Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya zrImadyazovijayajI mahArAjAviracita kalezatAnopAya-batrIzI eka-parizIlanA saMkalanA pU.A.bha.zrI.vi. zIghupta sUtuma. :USLAS: zIvajJAna prakAzavAldAvalijIsTa
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya zrImadyazovijayajI mahArAjAviracitaMdrAnniza-trizA ' prakaraNAntargata kalezatAnopAya batrIzI-eka parizIlana (25) : parizIlana : pU paramAsanaprabhAvaka pUjyapAdasva.A.bha.zrI.vi. rAmacandrasU ma.sA. nA paTTAlaMkAra pUsva. A. bha. zrI.vi. aticandrasU ma. sA. nA ziSyaratna pU. sva. A. zrI. vi. amaragumasU. ma. sA. nA ziSyaratna pU. A. bha. zrI. vi. candragumasUma ma. : prakAzana : zrI anekAnta prakAzana jena rIlIjIyasa TrasTa : Arthika sahakAra : eka satparivAra nyUTiMbara mArkeTa - pUNe
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalezahAnopAya batrIzI-eka parizIlana - 25 . vi. saM. 2061 : prakAzana : AvRtti - prathama nakla - 1000 zrI anekAnta prakAzana- jaina rIlIjIyasa TrasTa : prAptisthAna : zA. sUryakAnta caturalAla mu. po. murabADa (ji. ThANe) mukuMdabhAI Ara. zAha 5, navaratna phlekS navA vikAsagRha mArga pAlaDI- amadAvAda-7 pramodabhAI choTAlAla zAha 102, vorA AziSa, paM. solIsITara roDa, malADa (IsTa), muMbaI-400 097. vijayakara kAMtilAla jhaverI premavardhaka phleTsa navA vikAsagRha mArga-pAlaDI amadAvAda- 380007 jatInabhAI hemacaMda zAha 'komala' chAparIyAzerI : mahIdharapurA, surata-395003. : Arthika sahakAra : eka satparivAra nyUTiMbara mArkeTa - pUNe * mudraNa vyavasthA : sana grAphikasa (samIvALA) 57/61, gulAlavADI, bIje mALe, muMbaI-400 004. phona : 2346 8641
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ parizIlananI pUrve... anaMtopakArI zrI arihaMtaparamAtmAe A anaMdu:khamaya saMsAranA uccheda mATe je upAyo che, tenuM nirUpaNa karavA pUrve A saMsAranA mULa tarIke klezone varNavyA che. e mujaba mokSaprarUpaka te te jainetara darzanoe paNa saMsAranA mULa tarIke lezonuM varNana karyuM che. paraMtu te te darzano tenA vAstavika svarUpane varNavI zakyAM nathI-e A batrIzInA parizIlanathI samajI zakAya che. A pUrvenI covIsamI batrIzImAM sthirAdi cAra dRSTionuM varNana karyA pachI enI mokSaprApatA klezahAninA upAya svarUpe ja che-e vAta jaNAvavA sAthe A batrIzIno prAraMbha che. prathama zlokamAM klezahAninA upAya tarIke jJAna ane sadanuSThAnane varNavyuM che. A viSayamAM anyadarzanonI je mAnyatA che, te jaNAvavA pUrvaka tenA nirAkaraNanA nirUpaNano prAraMbha bIjA zlokathI karyo che. agiyAramA zloka sudhInA zlokothI bauddhonI mAnyatAnuM nirAkaraNa karAyuM che. bauddhonI mAnyatAnusAra Atmadarzana klezasvarUpa che. AtmadarzananA kAraNe 'huM ane mAruM' A adhyavasAya pravarte che, je mamatvabaMdhana saMsAranuM kAraNa che. eno uccheda, sarvatra vairAtmyadarzanathI thAya che. AtmadarzanathI tRSNA pedA thAya che, je janmanuM kAraNa che. AtmadarzananA viSaya pratye sneha utpanna thAya che. AtmAnA prema vinA sukhanAM sAdhanomAM koI doDatuM nathI. tethI sarvatra nairAtmyadarzanathI klezonI hAni thAya che... ItyAdi bauddhonI mAnyatAnuM nirUpaNa karIne chaThThA zlokathI temAM doSa jaNAvAya che. AtmAno sarvathA abhAva mAnavAthI athavA to tene ekAMte kSaNika mAnavAthI nairAtmyadarzana saGgata thatuM nathI. tema ja kSaNika AtmAnA judA judA svabhAva mAnavAmAM Ave topaNa nairAtmyadarzana sadgata thatuM nathI.. ItyAdi spaSTapaNe jaNAvIne cha zlokothI bauddhonI mAnyatAnuM nirAkaraNa karavAmAM AvyuM che. AtmadarzananA kAraNe sneha thato nathI. paraMtu karmanA udayathI sneha thAya che... ItyAdi ahIM yAda rAkhavA jevuM che. bAramA zlokathI sAkhyadarzananI mAnyatAnA nirAkaraNanI zarUAta karAI che. avidyAdi pAMca klezono uccheda vivekakhyAtithI
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya che. sAta prakAranI prAMtabhUprajJA svarUpa tenI avasthAonuM varNana sarasa che. saghaLA ya klezonuM mULa avidyA che. prasutAdi cAra prakAranA dareka klezo che. prasutAdi avasthAonuM varNana paNa vistArathI karAyuM che. trevIsamA zloka sudhI sAkhyonI mAnyatAne anusarI pAtalonA matanuM nirUpaNa karAyuM che. tyAra bAda covIsathI chavvIsa sudhInA traNa zlokothI pAtalonI mAnyatAmAM je doSo che tenuM varNana karyuM che. sarvathA apariNAmI kUTastha nitya evA puruSane mAnavAthI temanA matamAM baddhAdi avasthAo vAstavika nathI, paraMtu aupacArika che... ItyAdinuM varNana, dhyAnathI adhyayana karavA yogya che. eno vicAra karavAthI samajI zakAze ke AgrahapUrNa mananI dazA AtmAne sAcI dizAthI dUra rAkhe che. buddhine nirarthaka banAvavAnuM kArya, AgrahapUrNa manodazAnuM che. samarthone paNa upahAsapAtra banAvIne AgrahadazAe mArgathI dUra rAkhyA che. sattAvIsamA zlokamAM prakharatArkika naiyAyikAdinI mAnyatAnuM varNana che. duHkhadhvasavizeSasvarUpa mokSa hovAthI temanA mate caramaduHkha kleza che. caramatvanA svarUpanuM varNana zakya nathI e jaNAvavA sAthe aThThAvIsamA vagere traNa zlokothI yAyikadi takonI vAtanuM nirAkaraNa karyuM che. ane chellA traNa zlokothI potAnI (svadarzananI) mAnyatAnuM nirUpaNa che. azubhavipAkavALAM pApakarmo svarUpa lezono sarvathA nAza, jJAnakriyAnA samudAya svarUpa yogathI thAya che. mAtra nirupama karmono nAza bhogathI thAya che. nAmu kSayane ... ItyAdi vacana paNa nirupama kamane lIdhe che. A rIte mAtra be-traNa zlokathI svamatane jaNAvavA mATe bAkInA zlokothI paramatanuM nirAkaraNa ja mukhyapaNe A batrIzImAM karAyuM che. paramatanA nirAkaraNa vinA svamatanuM vyavasthApana zakya nathI... ItyAdi vicAravuM joIe. aMte A batrIzInA adhyayanathI vAstavika kaleza hAninA upAyane jANavApUrvaka ArAdhI nirupama evA anaMta sthAnane prAma karavA prayatnazIla banI rahIe e ja eka zubhAbhilASA.. kalyANa - saMskAradhAma A.vi. candraguptasUri vi.saM. 2061, po.su. 7: ravivAra
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha prArabhyate klezahAnopAyadvAtriMzikA / sthirAdi saddaSTionA nirUpaNa pachI have jJAna ane kriyAne AzrayIne ja A saddaSTio kaleza hAninA upAya svarUpa bane che. anyathA jJAna kviAnA abhAve e daSTiothI klezanI hAni thatI nathI, e vistArathI jaNAvAya chejnyaanN ca sadanuSThAnaM, samyak siddhAntavedinaH / klezAnAM karmarUpANAM, hAnopAyaM pracakSate // 25-1 // "samyagrIte siddhAMtanA jANakAro jJAna ane sadanuSThAnane karmasvarUpa kalezonI hAninA upAya tarIke jaNAve che."-A pramANe pahelA zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke saMjJAna eTale sUkSmabodha. e sUkSmabodha svarUpa jJAna ane sad anuSThAnane, aviparItapaNeyathArthapaNe siddhAMtanA jANakAro karmasvarUpa kalezane dUra karavAnA upAya tarIke arthAt tenA tyAga mATenI sAmagrI. tarIke varNave che. "hAM nA viyAhI hA mannA kiyA / pAsaMto paMgulo daho dhAvamANo a aMdhao // 101 // saMjogasiddhIi phalaM vayaMti na hu egacakkeNa raho payAi / aMdho ya paMjU ya va miDyA te saMpa3 nA paviThThA pharA... ItyAdi graMthathI upara jaNAvelI vAta jaNAvI che. Avazyaka sUtranI niyuktinI e gAthAmAM jaNAvyuM che ke kriyA vagaranuM jJAna nakAmuM che ane jJAna vagaranI kriyA nakAmI che. kAraNa ke dekhato pAMgaLo baLI gayo ane KKKKKKKKKKKKKKKKK
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDato aMdha mANasa baLI gayo. ekanI pAse jJAna hovA chatAM kriyA na hatI ane bIjAnI pAse kriyA hovA chatAM jJAna na hatuM. jyAre baMnneno saMyoga thayo tyAre phaLanI prApti thAya che, ema varNavAya che. kAraNa ke eka cakra vaDe ratha cAlato nathI. aMdha ane pahu baMnne vanamAM gayA. tyAM Aga lAgI. AMdhaLAnA khabhe pAMgaLo besIne AMdhaLAne mArga batAve che ane AMdhaLo e mujaba cAle che. jethI te baMnne nagaramAM pahoMcyA. A rIte jJAna ane sadanuSThAna baMnneno yoga thaye chate karmasvarUpa klezo dUra thAya che. tethI tAdaza klezonA tyAga mATenI sAmagrI tarIke; sthirAdi daSTi vakhatanA sajJAnane ane praNidhAna, pravRtti, vighnajaya, siddhi, viniyoga : A pAMca AzayathI sahita anuSThAnane (sadanuSThAnane) siddhAMtanA jANakAro varNave che. praNidhAnAdi pAMca AzayanuM varNana 'yogavizikA eka parizIlana' ItyAdimAM karyuM che... jijJAsuoe te tyAMthI jANI levuM. 1124-911 anyadarzanakAronA mate je klezahAnino upAya manAya che, te jaNAvAya che * nairAtmyadarzanAdanye, nibandhanaviyogataH / klezaprahANamicchanti, sarvathA tarkavAdinaH // 25-2 // "sarvathA tarkavAdI evA bauddho nairAtmyadarzanathI Mi Mi Juan , Rong Juan pha K
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ nimittanA viyoge klezanI hAni thAya che ema mAne che."A pramANe bIjA zlokano artha che. kahevAnuM tAtparya e che ke sarvathA tarka-nyAyavAdI evA bauddho zAstrane mAnatA nathI. temanuM e kahevuM che ke badhe ja AtmAno abhAva jaNAto hovAthI kalezanI hAni thAya che. kAraNa ke tRSNA svarUpa klezanA nimittano tyAre viraha hoya che. tRSNAnuM nimitta AtmIya buddhi che. nairAggadarzanathI teno abhAva thAya che... ItyAdi spaSTa che. ra5-rA. bauddho ja potAnI mAnyatAnuM samarthana karatAM jaNAve che samAdhirAja etacca, tadetattattvadarzanam / AgrahacchedakAryetattadetadamRtaM param // 25-3 // "A nairAbhyadarzana sarva samAdhiomAM rAjAsamAna zreSTha che. tethI A nairAbhyadarzana ja tattvadarzana che. tema ja A tattvadarzana Agrahano uccheda karanAra hovAthI zreSTha amRta che."-A pramANe trIjA zlokano artha che. eno Azaya spaSTa che ke jyAre AtmAnA abhAvanuM darzana thAya che tyAre sarvathA karma kalezono nAza thAya che, je samAdhi(yoga)nuM aMtima phaLa che. tethI A samAdhi sarvasamAdhiomAM rAjAsamAna hovAthI zreSTha che. sarvayogamAM agresara evuM A nirAbhyadarzana ja paramArthadarzana svarUpa che. e pachI kazuM ja KKKKKKKKKKKKKKKKK
