI jAya che. mitrAdaSTimAM A yamasvarUpa guNa; karmanI apunarbaMdhAvasthAnA kAraNe pravarte che. atyAra sudhI jIvane tathAsvabhAvAdinA kAraNe mithyAtvamohanIyAdi karmano utkRSTa baMdha cAlu hato. paraMtu evo utkRSTa karmabaMdha have bAkInA kALamAM kyAreya thavAno na hovAthI e guNa pravarte che. A sthiti zuddhinA utkarSathI ane azuddhinA apakarSathI prApta thAya che. sAmAnyathI ghAtikarmamalanA vigamathI zuddhi prApta thAya che. ane azuddhi, ghAtikarmanA saMbaMdhathI prApta thAya che. jema jema ghAtikarmono vigama thato jAya che tema tema zuddhino prakarSa(utkarSa) prApta thAya che ane azuddhino apakarSa thato hoya che. e mATe yoganI pUrvasevA svarUpa sadyoga khUba ja utkaTa sAdhana che. e sAdhananI upekSA karavAthI yogadRSTine pAmavAnuM zakya nahIM bane. / / 21-26, 2aa satpuruSonA yogathI jema mitrAdaSTimAM guNanI prApti thAya che. tema koI vAra pApamitronA yoge guNAbhAsa paNa hoya che-e jaNAvIne tenI heyatA jaNAvAya che guNAbhAsastvakalyANamitrayogena kazcana / anivRttAgrahatvenAbhyantarajvarasannibhaH // 21-28 // "AgrahanI nivRtti thayelI na hovAthI AMtarika tAva jevo guNAbhAsa; koI vAra akalyANamitranA yoge mitrAdaSTimAM hoya che.''-A pramANe aThThAvIsamA zlokano artha che. eno Azaya e che ke mitrAdaSTimAM Ama to sadgurunA yoge, atyAra sudhIno je kadAgraha hato te ghaTato 38
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAya che. paraMtu enI nivRtti saMpUrNapaNe ahIM thayelI nathI. bAhya rIte tAva na hoya, paNa e jema aMdara hoya che, tema A daSTimAM bAhyadaSTie Agraha na jaNAto hoya topaNa AMtarika tAva jevo Agraha hovAthI koI vAra akalyANamitranA saphathI(asahyogathI) guNAbhAsa paNa saMbhave che. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke A daSTimAM sadgurudevazrInA sogathI guNanI prApti thavAno AraMbha thayelo hovA chatAM atyaMtara jvaranI jema Agraha hovAthI akalyANamitranA yogathI (asahna yogathI) guNanA badale guNAbhAsanI prApti thAya che. sadguruno yoga thayA pachI paNa pUrvanA prabaLa paricayAdinA kAraNe koI vAra asahno (akalyANamitrano) yoga thavAthI mokSanA sAdhanabhUta guNo guNAbhAsamAM pariNamatA hoya che. AvA vakhate varSono paricaya choDI devAnuM lagabhaga zakya banatuM nathI. akalyANamitro ApaNane je rIte nukasAna pahoMcADe che, eno khyAla AvyA pachI paNa enAthI dUra rahevAnuM ghaNuM ja kaparuM kAma che. anAdino Agraha to che ja ane emAM A akalyANamitrono yoga maLe. pachI to ApaNA hAthamAM kazuM ja rahetuM nathI. aMdara tAva hoya ane apathyAdino yoga maLe to dardInuM zuM thAya-e ApaNane khyAlamAM che ja. tyAM apathyathI dUra rahI zakanArA paNa ahIM akalyANamitrothI dUra rahI zakatA nathI. yoganA arthI jIvo e kAma karI zake to siddhino addhabhAga siddha thaI gayo che-ema kahI zakAya. mokSamArganI sAdhanAmAM vinone dUra karavAnI vAto karavAnA badale e vidgo upara vijaya prApta karavA mATe prayatnazIla banavuM joIe.