________________
થાય તો અવિવેકાદિ દોષને ધારણ કરે છે.
લાલ અને કાળા વર્ણવાળા પુષ્પના સાન્નિધ્યથી સ્ફટિક જેમ લાલાશ અને કાળાશને ધારણ કરે છે તેમ મુગ્ધ જીવોની પણ તે તે અવસ્થા સમજી શકાય છે. મિત્રાદષ્ટિને પામેલા જીવો સામાન્યથી મુગ્ધ હોય છે. પ્રબુદ્ધ હોતા નથી; કે જેથી સ્વયં વિવેકી બની ગુણ-દોષને ધારણ કરે કે પરિહરે. સદસદ્યોગના કારણે તેઓને સામાન્યથી ગુણ અને દોષની પ્રાપ્તિ થતી હોય છે. મુખ્ય રીતે મિત્રાદષ્ટિમાં સદ્યોગનું મહત્વ ઘણું છે. એ સદ્યોગથી જ મિત્રાદષ્ટિમાંથી અનુક્રમે તારાદિ દષ્ટિમાં જવાનું થાય છે. અન્યથા તો અસદ્યોગથી ગુણાભાસ જ નહીં, પ્રતિપાત પણ થતો હોય છે.... ઈત્યાદિ સ્પષ્ટ છે. ર૧-૨૯ાાં
સદ્યોગની મુખ્યતા દષ્ટાંતથી વર્ણવાય છેयथौषधीषु पीयूषं, द्रुमेषु स्वर्दुमो यथा । गुणेष्वपि सतां योगस्तथा मुख्य इहेष्यते ॥२१-३०॥
“ઔષધીઓમાં જેમ અમૃત મુખ્ય છે, વૃક્ષોને વિશે જેમ કલ્પવૃક્ષ મુખ્ય છે, તેમ ગુણોને વિશે પુરુષોનો યોગ આ મિત્રાદષ્ટિમાં મુખ્ય મનાય છે..”-આ પ્રમાણે ત્રિીસમા શ્લોકનો સામાન્યાર્થ છે. એનો આશય સમજી શકાય છે. ઔષધી અને વૃક્ષોમાં અનુક્રમે અમૃત અને કલ્પવૃક્ષની મુખ્યતા સુપ્રસિદ્ધ છે તેમ યોગની સાધનામાં આ મિત્રાદષ્ટિને વિશે જે જે ગુણો પ્રાપ્ત થાય છે, તે બધામાં પુરુષોનો(કલ્યાણમિત્રોનો) યોગ મુખ્યપ્રધાન મનાય છે.
