________________
પ્રકૃતમાં(ચાલુ વિષયમાં) પણ સમજી લેવું જોઈએ. કર્મબંધની યોગ્યતા સ્વરૂપ મલની તીવ્રતા હોય તો કોઈને પણ કોઈ પણ રીતે સાધુમહાત્માને વિશે સાધુત્વની બુદ્ધિ નહીં થાય... ઈત્યાદિ સ્પષ્ટ છે. ।।૨૧-૨૧૫
0.0◆◆◆◆◆
અધિકૃત વસ્તુના સમર્થન માટે અન્વયની પ્રધાનતાએ દૃષ્ટાંત જણાવાય છે
वीक्ष्यते स्वल्परोगस्य, चेष्टा चेष्टार्थसिद्धये । स्वल्पकर्ममलस्यापि, तथा प्रकृतकर्मणि ॥ २१ - २२ ॥
આ પૂર્વે એકવીસમા શ્લોકથી એ સમજાવ્યું કે તીવ્રમલ હોય તો સાધુઓને વિશે સાધુપણાની બુદ્ધિ નહીં જ થાય. હવે આ શ્લોકથી સ્વલ્પમલ હોય તો યોગબીજનું ઉપાદાન થઈ શકે છે : એ અન્વયદષ્ટાંતથી જણાવાય છે. ‘‘સ્વલ્પરોગવાળા માણસની ચેષ્ટા ઈષ્ટાર્થની સિદ્ધિ માટે થાય છે : એમ જોવા મળે છે-તેમ સ્વલ્પકર્મમલ હોતે છતે પ્રકૃતકર્મમાં પણ સમજવું.’’-આ પ્રમાણે બાવીસમા શ્લોકનો અક્ષરાર્થ
છે.
આશય એ છે કે જેઓ સર્વથા રોગરહિત ન હોય પણ મંદવ્યાધિવાળા હોય તો ય તેઓની રાજાની નોકરી વગેરે કરવા સ્વરૂપ ચેટા, પોતાના કુટુંબનું ભરણ-પોષણ કરવા સ્વરૂપ ઈષ્ટની સિદ્ધિ માટે થાય છે. પરંતુ તીવ્રરોગીની જેમ પ્રત્યપાય માટે થતી નથી. તીવ્રરોગવાળા માણસો નોકરી-ધંધે જાય તો ઉપરથી પોતાનું આરોગ્ય વધારે બગડવાથી પોતાના કુટુંબના ભરણ-પોષણની વાત તો દૂર રહી પરંતુ પોતાની સારવાર કરાવવાનો જ પ્રસંગ આવે.
૩૧