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ jovAnuM rahetuM nathI. pAramArthika tattvadarzanathI huM ane mAruM' A pramANenA adhyavasAya svarUpa mUcchano uccheda thAya che. jyAM AtmAnuM ja darzana na hoya tyAM mUcchano saMbhava raheto nathI. sarvatra AtmAnA abhAvanuM darzana thavAthI Atmatva ane AtmIyatvanI buddhino uccheda thAya che. tethI mamatvamUlaka saMsArano uccheda thavAthI A nairAbhyadarzana bhAvasvarUpa amRta che. ra5-3 - - - upara jaNAvelI vAtane spaSTa karAya chejnmyonirytstRssnnaa, dhruvA sA cAtmadarzane / tadabhAve ca neyaM syAda, bIjAbhAva ivAMkuraH // 25-4 // nairAgyadarzanathI tRSNA(mUccha-Agraha)no viccheda thAya che. kAraNa ke tRSNA janmanuM kAraNa che; Atmadarzana hote chate te(tRSNA) cokkasa hoya che. AtmadarzananA abhAvamAM te thatI nathI. bIjanA abhAvamAM jema aDurano saMbhava nathI hoto."-A pramANe cothA zlokano artha che. kahevAno Azaya spaSTa che ke tRSNA lobhasvarUpa che, je punarbhavasvarUpa janmanuM kAraNa che ane huM chuM.' ItyAdi AkAranuM nirIkSaNa (Atmadarzana) hoya tyAre tAdaza tRSNA nizcitapaNe hoya che. bIja hoya to aDDarano uddabhava thavAno ja che. tevI rIte AtmadarzanathI tRSNA thavAnI ja AI VAAIWMIWWY TNN NEWS
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. paraMtu sarvatra AtmAnA abhAvanuM darzana thavAthI bIjanA abhAvamAM jema ajhurano abhAva thAya che; tema lobhasvarUpa tRSNAno abhAva thAya che. bauddho AtmAne mAnatA nathI. Atmadarzana ja lobhAdi dvArA janmanuM kAraNa bane che... ItyAdi anyatra anusaMdheya che. athavA adhyApaka pAsethI e samajavAyogya che. ahIM to sAmAnyathI graMthanA tAtparyane spaSTa karavAnuM hovAthI bauddhonI mAnyatAne vistArathI jaNAvI nathI. / / 25-45 AtmadarzanamAM je doSa che te jaNAvAya che. arthAd nairAtmyadarzananA abhAvamAM je doSa che, te jaNAvAya chen pazyannahamiti, snihyatyAtmani kazcana / na cAtmani vinA premNA, sukhahetuSu dhAvati // 25-5 // Atmadarzane ja tRSNA thAya che "kAraNa ke 'huM' ItyAdi ullekhathI nahi jonArane AtmAnA viSayamAM sneha thato nathI ane AtmAnA viSayamAM prema vinA sukhanA kAraNabhUta viSayomAM koI doDatuM nathI.'' A pramANe pAMcamA zlokano akSarArtha che. enuM tAtparya e che ke; 'huM chuM...' ItyAghAkAraka ahamnA ullekhathI koI paNa vastune nahi jonArA arthAd jJAnanA viSayamAM Atmatvane nahIM jonArA buddhimAnane, AtmAnA viSayamAM sneha utpanna thato nathI. tema ja AtmAnA viSayamAM prema na hoya to koI paNa; 5[[[[[[ \\!}}}}}ZINGJN]]]]\ ga SINGING
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhanA hetu evA rUpAdine vize doDatuM-pravartatuM nathI. AthI samajI zakAze ke Atmadarzana vairAgyanuM virodhI hovAthI muktino hetu nairAtmya(AtmAbhAva)darzana ja che. sthira evo AtmA hoya ane tethI temAM prema hoya to vairAgyano saMbhava ja nathI. e sthitimAM rAgavALo AtmA hovAthI te kyAre ya mukta nahIM thAya. AthI Atmadarzana karanArA mATe muktino tyAga ja avaziSTa che. kAraNa ke Atmadarzana svarUpa vajrapAtathI mukti upahata bane che... ItyAdi bauddhonI mAnyatA che. 25-5 // nairAtmyadarzanathI upara jaNAvyA mujaba klezanI hAni thAya che...ItyAdi bauddhonI mAnyatAnuM nirAkaraNa karAya che nairAtmyAsyogato naitadabhAvakSaNikatvayoH / AdyapakSe'vicAryatvAd, dharmANAM dharmiNaM vinA // 25 - 6 || "AtmAno abhAva che ke AtmAnuM kSaNikatva che : A be vikalpo AtmAne AzrayIne karavAmAM Ave to baMnne vikalpamAM nairAtmya saGgata na hovAthI 'tenA darzanathI mukti thAya che' evI bauddhonI mAnyatA yukta nathI. prathama vikalpamAM to dharmI vinA dharmanI vicAraNA ja zakya nathI.'' A pramANe chaThThA zlokano sAmAnyArtha che. kahevAno bhAva e che ke nairAtmyadarzanathI mukti thAya SHAK Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi PPPPPK VIR MIMI VIK
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ che : e tyAre kahI zakAya ke jyAre vairAgya sakhata hoya. bauddhone pUchavuM joIe ke AtmAno sarvathA abhAva che tethI nairAgya che ? ke AtmA kSaNika che mATe nairAmya che ? baMnne pakSamAM nairAbhya upapanna nathI. AtmAno abhAva che A prathama pakSa(vikalpa)no svIkAra karAya to dharmI AtmAno ja jyAM abhAva hoya, tyAM tenA sanuSThAna ane mokSa vagere dharmono vicAra karavAnuM ja kaI rIte zakya bane ? kAraNa ke vaMdhyAno putra na hovAthI te suMdara rUpavALo che ke kharAba rUpavALo che. ItyAdi dharma svarUpa tenA vizeSanI vicAraNA karavAnI zarUAta koI karatuM nathI. e spaSTa che. jo AtmA ja na hoya to tenA nirIkSaNathI tRSNA thAya che ane AtmAnA abhAvanA darzanathI mukti thAya che. ItyAdi kathana taddana ayukta che. 25-dA - AtmAnA abhAvanA kAraNe nairAbhya che : A prathama vikalpamAM dUSaNAMtara jaNAvIne jJAnAdvaitavAdInA matamAM paNa doSa jaNAvAya chevktraadhbhaavtshcaiv, kumArIsutabuddhivat / vikalpasyApyazakyatvAda, vaktuM vastu vinA sthitam // 25-7 // - "vaktAdino abhAva hovAthI prathama vikalpamAM nairAbhya sata nathI. vastunI sthiti vinA kumArInA putranI buddhinI jema vikalpanuM nirvacana paNa (prathama pakSamAM) zakya NAAARALANANANAN MAMARAAAA! New
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI."A pramANe sAtamA zlokano sAmAnya akSarArtha che. enuM tAtparya e che ke sarvathA AtmAno abhAva mAnanArA bauddhonA matamAM nairAtmyanuM pratipAdana karanAra, nairAtmyanA jJAtA ane tenA jonArAno abhAva hovAthI nairAtmya saGgata nathI. kAraNa ke tAdaza vaktA jJAtA ke draSTA cetana AtmA hoya che. jyAM teno ja abhAva hoya tyAM tAdaza nairAzrcapratipAdaka vagere na hovAthI tenI siddhi sadgata nathI. AtmAnA abhAvapakSamAM tAdaza vaktAdinA abhAvano prasaMga hovAthI nairAtmya saGgata nathI-e samajI zakAya che. jJAnAdvaitavAdInA matamAM jJAnane choDIne bIjA koI padArtho sat nathI. bAhya ghaTapaTAdi padArtho jJAnanA ja AkAravizeSa che. svapnamAM jaNAtA padArthonI jema ghaTapaTAdi jaNAtA artho asat che. tethI sarvatra bhramAtmaka pratItine laIne vyavahAra cAle che. evI rIte nairAtmyapratipAdakAdino vyavahAra paNa bhramAtmaka upapatra che. enA anusaMdhAnamAM mArIsuta... ItyAdi padothI jJAnAdvaitavAdInA matanI ayuktatA jaNAvAya che. Azaya e che ke jeno vivAha thayo nathI evI strIne thanArI putrabuddhinI jema vikalpa paNa arthAt nairAtmya-pratipAdakAdisaMbaMdhI vikalpa paNa vastunI sthiti vinA kahI zakAya ema nathI. kAraNa ke kumArIne svapnAvasthAmAM potAne putranI prApti thaI ItyAdi je buddhi thAya SINGININGININGINNING MMMMMMMM MMMMMMMIMIN |||||| CO
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ che te paNa kumArI ane putra : A baMnne je prasiddha padArtho che, te baMnnenA saMbaMdhano Aropa karavAthI thAya che. arthA prasiddha padArthonA saMbaMdhano anyatra Aropa karIne bhramAtmaka buddhi thatI hoya che. ahIM jJAnAtamatamAM to AtmAno sarvathA abhAva hovAthI sarvathA aprasiddhamAM nairAbhyapratipAdakAdino vyapadeza(vyavahAra-Aropa) sAva ja asata che. kAraNa ke koI eka sthAne yathArtha jJAnano viSaya thayo hoya teno ja anyatra Aropa thAya che. sarvathA aprasiddhamAM Aropa thato nathI. AthI ja bIjA lokonA zAstramAM je jaNAvyuM che ke-"jema kumArI svapnamAM putrane janmelo joIne AnaMda pAme che ane bIjA svapnamAM tene marelo joIne viSAda pAme che, tema badhA ja dharmone kAlpanika jANavA"... te vagere saMsAranI asAratAne jaNAvavA mATe ja varNavyuM che. sarvathA vastumAtranA abhAvane jaNAvavA mATe kahyuM nathI. kAraNake upara jaNAvyA mujaba aprasiddhamAM Arodha thato nathI. Aropa mATe paNa vastune prasiddha kya vinA cAle evuM nathI... ItyAdi vicAravuM joIe. 25-LA * * prathama vikalpamAM nairAbhyano ayoga che te jaNAvIne bIjA vikalpamAM paNa teno ayoga che-e jaNAvAya chedvitiiye'pi kSaNAdA, nAzAdanyAprasiddhitaH / anyathottarakAryAGgabhAvAvicchedato'nvayAt // 25-8 // SKAAKKKAKKAAKAAKKK
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjA vikalpamAM paNa nairAbhya sata nathI. kAraNa ke kSaNika evA AtmAno anaMtarakSaNamAM tarata ja sarvathA nAza thato hovAthI tyAra pachI anaMtara kSaNa svarUpa AtmAnI prasiddhi nathI. anyathA pUrvakSaNathI uttarakSaNanI utpatti thAya che ema mAnavAmAM Ave to te svarUpe (kAryarUpe) kAraNakSaNano anvaya(saMbaMdha) vidyamAna hovAthI sarvathA kSaya nahi manAya."-A pramANe AThamA zlokano artha che. mAtra zabdazaH zlokArtha-bIjA pakSamAM paNa eka kSaNa pachI AtmAno nAza thavAthI anya kSaNanI aprasiddhinA kAraNe nairAbhya sata nathI. anyathA uttarakSaNa svarUpa kAryanA as tarIke pUrvekSaNano saMbaMdha hovAthI bekSaNavRttinA kAraNe sthiratAno prasavuM Avaze. A pramANe che. kahevAno Azaya e che ke "rAkhyADayo .." ItyAdi zlokamAM jaNAvyA mujaba "AtmA kSaNika che, tethI nairAgya che' -A bIjo pakSa svIkAravAmAM Ave to te pakSamAM paNa nairAbhya sata nathI. kAraNa ke kSaNa pachI kSaNika evA AtmAno nAza thavAthI ane bIjA evA anaMtarakSaNanI prasiddhi na hovAthI AtmAne AzrayIne karelA anuSThAnanA phaLanI anupatti thAya che. sarvathA vinAza thato hovAthI anaMtara kSaNanI sAthe tenI pUrvenA kSaNano koI ja saMbaMdha raheto nathI. banne kSaNo sarvathA bhinna ja che. anyathA, bhAvathI ja bhAvanI arthAt pUrvekSaNathI ja uttarakSaNanI utpatti thAya che ema mAnavAmAM VAIAAAAAAAM WALMAAAAAAK
