Agam 24 Chhed 01 Nishith Sutra Nishihajjhayanam Terapanth

Author(s): Tulsi Acharya, Mahapragna Acharya
Publisher: Jain Vishva Bharati
Catalog link: https://jainqq.org/explore/003588/1

Page #1

१३४
निसीहझयणं पढमोउद्देसो सू० ५६
६६५-६६६ हत्थकम्म-पदं १, जिघति-पदं १०, अण्णउत्थिय-गारत्थिय-कारावण-पदं ११, अणट्ट-पद १६, अविहि-पदं २३, पाडिहारिय-पद २७, अण्णम पण-पदं ३१, अविहि-पदं ३५, अण्णउत्थियगारत्थिय-पदं ३६, पाय-पदं ४१, वत्थ-पद ४७, अण्णउत्थिय-गारस्थिय-पदं ५५, पूतिकम्म
पदं ५६ । बिइओ उद्देसो
६७०-६७४ पायपुछण-पदं १, जिंघति-पदं ६, सयमेवकरण-पदं १०, लहुसग-पदं १८, कसिण-पदं २२, सयमेव-पदं २४, पडिग्गह-पदं २६, नितिय-पदं ३१, संथव-पदं ३७, भिक्खायरिया-पदं ३८. अण्णउत्थिय-गारत्थिय-उपरिहारिय-पदं ३६, भोयण-जाय-पदं ४२, पाणग-जाय-पदं ४३, बहुपरि
यावण्ण-भोयण-पदं ४४, सागारिय-पदं ४५, सेउजासंथार-पदं ४६, पडिलेहण-पदं ५६ । तइओ उद्देसो सू०८०
६७५-६८३ ओभासण-पदं १, भिक्खायरिया-पदं १३. पाय-परिकम्म-पदं १६, काय-परिकम्म-पदं २२. वणपरिकम्म-पदं २८, गंडादि-परिकम्म-पदं ३४, किमि-पदं ४०. णह-सिहा-पदं ४१, दीह-रोम-पदं ४२, दंत-पदं ४७, उट्ठ-पदं ५०, दीह-रोम-पदं ५६, अच्छि -पत्त-पदं ५८, अच्छि -पदं ५६, दीहरोम-पदं ६५, मल-णीहरण-पदं ६७, सीसवारिय-पदं ६९, वसीकरणसुत्त-पदं ७०. उच्चार
पासवण-पदं ७१। चउत्थो उद्देसो
६८४-६६२ अत्तीकरण-पदं १, अच्चीकरण-पदं ७, अत्थीकरण-पदं १३, कसिण-ओसहि-पदं १६, विगति-पदं २०, ठवणकुल-पदं २१, निग्गंथीए सद्धि ववहार-पदं २२, अहिगरण-पदं २४, हसण-पदं २६, पासत्यादीणं संघाडय-पदं २७, एक्कीवीसहत्थ-पदं ३७, अत्तीक रण-पदं ३६, सच्चीकरणं-पदं ४४, अत्थीकरण-पदं ४६, पाय-परिकम्म-पदं ५४, काय-परिकम्म-पदं ६०. वण-परिकम्म-पदं ६६, गंडादि-परिकम्म-पदं ७२, किमि-पदं ७८, णहसिहा-पदं ७९, दीह-रोम-पदं ८०, दंत-पद ८५, उटू-पद ८८, दीह-रोम-पदं १४, अच्छि -पत्त-पदं ९६, अच्छि -पदं १७, दीह-रोम-पदं १०३, मल
णीहरण-पदं १०५, सीसदुवारिय-पदं १०७, उच्चार-पासवण-पदं १०८, अपरिहारिय-पदं ११८ । पंचमो उद्देसो
सू० ७८
६६३-६६६ सचित्तरुक्खमूल-पदं १, संघाडि-पदं १२, पलास-पदं १४, पच्चप्पण-पदं १५, दीहसुत्त-पदं २४, दंड-पदं २५, गवग-णिवेस-पदं ३४, वीणा-पदं ३६, सेज्जा-पदं ६१, संभोगवत्तियकिरिया-पदं ६४,
धारणिज्ज-परिवण-पदं ६५, रयहरण-पदं ६८ । छट्टो उद्देसो सू० ७६
६६९-७०६ विण्णवण-पदं १, हत्थकम्म-पदं २, अवाउडि-पदं ११, कामकलह-पदं १२, लेह-पद १३, पोसंतपिठंत-पदं १४, वत्थ-पद १६, पाय-परिकम्म-पदं २५, काय-परिकम्म-पदं ३१, वण-परिकम्मपदं ३७, गंडादि-परिकम्म-पदं ४३, किमि-पदं ४६, गहसिहा पदं ५०, दीह-रोम-पदं ५१, दंत

Page #2

पदं ५६, उट्ट-पदं ५६, दीह-रोम-पदं ६५, अच्छि -पत्त-पदं ६७, अच्छि -पदं ६८, दीह-रोम-पदं
७४, मल-णीहरण-पदं ७६, सीसदुवारिय-पदं ७८, पणीय-आहार-पदं ७६ । सत्तमो उद्देसो सू० ६२
७०७-७१८ मालिया-पदं १, लोह-पदं ४, आभरण-पदं ७, बत्थ-पदं १०, संचालण-पदं १३, पाय-परिकम्मपदं १४, काय-परिकम्म-पदं २०, वण-परिकम्म-पदं २६, गडांदि-परिकम्म-पदं ३२, किमि-पदं ३८, प्णहसिहा-पदं ३६, दीह-रोम-पदं ४०, दंत-पदं ४५, उट्ट-पदं ४८, दीह-रोम-पदं ५४ अच्छि-पत्त-पदं ५६, अच्छि-पदं ५७, दीह-रोम-पदं ६३, मल-णीहरण-पदं ६५, सीसदुवारिय-पदं ६७, पुढवी-पदं ६८, दारु-पदं ७५, अंकादि-पदं ७६, आगंतारादि-पदं ७८, तेइच्छ-पदं ८०, पोग्गलादीणं अवहरण-उवहरण-पदं ८१, पसु-पक्खि-पदं ८३, दाण-पडिच्छण-पदं ८६, सज्झाय
पदं १०, आकार-करण-पद ६२ । अटुमो उद्देसो । सू०१८
७१६-७२२ एगो एगित्थीए-पद १, इत्थीमज्झगतस्म अपरिमाणकहा-पदं १०, णिग्गंथीए सद्धि-पदं ११, अंतो
उवस्सय-पदं १२, मुद्धाभिसित्त-पदं १४ । नवमो उद्देसो. सू० २६ . .
७२३-७२७ रायपिंड-पदं १, रायतेपुर-पदं ३. मुद्धाभिसित्त-पदं ६।। दसमो उद्देसो सू०४१
७२८-७३१ फरुसवयण-पद १, अणतकायसंजुत्त-पदं ५, आहाकम्म-पदं ६, निमित्त-पद ७, सेह-पदं ६, दिसापदं ११, देस-पदं १३, साहिगरण-पदं १४, उग्धाइय-अणुग्धाइय-पदं १५, राईभोयण-पदं २५,
उग्गाल-पदं २६, गिलाण-पदं ३०, विहार-पदं ३४, पज्जोसवणा-पदं ३६ । एक्कारसमो उद्देसों
सू० ७३
७३२-७४० पाय-पदं १, पाय-बंधण-पदं ४, अद्धजोयणमेरा-पदं ७, धम्म-अवण्ण-पदं , अधम्म-वण्ण-पदं १०, पाय-परिकम्म-पदं ११, काय-परिकम्म-पदं १७, वण-परिकम्म-पदं २३, गंडादि-परिकम्म-पदं २६, किमि-पदं ३५, गह-सिहा-पदं ३६, दीह-रोम-पदं ३७, दंत-पदं ४२, उट्ठ-पदं ४५, दीहरोम-पदं ५१, अच्छि -पत्त-पदं ५३, अच्छि-पदं ५४, दीह-रोम-पदं ६०, मल-णीहरण-पदं ६२, सीसदुवारिय-पदं ६४, बीभावण-पदं ६५, विम्हावण-पदं ६७, विपरियास-पदं ६६, मुहवण्ण-पदं ७१, बेरज्ज-विरुद्ध-रज्ज-पदं ७२, दियाभोयण-अवण्ण-पदं ७३, राईभोयण-वण्ण-पदं ७४, दिया-रत्ति-भोयण-पदं ७५, परिवासित-पदं ७९, संखडि-पदं ८१, णिवेयणपिंड-पदं ८२, अहाछंद
पदं ८३, अणल-पदं ८५, सचेल-अचेल-पदं ८८, पारियासिय-पदं ६२, बालमरण-पदं ६३ । बारसमो उद्देसो
सू०४३
७४१-७४८ कोलणपडियाए-पदं १, पञ्चखाण-भंग-पदं ३, परित्तकायसंजुत्त-पदं ४, सलोम-चम्म-पदं ५, परवत्योच्छन्नपीढ-पदं ६, णिगंथीसंधाडि-पदं ७, थावरकायसमारंभ-पदं ८, रुक्खारोहण-पदं १०, गिहि-पदं ११, पूरेकम्म-पदं १५, पच्छाकम्म-पदं १६, चक्खुदंसण-पडिया-पदं १७, रूवासत्ति-पदं ३०, कालातिक्कंत-पदं ३१, खेतातिपकंत-पदं ३२, गोमय-पदं ३३, आलेवणजाय-पदं ३७,

Page #3

उवहिवहावण-पदं ४१, महाणई-पदं ४३ । तेरसमो उद्देसो सू०७५
७४९-७५४ पुढवी-पदं १, दारु-पदं ८, अंतरिक्खजाय-पदं ६, अण्णउत्थिय-गारस्थिय-पदं १२, अप्पाणं
देहति-पदं ३१, तिगिच्छा-पदं ३६, पासत्यादि-वंदण-पसंसण-पदं ४३, पिंड-पदं ६१ । चउद्दसमो उद्देसो
सू० ४१
७५५-७५६ पडिग्गह-पदं १। पण्णरसमो उद्देसो
सू० १५४
७६०-७७३ फरुसवयण-पदं १, अब-पदं ५, पाय-परिकम्म-पदं १३, काय-परिकम्म-पदं १६, वण-परिकम्मपदं २५, गंडादि-परिक्कम-पदं ३१, किमि-पदं ३७, पह-सिहा-पदं ३५, दीह-रोम-पदं ३६, दंत-पदं ४४, उट्ठ-पदं ४७, दीह-रोम पदं ५३, अच्छि-पत्त-पदं ५५, अच्छि -पदं ५६, दीह-रोमपदं ६२, मल-णीहरण-पदं ६४, सीसदुवारिय-पदं ६६, उच्चार-पासवण-पदं ६७, अण्णउत्थियगारत्यिय-पदं ७६, पासत्थादीणं दाण-गहण-पदं ८, जायणा-णिमंतणा-वत्थ-पदं ६८, पाय-परिकम्म-पदं ६९. काय-परिकम्म-पदं १०५, वण-परिकम्म-पदं १११, गंडादि-परिकम्म-पदं ११७, किमि-पदं १२३, णह-सिहा-पद १२४, दीह-रोम-पदं १२५, दंत-पदं १३०, उट्र-पदं १३३, दीह-रोम-पदं १३६, अच्छि -पत्त-पदं १४१, अच्छि -पदं १४२, दीह-रोम-पदं १४८, मलणीहरण-पदं १५०, सीसवारिय-पदं १५२, उवगरणजाय-धरण-पदं १५३, उवगरणजाय-धोवण
पदं १५४ ! सोलसमो उद्देसो
सू० ५१
७७४-७७८ सेज्जा-पदं १, उच्छु-पदं ४, अडवीजत्तागहणेसणा-पदं १२, बुसिरातिय-पदं १४, वुग्गहवक्कत-पदं १७, विहारपडिया-पदं २६, दुगंछिय-पदं २८, असणाइणिक्खेवण-पदं ३४, अण्णउत्थियगारत्थिय-सद्धि भोयण-पदं ३७, आसायणा-पदं ३६, अतिरित्त उवहि-पदं ४०, उच्चार-पासवण
पदं ४१ । सत्तरसमो उद्देसो
सू० १५२
७७६-७६६ कोउहल्लपडिया-पदं १, पाय-परिकम्म-पदं १५, काय-परिकम्म-पदं २१, वण-परिकम्म-पदं २७, गंडादि-परिकम्म-पदं ३३, किमि-पदं ३६, णह-सिहा-पदं ४०, दीह-रोम-पदं ४१, दंत-पदं ४६, उटु-पदं ४६, दीह-रोम-पदं ५५, अच्छि -पत्त-पदं ५७, अच्छि-पदं ५८, दीह-रोम-पदं ६४, मलपणीहरण-पदं ६६, सीसवारिय-पदं ६८, पाय-परिकम्म-पदं ६६, काय-परिकम्म-पदं ७५, वण-परिकम्म-पदं ८१, गंडादि-परिकम्म-पदं ८७, किमि-पदं ६३, गह-सिहा-पदं ६४, दीह-रोमपदं ९५, दंत-पदं १००, उट्ट-पदं १०३, दीह-रोम-पदं १०६, अच्छि -पत्त-पदं १११, अच्छि -पदं ११२, दीह-रोम-पदं ११८, मल-णीहरण-पदं १२०, सीसदुवारिय-पदं १२२, अंतोओवास-पदं १२३, मालोहड-पदं १२५, मट्टियाओलित्त-पदं १२७, पुढविआदिपतिट्ठिय-पदं १२८, अच्चुसिण-पदं १३२, अपरिणय-पाणग-पदं १३३, अत्तसलाहा-पदं १३४, गानादि-पदं १३५, विततसद्द-कण्णसोय-पडिया-पदं १३६, ततसद्द-कण्णसोय-पडिया-पदं १३७, घणसद्द

Page #4

१३७
कण्णसोयपडिया-पदं १३८, झसिरसद-कण्णसोयपडिया-पदं १३६, विविहसदद-कग्णसोय
पडिया-पदं १४०, सददासत्ति-पदं १५२ । अद्वारसमो उद्देसो
सू०७३
७६७-८०२ णावाविहार-पदं १, वत्थ-पदं ३३ । एगूणवीसमो उद्देसो
सू० ३७
८०३-८०५ वियड-पदं १, सम्झाय-पदं ८, वायणा-पदं १६ । वीसइमो उद्देसो
८०६-८१२ सई पडिसेवणा-पदं १, बहुसो पडिसेवणा-पदं ६, सई पडिसेवणा-संजोगसुत्त-पदं ११, बहसो पडिसेवणा-संजोगसुत्त-पदं १२, सई साइरेगपडिसेवणा-पद १३, बहसो साइरेगपडिसेवणा-पदं १४, परिहारद्वाण-पडिसेवणा-पदं १५, वीसतिराइयारोवणा-पदं १६, पक्खियारोवणा-पदं ३०, पक्खियाबीसतिराइयारोवणा-पदं ४५ ।

Page #5

निसीहज्झयणं

Page #6

Page #7

निसीहज्झयणं पढमो उद्देसो
हत्यकम्म-पवं १. जे भिक्खू हत्थकम्मं करेति, करेंतं वा सातिज्जति ॥ २. जे भिक्ख अंगादाणं कठेण वा कलिंचेण वा अंगुलियाए वा सलागाए वा संचा___ लेति, संचालतं वा सातिजति ॥ ३. जे भिक्ख अंगादाणं संवाहेज्ज' वा पलिमद्देज्ज' वा, संवाहेंतं वा पलिमहतं वा
सातिज्जति ॥ ४. जे भिक्खू अंगादाणं तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा अभंगेज' वा
मक्खेज्ज वा, अब्भंगेंतं वा मक्खेंतं वा सातिज्जति ॥ ५. जे भिक्खू अंगादाणं कक्केण वा लोद्देण वा पउमषुण्णेण वा पहाणेण वा सिणाणेण
वा 'वण्णेण वा चुण्णेण वा" 'उज्वट्टेज्ज वा परिवटेज्ज" वा, उव्वटेंतं वा परिवर्टेतं
वा सातिज्जति ॥ ६. जे भिक्खू अंगादाणं सीतोदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा
पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेंत" वा सातिज्जति ।। ७. जे भिक्खू अंगादाणं णिच्छल्लेति, णिच्छल्लेंतं वा सातिजति ॥ ८. जे भिक्खू अंगादाणं जिधति, जिघंत" वा सातिजति ।। १. सादिज्जइ (अ, ख) अग्रेपि ।
८. चुण्णेहिं वा वणेहिं वा (क, ग); चुण्णेण वा २. किलंचेग (ख) 1
वण्णेहिं वा (ब) 1 ३. सिलागाए (क, ख)।
६. उव्वट्टेइ वा परिवट्टेइ (क, ख, ग)। ४. संवाहिज्ज (अ, क)।
१०. सीतोदक (अ); सीओदग (क)। ५. परिमद्दति (चू)।
११. पषोयंतं (क, ग)। ६. बम्भंगेइ (क, ग)।
१२. जिग्पति जिग्छतं (क)। ७. लोयेन (ब, ब)।

Page #8

६६६
निसीहज्भयणं
६. जे भिक्खू अंगादाणं अण्णयरंसि अचित्तंसि सोयंसि' अणुष्पवेसेत्ता सुक्कपोग्गले पिग्याएति, णिग्घायंतं वा सातिज्जति ॥
जिधति पर्व
१०. जे भिक्खू 'सचित्तपइट्ठियं गंध" "जिघति, जिघंतं" वा सातिज्जति ॥
अण्णउत्थिय-गारत्थिय कारावण-पदं
११. जे भिक्खू पदमग्गं वा, संकमं वा, अवलंबणं वा अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा कारेति, कारेंतं वा सातिज्ञ्जति ॥
१२. जे भिक्खू दगवीणियं 'अण्णउत्थिएन वा गारत्थि एण" वा कारेति, कारेंतं वा सातिज्जति ॥
१३. जे भिक्खू सिक्कगं वा सिक्कगणंतगं वा अष्णउत्थिएण वा गारस्थिएण वा कारेति, कारेंतं वा सातिज्ञ्जति ॥
१४. जे भिक्खू सोत्तियं वा रज्जुयं वा चिलिमिलि ' अण्णउत्थिएण वा गारस्थिएण वा कारेति, कारेंतं वा सातिज्जति ॥
१५. जे भिक्खू सूईए' उत्तरकरणं अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा कारेति, कारेंतं वा सातिज्जति ॥
१६. जे भिक्खू पिप्पलगस्स उत्तरकरणं अण्णउत्थिएण वा, गारत्थिएण वा कारेति, कारें वा सातिज्जति ॥
१७. जे भिक्खू 'णखच्छेयणगस्स उत्तरकरणं "" अण्णउत्थि एण वा गारत्थि एण वा कारेति, कारेंतं वा सातिज्जति ॥
१८. जे भिक्खू 'कण्णसोहणगस्स उत्तरकरणं "" अण्णउत्थिएण वा, गारत्थि एण वा कारेति, कारेंतं वा सातिज्जति ॥
१. सोयगंस ( अ, क, ख, ग ) 1
२. 'ख' प्रती एतत्सूत्रस्थाने सूत्रद्वयं विद्यते जे भिक्खू सचित्तगंधं जिघति, जिघंतं वा सातिजति । जे भिक्खू सचित्तपइट्टियं गंधं जिधति, जिघंतं वा सातिज्जति ।
३. सचित्तगंधं ( अ ) ।
४. जिग्घति जिग्धंत ( अ, क ) !
५. अण्णउत्थिहि वा गारत्थि एहिं ( अ, क, ख, ग) । पूर्वस्मिन् सूत्रे 'अण्णउत्थिएण, गारस्थिएण' इति एकवचनान्ते पदे विद्येते, अग्रिम सूत्रेष्वपि एवमेव । प्रस्तुतसूत्रस्य भाष्ये एक

वचनान्तं पदं दृश्यते - गिहि- अण्णतित्थिएण
व (६३३ ) तेन मूले एकवचनान्त एव पाठः स्वीकृत: ।
६. सिक्कगाणंतगं ( अ ) ।
७. सोतियं ( अ ) ।
८. × ( अ ) !
६. सूइए ( अ ) ; सूचीए ( ख, ग ); सूतीए (चू) :
१०. खच्छेयणगस्त्तर (अ); णहच्छेयणगस्स (चू)।
११. कण्णसोहणस्तर ( अ, क, ग ) I

