Jain Dharm Vikas Book 03 Ank 10

Author(s): Bhogilal Sankalchand Sheth
Publisher: Bhogilal Sankalchand Sheth
Catalog link: https://jainqq.org/explore/522534/1

Page #1

Jain Dharma Vikas (Monthly
Regd No. B.4494
जैनं जपतु शासन
Au.
તા
Illu
.
du/ill/i.
પુસ્તક ૩ જુ.]
શ્રાવણ : વીર સંવત ૨૪૬૯
| [ અંક ૧૦
તંત્રી અને પ્રકાશક : ભેગીલાલ સાંકળચંદ શેઠ.

Page #2

સપ્ટેમ્બર, સને ૧૯૪૩. જૈનધમ વિકાસ.
વીર સ’. ૨૪૬૯.
પ'ચાંગ.
ભાદરવો વાર્ષિ ક લવાજમ.] વિષય-દર્શન. [રૂપિયા, ત્રણ.
વિદ ૧ ક્ષય વિદ ૧૦ એ
શ્રાવણ, વિ. સ. ૧૯૯૯.
લેખક.
મુનિ હેમેન્દ્રસાગર. (પ્રાંતીજ)
તંત્રી સ્થાનેથી
તિથિ. વારે.
KAL
તુ મગળ ૩૧
રા
૨) બુધ ×૧ ૩૦ ગુરૂ ૪] શુક્ર ૩ પુ નિ જ | રિવ| પ સામ| | ૮ મગળ છા
૯ સુધ ૮] ૧૦ ગુરૂ ૯ ૧૧૦ શુક્ર ૧૦ ૧૨ શિન ૧૧ ૧૩, રિવ ૧૨ ૧૪ સેામ ૧૩ ૧૫ મગળ ૧૪
વર બુધ ૧૫ ૩ ગુરૂ ૧૬/ ૪ શુક્ર ૧૭ ૫ શનિ ૧૮ ૬ વિ ૧૯ ૭. સામ ૨૦ ભગળ ર૧૫
૯ બુધ ૨૨
|૧૦| ગુરૂ ૨૩ ૧૦ શુક્ર ૨૪ ૧૧ શનિ પ ૧૨ રવિ ૨૬ ૧૩ સામ ૨૭ ૧૪ મગળ ૨૮ ૧૦) અધ રહ
કસ ૩૦
વિષય.
પધાર। . પર્વાધિરાજ ! પર્વાધિરાજ પ પણુ ક વીર રાજપુત્ર ચંદ સરસ્વતી ગુણસ્તુતિ પર્વાધિરાજની આરાધના પર્યુષણ પર્વ આજે છે,
ત્રણ વસ્તુના અજબ ચમત્કાર
એ પણ એક ગમાર
પુત્ર પેટી
પૂર્વાચાર્યાંના ગ્રંથેાનું કરાયેલું ભયંકર અપમાન જૈન જ્યાતિષ સંબંધી કાંઈક
વર્તમાન સમાચાર.
પૃષ્ઠ. २१७
૨૧૮
२२२
આચાર્ય વિજયકલ્યાણુસૂરિ ૨૨૦ મુનિ દુČવિજયજી મ. મુનિમહારાજ લક્ષ્મીસાગરજી (પ્રાતીજ) ૨૨૩ કવિરાજ બાલચંદ્ર એમ. પંડિત ૨૨૪
૨૨૫
૨૨૬
29
39
૨૨૬-૨૩૩
તંત્રી શાહ વસ'તલાલ રતીલાલ ૨૩૫ મુનિશ્રી આણુ વિજયજી
૨૩૮
તંત્રી.
૨૪૦
સુદિ ૧૧ શુક્ર શ્રીમદ્દ હિરવિજયસુરીજી મહારાજ જયંતિ દીન વિદ ૩ ગુરૂ ૫. વરિવજયજી મ. નિર્વાણુ દીન
વિંદ ૭ સામ રાહીણી દીન
વિદ ૦)) બુધ શ્રી નેમિનાથ કૈવલદીન
સુદિ ૧ મંગળ શ્રી મહાવીર જન્મ વાંચન દીન
સુદિ ર બુધ તેલાધર દીન
સુદિ ૪ શુક્ર શ્રી સંવત્સરી અને પપણ પર્વ સમાપ્ત દીન
સુદિ ૮ મંગળ દુબળી આમ સુદિ ૯ સુધ શ્રી સુવિધિનાથ મેાક્ષ
દ્વારા વિજયનીતિસૂરિ જૈન પુસ્તકાલય, ગાંધીરાડ, અદાવાદ.

Page #3

જૈનધર્મવિકાસ.
પુસ્તક ૩ જું. શ્રાવણ, સં. ૧. એક
પધારે પર્વાધિરાજ
લેખક–મુનિ હેમેન્દ્રસાગર પ્રિાંતી] અદ્ધિઓમાં શત્રુંજય, નૃપાલેમાં ભરત, ધનુર્ધરમાં ધન જય સિનેમા ગરૂડ જે સ્થાન ભોગવે છે. તેજ સ્થાન સર્વ પર્વોમાં–પર્વાધિરાજ ભગવે છે”.
જન્માન્તરનાં પાપો દુર કરવાની શક્તિ વિધિપૂર્વક પર્વાધિરાજની આરાધના કરવામાં વસી છે”.
કલ્પસૂત્ર શ્રવણ, છઠ્ઠ અઠ્ઠમ તપશ્ચર્યા, ક્ષમાપના, સાધર્મિક વાત્સલ્ય, જિનરાજમન્દિર પ્રતિમા દર્શન અને સાધુવરદશન એ આદિ પર્વાધિરાજ આરાધનનાં શ્રેષ્ઠ સાધન છે. પધારે પર્વાધિરાજ !
પ્રમુદિત કરે અમારા પ્રત્યેક આ સમભાવની સૌમ્ય વર્ષા વર્ષાવતા, ઘનપટ તોડી પ્રકાશે યથા રવિ. ઝેર, વેર, વિરાધને હઠાવતા
તથા દૂર કરો અમ અજ્ઞાન યશસ્વી પર્વાધિરાજ પધારે. ને પ્રકાશે દેવ !અમારા હૃદયાકાશે. વ્રતના અધિરાજ !
અર્પી દિવ્ય જ્ઞાન સેવે ભવિને કલ્પસૂત્ર ગાયે લલિત ભાવે
સમર્પ જ્ઞાન સુવાસ ભાવથી. આપના જ યશસ્વી ગુણે
ને સુવાસિત કરે અમ આર્યભૂમિ ! કુવાસનાની શિશિર હરી
પધારે જયવંત અને અજીત પ્રગટાવી કૃપાલુ દેવ, !
પ્રદમય ને કરૂણાળું તત્વ ભરી દિવ્ય વસંત.
તીર્થકર દેવના પ્રબળ પ્રતિનિધિ પરમ સુખના ભક્તા કરવા,
લાખ લાખ વંદન આપને, તીર્થકરની કૃપા ભવિઓને આપવા, રાજેદ્રસુરેંદ્ર નરદેવ સર્વ પૂજે પ્રેમે. પધારો દેવ ! અમ ઉર મંદિરે, પર્વશિરોમણિ પર્વાધિક રાજ ! પ્રગટાવે આર્યત્વ સર્વેદેશે.
આપનાં હેમ સમ પુનીત ભિન્નતા સમાવી અપ એક્તા
ને ઉત્તમ પગરણેને, અવિદ્યા અજ્ઞાન દૂર થવા.
વિરાજે અમ અંતરે, પ્રગટાવે દિવ્ય શક્તિ અમ ઉરે, પધારે પવોધિરાજ ! જ્ઞાને વષો સ્વરૂપ !
પધારે પ્રેમથી અમ આંગણે, વષો અમેઘ અમૃત ધારા.
ને પાવન કરે અમને ને સિચન કર અમ મરમ પુણ્યવંત પર્વાધિરાજ !
પર્વ શિરોમણિ પર્વાધિરાજ !

Page #4

૧૮
કાસ.
શ્રાવણ સ ૧૯૯૯ : જૈન ધર્મવિકાસ તત્રી સ્થાનેથી
me
પર્વાધિરાજ પયૂષણ
'अकालो नास्ति धर्मस्य जीविते પતિ' એ પદ્મ લક્ષમાં રાખી ધર્મોનુષ્ઠાન કે ધર્મની આરાધના હરહંમેશ કરવી જોઈએ.
શ્રાવકનાં મૃત્યુ-મરૢ કળાનું ન ... सड्डाण किच्च मेअं निच्चं सुगुरूवरसेणं' એ સૂત્ર જિનેશ્વરની આજ્ઞા માનવી,મિથ્યાત્યા ત્યાગ કરી, સમ્યક્ત્વને ધારણ કરા વિગેરે શ્રાવકે હું મેશ કરવાનાં કૃત્ય કહે છે.
આ કૃત્યા હરહ ંમેશ કદાચ પ્રમાદાર્જિને લઇ ન કરે તે પણ પેાતાને શ્રાવક કહેવરાવનારે પ`ષણમાં તે જરૂર કરવાં જોઈએ.
પીની ચેાજના ધર્મકરણી તે દીવસે સવિશેષ પ્રમાણમાં સમુદાય સાથે કરવાના આશયે હાય છે.બીજ પાંચમ આઠમ અગિઆરસ ચૌદશ પુનમ વિગેરે પટ્ દરમાસે રહેલાં નિયત પર્વો છે. એ આળી, ત્રણ ચૌમાસી અને એક પર્યુષણું અઠ્ઠાઇ એ છ મહા પર્વો છે. તેમાં પણ પર્યુષણુપ સર્વ શ્રેષ્ઠ હાઇ પર્વાધિરાજ કહેવાય છે.
જૈન કુળમાં જન્મેલેા અને પેાતાની જાતને જૈન કહેવરાવનાર જૈન ઓછામાં આ પષણના તેા તે આરાધક હાવેાજ જોઇએ. પયૂષણુપની આરાધનાને પણ નહિ કરનાર નામથી પણ જૈન કહેવા ચે।ગ્ય નથી. પયૂષણુપર્વ ની આરા
અક ૧૦ મા
ધના તેજૈન કહેવા માટેની પ્રાથમિક ચાગ્યતા છે, કારણકે જૈન શાસ્ત્ર અનંતાનુંધિ, અપ્રત્યાખ્યાની, પ્રત્યાખ્યાની ને સંજ્વલન એ ચાર કષાય માને છે. તેમાં અપ્ર ત્યાખ્યાની કષાયના કાળ ઉત્કૃષ્ટ એક વર્ષ છે. જીવનમાં થયેલ ક્રોધ માન માયા અને લેાલની એક વર્ષથી વધુ જીવનમાં સ્થિતિ ન હેાવી જોઇએ. એક વર્ષની અંદર છેવટે પ ષામાં મિથ્યાદુષ્કૃત દ્વારા તેને આલાચી દુર કરવાં જોઇએ. એક વર્ષથી જો તે કષાયની સ્થિતિ વધુ રહે તેા તે કષાય જૈનશાસ્ત્ર પ્રમાણે અનંતાનુબંધિ કહેવાય છે, ને અનંતાનુઅન્ધિ કષાય જેને હાય તે મિથ્યાત્વી કહેવાય છે. મિથ્યાત્વી જૈન કહેવાય નહિં. આજ આશયને મૂખ્ય રાખીને પરમ પૂજ્ય કાલિકાચાર્યે પાંચમની ચેાથ કરતાં જણાવેલ કે એક વર્ષમાં એક દિવસ એા કરી શકાય પણ પાંચમની છઠ્ઠું ન થાય.
આથી એ સ્પષ્ટ છે કે નામથીજૈન કહેવરાવનારે દ્રવ્યથી પણ મિથ્યાત્વથી અચવા એછામાં ઓછા પર્યુષણુપ ના આરાધક થવું જોઇએ,
હવે આ પર્યુષણ પર્વની આરાધના કઇ રીતે થઇ શકે ? જૈન શાસ્ત્ર માવેલ તત્ત્વજ્ઞાનને સ્વીકારવાથી અને તેના અનુષ્ઠાનાને માન્ય કરી આચરવાથી—
જૈનશાસ્ત્રે ફરમાવેલ તત્ત્વજ્ઞાનનો સ્વીકાર પર્વની આરાધનાની વૃત્તિ સાથે જ સમાવેશ થાય છે કારણકે જૈન શાસ્ત્રનું તત્ત્વજ્ઞાન સત્ય છે એ વૃત્તિ વગર પ ની શુદ્ધ આરાધનાનો સ’ભવ નથી,