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ave to pUrvekSaNa uttarakSaNanuM adhuM hovAthI pUrvekSaNa ja uttarakSaNamAM pariNata che arthAt pUrvekSaNa uttarakSaNasvarUpe(pariNAmabhAve) vidyamAna che ema mAnavuM joIe ane tethI pUrvekSaNa ja kazci(kAraNarUpe) abhAvarUpe thaIne uttarakSaNasvarUpe pariNAma pAmelo hovAthI pUrvekSaNasvarUpa padArthanI sthiti be kSaNa mATe hovAnA kAraNe dhrauvya(sthiratva) siddha thaze, je kSaNikavAdIne aniSTa che. sarvathA asahyI sarapa pariNAma thAya che-e pramANe kahI zakAya evuM nathI. kAraNa ke sarvathA asad evA kharaviSANa(gadheDAnA ziMgaDA)mAM uttarakSaNasvarUpa bhAvamAM pariNamavAnI zakti nathI. samAna kSaNataranI sAmagrImAM atyaMta yogyatAviziSTa je zakti che tenAthI ja pUrvekSaNa uttarakSaNamAM pariName che, je vastunI sthiratA vinA zakya nathI... ItyAdi upayogapUrvaka vicAravuM joIe. ra5-8. AtmAne sarvathA kSaNika mAnanAranA matamAM prakAratarathI doSa jaNAvAya che-vi ItyAdi graMthathI. eno Azaya e che ke kSaNika AtmAne svIkArIe to potAnI meLe nivRttinA svabhAvavALo te che, tethI te kSaNika che ke pachI bIjAne utpanna karavAnA svabhAvavALo hovAthI te kSaNika che; ke pachI baMnne svabhAvavALo hovAthI te kSaNika che-A traNa pakSa-vikalpa che. temAMthI prathama NAAA WA MINISTER
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane dvitIya pakSamAM je doSa che te jaNAvAya chesvnivRttisvbhaavtve, na kSaNasyAparodayaH / . anyajanmasvabhAvatve, svanivRttirasaGgatA // 25-9 // AtmasvarUpa kSaNano svanivRttisvabhAva hoya to potAnI jevA bIjA kSaNanI utpatti nahIM thAya. AtmasvarUpa kSaNano anya kSaNane utpanna karavAno svabhAva hoya to potAnI nivRtti asata che.'-A pramANe navamA zlokano akSarArtha che. eno bhAva spaSTa che ke potAnI nivRttinA svabhAvavALA AtmasvarUpa kSaNano svIkAra karavAmAM Ave to svasadaza bIjA kSaNanI utpatti nahi thAya; kAraNa ke AtmasvarUpa kSaNano, svasadaza kSaNAMtarane utpanna karavAno svabhAva nathI. tethI prathama pakSamAM doSa che. bIjA pakSamAM doSanuM ubhAvana, zlokanA uttarAddhathI karAya che. Azaya e che ke AtmasvarUpa kSaNano bIjA svasadaza kSaNane utpanna karavAno svabhAva svIkAravAmAM Ave to svasadaza kSaNataranI utpatti thAya to paNa potAnI nivRtti sata nahIM thAya. kAraNa ke potAnI nivRtti karavAno svabhAva nathI. svabhAva na hoya to vivakSita kArya na thAya.. e spaSTa che. 25-9o. trIjA pakSamAM dUSaNa jaNAvAya che VIAIAIAIAIAIAAA 92 MAMAIAIAIAIAIN WAWIAIAIAIAIAIAK MMMMMMIK
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ubhayaikasvabhAvatve, na viruddho'nvayo'pi hi / na ca tadvetu: sneha:, jintu rmAMcodvava: Ara-nA '"ubhayaM (svanivRtti ane svasadazAparakSaNajananobhaya) eka svabhAvavALo AtmasvarUpa kSaNa mAnavAmAM Ave to tAdazAtmAno pUrvApara kSaNanI sAthe saMbaMdha viruddha nathI. tema ja sneha, AtmadarzananA kAraNe nathI. paraMtu karmanA udayathI te thAya che.''-A pramANe dazamA zlokano artha che. tAtparya e che ke AtmasvarUpa kSaNane svanivRtti ane potAnA jevA bIjA kSaNane utpanna karavAnA ubhaya eka svabhAvavALo mAnIe to AtmAno pUrvAparakALanI sAtheno saMbaMdha paNa ghaTI zake che. 'je koI nivRtta thAya che te ja bIjA kSaNane utpanna karavAnA svabhAvavALuM che.' A pramANenA zabdArthanI anyathAnupapattithI ja tAdazAtmAno pUrvApara kSaNanI sAthenA anvaya-saMbaMdhanI siddhi thAya che. jo e rIte pUrvApara kSaNanI sAthe anvaya na mAnIe to je pote ja naSTa thAya che, te bIjAne utpanna kaI rIte kare ? bIjAne utpanna karavA mATe teno bIjA kSaNamAM saMbaMdha mAnyA vinA cAle evuM nathI. 'pUrva ane apara : A be kSaNanI sAthe eka ja AtmAno saMbaMdha kaI rIte thAya ?'-AvI zA bauddhe nA karavI joIe. kAraNa ke abhAvasvarUpa svanivRtti ane svasadaza aparakSaNasvarUpa bhAva-A baMnne paraspara virodhI evA bene utpanna karavAno eka svabhAva jo AtmAmAM 13AAAAAAAK VIN NG]\I]N]
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnI zakAya che, to tenI jema pUrvakALa ane aparakALa : baMnnenI sAthe eka saMbaMdha rAkhavAno svabhAva paNa AtmAmAM mAnI zakAya che. A rIte mAnavAthI ja vAstavika rIte pratyabhijJA tema ja kriyA ane phaLanuM sAmAnAdhikaraNya vagere sata thAya che. pUrve joyelA padArthanuM vartamAnamAM sanmukhavartI padArthamAM je abhedarUpe jJAna thAya che tene pratyabhijJA kahevAya che. 'te A devadatta che jene meM kAzImAM joyo hato...' ItyAdi svarUpavALA jJAnane pratyabhijJA kahevAya che. vastu jo eka kSaNamAM ja naSTa thavAnI hoya to pratyabhizAtmaka jJAna zakya nathI. e pratyabhijJA vastunI sthiratAthI ja zakya che. tema ja dharmakriyA karyA pachI tenuM adaSTAdi phaLa dharmakriyAne karanArAne ja prApta thatuM hoya che. eka kArya kare ane tenuM phaLa bIjAne maLe-evuM banatuM nathI. tethI kriyA ane phaLa eka adhikaraNamAM ja hoya che. kriyA ane phaLanI ekAdhikaraNamAM je sthiti che, tene tenuM sAmAnAdhikaraNya kahevAya che. kriyA karanAra eka kSaNamAM ja nAza pAme to tene phaLanI prApti ja nahIM thAya. tethI kriyA ane phaLanA aikAdhikaraNyane upapanna karavA mATe vastune sthira mAnavI joIe. ItyAdi syAdvAda kalpalatA vagere graMthomAM vistArathI graMthakArazrIe jaNAvyuM che. janmanirvatatRMI... (21-4) ItyAdi zlokathI je jaNAvela ke AtmadarzanathI tRSNA thAya che, tenuM nirAkaraNa SWIMWWWWWWU MASUK
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ A zlokanA uttarAddhathI karAya che. eno Azaya spaSTa che. ke sneha(tRSNA) AtmadarzananA kAraNe thato nathI. paraMtu mohanIyakarmanA udayathI thAya che. tethI sneha thavo e aparAdha Atmadarzanano nathI, paNa mohanIyakarmano che. (25-10nA yadyapi AtmadarzanamAtrathI neha thato nathI. kAraNa ke tema mAnavAmAM Ave to kSaNika AtmAnuM paNa svasaMvedanAtmaka pratyakSa to thAya che. tethI AtmadarzanamAtrane snehanuM kAraNa mAnIe to kSaNikAtmAne mAnanArane paNa snehanA uddabhavano prasavuM Ave che. paraMtu dhruva (sthira-nitya) AtmadarzanathI cokkasa ja sneha thAya che. kAraNa ke sthira hovAnA kAraNe bhaviSyakALamAM tene sukha maLI rahe ane duHkha Ave nahi.. ItyAdinI ciMtA avazya thAya che. paNa bIjA kSaNe ja jeno nAza thavAno che te kSaNika AtmAne AzrayIne tevI ciMtA thatI nathI. tethI mAtra Atmadarzana snehanuM kAraNa nathI. paraMtu dhruva evA AtmAnuM darzana snehanuM kAraNa che. A pramANe mAnanArA bauddhonI zaThThAnuM samAdhAna karAya che dhruvekSaNe'pi na prema, nivRttamanupaplavAt / grAhyAkAra iva jJAne'nyathA tatrA'pi tadbhavet // 25-11 // "dhuvAtmadarzanamAM paNa sneha thato nathI. kAraNa ke KKKKKKKKKKKKKKKK
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ upaplavanA abhAvanA kAraNe jJAnamAM grAhyAkAranI jema sneha virAma pAme che. anyathA kSaNika AtmavAdIne paNa te prasanuM Ave che."-A pramANe agiyAramA zlokano artha che. eno Azaya e che ke dhruva(sthira-nitya) evA AtmadarzanamAtrathI prema utpanna thavAnA utsAhavALo nathI. kAraNa ke jene bauddho visabhAga kahe che, tenA parikSaya svarUpa saklezakSaya thavAthI arthAt sakalezasvarUpa upaplavano abhAva thavAthI dhRvAtmadarzanamAM paNa sneha thato nathI. tamArA matamAM(bauddhamatamAM) vibhAgano kSaya thavAthI jJAnamAM bAhya ghaTa-paTAdi svarUpa grAhyAkAra jema nivRtta thAya che, kAraNa ke upaplava(visabhAga-kaleza)nA kAraNe jJAnamAM grAhyAkArano avabhAsa thAya che ane vibhAgaupaplavanA abhAvamAM grAhyAkAranI paNa nivRtti thAya che tema upaplavanA abhAvathI snehanI paNa nivRtti thAya che. bauddhoe A viSayamAM jaNAvyuM che ke-"zuddhajJAnanuM koI grAhya(ghaTAdi viSaya) nathI. te jJAnathI koInuM grahaNa thatuM nathI. tema ja A zuddha jJAna, bIjA koI jJAnanuM grAhya na hovAthI jJAnAMtaragrAhyatAthI zUnya che. topaNa pratyakSa svarUpa jJAnamaya prakAza vidyamAna hovAthI zUnyavAda (sarvathA zUnyavAda) nathI..." AthI samajI zakAze ke vibhAgano kSaya thavAthI jJAna hovA chatAM grAhyAkAra jema hoto nathI; tema dhRvAtmadarzana hovA chatAM upaplavanA abhAvanA kAraNe sneha thato nathI. anyathA upaplava na hoya toya SNAPANES/W// VIWIWi SSC
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhuvAtmadarzanathI prema thAya che-ema mAnavAmAM Ave to tyAM tamArA matamAM (bauddhAbhimatamAM) prasiddha evA AtmAmAM paNa premanI utpattino prasavuM Avaze. bauddho AtmAne dhruva mAnatA na hovAthI dhRvAtmadarzanathI premanI utpattino prasa temane nathI. paraMtu snehanI pratye dhRvAtmadarzanane kAraNa mAnavAnI apekSAe Atmadarzanane kAraNa mAnavAmAM lAghava che ane tethI premanI utpattinI pratye Atmadarzanane kAraNa mAnavAnuM ucita hovAthI bauddhone paNa AtmadarzanathI snehotpattino prasa anivArya che. yadyapi AtmadarzanamAtrathI premathI utpatti thatI nathI. tenI sAthe moha hovAthI te thAya che. AtmA kSaNika hovA chatAM temAM dhRvatvanI bhAvanA mohathI ja thAya che. tethI dhRvAtmadarzanamAM avazya snehanI utpatti thAya che. kSaNikAtmavAdIne to evo moha na hovAthI temane premotpattino prasa Avato nathI. paraMtu "mohathI AtmAnA dhuvatvanuM bhAvana karAya che'-A vAta bauddho potAnI vAsanAthI kare che, paNa e vAta ayukta che. AtmAnuM dhRvatva vAstavika che... ItyAdi vicAravAthI samajAze ke bauddhonI vAta dhyAnamAM levA jevI nathI. 25-11vA - pAtarAlonI mAnyatAnusAra kaleza hAninA upAya jaNAvAya che KAKAKKKKKKKKKKKKKK