Page #9

पढमो उद्देसो
अपह-य १६. जे भिक्खू अणट्ठाए सूइं जायति, जायंतं वा सातिज्जति ॥ २०. "जे भिक्खू अणट्ठाए पिप्पलगं जायति, जायंतं वा सातिज्जति ॥ २१. जे भिक्खू अणट्ठाए णखच्छेयणगं जायति, जायंतं वा सातिज्जति ।। २२. जे भिक्खू अणट्टाए कण्णसोहणगं जायति, जायंतं वा सातिज्जति ।। अविहि-पदं २३. जे भिक्खू अविहीए सूइं जायति, जायंतं वा सातिज्जति ।। २४. 'जे भिक्खू अविहीए पिप्पलगं जायति, जायंत वा सातिज्जति ।। २५. जे भिक्खू अविहीए णहच्छेयणगं जायति, जायंतं वा सातिज्जति ॥ २६. जे भिक्खू अविहीए कण्णसोहणगं जायति, जायंतं वा सातिज्जति ॥ पारिहारिय-पदं २७. जे भिक्खू पाडिहारियं सूइं जाइत्ता वत्थं सिव्विस्सामित्ति पायं सिव्वति, सिव्वंत
वा सातिज्जति ॥ २८. जे भिक्खू पाडिहारियं पिप्पलगं जाइता वत्थं छिदिस्सामित्ति पायं छिदति, छिदतं
वा सातिज्जति ॥ २६. जे भिक्ख पाडिहारियं णहच्छेयणगं जाइत्ता णहं छिदिस्सामित्ति सल्लद्धरणं करेति,
करेंतं वा सातिज्जति ॥ ३०. जे भिक्खू पाडिहारियं कण्णसोहणगं जाइत्ता कण्णमलं णीहरिस्सामित्ति दंतमलं वा
णखमलं वा णीहरेति, णीहरेंतं वा मातिज्जति ।। अण्णमण्ण-पदं ३१. जे भिक्खू अप्पणो एक्कस्स अट्ठाए सूई जाइत्ता अण्णमण्णस्स अणुप्पदेति, अणुप्पदेंतं
वा सातिज्जति ॥ ३२. •जे भिक्खू अपणो एक्कस्स अट्ठाए पिप्पलगं जाइत्ता अण्णमण्णस्स अणुप्पदेति,
अणप्पदेंतं वा सातिज्जति ।।
१.सं० पा०—एवं पिप्पलयं णखच्छेयणयं कण्ण
सोहणयं । २. सं० पा०–एवं पिप्पलयं णहच्छेयणयं कण्ण-
सोहणयं । ३. सर्वास्वपि स्वीकृतप्रतिषु 'जे भिक्खू अपणो
एक्कस्स अट्ठाए' इति सूत्रचतुष्टयं पूर्व तथा 'जे भिक्खू पाडिहारिय' इति सूत्रचतुष्टयं
पश्चात् वर्तते । अत्र स्वीकृतपाठो भाष्य-णिमनुसरति । ४. णखं (अ)। ५. सूई जायइ (अ)। ६.सं० पा०-एवं पिप्पलय पहच्छेयणयं कण्ण
सोहणयं ।

Page #10

निसीहल्झयणं ३३. जे भिक्खू अप्पणो एक्कस्स अट्ठाए णहच्छेयणगं जाइत्ता अण्णमण्यस्स अणुप्पदेति,
अणुप्पदेंतं वा सातिज्जति ॥ ३४. जे भिक्खू अप्पणो एक्कस्स अट्ठाए कण्णसोहणगं जाइत्ता अण्णमण्णस्स अणुप्पदेति,
अणुप्पदेंतं वा सातिज्जति ॥ मविहि-पर्व ३५. जे भिक्खू सूई अविहीए पञ्चप्पिणति, पञ्चप्पिणंतं वा सातिज्जति ।। ३६. 'जे भिक्खू अविहीए पिप्पलगं पञ्चप्पिणति, पञ्चप्पिणंतं वा सातिज्जति ॥ ३७. जे भिक्खू अविहीए णहच्छेयणगं पञ्चप्पिणति, पञ्चप्पिणंतं वा सातिज्जति ।। ३८. जे भिक्खू अविहीए कण्णसोहणगं पञ्चप्पिणति, पञ्चप्पिणंतं वा सातिज्जति ॥ अण्णउत्थिय-गारस्थिय पर्व ३६. जे भिक्खू लाउपायं वा दारुपायं वा मट्टियापायं वा अण्णउत्थिएण वा गारथिएण
वा परिघट्टावेति वा 'संठवेति वा जमावेति वा", अलमप्पणो करणयाए' सुहममावि
णो कप्पइ, जाणमाणे सरमाणे अण्णमण्णस्स वियरति, वियरंतं वा सातिज्जति ॥ ४०. जे भिक्खू दंडयं वा लट्ठियं वा अवलेहणियं वा वेणुसूइयं वा अण्णउत्थिएण वा गार
थिएण वा परिघट्टावेति वा "संठवेति वा जमावेति वा, अलमप्पणो करणयाए सुहममवि णो कप्पइ, जाणमाणे सरमाणे अण्णमण्णस्स वियरति, वियरंतं वा.
सातिज्जति ॥ पाय-पदं ४१. जे भिक्खू पायस्स एकं तुडियं तड्डेति, तड्डेतं वा सातिज्जति ॥ ४२. जे भिक्खू पायस्स परं तिण्हं तुडियाणं तड्डेति, तड्डेंतं वा सातिज्जति ।। ४३. जे भिक्खू पायं अविहीए बंधति, बंधतं वा सातिज्जति ।। ४४. जे भिक्खू पायं एगेण बंधेण बंधति, बंधतं वा सातिज्जति ।। ४५. जे भिक्खू पायं परं तिण्हं बंधाणं बंधति, बंधतं वा सातिज्जति ॥ ४६. जे भिक्खू अतिरेगबंधणं पायं दिवड्ढाओ मासाओ परं धरेति, धरेंतं वा साति
ज्जति ॥ बस्व-पदं ४७. जे भिक्खू 'वस्थस्स एग" पडियाणियं देति, देतं वा सातिज्जति ॥ १.सं० पा०—एवं पिप्पलयं णहच्छेयणयं कण्ण- ५. सं० पा०--सो चेव मन्गिल्लओ गमओ अण. सोहणयं ।
गंतब्बो जाव साति। २. ठावेति वा जवावेति वा (अ)।
६. परेण (ख, ग)। ३. कारणयाए (क, ग)।
७. वत्ये एगमवि (अ)। ४. परिघट्टवेइ (ग)।

Page #11

पढमो उद्देसो
४८. जे भिक्खू वत्थस्स परं तिष्हं पडियाणियाणं देति, देतं वा सातिज्जति ॥ ४६. जे भिक्खू अविहीए वत्थं सिव्वति, सिव्वंतं वा सातिज्जति ॥
५०. जे भिक्खू वत्थस्स एवं फालिय-गंठियं करेति, करेंतं वा सातिज्जति ॥ ५१. जे भिक्खू वत्थस्स परं तिष्हं 'फालिय-गंठियाणं" करेति, करेंतं वा सातिज्जति ॥
५२. 'जे भिक्खु वत्थस्स परं तिन्हं फालिय-गंठीण संसिव्वेति, संसिव्वंतं वा सातिज्जति।।
५३. जे भिक्खू अतज्जाएणं 'गहेति, गहेंतं" वा सातिज्जति ॥
५४. जे भिक्खू अइरेगगहियं वत्थं परं दिवड्ढाओ मासाओ धरेति, धरेंतं वा सातिज्जति ॥
अण्णउत्थिय-गार स्थिय-पदं
५५. जे भिक्खू गिधूमं अण्णउत्थि एण वा गारथिएण वा परिसाडावेति, परिसाडावेत वा सातिज्जति ॥
पूतिकम्म-पदं
५६. जे भिक्खू पूतिकम्मं भुंजति, भुजंतं वा सातिज्जति
'तं सेवमाणे आवज्जइ मासियं परिहारट्ठाणं अणुग्धातियं" ॥
१. फालियंठियाणं ( अ ) ।
२. अतः परं 'ख' प्रतौ अन्यानि त्रीणि सूत्राणि दृश्यन्ते — जे वत्थस्स एवं फालियं गठेति गंठत वा सातिज्जति ।
जे वत्यस्स परं तिन्हं फालियाणं गंठेति गत वा सातिज्जति ।
जे वत्थं अविहीए गंठेति गठेतं वा साति

६६६
ज्जति ।
३. X ( अ ) ।
४. 'गति' इति क्रियापदस्य 'ग्रध्नाति' इति संस्कृतरूपं विद्यते, तेन 'महेति गंठेति' इति द्वे अपि क्रियापदे समानार्थके स्तः ।
५. गिहिधूमं ( अ, ख ) ।
६. x (च्) ।

Page #12

बिइआ उद्देसो
पायपुछण-पदं १. जे भिक्खू दारुदंडयं पायछणं करेति, करत वा सातिज्जति ।। २. जे भिक्खू दारुदंडयं पायपुंछणं गेहति, गेण्हतं वा सातिज्जति ।। ३. "जे भिक्खू दारुदंडयं पायछणं धरेति, धरतं वा सातिज्जति ।। ४. जे भिवावू दारुदंडयं पायपुंछणं वितरति, वितरेंतं वा सातिज्जति ।। ५. जे भिक्खू दारुदंडयं पायपुंछणं परिभाएति, परिभाएं तं वा सातिज्जति ॥ ६. जे भिक्खू दारुदंडयं पायपुंछणं परिभुज ति, परिभुजंतं वा सातिज्जति ॥ ७. जे भिक्खू दारुदंडयं पायपुंछणं परं दिवड्ढाओ मासाओ धरेति, धरेत वा
सातिज्जति ।। ८. जे भिक्खू दारुदंडयं पायपुंछणं विसुयावेति, विसुयावेत वा सातिज्जति ।। जिति-पद
६. जे भिक्खू अचित्तपतिट्टियं गधं जिघति, जिघतं वा सातिज्जति ।। सयमेवकरण-पदं १०. जे भिक्खू पदमग्गं वा संकम वा आलंबणं वा सयमेव करेति, करेंतं वा ___ .सातिज्जति ।। ११. "जे भिक्खू दगवीणियं सयमेव करेति, करेंतं वा सातिज्जति ।। १२. जे भिक्ख सिक्कगं वा सिक्कगणंतगं वा सयमेव करेति, करेत वा सातिज्जति ।। १३. जे भिक्ख सोत्तियं वा रज्जुयं वा चिलि मिलि सयमेव करेति, करेंतं वा
सातिज्जति ॥ १. सं० पा०—एवं धरेति वितरति परिभाएति गणतगं वा सोत्तियं वा रज्जूयं वा चिलिमिलि परिभुजति ।
सूइए उत्तरकरणं पिप्पलयस्स उत्तरकरणं २. परियाभाएति (अ)।
णहच्छेयणगस्स कण्णसोहणयस्स उत्तरकरणं । ३. सं० पा०..--एवं दगवीणियं सिक्कग वा सिक्क

Page #13

बीमो उद्देसो
१४. जे भिक्ख सूईए उत्तरकरण सयमेव क रेति, करेंत वा सातिज्जति !। १५. जे भिक्खू पिप्पल यस्स उत्तरक रणं सयमेव करेति, करेंतं वा सातिज्जति ।। १६. जे भिक्खू णहच्छेयणगस्स उत्तरकरणं सयमेव करेति, करेंतं वा सातिज्जति ॥ १७. जे भिक्खू कण्णसोहणयस्स उत्तरक रणं सयमेव करेति, करेंतं वा सातिज्जति ।। लहुसग-पदं १८. जे भिक्खू लहुसगं फरुसं वयति, वयंतं वा सातिज्जति ।। १६. जे भिक्खू लहुसगं मुसं वयति, वयंतं वा सातिज्जति ।। २०. जे भिक्खू लहुसगं अदत्तं आदियति, आदियतं वा सातिज्जति ।। २१. जे भिक्खू लहुसएण सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा हत्थाणि वा
पादाणि वा 'दताणि वा" महाणि' वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज' वा, उच्छोलतं
वा पधोवैत' वा सातिज्जति ॥ कसिण-पदं २२. जे भिक्खू कसिणाई चम्माइं धरेति, धरेंतं वा सातिज्जति ॥ २३. जे भिक्खू कसिणाई वत्थाई धरेति, धरेंतं वा सातिज्जति ।। सम्मेव-पदं २४. जे भिक्खू लाउयपायं वा दारुपायं वा मट्टियापायं वा सयमेव परिघट्ट ति वा संठवेति
वा' जमावेति वा, परिघट्टेतं वा संठवेंतं वा जमात वा सातिज्जति ॥ २५. •जे भिक्खू दंडगं वा लट्ठियं वा अवलेहणियं वा वेणुसूइयं वा सयमेव
परिघट्टेति वा संठवेति वा जमावेति वा, परिघट्टेतं वा संठवेंतं वा जमावेंतं वा
सातिज्जति ।। २६. जे भिक्खू णियग'-गवेसियं पडिग्गहगं" धरेति, धरेतं वा सातिज्जति ।।
१. कण्णाणि वा अच्छीणि वा दंताणि वा (अ); दंताणि वा कण्णाणि वा अच्छीणि वा जहागि
वा (ख)। २. मुहं (अ, ख); आसए पोसए य अण्णे य
इंदियमुहा मुहाणि (चू)। ३. पच्छोलेज्ज (ग)। ४. पच्छोलेंतं (ग)। ५. अत: परं क, ख, ग' प्रतिषु एक अतिरिक्त
सूत्रं दृश्यते----जे भिक्खू अभिण्णाई वत्थाई धरेइ धरतं वा सातिज्जति ।
६. वा सम्मठेति वा (अ)। ७. जबति (अ); जवेति (क, ख, ग)। ८. जवंतं (अ); जवेंतं (क, ख, ग)। ६. सं० पा०-एवं दंडगं वा लट्रियं बा अवलेह
णियं वा वेणुसूइयं जाव जमाते । १०. वेलुसूर्यि (अ); वेलुसूइयं (क) ! ११. णिय (ख, ग)। १२. गवेसितगं (अ); गवेसियगं (क, ख, ग)
सर्वत्र ।। १३. पडिम्गहं (ब)।

Page #14

m
my
६७२
निसीहज्झयणं २७. जे भिक्खू पर-गवेसियं पडिग्गहगं धरेति, धरेंतं वा सातिज्जति ।। २८. जे भिक्खू वर-गवेसियं पडिग्गहगं धरेति, धरेंतं वा सातिजति ॥ २६. जे भिक्खू बल-गवेसियं पडिग्गहगं धरेति, धरेंतं वा सातिज्जति ॥ ३०. जे भिक्खू लव'-गवेसियं पडिग्गहगं धरेति, धरेत वा सातिज्जति ॥ नितिय-पदं ३१. जे भिक्खू नितियं अग्गपिंड' भुंजति, भुंजतं वा सातिज्जति ॥ ३२. जे भिक्खू नितियं पिंड' भुंज ति, भुंजतं वा सातिज्जति ॥ ३३. 'जे भिक्खू नितियं अवड्ढे भुज ति, भुंजतं वा सातिज्जति" ॥ ३४. जे भिक्खू नितियं भाग भुंजति, भुजतं वा सातिज्जति ॥ ३५. जे भिक्खू नितियं अवड्ढभाग भुजति, भुजंतं वा सातिज्जति ।। ३६. जे भिक्खू 'नितियं वास वसति, वसंतं वा सातिज्जति ॥ संथव-पदं ३७. जे भिक्खू पुरेसथवं वा पच्छासंथवं वा करेति, करेंतं वा सातिज्जति ॥ भिक्खायरिया-पवं ३८. जे भिक्खू समाणे वा वसमाणे वा गामाणुगामं वा दूइज्जमाणे पुरे संथुयाणि वा
पच्छासंथयाणि वा कुलाई पुवामेव पच्छा वा“ भिक्खायरियाए अणुपविसति,
अणुपविसंत वा सातिज्जति ।। अण्णउत्थिय-गारत्थिय-अपरिहारिय-पदं ३९. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा परिहारिओ'• अपरिहारिएण सद्धि
गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए 'अणुपविसति वा णिक्खमति वा, अणुपविसंतं वा
णिक्खमंतं वा" सातिज्जति ॥ ४०. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा, गारथिएण वा, परिहारिओ अपरिहारिएण सद्धि
१. लवं (क, ख, ग)।
रिक्तं सूत्रं विद्यते-जे भिक्खु णितियं जगह२. पिंडं (अ)।
भागं भुजति भुजंतं वा सातिज्जति । ३. अग्गपिडं (अ)।
७. नितियावासं (अ, ख)। ४. ४ (अ, ख)।
८. पच्छामेव (अ)। ५. उवड्ढ (ग)।
६. पिंडवायपडियाए (अ, ख)। ६. अतः परं 'अ' प्रती सूत्रद्वयमतिरिक्तं विद्यते-- १०. परिहारियो वा (अ, ख)।
जे भिक्ख णितियं ऊण भागं भजति, भंजतं ११. णिक्खवति वा पविसति वा णिवखमंतं वा वा सातिज्जति ।। जे णितियं ऊडभागं भुंजति
पविसंतं वा (अ, ख)। भंजतं वा साति । 'क, ख' प्रत्योः एक अति

Page #15

बीओ उद्देसो
बहिया 'वियारभूमि वा विहारभूमि वा" णिक्खमति वा पविसति वा, णिक्खमंतं
वा पविसंतं वा सातिज्जति ॥ ४१. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा, गारथिएण वा, परिहारिओ अपरिहारिएहिं सद्धि
गामाणुगामं दूइज्जति, दूइज्जंतं वा सातिज्जति ।। भोयण-जाय-पदं ४२. जे भिक्खू अण्णयरं भोयण-जायं पडिगाहेत्ता सुभिं-सुभिं भुजति, दुब्भि-दुभि
परिवेति, परिढुवेंतं वा सातिज्जति ।। पाणग-जाय-पदं ४३. जे भिक्खू अण्णयरं पाणग-जायं पडिगाहेत्ता पुप्फयं-पुप्फयं आइयइ, कसायं-कसायं
॥ वा सातिज्जति ।। बहुपरियावण्ण-भोयण-पदं ४४. जे भिक्खू मणुण्णं भोयण-जायं बहुपरियावण्णं, अदूरे तत्थ साहम्मिया संभोइया
समणु ण्णा अपरिहारिया संता परिवसंति, ते अणापुच्छित्ता अणिमंतिया परिद्ववेति,
परिवेंतं वा सातिज्जति ।। सागारिय-पदं ४५. जे भिक्खू सागारिय-पिडं गिण्हति, गिण्हतं वा सातिज्जति ॥ ४६. जे भिक्खू सागारिय-पिंडं भुजति, भुंजतं वा सातिज्जति ॥ ४७. जे भिक्खू सागारिय-कुलं अजाणिय अपुच्छिय अगवेसिय पुवामेव पिंडवाय-पडियाए ____ अणुप्प विसति, अणुप्पविसंतं वा सातिज्जति । ४८. जे भिक्खू सागारिय-नीसाए असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा ओभासिय
ओभासिय जायति, जायंतं वा सातिज्जति ।। सेज्जासंथारय-पदं ४६. जे भिक्खू उडुबद्धियं सेज्जा-संथारयं परं पज्जोसवणाओ' उवातिणाति, उवातिणतं
वा सातिज्जति ।। ५०. जे भिक्खू वासावासियं सेज्जा-संथारयं परं दसरायकप्पाओ उवातिणाति, उवाति
णतं वा सातिज्जति ॥ ५१. जे भिक्खू उडुब द्धियं वा वासावासियं वा सेज्जा-संथारगं उवरि सिज्जमाणं पेहाए १. विहार""वियार (क, ख) ।
५. चूणी अकारसंकेतितायां ताडपत्रीयप्रती एतत् २. चूणी 'पाणगजायं' इति सूत्र पूर्व विद्यते, सूत्र नव दृश्यते ।।
भोयणजाय' इति सूत्रं पश्चाद् विद्यते । ६. उउ (अ, क); उडुबद्धगहितं (चू)। ३. परिढावेति परिट्ठावेंतं (अ, क) ।
७. पज्जोसमणाओ (अ) । ४. पडिगाहेत्ता बहुपरियावणं सिया (ख)! ८. समाणं (अ)।