Page #5

પર્વાધિરાજ પર્યુષણ.
ધાર્મિક અનુષ્ઠાનોને માન્ય કરી આચરણુ કરવું તેમાં જૈનધર્મીમાં સર્વ આચરણામાં અહિંસાની આચરણાને મુખ્ય સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે ‘યતના એ ધર્મ’ત્રીજી 'અહિંના સંગમો તો આ શબ્દમાં
ધર્મની મૂર્તિ અહિંસા જણાવવામાં આવી
છે. હરહ ંમેશ અહિંસાના પાલનમાં તત્પર રહેનાર જૈન પદીવસે ખુખ જ જયણાવાળા રહી અહિંસાનું પાલન કરે એટલું જ નહિં પણ પાતાથી શક્ય હાય તે સર્વ ઠેકાણે અહિંસાના પાલન માટે વીર્ય કારવે તેને અમારિ પ્રવત ન કહેવામાં આવે છે આ અમારિ પ્રવતન એ પયુ નું પ્રથમ અને મુખ્ય કેં વ્ય છે.
સ્વામિના સગપણ સમું અવર ન સગપણ કાય' આ પદથી સ્વધર્મિના સબંધ વિના બીજો કોઈ ઉત્તમ જગતમાં સંબંધ નથી. પિતા પુત્ર, નેાકર શેઠ વિગેરે સર્વ સંબંધેા કોઈને કોઈ સ્વાથી આશય સાથે જોડાયેલા હાય છે અને તે સ્વાથી આશયમાં એક બીજા તરફના ઉપકાર કલ્યાણ બુદ્ધિને હાતા નથી. પણ સ્વાર્થ બુદ્ધિથી સંકલિત હાય છે. જ્યારે સ્વમિના સહચાર કે સ’પક એક ખીજાને ધર્મ પ્રેરણા આપનાર હેાવાથી જીવન પ્રગતિશીલ છે. ને જગતમાં પરસકલ્યાણુ કાઈ હાયા તે જીવન પ્રતિ છે. આથી જીવન પ્રગતિ સાધક બીજી કેં વ્ય નિર‘તર ધર્મ માં રક્ત એવા સહધમી જનનું વાત્સલ્ય એ પર્યું માં કરવા ચેાગ્ય છે.
૨૧૯
દૂર કરવી, માયાની ઉંડી ગાંઠાને ઉકેલવી અને નિર્મળ જીવન કરી. આ પર્વમાં ક્ષમા માગવી તે આ પર્વનું કવ્ય છે.
જગતના પ્રાણી માત્રનું જીવન વિષય કષાય ને લેશથી ભરપુર છે. આ ફ્લેશ કંકાસને ભુંસનાર જીવનને નિમ`ળ અને શુદ્ધ કરનાર ક્ષમાપના છે. જગતના છવા માત્ર તરફ્ વૈર વિરોધની લાગણીને
નિકાચિત કર્મોને ખપાવવામાં પણ જે કોઇ સમર્થ હાય તા તે તપ છે.
બાર માસના સામાન્ય પાપાની આલેાચના રૂપ અઠ્ઠમ તપ. આ પર્વમાં ખાસ કર્તવ્ય છે. છ ખંડના ભાક્તા ચક્રવર્તિ રાજાએ અહિક સુખ માટે પેસ્તાની જીતમાં અનેક ઠેકાણે અઠ્ઠમ તપ કરે છે.તે પાતાનાજ આત્મા અનેક પાપાથી ભાર થયેલા હાય તેને ભારમાંથી હળવા કરવા તેને શું અઠ્ઠમ અસાધ્ય છે અર્થાત્ આખા વર્ષના પાપના પ્રાયચ્છિન્નરૂપ અહમ તપ એ આ પર્યુષણનું ચાથુ કચ્ છે.
સારા વેપારી રાજની આવ જાવકના હિસાબ રાખે તેથી પ્રમાદી મેટામેળ રાખે અને છેવટે વ્યવહારમાં ઈજ્જતના અથી હિંસામ ન રાખે તેા પશુ વર્ષ આખરે સામાનાત્યાં જે લેણુંદણુ નીકળે તે ચૂકવી પાતાની આખરૂ વ્યવહારમાં સાચવો રાખે તેમ રાજેરાજના પાપની આ લાચનારૂપ દેવસિક અને રાઈ પ્રતિક્રમણ કદાચ ન કરે, પાક્ષિક અને ચૌમાસિક પાપની શાલેચનારૂપ પખી અને ચૌમાસી પ્રતિક્રમણ ન કરે.પણ જૈન ધમી તરીકે કહેવાની આબરૂ ખાતર સવત્સરી પણ ન કરે તે જાણવું જોઈએ કે તે પ્રતિક્રમણ એ ખાસ આવશ્યક છે. જો તે જૈનધમી તરીકેની ઇજ્જતથી તે પરવાર્યાં છે. આથી પ પણનું પાંચમું સંવત્સરી પ્રતિક્રમણુ છે.
શ્ય
અંતે અમે વર્ષની અંદૃર થયેલ વૈર-વિરોધને ક્ષમાવતાર ક્ષમાપના વાંચકાને આપવા સાથે પ ષણ પર્વાધિરાજને આનદથી ઉજવવા સાથે પોતાના આત્માને પાવિત કરવા અનુમાદી વિરમીએ છીએ.

Page #6

૨૨૦:
જૈનધેમે વિકાસ. સ્વર્ગસ્થ જૈનાચાર્ય વિજયનીતિસૂરીશ્વરજી મહારાજના
| વિચારોનું આંદોલન ૦િ૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦
કર્મવીર રાજપુત્ર ચંદ ૦િ૦ લેખક–આચાર્ય વિકલ્યાણરિ ૦૦પ
(ગતાંક – પૃષ્ઠ ૨૯ થી અનુસંધાન ) કેટલાક દરબારીઓના મેંમાંથી ભારતને સેંપી હું તિર્થયાત્રા કરવા જવા અચાનક “ધન્ય” છે; એવા ઉદ્દગાર ધારું છું. રાજ્યને બબર સંભાળીને નીકળી પડ્યા અને કેટલાક “હ” “હાં અને પ્રજાને હમેશાં સંતોષ મળે તેવાં એમ ન કહો, એમ ન કહે, એવાં કાર્યો કરજે. તારા નાનાભાઈ ગોકળને પ્રત્યવાદ કરનારાં વાક્યો કહેવા લાગ્યા. રાજ્યને કર્યો અને કેટલે ભાગ આપ, ચંદ અત્યંત શાન્તિથી પિતાના આસન એ પણ મારા જતા પહેલાં મને જણાવ ઉપર પાછા સ્થિત થયે. રાણાને હવે કે જેથી હું તેની વ્યવસ્થા કરતો જાઉં.” કાંઈ પણ ઉપાય બાકી રહેલો ન લાગે ચંદે ઉત્તર આપે કે “પિતાજી”! તેણે કમલાવતી સાથેનાં પિતાના લગ્નનું આપને કાંઈક વિસ્મૃતિ થઈ હોય એમ મારું સ્વીકાર્યું.
- મને ભાસે છે. મેં પ્રથમથી જ રાજ્ય થોડાક દીન વીત્યા બાદ રાજાનું ઉપરને મારો હકક ભરદરબાર વચ્ચે તજી લગ્ન ધામધૂમ સાથે થયું. અને કાળા- દીધે છે. વચન તે એક વખત નીકળે ન્તરે એક પુત્ર પણ થયા નવી રાણીના આપ જે મહા પ્રતાપી ક્ષત્રિયએ પુત્રનું નામ “કળ” રાખવામાં કુલદીપક નૃપને ત્યાં જન્મ ધારણ કરી આવ્યું. પુન: રાજાને પિતાને પ્રથમ મારાથી કદાપિ કાળે વચન ભ્રષ્ટ થવાશે નિશ્ચય સ્લરી આવ્યો. રાજ્યગાદી પુત્રને નહીં. જે આપ એવી આજ્ઞા કરતા હો સપી, હવે તે તીર્થાટન માટે નીકળી કે વચનભ્રષ્ટ કરીને પણ તું રાજ્ય લે પડવું જોઈએ એ તેણે વિચાર કર્યો. તે કૃપાનિધાન ! પહેલાં તે લ્યો આ જ્યેષ્ઠ પુત્ર ચંદે પિતાને રાજ્ય ઉપરને મારી સમશેર અને તેનાથી ઉડાવી દે હ, લગ્ન પહેલાં જ છોડી દીધો હતો. મારું શીષ કે જેથી મારે તેવી કપરી અને નવી રણને પુત્ર હજી નાને આજ્ઞા પાળવાનો પ્રસંગ ન આવે. હું હતું. એટલે ગાદી કોને આપવી એ રાજ્યગાદી નહી ભેગવું; તેથી આપે પ્રશ્નનું નિરાકરણ કરવા, રાણાએ એકવાર લેશ પણ ખેદ આપના મનમાં ધરવાની ફરીથી ચંદને પોતાની સમીપ બેલા જરૂર નથી. લઘુ બ્રાતા ગોકળ આગળ અને કહ્યું, “પ્રિય પુત્ર! હવે રાજ્યકાર- જતાં દરેક રીતે પેશ્ય થઈ પડે એ જ

Page #7

ધર્મવીર રાજપુત્ર ચંદ
છે. માટે સુખેથી તેને રાજ્ય અર્પી અને પછી આપ નિશ્ચિંત ચિત્તે પરમાત્માની ભક્તિમાં તદ્દીન થઈ તીર્થયાત્રાએ વિચરા.”
રાજાએ ચંદને પુન: વિચાર કરી જોવાનું કહ્યું પણ વ્યર્થ ચંદ દઢ આગ્રહી અને નીતિમાનૢ હતા. રાજયસુખની લાલસાને તેણે સહષ ઠાકરે મારી’ હતી. વચન, નીતિ, અને ધર્મ આગળ તે સુખવૈભવની વસ્તુઆને તુચ્છ લેખતા હતા. છેવટે રાજાએ ગેાકળને રાજ્ય
આપ્યું પણ તે બાળક હોવાથી રાજ્યના તમામ કારભાર રાજાએ ચક્રના હાથમાં સાંપ્યા અને આજ્ઞા કરી કે “ચંદ અથવા તેના વાજની સહી પ્રત્યેક રાજ્ય-આજ્ઞા ઉપર અવશ્ય હાવી જોઇએ. તે સિવાયની રાજ્ય આજ્ઞાને પ્રજાએ સ્વીકાર કરવા નહી” ચંદને રાણાએ તેમજ બીજા આગેવાન રાજદ્વારીઓએ આ પદ સ્વીકારવાના આગ્રહ કર્યો અને ગાકળ મોટા થાય, તે પછી ચંદને જવું. હૈાય તે ભલે તેણે જવું એમ જણાવ્યું. સર્વના આગ્રહ જોઇ તેમજ એથી ધમ, નીતિ તથા પેાતાની પ્રતિજ્ઞાનેા ભંગ ન થતા હાવાથી ચંદે આ પદ સ્વીકાર્યું.
ચ ંદ્રે હાંશિયારી અને ચાલાકીથી શજ્યવહીવટ શરૂ કર્યાં. સર્વ પ્રજાચંદને પિતાતુલ્ય માનવા લાગી, તેની નીતિમાન્ અને ધર્મિષ્ઠ વૃત્તિથી પ્રજાજનનાં મન સ ંતુષ્ટ થયાં અને ચતુર્દિશામાં તેની કીર્તિ પ્રસરી રહી. આટ્યું છતાં ચંદ નિરભિમાની અને વિનયી રહ્યો હતા.
૨૨૧
મદ અને અહંભાવ તેને સ્પર્શી કરી શકયા ન હતા. રાજ્યના સ્વામિતા તે ગાકળને જ લેખતા, અને તે પેાતાનાથી નાના છતાં તેને રાજ્યપતિને ચેાગ્ય સ માન આપતા તથા પાતે જાણે તેના સેવક હેાય તેમ વર્તતા. ગેાકળની માતા કમળાવતી પ્રતિ પણ તેને પૂજ્યભાવ હતેા. તે સદા તેની આજ્ઞામાં રહેતા. આવી રીતે નીતિથી પોતાના પિતાનું રાજ્ય ચાલુ રાખી, પિતાને આપેલું વચન તેણે યથાર્થ પાળ્યું. ધન્ય છે એવા નીતિમાન ધર્મ વીર પુરૂષને! પૂર્વે ભારતવર્ષની જે ઉચ્ચ સ્થિતિ હતી, તે આવા જ વીરરત્નાને ચેાગે હતી. આવાજ વીર પુરૂષાના સદ્ગુણા જન સમુહમાં પ્રવેશતા અને તેથી ભારત પ્રજા નીતિમતી અને ધર્મિષ્ઠાં હતી. તે વખતની પ્રજા અનુપમ સુખશાન્તિ અનુભવતી હતી, એવું આપણે જે કાંઇ શ્રવણુ કરીએ – છીએ, અને વાંચીએ છીએ. તે સદા સત્ય જ છે. ચંદ જેવા નરા, પૂર્વકાળમાં ભારતદેશમાં સમયે સમયે · અનેકાનેક થઈ ગયા છે અને તેવા પુરૂષાથી વાસિત થયેલા દેશ સુખ સતાષી હાય તેમાં આશ્ચર્ય શું ! જે સ્થલે નીતિના વાસ છે. જ્યાં શુભ ધનુ' સ્થાન છે ત્યાં અહર્નિશ જય જ છે. ત્યાં મહા પુરૂષાની કૃપા સદાચે વરસ્યા જ
કરે છે.
પરંતુ જગતમાં એવા એક નિયમ પ્રવર્તે છે કે એક જ પ્રથા સદૈવ ચાલુ રહેતી નથી. એવી જ રીતે કાઇ પણુ

Page #8

૨૨
જેમ વિકાસ
વસ્તુની સ્થિતિ કદાપિ એક જ પ્રકારની ' રાણાનો સસરે રણુભઠ્ઠ અને તેને રહેતી નથી. કેઈ પણ સ્થિતિનું કયારે પુત્ર જેધસિંહ, રાણાનું રાજ્ય કે પ્રકારે રૂપાન્તર થશે. અમુક સ્થિતિ જ્યારે પરિ- પિતાને મળે, તેની યુક્તિઓ રચવા વર્તન અનુભવશે, અમુક ઘટનામાં કયારે લાગ્યા. પિતા અને પુત્ર બને જણ ફેરફાર થશે એ આપણે જાણી શક્તા અતિ લેભી હતા. અને એ લોભને નથી, પરંતુ તેનું રૂપાન્તર અવશ્ય થશે, ખાતર તેઓએ કમલાવતીને આવા વૃદ્ધએ તે આપણે જાણીએ જ છીએ. કહો કે જીવનને કિનારે પહેલા લાખા
ચંદને આ ઉવલ-યશસ્વી રાણા સાથે પરણાવી હતી, એ નિ:સંઅમલ ચાલુ હતો, તેવામાં એક દિવસ દેહ હતું. અચાનક તીર્થયાત્રાએ ગયેલા વૃદ્ધ લગ્ન પૂર્વે ચંદે, રાજ્ય ઉપરનો રાણાના મૃત્યુના સમાચાર મળ્યા. પોતાને અધિકાર વિસર્જન કર્યાને
જ્યાં સુધી રાણે જીવિત હતો ત્યાં વૃત્તાંત તેઓ જાણતા હતા. કળાને સુધી ચંદના કેઈ પણ કાર્યમાં ગાદી ઉપર બેસાડી, ચંદ રાજ્ય વ્યવસ્થા કેઈએ વાંધો ઉઠાવ્ય નહી. કહે કે ચલાવતા હતા તેની તેમને ખબર હતી. કઈ વાંધો ઉઠાવનાર હતું જ નહી. અને ચંદની દીર્ઘદ્રષ્ટી, તેની નીતિ અને વાંધો ઉઠાવવા જેવું કશું પણ ન હતું. શૌર્યથી તેઓ માહિત હતા. પ્રજા ચંદને કારણ રાજ્ય દરબારીઓ, ભાયાતો અને ચાહે છે એ બીના પણ તેમના લક્ષ પ્રજાએ સર્વે તેનાં અમલથી સંતુષ્ટ હાર ન હતી. આમ છતાં પણ જેમ હતાં; પણ હવે સમય બદલાયે. રાણાના પૂર્વ મનુષ્ય સર્વને ધૂર્ત જ દેખે છે” મૃત્યુ પછી આંખની શરમરૂપ તેમ આ બન્ને લોભી પિતા-પુત્રને ચંદ પહલ દૂર થતાં ઈર્ષારૂપ શત્રુગણ પ્રપંચ રમે છે એમ લાગ્યું. બહાર આવ્યો.
અપૂર્ણ સરસ્વતી ગુણસ્તુતિ.
લે મુનિ દુર્લભવિજયજી મહારાજ. સુણે સુણ સરસ્વતી ભગવતી, તાહરી જગ વિખ્યાત કવિજનની કીર્તિ વધે, તમ તમે કરજે માત. તુજને સહ સમરે સદા, તાહરા ગુણ અપાર; તુજ વિણ શીવ પદ નવી લહે, ભટકે સવિ સંસાર જેહને સરસ્વતી સહાય છે, તેહ કવી કહેવાય તુમ પસાય છંદ સ્તવન રચું, પૂર્ણ કરજે માય. હંસ વાહની સરસ્વતી, થાજો ભાત પ્રસન્ન ભલા ભાવ મુજને દીયે, દેજે સસ વચન. ગુરૂ માતા ગુરૂ પિતા, જ્ઞાન દી મહારાજ, આપ પુચ પસાયથી, સફલ હોય મુજ કાજ. ૫