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivekakhyAtirucchetrI, klezAnAmanupaplavA / satathA prApUMjJA, vArthavivibhumi: ra-rA, "upaptavathI rahita evI vivekakhyAti kalezono uccheda karanArI che. kAryavimukti ane cittavimukti(cAra ane traNa prakAranI)nA bhedathI te vivekakhyAti sAta prakAranI uttama avasthAvALI buddhi svarUpa che."-A pramANe bAramA zlokano akSarArtha che. eno Azaya e che ke pAtalayogasUtramAM jaNAvyA mujaba avidyAdisvarUpa kalezono ucchada, upaptavathI rahita evI vivekakhyAtithI thAya che. avidyAnI pratipakSa(viruddha) bhAvanAthI avidyAno pralaya thaye chate; huM jANuM chuM, huM karuM chuM... ItyAdi prakAranuM abhimAna(jJAtRtva-kartutvAbhimAna) nivRtta thAya che. AvI nivRttAbhimAnavALI buddhi rajoguNa ane tamoguNathI abhibhUta nathI hotI. tethI tAdaza bAhmaviSayothI parAkSukha evI aMtarmukha buddhimAM puruSanuM citUpa sadghAMta thAya che. A cicchAyAnI sakrAMtine vivekakhyAti kahevAya che. vacce vacce jyAre vyutthAna arthAt mithyAjJAnano prAdurbhAva thAya tyAre te vivekakhyAti, upaplavavALI kahevAya che. tenAthI bhinna, upaptavathI rahita evI vivekakhyAti avivAdi kalezono uccheda karanArI che. A pramANe pAtaMjala-yogasUtramAM (2-26mAM) jaNAvyuM che ke "viplavamithyAjJAnathI rahita evI vivekakhyAti, avivAdi kalezanI hAnino upAya che.' KAAKKKKKKKKKKKKKKK
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ A vivekakhyAti, sAta prakArathI prAMtabhUprajJA svarUpa bane che. sakala sAlaMbanasamAdhinI chellI avasthApanna buddhisvarUpa prAMtabhUprajJA che. enA kAryavimuktine laIne ane cittavimuktine laIne anukrame cAra ane traNa prakAra hovAthI te sAta prakAranI che. vivekakhyAtine prApta karelA yogIone A sAta prakAranI prajJA prApta thAya che. sakala kAryo jemAM samApta thAya che te prajJAne kAryavimukti prajJA kahevAya che. sAmAnyathI prajJAnA potAnA cAra prakAranAM kArya hovAthI kAryavimukti prajJA cAra prakAranI che. emAM ra je jJAtivye rizcati'... ItyAkAraka prajJA prathama prakAranI che. samagra saMsAramAM saghaLA ya heya padArthone meM jANI lIdhA che; have koI paNa heya mAre jANavAyogya rahyA nathI. AvI prajJA vivekakhyAtiprApta yogIne prApta thAya che. tyAra pachI mArA avidyAdi sarva lezo kSINa thayA che, have mArA mATe kSaya karavA yogya koI kleza nathI.'AvA prakAranI bIjI kAryavimukti prajJA prApta thAya che. jenuM svarUpa spaSTa che ke "kSA sajeza ra taLe vijhitti AvA prakAranI je buddhi che, tene bIjI kAryavimukti prajJA kahevAya che. "thita mA dAnanuM (jJAna) arthA meM kaivalyasvarUpa jJAna prApta karI lIdhuM cheAvA prakAranI trIjI kAryavimukti prajJA che ane prApta vivehayati' arthA meM vivekakhyAti prApta karI lIdhI che. AvA prakAranI je buddhi che, te cothI kAryavimukti KKKKKKKKKKKAKA-AKK
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ prajJA che. anyatra sAkSAbhi nirodhanamAdhinA hAnagu' ane "pAvita vivehayAtirUpa ropAya:'... ItyAdirUpe trIjI ane cothI kAryavimukti prajJA varNavI che. kAryaviSayaka nirmaLa jJAnasvarUpa e cAre ya prajJA che. ' caritArthA me buddhiH, guNA hatAdhikArA mohabIjAbhAvAt DutoSa prahA' arthAd mArI buddhi caritArtha thaI che, koI paNa kArya karavAnuM have rahetuM nathI. satva, raja ane tamo guNono adhikAra pUrNa thayo che. mohanuM bIja na hovAthI eno praroha kyAMthI thAya ? arthAt na ja thAya... AvA prakAranI prajJA pAMcamI che. " sabUta samAdhi:'arthAt mane samAdhi AtmasAt thaI che-AvA prakAranI chaThThI prajJA che. ane svarUpa pratikaDam' arthAt meM mAruM svarUpe prApta karI lIdhuM che; huM mArA svarUpamAM ja pratiSThita thayo chuM-AvA prakAranI sAtamI prajJA che. A chellI traNa prajJAo guNaviSayaka jJAnasvarUpa che, jene cittavimukti prajJA kahevAya che. A prajJAnuM varNana pAtaMjala yogasUtramAM tasya tathA prApUmi: prajJA" (2-raNA) A sUtrathI karAyuM che. jeno Azaya samajI zakAya che ke utpanna thaI che vivekakhyAti jene evA yogInI prajJA; viSayane AzrayIne sAta prakAranI utkRSTa avasthArUpa che... ItyAdi upara jaNAvyuM che. rapa-12A vivekakhyAtithI aMvidyAdi lezono uccheda kaI rIte BAHANAGARaa 20HIGAMAN SANSF
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya che te jaNAvAya che balAnazyatyavidyAsyA, uttareSAmiyaM punaH / prasuptatanuvicchinnodArANAM kSetramiSyate // 25-13 // "A vivekakhyAtinA baLe avidyA nAza pAme che. A avidyA, prasuma tanu vicchinna ane udAra evA asmitA vagere kalezonuM udbhavasthAna che.'-A pramANe teramA zlokano artha che. enuM tAtparya e che ke avidyA asmitA rAga dveSa ane abhiniveza-A pAMca kaleza che. emAM avidyA, amitAdi cAranuM utpattisthAna che. avidyAne laIne asmitAdinI utpatti thAya che. avidyAnA abhAvamAM asmitAdino paNa abhAva hoya che. avidyA mithyAjJAna svarUpa che. tenAthI asmitAdi kalezanI utpatti thAya che. e badhAnuM svarUpa have pachI jaNAvAze. (juo zlo.naM. 18 thI 20) avidyA jenuM mULa che evA asmitAdi cAra kalezonA prasuma tanu vicchinna ane udAra : A cAra bheda che. tenuM paNa svarUpa have pachInA zlothvI jaNAvAya che. A vAta, yogasUtra(2-4)mAM jaNAvI che. eno Azaya spaSTa che ke prasusa tanu vicchinna ane udAra evA asmitAdi lezonuM utpattisthAna avidyA che. ra5-13mA prasuma klezanuM svarUpa jaNAvAya che
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ svakArya nArabhaMte ye, cittabhUmau sthitA api / vinA prabodhakabalaM, te prasuptA: zizoriva // 25-14 // . "je lezo, cittasvarUpa bhUmimAM rahelA hovA chatAM tene jagADanArA baLa vinA potAnA kAryano AraMbha karatA nathI, te lezo bALakanI jema prasuma kahevAya che. A pramANe caudamA zlokano artha che. eno Azaya spaSTa che ke bALako sUtelAM hoya to jema teo koI kArya karatA nathI paNa temane koI jagADe to teo potAnuM kArya kare che, tema cittamAM kalezo rahelA hovA chatAM te lezo ubodhakanA baLa vinA potAnuM kArya karatA nathI, tethI te klezone prasuma kahevAya che. sAmAnya rIte tattvamAM lIna banelA yogIonA lezo prasuta hoya che. tattvamAM lIna hovAthI e yogInI cittapariNati viSayathI(rUpAdithI) vimukha hoya che. tethI cittamAM rahelA klezone koI ubodhaka baLa prApta thatuM nathI. viSayone prApta karIne cittamAM vidyamAna lezo kArya kare che... ItyAdi samajI zakAya che. aprazasta viSayonI pravRtti saklezanI bodhaka banatI hoya che. In25-14 tanuM kalezanuM svarUpa varNavAya chebhAvanApratipakSastha zithiItazaya: I : KKKKKKKKKKKKKKKKKK
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ tanavo'tibalApekSA, yogAbhyAsavato yathA // 25-15 // viruddha pariNAmanA abhyAsathI jenI kArya karavAnI zakti zithila karAI che evA, yogAbhyAsavALA yogInA jevA kalezone tanu kahevAya che, jene potAnuM kArya karavAmAM ghaNA baLanI apekSA hoya che.'-A pramANe paMdaramAM zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke jemane yogano abhyAsa che evA yogInA rAgAdinI jema je kalezo potAnuM kArya karavA mATe zithila zaktivALA che te kalezone tanuM kalezo kahevAya che. lezonI tanatA, svavirodhI(klezavirodhI samAdhi) pariNAmanA abhyAsathI kalezonI potAnI kArya karavAnI zakti zithila thavAthI thAya che. A kalezo, potAnA kArya karavAnA saMskArano avarodha thavAthI cittamAM, kArya karyA vinA rahetA hoya che. Ama to bALakanI jema susa lezo paNa potAnuM kArya kyAM vinA cittamAM rahetA hoya che. paraMtu tyAM suma lezone prabodhaka koI baLa prApta thatuM na hovAthI te kArya karatA nathI, temanA saMskAra viruddha hotA nathI. tana lezone to prabodhaka baLa prApta thayeluM hovAthI arthA te tanu kalezo prabuddha ja hovAthI e bannemAM pharaka che. A tanubhUta lezone potAnuM kArya karavA mATe ghaNA baLanI apekSA che. mAtra prabodhaka baLathI kAma saratuM nathI. zakti zithila thaI hovAthI potAnuM kArya karavA mATe adhika baLanI apekSA rahe-e samajI zakAya che. yoganA WIWIWIWAWAL MAAIAAAIAAL
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhyAsInA rAgAdi kalezo jema kAryarata nathI, tema A tanukalezo paNa potAnA kAryanI pratye zithila che. . | |25-1pa vicchinna lezonuM nirUpaNa karAya cheanyenoccairblvtaabhibhuutsviiyshktyH / tiSThanto hanta vicchinnA, rAgo dveSodaye yathA // 25-16 // "bIjA atyaMta baLavAna evA klezanA kAraNe je lezonI zakti abhibhUta thaI che evA, cittamAM rahelA lezone vicchinna kahevAya che. jema rAganA udayamAM dveSa vicchinna kahevAya che."-A pramANe soLamA zlokano akSarArtha che. jeno Azaya khUba ja spaSTa che. rAgAdithI anya pAdisvarUpa atyaMta baLavAna(utkaTa) kleza hoya to rAgAdi klezanI zakti abhibhUta thAya che. arthAH e vakhate rAgAdi potAnuM kArya karavA mATe samartha thatA nathI. kAraNa ke rAganA udaye dveSano udaya thato nathI ane dveSanA udaye rAgano udaya thato nathI. paraspara viruddha evA rAgadveSano udaya eka sAthe thato nathI. A rIte bIjA paNa salezanA viSayamAM thatuM hoya che. A kalezo prasuma nathI tema ja tanu paNa nathI. prabuddha ane prabaLa hovA chatAM svavirodhI kalezanI atyaMta prabaLatAne kAraNe potAnuM sAmarthya abhibhUta thAya che-A rIte traNeya kalezomAM je MAKAKAKKKKKKKKKKKK
