Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhrm (1) dhrm s'rees'tt mNgl hai / ahiNsaa, sNjm tee tp dhrm dee ruup hn ! joo is prkaar dee dhrm daa paalnn krdaa hai / us nuuN deevtee vii nmskaar krdee hn / -dees'vaikaalik (2) dhrm hii ik ajihaa pvitr kNm hai jis raahiiN aatmaa dii s'udhii huNdii hai / -acaaraaNg (3) hmees'aa sNsaarik kaambboogaaN vic phsiaa muurkh dhrm dee tHt nuuN pchaann nhiiN skdaa / utraa (4) hee raajn ! ik dhrm hii rkhiaa krn vaalaa hai / us dhrm tooN binaa kooii rkhiak nhiiN ! -utraa (5) aariiaa (s'rees'tt) purs'aaN nee jiivn dii ik surtaa (smtaa) vic hii dhrm aakhiaa hai ! -ac raaNg (6) dhrm dee doo ruup hn (1) s'rut dhrm (tiirthNkraaN daa s'aastr updees') (2) critr dhrm (saadhuu tee upaask daa dhrm) (7) dhrm diivee dii trhaaN agiaantaa ruupii hneeree daa naas' krdaa hai / suukritaaNg (8) budhiimaan purs' nuuN dhrm daa giaan krnaa caahiidaa hai / -acaaraaNg (9) srl aatmaa hii s'udh huNdii hai atee s'udh aatmaa aNdr dhrm nivaas krdaa hai / -utraadhiain (10) dhrm daa muul (keeNdr) vinai hai atee dhrm daa phl mooks' (muktii) -dvaikaalik hai / bbgvaan mhaaviir ]
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai / ahiNsaa (1) jiveeN mainuuN duHkh cNgaa nhiiN lgdaa, usee prkaar saaree jiivaaN nuuN dukh cNgaa nhiiN lgdaa / ih smjh kee joo naa aap hiNsaa krdaa hai atee naa duusree tooN krvaauNdaa hai atee naa hii hiNsaa nuuN cNgaa smjhdaa hai / uh hii bbiks'uu jaaN mnn hai / (2) kisee paannii dii hiNsaa naa krnaa hii giaaniiaaN dee giaan daa saar -strktaaNg (3) dus'mn atee miHtr doohaaN tee ikoo jihaa dris'ttiikoonn ahiNsaa hai| -utraadhiain (4) vair rHkhnn vaalaa mnuHkh sdaa vair hii krdaa hai / uh vair vic hii aanNd mNndaa hai / hiNsk krm paapaaN nuuN jnm deenn vaalee hn / atee smeeN paa kee ih dukh daa kaarnn bnndee hn / -strktaaNg (5) saaree jiinnaa caahuNdee hn, mrnaa kooii nhiiN caahuNdaa / -ds'veek lik (6) ahiNsaa trHs (hilnn-clnn vaalee), sthaavr (sthir), doohaaN prkaar dee jiivaaN daa bblaa atee mNgl krn vaalii hai / -prs'n: (7) ddree jiivaaN lii, jiveeN kooii choottaa jihaa aasraa hii utm huNdaa hai usee prkaar saaree jiivaaN lii ahiNsaa uHtm hai / -pus'n viaakrn (8) saaree jiivaaN prtii doostii dii bbaavnaa rkhoo / -utraadhiain (9) jiiv hiNsaa aapnnii hiNsaa hai / jiivaaN prtii diaa aapnnee prtii diaa hai / is dris'ttii nuuN lai kee sHcaa saadhuu hmees'aa hiNsaa daa tiaag krdaa hai / -bbgvt (10) sNsaar vic joo kujh sukh, vddiaaii, shij, suNdrtaa, aroogtaa atee bbaag vikhaaii diNdee hn sbb ahiNsaa daa phl hn / -bbgvtii (11) sNsaar vic jiveeN smruu tooN ucii atee akaas' tooN vis'aal kooii duusrii ciij' nhiiN us prkaar ih gHl vis'vaas' krn vaalii hai ki ahiNsaa tooN brraa kooii dhrm nhiiN| -bbgvtii (12) jiiv hiNsaa hii paap krm dee bNdhn daa kaarnn hai / ih hiNsaa hii maut atee nrk hai / -acaaraaNg 2 ] { bbgvaan mhaaviir
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sHc (1) mnuHkh ! sc nuuN pchaann / joo vidvaan sc nuuN pchaann kee, sc dee maarg tee cldaa hai uh maut tooN paar hoo jaaNdaa hai / acaaraaNg (2) sHc hii bbgvaan hai / -prs'n viaakrn (3) sdaa hitkaarii vaak boolnnaa caahiidaa hai / utraadhiain (4) is lHk vic sHc hii saar ttv hai / ih mhaaN (vis'aal) smudr tooN vii gbbiir hai / -prs'n viaakrn (5) aapnnee svaarth dee lii jaaN duusree dee lii, kroodh atee bbai naal kisee maukee tee vii duusree nuuN ks'tt deenn vaalaaN jhuutth naa boolee, naa duusree tooN bulvaaee / -dees'vaikaalik (6) mnuHkh lHbb tooN preert hoo kee jhuutth booldaa hai / prs'n viaakrn (7) aapnnii aatmaa raahiiN sHc dii khooj kroo / -utraadhiain (8) loohee dee ttukrree (tiir) taaN thoorrii deer lii duHkh diNdee hn / ih