Page #9

પદ્મિરાજની આરાધના.
પર્વાધિરાજની આરાધના”
લેખકઃ—મુનિરાજશ્રી-લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ, પ્રાંતિજ
જગતમાત્રના પ્રાણીએ સુખની અભિલાષા સેવતા હૉય છે. તેની શેષ માટે અહર્નિશ પ્રયત્ન પણ કરતા હોય છે. પ્રયત્નથી કાંઇક સુખ મળે છે. ખરૂં પણ તે સુખ દુઃખથી ભરેલું ડાય છે. સુખ ગમે છે; દુ:ખ ગમતું નથી. સુખ સદા ધર્મથી મળે છે. જગત વિચિત્ર છે, ધર્માંના ફળને (પુણ્યને) ઇચ્છે છે અને પાપના ફળને (દુઃખ) કાઈ ઇચ્છતું નથી. ધર્મ કાઈ કરતું નથી, પણ કરે છે પેટ ભરીને પાપ, તેથી મળે છે, દુ:ખ, આ વિચિત્રતાં જોઈનેં જ્ઞાની પુરૂષાએ સુખ મેળવવાનાં અનેક સાધનો ખતાવ્યાં છે, ઉત્સવ પ્રિય જનાને ઉત્સવેામાં પણ પુણ્યની પ્રાપ્તિ બતાવી છે. ત્યારે સંસારમાં ઉજવાતાં બીજા પર્વોમાં સંસારની વાસના હાય છે. તે વાસનાથી જન્મ જન્મમાં દુઃખ મળે છે. ત્યારે જૈન પદ્યમાં સર્વોત્તમ પર્યુષણ પર્વ ધમય છે. તેમાં વિવિધ સાધનાના સુમેળ હોય છે. તે પ માં યત્કિંચિત તપ, જપ, સંયમની આદરપૂર્વક આરાધનાથી મેાક્ષની ચેાગ્યતા મળે છે. કલ્પવૃક્ષ સમાન કલ્પસૂત્રને એકાગ્રચિતથી એકવીશવાર જો કાઇ વિધિ પૂર્વક સાંભળે તેને સંસાર અપ થઈ જાય છે. ઉત્કૃષ્ટતા પ્રાપ્ત થતાં
ર૩
મેક્ષ મેળવે છે. એ સર્વ શાસ્ત્રોક્ત વિધિ પૂર્વક હાવું જોઈએ. મન સ*યમકેળવી, બ્રહ્મચય ધારણ કરી, સર્વાં જીવાને પેાતાના સમાન માની થયેલી ભૂલેાની ક્ષમા યાચવી અને આપવી. ધર્મબ એને યથાશક્તિ દાન આપી સન્માનવી જોઇએ. વર્ષભરમાં એકજ વાર અનુષ્ઠાન કરાય તેા આત્મા સન્માર્ગ ગામી બની સાચા માનવ અને છે, માનવતામાં દેવના `ન કરે છે તે ખરેખર માનવદેવ મને છે. પર્વાધિરાજની આરાધના જિંદગીમાં એકજવાર શ્રેષ્ઠ ભાવે અને તે જીવન ધન્યતમ બને છે. અહિંસા, સત્ય, અસ્તેય ( ચારીત્યાગ ) બ્રહ્મચર્ય પાલન અને અપરિગ્રહ ભાવ એ પ'ચ મહામૂલા રત્નાની પ્રાપ્તિ, તીર્થંકરદેવાના ચરિત્રો, મહાનુભાવ મહાત્માઓનાં જીવન પ્રસંગે, તેમણે આચરેલા શુદ્ધ આચરણા જીવનમાં પ્રાપ્ત થાય તે જિંદગીના ફ્રા સફળ થાય છે. વાર ંવાર માનવજન્મ મળતા નથી. જેને મન્યેા છે. તેણે શ્રેષ્ઠ ગુણા મેળવી સફળ બનાવવા જોઇએ. ક્ષમાપના, જીવયાનું પાલન, સાધર્મિકવાત્સલ્ય વિગેરે સાધના પૂર્વક આપણે સૌ આરાધીએ પર્વાધિરાજ પયુ ષણુપ ને.

Page #10

२२४
જૈનધર્મ વિકાસ CHE:GEZADEHBERBEHOEANEXANKA A પર્યુષણ પર્વ આજે છે !
જ લેખક-કવિરાજ બાલચંદ્ર એમ. પંડિત. જે અરે ! એ જેનીઓ પ્યારા ! સૂતા શું સોડ તાણીને ? હવે તે નિંદને ત્યાગે- પર્યુષણ પર્વ આજે છે ! હતી લક્ષિમ હતી કીર્તિ, હતાં રાજ્ય-અમાત્યો સહુ ગુમાવ્યું હા ! બધું જાગે ! પર્યુષણ પર્વ આજે છે! કરી કુસંપને ઝગડા– બનાવ્યા કેકને “તગડા હવે છોડો બધા “રગડા’– પર્યુષણ પર્વ આજે છે! ઘણું ખાધા તમે ખત્તા, ગુમાવી ગાંઠની મત્તા, છતાં કેમ “અહમ'ના તજતા? પર્યુષણ પર્વ આજે છે ! નીતિને ન્યાય સૌ છોડી, દીઓ કાં પ્રેમને તેડી? પ્રભુમાં ચિત્ત દો જેડી, પર્યુષણ પર્વ આજે છે ! વ્યસન વિકાર સો છેડી, હદય ગુરૂ ચરણમાં જેડી હવે ચેતે મુડી થેડી, પર્યુષણ પર્વ આજે છે? ધરે દીલમાં દયા પ્રેમ, જો સરખા સહુ જાણો; કરે તપ ત્યાગ બહુ હેતે, પર્યુષણ પર્વ આજે છે! જગત સો સ્વાર્થમાં ચકચૂર ! નથી કોઈ આપણું પ્યારા ! હવે જાગી જરા જુ- પર્યુષણ પર્વ આજે છે ! ગયા વિતરાગ જે માગે, જવાનું ત્યાં તમે ધારે; વિચારો “વીરની વાણી” પર્યુષણ પર્વ આજે છે ! આઝાદી આમની લેવા, જન્મનાં દુઃખ પરહરવા– ઝુકા જંગમાં મારે, પર્યુષણ પર્વ આજે છે! ગયા લાખ બધું છોડી, ન આવી સાથમાં કેડી; ઉઠે ! સૌ મેહને તેડી–– પર્યુષણ પર્વ આજે છે ! કહોને કયાં થકી આવ્યા ? અને કયાં છો જવાને તે ? વિચારે ને હવે યાર ! પર્યુષણ પર્વ આજે છે! ધરે હિંમત-કરો કિંમત, જગતમાં સત્ય શું છે તે ? નમાલા ના થશે બાપુ ! પર્યુષણ પર્વ આજે છે!

Page #11

ત્રણ વસ્તુને અજબ ચમત્કાર!
૨૨૫
કુડા છે કામને કાંધે, બૂરા છે લેભને મોહે; છતાં ચે કેમ ના ત્યાગે ! પર્યુષણ પર્વ આજે છે! તમે જેને બન્યાં પ્રેમ, કરે વૃત્ત-નેમ ને પૂજાછતાં “અરિહંત” ના બુઝમાં પર્યુષણ પર્વ આજે છે! ઉઠે ! જાગો !! સહુ વિરે! બજાવ જન ધર્મનું બ્યુગલ! ગજાવે ચેક આલમને–- પર્યુષણ પર્વ આજે છે ! સૂપાત્રે દાન સૌ કરજે-- રૂડું બ્રહ્મચર્ય પ્રિતે ધરજે ! હૃદયને શુદ્ધ તે કરજો ! પર્યુષણ પર્વ આજે છે ! ખમું છું ને ખમાવું છું , તમે સૌ ખામશો પ્યારા ! જીવન-સરવાયું તપાસોને– પર્યુષણ પર્વ આજે છે!
ત્રણવસ્તુનો અજબ ચમત્કાર !|
[ લેખક-કવિરાજ બાલચક પંડિત.] (૧) માણસને ત્રણ વસ્તુ પાયમાલ જેને લાજ નથી તે સુધરતું નથી. કરે છે- કુડ, કરજ છે કુવિચાર. લાગણી નથી તે પાપી છે અને દર્યા
(૨) દુનિયામાં ત્રણ જણ હંમેશાં નથી તે દત્ય અર્થાત્ રાક્ષસ છે. હાડમાર થાય છે - કજીયાખર, નિંદાખેર (૧૦) સંગ્રહ કરવા લાયક ત્રણ છે - અને હરામખોર. .
આરોગ્ય, આબરૂ અને અક્કલ. | (૩) કામી ત્રણ વસ્તુથી પાયમાલ (૧૧) વિવેકના સ્થંભ ત્રણ છેથાય છે - લકમી, પ્રાણ ને કીર્તિ. નમ્રતા, નિખાલસતા અને મધુર વાણી. | (૪) ત્રણ વસ્તુ ત્રણને ન હોય:- (૧૨) ત્રણે ને કબજામાં રાખનારા જ લોભીને લાજ, કામાતુરને ભય અને સાચા સંત છે – જીભ, આંખ અને મન. ગરજવાનને અક્કલ.
(૧૩) ત્રણ વિના શોભે નહિ – વિદ્યા (૫) જગતમાં જીવતા છતાં મુએલા વિનાને બ્રાહ્મણ, ન્યાય વિનાને રાજા ત્રણ છે- કંજુસ, કુકર્મોને કીર્તિવીને અને ચારિત્ર્યવિનાનું શરીર.
(૬) ત્રણની પરીક્ષા ત્રણથી જ થાય:- (૧૪) દુનિયામાં પ્રિય લાગનારાં ત્રણ અગ્નિથી સોનાની, સોનાથી સ્ત્રીની અને છે:- પારકું ધન હરણ કરવામાં પાંગળ, સ્ત્રીથી પુરુષની.
પરસ્ત્રીને કુદ્રષ્ટિએ જોવામાં આંધળે અને | (૭) મદ એટલે અભિમાન ઉત્પન્ન પારકી નિંદા કરવામાં મુગે. કરનાર ત્રણ છે - ધન, અમલ ને વિદ્યા. (૧૫) ત્રણ વસ્તુ મેળવ્યા વીના જીદગી
(૮) જૈન ધર્મના મુખ્ય પ્રકાર ત્રણ વ્યર્થ જાય છે – બાળપણમાં સવિદ્યા, છે – તપ, ત્યાગ અને અહિંસા. જુવાનીમાં સન્માર્ગે ધન અને ઘડપણમાં | (૯) ત્રણ વીનાની માણસાઈ નકામી સંધર્મઅર્થાત્ વિતરાગ પ્રભુને પ્રોછે- લાજ, લાગણી અને દયા. કારણ કે પેલે એ ઉત્તમોત્તમ જૈન ધર્મ

Page #12

૨૨
નિયમ વિકાસ
૧
એ પણ એક ગમાર !!
Tલેખક–બાલચંદ્ર એમ. પંડિત. ] નીર અપરાધી જીવને, શોખે કરે શીકાર
ત્રાસ નહિ કમ રાજને એ પણ એક ગમાર – બુરા હાલ બદલી ગયા, ને સુખ પામ્ય સંસાર| દીન દુખીયાં વિસરી ગયે, એ પણ એક ગમાર– કાજા નહિ ઉત્તમ કરે, અતિ રાખે અહંકાર
કહ્યું કરે ન ગુરૂજન તણું એ પણ એક ગમાર– ભેંસ ગાયને ભાવથી આપે નહિ આહાર
દુધ જ ખાયે ડાહ્યલે એ પણ એક ગમાર– મનુષ્યદેહ મલીઆ પછી જે ન ભજે વીતરાગ
મારું તારું છોડે નહિ, એ પણ એક ગમાર – મસ્ત બને બહુ માનવી, સંગ દારૂને દીલદાર,
જીવ હીંસામાં પરવશ બને, એ પણ એક ગમાઘર લુંટે અબળા હરે, ત્યાં ન લીએ તલવાર, - જ્ઞાન તણી વાતે કરે, એ પણ એક ગમાર– શાસ્ત્ર પુરાણે સામટાં, આપે ભણ્ય અપાર, - વાદ કરે વિદ્વાન થઇ, એ પણ એક ગમાર– પૂર્વ કર્મોની મહેરથી અંગ મ અધિકાર,
કેને રેળે બહુ એ પણ એક ગમાર– ન્યાયાસન બેઠા પછી, ન્યાય તણા કરનાર
કરે પક્ષ જે કેઈને એ પણ એક ગમાર– દાન આપે કોઈ રંકને, તેને ના કહેનાર
ધર્મ કર્મ કરતે નહિ, એ પણ એક ગમાર– દયા દીલમાં રાખે નહિ, ને પાપે ભરે ભંડાર
માયામાં ચકચૂર રહે, એ પણ એક ગમાર– કયાંથી આવ્યા આપણે, ને ક્યાં છીએ સંચરનાર ?
એ સત્ય કદી શૈધે નહિ, એ પણ એક ગમારઉપરકોત અચ્છી બની, પણ માંહી વિષ્ટા તણું ભંડાર
છતાં ચામડાં ચુંથ, એ પણ એક ગમારતિર્થક જે માળે ગયા, ત્યાં જ સદા કલ્યાણ
મેક્ષ માર્ગ પકડે નહિ, એ પણ એક ગમાર–
૯
૧૦
૧૨
૧૫