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ bheda che-te samajI zakAya che. ra5-16 udArakalezanuM svarUpa varNavAya chesrvessaaN sannidhiM prAptA, udArAH sahakAriNAm / nivartayantaH svaM kArya, yathA vyutthAnavartinaH // 25-17 // zlokArtha spaSTa che ke sakala sahakArI kAraNonA sAnnidhyane pAmelA ane vyutthAnavarsI doSonI jema potAnA kAryane karanArA evA lezone udAra' kahevAya che."-A pramANe sattaramA zlokano zabdazaH artha che. kahevAnuM tAtparya e che ke vyutthAna nAmano doSa hoya tyAre jema doSo potAnI pravRtti karavAnI zarUAta karI de che, tema je kalezone potAnuM kArya karavA mATe sakala sahakArI kAraNono yoga prApta thavAthI te potAnuM kArya karI le che tevA lezone udAra kahevAya che. Ama paNa udAra' zabdathI ja phlezonI utkaTa avasthA jaNAya che. je svakArya pUrNapaNe kare che tene udAra-prazasya kahevAya che. kalezonI prasutAdi cAre ya avasthA heya koTinI che. pAMcamI dagdhAvasthA (kSayAvasthA) upAdeya che.... ItyAdi anyatra anusaMdheya che. rapa-1nA pAMca kalezonuM varNana karAya cheavidyaa cAsmitA caiva, rAgadveSau tathAparau / ' paJcamo'bhinivezazca, klezA ete prakIrtitAH // 25-18 // AEHKAKKKKKKKKKKKK
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'avidyA, asmitA, rAga, dveSa ane pAMcamo abhiniveza : A pAMca kleza jaNAvAyA che.'' A pramANe A aDhAramA zlokathI lezono vibhAga (nAmamAtrathI varNana) karAyo che. pAtaMjalayogasUtramAM (23mAM) e pramANe jaNAvyuM che. avidyA asmitA rAga dveSa ane abhiniveza-A pAMca kleza che, jenuM svarUpa AgaLa varNavAze. 25-18 *** - avidyAdi cAra klezonuM svarUpa varNavAya chevipryaasaatmikaavidyaasmitaa dRgdarzanaikatA / rAgastRSNA sukhopAye dveSo duHkhAGganindanam // 25-19 // ''viparyAsasvarUpa avidyA che. da-darzananI (puruSabuddhinI) ekatA svarUpa asmitA che. sukhanA upAyonI tRSNA svarUpa rAga che ane duHkhanAM kAraNonI niMdA karavA svarUpa dveSa che.''-A pramANe ogaNIsamA zlokano sAmAnya artha che. kahevAno Azaya e che ke avidyAsvarUpa kleza viparyAsAtmaka che. atamAM tadno je graha che tene viparyAsa kahevAya che. je, te nathI tene te jANavuM... ItyAdi svarUpa viparyAsa(mithyAjJAna bhrama), avidyAnuM svarUpa che. jema anitya evA ghaTAdimAM nityatvano je graha thAya che, azuci evI kAyAmAM zucipaNAno je graha thAya che, du:khasvarUpa viSayomAM(rUpAdimAM) sukharUpatAno NIN IN AIK 26 NGIN KIMIN ENGIN Juan
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ je graha thAya che ane anAtma(AtmAthI bhinna)bhUta zarIrAdimAM AtmatvanuM je abhimAna thAya che, te badho graha viparyA che, tema tAdaza koI paNa prakArano viparyAsa avidyAsvarUpa che. A vastune jaNAvatAM pAtaMjala yogasUtramAM (2-5mAM) jaNAvyuM che ke "anitya, azuci, duHkha ane anAtmamAM anukrame nitya zuci sukha ane Atma svarUpano je graha thAya che, te avidyA che. ghaTAdinI anityatA, zarIranI apavitratA, viSayonI duHkharUpatA ane zarIranI anAtmatA sarvAnubhavasiddha che. mohAdhIna AtmAo temAM(ghaTAdimAM) viparIta graha kare che, je avidyAnuM svarUpa che. - dar ane darzananI ekatA : e asmitAsvarUpa che. dam eTale draSTA-puruSa(dazakti) ane darzana eTale darzanazakti-rajoguNa ane tamoguNathI abhibhUta na thayela sAtvika pariNAma che jeno evI buddhi(savaguNanI pradhAnatAvALuM aMtaHkaraNatattva)nI ekatA svarUpa asmitA che. Azaya e che ke puruSatattva ane buddhitattva taddana ja bhinna hovA chatAM avidyAne kAraNe e baMnnemAM ekatA jevo huM kartA chuM, bhoktA chuM...' ItyAdi graha thAya che te asmitA che. vivekakhyAtinI prApti pachI teno nAza thAya che. asmitAnA kAraNe ja puruSa potAne kartA ane bhoktA mAne che. tethI anukrame puruSa ane buddhi bhokatA ane bhogya svarUpe avasthita che. e baMnnenI ekatA asmitA BAKKAKKAROKKKKKKKK
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. ItyAdi samajI levuM joIe. pAtaMjalayogasUtra(26)mAM jaNAvyuM che ke darzanazaktionI ektA jevo pariNAma asmitA che. sukhanA jANakArano sukhanA anusmaraNapUrvakano sukhanA sAdhanane vize je tRSNAsvarUpa lobhano pariNAma che, tene rAga kahevAya che; je sarvavidita che. enuM svarUpa varNavatAM pAtaMjalayogasUtra(2-7)mAM jaNAvyuM che ke sukhanA anubhava pachI aMtaHkaraNamAM rahelI abhilASA-svarUpa je pariNAma che; tene rAga kahevAya che. duHkhanA jANakArano duHkhanA smaraNapUrvakano duHkhanA sAdhanane vize je niMdAtmaka pariNAma che, tene dveSa kahevAya che. jenuM svarUpa varNavatAM pAtaMjalayogasUtramAM (2-8mAM) jaNAvyuM che ke duHkhabhoganI pachI aMtaHkaraNamAM rahelo je duHkhaviSayaka krodha che, tene dveSa kahevAya che. ItyAdi anyatra anusaMdheya che. ra5-19. have abhinivezadhezanuM svarUpa varNavAya chevidusso'pi tathArUDhaH, sadA svrsvRttikH| zarIrAdhaviyogasyAbhinivezo'bhilASataH // 25-20 // "zarIrAdinA aviyoganI abhilASAnA kAraNe vidvAnone paNa tevA prakArano anAdikALanA abhyAsavALo sadAne mATe abhiniveza hoya che. A pramANe vIsamA WIL WWW VWAWAIWANIA NIGGGGR
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokano artha che. eno Azaya e che ke pUrvajanmomAM anubhavelA maraNanA duHkhanA anubhavathI utpanna thayelA saMskAranA baLathI bhayasvarUpa abhiniveza utpanna thAya che. vidvAna jANe che ke zarIrAdi anitya che, avazya javAnuM che, rahevAnuM nathI. Ama chatAM mUrkhanI jema tene thAya che ke mane zarIrAdino viyoga na thAya.' AvA adhyavasAyanuM mukhya kAraNa pUrvanA tAdaza saMskAro che, jethI bhayasvarUpa e abhilASa janme che. AvA saMyogomAM anaMtajJAnIo ene samajAve che ke e abhilASa khoTo che. zarIrAdi AtmAthI bhinna che. AtmAne enI sAthe koI saMbaMdha nathI. enA viyogathI AtmAne koI nuksAna nathI... vagere samajAve toya zarIrAdinA aviyogano abhiniveza jato nathI. e sadAne mATe niraMtara svarasavAhI (svAbhAvika) che. IcchA na hovA chatAM anAdikAlIna kusaMskArothI e abhiniveza thayA ja kare che. e pramANe jaNAvatAM pAtaMjalayogasUtramAM(ra-lmAM) kahyuM che ke mUrmanI jema vidvAnane paNa svarasavAhI abhiniveza hoya che.' eno Azaya upara jaNAvyo che. ra5-2nA kalezonuM kArya jaNAvAya cheebhyH karmAzayo dRSTAdRSTajanmAnubhUtibhAk / tadvipAkazca jAtyAyu gAkhyaH sampravartate // 25-21 // WAWAWIANIA ZIMDIMMMMMMM WWWWWMWL TNN NE
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ "A klezathI rmAMzaya(zubhAzubha karma) thAya che, je A janma (daSTa janma) ke parajanmamAM (adaSTa janmamAM) anubhavAya che ane tenA vipAkasvarUpe janma, AyuSya (jIvana) ane bhoga pravarte che arthAt te svarUpa karmavipAka pravarte che.'-A pramANe ekavIsamA zlokano artha che. enuM tAtparya spaSTa che ke pUrve jaNAvelA avidyAdi klezothI mAMzaya utpanna thAya che, je A janma ke parajanmamAM anubhavano viSaya bane che tema ja janma AyuSya ane bhoga (viSayopabhoga)-Indriyajanya sukhAdinA bhoga svarUpa karmavipAka pravarte che. A pUrve soLamI batrIzImAM e badhuM varNavyuM che. enuM anusaMdhAna ahIM karavuM joIe. 1124-2911 *** lezanA kAraNe pravartatA krarmavipAkanI aniSTatA jaNAvAya che. (klezathI karmavipAka pravarte che tethI zuM thayuM ?-A zaMkAnuM samAdhAna karAya che.) pariNAmAcca tApAcca, saMskArAd dvividho'pyayam / muLavRttivirodhAntra, hA 3:lamaya: smRtaH // 2-22aa "baMnneya prakAranA(zubhAzubha) karmavipAka, pariNAmanA kAraNe, tApane laIne, saMskArane lIdhe tema ja guNavRttinA virodhe du:khamaya manAya che.'' A pramANe bAvIsamA zlokano sAmAnyArtha che. kahevAno Azaya e che ke Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ avidyAdi kalezanA kAraNe je karmavipAka zubha ke azubha rUpe pravarte che; te, pariNAmAdinA kAraNe yogIjano mATe duHkhamaya che: pAtaMjalayogasUtra(2-14)mAM jaNAvyuM che ke paritApa : puNApuhetutvAn arthAt te jAti AyuSya ane bhoga; puNya ane apuNyanA kAraNe hovAthI AlhAda ane paritApanA phaLavALA che. e mujaba sUtranA d padathI jAti AyuSya ane bhoganuM grahaNa hovAthI tenA AlhAda ane paritApa svarUpa phaLane AzrayIne be bheda che. e baMnneya prakAranA karbhAzayo, upara jaNAvyA mujaba pariNAmAdine lIdhe duHkhamaya che. viSayonA bhogathI tenI Asakti vadhatI hoya che, jethI te mujaba viSayonI prApti na thAya to tene lIdhe je duHkha thAya che tene dUra karavAnuM zakya banatuM nathI. jo viSayanI prApti thaI jAya to tenA jevA bIjA caDhiyAtA viSayo prApta karavAnI IcchAdithI bIjA du:khanI prApti thAya che. A rIte du:khanA aparihAra svarUpa pariNAmanA kAraNe ane duHkhAMtarane utpanna karavA svarUpa pariNAmanA kAraNe karmavipAka(zubhakarmavipAka paNa) du:khamaya che. - sukhanAM sAdhanonA upabhogathI sukhanA anubhava vakhate paNa kAyama mATe tenA virodhI tatva pratye dveSa hovAthI tAdaza karmavipAka dveSasvarUpa tApathI du:khamaya che. sukhAnubhavakALamAM paNa temAM vighnarUpa thanArAdine vize dveSa