Page #16

६७४
निसीहझयणं न ओसारेति, न ओसारेत वा सातिज्जति ।। ५२. जे भिक्खू पाडिहारियं सेज्जा-संथारयं दोच्चं' अणणुण्णवेता बाहिं णीणेति,
णीणेतं वा सातिज्जति' । ५३. जे भिक्खू पाडिहारियं सेज्जा-संथारयं आयाए अपडिहट्ट संपव्वयइ, संपव्वयंत वा
सातिज्जति ॥ ५४. जे भिक्खू सागारिय-संतियं सेज्जा-संथारयं आयाए अविगरणं' कटु अणप्पिणित्ता'
संपव्वयइ, संपव्वयंतं वा सातिज्जति ॥ ५५. जे भिक्खू पाडिहारियं वा सागारिय-संतियं वा सेज्जा-संथारयं विप्पणठणं ण
गवेसति ण गवेसंतं वा सातिज्जति ।। पडिलेहण-पवं ५६. जे भिक्खू इत्तरियंपि' उवहिं ण पडिलेहेति, ण पडिलेहेंतं वा सातिज्जति–
तं सेवमाणे आवज्जइ मासियं परिहारहाणं उग्घातियं ।।
१. x (क, ख); दोच्चंपि (ग) !
ज्जति । भाष्ये चूणीच नैते व्याख्याते स्तः २. अणुण्णवेत्ता (क, ख, ग) अशुद्ध प्रतिभाति । 'अ' प्रती लिखित्वा पुनः कतिते स्तः । एतयो ३. अतः परं 'क, ख, ग' प्रतिषु निम्तनिर्दिष्टे द्वे नास्ति किञ्चिद अतिरिक्त प्रतिपाद्यम, तेन
सूत्र लभ्येते-जे भिक्खू सागारियसंतियं नावश्यके प्रतिभातः । सेज्जासंथारय अणुण्णवेत्ता बाहिं णीणेति, ४. अधिकरणं (क, ख, ग) अशुद्धं प्रतिभाति । जीणेतं वा सातिज्जति । जे भिक्खू पाडिहारियं ५. x (अ)। सागारियसंतियं वा सेज्जासंथारयं दोच्वंपि ६. इत्तिरियपि (अ, क, ग)। अणुण्णवेत्ता बाहिं णीणेति, जीणेतं वा साति

Page #17

तइओ उद्देसो
ओभासण - पदं
१. जे भिक्खू आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाहावतिकुलेसु वा परियावसहेसु वा अण्णउत्थियं वा गारत्थियं वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा 'ओभासति, ओभासतं वा" सातिज्जति ॥
२. जे भिक्खू आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाहावतिकुलेसु वा परियावसहेसु वा अण्णउत्थिया वा गारत्थिया वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा ओभासति, ओभासतं वा सातिज्जति ॥
३. जे भिक्खू आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाहावतिकुलेसु वा परियावसहेसु वा 'अण्णउत्थिणीं वा गारत्थिणी" वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा ओभासति, ओभासतं वा सातिज्जति ॥
४. जे भिक्खू आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाहावतिकुलेसु वा परियावसहेसु वा अण्णउत्थिणीओ वा गारत्थिणीओ वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा ओभासति, ओभासंतं वा सातिज्जति ॥
T
५. जे भिक्खू आगंतारेसु वा' 'आरामागारेसु वा गाहावतिकुलेसु वा परियावसहेसु वा को उहल्ल-पडियाए पडियागतं समाणं अण्णउत्थियं वा गारत्थियं वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा ओभासति, ओभासतं वा सातिज्जति ॥ ६. जे भिक्खू आगंता रेसु वा आरामागारेसु वा गाहावतिकुलेसु वा परियावसहेसु वा
१. अतः परं 'क' प्रती 'जाव' इति पदं दृश्यते । २. ओभासिय अभासिय जायति जायंतं वा (अ, क, ख ) ।
३. सं० पा० - एवं अण्णउत्थिया वा गारत्थिया वा अण्णउस्थिणीं वा गारत्थिणीं वा अण्णउत्थिणीओ वा गारत्थिणीओ वा । ४. अण्णउत्थिणी वा गारत्थिणी (क, ख, ग )

५. आगंतारेसु वा जाव परियावसहेसु वा अण्णउत्थियं वा गारत्थियं वा कोउहरुलपडियाते ( क, ख, ग ) । सं० पा० - आगंतारेसु वा जाव परियावसहेसु वा कोउहल्लपडियाए पडियायतं वा समाणं वा असणं वा ४ ओभासति २ जायति जायंतं वा साति एवं एतेन वि चत्तारि गमगा ।

६७५

Page #18

६७६
निसीहज्भवणं
को उहल्ल-पडियाए पडियागता समाणा अण्णउत्थिया वा गारत्थिया वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा ओभासति, ओभासतं वा सातिज्जति ।।
७. जे भिक्खू आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाहावतिकुलेसु वा परियावसहेसु वा को हल्ल-पडियाए पडियागतं समाणं अण्णउत्थिणीं वा गारत्थिणी वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा ओभासति, ओभासतं वा सातिज्जति ॥
८. जे भिक्खू आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाहावतिकुलेसु वा परियावसहेमु वा को उहल्ल-पडियाए पडियागता समाणा अण्णउत्थिणीओ वा गारत्थिणीओ वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा ओभासति, ओभासंतं वा सातिज्जति ॥ ६. जे भिक्खू आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाहावतिकुलेसु वा परियावसहेसु वा. अण्णउत्थिए वा गारत्थिएण वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा अभिडं आह दिज्जमाणं पडिसेहेत्ता' तमेव 'अणुवत्तिय अणुवत्तिय" परिवेदिय - परिवेढिय परिजविय-परिजविय 'ओभासति, ओभासतं वा " सातिज्जति ॥ १०. "जे भिक्खू आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाह्रावतिकुलेसु वा परियावसहेसु वा अण्णउत्थि एहि वा गारत्थिएहिं वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा अभिहडं आहट्टु दिज्जमानं पडिसेहेत्ता तमेव अणुवत्तिय अणुवत्तिय परिवेदिय - परिवेढिय परिजविय परिजविय ओभासति, ओभासंतं वा सातिज्जति ॥
११. जे भिक्खू आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाहावतिकुलेसु वा परियावसहेसु वा अण्णउत्थिणीए वा गारत्थिणीए वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा अभि आहट्टु दिज्जमाणं पडिसेहेत्ता तमेव अणुवत्तिय अणुवत्तिय परिवेढियपरिवेढिय परिजविय - परिजविय ओभासति, ओभासंतं वा सातिज्जति ॥
१२. जे भिक्खु आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाहावतिकुलेसु वा परियावसहेसु वा अण्णउत्थिणीहि वा गारत्थिणीहि वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा अभिह आहट्ट दिज्जमाणं पडिसेहेत्ता तमेव अणुवत्तिय अणुवत्तिय परिवेढियपरिवेढिय परिजविय - परिजविय ओभासति, ओभासतं वा सातिज्ञ्जति ॥ featurया प
१३. जे भिक्खू गाहावइकुलं पिंडवाय-पडियाए पविट्ठे पडियारक्खिए" समाणे दोच्चं ' तमेव कुलं अणुष्प विसति, अणुप्पविसंतं वा सातिज्ञ्जति ॥
१४. जे भिक्खू संखडि पलोयणाए असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेति " डिग्गा वा सातिज्जति ॥
१. पडियाइक्खित्ता (अ) ।
२. उवतिय उवतिय ( अ, क ) 1
३. ओभासिय ओभासिय जायति जायंतं वा (अ) क, ख, ग ) ।

४. सं० पा०-- एवं एतेण चेव चत्तारि गमगा ।
५. पचविखते ( अ, ख ) |
६. दो चंपि ( ख ) ।
७. पडिग्गहेति ( अ, ख, ग ) ।

Page #19

तइओ उद्देसो
१५. जे भिक्खू गाहावइकुलं पिंडवाय-पडियाए अणुपविठे समाणे परं ति-घरंतराओ'
असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा अभिहडं आहट्ट दिज्जमाणं पडिग्गाहेति,
पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ।। पाय-परिकम्म-पर्व १६ जे भिक्खू अप्पणो पाए आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा, आमज्जतं वा पमज्जंतं वा
सातिज्जति ॥ १७. जे भिक्खू अप्पणो पाए 'संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज" वा, संवाहेंतं वा पलिमदे॒तं वा
सातिज्जति ॥ १८. जे भिक्खू अप्पणो पाए तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा 'अब्भंगेज्ज
वा मक्खेज्ज वा", अब्भंगेत वा मक्खेंतं वा सातिज्जति ।। १६. जे भिक्ख अप्पणो पाए लोद्धेण वा कक्केण वा 'चण्णेण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज
वा उव्वट्टेज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उव्वटेंतं वा सातिज्जति ।। २०. जे भिक्खू अप्पणो पाए सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज
वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं वा सातिज्जति ॥ २१. जे भिक्खू अप्पणो पाए फुमेज्ज' वा रएज्ज वा, फुतं वा रएतं वा सातिज्जति । काय-परिकम्म-पदं २२. जे भिक्खू अप्पणो कायं आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा, आमज्जंतं वा पमज्जतं वा
सातिज्जति ।। २३. "जे भिक्खू अप्पणो कायं संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा, संवाहेंतं वा पलिमहेंतं वा
सातिज्जति ।। २४. जे भिक्खू अप्पणो कायं तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा गवणीएण वा अब्भंगेज्ज
वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेंतं वा मक्खेंतं वा सातिज्जति ।। २५. जे भिवख अप्पणो कायं लोद्धेण वा कक्केण वा चुण्णेण वा वणेण वा उल्लोलेज्ज
वा उव्वदे॒ज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उठवटेंतं वा सातिज्जति ।। १. अतः परं चूणौं 'आयाए गृहीत्वा' इति ३. संवोहेति वा पलिमद्देइ (क)। व्याख्यातमस्ति । आदर्शवू 'आयाए' इति पदं ४. मक्खेज्ज वा अब्भंगेज्ज वा (अ, क, ख : नव लभ्यते ।
मक्खेज्ज वा भिलिंगेज्ज वा (क्वचित)। २. अत: 'फूमेज्ज वा' इति पञ्चसूत्राणां स्थाने ५. क्वचिनास्ति ।। भाष्ये सूत्रभेदो वर्तते-एतेसि पंचण्हं सूत्ताणं ६. मेज्ज (अ, क) ! संगहगाहा
७. फूतं (अ, क)। संवाहणा पधोवण, कक्कादीणुव्वलण मक्खणं वा वि। ८. सं० पा०--एतेण अभिलावेण सो चेव गमओ फुमणं वा राइल्लं वा, जो कूज्जा अप्पणो पादे भाणियवो जाव रएंतं !
॥१४६५॥

Page #20

६७८
निसीहज्झयणं २६. जे भिक्खू अप्पणो कायं सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज
वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोतं वा सातिज्जति ।। २७. जे भिक्खू अप्पणो कायं फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुतं वा राएंतं वा सातिज्जति ॥ वण-परिकम्म-पदं २८. जे भिक्खू अप्पणो कायंसि वणं आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा, आमज्जंतं वा
पमज्जंतं वा सातिज्जति ॥ २६. 'जे भिक्खू अप्पणो कायंसि वणं संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा, संवाहेंतं वा
पलिमद्देतं वा सातिज्जति ।। ३०. जे भिक्ख अप्पणो कायंसि वणं तेल्लेण वा घएण बा वसाए वा णवणीएण वा
अभंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेतं वा मक्खेंतं वा सातिज्जति ।। ३१. जे भिक्खू अप्पणो कायंसि वणं लोद्धेण वा कक्केण वा चण्णेण वा वण्णेण वा
उल्लोलेज्ज वा उव्वदे॒ज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उन्वटेंतं वा सातिज्जति ।। ३२. जे भिक्खू अप्पणो कायंसि वणं सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा
उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं वा सातिज्जति ।। ३३. जे भिक्खू अप्पणो कायंसि वणं फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुतं वा रएंतं वा
सातिज्जति ।। गंगादि-परिकम्म-पदं ३४. जे भिक्खू अप्पणो कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं' वा भगंदलं वा
अण्णयरेणं तिक्षणं सत्थजाएणं अच्छिदेज्ज वा विच्छिंदेज्ज वा, अच्छिदंतं वा
विच्छिदंतं वा सातिज्जति ॥ ३५. जे भिक्ख अप्पणो कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा
अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा पूर्य" वा सोणियं वा
णीहरेज्ज वा विसोहेज्ज का, णीहरेंतं वा विसोहेंतं वा सातिज्जति ॥ ३६. 'जे भिक्ख अप्पणो कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा १. सं०पा०- एयस्स पायगमओ चेव भाणियब्वो दगवियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा
जाब रएंत । कायस्स बसे पि ते चेव (क)। उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं वा सातिज्जति एवं २. पलियं (क, ख, ग) पिलग (चू)।
अण्णयरेणं आलेवणजाएणं आलिंपेज्ज वा ३. अंसि (अ); अंसियं (क) ।
विलिपेज्ज वा आलिपंतं वा बिलिपंतं वा ४. पुन्छ (अ)।
सातिज्जति एवं अभंगित्ति वेत्यादि एवं ५. सं० पा०—जे अप्पणो कायंसि गंडं वा पिडयं एतेण गमएण धूवेज्ज वा पधूवेज्ज वत्ति
वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णय- णेयन्वं। रेणं सिक्ख जाव विच्छिदिया जाव पूयं वा ६. अरयं (अ, क, ख); अरति (ग)। जाव विसोहेत्ता सीतोदगवियडेण वा उसिणो.

Page #21

तइओ उद्देसो
६७६
अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदिता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरित्ता वा विसोहेत्ता वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा
उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं वा सातिज्जति !! ३७. जे भिक्खू अप्पणो कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा
अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरित्ता वा विसोहेत्ता वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेत्ता वा पधोएत्ता वा अण्णयरेणं आलेवणजाएणं आलिपेज्ज वा विलिपेज्ज
वा, आलिपंतं वा विलिपंतं वा सातिज्जति ।। ३८. जे भिक्खू अप्पणो कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा
अण्णयरेणं तिक्खेण सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरित्ता वा विसोहेत्ता वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेत्ता वा पधोएत्ता वा अण्णयरेणं आलेवणजाएणं आलिपित्ता वा विलिपित्ता वा तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा गवणीएण वा अभंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा,
अब्भंगेंतं वा मक्खेंतं वा सातिज्जति ।। ३६. जे भिक्ख अप्पणो कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा
अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा पूय वा सोणियं वा णीहरित्ता वा विसोहेत्ता वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेत्ता वा पधोएत्ता वा अण्णय रेणं आलेवणजाएणं आलिपित्ता वा विलिपित्ता वा तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा अभंगेत्ता वा मक्खेत्ता वा अण्णयरेणं धूवणजाएणं धूवेज्ज वा पधूवेज्ज वा, धूवेतं वा पधूवेतं वा
सातिज्जति । किमि-पदं ४०. जे भिक्खू अप्पणो' पालुकिमियं वा कुच्छिकिमियं वा अंगुलीए' णिवेसिय-णिवेसिय
णीहरति, णीहरंत वा सातिज्जति । गह-सिहा-पदं ४१. जे भिक्खू अप्पणो 'दीहाओ णह-सिहाओ" कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्तं वा
संठवेंतं वा सातिज्जति । दोह-रोम-पदं ४२. जे भिक्खू अप्पणो दीहाइं जंघ-रोमाइं कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्त वा संठवेंतं
वा सातिज्जति। ४३. जे भिक्खू अप्पणो दीहाइं वत्थि-रोमाई कप्पेज वा संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं
३. दीहाई णहसिहाई (अ)।
१. ४ (अ)। २. अप्पणो अंगुलीए (अ, क, ख) ।

Page #22

६८०
निसीहज्झयणं
___ वा सातिज्जति ॥ ४४. जे भिक्ख अप्पणो दीह-रोमाइं कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा कप्तं वा संठवेंतं वा
सातिज्जति ॥ ४५. जे भिक्खू अप्पणो दीहाई कक्खाण-रोमाइं कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्तं वा
संठवेंतं वा सातिज्जति ।। ४६. जे भिक्खू अप्पणो दोहाई मंसु'-रोमाइं.कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेतं
वा सातिज्जति ।। वंत-पदं ४७. जे भिक्खू अप्पणो दंते आधंसेज्ज वा पघंसेज्ज वा, आघसंतं वा पघंसंतं वा
सातिज्जति ।। ४८. जे भिक्खू अप्पणो दंते' उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं वा
सातिज्जति ॥ ४६. जे भिक्खू अप्पणो दंते फुमेज्ज वा रएज्ज वा फुतं वा रएतं वा सातिज्जति ।। उट्ठ-पदं ५०. जे भिक्ख अप्पणो उठे आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा आमज्जतं वा पमज्जंतं वा
सातिज्जति ॥ ५१. जे भिक्खू अप्पणो उठे संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा संवाहेतं वा, पलिमद्देतं वा
सातिज्जति ॥ ५२. जे भिक्खू अप्पणो उठे तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा गवणीएण वा अन्भंगेज्ज
वा मक्खेज्ज वा, अभंगेतं वा मक्खेंतं वा सातिज्जति ।। ५३. जे भिक्खू अप्पणो उठे लोद्धेण वा कक्केण वा चुण्णण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज
वा उव्व ज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उव्वदे॒तं वा सातिज्जति ।। ५४. जे भिक्खू अप्पणो उठे सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज
वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं सातिज्जति ।। ५५. जे भिक्खू अप्पणो उठे फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुतं वा रएंतं वा सातिज्जति ।। दीह-रोम-पदं ५६. जे भिक्खू अप्पणो दीहाइं उत्तरोट्ठ-"रोमाइं कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्तं वा
संठवेंतं वा सातिज्जति ॥ ५७. 'जे भिक्खू अप्पणो दीहाई णासा-रोमाई कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्तं वा १. अच्छि (अ)।
स्वीकृतासु प्रतिषु नास्ति। २. 'दंते सीओदगवियडेण वा उसिणोदगवियडेण ३. सं० पा०—एवं उद्र पायगमो भाणियब्यो। वा' इति पाठः क्वचिद् दृश्यते परमस्माभिः ४. उत्तरोट्ठाई (अ, ख)।

Page #23

तइबो उद्देसो
६८१ संठवेंतं वा सातिज्जति॥ अच्छि -पत्त-पवं ५८. •जे भिक्खू अप्पणो दीहाइं अच्छि-पत्ताई कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्तं वा
संठवेंतं वा सातिज्जति ।। अच्छि -पदं ५६. जे भिक्खू अप्पणो अच्छी णि आमज्जेज्ज वा "पमज्जेज्ज वा, आमज्जंतं वा
पमज्जंतं वा सातिज्जति ।। ६०. जे भिक्खू अप्पणो अच्छी णि संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा, संवाहेंतं वा पलिमहेंतं
वा सातिज्जति । ६१. जे भिक्खू अप्पणो अच्छी णि तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा
अब्भंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेंतं वा मक्खेंतं या सातिज्जति ॥ ६२. जे भिक्खू अप्पणो अच्छीणि लोद्धेण वा कक्केण वा चुण्णेण वा वण्णेण वा उल्लो
लेज्ज वा उव्वट्टेज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उव्वटुंतं वा सातिज्जति ॥ ६३. जे भिक्खु अप्पणो अच्छीणि सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छो
लेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं वा सातिज्जति ।। ६४. जे भिक्खू अप्पणो अच्छी णि फुमेज्ज वा° रएज्ज वा, फुमेंतं वा रएतं वा
सातिज्जति ॥ दोह-रोम-पदं ६५. जे भिक्खू अप्पणो दीहाई भमुग-रोमाइं कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्त वा
संठवेंतं वा सातिज्जति ।। ६६. जे भिक्खु अप्पणो दीहाइं पास-रोमाई कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्त वा संठवेंतं
वा सातिज्जति ॥ मल-णीहरण-पदं ६७. जे भिक्खू अप्पणो कायाओ सेयं वा जल्लं वा पंकं वा मलं वा णीहरेज्ज वा विसो१.x (क, ख, ग)।
चूर्णीगतोय पाठ:--'जे भिक्खू दीहाओ २. सं० पा०--एवं दीहाई अच्छिपत्ताई।
अप्पणो णहा' इत्यादि 'जाव अप्पणो दीहे ३. सं पा०---एवं अच्छिम् पायगमा भाणियन्वो केसे कप्पेइ' इत्यादि छवीसं सूत्ता उच्चारेजाद रएज्ज ।
यव्वा । ४. भुमग (अ, म); भमग (क)।
६. ६७, ६८ सूत्रयोः क्रमः भाष्य-चूर्ण्यनुसारी ५. चूामन्तिम सूत्र--'जे भिक्खू अप्पणो दीहाई स्वीकृतः । आदर्शघु 'कायाओ सेयं वा' केसाई कप्पेज्ज वा मंठवेज वा कप्तं वा एतत्सूत्रं 'अच्छिमलं वा' अस्य सूत्रस्य अनन्तरं संठवेंत वा सातिज्जति'–एतदस्ति । अत्र विद्यते ।