ttukrree asaanii naal sriir vicooN kHddhee jaa skdee hn, pr s'bdaaN naal aakhee tikhee bcnaaN dee tiir vair viroodh dii prNpraa nuuN vdhaa kee kroodh utpNn krdee hn atee jiivn bbr inaaN kaurree bcnaaN daa jiivn vicooN niklnnaa khinn hai / ast (coorii naa krnaa) (1) aHstee vrt vic vis'vaas rkhnn vaalaa mnuHkh binaa ijaaj't tooN dd krn vaalaa tinkaa vii nhiiN laiNdaa / -prs'n viaakrn (2) kisee dii vstuu ijaaj't naal hii hinn krnii caahiidii hai / -prs'n viaakrn (3) jihrraa praapt pdaarthaaN nuuN vNdd kee nhiiN khaaNdaa uh muktii praapt nhiiN kr skdaa / -dsvaikaalik bbgvaan mhaaviir ] { 3
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ brhmcrj (1) joo mnuHkh aukhee hmcrj daa paalnn krdaa hai us brhmcaarii nuuN deevtee, daanv, gNdhrv, jHkh, raakhs' atee kiNnr vii nmskaar krdee hn / -utraadhiain (2) saarii tpsiaavaaN vicooN brhmcrj mhaan tp hai / - strktaaNg (3) brhmcrj, uHtm tp, niym, giaan, drs'n, caaritr, smiakbbv atee vinai aadi gunnaaN daa muul (keeNdr) hai / prs'n viaakrn (4) ik brhmcrj dii s'aadhnaa krn vaalee nuuN aneekaaN gunn aapnnee aap praapt hoo jaaNdee hn / -utraadhiain (5) aukhee brhmcrj vrt nuuN dhaarn krnaa bhut ktthinn hai / -dees'vaikaalik (6) dhiir purs' ! bboogaaN dii aas chHdd / tuuN is bboog ruupii kNdd tooN kiuN dukhii huNdaa haiN ? -acaaraaNg (7) deevtiaaN smeet saaree sNsaar dee dukhaaN daa muul kaarnn kaam bboog hn / kaam bboogaaN upr jiHt haasl krn vaalaa saadhk, sbb prkaar dee s'riirk tee maansik ks'ttaaN tooN chuttkaaraa paa laiNdaa hai / -utraadhiain (8) iNdriiaaN dee vis'ee nuuN sNsaar aakhdee hn / sNsaar hii iNdriiaaN daa vis'aa hai / -acaaraaNg (9) jiveeN kchuu khtree dii jgaa, aapnnee aNgaaN nuuN s'riir vic smeett laiNdaa hai, usee prkaar giaanii mnuHkh vii vis'ee vikaar tooN mNh toorr kee iNdriiaaN nuuN aatm giaaNn aNdr ikHtthaa krkee rHkhee // suutrkritaaNg (10) joo mnuHkh sNdr atee piaaree bbaagaaN nuuN praapt krkee vii unhaaN tooN piHtth pheer laiNdaa hai / sbb prkaar dee bbHgaaN daa tiaag krdaa hai uh hii sHcaa tiaagii -ds'veeklk aprrhi (j'ruurt tooN vHdh vstuuaaN daa sNgrhi naa krnaa) (1) sNsaar vic sbb jiivaaN nuuN jkrrn vaalii sNgrhi virtii tooN brrii kooii jNjiir nhiiN / --prs'n viaakrn 4] [ bbgvaan mhaaviir
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) joo mooh mmtaa vaalii buHdhii daa tiaag krdaa hai uh mooh mmtaa daa tiaag krdaa hai, ajihaa jiiv hii sNsaar daa jNtuu hai joo mooh mmtaa nhiiN rkhdaa / - caaraaNg (3) jiiv aatmaa nuuN, joo aHj tk dukhaaN dii viraast milii hai uh pr pdaarthaaN prtii milaap kaarnn milii hai, ajihee sbNdh hmees'aa lii tiaag deennee caahiidee hn | -ds'veekaalik (4) vstuu prtii lgaav dii bbaavnaa hii prigrhi hai / - prs'n viaakrnn (3) prmaadii (annghilii krn vaalaa mnuHkh dhn raahiiN naa is look vic aapnnii rkhiaa kr skdaa hai atee naa prlook vic / -prs'n viaakrn (6) munii joo vii kprree, bbaaNddee, kNbl atee rjhrn rkhdee hn uh sbb sNjm dii rkhiaa lii rHkhdee hn / inhaaN sNnhaaN pichee kooii vstaaN dee ikHtth dii bbaavnaa kNm nhiiN krdii / -ds'vNlik (7) sNsaar vic prigrhi tooN brraa kooii jNjaal jaaN jNjiir nhiiN / --prs'n viaakrn (8) ichaavaaN akaas' tooN vii uciiaaN huNdiiaaN hn ! -utr dhaNn (9) kaamnaavaaN daa aNt krnaa hii dukhaaN daa aNt krnaa hai / -ds'veekaalik (10) sbb pHkh ahiNsaa tee mmtaa rhit hoonnaa bhut mus'kl hai / -utraadhiain (11) sHcaa saadhuu s'riir prtii vii mmtaa nhiiN rkhdaa| -ds vkaalik giaan (1) philaaN giaan hoonnaa caahiidaa hai, aacrn jaaN diaa piHchooN aauNdii hai / -dvaiklik (2) jiveeN dhaagee vic pirooii suuii gir jaan tee vii guNm nhiiN huNdii usee prkaar giaan ruupii dhaagee vaalii aatmaa sNsaar vic nhiiN bbttkdii / utraadhain (3) aatm drs'ttaa (aNdr jhaatii maarn vaalee) nuuN ucii tee niiviiN hr haalt vic naa khus' hoonnaa caahiidaa hai, naa gusee / -acaaraaNg (4) jiiv giaan raahiiN pdaarthaaN dee svruup nuuN jaanndaa hai ! -utraadhiain bbgvaan mhaaviir ] 15