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ to hoya che ja. ekalo rAga hoya ane dveSa na hoya evuM banatuM nathI. sukhAnubhavakALamAM paNa tenA viSayono nAza thavAnA bhayathI duHkha to paDeluM ja che. taduparAMta tevA prakAranA sukhAnubhavamAM huM pApI chuM, mane dhikkAra che...' ItyAdi svarUpa anutApa paNa hoya che. AthI samajI zakAya che ke tApanA(SanA) kAraNe karmavipAka duHkhamaya che. saMskArathI paNa tAdaza karmavipAka duHkhamaya che. kAraNa ke anukULa ke pratikULa viSayonA sannidhAnamAM anukrame sukhanuM saMvedana ane duHkhanuM saMvedana thaze, tethI pAchA sukhAdiviSayaka saMskAra ane sukhAdiviSayaka anubhavanI paraMparA cAlyA ja karaze, jethI saMskArano uccheda ja nahIM thAya ane tethI bhavabhramaNano aMta ja nahIM thAya. A rIte saMskAranA kAraNe paNa karmavipAka duHkhamaya che. guNavRttivirodhanA kAraNe paNa karmavipAka duHkhamaya che. satva rajas ane tamasa guNonI vRttio anukrame sukha, duHkha ane moha svarUpa che. te te guNonA prAdhAnyanA kAraNe tenAthI anyaguNo abhibhUta(apradhAna-gauNa) bane che. tethI sukhAdi svarUpa kArya, koI eka guNane laIne thatuM na hovAthI triguNAtmaka che. paraspara abhibhAvyaabhibhAvaka(apradhAna-pradhAna)svarUpe badhI vRttio thatI hovAthI virodhavALI che. tethI badhAmAM duHkhano anuvedha to che ja. A rIte guNavRttivirodhane laIne paNa karmavipAka, duHkhamaya arthAt duHaikasvabhAvavALo che. pAtaMjala S VIAAAAAAAA MMMMIMIMIN NAMAIAAAAIAK
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasUtra(2-15)mAM e vAtane jaNAvatAM kahyuM che ke pariNAma, tApa, saMskAra ane guNavRttivirodhane laIne vivekI(mumukSu) mATe badhuM ja duHkharUpa che. ra5-22 pAtaMjaladarzananA mate kleza hAninA upAyanA nirUpaNanuM samApana karAya che itthaM dRgdRzyayogAtmA''vidyako bhavaviplavaH / nAzAnazyatyavidyAyA, iti pAtaJjalA jaguH // 25-23 // A pramANe puruSa ane buddhinA yoga svarUpa bhavapraparA, avidyAnA kAraNe che. avidyAnA nAzathI teno nAza thAya che-ema pAtagnaloe kahyuM che. A pramANe trevIsamA zlokano artha che. eno Azaya spaSTa che ke A pramANe samagra saMsAra duHkhasvarUpa che, jenuM kAraNa vivekaakhyAtipUrvakano puruSa ane buddhitattvano saMyoga che. e saMsArapraparA avidyAthI nirmita che, jeno nAza; avidyAnA nAzathI thAya che. avidyAno nAza thaye chate avidyAnA kAryabhUta dazyasaMyogano nAza thAya che ane tethI tAdaza saMyoganA kArya svarUpa bhavaprapazano nAza upapanna bane cheema pAtaMjalo kahe che. puruSa ane buddhitattvamAM sarvathA bheda hovA chatAM temAM abhedano je graha che tene vivekAkhyAti (viveka-akhyAti) kahevAya che... ItyAdi vicAravuM joIe. (2pa-23AA VAAWAWIAI VIWIWIAKININIAIAK MMMIMMIR HIMMMMMMIMIK
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAtalonI mAnyatAmAM doSa jaNAvAya chenita mAdhdhapunarthatyAta, purA: vanyasthi : klezAbhAvena saMyogAjanmocchedo hi gIyate // 25-24 // "A patalie jaNAvela siddhAMta yukta nathI. kAraNa ke puruSanI kevalyAvasthA sadA mATe hovAthI te puruSArthano viSaya nathI. kalezano abhAva hovAthI saMyogano ajanma ja uccheda kahevAya che."-A pramANe covIsamA zlokano sAmAnyArtha che. kahevAnuM tAtparya e che ke pAtalonA mate anAdikALathI puruSa potAnA zuddha svarUpakevalyamAM saMsthita che. tethI te svabhAvasiddha avasthA prayatnathI sAdhya nathI. kAraNa ke puruSamAM kalezano abhAva nisargathI ja hovAthI avidyAthI utpanna thanAro je buddhino saMyoga che te svayaM ja nivRtta hoya che, tenI anutpatti svarUpa ja teno uccheda kahevAya che. e saMyoganI anutpatti svarUpa ja puruSanuM kevalya varNavAya che. tethI mUrta ghaTAdi dravyonI jema saMyogano parityAga puruSamAM ucita nathI. kAraNa ke puruSano buddhinI sAthe saMyoga, avidyAnA kAraNe thAya che ane vivekakhyAtinA kAraNe teno parityAga thAya che.'-Ama mAnavAthI puruSanA phUTasthatvanI hAni thavAno prasapha Avaze. A pramANe pAtalonI mAnyatA che. nAza na pAme ane utpanna na thAya evI sthirekasvabhAvavad vastune phUTastha kahevAya che, jemAM talanA photarAnA trIjA bhAga jeTaluM paNa parivartana manAtuM nathI. * SKAKEK-KAKAK
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ A vAtane jaNAvatAM pAtaGalayogasUtra(2-25)mAM kahyuM che ke 'pUrve varNavelI avidyAnA abhAvathI puruSa ane buddhinA saMyogano abhAva hoya che, tene hAna kahevAya che. te hAna ja jJAnasvarUpa puruSano jaivalyasvarUpa mokSa che.' vagere anyatra anusaMdheya che. 25-24 upara jaNAvelI vAtane spaSTa karAya che. Azaya e che ke pAtajhalonA mate puruSArtha sadgata thato nathI... vagere je jaNAvyuM che, tenuM kAraNa jaNAvAya che tAttviko nAtmano yogo, hyekAntApariNAminaH / kalpanAmAtramevaM ca klezAstaddhAnamapyaho // 25-25 // "paramArthathI, ekAMte apariNAmI evA AtmAno buddhinI sAthe yoga(saMbaMdha) ghaTato nathI ane tethI klezo ane tenI hAni mAtra kalpanA che.'-A pramANe paccIsamA zlokano artha che. kahevAno Azaya spaSTa che ke AtmAne sarvathA apariNAmI mAnavAnA kAraNe tAttvika rIte AtmAnI sAthe buddhino saMbaMdha sadgata thato nathI. kAraNa ke AtmA pariNamanazIla nathI. tethI tAdaza saMbaMdhanA kAraNa tarIke avidyAdi klezanI kalpanA ane tenI vivekakhyAtithI hAninI kalpanA paNa kalpanAmAtra che, vAstavika nathI.-e AzcaryanI vAta che. yadyapi buddhinA aupacArika saMbaMdhAdi AtmAmAM nAnuM 75 nagIna NUNI MMM!! H
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ (puruSamAM) thaI zake che paraMtu A rIte aupacArika bhavapraparA to, prakRtimAM e mAnyA vinA paNa avidyAmAtranA kAraNe bauddha ane vedAMtInA mata mujaba varNavI zakAya che. prakRti jaDa hovAthI ane puruSa apariNAmI hovAthI prakRtimAM bhavapraparAno saMbhava nathI. tethI tenA prapaMcano upacAra, puruSamAM saMbhavita nathI. anyatra prasiddhano anyatra upacAra karAya che. aprasiddhano upacAra karAto nathI. A rIte vAstavika rIte pAtala-matamAM bhavaprapa ja asiddha che. tethI saMsAra, tenAM kAraNa tema ja saMsArano uccheda ane tenAM kAraNa : badhuM ja pAtalonA matamAM kAlpanika bane che... ItyAdi vyavasthita rIte samajI levuM joIe. ra5-2pA kAlpanika ja hovAthI pAtalamatane ane bIjA matane paNa A rIte dUSita jaNAvAya chenRpsyevaabhidhaanaad yaH, sAtabandhaH prakIrtitaH / dizAvijJAnAzvetoDI nirarthaka ra-radA: "rAjAnI jema kahevAthI zatAvedanIyarmano baMdha ane sarpanI AzaTTAthI thayelA viSajJAnathI azAtAno baMdha kahevAya che, e nirarthaka che.'-A pramANe chavvIsamA zlokano akSarArtha che. eno Azaya e che ke koIne "A rAjA che'-A pramANe kahevAthI tene jema sukhanA saMbaMdha
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ svarUpa zAtAvedanIyano baMdha thAya che tema sarvathA(ekAMte) nitya AtmAne paNa sukha thAya che. tema ja sarpa karaDyo na hovA chatAM sAmAnya bIjA koI jaMtuvizeSanA karaDavAnA praae sarpa karaDavAnI AzAthI viSanI bAdhAnA jJAnane laIne du:khanA saMbaMdha svarUpa azAtAvedanIyano baMdha thAya che-A pramANe pAtagralo dvArA ane sAkhyo dvArA je kahevAya che, e nirarthaka che. kAraNa ke kalpanAmAtrathI arthanI siddhi thatI ja nathI. yadyapi upara jaNAvelA udAharaNathI koI arthanI siddhi karavAnI nathI. 'cetana evI huM karuM chuM...' ItyAdi svarUpa, prakRtimAM je abhimAna che te jaNAvavAmAtrano ja e udAharaNano Azaya che. e abhimAnanI nivRtti karavA mATe ja saphaLa zAstronA arthano upayoga che. tattvArthanI siddhi(nizcaya) mATe upacArano Azraya karavAmAM koI doSa nathI. kAraNa ke aupacArika dRSTAMtano Azraya laIne pAramArthika vastunI siddhi thavAmAM koI doSa nathI. paraMtu A pramANe mAnavAnuM ucita nathI. kAraNa ke tattvasvarUpa artha to citsvarUpa AtmA che, e jema saMsAramAM viSayano pariccheda kare che, tema muktAvasthAmAM paNa tene viSayano pariccheda karanAra tarIke mAnavAno prasas Avaze. kAraNa ke jJAnatvanI jema saviSayakatva(viSayane grahaNa karavuM te) paNa jJAnano svabhAva che. maktAvasthAmAM aMta:karaNa na hovAthI jJAna VIMIMI MEMN 37 GNING]\\\\ AMIMMIMIMIMMIMIN
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ hovA chatAM viSayano pariccheda thato nathI. A pramANe kahI zakAya che; paraMtu nirAvaraNa jJAnamAM aMtaHkaraNa hetu na hovAthI; muktAvasthAmAM viSayapariccheda, aMta:karaNa na hovAthI thato nathI-e pramANe kahI zakAya evuM nathI. dikSA(jovAnI IcchA) na hovAthI muktAvasthAmAM viSayapariccheda thato nathI." e pramANe paNa kahI zakAya evuM nathI. kAraNa ke didakSAnA abhAvamAM paNa nirAvaraNazAnathI viSayanuM darzana thayA vinA nahIM rahe. baddhAvasthAmAM prakRtijanya jJAna, saviSayakatvasvabhAvavALuM hoya che ane muktAvasthAmAM jJAna, prakRtijanya na hovAthI nirviSayakatvasvabhAvavALuM hoya che-A pramANe jJAnanA svabhAvabheda mAnavAnuM yukta nathI. kAraNa ke A rIte mika be svabhAvanI kalpanAthI AtmAnA phUTasthatvanI hAni thAya che. tethI jJAnano aviSayakatva(nirviSayakatva) eka svabhAva ja mAnavo joIe'-A kahevuM yukta nathI. kAraNa ke AtmAnA caitanyamAM aviSayakatvasvabhAvanI jema saviSayakatvasvabhAvanI kalpanA karavAmAM paNa koI bAdhaka nathI... ItyAdi vicAravuM. yadyapi AtmAnA kauTazyanI(apariNAmitAnI) hAni thAya che. tethI te bAdhaka hovAthI AtmacaitanyamAM nirviSayakatva eka svabhAva ja manAya che. paraMtu tAdaza nirviSayakatvasvabhAva mAnI zakAya ema nathI, te niM 4. ItyAdi graMthathI jaNAvAya che. KKKKKKKKKKKAKAKKKK