Page #13

પત્ર પિટી.
૫ત્ર...પે.ટી. શાસનપ્રેમી ભાઈઓને સવેળાની ચેતવણી
નં. ૨
ચેતવણી નં. ૧ આપ્યા પછી શેઠ બાર પર ભરોસે ન રાખે એમ જણુંકસ્તુરભાઈએ જે નિવેદન બહાર પાડયું વીને વસ્તુની ઉપેક્ષા કરી પણ તેને વૈદ્ય છે તે અવળે રસ્તે દેરનાર ન થાય પાસેથી ખુલાસો લીધે નહિ અને તેનું માટે આ બીજી ચેતવણી આપી છે. સમાધાન જણાવ્યું નહિ.
૧. તેઓએ જણાવેલા મુસદ્દાથીજ ૩. તારથી વિદ્યને તે મોહનલાલના સ્પષ્ટ છે કે પુનાના ડેકટરધે તિથિ પ્રચાર બાબત પુછાવ્યું કે શેઠની જાણ સંબંધી નિર્ણય લખી શેઠ કસ્તુરભાઈ બહાર પુનાના શેઠ મોહનલાલથી આ દ્વારાએ બન્નેને મોકલી આપે. જે પ્રચાર કેમ થયો? ત્યારે તેના જવાબમાં તેમ થયું હેત તે બેલવાનું રહેતજ વૈદ્ય શેઠને પૂછવાનું જણાવ્યું, અને તે નહિ. પરંતુ વૈદ્યનું લખાણ તા. ૬ ઠ્ઠી બને તારે શેઠને મેકલ્યા ત્યારે તેમાં જુલાઈએ રજીસ્ટરથી આવે છે જે અયોગ્ય અજુગતું નથી એમ શેઠે જણાવ્યું. વિધિવાળું હોવાથી પાછું મેકલાયું છે, અર્થાત્ તેનું પણ સમાધાન કર્યું નહિં. જ્યારે પુનાના રહીશ શા. મેહનલાલ આ વસ્તુઓ વિચારવાથી દરેક સુને જે નવા પંથના છે, તેને તે પહેલાં મળે માલમ પડશે કે વિધિમાં વૈદ્યની તટછે અને તે મેહનલાલ પેપર અને તાર સ્થતા રહી નથી અને તેથી તેંઓના દ્વારા પિતાના ફેવરના ચુકાદાના સમા લખાણને પણ કેઈ ન્યાયપ્રિય મનુષ્ય ચાર ફેલાવે છે. એ ઉપરથી સ્પષ્ટપણે ખુલાસા અને ચર્ચા સિવાય એમને વૈદ્યની તટસ્થતા નથી રહી એમ નકકી એમ મંજુર કરી શકે નહિ. થાય છે. અને તેથી જ વૈદ્યનું લખાણ વૈદ્યની તટસ્થતાના ભંગને માત્ર શેઠને તા. ૧૪મીએ તારથી અમાન્ય વિધિની વિપરીતતા ગણીને શેઠ તરફથી જણાવી તા. ૨૦ મીએ ખુલાસા અને હામાં પક્ષના જુન માસના પ્રચાર પછી ચર્ચા સિવાય ન લેવા જણાવ્યું હતું, લગભગ એક મહિને આવેલું લખાણનું છતાં તે સિધી વાત શેઠ કસ્તુરભાઇએ રજીસ્ટર પાછું મેકહ્યું છે. માની નહિ.
- હવે એ નિવેદનમાં જણાવ્યાન્નુજબ ૨. જ્યારે પેપરમાં મેકલ્યાના તર- લખાણું બહાર પડ્યું છે છતાં છપાઈ ફેણદારીના સમાચાર આવ્યા ત્યારે શેઠ બહાર પડશે ત્યારે તેમાં વિષયની જે કરતુરભાઈને તે બાબત જણાવતાં અખ- વિપરીતતા છે તે આગળvotહેર કર્ભમાં

Page #14

જૈનધર્મઃ વિકાસ.
૨
આવશે. અર્થાત્ તે લખાણુ બહાર પડયા માત્રથી કેાઇએ પણ ભ્રમમાં પડવું નહિં.
પરંતુ તેમાં આવેલી વિષચેાની વિપરીતતા જાહેર થાય ત્યાં સુધી અભિપ્રાય બાંધતાં જરૂર થેાલવું.
તા. ક.−૧. વૈદ્યના બહાર આવેલા લખાણમાં તા. ૩ જુન છે, સેવકપત્રમાં પાલીતાણાથી તા. ૧લી જુને, મુંબઇ સમાચારમાં અમદાવાદથી તા. ૧ જુને, વંદેમાતરમમાં તા. જીને અને વીરશાસનમાં તા. ૧૧ મી જુને તે લખાણુ શેઠને માકલ્યાના સમાચાર પ્રગટ થાય છે. અને તા. ૧૪ મી જુને તટસ્થતા તુટ્યાના તાર અત્રેથી શેઠ ઉપર મૂકવામાં આવે છે અને શેઠ તે વૈદ્યનું લખાણ વૈદ્યની સહી થયા પછી એક મહિના કરતાં પણ વધારે મુદ્દત એટલે તા. ૫ મી જુલાઇએ અમદાવાથી અન્નને રજીસ્ટરથી માકલે છે. આ બધું વિચારનારા સુજ્ઞ વ તટસ્થની કાર્યવાહી ભરાંસા
લાયક નથી રહી, એમ ચાક્કસ સમજી શકશે.
-
૨ શેઠ ઉપર જે લખાણ મુદ્દત પ્રમાણે પાલીતાણાથી તા. ૫-૧-૪૩ ના રજીસ્ટરથી ગયું હતું તેને માટે તે લખાણુમાં જણાવેલ ‘ પ્રેષિત ’શબ્દ અને લખાણુની મુદ્દત આળંગીને તા. ૧-૪૩ ના દિવસે પાલીતાણાથી માણુસ માકલી તા. ૭–૧–૪૩ ના દિવસે કસ્તુરભાઈને હાથેાહાથ મેાકલાયું તેને માટે વપરાયલા પ્રદત્ત શબ્દ શું લેખમાં એક પક્ષના હાથ સ્પષ્ટ નથી કરતા ? અને જો એમ હાય તે। તે લખાણ સ્વતંત્ર લખાણ વૈદ્યનું નહિં, પરંતુ નવીન પથના હસ્તક્ષેપવાળુ જ ગણાય અને તેથી તે લખાણની વિપરીતતા રામવૈદ્ય કે નવા પથના નામે જાહેર થાય તેા પણુ યેાગ્ય નહિં ગણાય.
6
"
કપડવંજ તા. ૧૧-૮-૪૩
આનદસાગરના ધર્મ લાલ વાંચવા
પ.પૂ. ડેલાવાળા આ.શ્રી સુરેન્દ્રસૂરીજી મ.ના પયગામ ! તિથિચર્ચાના ફૈસલા બહાર પાડશે જ નહિં !”
“એ લુલા ફેંસલાને શાસનપક્ષ આદર આપશે જ નહિ !”
૫. પૂ. દેવશ્રીની આજ્ઞાથી—à. મુનિશ્રી રાજેન્દ્રવિજયજી મહારાજ શ્રીયુત્ શેઠશ્રી કસ્તુરભાઇ લાલભા- વ્યક્તિએએ લવાદની તટસ્થતા તાક્યાના ઇએ તિથિચર્ચાના નિણૅય લાવીને સમા- અનેક કારણેા પ્રસિદ્ધ થઇ ચુકયા છે. જમાં એકીકરણ સ્થાપવા ઘણા જ પ્રશં સનીય પ્રયાસ કર્યાં હતા. શેઠશ્રી ઘણુા સાવધાન રહ્યા હશે છતાં પણુ “શાહુકારની એક નજર અને ચારની હજાર” એ. ન્યાયે પ્રચામાં કુશળ એવી કેટલીક
એ મમત અમારી જાણ મુજબ શેઠશ્રી ઉપર ઘણાએ તરફથી સૂચનાએ પણ થઇ છે કે—આ બાબત તપાસ કરા. આથી મનાય છે કે શેઠશ્રી, એ વિષે તપાસ કરવાની ફરજમાં જ હશે; કારણ

Page #15

પત્ર પેટી.
૨૨૯
આ
એવા સંયેાગેામાં હમણાં એવા પ્રચાર થઈ રહ્યો છે કે—આવેલ ફેસલાનું શેઠશ્રી કસ્તુરભાઈ તરફથી પણ મહેાળા પ્રમાણમાં ભાષાંતર વિગેરે થઇ રહેલું છે અને તે થાડા વખતમાં શેઠશ્રી પેાતે પણ બહાર પાડવાના છે !' આ મીના જો સત્ય જ હોય તેા શેઠશ્રીની બુદ્ધિમત્તા ઉપર વિશ્વાસ ધરાવનારાઓને ખરેખર
શરત મુજબના નિર્ણયનું પાલન કરવા– નિણૅય બહાર પડ્યા અગાઉ જ લવાદની તૂટસ્થતા તૂટવાના મજબૂત કારણા દર્શોવતા હાય ત્યારે કાઇ પણુ મધ્યસ્થની પહેલી તકે ફરજ છે કે–તટસ્થની તટસ્થતા કેાણે તેાડી ? શા માટે તેડી ? કેવી રીતે તેાડી ? વિગેરે વાતેાની માગણીની મજબૂત તપાસ કરીને તેવું કરનારાઓને સમાજ સમક્ષ જાહેર કરવા જાઈએ. અને તેવાએ ગોટાળા કરાવેલા નિયને પ્રમાણિકપણે ફેર તપાસ કરાવીને પ્રથમ આશ્ચર્ય રૂપ જ લેખાય તેમ છે. લુલેાતા સાફ કરાવવેા જોઈએ. આ પછી એવા સાફ અનેલે નિય અધિકાર વિનાના માણસે દ્વારા પણ સેંકડા નકલેાદ્વારા જાહેર થાય તા પણ સુજ્ઞ વગને એ સામે કશુંય ખેલવાનું રહે નહિ. એ સિવાય એ નકલ જ જાહેર કરવાના અધિકારવાળા મધ્યસ્થથી એ પક્ષકાર આચાર્ચીને માત્ર બે નકલ માકલી દેવી તે જવાબદારી અને જોખમદારી સમજ્યા વિનાનું ઉતાવળીયું પગલું જ લેખાય. એમ અમારૂં માનવું છે.
ગણુાએલા ફૈસલે સાફ કરાવવાના પ્રયાસે કરવાની ફરજ બજાવ્યા અગાઉ શેઠશ્રી પોતે જ એવા ફેસલાને બહાર પાડે તે અવિધિસર અને અનુચિત જ ગણાતી વાત અમાને માનવામાં આવતી નથી.
એમ ન લેખાય એટલા માટે એવા લુલા ગણાતા નિર્ણયના ‘બીજા પ્રમાણિક શિરપંચાની સાથે ચર્ચાના નાયક આચાર્ચ શ્રી પાસે' લવાદને હાજર કરીને માલાદાર અગ્રગણ્ય જૈન ગૃહસ્થાની સન્મુખ ફરીથી લેખિત તેમજ મૌખિક ચર્ચા કરાવીને સર્વ જૈન સમાજને માન્ય થાય એવી રીતે શાસ્ત્ર અને પરપરાને તલશશી એવા ન્યાયપુરસ્કર ફૈસલા લાવવા માટે જ સર્વ કોઈ પ્રયાસેા કરવામાં સમાજહિતેચ્છુ કોઇ પણ મધ્યસ્થ ચેાજાઇ
કે એ સવાલ સમાજભરના હાવાથી એ આવશ્યક માગણીની કાઈપણ સજ્જનથી ઉપેક્ષા થઈ શકે તેમ નથી.
પણ
વળી અમારી જાણ મુજબ શેઠશ્રીએ તેા લવાદના નિણુંય ચર્ચામાં જાડાએલા છેવટના એ જ આચાર્ચીને એ જ નકલથી પહોંચાડવામાં જ ઇતિકત્તવ્યતા માનવી રહેતી હાવાને અંગેએ લુલા નિર્ણયની ભાષાંતર આદિ દ્વારા શેઠશ્રી “જેવા મધ્યસ્થ પેાતે જ પહેાળી નકલી છપાવવાવડે એ નવા તિથિતને વેગ આપવા જેવું કરે, એ તદુન જ અસભવિત લાગે કારણકે મધ્યસ્થનું એ કર્ત્તવ્ય નથી. અને તેથી શેઠશ્રી જેવા પ્રમાણિક શ્રાવક તેવું પગલું ન ભરે.
સમષ્ટિગત રીતિએ અમારું' મજમૃત માનવું છે કે-આવા જોખમદાર પ્રસ ંગે કોઇપણ પક્ષકારનું હૃદય જ્યારે અન્યાયની શકાવાળુ હાય, અને તેને લીધે
તે