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) giaan bbrpuur jiiv hii saaree vstaaN dee svruup nuuN jaann skdaa hai| --utraadhiain (6) giaan tooN binaa caarit (sNjm) nhiiN huNdaa / s'rdhaa (1) dhrm tHtv prtii s'rdhaa hoonnaa bhut hii durlbb hai|-- utraadhiain (2) naa deekhnn vaalee ! tuuN veekhnn vaalee dii gHl tee vis'vaas kr / G - utraadhiain suutrkritaaNg (3) dhrm prtii s'rdhaa saanuuN raag dvees' tooN mukt kr skdii hai / -utraadhiain - tp (1) aatmaa nuuN s'riir tooN aHdd jaann kee bboogii s'riir nuuN tpsiaa vic lgaaunnaa caahiidaa hai| --acaaraaNg (2) tp ruupii tiir kmaan raahiiN krm ruupii coor daa khaatmaa kroo / --utraadhiain (3) kroorraaN jnmaaN dee ikHtthee krm tpsiaa raahiiN ns'tt hoo jaaNdee hn / -ds'vaikaalik -utraadhian (4) ichaavaaN nuuN rookn daa naaN tp hai / bbaav (1) bbaav sHc (bbaav) raahiiN aatmaa (bbaav) s'udhii nuuN praapt huNdii hai / - utraadhiaNn -- (2) bbaav vidhii hoonn naal jiiv, vrtmaan kaal vic arihNtaaN raahiiN dHsoo dhrm dii araadhnaa vl agee vdhdaa hai / --utraadhiain saadhnaa (1) jiveeN loohee dee cnee (choolee) cbaaunnaa ktthin hai usee prkaar sNjm paalnaa vii ktthin hai / --muutrkritaaNg (2) giaanii purs' dhiaan yoog nuuN aNgiikaar kree / deeh prtii mooh dii bbaavnaa daa tiaag hmees'aa lii kr deevee / --suutr taaNg 6] [ bbgvaan mhaaviir
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ smbbaav (ik surtaa) (1) ks'tt smeeN mn nuuN ucaa niivaaN nhiiN hoonn deennaa caahiidaa / (2) dhrmii nuuN hmees'aa smtaa bbaav dhaarn krnaa caahiidaa hai / (3) joo saadhk sNsaar nuuN s'mbbaav naal veekhdaa hai, uh naa taaN kisee daa caahunn vaalaa huNdaa hai naa hii kisee vlooN nphrt yoog huNdaa hai / -strkritaaNg smk drs'n (shii veekhnnaa) (1) smiaHk drs'n tooN binaa giaan nhiiN huNdaa / -utraadhiain (2) smiaktv tooN binaa caaritr aadi gunnaaN dii praaptii nhiiN huNdii / -utraadhiain viiraagtaaN hai / (1) joo mn nuuN cNgee atee mNdee lgnn vaalee rsaaN vic ik smaan rhiNdaa hai uh hii viiraagii hai / -utraadhiain (2) joo saadhk kaamnaavaaN tee jiHt haasl kr cuHkaa hai uh hii mukt purs' -acaarg (3) viiraagii mnuHkh dukh sukh vic sm (ik) rhiNdaa hai / -suutrrraaNg (4) aatmaa baaree jaannn vaalee saadhuu nuuN lgaav dii bbaavnaa tooN rhit hoo kee saaree ks'ttaaN nuuN shinnaa caahiidaa hai / --suutrtaaNg jiiv aatmaa (1) upyoog (sooc) jiiv daa lHchnn hai / -utraadhiain (2) giaan, drs'n, caaritroo, tp, viirj (aatm s'ktii) atee upyoog jiiv dee lHchnn hn / -utraadhiain (3) a tmaa ceetnaa sdkaa krm krdii hai, ceetnaa rhit kooii kNm nhiiN krdii / bbgvtii suutr bbgvaan mhaaNviir } 17
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) jiiv s'aas'vt (hmees'aa rhinn vaalaa) vii hai atee as'aas'vt (khtm hoonn vaalaa) vii hai / drv dris'ttii (s'riir) pkhooN jiiv s'aas'vt hai atee bbaav dris'ttii (aatmaa) pkhooN as'aas'vt hai / (5) joo jiiv hai uh hii ceetnaa hai / joo ceetnaa hai uh hii jiiv hai| --bbgvtii suutr (6) joo ik nuuN jaanndaa hai / uh sbb nuuN jaanndaa hai, joo sbb nuuN jaanndaa hai uh ik nuuN jaanndaa hai| -acaaraaNg (7) hee purs' ! tuuN aapnnee aap tee kaabuu kr (is trhaaN krn naal tuuN sbb dukhaaN tooN mukt hoo jaaveegaa| (8) aatmaa daa hii dmn krnaa caahiidaa hai / kiuNki krnaa hii aukhaa hai| aatmaa dee dmn krn vaalaa suHkhii huNdaa hai / aatmaa tee kaabuu look atee prlook doohaaN vic (9) 'duusree look bNdhn (jNjiir) atee buHdh (htiaa) raahiiN meeraa dmn krn cNgaa hai