Page #24

६८२
निसीहज्झयणं हेज्ज वा, णीहरेंतं वा विसोहेंतं वा सातिज्जति ॥
अपणो 'अच्छिमलं वा" कण्णमलं वा दंतमलं वा 'णहमलं वार णीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा, णीहरेंतं वा विसोहेंतं वा सातिज्जति ।। सीसवारिय-पदं ६६. जे भिक्खू गामाणुगाम दूइज्जमाणे अप्पणो सीसदुवारियं करेति, करेंत वा साति
ज्जति ।। वसीकरणसुत्त-पदं
ख सणकप्पासाओ वा 'उण्णकप्पासाओवा" पोंडकप्पासाओ वा 'अमिलकप्पासाओ वा“ वसीकरणसुत्तयं करेति, करें तं वा सातिज्जति ॥ उचार-पासवण-पदं ७१. जे भिक्ख गिहंसि' वा गिहमहंसि वा गिहदुवारसि वा 'गिहपडिदुवारंसि वा"
हेिलयंसि वा 'गिहंगणंसि वा" गिहवच्चसि वा उच्चारं वा पासवणं वा परिट्र
वेति', परिट्ठवेंतं वा सातिज्जति ॥ ७२. जे भिक्ख मडगगिहंसि वा मडगछारियंसि वा मडगथूभियंसि वा मडगासयंसि वा
मडगलेणंसि वा 'मडगथंडिलंसि वा मडगवच्चंसि वा उच्चारं वा पासवणं वा
परिवेति, परिवेंतं वा सातिज्जति ।। ७३. जे भिक्ख इंगालदाहंसि वा खारदाहंसि वा गातदाहं सि वा 'तुसदाहठाणंसि वा
भसदाहठाणंसि वा उच्चारं वा पासवणं वा परिठ्ठवेति, परिट्ठवेंतं वा साति
ज्जति ॥ ७४. जे" भिक्ख णवियासु" वा गोलेहणियासु णवियासु वा मट्टियाखाणीसु–परिभज्ज
माणियासू वा अपरिभुज्जमाणियासु वा--उच्चारं वा पासवणं वा परिमूवेति, परिटुवेंतं वा सातिज्जति !!
१. x (अ, ख)।
६. परिहावेइ (अ, क)। x (अ, ख) ।
१०. ४ (अ)। ३. x (अ)।
११. तुसदाहंसि वा भुसदाहंसि वा (क, ख)। ४. x (चू)।
१२. ७४, ७५ सूत्रयोः क्रमः भाष्य-चूर्ण्यनुसारी ५. सुत्ताइं (अ, क, ख); सुतं (ग)।
स्वीकृतः । आदर्णेपू 'सेयायणंसि वा' एतत्सूत्रं ६. भाष्ये चूणौ च 'गिह-गिह मुह-गिहंगण-गिह- ‘णवियासु वा' असा सूत्रस्य अनन्तरं विद्यते ।
वार-गिहवच्च' एनानि पदान्येव व्याख्या- १३. भाष्ये 'अभिणवा' इति पदस्य प्रयोगो दश्यते तानि दृश्यन्ते ।
(१५३८); क्वचित् 'अभिणवियासू' इति ७. x (अ, ग)।
पदं लभ्यते । ८. ४ (अ)।

Page #25

तइओ उद्देस
६८३
७५. जे भिक्खू सेयायशंसि' वा 'पंकायतणंसि वा पणगायतणंसि वा" उच्चारं वा पासवणं वा परिवेति परिद्ववेंतं वा सातिज्जति ॥
७६. जे भिक्खू उंबरवच्चंसि वा णग्गोहवच्चंसि वा असोत्थवच्चंसि वा पिलक्खुवच्चसि वा उच्चारं वा पासवणं वा परिद्ववेति, परिद्ववेतं वा सातिज्जति ॥
७७. जे भिक्खू डागवच्चसि वा सागवच्वंसि वा मूलयवच्चंसि वा कोत्युभरिवच्चं सि वाखारवच्चसि वा जीरयवच्चंसि वा दमणवच्चसि' वा मरुगवच्चंसि वा उच्चारं वा पासवणं वा परिवेति परिद्ववेतं वा सातिज्जति ॥
७८. जे भिक्खू इक्खुवर्णसि वा सालवणंसि' वा" कुसुंभवणंसि वा कप्पासवर्णसि वा उच्चारं वा पासवणं वा परिवेति, परिद्ववैतं वा सातिज्जति ॥
७९. जे भिक्खू असोगवणंसि वा सत्तिवण्णवणंसि वा चंपगवणंसि वा चूयवणंसि वा अण्णतरेसु तहप्पगारेसु" वा पत्तोवएसु पुप्फोवएसु फलोवएसु" छाओवएसु" उच्चारं वा पासवणं वा परिवेति परिद्ववेतं वा सातिज्जति ॥
८०. 'जे" भिक्खु राओ वा वियाले वा उच्चार- पासवणेण उब्बा हिज्जमाणे सपायंसि वापरपास वा उच्चार- पासवणं परिद्ववेत्ता" अणुग्गए सूरिए एडेति, एडेंत वा सातिज्जति
तं सेवमाणे आवज्जइ मासियं परिहारट्ठाणं उग्घातियं ॥
१. सेयनपहंसि (आ० चू० १०१२४ ) ; सेयण
पहो तु णिक्का (निशीथ भाष्य १५३९ ) ।
२. पंसि वा पणगंसि वा (क, ख, ग ) । ३. असत्थो --- पिप्पली ( चू) ।
४. पिलंक्खु ( ग ) ।
५. ७७-७६ एषां त्रयाणामपि सूत्राणां चूर्णी व्याख्या नैव दृश्यते ।
६. 'क, ख, ग प्रतिषु पूर्व 'इक्खुवणंसि' इतिपाठः, पश्चात् 'डागवच्चसि' पाठ: ।
७. हत्थंकर वच्चसि ( आ० चू० १०।२६) |
८. दमण ( क, ख ) ।
६. सालि ( अ, क, ग ) ।
१०. वा अयसिवर्णसि वा ( अ ) 1

११. तरुप्पगारेसु ( क, ख, ग ) । १२. × ( अ ) ।
१३. बीओएस (शु) 1 १४. व्याख्यानुसारेण चुणिसम्मतः पाठ: एवं प्रतीयते---जे भिक्खू राओ वा वियाले वा उच्चार पासवणेण उब्बा हिज्जमाणे सपायं गहाय परपायं जाइत्ता वा उच्चार पासवणं परिवेत्ता अणुग्गए सूरिए छड्डेति छड्डेंत वा सातिज्जति ।
१५. जे भिक्खु सपायंसि वा परपायंसि वा दिया वा राओ वा वियाले वा उब्बाहिज्जमाणे समायं गहाय परपायं जाइत्ता वा उच्चारं पासवणं वा परिवेत्ता ( क, ख, ग ) ।

Page #26

अशीकरण-पदं
१. जे भिक्खू राय अत्तीकरेति, अत्तीकरेंतं वा सातिज्जति ॥ २. जे भिक्खू रायारक्खियं अत्तीकरेति, अत्तीकरेंतं वा सातिज्जति ॥ ३. जे भिक्खू नगरा रक्खियं अत्ती करेति, अत्तीकरेंतं वा सातिज्ञ्जति ॥ ४. जे भिक्खू णिगभारक्खियं अत्तीकरेति, अत्तीकरेंतं वा सातिज्जति ॥ ५. जे भिक्खू देसारक्खियं अत्तीकरेति, अत्तीकरेंतं वा सातिज्जति ॥ ६. जे. भिक्खू सव्वा रक्खियं अत्तीकरेति, अत्तीकरेंतं वा सातिज्जति ॥ अच्चीकरण-पदं
उत्थो उद्देस
७. जे भिक्खू राय अच्चीकरेति, अच्चीकरेंतं वा सातिज्जति ॥
८. जे भिक्खू रायारक्खियं अच्चीकरेति, अच्चीकरेंतं वा सातिज्जति ॥
६. जे भिक्खू नगरारक्खियं अच्चीकरेति, अच्चीक रेंतं वा सातिज्जति ।। १०. जे भिक्खू णिगमारक्खियं अच्चीकरेति, अच्चीकरेंतं वा सातिज्जति ॥ ११. जे भिक्खू देसारक्खियं अच्चीकरेति, अच्चीकरेंतं वा सातिज्जति ॥ १२. जे भिक्खू सब्वारविखयं अच्चीकरेति, अच्चीकरेंतं वा सातिज्जति ॥
१. ११८ एतेषां अष्टादशानामपि सूत्राणां पाठो भाष्य चूर्णि चाश्रित्य स्वीकृतः प्रयुक्तादर्थेषु एषां सूत्राणां क्रमो भिन्नो दृश्यते-- जे भिक्खु रायं अत्तीकरेति, अत्तीकरेंतं वा सातिज्जति । जे भिक्खु राय अच्चीकरेति, अच्चीकरेंत वा सातिज्जति । जे भिक्खु रायं अत्थीकरेति, अत्थी करेंतं वा सातिज्जति । एवं रायारक्खिए वि तिन्नि आलावगा अत्तीकरेइ अच्चीकरेइ arites एवं नगरारखिए वि तिन्नि,
६८४

णिगमारखिए वि तिन्नि, देसारक्खिए वि तिन्नि, सव्वारखिए वि तिन्नि । 'क, ख, ग, प्रतिषु देसारविखयं सम्बन्धीनि त्रीणि सूत्राणि नैव दृश्यन्ते – जे भिक्खु रायं अतीकरेति, अत्तीक वा सातिज्जति । जे भिक्खु राय अच्चीकरेति, अच्चीकरेतं वा सातिज्जति । जे भिक्खू रायं अत्थीकरेति अत्थीकरेंत वा सातिज्जति । एवं रायारविखयं णगरारविखयं णिगमारखियं सव्वारक्खियं ।

Page #27

छट्टो उद्देसो
१८. जे भिक्खु माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए पोसंतं वा पिट्ठतं वा भल्लायएण उप्पाएता सीओदग - वियडेण वा उसिणोदग - विण्डेण वा उच्छोलेत्ता वा पधोएत्ता वा अण्णयरेण आलेवणजाएणं आलिपेत्ता वा विलिपेता वा तेल्लेण वा घएण वा बसाए वा गवणीएण वा अभंगेत्ता वा मक्खेत्ता वा अण्णयरेण धूवण-जाएणं धूवेज्ज वा पधूवेज्ज वा धूवेंतं वा पधूवेंतं वा सातिज्जति ॥
वस्थ-पदं
१६. जे' भिक्खू माउग्गामस्त मेहुण- वडियाए कसिणाई वत्थाई धरेति, धरेंतं वा सातिज्जति ॥
२०.
• " जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अहयाई वत्थाई धरेति, धरेतं वा सातिज्ञ्जति ॥
२१. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए 'धोय-रत्ताई" वत्थाई धरेति, धरेंतं वा सातिज्जति ॥
७०१
२२. जे भिक्खू माउम्गामस्त मेहुण - वडियाए मलिणाई वत्थाई धरेति, धरेतं वा सातिज्जति ॥
२३. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए चित्ताई वत्थाई धरेति, धरेंतं वा सातिज्जति ॥
२४. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण - वडियाए विचित्ताइं वत्थाइ धरेति, धरेंत वा सातिज्जति ॥
पाय-परिकम्म-पर्व
२५. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो पाए आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा, आमज्जतं वा पमज्जंतं वा सातिज्जति ॥
२६. *"जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण वडियाए अप्पणी पाए संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा, संवातं वा पतिमतं वा सातिज्जति ॥
२७. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अप्पणो पाए तेल्लेण वा घएण वा बसाए वा णवणीण वा अभंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा अब्भंगेत वा मक्तं वा सातिज्जति ॥
१. एतत् सूत्रं चूण नास्ति व्याख्यातम् । २. सं० पा० - एवं महयाई घोयरत्ताई मलिणाई चित्ताई विचित्ताइं ।
३. घोवरताई ( अ ) ; धोवाई रत्ताई (क, ख, ग) । चूणों 'रत्त' पदं व्याख्यातं नास्ति । भाष्ये 'धोय-मइल-रत-चित्त-विचित्त' इति पदानां क्रमो विद्यते

मह जे य धोय मइले, रत्ते चित्ते तथा विचित्ते य ॥२२७८|| ४. 'क, ख, ग प्रतिषु एतत्सूत्रं नैव दृश्यते । 'अ' प्रतौ एतत्सूत्रं अहयाई वत्थाई इत्यस्यानन्तरं विद्यते ।
५. सं० पा० - एवं तइयउद्देसो जो गमो सो च्चेव इह मेहुणवडिया यव्वो जाय जे माउगा
मस्स ।

Page #28

७०२
निसीहज्झयणं
२८. जे भिक्खू माउम्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो पाए लोद्धेण वा कक्केण वा चण्णेण
वा वण्णण वा उल्लोलेज्ज वा उव्वज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उव्वद्रेतं वा
सातिज्जति ।। २६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो पाए सीओदग-वियडेण वा
उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोएतं वा
सातिज्जति ॥ ३०. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो पाए फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुतं
__ वा रएंतं वा सातिज्जति ॥ काय-परिकम्म-पदं ३१. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो कायं आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा,
आमज्जंतं वा मज्जंतं वा सातिज्जति ।। ३२. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो कायं संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा,
संवाहेंतं वा पलिमदे॒तं वा सातिज्जति ।। ३३. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अपणो कायं तेल्लेण वा घएण वा वसाए ___ वा णवणीएण वा अभंगज्ज वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेतं वा मक्खेतं वा सातिज्जति ॥ ३४. जे भिवत माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अपणो कायं लोद्धेण वा कक्केण वा चण्णेण
वा वण्रोण वा उल्लोलेज्ज़ वा उव्वट्टेज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उव्वटुंतं वा सातिज्जति ॥ ३५. जे भिक्खू माउन्गामरस मेहुण-वडियाए अप्पणो कायं सीओदग-वियडेण वा
उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोएंतं वा
सातिज्जति ।। ३६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो कायं फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुतं
वा रएंतं वा सातिज्जति ।। वण-परिकम्म-पदं ३७. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो कायंसि वणं आमज्जेज्ज वा,
पमज्जेज्ज वा, आमज्जंतं वा पमज्जतं वा सातिज्जति ।। ३८ जे भिवखू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो कायंसि वणं संवाहेज्ज वा
पलिमद्देज्ज बा, संवाहेंतं वा पलिम तं वा सातिज्जति ॥ ३६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो कायंसि वणं तेल्लेण वा घएण वा
वसाए वा णवणीएण वा अभंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेंतं वा मक्खेंतं वा
सातिज्जति ।। ४०. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुग-वडियाए अप्पणो कायंसि वणं लोद्धेण वा कक्केण
वा चुण्णेण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उव्वदे॒ज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उव्वस॒तं वा

Page #29

छट्टो उद्देसो
सातिज्जति ॥
४१. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अप्पणी कायंसि वणं सीओदग-वियडेण वा उसोदा विडे वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्जा वा, उच्छोलेंतं वा पधोएं वा सातिज्ञ्जति ॥
७०३
४२. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अप्पणो कार्यसि वणं फुमेज्ज वा रएज्ज वा, तं वा रतं वा सातिज्जति ॥
गंडादि-परिकम्म-पदं
४३. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण वडियाए अप्पणी कार्यसि गंड वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेण तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदेज्ज वा विच्छिदेज्ज वा, अच्छिदेतं वा विच्छिदेतं वा सातिज्जति ॥
४४. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अप्पणी कार्यसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्यजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा णीहतं वा विसोतं वा सातिज्जति ॥
४५. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण वडियार अप्पणो कार्यसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरिता वा विसोहेत्ता वा सीओदग - वियडेण वा उसिणोदग वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोएंतं वा सातिज्जति ॥
४६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अप्पणो कार्यसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरित्ता वा विसोहेत्ता वा सीओदग - वियडेण वा उसिणोदग वियडेण वा उच्छोलेत्ता वा पधोएत्ता वा अण्णयरेणं आलेवणजाएणं आलिपेज्ज वा विलिपेज्ज वा, आलिपेतं वा विलिपेतं वा सातिज्जति ॥
४७. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अप्पणी कार्यसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्ण्यरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छित्ति वा पूयं वा सोणिय वा णीह्रित्ता वा विसोहेता वा सोओदग-वियडेण वा उसिणोदग - वियडेण वा उच्छोलेत्ता वा पधोएत्ता वा अण्णयरेणं आलेवणजाएणं आलिपेत्ता वा विलिपेता वा तेल्लेण वा घएण वा बसाए वा णवणीएण वा • अभंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा अब्भंगेत वा भक्तं वा सांतिज्जति ।।
४८. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अप्पणी कार्यसि गंड वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छ्रिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरिता वा विसोहेत्ता वा सीओदग - वियडेण वा

Page #30

७०४
निसीहज्झयणं
उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेत्ता वा पधोएत्ता वा अण्णयरेणं आलेवण-जाएणं आलिपेता वा विलिपेत्ता वा तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा अब्भंगेत्ता वा मक्खेत्ता वा अण्णयरेणं धूवण-जाएणं धूवेज्ज वा पधूवेज्ज वा, धूवेंतं
वा पधूवेंतं वा सातिज्जति ।। किमि-पदं ४६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो पालुकिमियं वा कुच्छिकि मियं वा
अंगलीए णिवेसिय-णिवेसिय णीहरेति, पोहरेंतं वा सातिज्जति ।। गह-सिहा-पदं ५० जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो दीहाओ णह-सिहाओ कप्पेज्ज वा
संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेत वा सातिज्जति ।। दोह-रोम-पदं ५१. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो दीहाई जंघ-रोमाई कप्पेज्ज वा
संठवेज्ज वा कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। ५२. जे भिक्खू माउग्गामस्म मेहुण-वडियाए अप्पणो दीहाई वत्थि-रोमाई कप्पेज्ज वा
संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। ५३. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो दीह-रोमाई कप्पेज्ज वा संठवेज्ज
वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिजति ।। ५४. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो दीहाई कक्खाण-रोमाई कप्पेजज वा
संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। ५५. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो दोहाई मंसु-रोमाई कप्पेज्ज वा
संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। दंत-पदं ५६. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो दंते आघंसेज्ज वा पघंसेज्ज वा,
___ आघसंतं वा पघंसंतं वा सातिज्जति ।। ५७. जे भिक्खू माउरगामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो दंते उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा,
उच्छोलेंतं वा पधोएंतं वा सातिज्जति ।। ५८. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो दंते फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुतं
वा रएतं वा सातिज्जति ।। उट्ठ-पदं ५६. जे भिक्ख माउंग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो उठे आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज
वा, आमज्जंतं वा पमज्जंतं वा सातिज्जति ॥ ६०. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो उठे संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज

Page #31

छट्ठो उद्देसो
७०५
वा, संवाहेंतं वा पलिम तं वा सातिज्जति ।। ६१. जे भिक्खू माउग्गामस्य मेहुण-वडियाए अप्पणो उठे तेल्लेण वा घएण वा वसाए
वा णवणीएण वा अब्भंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेंतं वा मक्खेंतं वा
सातिज्जति ।। ६२. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो उठे लोद्धेण वा कक्केण वा चुण्णेण
वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उन्वटेज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उध्वस॒तं वा
सातिज्जति ॥ ६३. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो उठे सीओदग-वियडेण वा
उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोएंतं वा
सातिज्जति ॥ ६४. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो उठे फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुतं
वा रएतं वा सातिज्जति ॥ दोह-रोम-पदं ६५. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो दीहाई उत्तरो?-रोमाई कप्पेज्ज वा
संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ॥ ६६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो दीहाई णासा-रोमाइं कप्पेज्ज वा
संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। अच्छि -पत्त-पद ६७. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो दीहाई अच्छि-पत्ताई कप्पेज्ज वा ___संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ॥ अच्छि -पर्व ६८. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अपणो अच्छीणि आमज्जेज्ज व। पमज्जेज्ज __ वा, आमज्जतं वा पमज्जंतं वा सातिज्जति ।। ६६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो अच्छी णि संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज
वा, संवाहेंतं वा पलिम देतं वा सातिज्जति ।। ७०. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो अच्छीणि तेल्लेण वा घएण वा
वसाए वा णवणीएण वा अभंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेतं वा मक्खैतं वा
सातिज्जति॥ ७१. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो अच्छी णि लोद्धेण वा कक्केण वा
चुण्णण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उबट्टेज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उव्वटेंतं वा
सातिज्जति ॥ ७२. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो अच्छीणि सीओदग-वियडेण वा