Page #16

જૈનધમ વિકાસ.
૨૩૦
જવું જોઈએ. અને તેમ કરતાં બુલેા ફૈસલેા ચલાવી લેવાને અ ંગે થતી સખ્તાઇને તિલાંજલિ જ આપવી જોઇએ; કારણ કે આવા જોખમદાર ફેસલાએ એ ચાર વ્યક્તિઓને જ અવલખતા નથી ! એ તેા સારા ય સમાજના સવાલ હાય છે, અને છે.
અંગભૂત હાવાથી તેનું પદ્ધતિસરનું ખંડન થયે આજે ઉતાવળે એ લે નિર્ણય બહાર પાડવા તૈયાર થઇ ગએલા કોઈ પણ મહાનુભાવે પણ પક્ષકાર ગણાઇ જઈને સમાજને માટે અવિશ્વાસના ભાજન બની જવાના ભય પણ હથેળીમાં જ છે. આ વસ્તુના ભાગ જાણે અજાણે પણ કાઈ ન ખની જાય એ લાગણી માટે અમે એ સામે આ મજબૂત લાલ ખત્તી ધરીએ છીએ, કારણ કે જૈન જેવા લેાકેાત્તર સમાજને માથે ચેન કેન ફેસ-પ્રકારેણુ લાવા તૈયાર થએલા સમથ તરફનાં પશુ લુખાં લખાણેાને જૈનત્વ ધરાવનારા જૈનાએ જેમ કઢિયે સાંખ્યા નથી, તેમ આજે પણ એવા પુણ્યવાને હરગીજ સાંખશે નહિ, અને એ ન્યાજખી જ હશે.
કોઇપણ મધ્યસ્થની મધ્યસ્થતા એવી પ્રમાણિક રીતિએ વર્તવાથી જ જોખમાતી નથી. અને એથી જ ફાઇપણુ મધ્યસ્થા આવી કપરી રીતે જીતેલ ગાડાં પ્રસગે સમાજને ભ્રમમાં પાડનારા લુલા લાઓની સમાજમાં અકાળે ફેંકાફેંક કરવાની ઉતાવળ કરતા નથી, એ રીતે શેઠ કસ્તુરભાઈ પણ ભૂલભૂલામણીમાં પડીને આ લુલા ગણુાએલા ફ્રેંસલાને મહાર પાડવા તૈયાર થયા હાય એ વાત સાચી જ હાય તે આ સ્થળે સમાજભરના હિતાર્થે પણ તેઓશ્રીને કહીએ
શેઠશ્રીએ પણ જે ધૈર્યતાથી અત્યાર સુધી કાર્ય લીધું છે તેથી વધુ ધીરજ છીએ કે-એવી ઉતાવળ કરીને તિથિ-અને કુશળતાથી ફેર કામ લઈને એ ચર્ચાના એ લુલા ફે ́સલા બહાર પાડશે જ નહિ, કારણકે તટસ્થની તટસ્થતા તૂટી હોવાના મજબૂત વાએ હાવાથી–સે કડા વર્ષોથી શાસ્ત્ર અને પર'પરા અનુસારે વત્તતા જૈન સમા જના માટેા વર્ગ એ લુલા ફેસલાને આદર આપશેજ નહિ.
લુલા ફૈસલેા, ઉપર દર્શાવેલા વિધિવડે સાફ કરી-કરાવીને પછી જ સમાજ સમક્ષ પૂરા-ધરવાની અમાએ આપવા ઈચ્છેલી આમ સલાહ પહેલી તકે વધાવી લેવી ચેાગ્ય લાગે છે, એમ અનેથી અમેાને પરિ ણામની સુંદરતા જણાય છે. અને એથી જ આ અમારા પ્રયાસ છે.
એટલું જ નહિ પણ અમાને પ્રાપ્ત થયેલ સમાચાર મુજબ એ ફેંસલાના ઘણા ભાગ—શાસ્ત્ર અને પર પરાથી વિપરીત ચાલનારા વગે ખીનશાસ્ત્રીય રીતિએ જ રચીને લવાદદ્વારા ‘સાચા નિર્ણય તરીકે’– જાહેર કરાવવા કરેલ પ્રયાસના
સાચી સમાજશાન્તિને ચાહનારાં વિદ્વાન હૈયાંઓ પણ આ પળે એમ જ કહી રહ્યાં છે કે-“શેઠશ્રીની કીર્તિને આંખપ ન લાગે અને અનેમાંથી એક પણ પક્ષને વિરાધનું કાંઈપણ કારણુ ન રહે એવી રીતે-કેર અનુ

Page #17

પત્ર પેટી.
કૂળ સમય મેળવીને વિધિ પણ અનેક દર્શનકારો પરમ પ્રમદાવાદ. અનુસાર ફેર તપાસ કરવાવડે શુદ્ શ્રી જૈનદર્શનને જ જૂઠું મનાવવા હજારો ફેસલાને જ જન્મ અપાવીને શેઠ-પુસ્તકાદ્વારા હજારા પ્રયાસેા કર્યો છે છતાં શ્રીએ સમાજના ખાળે પીરસવાના જૈનદર્શન પરમ સત્ય સ્વરૂપે આજે પણુ યરાને વરવા જોઈએ”. અઠંગણે જ એ દરેકની સામે તમારા દેખતાં જ ત્રિકાલાબધિતપણે ઊભું છે !
તે ખાટાંને સાચું મનાવવા તમારા એકદેશીય અને એક હસ્તકના સેકડા પ્રયાસેાવડે ઉપજાવી કઢાતી એવી હજારા પત્રિકાએ હજાર। વાર અને હજારા
લાને ગર્ભમાં જ રાખવે! અને તે દરમ્યાન સમાજના હિતાર્થે તેવા નક્કર ફૈસલા ઉત્પન્ન કરવાના શુભ પ્રયાસેામાં ચેાજાઈ જવું એ એક જ શાન્તિમા અમાને સમજાય છે, જે અત્ર રજૂ કરેલ છે. આમ થવાથી જણાય છે કે—સમાજ ફ્રી ફ્રી ફ્લેશના ઝંઝાવાતમાં અટવાશે નહિ અને વધુ છિન્નભિન્નતાના કારમા ભાગ બનશે નહિં.
માટે જ તેવા સુંદર સમય ન લવાય ત્યાં સુધી તે છડેચેાક લુલા કરેલ ફેસ-કાણે ફેંકયે જ રાખા તેટલા માત્રથી શ્રી જૈનશાસનની સ્વપરકલ્યાણુકારી કાળજૂની શાસ્ત્ર પ્રણાલિકાએ તે શ્વે ઉખડી જશે ? ચે ખંડિત કરી શકશે। ? અને શ્રી જિનેશ્વર ભગવંતના જીવત શાસનમાં પણ શ્વે સ્વમત સ્થાપી શકશે ? માટે ભાઇએ કુમત બચાવવા માટેની ધમાધમેાના પાપથી સર્વ પ્રકારે બચવાના કાર્યમાં જ લાગી જાઓ ! તમારું પણ કલ્યાણ થાવ.
જો તેમ બનશે તો જ એ વિધિએ જન્મ પામેલ ફેસલાના સારાએ સમાજમાં ભવ્યતર જન્માત્સવ ઉજવાશે, અને એવા જ ફેસલા ચિરંજીવી ખનશે.
તા. ૩ સાંભળ્યું છે કે—“શેઠશ્રી કસ્તુરભાઈ આ કાર્ય ન કરે તે પહેલાં તે સામેા વર્ગ, ભદ્રિકજનાને ભૂલભૂલામણીમાં નાખીને પણ પાતાના મતમાં જોડવા એ લુલા ફેસલાની હજારા નકલે છપાવીને દેશદેશાવરમાં “એ ખાટા ફૈસલાને સાચા નિ ય તરીકે” પ્રચારવા સજ્જ થયેા છે ! પર્યુષણના પવિત્ર તહેવાર પ્રસંગે જ તેના લ્હાણાં કરીને સમાજના કામળ હૈયાં કલુષિત કરવા સજ્જ થયેા છે; એમ પણ સાંભળ્યું છે !!! ”
જો આ સાચું જ હાય તે–તે વગે સવેળા સમજી લેવું ઘટે છે કે-અન્ય
એ ભાઈઆએ હવે તેા સમજી જ લેવું કે—આ નવા મતને સાચેા મનાવવા માટે આગળ પણ સાત સાત વર્ષ પર્યંત તમેાએ હજારા પત્રિકાઓ–ચે પડીએ– છાપાંઓ વિગેરે અનેક વાર કાઢ્યાં છે તે પણુ આજે નામશેષ થઈ ગયાં છે કે નહિ અને તમારી ના છતાંયે જૂની પ્રણાલિકાને તેા શ્રી જૈનશાસનના પંદર આનીથી પણ વધુ વ આજે પણ ત્રિકરણુ ચેાગે જ જીવનપ્રાણ માની રહ્યો છે
કે
નહિ ? તેા હવે વળી એકાદ બે વખત તેવા લુલા ફેસલાની તેવી જૂડી હજાર પશુ નકલા છપાવીને ફેલાવી પણ લેશે

Page #18

ર૩ર
જનધર્મ વિકાસ,
તેથી એ શાસનપ્રાણ પ્રણાલિકા યે પ્રસંગે ખૂબજ સાવધ રહેવા જણાવીએ ખસેડવા સમર્થ થશે? શા માટે ધમી. છીએ કે-સામા વર્ગ તરફથી સંભળાય જનોના દામને ધૂમાડે કરવો જોઈએ? છે તે તે લુલા ફેંસલાને શેકબંધ હવે તે એ પાપ પ્રયાસથી વિરમી જ નકલેના રૂપે પણ જૂઠે પ્રચાર થાય જવાય તે નથી સારું? સાથે શ્રીમાન તેથી પૂર્વે દેરવાયા નથી તેમ કેઈપણ જૈન સમાજને પણ એ વર્ગના આવવા જેને એ કેઈપણ વાતોથી દોરવાવું નહિ તૈયાર થયેલા પ્રાય છેલ્લા જ વાવાઝોડા
વિમરંતુ
જૈન જનતા સાવધ રહે!
:ભાઇ
શ્રી જૈન શ્વેતામ્બર તપાગચ્છ સંઘ તેવું સમાજના વૃદ્ધ સૂરિપંગનું માનવું સેંકડો વર્ષથી જૈન શાસ્ત્રો અને તેને પ્રથમથી હતું જ છતાં કઈ પણ તટસ્થ અનુસરતી જૈન પરંપરા પ્રમાણે બારે પર્વ અને સત્યપ્રિયવિદ્વાન જૈન શાસ્ત્ર પ્રમાણે તિથિની અખંડ આરાધના કરે છે અને તિથિચર્ચાને ઉકેલ લાવશે-તે તેને યોગ્ય
જ્યારે ટિપ્પણામાં બીજ પાંચમ આઠમ ઉકેલ આવશે તેમ માત્ર પરમ પૂજ્ય અગીઆરસ અને ચૌદસની ક્ષય વૃદ્ધિ સાગરાનંદસૂરિજી મહારાજનું માનવું હતું. આવે ત્યારે એકમ, ચેાથ, સાતમ, દશમ અને તેરસની ક્ષય વૃદ્ધિ કરે છે, અને
પરંતુ તિથિચર્ચાનું પરિણામ આવે પુનમ અમાસની ક્ષય વૃદ્ધિએ તેરસની
તે અગાઉ કેટલાએ દીવસો પહેલાં પરમ ક્ષય વૃદ્ધિ કરવામાં આવે છે. આ પ્રમાણેની જ રીતિને અનુસરી આપણાં જૈન પંચાંગ
લાલભાઈને અને જાહેર નિવેદન દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવે છે તેમાં કોઈ દીવસ
તટસ્થની તટસ્થતા રહી નથી તેવું અનેક પર્વતિથિની ક્ષય કે વૃદ્ધિ હોતી નથી. પૂરાવા વડે જણાવી દીધું છેઆથી પૂ૦ જે પંચાંગમાં પર્વતિથિની ક્ષય કે વૃદ્ધિ
સાગરાનંદસૂરિજી પણ પ્રાચીન શાસ્ત્રાનુહોય તેને નાનું બાળક પણ કહી દે છે
લક્ષી પરંપરા પ્રમાણે જ પર્વોની આરાધના કે આ જૈન પંચાંગ નથી.
કરે છે ને કરવાના છે. વિદ્યમાન તપાગચ્છના અનેક આચાર્યો, જૈન શાસ્ત્રોમાં તેર કે અગીઆર પન્યાસ અને બીજા ઘણા આગેવાને પર્વોનું કઈ દીવસ બન્યું નથી કે જૈન શાસ્ત્રો અને તેને અનુસરતી જન સાંભળ્યું નથી અગીઆર પર્વની વ્યવસ્થા પરંપરા પ્રમાણે જ પરાધના કરે છે અને સ્વીકારતાં પર્વલેપનું મહાન પાપ લાગે કરશે. કેઈપણ જૈનેતર વિદ્વાન આ તિથિ. છે માટે કહેવાતે તટસ્થતા રહિત આવચર્ચાને વ્યવસ્થિત ઉકેલ ન લાવી શકે નાર ચુકાદાથી જૈન સમાજ સાવધ રહે

Page #19

પત્ર પેટી તે ચુકાદે જૈન સમાજના કેઈપણ વર્ગને તેને ઉત્થાપવામાં ઉડાવવામાં આવ્યાં છે. લાભદાયક કે હિતકારક નથી
આથી પ્રત્યેક જેન આ ચુકાદે ને જણાવતાં અમને ખુબ દુખ થાય વ્યાજબી રીતે આવ્યું છે તેવા ભ્રમમાં છે કે આ કહેવાતા ચુકાદામાં જે પ્રત્યેક ન પડે. આ ચુકાદાને ચુકાદા તરીકે જૈન, જૈન આગમ અને જન શાસ્ત્રને માનો કે ચુકાદાની બુદ્ધિએ વાંચો સત્ય અને યથાર્થ માને છે તે પ્રાચીન તે મહાપાપ છે. કારણકે તેમાં જિન સૂર્યપ્રજ્ઞપ્તિ, નિશીથ, દશાશ્રુતસ્કંધ, લેક- શાસ્ત્રના મૂળ ઉપર કુઠાર છે. પ્રકાશ વિગેરે આગને અને બીજા ઘણા પ હરમુનિજી મહારાજ તથા અમે શાસ્ત્રોને તેમણે હસ્તક્ષેપથી મેળવેલા અને અમને અનુસરનાર સર્વ તેમજ આ ચૂકાદામાં “થન તે શાસ્ત્રાળુ જનશાસનના વિદ્યમાન સુવિહિત આચાર્યો न्यस्तानि तेषां प्रामाण्यमेव वयं न सहा
પ્રાચીન શાસ્ત્રાનુલક્ષી પ્રણાલિકા પ્રમાણે महे" २ “यानि शास्त्राणि समुपन्यस्तानि
જ પર્વોની આરાધના કરીએ છીએ અને તાનિ ત્રિામાણાતિ” “જે શાસ્ત્રો તેઓએ રજુ કર્યા છે તેનું અમે
કરવાના છીએ. માટે બહાર પડનાર પ્રામાણ્યપણું પણ સહન કરી શક્તા ચુકાદાથી અને તેર ને અગિઆર ૫ર્વને નથી. ૨ જે શાસ્ત્રો તેઓએ રજુ કર્યા
ન માનનાર વર્ગથી સૌ એ સાવધ રહેવું. છે તે શાસ્ત્ર શાસ્ત્રાભાસ છે અર્થાત જેન જનતાએ કહેવાતા આવખોટાં છે” એ શબ્દ દ્વારા આ કહેવાતા ના ચુકાદાને સાચો માનવ નહિં, ચુકાદામાં જૈન આગમ ગ્રંથને વગોવવામાં તે ચુકાદ જૈનધર્મ અને જૈન આવ્યા છે. ખરેખર આ ચુકાદો સ્વી- શાસ્ત્રોને ઉત્થાપનાર છે તેમાં ચર્ચાના કારનાર પિતાને જય લાવવા માટે મૂળભૂત વિષયનું શાસ્ત્રો દ્વારા સમાશાસ્ત્રને ઉત્થાપવાનું પણ ચક્ય નથી. ધાન નથી માટે ખોટા ચુકાદાથી
અમે જાણીએ છીએ તે મુજબ આ સાવધ રહો. આખી ચર્ચા જૈન શાસ્ત્રને અનુલક્ષીને
વીરને ઉપાશ્રય કરવાની હતી છતાં કહેવાતા ચુકાદામાં જૈન શાસ્ત્રની ઉપેક્ષા કરી નથી એટલું જ
તા. ૨૪-૮-૪૩ નહિ પણ તેની ઉપર અછાજતી ટીકા અને दः पन्यास कीर्तिमुनि