mai sNjm atee tHp raahiiN aatmaa tee kaabuu kraaN -acaaraaNg (10) joo aatmaa hai uh hii vigiaan hai| joo vigiaan hai uh hii aatmaa hai jis raahiiN jaanniiaaN jaavee, uh aatmaa hai jnnn tii s'ktii tooN hii aatmaa dii prtiit huNdii hai| --acaaraaNg (11) joo kooii mnuHkh bbaarii jNg vic 10 lHkh krdaa hai / us suurviir pHkhooN aatm jeetuu mhaan hai| jiHt hai / haaN suurviiraa tee jit haasl aatmaa dii jit hii sHcii -utraadhiaitth (12) aatmaa hoor hai atee s'riir hoor / ---suutrkritaaNg (13) '"s'bd, ruup, gNdh aadi kaam bboog (jrr pdaarth) hoor hn maiN hoor --suutrkritaaNg doost kiuN bbaaldaa (14) 'purs' / tuuN khuHd aapnnaa doost haiN / baahrlee phirdaa haiN ? (15) svruup pkhooN sbb aatmaavaaN ik smaan hn| (16) aatmaa dee vrnnn s'mee saaree s'bd aapnnee aap uthee tHrk dii kooii jghaa nhiiN / buHdhii vii is nuuN tthiik trhaaN skdii / 81 --acaaraaNg -sthaanaaNg khtm hoo jaaNdee hn / grhinn nhiiN kr --bbgvtii [ bbgvaan mhaaviir
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) aatmaa hii duHkh paidaa krdaa hai, kooii hoor nhiiN| --bbgtvtii (18) hmees'aa aatmaa nuuN paap krmaaN tooN bcaa kee rkhooN / -ds'vaikaalik (19) aapnnii aatmaa hii nrk dii vNtnnii ndii hai atee kurrs'aamlii bikh hai . aatmaa hii svrg daa nNdn bn atee kaam dheenuu gaaN hai| --utraadhiain jaagdee / prlook vicooN murr aauNdiiaaN / mnuHkh daa --suutrkritaaNg (20) mHnukh ! jaagoo ! jaagoo ! kiuN nhiiN jaagnaa durlbb hai / biitiiaaN hooiiaaN raataaN vaaps nhiiN jiivn milnnaa bhut aukh hai| (21) hr vicaark sooc, maiN kii kr liaa hai, atee kii krnaa baakii hai ? keehrraa kNm s'k vaalaa hai, jisnuuN maiN nhiiN kr skdaa / --ds'vaikaalik (22) aatmaa hii aapnnee suHkh duHkh daa krtaa atee bbHgnn vaalaa hai / cNgee raah tee clnn vaalii aatmaa mnuHkh dii miHtr hai, atee buree raah tee clnn vaalii dus'mn hai / -utraadhiain (23) philaa giaan hai / pichooN diaa aadi smuucaa tiaagii vrg aapnnii sNj'm yaatraa dee lii agiaanii mnuHkh kii aatmaa saadhnaa kreegaa ? (aacrnn) is prkaar aHgee vHdhdaa hai / bblaa -ds'vaikaalik (24) mnuHkhii jiivn paa kee vaasnaavaaN naal yudh kreeN| baahrlee yuHdh naal kii laabb? joo ajihee maukee tee rhi jaaNdee hn unaaN nuuN aatm ruupaaN jiivn yuHdh milnnaa bhut ktthin hai| (25) sir kttnn vaalaa dus'mn vii inhaaN buraa nhiiN krdaa| jinhaaN bbairree vivhaar vic lgii aatmaa krdii hai| ---utraadhiain bbgvaan mhaaviir ] (26) giaan, drs'n, atee caaritr naal bbrpuur meerii aatmaa hii saas'vt hai / sHc hai, snaatn (puraanii) hai / aatmaa tooN sivaa, duusree sbb pdaarth sNjoog naal milee hn sthaarpin [ 9
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ mooks' (muktii jaaN nirvaan) . (1) giaan atee krm raahiiN mooks' dii praaptii huNdii hai / -trkritaaNg (2) kiitee krmaaN daa phHl bbHgee binaaN muktii daa suaal hii paidaa nhiiN huNdaa / -utraadhiain (3) jiiv giaan raahiiN pdaarthaaN nuuN jaandaa hai / drs'n raahiiN unhaaN tee s'rdhaa krdaa hai / caaritr raahiiN ' aasrv daa (paapaaN nuuN aaunn tooN rooknn dii kriaa) rookdaa hai / tp raahii krmaaN nuuN jhaarrdaa hai / -utraadhian (4) bNdhn tooN muHkt hoonnaa tuhaaddee hii hHth vic hai / -acaaraaNg (5) joo saadhk aHg (kaam bboogaaN} nuuN duur krdaa hai / uh cheetii muHkt hoo jaaNdaa hai / -- acaaraaNg (6) nveeN paidaa hoonn vaalee krmaaN daa raah rooknn vaalaa jiiv, pichlee kiitee krmaaN daa khaatmaa kr diNdaa hai / -acaaraaNg (7) sbb kujh veekhnn tee jaannn vaalee keevl giaaniiaaN nee giaan, drs'n (vis'vaas) critr (dhaarn krnaaN) atee tHp nuuN muktii daa raah dsiaa hai / (8) s'rdhaa rhit nuuN giaan praapt nhiiN huNdaa| agiaanii kis niym daa paalnn nhiiN kr skdaa / aacrnn hiinn nuuN muktii nhiiN mil skdii jiivn muktii binaaN, nirvaan (jnm-mrn daa aatmaa) nhiiN hoo skdaa| -utraadhiain (9) jd aatmaa saaree krmaaN nuuN khtm krkee, hmees'aa lii mail rhit hoo kee muktii praapt kr laiNdii hai taaN look dee akhiirlee hiHsee siHdh s'ilaa tee sdaa lii sthaapit hoo kee sidh akhvaauNdii hai / vinai (nimrtaa, seevaa tee paar bnaa) (1) aatmaa daa bblaa caahunn vaalaa aapnnee aap nuuN vinai dhrm vic sthaapit kree / -utraadhian (2) bj'urgaaN naal hmees'aa nimrtaa puurvk vivhaar kroo ! -dvaiklik 10 ! { bbgvaan mhaaviir