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAno Azaya e che ke viveka-abhyAtisvarUpa prakRti(buddhi)-puruSano saMyoga che.(saMsAra che.) te saMyogano abhAva (viveka-akhyAtino abhAva) mokSa che, je vivekakhyAtisvarUpa che. puruSamAM je prakRtino bheda che, te viveka che. tenuM jJAna(khyAti) vivekakhyAti che. A rIte vivekakhyAtimAM(mokSAvasthAmAM) bhedanA pratiyogI(jeno bheda che te)svarUpe prakRti vagere tattvonuM jJAna che. tethI potAnA(pAtaMjalAdinA) siddhAMtathI ja viSayane grahaNa karanAra caitanyanI siddhi hovAthI mokSAvasthAmAM paNa nirviSayaka caitanyamAtra tattvArthanI siddhi thatI nathI. AthI ja e pramANe jaNAvatAM pU.A.bha.zrI. haribhadra sU. mahArAjAe yogabiMdumAM (457) pharamAvyuM che ke-'AtmadarzanathI ja mukti thAya che : A pramANe je zAstra-siddhAMtathI siddha thAya che, te kAraNe mokSadazAmAM te zAstranItithI ja viSayane grahaNa (prakRtyAdine grahaNa) karanAra jJAnano sadbhAva siddha thAya che.' yadyapi vivekakhyAti paNa sAkkhyAdinA mate aMta:karaNano dharma hovAthI e aMtaHkaraNa prakRtimAM vilIna thaye chate muktAvasthAmAM vivekakhyAtisvarUpa dharmanI sthiti rahetI nathI. dharmI na hoya to dharma paNa na hoya-e samajI zakAya che. "A rIte vivekakhyAtino abhAva mAnavAmAM Ave to; saMyogAbhAvano abhAva thavAthI jema saMyoga thAya che tema vivekAkhyAti-prakRti puruSano saMyoga-thaze''- INS Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi IMMM
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pramANe kahevuM barAbara nathI. kAraNa ke naiyAyikonA matamAM jema ghaTAdinI utpatti thavAthI ghaTAdino prAgabhAva (utpatti pUrveno abhAva) nAza pAme che ane jyAre e ghaTano nAza thAya che, tyAre ghaTAdinA prAgabhAvanuM unmajajana (pAchI utpatti) thatuM nathI. tema aMtaHkaraNanA vilaya pachI vivekAkhyAtinuM unmajajana thatuM nathI. AthI samajI zakAze ke prakRtinA ja saMyoganI tattvataH hAni thAya che. AtmAmAM to upacArathI ja te jaNAvAya che. tethI "mokSamAM vivekakhyAti hovAthI AtmacaitanyamAM saviSayatva siddha ja che'-Avo je upAlaMbha pU. AcAryabhagavaMtazrIe sAphakhyAdine Apyo che te ucita nathI. paraMtu upacAra paNa tyAM karAya che ke jyAM jemAM jemAMno upacAra karavAno hoya che, tyAM te baMnneno tAtvika saMbaMdha hoya. anyathA evo tAtvika saMbaMdha na hoya to ya upacAra karavAmAM Ave to game teno game temAM upacAra karI zakAze. prakRtinI vivekakhyAtino upacAra puruSamAM karAya che, paraMtu prakRtinI sAthe koI ja tAtvika saMbaMdha nathI ane tethI vivekakhyAti(saMyogoccheda) vagerenI sAthe paNa koI tAtvika saMbaMdha nathI. upacAra vyApya che ane vivekakhyAtino saMbaMdha (tAtvika saMbaMdho vyApaka che. vyApakano abhAva hoya tyAM vyApyanuM astitva (vanyabhAvanA adhikaraNamAM dhUma na hoya) na hoya. AthI spaSTa che ke upacArane karavA mATe tenA vyApakasvarUpe saMbaMdhane
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa tAtvikasvarUpe mAnavo paDaze. ane tethI "AtmAmAM(puruSamAM) mAtra caitanya che-'A mAnyatAno tyAga karavAno prasavuM Avaze. kAraNa ke AtmAmAM prakRtigata vivekakhyAtino saMbaMdha paNa che. "A rIte prakRtigata vivekakhyAtino(prakRti-puruSanA saMyogAbhAvano) puruSamAM upacAra karavA mATe tAtvika saMbaMdha mAnI laIe to puruSanA kUTasthatyAdi siddhAMtanI hAni thAya che. tethI tAdaza saMbaMdha nathI manAto'-A pramANe nahIM kahevuM joIe, kAraNa ke muktAvasthAmAM sarvajJatvasvabhAvano parityAga thAya che... ItyAdi kathana potAnA tevA prakAranA saMskArano vilAsa che. vastusthiti joIne e thane karyuM nathI... A pramANe yogabiMdukAra zrImad haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAno Azaya hovAthI teozrIe Apelo upAlaMbha ucita ja che... ItyAdi yogabiMdu vagerethI jANI levuM joIe. - 25-26 A rIte pAtagnalAdine abhimata kalezahAninA upAyanuM nirAkaraNa karIne have taiyAyikAdi tArkikAbhimata tenuM (kleza hAninA upAyanuM) nirAkaraNa karavA mATe temanA matanuM nirUpaNa karAya che puruSArthAya duHkhe'pi, pravRtterjJAnadIpataH / - hAnaM ramatulazya, vazati tu tA . ra6-raNA KKKKKKKKKKKKKKKKKK
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnadIpathI puruSArtha mATe duHkhamAM paNa pravRtti thatI hovAthI caramaduHkhasvarUpa klezanI hAni thAya che : ema tArkiko kahe che."-A pramANe sattAvIsamA zlokano artha che. eno Azaya e che ke pramANa prameya saMpAya prayojana... vagere padArthonA tattvajJAna svarUpa dIpakathI ajJAnasvarUpa aMdhakArano nAza thavAthI, pote utpanna karelA caramaduHkhasvarUpa kalezanI hAni thAya che-ema tArkiko kahe che. "duHkha to koNa utpanna kare ?' AvI zaTTA karavI nA joIe. kAraNa ke rAjAnI nokarI vagere duHkho, artha ane kAmAdi puruSArtha mATe UbhA karAtAM dekhAya ja che. atItakALanAM duHkho to pote ja naSTa thayelAM che. anAgatadu:khono tyAga zakya nathI. vartamAnaduHkhano nAza to tenA virodhI guNanA prAdurbhAvathI ja thaI jAya che. AthI caramaduHkhane jAte utpanna karIne tenA nAza mATe ja kharekhara puruSArtha karavo joIe... A pramANe taiyAyikAdi tArkikonA kathananuM tAtparya che. 25-2aa tArDikonA matamAM dUSaNa jaNAvAya chebruute haMta vinA kazcidado'pi na madoddhatam / sukhaM vinA na duHkhArtha, kRtakRtyasya hi zramaH // 25-28 // "mada(ahaMkAra)thI uddhata(vyAsa) thayelA mANasa vinA bIjo koI paNa A pUrve jaNAveluM) vacana bole VAIAIAIAIAIAIAI jojojadyIkojha ANAIAIAIAI A ;; ;;
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahIM. kAraNa ke sukha vinA duHkha mATe koI kRtArtha mANasa parizrama karato nathI."-A pramANe aThThAvIsamA zlokano sAmAnyartha che. tenuM tAtparya spaSTa che ke duHkhane utpanna karIne tenA nAza mATe puruSArtha karavAnuM je vacana che, te madonmattane choDIne bIjo koI ja bole nahIM. kAraNa ke je thoDuMghaNuM paNa duHkha utpanna karAya che, te sukha mATe utpanna karAya che. rAjAnI sevA vageremAM paNa je duHkha bhogavAya che te arthasAdhya sukha mATe che ane aniSTa kaDavA vagere auSadhapAnAdimAM paNa je duHkho bhogavAya che te paNa ArogyasAdhya AgAmI kALanA sukha mATe che. jo sukhanA arthe duHkhanI pravRtti na hoya to vivekIjana duHkhathI mukta banavA maraNAdimAM paNa pravRtti kare. 'amAre tyAM (naiyAyikAdinA matamAM) paNa mokSanA sukha mATe mumukSu caramaduHkhane utpanna karaze'-A pramANe kahI zakAya evuM nathI. kAraNa ke tamAre tyAM(naiyAyikAdinA matamAM) mokSamAM sukha manAtuM nathI. tethI saghaLo prayAsa vyartha che. 25-28 - duHkhAtyantAbhAvasvarUpa ja mokSamAM sukha che, tene prApta karavA mATe tattvajJAnathI caramaduHkhane utpanna karI zakAya che.'-A vAtanuM nirAkaraNa vilaM ... ItyAdi graMthathI karAya che. arthAt tattvajJAnathI caramaduHkha janma nahIM banI zake. kAraNa ke tattvajJAnaniSThajanakatAnirUpitaKEKAKKKKKY3MKAKKKKKK
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ janmatAvacchedaka caramaduHkhatvane mAnI zakAze nahi... ityAdi jaNAvAya che caramatvaM ca duHkhatvavyApyA jAti rna jAtitaH / tarI prayojyAta:, mAMyaMtrAyathaMvat Ara-zA "caramatva du:khatvanI vyApya jAti nathI. kAraNa ke tArIraprayojya evI jAtine lIdhe sAMS Ave che. caramatvane bIjA koI svarUpe mAnavAnuM arthahIna che.'-A pramANe ogaNatrIsamA zlokano artha che. kahevAnuM tAtparya e che ke naiyAyikAdinI mAnyatAnusAra tattvajJAnathI janya caradu:kha che. janakatA tattvajJAnamAM che ane janyatA caramadu:khamAM che. anukrame tenA avacchedaka tattvajJAnatva ane caramadu:khatva(caramatva) che. janakatAdinA gauNa samaniyata dharmane janatAdinA avacchedaka kahevAya che, je laghubhUta anatiprasakta dharma svarUpa hoya che. e dharmo bahulatayA jAtisvarUpa hoya che. ahIM tattvajJAnaniSThajanakatAnirUpitajanyatA caramadu:khamAM che ane janyatAvacchedaka tarIke caramaduHkhatvane arthAt caramatvane varNavAya che. paraMtu caramatvane, te duHkhatva-vyApya (du:khatvanA adhikaraNanI apekSAe alpa adhikaraNamAM rahenAra)jAti na hovAthI, janyatAvacchedaka mAnI zakAze nahi. kAraNa ke tArIra-prayojya jAtine AzrayIne sAMrya nAmano doSa Ave che. parasparanA abhAvanuM sAmAnAdhikaraNya (tAdaza abhAvavamAM vRtti) hoya ane \\\\) NAIAIAIAIAIAIATA VIMMIN 44 \\\ >>>MMMMMK
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ parasparanuM sAmAnAdhikaraNya (arthAt ekAdhikaraNamAM ubhayavRtti) hoya tyAre sarca Ave che. bhUtatvAbhAvanA adhikaraNa manamAM mUrtatva vRtti che ane mUrtitvAbhAvanA adhikaraNa AkAzamAM bhUtatva vRtti che ane ekAdhikaraNa pRthvI vageremAM bhUtatva ane mUrtatva : baMnne vRtti che.(rahe che.) sAmAnyathI ekabIjAne choDIne rahetA hoya ane baMnne sAthe rahetA hoya tyAM sArtha manAya che. sAMrthasthaLe baMnne jAti manAtI nathI. bemAMthI koI eka pramANasiddha jAti manAya che... ItyAdi adhyApaka pAse barAbara samajI levuM. prakRti sthaLe maitranA carama sukhamAM du:khatvane choDIne camatva vRtti che ane caitranA acarama duHkhamAM camatvane choDIne duHkhatva vRtti che. tema ja caitranA caramaduHkhamAM camatva ane duHkhatva : baMnne vRtti che. tethI camatva jAti nathI. yadyapi caitrAdi te te vyaktinA zarIramAM rahenArA carama sukha-du:khAdimAM rahenArI camatva jAtio judI judI hovAthI upara jaNAvyA mujaba sAMye AvatuM nathI. paraMtu evI caramatva aneka jAtio mAnavAthI sukhatyAdi jAtine lIdhe sAMkartha spaSTa che. kAraNa ke caitra saMbaMdhI acarama sukhamAM ane duHkhamAM anukrame camatva ane sukhatva nathI ane caitranA caramasukhamAM camatva tema ja sukhatva : baMnne che. tethI camatvane jAti mAnavAnuM zakya nathI. - yadyapi camatva, jAtisvarUpa na hoya to ya 'svasamAnAdhikaraNaduHkhaprAgabhAvAsamAnakAlInatva svarUpa bIjuM KKKKKKKKKKKKKKKK