Page #20

જેના વિકાસ,
છે કેઈ ચેલેંજને ઉપાડી લેનાર?
તિથિનિર્ણયમાં હસ્તક્ષેપને પુરાવો. તિથિનિર્ણય આવી ગયાનું જેને શંકા હોય તેઓ સર્વેને મારી આથી સમાજને સુવિદિત છે. શ્રી રામચંદ્રસૂન જાહેર ચેલેંજ છે કે તેમણે તે વાત રિમા ભકતોની એક ટોળકીએ મુંબઈ, બેટી ઠરાવવા બહાર આવવું નહી તો પુના અને અમદાવાદ વચ્ચે જે દેડધામો સમાજને એ વિચારવાનું રહેશે કે જે કરી છે એ નિર્ણયને સ્વમાન્યતા મુજબ ચુકાદે જુનમાં શેઠશ્રીને મળે તેની લાવવા માટે જે અકઃપ્ય હસ્તક્ષેપ કર્યો આગાહીં મે માસમાં અકાળે કઈ રીતે છે તે સંબંધમાં સચોટ પુરાવા અને થવા પામી? ખેળવેલી ભરોસાપાત્ર બાતમીના આધારે શેઠ શ્રી કસ્તુરભાઈના કાન પર આ મારી માહીતી મુજબની એક સત્ય ઘટના સચોટ પુરાવો હું તાત્કાલિક લાવવા જેમ સમાજમા ચરણે સાદર સમર્પણ માગું છું પરંતુ તેઓશ્રી ઈજીપ્ત જવાના
હેવાથી એમ કરતાં કેટલોક સમય પસાર છે કે આ નિર્ણયનું ભાવી શાંતિ થઈ જાય એટલે તે માટે હું સમાજ સ્થાપવા માટે શેઠ શ્રી કસ્તુરભાઈ લાલ ભૂષણ અને દાનવીર માનનીય શેઠ શ્રી ભાઈએ પોતાના કીમતી સમયનો ભોગ માણેકલાલ ચુનીલાલની લવાદી જે શ્રી આપી તેની પાછળ જે શ્રમ ઉઠા છે રામચંદ્રસૂરિજીના ભકતો સ્વીકારવા તૈયાર તે ખરેખર અભિનંદનીય છે. પરંતુ મોટા હોય તે એ નક્કર બીના પુરવાર કરી પુરૂષ આબુબાજ ડોકીયું કરે અને આ આપવા હું કોઈપણ પળે તૈયાર છું. નિર્ણય આવતાં પૂર્વે જે જાતની રમત સમાજમાં આ જાતને ચુકાદો સ્વીશ્રી રામચંદ્રસૂરિજીના અનુયાયીઓ તર- કાર્ય ન થઈ શકે તેમાં દેષ કેને? ફથી કરવામાં આવી છે તે સમાજના જેઓ હંમેશાં સમાજમાં ભાગલા પાડી કાન પર અથડાતાં સમાજ ચેકી ઉઠશે. શાસન ચલાવવા માગે છે તે શ્રી રામ
શેઠ શ્રી કસ્તુરભાઈને તે એ વાતની ચંદ્રસૂરિજીના પક્ષની જ આ જવાબદારી છે. જાણે ભાગ્યે જ હશે કે જુન માસમાં જે
ભાષાંતર બહાર પડતાં એ ચુકાદે તેઓને 3. પી. એલ. વૈદ્ય તર- પક્ષ વિજયના ડીમલીમ વગાડશે પરિણામે ફથી મળે છે તે ચુકાદો પોતાની તર- સમાજમાં કલેશની ચીનગારી પ્રગટશે ફેણમાં હોવાની સત્તાવાર જાહેરાત તે આ બધું થતાં અટકે એ માટે સોસાયટી મે માસમાં જ્ઞાનમંદિરની ગાદી પરથી પક્ષના રાગી અને સમાજના લેખક શ્રી સોસાયટી પક્ષના રાગી લેખકે કરી છે ભગવાનજી જગજીવનદાસ કપાસીને સમાઆ વાતમાં કોઈ શંકા નથી અને જેઓને જની શાન્તિ ન ઢોળાય તેમજ ભાવિમાં

Page #21

પૂર્વાચાર્યોના ગ્રંથોનું કરાયેલું ભયંકર અપમામ
થનારી શાસનની ટીકા અટકે એ ખાતર માણસ મનાતા મલીન અને દુષિત ચુકામારી વિનંતિ છે કે સત્ય ઉપર સારો દાન સ્વીકાર કરવાની સલાહ ન જ આપે. પ્રકાશ પાડે જે સમાજની મહાન સેવા જે આ ચેલેન્જ ઉપાડી લેવામાં ગણાશે. અને આથી સમાજમાં પ્રગટનારો નહિ આવે તો તેની વિગતે લાગતા દાવાનળ બુઝાઈ જશે.
વળગતાઓને જાહેર કરવામાં આવશે. . શ્રી રામચંદ્રસૂરિજીના ખાસ ભક્ત જે મારી આ ચેલેંજ ઉપાડી લઈ શેઠ
લી. ભવદીય, શ્રી માણેકલાલ ચુનીલાલની લવાદીને
હિંમતલાલ યુ, શાહ, સ્વીકાર કરવાની જાહેરાત કરશે તે હું
સ્તનપાળ, પાંજરાપોળ-મલાલા, મારૂ કથન બરાબર પુરવાર કરી આપશ અન્યથા સમાજને કોઈપણ ન્યાયપ્રિય
તા. ૨૧–૯–૪૩ તા. ક–ઉપરના બહાર પડેલાં ત્રણ હેન્ડબીલો અમારા વાંચકેની માગણને લઈ વાંચકોની વસ્તુસ્થિતિની જાણ માટે આપ્યાં છે. ચુકાદા અંગેનું લખાણ અને તેની સમલોચના ચુકાદા બહાર પડે વ્યવસ્થિત રીતે સાવંત અમે અમારા વાંચકોને પુરી પાડીશું. તંત્રી. POCISCIPIS
પૂર્વાચાર્યોના ગ્રંથનું કરાયેલું ભયંકર અપમાન, .
યાને વૈમનસ્ય વધારવાના સાધનોનું દિગ્દત !
=== == = % o=== == જન સમાજમાં કેટલાયે વર્ષોથી એક સમાગમ થયો. શેઠ શ્રી કસ્તુરભાઈએ એ પછી એક વૈમનસ્યના સાધનનું દિગ્દ- પ્રકરણને શાંત કરવા પ્રયત્ન કર્યો. એ શન થાય છે. તટસ્થ મુનિઓ તથા અંગે સહીઓ લીધી. શેઠ કસ્તુરભાઈએ ગૃહસ્થ શાંતિથી એ બધું જોઈ રહ્યા નિયુક્ત કરેલ કેઈ એક તટસ્થ જે ન્યાય છે. હાલમાં સમાજની આગળ તિથિ- આપે તે બન્ને આચાર્યોને કબુલ હૈ પ્રકરણ સં. ૧૯૨ની સાલથી ઉપસ્થિત જોઈએ. એ રીતનું લખાણું બને ઓચા થયું છે. આ પ્રકરણે બાપ દીકરી વચ્ચે, એની સહીઓ સાથેનું કરવામાં આવ્યું. મા દીકરી વચ્ચે, મિત્ર મિત્ર વચ્ચે, અરસપરસ એક બીજાની દલી નેંધકલેશ ઉત્પન્ન કર્યો છે. ઘરેઘેર, ચકલે વામાં આવી. મુદ્દાઓ દર્શાવ્યા. અને તે ચૌટે ગામેગામ અને શહેરે શહેર, બધું તે તટસ્થને પહાડવામાં આવ્યું. એમ સર્વ સ્થળે વૈમનસ્યની હારમાળા ત્યારબાદ તે તટસ્થ જાતે હાજર થયા. વધેલી જઈએ છીએ. આ રીતે સંઘનું નાવ તેમની હાજરીમાં ચાર દિવસ અરસપરસ ચકડોલે ચડયું. ચકડેલે ચડેલા એ પ્રશ્નોની ઝડી વરસી બાદ તટસ્થ પ્રકરણના બે આચાર્યોને પાલિતાણામાં પોતાને માદરે વતન સિધાવ્યા. પરંતુ

Page #22

૨૩૬
જૈનધર્મ
વિકાસ.
રીતે આપી શકવાના હતા. આશ્ચય તા એ થાય છે કે સર્વજ્ઞ ભગવતના શાસનના એ આચાયોએ એ તટસ્થના અપાનારા ન્યાયને કબુલ કરવાનું શા માટે મત્તુર રાખ્યું ? ‘વિદ્યાના ભૂલે તા આખી ભીંત ભૂલે” એ ન્યાયે જૈન કામના એ આચાર્ચે ભીંત ભૂલ્યા. ને એમણે જૈનેતર મામુલી માણસને કબુલ રાખ્યા.
પછીતા તે તટસ્થનું નામ જાણવામાં જાણવા મળ્યું છે કે જૈન આચાર્ય આવ્યું. જૈન કામના સ્તંભ સમાન સાગરાન દસૂરીશ્વરજી મહારાજે જે ઘણાયે હાવા છતાં એક જૈનેતરની આવી પ્રમાણેા પૂર્વાચાર્યાંના શાસ્ત્રીય આધારે રીતે નીમણુંક કરવામાં આવે છે ! સ આપ્યાં છે તે શાસ્ત્ર પ્રમાણિક નથી, જ્ઞના ધર્મનુ... જેને લેશપણ ભાન નથી, ન્યાયી નથી, સાચાં નથી. વિ. જો આ સ્યાદ્વાદ શૈલીની જેતે ગદ્ય પણ વાત સાચી હાય તેા અમારે દિલગીરી નથી એવા એ તટસ્થ આપણા સિદ્ધાં-સાથે જણાવવવું પડે છે કે આવા અન્ય તામાં પડેલ વિરાધના ફૈસલે ન્યાય કેવીધીને લવાદ તરીકે નીમવામાં શેઠશ્રી એ ભયંકર ભૂલ કરી છે, અરે નહિ, સમસ્ત જૈનસ ંઘનું... હડહડતું કુર અપમાન કર્યું છે. સમસ્ત જૈન કામના એક અગ્રગણ્ય વ્યક્તિ શેઠશ્રી કસ્તુરરભાઇએ આ પગલું ભરી, અન્યધમી ને લવાદ તરિકે નીમી, અન્યધમી પાસે જૈન ધર્મના પૂર્વાચાર્યાંના ગ્રન્થાને અપ્રમાણિક ઠરાવી, જૈનધર્મની કિતિને લાંછન લગાડયું છે, જૈન ધર્મનું હડહડતું અપમાન કર્યું છે. નિર્ણય ગમે તેના પક્ષમાં આવે, અમારે તેની સાથે નિસ્બત નથી; પરંતુ આતા પાડે પાડા લડે તેમાં ઝાડના ભૂકેા નીકલે” એવું બન્યું છે. બન્ને આચાર્યએ જૈનેતરને નીમી પૂર્વાચા ઉપર પ્રહાર કરવામાં કમીના રાખી નથી. અન્યમાગી પૂર્વે પણ પ્રહાર કરતા હતા, આજે પણ કરે છે, તે પછી અન્યધર્મીને લવાદ તરિકે નીમ
પરંતુ તે તટસ્થના નિર્ણય મહાર પડે તે પહેલાં જ જેઠ સુદમાં જ પુનાથી સુરતના ગૃહસ્થ પર વિજય રામચંદ્રસૂરીજીની જય'ના તારા છૂટયા, પેપરામાં જયના પાકારા સંભળાયા. તટસ્થના શું આવા ભરાસા ? તેની શું આટલી જ કિંમત ? અને તેમની નીમણૂંક કરનાર શેઠ કસ્તુરભાઇની પણ કેટલી કિંમત ગણવી ? આના ખ્યાલ કરવા સમાજને
શેઠ કસ્તુરભાઈની આ ભયંકર ભૂલ હાય તેમ નથી લાગતું ? પણ હા, આવી ભૂલેા કરવી એ તેા મેાટા માણસને મન રમત વાત છે.
તેની જ બુદ્ધિ ઉપર છેાડી દઉં છું. શુ...વાનું પ્રયાજન શુ ? આજે જે ચર્ચા થઈ રહી છે. તે કઈ નવી નથી. પૂર્વ પણ તેમ થતું હતુ, પરંતુ તે જમાનામાં સાધુઓની દુનિયામાં કાઈને પણ પ્રવેશ કરવાના હક્કુ ન હતા. તે જાતે જ અંદરાઅંદર સમજી જતા. ભૂત કાલના કાઈ ઇતિહાસ એમ કહે છે કે
કહેવાતા તટસ્થના ફૈસલે અમેાએ વાંચ્યા નથી છતાં વિશ્વાસપાત્ર સ્થળેથી