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) vinai aapnnee aap vic tp hai atee s'rees'tt dhrm hai / (4) vinai raahiiN hmees'aa cNgaa critr (saadhuu dhrm) mildaa hai is lii vinai dii khooj krnii caahiidii hai / -utraadhiain (5) dhrm daa muul vinai hai| -giaataa (6) sikhiaa deenn vaalee adhiaapk tee guHsaa nhiiN krnaa caahiidaa| utraadhiain sNjm (1) saadhk sNjm tee tp raahiiN aatmaa nuuN pvitr krdaa hooiaa j'iNdgii guj'aar ! (2) asNjm tooN chuttkaaraa tee sNjm vic jurr jaannaa caahiidaa hai / -utraa" (3) jee kooii mnuHkh hr mhiinee 10-10 lHkh gaavaaN daa daan kree, us daan pHkh sNjmii daa sNjm hii s'rees'tt hai / -utraa' guruu ceelaa vivhaar (1) aacaariiaa raahiiN bulaaunn tee ceelaa kisee haalt vic cup naa rhee / -utraa" (2) jeehrraa ceelaa lHjaa (s'rm) vaalaa atee iNdriiaaN daa jeetuu huNdaa hai uh hii vinai vaan huNdaa hai / -utraa " (3) dus'tt ghoorraa jiveeN vaar vaar caabuk dii iHchaa rkhdaa hai pr vinai vaanee ceelaa vaar vaar guruu tooN naa akhvaaee / (4) sbb iNdriiaaN tee kaabuu paauNdaa hooiaa sNsaar vic ghuNmee / veeraaNg (1) mnuHkh daa jiivn atee rNg ruup asmaanii bijlii dii cmk vaaNgee cNcl (asthir) hai / raajn ! hairaanii hai tusiiN pheer vii inhaaN bbaagaaN vic mstee hoo / prlook vl kiuN nhiiN veekhdee ? -utraa" bbgvaan mhaaviir ] ( 11
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) joo mnuHkh duusree dii beeij'tii krdaa hai uh lNbee smeeN sNsaar dee jnm mrn dee cHkr vic ghuNmdaa rhiNdaa hai / praaii niNdaa paap daa kaarnn hai / ih smjh kee saadhk hNkaar dii bbaavnaa paidaa naa kroo / - trkritaaNg (3) tusiiN jis tooN sukh dii aas rkhdee hoo, uh sukh daa kaarnn nhiiN / mooh vic phsee look is gHl nuuN nhiiN smjhdee| -acaaraaN (4) piilaa pHtaa j'miin tee girdaa hooiaa, apnnee saathii ptiaaN nuuN aakhdaa hai aj jiveeN tusiiN ik din asiiN vii tuhaaddee vrgee sii / jis trhaaN asiiN aHj haaN tusiiN vii is trhaaN hoonnaa hai / -anuyoogdaar (5) saadhk naa jiivn dii iHchaa kree naa hii mHt dii / jiivn, maut doohaaN vicooN kisee dii iHchaa naa kree / -acaaraaNg' (6) bhaadr vii mrdaa hai buujdil vii mrdaa hai / mrnaa hr ik nee hai / jd maut nis'cit hai taaN bhaadr vaalii hii maut cNgii hai / --(mrnaasmaadh1) (7) sHcaa saadhk laabb, haanii, suHkh dukh, niNdaa, prs'saaN vic bhaadraaN dii traaN jiudaa hai / utraa" (8) vis'ee vikaaraaN vic phsiiaa jiiv look atee prlook doohaaN vic vinaas' nuuN praapt krdaa hai / -prs'n (9) aatmaa vic ghuNmnn vaalee dii dris'ttii lii kaambbg, roog smaan hn / suutraa" (10) tusii jinhaaN vstuuaaN nuuN suHkh daa kaarnn smjhdee hoo, uh asl vic sukh daa kaarnn nhiiN hn / -acaar s'mnn (saadhuu) 1. joo saaree praanniiaaN prtii ik dris'ttii rkhdaa hai uh hii sHcaa mnn hai / --prs'n 2. nirgu th nii hoor taa ki, s'riir prtii vii mooh nhiiN rkhdee / ds'veekaalik 3. joo mnn khaa pii kee aaraam naal sauN jaaNdaa hai uh paapii s'mnn hai / --utraa" 12 ] [ bbgvaan mhaaviir