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalyANamitro vighno upara vijaya prApta karAvanArA che. akalyANamitro vighnone dUra karavA prayatna karAvanArA che. sthiracitte jo eno vicAra karIe to e bemAM ghaNo moTo pharaka jaNAze. mitrAdaSTine pAmyA pachI paNa tArAdi daSTione prApta karavAmAM je vilaMbAdi thAya che-enuM pradhAna kAraNa A akalyANamitrano yoga che. deva ane gurunA yogamAM paNa akalyANamitrono yoga ApaNane keTalo game che-eno vicAra karavo khUba ja. Avazyaka che. deva ane gurunA sadyogane sarvathA nirarthaka banAvavAnuM mukhya kAma ja akalyANamitranA yoganuM che. 21-28 ************ mitrAdaSTimAM Agrahane laIne akalyANamitranA yoge guNAbhAsa hoya che-e vAta dRSTAMtathI jaNAvAya chemugdhH sadyogato dhatte, guNaM doSaM viparyayAt / sphaTiko nu vidhatte hi zoNazyAmasumatviSam // 21 - 29 // - "sadyogathI mugdha jIvo guNane dhAraNa kare che ane asadyogathI doSane dhAraNa kare che. sphaTika lAlavarNavALA puSpanA sAnnidhyathI lAlapuSpanA varNa jevA varNane dhAraNa kare che ane zyAmavarNanA puSpanA sAnnidhyathI zyAmavarNavALA puSpanA varNa jevA varNane dhAraNa kare che.'' A pramANe ogaNatrIsamA zlokano artha che. kahevAno Azaya spaSTa che ke vivekavizeSathI rahita evA mugdha jIvone kalyANamitra vagere satpuruSono yoga prApta thAya to teo viziSTa vivekAdi guNane dhAraNa karanArA bane che. enA viparyayathI eTale ke akalyANamitro... vagere asatpuruSono yoga prApta 40
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya to avivekAdi doSane dhAraNa kare che. lAla ane kALA varNavALA puSpanA sAnnidhyathI sphaTika jema lAlAza ane kALAzane dhAraNa kare che tema mugdha jIvonI paNa te te avasthA samajI zakAya che. mitrAdaSTine pAmelA jIvo sAmAnyathI mugdha hoya che. prabuddha hotA nathI; ke jethI svayaM vivekI banI guNa-doSane dhAraNa kare ke parihare. sadasadyoganA kAraNe teone sAmAnyathI guNa ane doSanI prApti thatI hoya che. mukhya rIte mitrAdaSTimAM sadyoganuM mahatva ghaNuM che. e sadyogathI ja mitrAdaSTimAMthI anukrame tArAdi daSTimAM javAnuM thAya che. anyathA to asadyogathI guNAbhAsa ja nahIM, pratipAta paNa thato hoya che.... ItyAdi spaSTa che. ra1-29AAM sadyoganI mukhyatA daSTAMtathI varNavAya cheythaussdhiissu pIyUSaM, drumeSu svardumo yathA / guNeSvapi satAM yogastathA mukhya iheSyate // 21-30 // "auSadhIomAM jema amRta mukhya che, vRkSone vize jema kalpavRkSa mukhya che, tema guNone vize puruSono yoga A mitrAdaSTimAM mukhya manAya che.."-A pramANe triIsamA zlokano sAmAnyArtha che. eno Azaya samajI zakAya che. auSadhI ane vRkSomAM anukrame amRta ane kalpavRkSanI mukhyatA suprasiddha che tema yoganI sAdhanAmAM A mitrAdaSTine vize je je guNo prApta thAya che, te badhAmAM puruSono(kalyANamitrono) yoga mukhyapradhAna manAya che.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAdikALathI o saMsAramAM paribhramaNa karatAM lagabhaga asapuruSono paricaya ApaNane thato Avelo. karmanI laghutAe koI vAra evo yoga prApta thayo tyAre teonI vAta gamI nahIM tethI paramArthathI to satvaruSono yoga prApta thayo na hato. mitrAdaSTimAM A sadyoga anekAneka guNonI prAptinuM kAraNa banavAthI te badhA guNomAM paNa mukhya manAya che. anAdikALanI ajJAnadazAne dUra karI bodhano prAraMbha karAvanAra A sadyoga che. yogadaSTionA vikAsamAM sahyoganuM je mahattva che e ahIM samajI levuM joIe. Aje lagabhaga enI upekSA karAya che. parama kalyANamitra evA saguno yoga paNa keTalo game che : e eka prazna che. jeno pramANikapaNe javAba ApavAnuM paNa zakya nathI. yoganI daSTi tarapha daSTi hoya to ja sadyoganuM mahattva samajI zakAze. anyathA enI upekSA thavAnI ja che. mokSasAdhaka