________________
છે તે પણ કુમારી અને પુત્ર : આ બંન્ને જે પ્રસિદ્ધ પદાર્થો છે, તે બંન્નેના સંબંધનો આરોપ કરવાથી થાય છે. અર્થા પ્રસિદ્ધ પદાર્થોના સંબંધનો અન્યત્ર આરોપ કરીને ભ્રમાત્મક બુદ્ધિ થતી હોય છે. અહીં જ્ઞાનાતમતમાં તો આત્માનો સર્વથા અભાવ હોવાથી સર્વથા અપ્રસિદ્ધમાં નૈરાભ્યપ્રતિપાદકાદિનો વ્યપદેશ(વ્યવહાર-આરોપ) સાવ જ અસત છે. કારણ કે કોઈ એક સ્થાને યથાર્થ જ્ઞાનનો વિષય થયો હોય તેનો જ અન્યત્ર આરોપ થાય છે. સર્વથા અપ્રસિદ્ધમાં આરોપ થતો નથી. આથી જ બીજા લોકોના શાસ્ત્રમાં જે જણાવ્યું છે કે-“જેમ કુમારી સ્વપ્નમાં પુત્રને જન્મેલો જોઈને આનંદ પામે છે અને બીજા સ્વપ્નમાં તેને મરેલો જોઈને વિષાદ પામે છે, તેમ બધા જ ધર્મોને કાલ્પનિક જાણવા”... તે વગેરે સંસારની અસારતાને જણાવવા માટે જ વર્ણવ્યું છે. સર્વથા વસ્તુમાત્રના અભાવને જણાવવા માટે કહ્યું નથી. કારણકે ઉપર જણાવ્યા મુજબ અપ્રસિદ્ધમાં આરોધ થતો નથી. આરોપ માટે પણ વસ્તુને પ્રસિદ્ધ ક્ય વિના ચાલે એવું નથી... ઈત્યાદિ વિચારવું જોઈએ. ૨૫-ળા
* * પ્રથમ વિકલ્પમાં નૈરાભ્યનો અયોગ છે તે જણાવીને બીજા વિકલ્પમાં પણ તેનો અયોગ છે-એ જણાવાય છેद्वितीयेऽपि क्षणादा, नाशादन्याप्रसिद्धितः । अन्यथोत्तरकार्याङ्गभावाविच्छेदतोऽन्वयात् ॥२५-८॥ SKAAKKKAKKAAKAAKKK