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. joo aapnnii mn dii sthitii nuuN shii ruup vic prkhnaa jaanndaa hai / uh sHcaa nirgrNth (saadh) hai / 5. joo grhisth naal meel milaap nhiiN vdhaaudaa, uh hii bbikhs'uu hai / --ds'vai " --ds'vee 6. joo sukh dukh vic ik sur rhiNdaa hai uh bbikhs'uu hai / 7. ris'ii munii sdaa prs'Nn rhiNdee hn| kisee tee kooii s'Nkaa nhiiN krdee| --utraa 8. joo s'aaNt hai atee krtHv nuuN cNgii traaN jaanndaa hai uh hii s'rmnn bbikhs'uu hai| 9. smbbaav (ik surtaa) dii saadhnaa krn vaalaa hii mnn hai / --utraa --utraa 10. giaan dii upaasnaa krn vaalaa munii hai / 11. sHcaa sNt, puHjaa, iHjt atee yHs' dii iHchaa 12. mnn ks'aaee (kroodh, maan, maaiiaa tee lHbb) tooN naa kroo| suutr rhit rhee| --utraa jiivn klaa 1, cNgee grhisthii hmees'aa dhrm anusaar kmaaii krdee hn / - --suutrkritaaNg 2. smaaik (dhaarmik kriaa) raahiiN jiiv, paapkaarii kNmaaN tooN chuttkaaraa paauNdaa hai| --utraa 3. svaadhiaaee (s'aastraaN dii prraaii) krn naal saaree dukhaaN tooN muktii haasl huNdii hai| --utraa*** 4. jiveeN paannii vic paidaa rooiaa kml' paannii tooN upr rhiNdaa hai usee prkaar upaask vii kaam bbNgaaN vic nhiiN phsdaa / --utraa*** bbgvaan mhaaviir [ 13
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. s'iilvaan atee bhusrt (giaanii) bbikhs'uu maut dee smee vii duHkhii nhiiN huNdaa / -utraa" 6. ks'aaee araanii hai, ih ks'aaee hn kroodh, maan maaiiaa atee lHbb ( s'rt (giaan) s'iil atee tp is aHg nuuN bujhaaNdee hn / -utr" 7, kroodh, maan, maaiiaaN tee loobb aNtr aatmaa dee khtrnaak doos' hn / -str'' 8. ks'aaee nuuN chHddnn naal viiraag bbaav paidaa huNdaa hai / -utraa" kroodh khimaa 1. kroodh piaar daa naas' krdaa hai / -ds'vaikaalik 2. s'aaNtii naal kroo dh nuuN jitaa / -ds'baikaalik 3. maiN saaree jiivaaN tooN khimaa mNgdaa haaN / saaree jiiv mainuuN muaaph krn / meerii saaree jiivaaN naal doostii hai / meeraa kisee naal kooii vii vairii nhii / - ds'vai " . 4. munii nuuN dhrtii dee smaan khimaa vaalaa hoonnaa caahidaa hai / 5. khimaa mNgnn naal aatmaa nuuN aaNtrik khus'ii praapt huNdii hai / -utraadhian 6. giaaniiaaN nuuN khimaa dhrm dii araadhnaa krnii caahiidii hai / maaNn 1. ahNkaar agiaantaa dii nis'aanii hai ! -str 2. maan nuuN jitnn naal jiiv vic nimrtaa aauNdii hai / -utraadhiain 3. joo hNkaar vHs duusroo prti laahprvaah rhiNdaa hai uh mNd bbaagii hai / suutr 4. hNkaarii duusree nuuN hNkaar vHs, aapnnaa prchaavaaN smjh kee niivaaN ginndaa -suutr '" 14 ] { bbgvaan mhaaviir
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ maaiaa (dhookheevaajii) 1. maayaa (dhookheebaaj) atee prmaadii (annghilii) vaalaa jiiv vaar-vaar grbb dhaarn krdaa hai / 2. maayaa vaalaa jiiv mithiaa dris'ttii (glt dhaarnnaaN) vaalaa huNdaa hai / maaiiaa rhit jiiv smiak dris'ttii (shii dhaarnaa) vaalaa huNdaa hai| -dsvaikaalik 3. maayaa (dhookhaa) doostii daa khaatmaa krdii hai / ds'baiNkaaN loobb 1. loobb saaree cNgee gunnaaN daa khaatmaa krdaa hai / -dsvai 2. loobb muktii dee raah vic rukaavtt hai / -sbb ' ' 3. loobb paidaa hoonn tee mnuHkh sHc nuuN jhuutthlaa kee jhuutth daa shaaraa laiNdaa hai / -suutr" 4. aajaad ghuNmnn vaalaa s'eer vii maaN dee laalc vic aakee jaal vic phs jaaNdaa hai / -str'' 5. loobb nuuN sNkh naal jitnnaa caahidaa hai / -dsveeN : mooh acaa '** -utraa" 1. joo mooh daa naas' krdaa hai uh krm bNdhn dee hoor kaarnnaa daa khaatmaa krdaa hai / -acaaraaNg suutr 2. agiaanii jiiv, mauh naal ghiriiaa rhiNdaa hai / 3. raag tee dvees' doohee krmaaN dee biij hn / 4, agiaanii jiiv raag, dvees' vs, bbiNn-bbiNn prkaar dee paap krm krdaa hai / --trkritaaNg 5. paap naaN krn vaalaa, nvaaN paap krm paidaa nhiiN krdaa| -suutrtaaNg bbgvaan mhaaviir ] | 15