Page #32

निसीहज्झयणं उसिणोदग-वियडेग वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोएंत वा
सातिज्जति ।। ७३. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो अच्छीणि फुमेज्ज वा रएज्ज वा,
फुतं वा रएंतं वा सातिज्जति ।। दोह-रोम-पर ७४. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो दीहाई भमुग-रोमाई कप्पेज्ज वा
संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। ७५. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो दोहाई पास-रोमाइं कप्पेज्ज वा
संठवेज्ज वा, कप्पेतं वा संटवंतं वा सातिज्जति ।। मल-मोहरण-पवं ५६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो कायाओ सेयं वा जल्लं वा पंकं वा
मलं वा णीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा, णीहरतं वा विसोहेंतं वा सातिज्जति ।। ७७. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अप्पणो अच्छिमलं वा कण्णमलं वा दंतमलं
वा णहमलं वा णीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा, णीहरेंतं वा विसोहेंतं वा
सातिज्जति॥ सीसवुवारिय-परं ७८. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए गामाणुगामं दूइज्जमाणे अप्पणो सीसदुवा
रियं करेति, करेंतं वा सातिज्जति ।। पनीय-आहार-पवं ७६. जे भिक्खू माउम्गामस्स मेहुण-वडियाए खीरं वा दहि' का णवणीयं वा सप्पि वा
गुलं वा खंडं वा सक्करं वा मच्छंडियं वा अण्णयरं वा पणीयं आहारं आहारेति, आहारेंतं वा सातिज्जतितं सेवमाणे आवज्जति चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं अणुग्धातियं ।।
१.पुरिसाणं जो उ गमो, इत्थीवग्गम्मि होइ सोचेव। एस इत्थीणं पूरिसबम्गे वत्तव्यो—'जा भिक्खूणी एसेव अपरिसेसो, इत्थीण परिस-वग्गम्मि वि पिजग्गाम मेहुणवडियाए विण्णवेइ,
॥२२८६॥ उस्सग्गाववाएहि दोसदसणेहिं अस्थो तहेव पुरिसाणं जो गमो इत्थीवरगे भणितो जहा
पा जहा
वत्तव्यो (चू)। 'भिक्खू माउग्गामं मेहणवडियाए विष्णवेति' २. दधि (अ)।

Page #33

सत्तमो उद्देसो
मालिया-पदं १. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए तणमालिय' वा मुंजमालियं वा 'वेत्त
मालियं वा२ "भिडमालियं वा" मयणमालियं वा पिच्छमालियं वा दंतमालियं वा सिंगमालियं वा 'संखमालियं वा 'हड्डमालियं वा" कट्ठमालियं वा पत्तमालियं वा पुष्फमालियं वा फलमालियं वा बीजमालियं वा हरियमालियं वा करेति, करेंत वा
सातिज्जति ॥ २. ." जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-धडियाए तणमालियं वा मुंजमालियं वा वेत्त
मालियं वा भिडमालियं वा मयणमालियं वा पिच्छमालियं वा दंतमालियं वा सिंगमालियं वा संखमालियं वा हड्डमालियं वा कट्ठमालियं वा पत्तमालियं वा पुप्फमालियं वा फलमालियं वा बीजमालियं वा हरियमालियं वा धरेति, धरेंतं वा
सातिज्जति ।। ३. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए तणमालियं वा मुंजमालियं वा वेत्तमालियं
वा भिडमालियं वा मयणमालियं वा पिच्छमालियं वा दंतमालियं वा सिंगमालियं वा संखमालियं वा हड्डमालियं वा कट्ठमालियं वा पत्तमालियं वा पुप्फमालियं वा फलमालियं वा बीजमालियं वा, हरियमालियं वा 'पिणद्धति पिणद्धतं" वा
सातिज्जति ॥ लोह-पदं
४. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अय-लोहाणि वा तंब-लोहाणि वा तउय१. भाष्ये चूणौ च पदानां क्रमभेदो दृश्यते । तण ४. पिछ (ग) । मुंज देत्त कट्ठ मयण भेंड हड्ड दंत वराडग सिंग ५. x (ख) । पत्त-एतानि पदानि चूौँ व्याख्यातानि ६. हडमालियं वा भडमालियं वा (ख)। दृश्यते । भाष्ये एवमस्ति
७. सं० पा.--धरेति धरेंतं वा साति पिणद्धति तण-वेत्त-मुंज-कट्ठ, भिंड-मयण-मोर-पिच्छ-हड्डमयी। पिणद्धतं वा साति ।। पोंडियदंते पत्तादि, करे धरे पिणिद्धे आणादी ।।२२८६ ८. परिभुजइ परिभुजत (अ); पिणिधति पिणि२. एतत्पदं चूाधारेण स्वीकृतम् ।
घंतं (क); पिणपति पिणधंतं (ख); पिणि३. ४ (अ)।
धति पिणिधत (ग)।

Page #34

निसीहज्झयणं लोहाणि वा सीसग-लोहाणि वा रुप्प-लोहाणि वा सुवण्ण-लोहाणि वा करेति,
करेंतं वा सातिज्जति॥ ५. 'जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अय-लोहाणि वा तंब-लोहाणि वा त उय
लोहाणि वा सीसग-लोहाणि वा रुप्प-लोहाणि वा सुवण्ण-लोहाणि वा धरेति,
धरेंतं वा सातिज्जति ॥ ६. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अय-लोहाणि वा तंब-लोहाणि वा तउय
लोहाणि वा सीसग-लोहाणि वा रुप्प-लोहाणि वा सुवण्ण-लोहाणि वा परि जति, परि जंतं वा सातिज्जति ॥
आभरण-पर्व ७. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए हाराणि वा अद्धहाराणि वा एगावली वा
मत्तावली वा कणगावली वा, रयणावली वा कडगाणि वा तुडियाणि वा केऊराणि वा, कंडलाणि वा 'पट्टाणि वा" मउडाणि वा पलंबसुत्ताणि वा 'सुवण्णसुत्ताणि
वा" करेति', करेंतं वा सातिज्जति ॥ ८. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए हाराणि वा अद्धहाराणि वा एगावली वा
मत्तावली वा कणगावली वा रयणावली वा कडगाणि वा तुडियाणि वा केऊराणि वा कंडलाणि वा पट्टाणि वा मउडाणि वा पलंबसुत्ताणि वा सुवण्णसुत्ताणि वा
धरेति, धरेंतं वा सातिज्जति ॥ है. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए हाराणि वा अद्धहाराणि वा एगावली वा
मत्तावली वा कणगावली वा रयणावली वा कडगाणि वा तुडियाणि वा केऊराणि वा कुंडलागि वा पट्टाणि वा मउडाणि वा पलंबसुत्ताणि वा सुवण्णसुत्ताणि वा
परि जति, परिभुजंतं वा सातिज्जति ।। वत्थ-पदं १०. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए आईणाणि' वा सहिणाणि वा कल्लाणि १. सं० पा०-सातिज्जति जाव परिभुजंतं । चूलायामपि (५।१४,१५) अस्य समर्थन २. चूणौं---कुडल गुण मणि तुडिय तिसरिय वालंभ लभ्यते । प्रयुक्तादर्गेषु पाठभेदः एवमस्ति
पलंब हार अद्धहार एगावली मुतावली कणगा- आईणाणि (आयीणाणि-----अआतीणाणिवली रयणावली पट्ट मउड-इति पदानां क्रमो क) वा आतीण-पावरणाणि (पावाराणि-अ, दृश्यते, एषु कानिचित् पदानि आदर्शपाठेभ्यः ग; पावराणि-क) वा कंवलाणि वा कंबलअतिरिक्तान्यपि दृश्यन्ते ।
पावरणाणि बा, 'कायाणि वा, काय-पावर३. ४ (अ)।
णाणि वा' (कोयव पावराणि वा-अ, काय४. x (अ)।
वाणि वा कायव-पावरणाणि वाक, ख; ५. सं० पा०-करेति जाव परि जति ।
कोयवाणि वा कोयव-पावराणि वा-ग) ६. एष पाठ: चूाधारेण स्वीकृतः । आचार- काल-मियाणि वा णील-मियाणि वा सामाणि

Page #35

सत्तमो उद्देसो
७०६ वा सहिणकल्लाणाणि वा आयाणि वा कायाणि वा खोमाणि वा दुगल्लाणि वा 'तिरीडपट्टाणि वा" मलयाणि वा पत्तुण्णाणि वा अंसुयाणि वा चीणंसुयाणि वा देसरागाणि वा अमिलाणि वा गज्जलाणि वा फाडिगाणि' वा कोतवाणि' वा कंबलाणि वा पावारमाणि वा कणमाणि वा कणगकताणि वा कणगपट्टाणि वा कणगखचियाणि वा कणगफूल्लियाणिवा वरघाणि वा विवग्धाणि वा आभरणाणि वा आभरण विचित्ताणि वा उहाणि वा गोरमिगाईणगाणि वा किण्हमिगाईणगाणि वा नील मिगाईणगाणि वा पेसाणि वा पेसलेसाणि वा करेति', 'करेंतं वा
सातिज्जति ॥ ११. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए आईणाणि वा सहिणाणि वा कल्लाणि
वा सहिणकल्लाणाणि वा आयाणि वा कायाणि वा खोमाणि वा दगल्लाणि वा तिरीडपट्टाणि वा मलयाणि वा पत्तुण्णाणि वा अंसुयाणि वा चीणंसुयाणि वा देसरागाणि वा अमिलाणि वा गज्जलाणि वा फाडिगाणि वा कोतवाणि वा कंबलाणि वा पावारगाणि वा कणगाणि वा कणगकताणि वा कणगपट्टाणि वा कणगखचियाणि वा कणगफुल्लियाणि वा वग्घाणि वा विवग्घाणि वा आभरणाणि वा आभरण विचित्ताणि वा उहाणि वा गोरमिगाईणगाणिवा किण्हमिगाईणगाणि वा नील मिगाईणगाणि वा पेसाणि वा पेसलेसाणि वा धरेति, धरेंत वा
सातिज्जति ॥ १२. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए आईणाणि वा सहिणाणि वा कल्लाणि वा
सहिणकल्लणाणि वा आयाणि वा कायाणि वा खोमाणि वा दुगुल्लाणि वा तिरीडपट्टाणि वा मलयाणि वा पत्तण्णाणि वा असुयाणि वा चीणंसुयाणि वा देसरागाणि वा अमिलाणि वा मज्जलाणि वा फाडिगाणि वा कोतवाणि वा कंबलाणि वा पावारगाणि वा कणगाणि वा कणगकताणि वा कणगपट्टाणि वा कणगखचियाणि वा कणगफुल्लियाणि वा वग्धाणि वा विवग्याणि वा आभरणाणि वा आभरणविचित्ताणि वा उद्दाणि वा गोरमिगाईणगाणि वा किण्हमिगाईणगाणि वा नीलमिगाईणगाणि वा पेसाणि वा पेसलेसाणि वा° परि जति, परि जंतं वा सातिज्जति ॥ वा महासामाणि (मिहा"-शु) वा उट्टाणि ---क, ख, ग) वा कणग-खचिताणि वा कणगवा उट्टलेसाणि (लेस्साणि-अ, क, ग; चित्ताणि वा कणगविचित्ताणि वा आभरण'लास्साणि-ख) वा वग्याणि वा विवग्याणि विचित्ताणि वा (आहरण-अ) । वा परवंगाणि वा सहिणाणि वा सहिणकल्ला- १. आचारचूलायां (५।१४) एतत् पदं नैव गाणि (कल्लाणि-अ, क, ख) वा खोमाणि वा दुगुल्लाणि वा पत्तुण्णाणि (पल्लणाणि- २. फालियाणि (आ० चू० ५।१४) । अ; पत्तुल्लाणि-ख, पन्नुन्नाणि-ग) वा ३. कोयहाणि (आ० चू० ५।१४)। आवरंताणि (अवरताणि-ख) वा चीणाणि ४. कणगफुसियाणि (आ० चू० ११५) । वा अंसूयाणि वा कणग-कत्ताणि (कणकताणि ५. सं० पा०-करेति जाव परिभंजति ।

Page #36

निसीहज्झयणं
संचालण-पदं १३. जे भिक्खू माउग्गामं मेहुण-वडियाए 'अक्खंसि वा उरुसि वा उदरंसि वा थणंसि
वा गहाय संचालेति, संचालेंतं वा सातिज्जति ॥ पाय-परिकम्म-पदं १४. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स पाए आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज
वा, आमज्जतं वा पमजतं वा सातिज्जति ।। १५. "जे भिक्खू माउम्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स पाए संवाहेज्ज वा पलि
मद्देज्ज वा, संवाहेंतं वा पलिमदे॒तं वा सातिज्जति ॥ १६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स पाए तेल्लेण वा घएण वा
वसाए वा गवणीएण वा अब्भंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अभंगेतं वा मक्खेंतं वा
सातिज्जति ।। १७. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स पाए लोद्धेण वा कक्केण वा
चुण्णण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उश्वदृज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उव्वटेंसं वा
सातिज्जति ॥ १५. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स पाए सीओदग-वियडेण वा
उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोएंत वा
सातिज्जति ॥ १६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स पाए फुमेज्ज वा रएज्ज वा,
फुतं वा रएतं वा सातिज्जति ॥ काय-परिफम्म-पदं २०. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स कायं आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज
वा, आमज्जंतं वा पमज्जंतं वा सातिज्जति ॥ २१. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स कायं संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज
वा, संवाहेंतं वा पलिम तं वा सातिज्जति ॥ २२. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स कायं तेल्लेण वा घएण वा
वसाए वा णवणीएण वा अभंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अभंगेतं वा मक्खेंतं वा
सातिज्जति ॥ २३. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स कायं लोद्धेण वा कक्केण वा
चुणेण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उन्वटेज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उन्वटेंतं वा १. माउग्गामस्स (क, ख)।
वक्खंसि वा ऊरंसि वा हत्थादिएस् वा । २. चूणों चिन्हाङ्कितपाठस्य स्थाने एवं पाठः ३. सं० पा०-एवं छट्ठ उद्देसगमेण णेयवो जाव सम्भाव्यते--अक्खंसि वा उवगच्छयंसि वा जे माउ ।

Page #37

सत्तमो उद्देसो
सातिज्ञ्जति ॥
२४. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अण्णमण्णस्स कार्य सीओदग - वियडेण वा उसोद विडे वा उच्छोलेज्ज वा पछोएज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोएंतं वा सातिज्जति ॥
७११
२५. जे भिक्खु माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अण्णमण्णस्स कार्य फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुमेतं वा रतं वा सातिज्जति ॥
वण-परिकम्म-परं
२६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अण्णमण्णस्स कार्यसि वणं आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा, आमज्जंतं वा पमज्जंतं वा सातिज्जति ।
२७. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण - वडियाए अण्णमण्णस्स कायंसि वणं संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा, संवातं वा पलिमद्देतं वा सातिज्जति ॥
२८. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अण्णमण्णस्स कार्यसि वणं तेल्लेण वा घएण वा वसा वा णवणीएण वा अब्भंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा अब्भंगेंतं वा मक्तं वा सातिज्जति ॥
२६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अण्णमण्णस्स कार्यसि वर्ण लोद्वेण वा कक्केण वा चुष्णेण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उब्वट्टेज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उठवतं वा सातिज्ञ्जति ॥
३०. जे भिक्खु माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए, अण्णमण्णस्स कायंसि वणं सोओदग वियडेण वा उसिणोदग - वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोएं वा सातिज्जति ॥
३१. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण वडियाए अण्णमण्णस्स कायंसि वणं फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुतं वा रतं वा सातिज्जति ॥
गंडादि-परिकम्म-परं
३२. जे भिक्खु माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अण्णमण्णस्स कार्यसि गंड वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदेज्ज वा विच्छिदेज्ज वा, अच्छिदेतं वा विच्छिदेतं वा सातिज्जति ॥
३३. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अण्णमण्णस्स कायंसि गंड वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा, गीहरेंत वा विसोहतं वा सातिज्जति ॥
३४. जे भिक्खु माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अण्णमण्णस्स कार्यसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा

Page #38

७१२
निसीहज्झयणं
विच्छिदित्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरित्ता वा विसोहेत्ता वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग - वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, उच्छोलेतं वा पधोएंतं वा सातिज्जति ॥
३५. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अण्णमण्णस्स कार्यसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरिता वा विसोहेत्ता वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग वियडेण वा उच्छोलेत्ता वा पधोएत्ता वा अण्णयरेणं आलेवण-जाएणं आलिपेज्ज वा विलिपेज्ज वा, आलिपंत वा विलिपंत वा सातिज्जति ॥
३६. जे भिक्खु माउम्गामस्स मेहुण - वडियाए अण्णमण्णस्स कार्यसि गंड वा पिडयं वा, अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरित्ता वा विसोहेत्ता वा सीओदगवियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेत्ता वा पधोएत्ता वा अण्णयरेणं आलेवणजाएणं आलिपेत्ता वा विलिपेत्ता वा तेल्लेण वा घएण वा बसाए वा वणीएण वा अब्भंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा अब्भंगेत वा मक्तं वा सातिज्जति ॥ ३७. जे भिक्खू माउम्गामस्स मेहुण- वडियाए अण्णमण्णस्स कार्यसि गंड वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा वा विच्छिदित्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरेत्ता वा विसोहेत्ता वा सीओदगवियडेण वा उसिणोदग वियडेण वा उच्छोलेत्ता वा पधोएत्ता वा अण्णयरेणं आलेवण-जाएणं आलिंपेत्ता वा विलिपेत्ता वा तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा अब्भंगेत्ता वा मक्खेत्ता वा अण्णयरेणं धूवण-जाएणं धूवेज्ज वा पधवेज्ज वा, धूवेंतं वा पधूवेंतं वा सातिज्जति ॥
किमि-पर्व
३८. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अण्णमण्णस्स पालुकिमियं वा कुच्छि किमियं वा अंगुलीए णिवेसिय- णिवेसिय णीहरति, णीहरंतं वा सातिज्जति ॥ ह - सिहा पदं
३६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स दीहाओ जह - सिहाओ कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्पेतं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ॥
दीह- रोम-पदं
४०. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण - वडियाए अण्णमण्णस्स दीहाई जंघ - रोमाई कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्पेतं वा संठवेतं वा सातिज्जति ॥
४१. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण वडियाए अण्णमण्णस्स दीहाई वत्थि-रोमाई कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्पेतं वा संठवेतं वा सातिज्ञ्जति ॥
४२. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण - वडियाए अण्णमण्णस्स दीह-रोमाई कप्पेज्ज वा

Page #39

सत्तमो उद्देसो
७१३ __ संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ॥ ४३. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स दीहाइ कक्खाण-रोमाइ'
कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ॥ ४४. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स दीहाई मंसु-रोमाई कप्पेज्ज
वा संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ॥ वंत-पर्व ४५. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स दंते आघंसेज्ज वा पधंसेज्ज
वा, आघसंतं वा पधंसंतं वा सातिज्जति ।। ४६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णमस्स दंते उच्छोलेज्ज वा पधो
एज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोएंतं वा सातिज्जति ।। ४७. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स दंते फुमेज्ज वा रएज्ज वा,
फुतं वा रएंतं वा सातिज्जति ॥ उट-पदं ४६. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स उठे आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज
वा, आमज्जंतं वा पमज्जंतं वा सातिज्जति ॥ ४६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स उठे संवाहेज्ज वा
पलिमद्देज्ज वा, संवाहेंतं वा पलिम तं वा सातिज्जति ।। ५०. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स उठे तेल्लेण वा घएण वा
वसाए वा णवणीएण वा अब्भंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेंतं वा मक्खेंतं वा
सातिज्जति ।। ५१. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स उठे लोद्धेण वा कक्केण वा
चुणेण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उन्वटेज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उव्वटेंतं वा
सातिज्जति ॥ ५२. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स उठे सीओदग-वियडेण वा
उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोएंतं वा
सातिज्जति ॥ ५३. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स उठे फुमेज्ज वा रएज्ज वा,
फुतं वा रएतं वा सातिज्जति ।। दोह-रोम-पदं ५४. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-बडियाए अण्णमण्णस्स दीहाई उत्तरो?-रोमाई
कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। ५५. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स णासा-रोमाइं कप्पेज्ज वा