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ camatva mAnI zakAya che. potAnA(carama du:khanA) adhikaraNamAM rahenAra duHkha prAgabhAvanA kALamAM je dukha hotuM nathI, te duHkhamAM camatva che. je du:khanI utpatti thayA pachI bhaviSyamAM duHkhanI utpatti thavAnI nathI te duHkha, samAnAdhikaraNa(svAsamAnAdhikaraNa)duHkhaprAgabhAvAMsamAnakAlIna che ane emAM samAnAdhikaraNaduHkhaprAgabhAvAsamAnakAlInatya svarUpa camatva rahe che, je tattvajJAnaniSTha janatAnirUpitajanyatA(caramaduHkhaniSThajanyatA)nuM avacchedaka che-ema mAnI zakAya che. paraMtu e kahevAnuM ucita nathI. kAraNa ke AvA camatvane tAdaza janyatAvacchedaka mAnavAnI jarUra nathI. je duHkha utpanna thayA pachI duHkhaprAgabhAvanA abhAve bIjuM duHkha utpanna thatuM nathI te duHkha ApoApa ja carama(chelluM) thaI jAya che. arthAt e mATe tattvajJAnane caramaduHkhanA janaka mAnI tenAthI caramaduHkhane janya mAnavAnI jarUra nathI. caramaduHkha to tenI meLe kAraNasAmagrIthI ja thaI zake che. yadyapi potAnI kAraNasAmagrIthI caramadu:khanI utpattinI avyavahita pUrve tattvajJAna vRtti hovAthI tattvajJAnajanyatva paNa caramaduHkhamAM mAnavuM joIe, paraMtu e rIte to kArya-ghaTAdimAM jeTalA dharmo che te badhAne ja kAryatAvacchedaka mAnavAno prasaDa Avaze. koI ghaTa caitrathI jovAyela (caitrAvalokti) hoya tema ja te maitrathI banAvela hoya (maitranirmita hoya) evA ghaTamAM caitrAvaloktitva ane NILAINAHANAKYM AKAMI
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ maitranirmitatva.. ItyAdi dharmo hovAthI tataghaTAdi-niSThajanyatA(daMDAdi-niSTha-janakatA-nirUpita tAdazajanyatA)nA avacchedaka tarIke badhAne mAnavA paDaze. ane tethI A ghaDAmAM ja ATalA dhama rahyA bIjAmAM kema nahIM ? A ghaDAmAM ATalA ja dhama rahyA bIjA kema nahIM ?.. ItyAdi praznonA samAdhAnamAM tathA prakAranI niyati(svabhAva, bhavitavyatA)no ullekha karavo paDaze. jethI kathaMcit teno svIkAra karavAthI syAdavAdano Azraya karavAnI ane ekAMte teno svIkAra karavAthI svabhAvavAdano Azraya karavAnI Apatti Avaze.... ItyAdi anyatrathI samajI levuM joIe. 25-29 A rIte anyamatamAM dUSaNo batAvavA dvArA nizcita thayelA svamatane darzAvavA jaNAvAya che sukhamuddizya tad duHkhanivRttyA nAntarIyakam / prakSayaH karmaNAmukto, yukto jJAnakriyAdhvanA // 25-30 // : "tethI (anyamatomAM doSo hovAthI), duHkhanivRttinI sAthe saMbaddha evA sukhane uddezIne, jJAna ane kriyA mArge karmono kSaya karavo-e pramANe yukta kahyuM che.'-A pramANe vIsamA zlokano akSarArtha che. eno Azaya khUba ja spaSTa che. anyamatomAM je lezonuM svarUpa varNavyuM che enA dhvasa pachI koI paNa vAstavika sukhano saMbaMdha jaNAvyo nathI. K KKKKKKKKKKKKKK
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthAt tyAM kalezonI nivRttithI duHkhanI nivRtti varNavI che paraMtu te sukhathI vyAsa nathI. jyAre jaina darzanamAM duHkhanI sarvathA nivRttithI anaMta sukhanI prApti mokSamAM thAya che, je vAstavika rIte puruSArthano viSaya bane che. duHkhanivRttithI saMbaddha(vyAsa) evA sukhanA uddezathI jJAnAvaraNIyAdi karmono kSaya karavo joIe. e kSaya jJAna ane kriyA svarUpa mArge thAya che-A pramANe je kahyuM che te yukta che arthA nirdoSa che. ra5-3nA jainadarzanamAM A rIte karmasvarUpa kalezo che, jeno prakSaya jJAnakriyAmArgathI thAya che. e upara jaNAvyA mujaba spaSTa che. paraMtu karma bhogavyA vinA kSINa thatuM na hovAthI teno kSaya bhogathI thAya che-AvI AzaDDAnA nivAraNa mATe jaNAvAya che klezAH pApAni karmANi, bahubhedAni no mate / yogAdeva kSayasteSAM, na bhogAdanavasthiteH // 25-31 // amArA matamAM pApakarmasvarUpa ghaNA prakAranA lezo che. yogathI ja teno kSaya thAya che. bhogathI teno kSaya thato nathI. kAraNa ke tethI anavasthA Ave che..." A pramANe ekatrIsamA zlokano sAmAnyArtha che. enA Azayane spaSTa karatAM graMthakArazrIe TIkAmAM pharamAvyuM che ke-amArA matamAM azubhavipAka(phaLa)vALAM vicitra evAM jJAnAvaraNIyAdi ZAMANMARAGIMIMIMIMIMIMIK NIWINNWWANAXO ANAIAANWINK
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmasvarUpa pApone kleza kahevAya che. AthI karmakSaya-svarUpa ja klezahAni che-e spaSTa che. yadyapi senDo-karoDo kalyo jAya toya bhogavyA vinA koI paNa karma kSINa thatuM nathI. kareluM zubha ke azubha karma avazya bhogavavuM ja paDe che.'-A vacanathI bhogathI ja karmono kSaya thAya che. tethI kALanA paripAke te te rmo bhogavIne enI meLe ja kSaya pAmaze, jethI karmonA kSaya svarUpa mokSa mATe puruSArtha karavAnuM Avazyaka na hovAthI anya sAMkhyAdi matonI jema jainamatamAM paNa apuruSArthatvano prasaDa anivArya ja che. paraMtu jainamatamAM yogathI ja karmono kSaya manAya che. anavasthAdoSanA kAraNe upara jaNAvyA mujaba bhogathI karmakSaya manAto nathI. jJAna ane kriyAnA samudAya svarUpa yoga che. bhogathI karmano kSaya mAnavAmAM Ave to anavasthA nAmano doSa prApta thAya che. kAraNa ke karmanA kSaya mATe thanArA bhogathI bIjAM karmo baMdhAya che. enA kSaya mATe pharI pAchI bhoganI pravRtti karavI paDe. ethI pharI pAchAM karmo baMdhAya... A rIte anavasthA Ave che. Asakti(rAga)rahita bhogathI kamatarano baMdha thato nathI. pUrvasaMcita karmono kSaya paNa, yoganA kAraNe utpanna ada(dharma)ne AdhIna evA kAyavUhanA sAmarthyathI upapanna thaze.'- A pramANe nahIM kahevuM joIe. kAraNa ke prAyazcittathI paNa karmanAza thato hovAthI bhogathI(karmanA KKKKKKKKKKKKKKKKK
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ phaLanA bhogathI) ja karmakSaya thAya che evuM nathI. paraMtu bhogetara(prAyazcittAdi)thI paNa karmano nAza thAya che e siddha thayeluM che. tethI yogathI paNa karmano nAza saMbhavI zake che, jethI kAyavUha vagerenI kalpanAmAM koI pramANa nathI. balka he arjuna ! jJAnasvarUpa agni saghaLAMya kone bhasmasAt kare che -ItyAdi tamArA(sAMkhyAdinA) AgamathI paNa, karmono nAza jJAnayogathI thAya che-e siddha thAya che. jJAnayoganA sAmarthyathI kAyavUha dvArA ja kamano nAza thAya che."-A pramANe kahevAnuM yukta nathI. kAraNa ke manuSya vagerenuM zarIra hote chate bhUMDa vagerenA zarIranI upapatti thatI nathI. tethI kAyavUha (anekAneka kAyAno eka kALamAM parigraha) upapanna nathI. 'te te zarIramAM manano praveza thavAthI kAyavUha upapanna thaze -e kahevAnuM paNa zakya nathI. kAraNa ke mana eka hovAthI bIjAM zarIromAM teno praveza zakya nathI. yogasAmarthyathI aneka manonI kalpanA karavAmAM gaurava che... ItyAdi barAbara samajI levuM joIe. A viSayamAM pAtagraloe yogasUtra(4-4, 4-5)mAM kahyuM che ke eka agnithI jevI rIte aneka kaNa (taNakhA) nIkaLe che, tema kAyavhadazAmAM eka prayojaka (niyAmaka, pravartaka) evA cittathI anekAneka cittono pariNAma asmitAthI(ahaMkArathI) thAya che-e kathana pAtalonA paNa mohane laIne che. kAraNa ke A rIte anaMtakALathI NADAIWANAPAMAY VAAMAANAAL & ENTERNE
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMcita karelAM karmonA nAza mATe anekAneka zarIrathI karAtA upabhogane kAraNa mAnavAnuM ayukta che. kAraNa ke koI paNa karma dravya kSetra kAlAdine pAmIne vipAkAnukUla banatuM hoya che. te badhAM karmo ekI sAthe vipAkAnukUla bane e zakya nathI. tethI aneka zarIrothI upabhoga dvArA karmono nAza thAya che-ema mAnavuM : e mohamUlaka che. AthI samajI zakAze ke je kamane koI paNa prakArano upakrama lAgato nathI evA nirupama-nikAcita karmono nAza bhogathI thAya che. evA nirupama karmone choDIne bIjAM karmono nAza to yogathI thAya che-A pramANe mAnavAthI koI paNa doSa raheto nathI.. ItyAdi upayogapUrvaka vicAravuM joIe. prasathI ahIM kevalI- samudraghAtanA svarUpanuM paNa anusaMdhAna karavuM joIe. pAraMpa-31 tAtvikakalezahAninuM phaLa jaNAvavA pUrvaka prakaraNArthano upasaMhAra karAya chetto nirupamaM sthAnamanantamupatiSThate / bhavaprapaJcarahitaM, paramAnandameduram // 25-32 // A zlokArtha spaSTa che. sarvathA karma-kalezonI hAni thavAthI, bhavanA prapagathI rahita paramAnaMdathI vyAsa evA nirupama-mokSa nAmanA anaMta sthAnane prApta kare che. zrI siddhigatinuM vAstavika svarUpa ane ene prApta karavA mATenA KKKKKKKK.COKKKKKKKKK
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAstavika upAyo mAtra zrI vItarAgaparamAtmAnA zAsanamAM ja varNavyA che, jenA mATe koI upamA nathI. jyAM Adhi vyAdhi ke upAdhi; janma jarA ke mRtyu ane rAga dveSa ke moha vagere svarUpa bhavano prArA nathI tema ja paramocca koTino anaMta AnaMda jyAM che evA sthAnanI arthAt anaMta sukhanA dhAma svarUpa mokSanI prApti kalezanI sarvathA hAnithI thAya che. aMte e paramatAraka upAyanA AsevanathI sarvathA karma-kalezarahita banI nirupama sthAnamAM akSaya sthitine karavA ApaNe sau prayatnazIla banI rahIe e ja eka zubhAbhilASA. 25-32aa // iti zrIdvAtriMzadvAtriMzikAyAM klezahAnopAyadvAtriMzikA // analpAnativistAramanalpAnatimedhasAm / vyAkhyAtamupakArAya candraguptena dhImatA // KKKKKKKKKKKKKKKK
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
_