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ krm 1. cNgee krm daa phuHl cNgaa huNdaa hai / mNdee krm daa phl mNdaa / -suurtaaNg , 2. jiveeN biij' dee jl jaann naal nvaaN biij paidaa nhiiN hoo skdaa usee prkaaree krm ruupii biij dee jl jaann tee jnm mrnn ruupii biij utpn nhiiN huNdaa / -ds'vaikaalik 3. mnuHkh aapnnee kiitee krmaaN kaarnn bbiNn-bbiNn yooniiaaN vic bbttk rihaa -acaaraaNg suutr 4. sNsaar vic joo vii praannii hn uh aapnnee kiitee krm bNdh anusaar sNsaar vic ghuNmdee hn / kiitee krmaaN anusaar jiiv bbiNn-bbiNn yooniiaaN vic ghumdee hn / krmaaN daa phuHl bboogee binaaN paannii daa chuttkaaraa nhiiN hoo skdaa / -suutrkritaaNg 5. sbb praannii aneekaaN kiitee krmaaN anusaar bbiNn-bbiNn yooniiaaN vic rhi rhee hn / krmaaN dii adhiintaa dee kaarnn mnuHkh duHkh jnm, buddhaapee, biimaarii atee maut tooN ddrdee hn / krmaaN kaarnn mnuHkh caar gti (mnuHkh, deev, ps'uu tee nrk) vic ghuNm rhee hn / -suutr'' 6. jiveeN paapii coor coorii krdee pkrree jaann tee sj'aa ' paaNdaa hai atee kiitee krm anusaar dukh bboogdaa hai us prkaar kiitee krmaaN daa phuHl is look jaaN prlook vic jiiv nuuN jruur bboognnaa paiNdaa hai / krmaaN daa phuHl bbHgee binaaN chuttkaaraa nhiiN -utraadhiain . 7. krm, j'nm tee mrn daa muul hai, atee jnm mrn hii duHkh dii praa hai / -utraadhiain 8. jis traaN jrraaN dee muk jaann tee, siNjn naal vii drkhHt hraa bbraa nhiiN hoo s'kdaa, usee prkaar mooh krm dee khaatmee tooN baaad nvaaN krm daa nhiiN huNdaa --dsvai " 9. jivee raag dvees raahiiN paidaa hooee krmaaN daa phuHl buraa huNdaa hai usee prkaar dii sbb krmaaN dee khaatmee nuuN jiiv sidh (mukt) hoo kee, sidh gtii nuuN praapt krdaa hai / 16 ] | bbgvaan mhaaviir
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. aatmaa amuurt (s'kl rhit) hai is lii isnuuN iNdriiaaN raahii grhinn nhiiN kiitaa jaa skdaa| amuurt hoonn kaarnn niHt (hmees'aa) rhinn vaalaa hai / agiaan aadi kaarnn aatmaa dee krm bNdhn hn| atee krm bNdhn hii sNsaar daa kaarnn hai / -utraadhiain giaan boodh (kNm diiaaN gHlaaN) 1. bbiNn bbiNn bbaas'aavaaN daa giaan mnuHkh nuuN durgt tooN nhiiN bHcaa skdaa -utraa*** 2. jiveeN srree knee vaalii kuHtii hr thaaN tooN dutkaar kee kddh ditii jaaNdii hai us prkaar critr hiinn aakhaa naa mNnnn vaalaa atee bhutiiaaN gHlaaN krn vaalaa hr thaaN tooN kddh ditaa jaaNdaa hai / --utraa'' 3. vrt daa dhaark ghtt khaavee, ghtt khiivee, ghHtt boolee / 4, aatmaa daa bblaa caahunn vaalaa thoorraa jihaa vii jhuutth naa boolee / --ds'vaikaalik pNj kaarnn 5. ahNkr, kroodh, prmaad (annghilii) roog atee aals, mnuHkh sikhiaa haasl nhiiN kr skdaa| 6. dhrm sikhiaa vaalaa ghr vic vii suvrtii hai| 7. joo cNgaa krdaa hai, mitthaa booldaa hai, uh aapnnii laiNdaa hai| - utraaN*** sikhiaa praapt kr utraa*** 8. jithee klees' dii sNbbaavnaa hoovee, uthooN duur rhoo / 9. joo mnukh ytnaa (saavdhaanii) naal cldaa hai, prrdaa hai, baitthdaa hai, sauNdaa hai, khaaNdaa hai, booldaa hai ajihaa mnuHkh paap krmaaN daa bNdh (ikHtth) nhiiN krdaa| 10. bbgvaan dii aagiaa paalnn krn vaalaa hii s'rdhaavaan atee budhiimaan 1 -acaaraaNg 11. aatm kliaann caahunn vaalee lii s'rm, diaa, sNjm atee brhmcry hii aatm s'udhii dee saadhn hn / bbgvaan mhaaviir ] ] 17
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. kisee dii gupt gHl prgtt nhiiN krnii caahiidii / -str' 13. mnuHkh jnm milnaa bhut hii durlbb hai / -utraa" 14. joo vicaar naal cHldaa hai uh hii sHcaa nirg th hai / -acaaraaNg 15. smjhdaar j'ruurt tooN vHdh naa bHlee / -suutr'' 16. giaanii saadhuu ajeehii bbaas'aa booloo joo sbb lii hitkaarii atee kliaannkaarii hoovee / - ds'vNklik 17. klees' vdhaaunn vaalii gHl nhiiN aakhnnii caahiidii / -utraa 18. bhut nhiiN boolnnaa caahiidaa / utraa 19. ktthoor vaak nhiiN boolnnaa caahiidaa| -utraa" 20. binaa bulaaee nhiiN boolnnaa caahiidaa| -ds'veeN " 21. kisee dii pitth pichee cuglii krnaa, pitth, dee maas khaann dii