Page #40

७१४
निसीहझयणं
संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। अच्छि -पत्त-पदं ५६. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स दीहाई अच्छि-पत्ताई कप्पेज्ज
वा संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ॥ ५७. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स अच्छीणि आमज्जेज्ज वा
पमज्जेज्ज वा, आमज्जंतं वा पमज्जतं वा सातिज्जति ॥ ५८. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स अच्छीणि संवाहेज्ज वा,
पलिमद्देज्ज वा, संवाहेंतं वा पलिमदेतं वा सातिज्जति ॥ ५६. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स अच्छी णि तेल्लेण वा घएण वा
वसाए वा णवणीएण वा अभंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेंतं वा मक्खेंतं वा
सातिज्जति ॥ ६०. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स अच्छी णि लोद्धेण वा कक्केण
वा चुण्णेण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उव्वट्टेज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उव्वट्टेतं
वा सातिज्जति ॥ ६१. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स अच्छीणि सीओदग-वियडेण
वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोएंतं
वा सातिज्जति ॥ ६२. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स अच्छीणि फुमेज्ज वा रएज्ज
वा, फुभेतं वा रएंतं वा सातिज्जति ॥ दोह-रोम-पदं ६३. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स दीहाई भमुग-रोमाई
कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। ६४. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स दीहाइं पास-रोमाई कप्पेज्ज
वा संठवेज्ज वा, कप्त वा संठवेत वा सातिज्जति ॥ ६५. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स कायाओ सेयं वा जल्लं वा
पंकं वा मलं वा णीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा, णीहरतं वा विसोहेंतं वा
सातिज्जति ।। ६६. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णमण्णस्स अच्छिमलं वा कण्णमलं वा
दंतमलं वा णहमलं वाणीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा, णीहरेंतं वा विसोहेंतं वा
सातिज्जति ।। सीसवारिय-पवं ६७. जे भिक्खू माउम्गामस्स मेहुण-वडियाए गामाणुगामं दूइज्जमाणे अण्णमण्णस्स सीस
दुवारियं करेति, करेंतं वा सातिज्जति ।।

Page #41

सत्तमो उद्देसो
पुडवी-पदं ६८. जे भिक्ख माउग्गामं मेहुण-वडियाए अणंतरहियाए पुढवीए णिसीयावेज्ज वा
तुयट्टावेज्ज वा, णिसीयावेतं वा तुयट्टावेतं वा सातिज्जति ॥ ६६. “जे भिक्खू माउग्गाम मेहुण-वडियाए ससिणिद्धाए पुढवीए णिसीयावेज्ज वा तुयट्टा
वेज्ज वा, णिसीयावेतं वा तुयट्टावेंतं वा सातिज्जति ॥ ७०. जे भिक्खू माउग्गाम मेहुण-वडियाए सस रक्खाए पुढवीए णिसीयावेज्ज वा तुयट्टा
वेज्ज वा, णिसीयावेतं वा तुयट्टावेंतं वा सातिज्जति ॥ ७१. जे भिक्खू माउग्गामं मेहुण-वडियाए मट्टियाकडाए' पुढवीए णिसीयावेज्ज वा
तुयट्टावेज्ज वा, णिसीयावेतं वा तुयट्टावेंतं वा सातिज्जति ॥ ७२. जे भिक्खू माउग्गामं मेहुण-वडियाए चित्तमंताए पुढवीए णिसीयावेज्ज वा तुयट्टा
वेज्ज वा, णिसीयावेतं वा तुयट्टावेंतं वा सातिज्जति ॥ १. ६८-७४ एतेषां सप्तसूत्राणां स्थाने चूणों पञ्च- रहिता नामांतरो अंतर्वा सेन अंतरहिता
सूत्राण्येव व्याख्यातानि सन्ति-अणंतरहियाए सचेतणा इत्यर्थः, सचेतणा, अहवा णो अणंपुढवीए ससिणिदाए पुढवीए ससरक्खाए पुढ- तेहिं रहिताओ, सहिता इत्यर्थः, इत्थं न वीए चित्तमंताए महासिलाए चित्तमंताए दीसति, ससिणिद्धा घडउच्छपाणियभरितो लेलूए । त्रयोदशोद्देशके पि (१-७) सप्त- पल्हत्थणो, वासं वा पडियमेत्तयं, ससरक्खा
सूत्राणां स्थाने पञ्चव सूत्राणि व्याख्यातानि वितो मट्टिता तहिं पडति य सगडमादिणा दृश्यन्ते---
णिज्जमाणा कुंभकारादिगा चलणं वा, चित्तअंतररहिताणतर, ईसि उल्ला उ होति ससणिवा । मंता मसिणा सिला एव सचित्ता, लेल गहिता रनरएण विभिन्ना, फासुगपुढवी तु ससरक्खा ॥ (पृ० ३३६, ३३७) । प्रस्तुतसूत्रादर्शषु
४२५८ ॥ स्वीकृतानि सप्तसूत्राणि उपलभ्यन्ते । आचारअन्तरणं क्यधाणं, तेण रहिता निरंतर- चूलाया: दशमाध्ययने (१४) 'मट्टियाकडाए मित्यर्थः । अधवा-पुढवी अणंतभावेण रहिता चित्तमंताए सिलाए चित्तमंताए लेलुयाए' इति असंखा या जीविका पज्जत्तं संखेया वि । पाठोस्ति । अत्रापि 'चित्तमंताए पुढवीए' इति अधवा-जीए पुढवीए अंता जीएहिं रहिया
पाठो नैव विद्यते । अर्थसमीक्षया 'मट्रियासा पढवी अंतरहिया ण अंतरहिता सर्वा सचे- कडाए पुढवीए चित्तमंताए पुढवीए' एतौ तना न मिश्रा इत्यर्थः । ईसि उल्ला ससणिद्धा, द्वावपि आलापको पुनरुक्तौ विद्येते, तथापि सेयं पुढवी अचित्ता सचित्तण आरण्णरएण आदर्शेषु स्तः इति स्वीकृती। वितिभिन्ना ससरक्खा।
२. सं. पा.-एवं ससिणिद्धाए ससरक्खाए चित्तं जीवो भणितो, तेण सह गया तु होति सच्चित्ता। मट्रियाकडाए पुढवीए चित्तमंताए पूढवीए पासाणसिला रुंदा, लेल पण मट्रिया लेटठ ॥४२५६11 चित्तमंताए सिलाए चित्तमंताए लेलूए कोला
सचेयणा रुदा महासिला, सचित्तो वा लेल्लू वासंसि वा । लेठ्ठओ । आचारचूलायाः (१९५१) चूर्णावपि ३ महियाकडाए (अ); महन्ता--रुन्दा (हस्तउक्तपञ्चपदान्येव व्याख्यातानि सन्ति-अणंत- लिखितचूणि)।

Page #42

७१६
निसीहझयणं
७३. जे भिक्ख माउग्गामं मेहुण-वडियाए चित्तमंताए सिलाए णिसीयावेज्ज वा
तुयट्टावेज्ज वा, णिसीयावेतं वा तुयट्टावेतं वा सातिज्जति ॥ ७४. जे भिक्ख माउग्गामं मेहुण-वडियाए चित्तमंताए लेलए णिसीयावेज्ज वा तुयट्टावेज्ज
__ वा, णिसीयावेतं वा तुयट्टावेंतं वा सातिज्जति ॥ दार-पवं ७५. जे भिक्खू माउग्गामं मेहुण-वडियाए° कोलावासंसि वा दारुए जीवपइट्टिए सअंडे
सपाणे सबीए सहरिए 'सउस्से सउदए" सउत्तिंग-पणग-दग-मट्टिय-मक्कडग-संताणगंसि णिसीयावेज्ज वा तुयट्टावेज्ज वा, णिसीयावेतं वा तुयट्टावेतं वा सातिज्जति ॥
अंकावि-पदं ७६. जे भिक्खू माउग्गामं मेहुण-वडियाए अंकंसि वा पलियंकंसि वा णिसीयावेज्ज वा
तुयट्टावेज्ज वा, णिसीयावेतं वा तुयट्टावेंतं वा सातिज्जति ॥ ७७. जे मिक्खू माउग्गामं मेहुण-वडियाए अंकसि वा पलियंकंसि वा णिसीयावेत्ता वा
तुयट्टावेत्ता वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा अणुग्घासेज्ज वा अणुपा
एज्ज वा, अणुग्धासेंतं वा अणुपाएंतं वा सातिज्जति ॥ आगंतारादि-पवं ७८. जे भिक्ख माउग्गामं मेहुण-बडियाए आगंतारेसु वा', 'आरामागारेसु वा, गाहावइ
कुलेसु वा°, परियावसहेसु वा णिसीयावेज्ज वा तुयट्टावेज्ज वा, णिसीयावेतं वा
तुयट्टावेंतं वा सातिज्जति ॥ ७९. जे भिक्खू माउग्गामं मेहुण-वडियाए आगंतारेसु वा', 'आरामागारेसु वा, गाहा
वइकुलेसु वा°, परियावसहेसु वा णिसीयावेत्ता वा तुयट्टावेत्ता वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा अणुग्घासेज्ज वा अणुपाएज्ज वा, अणुग्घासेंतं वा अणपाएंतं
वा सातिज्जति ॥ तेइच्छ-पदं ८०. जे भिक्ख माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णयरं तेइच्छं आउट्टति, आउटुंत वा १.x (अ, ख)।
चूणिसम्मतः क्रमः स्वीकृतोस्ति । २. मक्कड (अ, चू)।
४. सं० पा०--आगंतारेसु वा जाव परियाव३.७६, ७७ एतत्सूत्रद्वयं चूणौं पूर्व व्याख्यात
सहेसु । मस्ति, ततश्च 'आगंतारेसु' इत्यालापकस्य ५. सं० पा०-आगंतारेस् वा जाव परियावसूत्रद्वयं व्याख्यातमस्ति । आदर्शषु 'आगंतारेसु' सहेस् ।। इत्यालापकस्य सूत्रद्वयं पूर्व लिखितमस्ति, ६.x (अ, ख)। ततश्च 'अंकंसि' इत्यालापको दृश्यते । मूलपाठे

Page #43

सत्तमो उद्देसी
सातिज्जति ॥
पोग्गलाणं अवहरण - उवहरण-पदं
८१. जे भिक्खू माउग्गामस्स' मेहुण- वडियाए अमणुण्णाई योग्गलाई 'अवहरति, अवहरतं " वा सातज्जति ॥
८२. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण - वडियाए मणुष्णाई पोग्गलाई 'उवहरति, उवहतं" वा सातिज्जति ॥
७१७
पशु-पक्खि-पदं
८३. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अण्णयरं पसुजाति वा पक्खिजाति वा पायंसि वा पक्खसि वा पुंछंसि वा सीसंसि वा गहाय 'उव्विहति वा परिवहति वा संचालेति वा उब्बिर्हतं वा पव्विहतं वा संचालतं वा " सातिज्जति ||
८४. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अण्णयरं पसुजाति वा पक्खिजाति वा सोयंसि कट्ठे वा कलिचं वा अंगुलियं वा सलागं वा अणुप्पवेसेत्ता संचालेति, संचालतं वा सातिज्जति ॥
८५. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए अण्णयरं पसुजाति वा पक्खिजाति वा 'अयमित्थ' त्ति कट्टु आलिंगेज्ज वा परिस्सएज्ज वा परिचुंबेज्ज वा 'विच्छेदेज्ज वा',' आलिंगंतं वा परिस्तयंतं वा परिचुंबतं वा 'विच्छेदेतं वा " सातिज्जति ॥ दाण-पsिच्छण-पर्व
८६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण वडियार असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा देति, देतं वा सातिज्जति ॥
८७. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियार असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पच्छिति, पडिच्छतं वा सातिज्जति ॥
८८. "जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए वत्थं वा पडिग्ग्रहं वा कंबलं वा पायपुंछ वा देति, देतं वा सातिज्जति ॥
८६. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा पडिच्छति, पडिच्छंत वा सातिज्जति ॥
सज्झाय-पदं
६०. जे भिक्खु माउग्गामस्स मेहुण- वडियाए सज्झायं वाएति, वाएंतं वा सातिज्जति ।। १. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण - वडियाए सज्झायं पडिच्छति, पडिच्छंतं वा
१. माउण्गामं ( अ, क, ख, ग ) अग्रेपि ।
२. मोहरति णीहरतं ( अ, क, ख, ग ) !
३. उवकिरति उवकिरंत ( अ, क, ख ) ।
४. संचालेति संचालेंतं वा ( अ, क, ख, ग ) 1

५.
x ( अ, क, ख, ग ) ।
६. x ( अ, क, ख, ग ) 1
७. सं० पा० - एवं वत्थंपि दोहि गमएहि सभार्य पि दोहि ।

Page #44

७१८
निसीहज्झयणं सातिज्जति ॥ आकार-करण-पदं ६२. जे भिक्खू माउग्गामस्स मेहुण-वडियाए अण्णयरेणं इंदिएणं आकारं करेति, करेंतं
वा सातिज्जतितं सेवमाणे आवज्जइ चाउम्मासियं परिहारहाणं अणुग्घातियं ।।

Page #45

अट्ठमो उद्देसो
एगो एगित्थीए-पदं १. जे भिक्ख आगंतारेस वा' *आरामागारेसु वा गाहावइकूलेस वा परियावसहेस वा
एगो एगित्थीए' सद्धि विहारं वा करेइ, सज्झायं वा करेइ, असणं वा पाणं वा स्खाइम वा साइमं वा आहारेति, उच्चारं वा पासवणं वा परिवेइ, अण्णयरं वा
अणारियं णिठ्ठरं असमणपाओग्गं कहं कहेति, कहेंत वा सातिज्जति ॥ २. जे भिक्खू 'उज्जागंसि वा", उज्जाणगिर्हसि का, ‘उज्जाणसालंसि वाणिज्जाणसि
वा" णिज्जाणगिहंसि वा ‘णिज्जाणसालंसि वा एगो एगित्थीए सद्धि विहारं वा करेइ, सज्झायं वा करेइ, असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा आहारेति, उच्चारं वा पासवणं वा परिढुवेइ, अण्णयरं वा अणारियं गिट्ठरं असमणपाओग्गं
कहं कहेति°, कहेंतं वा सातिज्जति ।।। ३. जे भिक्ख अटुंसि वा अट्टालयंसि वा 'पागारंसि वा चरियंसि वा दारंसि वा
गोपुरंसि वा एगो एगित्थीए सद्धि विहार वा करेइ, सज्झायं वा करेइ, असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा आहारेति, उच्चारं वा पासवणं वा परिवेति, अण्णयरं वा अणारियं णिठ्ठरं असमणपाओग्गं कहं कहेति', कहेंतं वा
सातिज्जति ।। ४. जे भिक्खू 'दगमग्गंसि वा" दगपहंसि वा दगतीरंसि वा दगठाणंसि वा एगो १. सं० पा०-आगंतारेसु वा जाब परियावसहेसु। १०. सं० पा०–सद्धि जाव कहेंतं । २. इत्थीए (अ, ख)।
११. चरियंसि वा (अ); चरियसि वा पागारसि ३. अण्णमण्णयरं (अ)।
__वा (ख) । ४. अस्सवण(अ); अस्समण (ख, ग)। १२. सं० पा०-सद्धि जाव कहेंतं । ५. x (अ)।
१३. दगंसि वा दगमगंसि वा (ग); चूणों 'दग६. x (ख, चू)।
पहंसि वा दगमगंसि वा दगतीरंसि वा' ७. x (अ, क, ख, ग)।
एतानि त्रीण्येव पदानि निदिष्टक्रमेण व्याख्या८. ४ (चू)।
तानि दृश्यन्ते । ६. एकाए इत्थीए (अ)।
७१

Page #46

७२०
निसीहज्झयण
एगित्थीए सद्धि विहारं वा करेइ, सज्झायं वा करेइ, असणं वा पाणं वा खाइम वा साइमं वा आहारेति, उच्चारं वा पासवणं वा परिवेइ, अण्णयरं वा अणारियं णिठुरं असमणपाओग्गं कहं कहेति°, कहेंतं वा सातिज्जति ॥ ५. जे भिक्ख सुण्णगिहंसि वा 'सुण्णसालंसि वा भिण्ण गिहंसि वा भिण्णसालंसि वा" 'कूडागारंसि वा कोट्ठागारंसि वा" एगो एगित्थीए' सद्धि विहारं वा करेइ, सज्झायं वा करेइ, असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा आहारेति, उच्चारं वा पासवणं वा परिढुवेइ, अण्णयरं वा अणारियं णिठ्ठरं असमणपाओग्गं कहं कहेति,
कहेंतं वा सातिज्जति ॥ ६. जे भिक्खू तणसालंसि वा तणगिहंसि वा तुससालंसि वा तुसगिहंसि वा 'बुससालंसि
वा बुसगिहंसि वा एगो एगित्थीए सद्धि विहारं वा करेइ, सज्झायं वा करेइ, असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा आहारेति, उच्चारं वा पासवणं वा परिट्टवेइ, अण्णयरं वा अणारियं णिठ्ठरं असमणपाओग्गं कहं कहेति', कहेंत वा
सातिज्जति ।। ७. जे भिक्खू जाणसालंसि वा जाणगिहंसि वा जुग्गसालंसि वा जुग्गगिहंसि वा एगो
एगित्थीए सद्धि विहारं बा करेइ, सज्झायं वा करेइ, असणं वा पाणं वा खाइम वा साइमं वा आहारेति, उच्चारं वा पासवणं वा परिटुवेइ, अण्णयरं वा अणारियं णिठ्ठरं असमणपाओग्गं कहं कहेति', कहेंतं वा सातिज्जति ।। ८. जे भिक्ख पणियसासि वा पणियगिर्हसि वा 'परियागसालंसि वा परियागगिहंसि
वा 'कुवियसासि वा कुविगिहंसि वा एगो" 'एगित्थीए सद्धि विहारं वा करेइ, सज्झायं वा करेइ, असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा आहारेति, उच्चारं वा पासवणं वा परिट्ठवेइ, अण्णयरं वा अणारियं गिठ्ठरं असमणपाओग्गं
कहं कहेति, कहेंतं वा सातिज्जति ।। १. सं० पा०---सद्धि जाव कहेंतं ।
गोमयगिहंसि वा गोणसालंसि वा गोणगिहसि २. चूणौं नास्ति व्याख्यातम् ।
वा' इति सूत्रस्य सङ्कतो व्याख्या च दृश्यते३. चूणों नास्ति व्याख्यातम् ।
भाष्ये २४२६; गोकरी सो गोमयं, गोणादि ४. x (अ)।
जत्थ चिट्ठति सा गोसाला, गिहं च (चू)। ५. सं० पा०-एगित्थीए जाव साति।
६. अतः परं चूणौं---'अस्सादिया वाहणा, ताणं ६. x (अ, क, ख); चूर्णावपि एतत्पदद्वयं साला गिहं वा' इति व्याख्यातमस्ति, अनेन व्याख्यातं नास्ति । भाष्ये 'भुसे' इति पदं 'वाहणसालंसि वा वाहणगिहंसि वा' इति पाठः लभ्यते
सम्भाव्यते। उज्जाणट्टाल दगे, सुण्णा कूडा व तुस भुसे गोमे। १०. सं० पा०-सद्धि जाव कहेंतं गोणा जागा पगिगा, परियाग महाकुले सेवं ॥ ११.X (अ, ख); परियायसालंसि वा परियाय
२४२६॥ गिहंसि वा (क, ग) ७. सं० पा०-सद्धि जाव कहेंत ।
१२. कम्मतसालंसि वा कम्मतगिहंसि वा (चू) । ८. भाष्ये चूणौ च अतः पूर्व 'गोमयसालंसि वा १३. सं० पा–एगो जाव साति ।