Page #23

પૂર્વાચાર્યાંના ગ્રંથાનું કરાયેલું ભયંકર અપમાન
૨૩૭
આચા
માગી ને
છે તે આપે।આપ દૂર થશે અને સંઘમાં થતા કલેશ પણ અટકશે. સાથેાસાથ મારા જૈનભાઇઓને પણુ હું વિનંતિ કરૂં છું કે આ અસત્ય ફૈસલા પ્રત્યે આપ માપનુ. ધ્યાન દોરશે! નહિ. પૂર્વ પરપરાએ જે પ્રમાણે તિથિએ ચાલી આવે છે તેજ પ્રમાણે અનુસરવું અને તેજ તિથિઓને પ્રમાણિક ગણવી, એ શાસ્ત્રિય પદ્ધતિ છે.
જૈન સાધુઓએ પેાતાના વિખવાદ અંગે અન્યધર્મીનું - અવલંબન લીધુ હાય ? જૈનધર્મના એ પ્રખર વિદ્વાન [એ એક મામુલી અન્ય પેાતાના લવાદ તરીકે સ્વિકાર્યો એ એમને પેાતાને જ શાચનીય નથી લાગતું ? આથી સમસ્ત ભારતના જૈન બંધુઓને મારી હાર્દિક વિનંતિ છે કે તેએ આ અન્યમાગી એ આપેલ શાસ્ત્રોને સાથેાસાથ શેઠ કસ્તુરભાઇનું પણ અપ્રમાણિક ઠરાવતા ચુકાદાને માન્ય રાખે નહિ. સાથેસાથે બન્ને આચાધ્યાન ખેંચુ છું કે આપનાજ હસ્તે નીમાનિ તેમજ બન્ને ચેલ પક્ષના મુની- તટસ્થ, તમારાજ જૈન ધર્મના ગ્રંથાને મહારાજને પણ મારી નમ્ર વિનતી છે અપ્રમાણિક અને જુઠ્ઠાં ઠેરવી જૈન ધર્મ નું કે તે પણ જૈન ભાઈને આ હડહડતું અપમાન કરી, સીધી કે આડચૂકાદો સ્વિકારવા દબાણુ કરે નહિ. મારા તરી રીતે આપનુ પેાતાનું જ અપજૈન ભાઇને હું પ્રશ્ન પુછુ છું કે પૂર્વા માન કરતા હાય એમ નથી લાગતું? ચાર્ચીના શાસ્ત્રાને અપ્રમાણિક અને જુઠાં આપના પિતાશ્રીના દાખલા લા. તેઓ ઠેરાવનાર એક અન્યમાીના ચૂકાદાને ધર્મ પ્રત્યે કેટલું માન અને લાગણી સ્વીકારતાં તમને તમારૂં પોતાનુ જ ધરાવતા હતા ? વસ્તુપાળ અને તેજપાળ શાસનના અપમાનને અંશ માત્ર પણ અપમાન થતું હેાય તેમ નથી લાગતું? સહન કરતા નહિ. તેા પછી તમેાએજ જૈન ધર્મનું અપમાન થતું હાય એમ નીમેલ તટસ્થ, તમારાજ પ્રાણપ્રિય નથી લાગતું ? જે ભાઈમાં કે અેનમાં ધમનું અપમાન કરે એ આપને શાચજૈનધર્મ માટે ગૌરવ હાય, ધગશ હાય, નીય નથી લાગતું? દિલગીરીની વાત છે જૈનધર્મની ઉન્નતિ માટે. તમન્ના હોય, કે જૈનસંઘે જ્યારે તમને તિથિચર્ચાના જેનામાં સ્વમાનને જરા જેટલેા પણ વકીલ માની લીધા છે ત્યારે તમારાજ અંશ હોય તે આ અપ્રમાણિક–અને આ હાથે જૈન સ°ધને આવું ભયંકર અપમાન અપમાનિત ચુકાદાને કદી પણ સ્વિકારે સહન કરવું પડે છે. આથી હું આપને નહિ. હવે મારી એક વિનતિ પૂજ્ય વિનંતિ કરૂ છું કે એ અપમાનિત ચુકાઆચાર્યદેવ શ્રી સાગરાનંદસૂરિશ્વરજીને દાને આપ પણ સ્વીકારશે! નહિ વળી છે કે એમણે પેાતાના સમયૈનમાં જે પ્રમાણેા એ ચુકાદા બહાર પાડશે. નહિ. એજ આપ્યાં છે તે શાસ્ત્રોના કર્તા કાણુ છે વિનતિ— તે મહેરબાનીની રાહે બહાર પાડે. આથી જે ગ્રંથાને અપ્રમાણિક ઠેરવવામાં આવ્યા છે અને જેને લીધે તીવ્ર મતભેદ જાગ્યા
શાહે
લી. વસતલાલ રતિલાલ રાંદેર (તા. સુરત)

Page #24

૨૩૮
મધમ વિકાસ.
--> જૈન તિષ સંબંધી કાંઈકે ---
છે. મુનિરાજશ્રી આણદવિજયજી મહેસાણા (ઉ. ગુજરાત) દરેક હીંદુધર્મ અષ્ટાંગનિમિત્ત એટલે છે. હેમચંદ્રસૂરિએ ત્રિષષ્ટિમાં, દષ્ટાંતમાં આઠ પ્રકારનું જ્યોતિષ માને છે. પશ્ચિમ- ઠેકઠેકાણે તિષના દાખલા દીધા છે. વાદી ચાર પ્રકારે માને છે. જ્યારે જેને જેવી રીતે કે વાસુદેવના સુદર્શન ચક્રને ચોવીશ પ્રકારનું તે શાસ્ત્ર માને છે. આઠ વકી મંગળના ગ્રહની ઉપમા આપી છે. કર્મપિ આઠ ગ્રહે પંચમ કાળમાં અસર- લંકા ઉપર રામચંદ્રજીની ચઢાઈને મીન કારક મનાય છે. સમવાયાંગાદિ સૂત્રોમાં રાશીના અર્થની ઉપમા આપી છે કે લંકા જેને અડ્યાશી ગ્રહો માને છે. જેનાં તેવું ખળભળી ઉઠયું. વળી શ્રીમાન્ નામે સૂત્રોમાં ઠેકઠેકાણે છે. રાહુ-કેતુ હેમચંદ્રસૂરિજીએ કુમારપાળનું ભાવિ ઉતમ એકજ ગ્રહના ભાગ પ્રમાણે જ હેવાથી
તારીખવાર બતાવી આપેલ છે. તેવી જ ગ્રહ આઠ ગણાય છે, જેને તેને આઠ
રીતે નરચંદ્રાચાર્યની કૃપા વસ્તુપાળાદિ કર્મના કારક માને છે. જેવી રીતે જેને
મંત્રીઓને ફળેલ પેથડકુમારને પણ તેવા બહસ્પતી નબળ હોય તેને જ્ઞાનાવરણીય
ગુરૂની આગાહી ફળેલ તેવા પ્રમાણે છે. કર્મને ઉદય માને છે શની નબળાથી
વૃદ્ધોનું એમ માનવું છે કે વનરાજ વેદનીયકમ માને છે. રાહુને અંતરાય
ચાવડાના રાજ્યાભિષેકનું મુહૂરત કૃપાળુ કર્મમાં માને છે. હીંદમાં લૌકિકમાં પણ
શીલગુણસૂરિ જ દેનાર હતા. તાત્પર્યમાં કામમાં આડી ફાચર પડે તે લોકો
જૈન માર્ગ એકાંત નથી જેથી ડું રાહ ન કહે છે. જીનેશ્વરના અદ્
લખી દેવા પ્રેરાય છું. ઘણું પાટીયાં ભૂત સ્યાદવાદ માર્ગમાં સાધુએ તિષ
ચઢેલા જોષીય અમને આશ્ચર્યથી પુછે જેવું નહિ. તેવું પણ લાભાલાભના કારણે દાખલા સાથે ફરમાન છે. ઉપદેશ માળામાં છે કે આપ ફીક્ષ તારીખ વાર ફળ કઈ
તીષ જેવા માટે બહુ પાપ કહેલ છે. રીતે કહો છો ? હું તેઓને જૈનોના જ્યારે બીજી બાજુ આઠ પ્રવચનમાં જેને અગાધ સમુદ્રને તપાસવાને હકક મેળવવા નિમિત્ત જ્ઞાન ન આવડતું હોય તે જૈન કહું છું બાકી વાદ-વિવાદમાં પડતો ધર્મ સુપ્રભાવિ શકે નહિં તેમ પણ લખાણ નથી. જોષીયે બુધના ઉદયથી કોઈને છે. પૂર્વાચાર્યોએ ઠેકઠેકાણે તિષ સારું ભાવિ કહે તેમાં હું મધ્યસ્થ જ ગ્રંથની રચના કરી છે તેમ જતિષ રહું છું. કારણ વાદવિવાદથી લાભ હતો જોયાં છે. જેના પીસ્તાલીશે આગ- નથી પણ આપણે બીજો તાણું જાય છે. મમાં પ્રકારાંતરે તિષની પ્રરૂપણું છે. જૈન શાસ્ત્રો ખુલ્લું કહે છે કે “નો ઉત્પાતું હરિભસૂરિ જયશેખરસૂરિ, આદિ યુગ- વિના ઉદય બુધ:” બુધ તેફાન કે ઉત્પાત પ્રધાનેએ બહોળા ગ્રંથની રચના કરેલી વિના ઉદય પામસ્તો જ નથી. માંદાને

Page #25

વર્તમાન સમાચાર,
સાજો કરે અગર મારી નાંખે. નરમાઈ- સુખી માનશે. ત્યાગી મુનિઓ પણ છે માંથી ગરમાઈ લાવે, જેમ શ્રીરામને રાન થશે. સં. ૧ળું ગ્રહણ અઢી માસ રાજ્યાભિષેકમાંથી વનવાસ થયો તેવા નહી પછી માઠું ફળ લાગેટ ત્રણ માસ ધારેલ ઉત્પાત બુધદય કરે છે.વળી જ્યારે
આપશે. મકર રાશીવાળા તથા મકરના તે અતિવક્રાગતિમાં હોય છે ત્યારે પાણીની
સ્થાન-દરિયાવાળા પીડાશે. દરિયાઈ યુદ્ધ રેલેથી ગામ તણાય છે. ધરતી કંપ
જેરમાં પ્રવર્તશે, કુંભ રાશીથી ગ્રહણ
સંબંધ કરતું હોવાથી કુંભ એટલે ખાલી થાય છે તથા શાહુકારને દેવાળું અપાવે છે.
ઘડો અને ખાલી એટલે આકાશનું યુદ્ધ હવે લેખનું ખાસ પ્રયજન જે ઘણું હીંદને જેવા વખત આવશે. હવે સંવત ૨૦૦૦ના કાતિક, માગશર અને સુજ્ઞ જેનેએ ઉપરની હકીકત લાગુ પિષમાં ગ્રહોની સ્થિતિ એટલી વીફરે પડતી દેખતાં તુરત તીર્થકરની યાત્રા ' છે કે પ્રાયે સુખી શબ્દ બોલનાર જડ અથવા જાપ શરૂ કરી દેવા. જેથી શાંતિ કઠિન છે અપવાદ રૂપે જ કેઈ પોતાને થશે તેમાં સંશય જેવું નથી.
વર્તમાન સમાચાર, પરમપૂજ્ય પં. ભાવવિજયજી હતી ને ભારે આંગી રચાવવામાં આવી
ગણિની નિર્વાણ તિથિ હતી તથા અષાઢ વદી ૧૪થી ચૌદ પૂર્વની વિસનગર–પરમ પૂજ્ય આચાર્ય તપસ્યા શરૂ થઈ છે તેમાં લગભગ વિજયહર્ષસૂરીશ્વરજીના અધ્યક્ષપણામાં અઢીસો સ્ત્રી-પુરૂએ પ્રવેશ કરેલ છે. શ્રા. સુદ ૩ ના દિવસે પરમ પૂજ્ય શ્રી
* શ્રીમાન પન્યાસ પ્રવર ભાવવિજયજી અનુયોગાચાર્ય પંન્યાસશ્રી ભાવવિજય- ૧ જીની ગણિની નિર્વાણ તિથિને લઈ મંડીના ગણિવર્યોની સ્વર્ગારોહણ તિથિ ઉપાશ્રયમાં પંચકલ્યાણકની પૂજા સંઘ અમદાવાદ શામળાની પિળ– તરફથી ભણાવવામાં આવી હતી. પ્રસિદ્ધ અત્રે બિરાજમાન વિદ્વદ્રર્ય આચાર્ય સંગીતકાર પ્રાણસુખભાઈએ પિતાના સંગી- વિજયસૂરિના સદુપદેશથી દાદા ગુરૂવર્ય તથી અપૂર્વ ભાલ્લાસ ઉત્પન્ન કર્યો હતે. શાંતમૂર્તિ પંન્યાસજી મહારાજ ભાવવિ
રાધનપુરશ્રાવણ સુદ ૩ ના પરમ જયજી ગણિવર્યની શ્રા. સુ. ૩ના સ્વર્ગાપૂજ્ય અનુગાચાર્ય પં. શ્રી ભાવવિ- રહણ તિથિ હોવાથી શામળાજીના જયજી ગણિની જયંતિ-નિર્વાણ તિથિ પૂ. દહેરાસરે રાગરાગિણું પૂર્વક પૂજા અગીની ઉપાધ્યાય દયાવિજયજી ગણિના અધ્ય- રચના રચાવવામાં આવી હતી. ક્ષપણું નીચે ઉજવવામાં આવી હતી અને આચાર્યશ્રી વિજયસૂરિજીની તે નિમિત્તે આદીશ્વર ભગવાનના દહેરે નિશ્રામાં શ્રાવક શ્રાવિકાઓની ભાવના પાંચ જ્ઞાનની પૂજા ભણાવવામાં આવી થવાથી ચૌદ પૂર્વની તપશ્ચર્યા શરૂ કરાવતાં