yoga paNa mokSanI IcchA vinA mokSasAdhaka banatA nathI. sagurunA yogathI mokSanI IcchA AvirbhAva pAme che. ra1-3nA sadyoganI mahattA ja varNavAya chevinainN matimUDhAnAM, yeSAM yogottamaspRhA / teSAM hanta vinA nAvamuttitIrSA mahodadheH // 21-31 // je matimUDha janone A sadyoga vinA yoganI uttama spRhA che temane mahAsamudrane nAva vinA ja taravAnI IcchA che. A pramANe ekatrIsamA zlokano akSarArtha che. kahevAnuM tAtparya spaSTa che ke jemane samudrathI taravAnI IcchA
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya ane nAva vinA taravAnI IcchA kare to te jema zakya nathI tema sadgurunA yoga vinA je jIvo uttama evA yoganI spRhA kare to temane koI paNa rIte yoganI prApti zakya nathI. sAmAnya nadI taravI hoya ane nAva na hoya to taravAnuM zakya bane paNa mahAsamudra taravo hoya ane potAnI pAse nAva-sAdhana na hoya to te kaI rIte zakya bane ? mahAsamudrathI pAra UtaravAmAM je mahattva nAvanuM che, eTaluM ja mahattva, uttama evA yoganI prAptimAM A soganuM che. jemanA darzanamAtrathI ja AtmA pavitra bane che, te sapuruSonI sAtheno yoga; yoganI prAptimAM mukhya kAraNa che. bhavanistAraka kalyANamitra evA parama sadgurudevazrInI sAthe thayelo yoga, uttama evA yoganI spRhAne pUrNa kare che. ra1-31 prakaraNArthano upasaMhAra rAmAM che...... tanmitrAyAM sthito dRSTau, saidyahota garIyasA / samAruhya guNasthAnaM, paramAnandamaznuDhe // 25 // 3 // . tethI mitrAdaSTimAM rahelA jIvo zreSTha evA sadyogathI guNasthAnakane prApta karI paramAnaMdane prApta kare che."-A pramANe batrIsamA zlokano artha che. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke mitrAdaSTimAM sthira thayelA AtmAne zreSTha evA sadyogathI guNasthAnake ArohaNa karavAnuM sadbhAgya prApta thAya che. anAdikALathI Ama to AtmAne prathama guNasthAnaka to hatuM ja. paraMtu te guNahIna hatuM. sadyoganA
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNe guNasaMpanna e guNasthAnaka mitrAdaSTimAM prApta thavAthI ahIM guNasthAnake ArohaNanI zarUAta thAya che. graMthibheda vakhatanA apUrvakaraNanI najIkanI A avasthA che. paramakalyANamitra evA sarudevazrInA paricayAdithI uttarottara guNasthAnakane prApta karI aMte paramAnaMdasvarUpa mokSane prApta karavA AtmA samartha bane che. mitrAdaSTinI A eka adbhuta vizeSatA che. zarIranI aMdara rahelA tAva jevA Agrahane bahAra AvatAM aTakAvanAro sadyoga che. sadyogane jALavI letAM AvaDe to mitrAdaSTimAMthI tArAdi daSTine pAmavAnuM khUba ja saraLa bane che. ApaNane Aja sudhI sadyoga maLyo na hato evuM nathI. paraMtu game te kAraNe tene ApaNe jALavI na zakyA. zAsana game ane anuzAsana na game-A sthiti kharekhara ja ciMtAjanaka che. anuzAsananI arucine laIne ja sadyoga nirarthaka jAya che. sadyoganuM sAkSAtkaLa ja anuzAsananI prApti che. mitrAdaSTine pAmelA jIvo e anuzAsananeM prosa karI anukrame guNasthAnake ArUDha thaI paramAnaMdane prApta karanArA bane che. aMte upara jaNAvyA mujaba sadyoganuM mahattva samajIne anuzAsanane prApta karavA dvArA ApaNe sau paramAnaMdanA bhAjana banI rahIe e ja eka zubhAbhilASA. ra1-3rA. // iti zrIdvAtriMzadvAtriMzikAyAM mitrAdvAtriMzikA // analpAnativistAramanalpAnatimedhasAm / vyAkhyAtamupakArAya candraguptena dhImatA //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
_