Page #47

अट्ठमो उद्देसो
७२१ ९. जे भिक्खू गोणसालंणि वा गोणगिहंसि वा महाकुलंसि वा महागिहंसि वा एगो
एगित्थीए। 'सद्धि विहारं वा करेइ, सज्झायं वा करेइ, असणं वा पाणं वा खाइम वा साइम वा आहारेइ, उच्चारं वा पासवणं वा परिद्ववेइ, अण्णयरं वा अणारियं णिठुरं असमणपाओग्गं कहं कहेति, कहेतं वा° सातिज्जति ।। इत्थीमाझगलस्स अपरिमाणकहा-पदं १०. जे भिक्खू राओ वा वियाले वा इत्थीमज्झमते इत्थीसंसत्ते इत्थीपरिवुडे अपरिमाणाए
कहं कहेति, कहेंतं वा सातिज्जति ।। णिगंथीए-सद्धि-पदं ११. जे भिक्ख सगणिच्चियाए वा परगणिच्चियाए वा णिग्गंथीए सद्धि गामाणुगाम
दुइज्जमाणे पुरओ गच्छमाणे पिट्ठओ रीयमाणे ओहयमणसंकप्पे चिंतासोयसागरसंपविठे करतलपल्हत्थमुहे' अट्टज्झाणोवगए विहारं वा करेइ, 'सज्झायं वा करेइ, असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा आहारेति, उच्चारं वा पासवणं वा परिटुवेइ, अण्णयरं वा अणारियं गिठ्ठरं असमणपाओग्गं कहं कहेति°, कहेंतं वा
सातिज्जति ।। अंतो उवस्सय-पदं १२. जे भिक्खू णायगं वा अणायगं वा उवासयं वा अणुवासयं वा अंतो उवस्सयस्स अद्धं
वा राति कसिणं वा राति संवसावेति, संवसावेत वा सातिज्जति ।। १३. जे भिक्खू णायगं वा अणायगं वा उवासयं वा अणुवासयं वा अंतो उवस्सयस्स अद्धं
वा राति कसिणं वा राति संवसावेति, तं पडुच्च निक्खमति वा पविसति वा,
निक्खमंतं वा पविसंतं वा सातिज्जति ।। मुद्धाभिसित्त-पदं १४. जे भिक्खू रण्णो खत्तियाणं मुदियाणं' मुद्धाभिसित्ताणं समवाएसु वा पिंडनियरेसु
वा' 'इंदमहेसु वा खंदमहेसु वा रुद्दमहेसु वा मुगुंदमहेसु वा भूतमहेसु वा जक्खमहेसु वा णागमहेसु वा थूभमहेसु वा, चेतियमहेसु वा रुक्खमहेसु वा गिरिमहेसु वा दरिमहेसु वा, अगडमहेसु वा तडागमहेसु वा दहमहेसु वा णदिमहेसु वा सरमहेसु वा
१. सं० पा०-एगिन्थीए जाब साति । २. इत्थीपरिवुडे अपरिवुडे (अ) । ३. करतलसंपल्हत्थमुहे (क, ग)। ४. सं० पा०—करेइ जाव कहेंतं । ५. अतः परं 'क, ख, ग प्रतिषु एकस्य सूत्रस्य
संक्षिप्तपाठो लभ्यते-जे तं न पडियाइक्खति न पडि साति । चूणौं 'संवास' धातोाख्यानन्तरं 'जो तं न
पडिसेधेति, अण्णं वा अपडिसेधत अणुमोयति
तस्स चउगुरु'। ६. 'अ' प्रतौ एतत् सूत्रं नैव दृश्यते । ७. मुद्दियाणं (क, ख, ग); मुइतो जो उदितो
उदियकुल-वंससंभूतो, उभयकुलविसुद्धो (भाष्य
२४६८ चूर्णि)। ८. पिंडमहेसु (अ, क)। ६. सं. पा.---पिडनियरेसु वा जाव असणं ।

Page #48

७२२
निसीहझयणं सागरमहेसु वा आगरमहेसु वा अण्णयरेसु वा तहप्पगारेसु विरूवरूवेसु महामहेसु° असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा
सातिज्जति ॥ १५. जे भिक्खू रणो खत्तियाणं' 'मुदियाणं मुद्धाभिसित्ताणं उत्तरसालंसि वा उत्तर
गिहंसि वा रीयमाणाणं असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइम वा पडिग्गाहेति,
पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ १६. जे भिक्ख रण्णो खत्तियाणं' 'मदियाणं मद्धाभिसित्ताणं हयसालगयाण' वा
गयसालगयाण वा मंतसालगयाण वा, 'गुज्झसालगयाण वा" मेहुणसालगयाण वा
असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेतं वा सातिज्जति ॥ १७. जे भिक्ख रण्णो' 'खत्तियाणं मुदियाणं मुद्धा भिसित्ताणं 'सन्निहि-संनिचयाओ
खीरं वा दहिं वा णवणीयं वा सप्पि वा गुलं वा खंडं वा सक्करं वा मच्छंडियं वा
अण्णयरं वा भोयणजायं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ १८. जे भिक्खू रण्णो 'खत्तियाणं मुदियाणं मुद्धा भिसित्ताणं उस्सटुपिडं वा संसटुपिडं
वा अणाहपिंडं दा कि विणपिंडं वा वणीमगपिंडं वा पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंत वा सातिज्जति-~तं सेवमाणे आवज्जइ चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं अणुग्धातियं ।।
१. सं० पा०-खत्तियाणं जाव मुद्धाभिसित्ताणं। २. सं० पा०--खत्तियाणं जाव मुद्धाभिसित्ताणं । ३. यसाला (ख)! ४. गुज्झसालगयाण वा रहस्ससालगयाण वा
(क, ख); रहस्ससालगयाण वा (ग)।
५. सं० पा०---रणो जाव भिसित्ताणं । ६. सणिहि सण्णिचयाओ (अ)। ७. सं० पा०—रण्णो जाव भिसित्ताणं । ८. किमणपिंड (अ)।

Page #49

नवमो उद्देसो
रायपिंड-पदं १. जे भिक्खू रायपिंडं गेण्हति, गेण्हतं वा सातिज्जति ।। २. जे भिक्ख रायपिंडं भुजति, भुजंतं वा सातिज्जति ॥ रायंतेपुर-पदं ३. जे भिक्खू रायंतेपुरं पविसति, पविसंतं वा सातिज्जति ।। ४. जे भिक्ख रायंतेपुरियं वदेज्जा-'आउसो ! रायंतेपुरिए ! णो खल अम्हें कप्पइ
रायंतेपुरं णिक्ख मित्तए वा पविसित्तए वा, इमण्हं तुम पडिग्गहगं गहाय रायंतेपुराओ असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा णीहरियं आहट्ट दलयाहि' जो
तं एवं वदति, वदंतं वा सातिज्जति ।। ५. 'जं भिक्खय णं रायतेपुरिया वएज्जा-'आउसंतो ! समणा ! णो खल तुझं
कप्पइ रायंतेपुरं णिक्ख मित्तए वा पविसित्तए वा, आहरेयं पडिग्गहगं जा ते अहं रायंतेपुराओ असणं वा पाणं वा खाइमं वा माइमं वा णीहरियं' आहट्ट दलयामि'
'जे तं एवं वदति" पडिसुणेति, पडिसुणतं वा सातिज्जति ॥ मुद्धाभिसित्त-पदं ६. जे भिक्खू रणो' खत्तियाणं मुदियाणं मुद्धा भिसिताणं दोवारियभत्तं वा पसुभत्तं
वा भयगभत्तं वा बलभत्तं वा कयगभत्तं वा कंतारभत्तं वा दुब्भिक्खभत्तं वा दमगभत्तं वा 'गिलाणभत्तं वा बद्दलियाभत्तं वा पाहुणभत्तं" वा पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं
वा सातिज्जति ॥ १. अभिहडं (अ); अभिहडे (ख) । ।
६. दुवार हत्तं (अ); दुवारिय (क, ख, ग)। २. जे णो भिक्खु वएज्जा (अ) लिपिदोषादशुद्धं ७. भय भत्तं (क, ख, ग)। ___ जातमिति प्रतीयते ।
८. 'बलभत्तं वा कयगभत्तं वा दमगभत्तं वा पाहण३. अभिहडं (अ, ख)।
भत्तं वा' एतानि पदानि 'अ' प्रतौ न सन्ति । ४. जे एवं (क, ग); जे एवं वदंति (ख)। ६. बद्दलियाभत्तं वा आएसभत्तं वा गिलाणभत्तं ५. सं० पा०--रण्णो जाव भिसित्ताणं ।
७१३

Page #50

७२४
निसीहज्झयणं
७. जे भिक्कू रण्णो खत्तियाण' 'मुदियाणं मुद्धा भिसित्ताणं इमाई छद्दोसाययणाई अजाणता अपुच्छिय अगवेसिय परं चउराय-पंचरायाओ गाहावइकुल पिंडवायपडियाए क्aिमति वा पविसति वा, णिक्खमंतं वा पविसंत वा सातिज्जति, तं जहा- कोट्ठागारसा लाणि वा भंडागारसालाणि' वा 'पाणसालाणि वा खीरसाला णि वा" गंजसालाणि वा महाणसालाणि वा ॥
5. जे भिक्खु रण्णो' 'खत्तियाणं मुदियाणं मुद्धा भिसित्ताणं अइगच्छमाणाण वा णिग्गच्छमाणाण वा पदमवि चक्खुदंसण-पडियाए अभिसंधारेति', अभिसंधारेंत वा सातिज्जति ॥
६. जे भिक्खू रण्णो' •खत्तियाणं मुदियाणं मुद्धाभिसित्ताणं इत्थीओ सव्वालंकारविभूसियाओ' पदमवि चक्खुदंसण-पडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारे वा सातिज्जति ।।
१०. जे भिक्खु रण्णो" 'खत्तियाणं मुदियाणं
मुद्धा भिसित्ताणं मंसखायाण वा मच्छखाया वा छविखायाण" वा बहिया णिग्गयाणं असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा 'पडिग्गाहेति, पडिग्गार्हतं वा सातिज्जति ॥
११. जे भिक्खु रण्णो खत्तियागं" "मुदियाणं मुद्धाभिसित्ताणं अण्णयरं उववूहणियं समीहिये" पेहाए ताए" परिसाए अणुट्टियाए अभिष्णाए अव्वोच्छिण्णाए 'जो तं अण्ण" डिग्गाहेति डिग्गाहतं वा सातिज्जति ॥
१२. अह पुण एवं जाणेज्जा - 'इहज्ज राया खत्तिए परिवुमिए "" "जे भिक्खु" ताए गिहाए लाए पएस ताए उवासंतरए विहारं वा करेति सज्झायं वा" "करेति, असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा आहारेति, उच्चारं वा पासवर्ण वा परिवेति, अण्णय वा अणारियं णिठुरं असमणपाओग्गं कहं कहेति कहतं वा सातिज्जति ॥
१. सं० पा०-खलियाणं जाव भिसित्ताणं ।
२. x ( ख, ग, चू)
३. भांडा ( ख, ग ) ।
४. खीरसालाणि वा पाणसालाणि वा ( क, ख, ग)
५. सं० पा० रण्णो जाव भिसित्ताणं ।
६. अभिसंधारेति गच्छति वा (क, ख, ग ) 1 ७. सं० पा०रष्णो जाव भिसित्ताणं
८. सव्वालंकारभूसियाओ ( अ ) !
६. अभिसंधारेति गच्छति वा ( ख, ग ) । १०. सं० पा०रणो जाव भिसित्ताण ।

;
११. छवियखायाण (क, ग ) । १२. पहिया ( अ ) 1
१३. सं० पा० असणं वा ४ जाव सातिज्जति । १४. सं० पा० खत्तियाणं जाव भिसित्ताणं । १५. × ( अ ) 1
१६. तीसे ( क, ख, ग ) |
१७. जे तमण्णं ( अ, ग ); जो तमण्णं ( ख ) । १८. वुसिए ( अ, ख ) 1

(a); छवियाखायाण
१६. x (अ) 1
२०. सं० पा० - सज्झायं वा जाव कहेंतं ।

Page #51

नवमो उद्देसो
७२५
१३. जे भिक्खू रण्णो' 'खत्तियाणं मुदियाणं मुद्धा भिसित्ताणं बहिया जत्तासंठियाणं
असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ।। १४. जे भिक्खू रण्णों' 'खत्तियाणं मुदियाणं मुद्धा भिसित्ताणं बहिया जत्तापडिणिय
त्ताणं असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा
सातिज्जति ॥ १५.:"जे भिक्खू रण्णो खत्तियाणं मुदियाणं मुद्धाभिसित्ताणं णदिजत्तापट्टियाणं असणं
वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ।। १६. जे भिक्खु रण्णो खत्तियाणं मुदियाण मुद्धाभिसित्ताणं णदिजत्तापडिणियत्ताणं असणं
वा पाणं वा खाइम वा साइम वा पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ।। १७. जे भिक्ख रण्णो खत्तियाणं मदियाणं मद्धाभिसित्ताणं गिरिजत्तापट्टियाणं असणं वा
पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ।। १८. जे भिक्ख रण्णो खत्तियाणं मुदियाणं मद्धाभिसित्ताणं गिरिजत्तापडिणियत्ताणं
असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा
सातिज्जति ॥ १९. जे भिक्खू रण्णो' 'खत्तियाणं मुदियाणं मुद्धा भिसित्ताणं महाभिसेयंसि वट्टमाणंसि
णिक्खमति वा पविसति वा, पिक्खमंतं वा पविसंतं वा सातिज्जति ।। २०. जे भिक्खू रण्णो' खत्तियाणं मुदियाणं मुद्धा भिसित्ताणं इमा दस अभिसेयाओ"
रायहाणीओ 'उद्दिद्वाओ गणियाओ वंजियाओ" अंतोमासस्स दुक्खुत्तो वा तिक्खत्तो वा णिक्खमति वा पविसति वा, णिक्खमंतं वा पविसंतं वा सातिज्जति, तं जहाचंपा महुरा वाणारसी सावत्थी सायं कंपिल्लं कोसंबी मिहिला हथिणापुरं
रायगिहं ।। २१. जे भिक्ख रण्णो 'खत्तियाणं म दियाणं मुद्धा भिसित्ताणं असणं वा पाणं वा खाइम
वा साइमं वा परस्स णीहडं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति, तं जहाखत्तियाण वा राईण वा कुराईण वा" रायपेसियाण वा ।।
१,२. सं पा०—रणो जाव भिसित्ताणं! १०. सं० पा०रण्णो जाव भिसित्ताणं । ३. सं० पा०-एवं णदिजत्तापट्टियाणं दिजत्ता- ११. अतः परं 'अ' प्रतौ रायसंसियाण वा' 'क,
पहिणियत्ताणं गिरिजत्तापट्रियाणं गिरिजता- ख' प्रत्योः 'रायपसंसियाण वा' इति पाठो पडिणियत्ताणं ।
लभ्यते । आचारचूलायां (१४१) 'रायव४,५. सं पा०-रण्णो जाव भिसित्ताणं ।
संट्ठियाण वा' इति पाठो दृश्यते । 'ग' प्रती ६. इमाओ (शु)।
चूणौं च एष पाठो नास्ति । 'संसियाणं' इति ७. अभिसेक्काओ (अ, शु)।
पदस्य न स्पष्टोर्थ: परिलक्ष्यते, तेन नासौ मूले ८. ४ (अ); वज्जियाओ (शु) ।
स्वीकृतः । ६. हस्थिणपुरं (अ)।

Page #52

७२६
निसीहझयणं
२२. जे भिक्खू रण्णो 'खत्तियाणं मुदियाणं मुद्धा भिसित्ताणं असणं वा पाणं वा खाइम
वा साइमं वा परस्स णीहडं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति, तं जहाणडाण वा 'नट्टाण वा जल्लाण वा मल्लाण वा मुठ्ठियाण वा वेलंबगाण वा
कहगाण वा पवगाण वा लासगाण वा" ।। २३. जे भिक्खू रणो' खत्तियाणं मदियाणं मुद्धा भिसित्ताणं असणं वा पाणं वा खाइमं
वा साइमं वा परस्स णीहडं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति, तं जहाआसपोसयाण वा हत्थिपोसयाण वा महिसपोसयाण वा वसहपोसयाण वा सीहपोसयाण वा वग्धपोसयाण वा अयपोसयाण वा पोयपोसयाण वा मिगपोसयाण वा सुणहपोसयाण वा सूयरपोसयाण वा मेंढपोसयाण वा कुक्कुडपोसयाण वा तित्तिरपोसयाण वा वट्टयपोसयाण वा लावयपोसयाण वा चोरल्लपोसयाण वा हंसपोसयाण
वा मऊरपोसयाण वा सुयपोसयाण वा ।। २४. जे भिक्खू रण्णो' खत्तियाणं मुदियाणं मद्धा भिसित्ताणं असणं वा पाणं वा
खाइमं वा साइमं वा परस्स णीहडं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति, तं
जहा--आसदमगाण वा हत्थिदमगाण वा ।। २५. जे भिक्ख रण्णो खत्तियाणं मदियाणं मद्धा भिसित्ताणं असणं वा पाणं वा खाइम
वा साइमं वा परस्स णीहडं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति, तं जहा
आसमिठाण वा हथिमिठाण वा ।। २६. जे भिक्खू रण्णो 'खत्तियाणं मदियाणं मद्धा भिसित्ताणं असणं वा पाणं वा खाइम
वा साइमं वा परस्स णीहडं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति, तं जहा
आसारोहाण वा हथिआरोहाण वा ॥ २७. जे भिक्खू रण्णो खत्तियाणं •मुदियाणं मुद्धा भिसित्ताणं असणं वा पाणं वा खाइम
वा साइमं वा परस्स णीहडं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति, तं जहासस्थाहाण वा संवाहाण" वा अब्भंगाण२ वा उव्वद्राण वा मज्जावयाण वा
१. सं० पा०-रणो जाव भिसित्ताणं ।
'सत्थवाहा' इति मुद्रितमस्ति, किन्तु हस्त२. नट्टयाण वा कच्छुयाण वा दोखलयाण वा लिखितचूणिप्रती 'सत्थाहा' इति पाठो विद्यते, छन्नाण वा छन्नादुयाण वा (अ)।
स च स्वीकृतपाठानसारी एव । भाष्ये 'सत्थ३. सं० पा०---रण्णो जाव भिसित्ताणं ।
वाहादिठाणा' इति मुद्रितमस्ति, सत्थाहा४. वा मक्कडपोसयाण वा (ग)।
दिट्ठाणा' इत्यपि पदं युक्तमेव स्यात् । ५. २४. २५, २६ एतानि त्रीणि सूत्राणि 'अ' ११. संवाह्याण (अ); संवाहगाण (ख); पडिप्रतौ नैव दृश्यते ।
मद्दाण (चू) ६, ७, ८. सं० पा०-रण्णो जाव भिसित्ताणं । १२. अभिगावयाण (ख)। ६. सं० पा०-खत्तियाणं जाव भिसित्ताणं । १३. उबट्टावयाण (क, ख, म)। १०. 'अ' प्रतौ नंतत्पदं लभ्यते । मुद्रित चूणौं

Page #53

नवमो उद्देसो
७२७
मंडावयाण वा' छत्तग्गहाण वा, चामरग्गहाण वा 'हडप्पग्गहाण वा" परियट्टग्गहाण वा दीवियग्गहाण वा असिग्गहाण वा धणुग्गहाण' वा सत्तिग्गहाण वा 'कोंतग्गहाण
वा" ॥ २८. जे भिक्खू रण्णो' 'खत्तियाणं मुदियाणं मुद्धा भिसित्ताणं असणं वा पाणं वा
खाइम वा साइमं वा परस्स णीहडं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति, तं
जहा-वरिसधरण वा कंचुइज्जाण वा दोवारियाण वा दंडारक्खियाण वा ॥ २६. जे भिक्ख रणो' 'खत्तियाणं मदियाण मद्धा भिसित्ताणं असणं वा पाणं वा
खाइमं वा साइमं वा परस्स णीहडं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति, तं जहा-खज्जाण वा चिलाइयाण वा वामणीण वा वडभीण वा बब्बरीण वा पउसीण वा जोणियाण वा पल्हवियाण वा ईसिणीण वा थारुगिणीण वा लासीण वा लउसीण वा सिंहलीण वा दमिलीण वा आरबीण वा पुलिंदीण वा पक्कणीण वा बहलीण वा मरुडीण वा सबरीण वा पारसीण वातं सेवमाणे आवज्जइ चाउम्मा सियं परिहारट्ठाणं अणुग्घातियं ।।
१. अतः परं चूणों कानिचिदेव पदानि व्याख्यातानि
सन्ति-वस्त्रपरावर्त मृण्हन्ति जे ते परिय- ट्रगा, आभरणभंडयं हडप्पो, चावं धणुयं, असी
खग्गं । २. ४ (अ)।
३. वेणु (ग)। ४. कंतगहाण वा (क); ४ (ख)। ५,६. सं० पा०-रणो जाध भिसित्ताणी ७. सं० पा०-खुज्जाण वा जाव पारसीण ।