Page #26

૨૪૦
જૈનધમ વિકાસ.
લગભગ સીત્તેર તપસ્વીઓએ આ તપશ્ચર્યોમાં પ્રવેશ કર્યો હતા. તેમાં શેઠ ચીમનલાલ ધાળીદાસ ઢાળની પાળ,તથા શા માતીલાલ ગોકળદાસ એ બન્નેની જીદ્દી જુદી ટોળીએ તથા ખીજા ઘણા ઉદારઢીલ ગૃહસ્થા તરફથી રૂપાનાણા વિગેરેની પ્રભાવના ને પૂજા ચાલુ કરવામાં આવી હતી. છેલ્લે દીવસે પેષાતી અને તપસ્વીઓનાં પારણાં શેઠ ચીમનલાલ તરફથી થયાં હતાં. અને રાત્રિ જાગરણુ કરાવી એકેક આનાની પ્રભાવના કરવામાં આવી હતી.
રાંદેરમાં જયતિ
અત્રે ૫. ભાવવિજયગણિ મહારાજની જયંતિ નિમિત્તે પૂજા તથા ભાવનાને કા*ક્રમ શ્રાવણ સુદ્રે ત્રીજને દિવસે
રાખવામાં આવ્યા હતા.
ખૂબજ આનંદ અને શાંતિપૂર્વક ચૌદ પૂર્વનું તપ પુરૂં થયું છે. તપ કરનાર અેના તરફથી લાગલાગટ ત્રણચાર દિવસ પૂજા ભણાવવામાં આવી હતી.
અત્રે સારા પ્રમાણમાં તપસ્યાએ શરૂ થઇ છે. હેનાના ઉત્સાહ અનેરી છે. વિશેષમાં અત્રે ત્રાંબડી વ્રત શરૂ કરવામાં આવ્યું છે.
શ્રાવણ સુદ ત્રીજને દિવસે રાત્રે, આશરે નવના સુમારે કરપીણુ મન થયું છે. ચિતાડછણાંદ્દાર ફંડ—
પરમપૂજ્ય આચાર્ય શ્રી વિજય - સૂરીશ્વરજી મહારાજના ઉપદેશથી મારવાડ વાંકલ પંચસમસ્ત રૂપિયા ૧૦૦૦) માલાપુર દક્ષિણ શેઠ લાલચંદ સુખલાલ રૂ. ૧૦૦૦] અમદાવાદ કસુંબા
વાડા શેઠ સામચંદ
પિતાંબરદાસ
દિલગીરી સાથે અમારે જણાવવું પડે છે કે અત્રે ભગવતીસૂત્રનું વાંચન શરૂ કરાવનાર શેઠ નાથુભાઇ સામચંનું
રૂ. ૧૦૦૦૩ અમદાવાદ ચગપાળના પંચ તરફથી રૂા. ૮૦૦J
માંડવી (કચ્છ) ૫. ચંદનવિજ યજી તથા મુનિ શુભવિજયજીના પ્રયાસથી અહિં નીવી તપ થાય છે. કલીકટથી શેઠ નાગજીભાઇ ઉમરશીભાઇ માંડવીવાળા તરફથી શ્રા. સુ. ૮થી શ્રા. વ. ૨ સુધી નીવી તપ ચાલ્યે. ૧૬૭ ભાઇ મ્હેનાને સાકરના પડા ને પાંચીએ (ગુજરાતના એ રૂપીઆ)ની પ્રભાવના કરવામાં આવી હતી.
અનુસધાન ટાઈટલ રૃ. ૩
મુદ્રક-હીરાલાલ દેવચંદ્ર શાહ. શારદા મુદ્રણાલય.” જીમામસ્જીદ સામે-અમદાવાદ. પ્રકાશક-ભાગીલાલ સાંકળચંદ શેઠ. જૈનધમ વિકાસ” એક્સિ જૈનાચાર્ય વિજયનીતિસૂરીશ્વરજી વાંચનાલય. ૫૬/૧ ગાંધીરાડ-ક્ષમદાવાદ.
૫. સંપતવિજયજીગણિના ઉપદેશથી અમદાવાદ રાજામેતાની પાળ લક્ષ્મીનારાયણુની પાળના પંચતરફથી વકીલ મણિલાલ માહનલાલે રૂ. ૧૦૦૦] ઉપરની રકમ ચિતાડ જીર્ણોદ્ધારક્ડ માટે શેઠ આણુંદજી કલ્યાણજીની પેઢીમાં ભરાવ
વામાં આવી છે.

Page #27

=
=
=
5
- સુરતમાં જ બહાર પડેલ - ઉપાધ્યાયજી શ્રીયશોવિજયજી વિરચિત વૈરાગ્યરસની પોષક
वैराग्य कल्पलता ' ઉપાધ્યાયજી મહારાજે બનાવેલ વૈરાગ્ય રસનો પષક અપૂર્વ ગ્રંથ છે. પત્રકારે ડ્રેઇંગ પેપરમાં પૂર્ણરૂપમાં પહેલી જ વાર બહાર પડે છે. કિ. ૬-૪-૦,
समराइच्चकहा (वे भागमा पूर्ण) યાકિની મહત્તાસૂનુ આચાર્ય શ્રીમાન
હરિભદ્રસૂરિવિરચિત પ્રશમરસપૂર્ણ ( સંસ્કૃત છાયા સહિત ૧ થી ૯ ભવ) કિં. ૧૦-૦-૦ प्रज्ञापनासूत्र मूळ (મૂળ મૂળનું ભાષાંતર તથા આચાર્ય મલયગિરિ વિરચિત સંપૂર્ણ
ટીકાના ભાષાંતર સાથે, ત્રણ ભાગ સંપૂર્ણ પત્રાકાર) विक्रम चरित्र
.િ ૧-૦-૦ (શ્રી શુભશીલગણિ વિરચિત પત્રાકાર) પંચસંગ્રહ ભાષાંતર ભાગ ૧ લે
, , ભાગ ૨ જે , ૫-૦-૦
આ ગ્રન્થમાં ચંદ્રષિ મહત્તરાચાર્ય કૃત મૂળ તથા આચાર્યશ્રી મલયગિરિજીએ રચેલ સાડા અઢાર હજાર ઑક પ્રમાણુ ટીકાનું ભાષાંતર આપવામાં આવેલું છે, જેમાં છએ કર્મગ્રન્ય, કર્મપ્રકૃતિ-આઠ કરણ, ઉદય અને સત્તા તથા તેને લગતા અનેક વિષયનું નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે, કર્મગ્રન્થના અભ્યાસની ઈચ્છાવાળાને અભ્યાસ કરવા યોગ્ય આ સુંદર પુસ્તક છે.
-
I
|.
૪–૮–૦
પ્રાપ્તિસ્થાન - હી રા લા લ દે વ ચં દા
૧૫, જૈન સોસાયટી, અમદાવાદ,

Page #28

-
-
-
--
-
--
--
-
-
-
--
-
---
--
---
---
-
--
-
-
દેવચંદ લાલભાઈગ્રંથમાળ તરફથી છપાયેલા
' અમારે ત્યાં મળતા પુસ્તકો
૪-૦-૦
મૂળ કિંમત ઘટાડેલી કિંમત નવપદ પ્રકરણ લgવૃત્તિ ૧-૦ - - ભરતેશ્વર બાહુબલી વૃત્તિ
બને ભાગ ૪-૦-૦ તત્વાર્થ સૂત્ર ટીકા ૬-૦-૦ ૩-૦-૦ ભક્તામર સ્તોત્ર
૫–૦-૦ , ૨-૮-૦ જૈન ધર્મવર તેત્ર ૩-૦-૦ ૧-૮-૦ અનેકાર્થ રત્ન મંજુષા ૩-૦-૦ ૧-૮-૦ મહાવીર ચરિયું
૪-૦–૦ ૩-૦-૦ આચાર પ્રદીપ
૧-૮-૦ ૦-૧૨-૯ વિચાર રત્નાકર
૩-૦ ૦ ૧-૮-૦ ઋષભ પંચાશિકા પ્રિયંકર નૃપ કથા ૧-૮-૦ ૦-૧૨-૦
III
II
પ્રાપ્તિસ્થાનાં- હી રા લા લ દે વ ચે દ
૧૫, જેન સોસાયટી, અમદાવાદ
શારદા મુદ્રણાલય પાનકોર નાકા–અમદાવાદ,

Page #29

અમરેલી-સૂત્રવાંચન શ્રી ધર્મવિજયજી મહારાજ આદિ થાણા વિદ્વર્ય શ્રી. કમળવિજયજી મહા- જૈન તપાગચ્છને ઉપાશ્રયે ચામાચું બિરાજે રોજ, શાંતમૂતિ જયંતવિજયજી મહારાજ, છે દરરોજ પ્રાત:કાલે વ્યાખ્યાનમાં શ્રીવિશાલવિજયજીમહારાજ, તપસ્વી શ્રી ‘આત્મ પ્રાધ” વંચાય છે. ભાઇઓ. મનોહરવિજયજી મહારાજ, શ્રી હર્ષ અને બહેન સારા પ્રમાણ માં લાભ ઉઠાવે વિજયજી, શ્રી જ્યાન દવિજય. ઠા. ૬ છે; મુનિરાજ શ્રી નરોતમવિજયજી અમરેલી સંઘના આગ્રહથી અમરેલીમાં મહારાજશ્રીએ સિદ્ધિ તપ પૂરી કરીને ચાતુર્માસ રહ્યા છે. વ્યાખ્યાનમાં ઉત્તરા- ઉપરાંત તરતજ દશ ઉપવાસનાં પચ્ચશ્ચિયન સૂત્ર અને ચિત્રસેન પદ્માવતીની ખાણ કર્યાં હતાં. તે તપ પણ પુરું થયું કથા વંચાય છે. લોકો સારી રીતે લાભ છે. અત્રેના ઉદારચિત્ત શેઠ શ્રી છોટાલાલ લે છે. છુટક છુટક તપસ્યા બહુ સારા હેમચંદ શાહ પાટણ નિવાસીએ મહાપ્રમાણમાં થાય છે.
રાજશ્રીના ઉપદેશથી “શ્રી નવકારમંત્રના સુધારા
તપ’ કરાવ્યા હતા મહારાજશ્રી જાતે - પૂજ્ય આચાર્યશ્રી સુરેન્દ્રસૂરીશ્વરજી ક્રિયા કરાવતા હતા. આશરે બસે" મહારાજના પ્રશિષ્ય મુનિ ભૂવનવિજયજી ભાઈઓ તથા બહેનોએ આ તપમાં ભાગ ઠા, ૩ ખેતરવશીના ઉપાશ્રયે ચાતુમોસ લીધા હતા. રહેલ છે. ગયા અ કના પંચાંગમાં બે તેરસ વિજયાન‘દની સમાલોચના. ખાટું છપાયેલ છે પણ ૧૩ શનિ, ૧૪
ને પ્રથમ અંક બહુ જ સારી રીતે રવી ૦)) સામ વાંચવું.
છપાયેલું છે. બાહ્ય અને અત્યંતર સૂત્રવાંચન અને તપસ્યા
| અને સ્વરૂપ સુંદર છે. કાગળ છપાઈ પન્યાસજી શ્રી. માણેકવિજયજી ગણીને
અને ડેકોરેશન સરસ છે. સાથે પ્રમાણિક ભાગલપુરના સંઘની ચતુર્માસની વિનતિ
અને અનુભવી લેખકોના લેખે કે જે થઈ હતી પરંતુ બીહાર શરીફના ભાવિકા શ્રાવક શ્રાવિકાઓના આગ્રહથી અત્રે
' આજે સમાજને ખુબ ઉપયોગી છે તેના ચતુમોસ ૫, શ્રી. રહી અષાડ વદી ર થી આમાં સંચય કરવામાં આવ્યા છે. વ્યાખ્યાનમાં શ્રી. ઉત્તરાધ્યયનસૂત્ર તથા
2. આપણે ‘વિજયાનંદ’ પાસે એટલી રામરાદિત્ય કેવલિચરિત્ર વાંચે છે. સત્ર જરૂર આશા રાખીએ કે તે જનતાને વાંચનને દીવસે સૂત્રનુ પૂજન કરી જ્ઞાનની સાહિત્ય રસિક બનાવે ને મૌલિક વસ્તુને પૂજે ભણાવી પૈડાની પ્રભાવના કરવામાં પુરી પાડનાર સામાયિકે પ્રત્યે જનજનઆવી હતી. પં શ્રીના ઉપદેશથી શ્રાવણ તાને આકર્ષે , ‘વિજયાનંદ'ના લેખે સારા સુદી. ૧ થી અષ્ટમહાસિદ્ધિ તપ અને અને ઉપયોગી છે. પ્રાપ્તિસ્થાન શ્રી સાતસુખ તપ શરૂ થયા હતા જેમાં ‘આત્માનંદ જૈન સભા’ ગોડીજી બીલ્ડીંગ ખાલકેાએ પણ ઉત્સાહુથી તપતુ આરા- મુંબઈ ન. ૩. 'ધન કર્યું હતુ અને શ્રાવણ વદી ૪ થી
| ૨૦૦૦ ની સાલનું પંચાંગ. અક્ષયનિધિ તપ શરૂ થનાર છે.
જૈનશાસ્ત્ર અને તદનુસારી પરંપરારાજકોટના વત માને
વાળ” પંચાંગ અમારા તરફથી ટુંક અત્રે જૈનાચાર્ય શ્રી વિજય સમયમાં બહાર પડશે. રામચંદ્રસૂરિના શિષ્યરત્ન પન્યાસજી

Page #30
તપાગચ્છ પટ્ટાવલી સાહિત્યરસિક જનતાને ખાસ તક 'ઉપાધ્યાય શ્રીમદ્ ધર્મ સાગરજી વિરચિત તપાગચછ પટ્ટાવલી:-સંપાદક, 5. શ્રી કલ્યાણવિજયજી મહારાજા ક્રાઉન આઠ પેજી 350 પૃષ્ઠના, શોભિત ફાટાએ, અને પાકુ પુ'' (જેકેટ) સાથેના આ ગ્રંથનું મુલ્ય માત્ર રૂા. 1-8-0, પોસ્ટેજ જુદુ. લખા જૈન ધર્મ વિકાસ એફિસ, પદાઉ ગાંધી રોડ, અમદાવાદ, ને બહાર પડી ચૂકેલ છે શબ્દરત્નમહોદધિ શબ્દકોષ ભાગ 2 જો સંગ્રાહક, પન્યાસજી શ્રીમુકતવિજયજી.. પહેલા ભાગના રૂા. 8-0-0, અને બીજા ભાગના રૂા. 10-0-0 પાસ્ટેજા જુદું [ખવામાં આવેલ છે. લખો.-શ્રીવિજયનીતિસૂરિજી જૈન લાયબ્રેરી, 56/1 ગાંધીરોડ, અમદાવાદ, - સરસ્વતી પુસ્તક ભંડાર :હાથીખાના રતનપેળી લક્ષમી નિવાસ, પાંજરાપોળ લેન અમદાવાદ, જગદગુરૂ હીરસૂરીશ્વરજી એક આવતા અંકમાં જગદ્ ગુરૂ હીરસરીશ્વરજી જીવન વિભાગના લેખા ઉપરાંત પ્રાસંગિક લેખ મોકલી આપવા તથા સમાચારો મોકલી આપવા વિનંતિ છે. તત્રી I આવશ્યકે. આવતા અંક આસો સુદી પ્રતિપદાએ બહાર પડશે. આ વર્ષે ગ્રાહક થનારને ભેટના પુસ્તક તરીકે 1 તીર્થોદ્ધારકઆચાર્ય વિજય નીતિસૂરિ જીવનચરિત્ર (સચિત્ર ગુજરાતી) લેખક કુલચંદ હરિચંદ દોશી. 2 ( સપ્તતિ સ્થાન પ્રકરણ. 3 વાક્યપ્રકાશ મેકલવામાં આવશે. 2 ઉત્સવ, દીક્ષા, કે બીજા કોઈ ઉપયોગી સમાચારા વદી પાંચમ પહેલાં મોકલવા | કુપા કરવી. 3 ધર્મ પ્રભાવક કે જૈન જનતાને ઉપયોગી સમાચાર અમને મોકલવામાં આવશે તો તેને અવશ્ય સ્થાન આપીશું'. 4 લેખક મહાશાએ પોતાના લેખ સારા અક્ષરે મોકલી આપવા અમારી વિજ્ઞપ્તિ છે. પ આ પત્રમાં કોઈપણ ભાઈ જૈનધર્મ વિષયક 'કાઓ માલશે તેના ઉત્તરો પ્રશ્ન સાથે માસિકમાં આપવામાં આવશે. - તંત્રી. શ્રી જૈન ધર્મ વિકાસ,