traaN hii hai / -utraadhiain 22. raatrii bboojn dee tiaag naal, jiiv paap rhit huNdaa hai / -utraa'' 23. nirg th munii raat veelee kisee vii prkaar daa bboojn nhiiN krdee / -dees'vaikaalik 24. joo bboogii hai uh krmaaN vic librriaa huNdaa hai / abboogii krmaaN vic nhiiN phsdaa / 25. kaam bboog thoorraa smaaN hii sukh diNdee hn, pr bdlee vic lNbaa smaaN dukh diNdee hn / -utraa ' 26. kaam bboog anrthaaN dii khaann hn / -utraa" 27. ik vis'ee vikaar nuuN jitnn naal kujh jiHt liaa jaaNdaa hai / 28. saaree kaam bboog aNt nuuN dukh diNdee hn / utraa" 29. kaam bboog kNddee dee smaan hn, j'hir hn, j'hiriilaa sHp hn / -utraa" 30. aatmaa dii saadhnaa krn vaalaa kaam bboogaaN nuuN j'hir dii trhaaN veekhee / -stree' 31. joo aatmaa paap krmaaN daa sNgrhi krdaa hai us nuuN pchtaannaa paiNdaa hai, roonnaa paiNdaa hai, dukh bboognnaa paiNdaa hai atee ddrnaa paiNdaa hai / suutraa" 18 ] { bbgvaan mhaaviir
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32. bboogii sNsaar vic ghuNmdaa hai, bboog rhit s'Nsaar tooN mukt hoo jaaNdaa hai / utraadhiain 33. puchnn tee kiitee kNm nuuN kiitaa aakhee, joo naa kiitaa hoovee us lii naa aakhee / 34. saadhk aapnnii aatmaa nuuN paap krmaaN tooN httaavee / suutr" 35. agiaanii hmees'aa sutaa rhiNdaa hai pr giaanii purs' hmees'aa jaadaa hai / -utraa '' 36. iNjh smjh ki agiaan tee mooh hii sNsaar vic ahit atee duHkh paidaa krn vaalee hn / -acaaraaNg 37. agiaanii jiiv raag dvees' vs bhut paap krmaaN daa sNgrhi, krdaa suutr 38. giaanii saadhk nuuN aapnnii saadhnaa vic thoorrii jihii vii annghilii vrtnii nhiiN caahiidii | -acaaraaNg 39. annghilii rhit (aprmaadii) cheetii muktii haasl kr laiNdaa hai / -utraa '' 40. annghilii (prmaadii) aatmaa nuuN hr thaaN tooN ddr lgdaa hai| pr amaadii (annghilii rhit) nuuN ddr nhiiN lgdaa| --acaaraaNg 41. siaannaa mnuHkh uh hii hai joo annghilii (prmaad) nhiiN krdaa / -suutr ' 42. ichaavaaN dii thi tk phuNcnnaa bhut aukhaa hai / 43. is look vic joo tris'naa rhit hai us lii kujh vii aukhaa nhiiN / -utraadhiain 44. joo aapnniiaaN ichaavaaN tee kaabuu nhiiN kr skdaa, uh saadhnaa (dhrm paalnnaa) kiveeN kr skdaa hai / -ds'vaikaalik 45. lgaav dii bbaavnaa khtrnaak hai / --utraadhiain 46. mnuHkh raahiiN kiitaa cNgaa krm hmees'aa sphl huNdaa hai / utraa ''' 47. jnm mrn dee svruup nuuN smjh kee caaritr (bbgtii bbaavnaa) vic drirrh rhoo / 48. paap krm saadhuu naa aap kree naa kisee tooN krvaaee // bbgvaan mhaaviir } [9
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49. aapnnii s'ktii nuuN kdee chpaannaa nhiiN caahiidaa| -acaaraaN 50. joo smaaN vrtmaan vic cl rihaa hai / uh hii mhtHv puurn hai / saadhuu is smeeN nuuN sphl bnnaavee / suutr " 51. jiivn tee ruup asmaanii bijlii dii trhaaN cNcl hn / -muutr ' ' 52. smeeN smeeN anusaar kNm krnaa caahiidaa hai / 53. umr tee jHbn biit rihaa hai / --acaaraaNg 54. seevaa krn naal jiiv tiirthNkr gootr dii praaptii krdaa hai / -utraa '' 55. svaadhiaaee raahiiN jiiv giaan vrniiaa (agiaantaa daa kaarnn) krm daa khaatmaa krdaa hai / | 56. j'iNdgii paannii vic bulblee dii trhaaN atee ghaah tee pii sveer smeeN oos dee knn dii trhaaN hai / 57. s'riir nuuN chHdd deeveeN pr dhrm naa chHddee / dvaikaalik 58. mmtaa daa bNdhn mhaan ddr daa kaarnn hai / 59. dhn, anaaj aadi vstaaN prtii mooh kaarnn mnuHkh dukhii huNdaa hai / 60. jindeev (tiirthNkr arihNt) dii aagiaa hii dhrm hai / acaaraaNg 61. j'iNdgii ik pl vii vdh nhiiN skdii / -acaaraaN 62. sHc tee sthir hoo kee ddttee rhoo / -acaaraaNg 63. hee gootm ! thoorree smeeN lii vii annghilii naa kroo / 64. budhiimaan aapnnee kNm vic dilcspii rHkh / --suutr 65. jhuutthee annghilii daa tiaag kroo / 20 } [ bbgvaan mhaaviir