Page #54

फरुसवयण-पदं
१. जे भिक्खू भदंतं आगाढं वदति, वदतं वा सातिज्जति ।
२. "जे भिक्खू भदंतं फरुसं वदति, वदंतं वा सातिज्जति ।
३. जे भिक्खू भदंतं आगाढं फरुसं वदति, वदंतं वा सातिज्जति ॥
४. जे भिक्ख भदंतं अण्णयरीए अच्चासायणाए अच्चासाएति, अच्चासाएंतं वा सातिज्जति ॥
समो उद्देसो
अनंतकाय संजुत्त-पदं
५. जे भिक्खू अनंतकायसंजुत्तं ' आहारं आहारेति, आहारेंतं वा सातिज्जति ॥
आहाकम्म पर्द
६. जे भिक्खू आहाकम्मं भुजति, भुजतं वा सातिज्जति ॥
निमित्त पर्व
७. जे भिक्खू पडुप्पण्णं निमित्तं 'वागरेति, वागरेंतं" वा सातिज्जति । ८. जे भिक्खू अणागयं निमित्तं 'वागरेति, वागतं " वा सातिज्जति ॥
सेह-पदं
६. जे भिक्खु सेहं अवहरति, अवहरतं वा सातिज्जति ॥
१०. जे भिक्खू सेहं विपरिणामेति, विष्परिणामेतं वा सातिज्जति ॥
१. सं० पा० – एवं फरुसं ।
२. अनंतकायसंमिस्सं ( ख ) ; भाष्ये ( २६५८ ), 'अनंत काय संजुतं' इति पदं लभ्यते, किन्तु चूणौ 'संजुत्तं' पदं नैव लभ्यते, एवमादिसम्मिस्सं' इति व्याख्यातमस्ति ।
३. वाकरेति वाकतं ( अ ) ।
७२८

४. वाकरेति वाकतं ( अ, क ) 1
५. 'अ, क' प्रत्यो: 'सेहं अवहरति सेहं विष्परिणामेति' अनयोः सूत्रयोर्व्यत्ययो लभ्यते तथा 'दिसं अवहरति दिसं विष्परिणामेति' अनयोरपि सूत्रयोर्व्यत्ययो लभ्यते ।

Page #55

दसमो उद्देसो
दिसा-पदं
११. जे भिक्खू दिसं अवहरति, अवहरतं वा सातिज्जति ॥
१२. जे भिक्खू दिसं विपरिणामेति विप्परिणामेतं वा सातिज्जति ॥
आवेस-पवं
१३. जे भिक्खु बहियावासिय आदेसं परं ति-रायाओ अविफालेत्ता संवसावेति', संवसातं वा सातिज्जति ॥
साहिगरण-पर्व
१४. जे भिक्खू साहिगरणं अविओसविय पाहुडं अकडपायच्छित्तं परं ति-रायाओ 'विप्फालिय अविप्फा लिय" संभुजति, संभुजतं वा सातिज्जति ॥
उग्घाइय-अणुग्घाइय-पदं
१५. जे भिक्खू उग्घातियं अणुग्धातियं वदति, वदंतं वा सातिज्जति ॥ १६. जे भिक्खू अणुग्धातियं उग्घातियं वदति, वदतं वा सातिज्जति ॥ १७. जे भिक्खू उग्घातियं अणुग्धातियं देति, देतं वा सातिज्जति ॥ १८. जे भिक्खू अणुग्धातियं उग्घातियं देति, देतं वा सातिज्जति ॥
१६. जे' भिक्खू उग्घातियं सोच्चा णच्चा संभुंजति, संभुजतं वा सातिज्जति ॥ २०. जे भिक्खू उग्घातिय हेउं सोच्चा गच्चा संभुंजति, संभुजंतं वा सातिज्जति ॥ २१. जे भिक्खू उघातिय संकप्पं सोच्चा णच्चा संभुंजति, संभुजंतं वा सातिज्जति ॥ २२. जे भिक्खू अणुग्धाइयं सोच्चा णच्चा संभुंजति, संभुजंतं वा सातिज्जति ॥
१. संवसति ( अ ) ;
२. x ( ग ) ; चूर्णावपि 'विप्फालिय अविष्फालियं एते पदे व्याख्याते नव स्त: 1
३. १६-२४ एषां षण्णां सूत्राणां स्थाने आदर्शषु द्वादश सूत्राणि लभ्यन्ते । एकविंशतिसूत्रानन्तरं एतत्सूत्रं विद्यते - जे भिक्खु उम्घातियं वा उग्घातियहेउं वा उग्धातिय संकष्पं वा सोन्चा णच्चा संभुजति, संभुजंतं वा सातिज्जति । चतुविशति सूत्रानन्तरं एतानि पञ्च सूत्राणि विद्यन्ते - जे भिक्खु अणुग्धाइयं वा अणुग्धाइहे वा अणुग्धाइय संकल्पं वा सोच्चा जच्चा संभुजति संभुजतं वा सातिज्जति । जे भिक्खू उग्घाइयं वा अणुग्धाइयं वा सोच्चा णच्चा
७२६

संभुजति संभुजतं वा सातिज्जति । जे भिक्खु उधाय वा अणुग्धाइयहेतुं वा सोच्चा जच्चा संभुजति संभुजतं वा सातिज्जति । जे भिक्खु उग्घाइयसंकष्पं वा अणुग्धाइयसंकष्पं वा सोच्चा णच्वा संभुंजति संभुजंतं वा सातिज्जति । जे भिक्खू उग्घाइयं वा अणुग्घाइयं वा उग्धाय वा अणुग्धाइहेडं वा उग्धाइयसंकल्पं वा अणुग्धा इयसंकप्पं वा सोच्चा णच्चा संभुंजति संभुजतं वा सातिज्जति ।
अस्माभिर्भाष्य- चूर्णिसम्मतः पाठः स्वीकृतः चूणौं 'एते छ सुत्ता' इति स्पष्टमुल्ले खोस्ति । द्रष्टव्यं भाष्यं ( गाथा २०६६, २८६९ ) ।

Page #56

७३०
निसीहज्झयणं २३. जे भिक्खू अणुग्घाइय-हेउं सोचा णच्चा संभुंजति, सं जंतं वा सातिज्जति ॥ २४. जे भिक्खू अणुग्धाइय-संकप्पं सोचा णच्चा संभुंजति, संभुंजंतं वा सातिज्जति ।। राई-मोयण-पदं २५. जे भिक्खू उग्गय वित्तीए' अणत्थ मिय-मणसंकप्पे' संथडिए णिव्विति गिच्छा'-समावण्णे
णं अप्पाणे णं असणं वा पाणं वा खाइम वा साइमं वा पडिग्गाहेत्ता भुंजति, भुंजंतं वा सातिज्जति । अह' पूण एवं जाणेज्जा-अणग्गए सूरिए अत्थमिए वा से जं च महे जं च पाणिसि जं च पडिग्गहंसि तं 'विगिचेमाणे विसोहेमाणे" णाइक्कमइ जो तं भुजति, भुजंतं
वा सातिज्जति ॥ २६. जे भिक्खू उग्गयवित्तीए अणथमिय-मणसंकप्पे संथडिए वितिगिच्छा-समावण्णे णं
अप्पाणे णं असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेता भुंजति, भुजंतं वा सातिज्जति। अहपुण एवं जाणेज्जा-अणुग्गए सूरिए अत्थमिए वा से जं च मुहे जं च पाणिसि जं च पडिग्गहंसि तं विगिचेमाणे विसोहेमाणे णाइक्कमइ जो तं भुजति, भुजतं वा
सातिज्जति ॥ २७. जे भिक्खू उग्गय वित्तीए अणथमिय-मणसंकप्पे असंथडिए णिन्विति गिच्छा-समावण्णे
णं अप्पाणे णं असणं वा पाणं वा खाइम वा साइमं वा पडिग्गाहेत्ता भुजति, भुजंतं वा सातिज्जति। अह' पुण एवं जाणेज्जा-अणुग्गए सूरिए अथमिए वा से जं च मुहे जं च पाणिसि जं च पडिग्गहंसि तं विगिचेमाणे विसोहेमाणे णाइक्कमाइ, जो तं भंजति, भुंजतं वा
सातिज्जति ।। २८. जे भिक्खू उग्गयवित्तीए अणथमिय-मणसंकप्पे असंथ डिए वितिगिच्छा समावण्णे णं
अप्पाणे णं असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेत्ता भुंजति, भुंजंतं वा सातिज्जति । अह पुण एवं जाणेज्जा-अणुग्गए सूरिए अथमिए वा से जं च मुहे जं च पाणिसि जं च पडिग्गहंसि तं विगिंचेमाणे विसोहेमाणे णाइक्कमइ, जो तं भुजति, भुजंतं वा
सातिज्जति ॥ १. उग्गयमुत्तीए (चूपा)।
७. नो अतिक्कमति धम्म (च) । २. संकप्पे (अ, क, कप्पो ५१६) सर्वत्र ।
८. सर्वेष्वपि आदर्शषु 'अह पूर्ण एवं जाणेज्जा' ३. णिविचिगिच्छा (अ)।
__ इत्यतः सूत्रपर्यन्त: पाठो नैव लभ्यते ! ४. सं जति (क, ख)।
है. सर्वेष्वपि आदर्शषु 'अह पूण एवं जाणेज्जा ५. 'क, ख, ग' प्रतिषु 'अह पुण एवं जाणेज्जा '
इत्यतः सूत्रपर्यन्त: पाठो नैव लभ्यते । इत्यतः सूत्रपर्यन्तः पाठो नैव लभ्यते । १०. सर्वेष्वपि आदर्श 'अह पुण एवं जाणेज्जा' ६. विगिचिय विसोहिय तं परिट्रवेमाणे (अ)। इत्यतः सूत्रपर्यन्त: पाठो नैव लभ्यते ।

Page #57

दसमो उद्देसो
७३१
उग्गाल-पदं २६. जे भिक्खू राओ वा वियाले वा सपाणं सभोयणं उग्गालं उग्गिलित्ता 'पच्चोगिलति
पच्चोगिलंत" वा सातिज्जति ॥ गिलाण-पदं ३०. जे भिक्ख गिलाणं सोचा ण गवेसति, ण गवसंतं वा सातिज्जति ।। ३१. जे भिक्ग्वू गिलाणं सोच्चा उम्मन्गं वा पडिपहं वा गच्छति, गच्छंतं वा सातिज्जति ॥ ३२. जे भिक्ख गिलाणवेयावच्चे' अब्भट्टियस्स सएण लाभण असंथरमाणस्स, जो तस्स
न पडितप्पति, न पडितप्पंतं वा सातिज्जति ।। ३३. जे भिक्खू गिलाणवेयावच्चे अब्भुट्ठिए गिलाणपाउग्गे दव्वजाए अलब्भमाणे, जो तं
न पडियाइक्ख ति, न पडियाइक्खंतं वा सातिज्जति ॥ विहार-पवं ३४. जे भिक्खू पढमपाउसंसि गामाणुग्गामं दूइज्जति, दुइज्जतं वा सातिज्जति ॥ ३५. जे भिक्खू वासावासंसि' पज्जोसवियंसि दूइज्जति, दूइज्जतं वा सातिज्जति ।। पज्जोसवणा-पदं ३६. जे भिक्ख पज्जोसवणाए ण पज्जोसवेति, ण पज्जोसवेंतं वा सातिज्जति ।। ३७. जे भिक्ख अपज्जोसवणाए पज्जोसवेति, पज्जोसर्वेतं वा सातिज्जति ॥ ३८. जे भिक्ख पज्जोसवणाए गोलोममाई पि वालाई उवाइणावेति', उवाइणावेंतं वा
सातिज्जति ।। ३६. जे भिक्खू पज्जोसवणाए इत्तिरियं पाहारं आहारेति, आहारेंतं वा सातिज्जति ॥ ४०. जे भिक्ख 'अण्णउत्थियं वा गारत्थियं वा० पज्जोसवेति, पज्जोसवेंतं वा
सातिज्जति ॥ ४१. जे भिक्खू पढमसमोसरणुद्देसे पत्ताई चीवराई पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेत वा
सातिज्जति-- तं सेवमाणे आवज्जइ चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं अणुग्धातियं ।
१. पच्चोइलति पच्चोइलंतं (अ, क)।
सूत्रयोर्व्यत्ययो लभ्यते । 'ग' प्रतौ 'अपज्जो२. 'अ' प्रतौ ३२, ३३ सूत्रयोर्व्यत्ययो लभ्यते । सवणाए' इति पाठस्य स्थाने 'ण पज्जोसवणाए' ३. वच्चे गं (क, ग)।
इति पाठो विद्यते । ४. जे (अ, क, ग)।
७. गोलोममेई (अ)। ५. वासं (अ, ख)।
८. उवाइणइ (अ, ख)। ६. ३६, ३७ अनयोः सूत्रयोः पाठः भाष्यचूर्ण्यनु- ६. आहारं (क)।
सारेण स्वीकृतः । सर्वेष्वपि आदर्णेषु अनयोः १०. अण्णउत्थियाण वा (अ) ।

Page #58

एक्कारसमो उद्देसो
पाय-पदं १. जे भिक्खू अयपायाणि वा कंसपायाणि वा तंबपायाणि वा तउयपायाणि वा 'सुवण्णपायाणि वा" रुप्पपायाणि वा जायरूवपायाणि वा 'हारपुडपायाणि वार मणिपायाणि वा 'मुत्तापायाणि वा कायपायाणि वा दंतपायाणि वा सिंगपायाणि वा चम्मपायाणि वा 'सेलपायाणि वा" 'चेलपायाणि वा" अंकपायाणि वा संख
पायाणि वा वइरपायाणि वा करेति, करेंतं वा सातिज्जति ॥ २. 'जे भिक्खू अयपायाणि वा कसपायाणि वा तंबपायाणि वा तउयपायाणि वा
सुवण्णपायाणि वा रुप्पपायाणि वा जायरूवपायाणि वा हारपुडपायाणि वा मणिपायाणि वा मुत्तापायाणि वा कायपायाणि वा दंतपायाणि वा सिंगपायाणि वा चम्मपायाणि वा सेलपायाणि वा चेलपायाणि वा अंकपायाणि वा संखपायाणि वा वइरपाया णि वा धरेति, धरेतं वा सातिज्जति ॥ ३. जे भिक्खू अयपायाणि वा कंसपायाणि वा तंबपायाणि वा तउयपायाणि वा
सुवण्णपायाणि वा रुप्पपायाणि वा जायरूवपायाणि वा हारपुडपायाणि वा मणिपायाणि वा मुत्तापायाणि वा कायपायाणि वा दंतपायाणि वा सिंगपायाणि वा चम्मपायाणि वा सेलपायाणि वा चेलपायाणि वा अंकपायाणि वा संखपायाणि वा
वइरपायाणि वा परिभुजति, परिभुजंतं वा सातिज्जति ॥ पाय-बंधण-पदं ४. जे भिक्खू अयबंधणाणि वा 'कंसबंधणाणि वा तंबबंधणाणि वा तउयबंधणाणि
वा सुवण्णबंधणाणि वा रुप्पबंधणाणि वा जायरूवबंधणाणि वा हारपुडबंधणाणि __ वा मणिबंधणाणि वा मुत्ताबंधणाणि वा कायबंधणाणि वा दंतबंधणाणि वा १. x (अ)।
६. सं० पा०-धरेति धरेंतं वा साति । परि जति २. ४ (अ, क, ख, ग)।
परिभुजंतं वा साति । ३. x (अ, क, ख, ग)।
७. सं० पा.-अयबंधणाणि वा जाव वइरबंध४.४ (क, ख, ग)।
णाणि । ५.४ (अ)।
७३२

Page #59

एक्कारसमो उद्देसो
सिंगबंधणाणि वा चम्मबंधणाणि वा सेलबंधणाणि वा चेलबंधणाणि वा अंकबंधणाणि वा संखबंधणाणि वा° वइरबंधणाणि वा करेति, करेंतं वा सातिज्जति ।। ५. 'जे भिक्ख अयबंधणाणि वा कंसबंधणाणि वा तंबबंधणाणि वा तउयबंधणाणि
धणाणि वा रुप्पबंधणाणि वा जायरूवबंधणाणि वा हारपुडबंधणाणि वा मणिबंधणाणि वा मत्ताबंधणाणि वा कायबंधणाणि वा दंतबंधणाणि वा सिंगबंधणाणि वा चम्मबंधणाणि वा सेलबंधणाणि वा चेलवंधणाणि वा अंकबंधणाणि वा संखबंधणाणि वा वइरबंधणाणि वा धरेति, धरेतं वा सातिज्जति ।। ६. जे भिक्ख अयबंधणाणि वा कंसबंधणाणि वा, तंबबंधणाणि वा तउयबंधणाणि वा सुवण्णबंधणाणि वा रुप्प बंधणाणि वा जायरूवबंधणाणि वा हारपुडबंधणागि वा मणिबंधणाणि वा मृत्ताबंधणाणि वा कायबंधणाणि वा दंतबंधणाणि वा सिंगबंधणाणि वा चम्मबंधणाणि वा सेलबंधणाणि वा चेलबंधणाणि वा अंकबंधणाणि वा
संखबंधणाणि वा वइरबंधणाणि वा परि जति°, परिभुजंतं वा सातिज्जति ।। अद्धजोयणमेरा-पदं ७. जे भिक्ख परं अद्धजोयणमेराओ पायवडियाए गच्छति, गच्छंतं वा सातिज्जति ॥ ८. जे भिक्खू परं अद्धजोयणमेराओ सपच्चवायंसि पायं अभिहडं आहट्ट दिज्जमाणं
पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ।। धम्म-अवण्ण-पदं
६. जे भिक्खू धम्मस्स अवण वदति, वदंतं वा सातिज्जति ॥ अधम्म-वण्ण-पदं १०. जे भिक्ख अधम्मस्स वणं वदति, वदंतं वा सातिज्जति ।। पाय-परिकम्म-पदं ११. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा पाए आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा,
आमजंतं वा पमज्जंतं वा सातिज्जति ।। १२. 'जे भिक्ख अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा पाए संवाहेज्ज वा, पलिमद्देज्ज
वा, संवाहेंतं वा पलिमढतं वा सातिज्जति ।। १३. जे भिक्ख अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा पाए तेल्लेण वा घएण वा वसाए
वा णवणीएण वा अभंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेतं मक्खेंतं वा सातिज्जति ॥ १४. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारस्थियस्स वा पाए लोद्धेण वा कक्केण वा चण्णेण
वा वण्णण वा उल्लोलेज्ज वा उव्वदे॒ज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उव्वदृतं वा सातिज्जति ।।
१. सं० पा०-सातिज्जति जाव परि जंतं । २. सं० पा०--एवं तइय उद्देसग णेयव्वं णवरं
अण्णउत्थिय-गारस्थियाभिलावे जाव गामाणगाम।

Page #60

७३४
निसीहज्झयणं
१५. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारस्थियस्स वा पाए सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग
वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोएंतं वा सातिज्जति ।। १६. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा पाए फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुतं
वा रएंत वा सातिज्जति ॥ काय-परिकम्म-पवं १७. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा कायं आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा,
आमज्जंतं वा पमज्जंतं वा सातिज्जति ।। १८. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा कायं संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा,
संवाहेंतं वा पलिमद्दतं वा सातिज्जति ॥ १६. जे भिक्ख अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा कायं तेल्लेण वा घएण वा वसाए
वा णवणीएण वा अब्भंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेंतं वा मक्खेतं वा
सातिज्जति ॥ २०. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारस्थियस्स वा कायं लोद्धेण वा कक्केण वा
चुण्णेण वा वण्णेण वा उज्लोलेज्ज उव्वदे॒ज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उव्वटुंत वा
सातिज्जति ॥ २१. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा कायं सीओदग-वियडेण वा उसिणो
दग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोएंतं वा
सातिज्जति ।। २२. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा कायं फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुतं
वा रएंतं वा सातिज्जति ॥ वण-परिकम्म-पदं २३. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा कायंसि वणं आमज्जेज्ज वा
पमज्जेज्ज वा, आमज्जंतं वा पमज्जंतं वा सातिज्जति ।। २४. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा कायंसि वणं संवाहेज्ज वा
पलिमद्देज्ज वा, संवाहेंतं वा पलिमदेतं वा सातिज्जतिः ।। २५. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा कायंसि वणं तेल्लेण वा घएण वा
वसाए वा णवणोएण वा अब्भंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेतं वा मक्खेंतं वा
सातिज्जति ॥ २६. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारस्थियस्स वा कायंसि वणं लोद्धेण वा कक्केण वा
चुणेण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उव्वदे॒ज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उन्वटेंतं वा
सातिज्जति ॥ २७. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारस्थियस्स वा कायंसि वणं सीओदग-वियडेण वा
उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, उच्छोलतं वा पधोएंत वा

Page #61

एक्कारसमो उद्देसो
सातिज्जति ।। २८. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा कायंसि वणं फुमेज्ज वा रएज्ज वा,
फुतं वा रएंतं वा सातिज्जति ॥ गंडादि-परिकम्म-पदं २६. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं
वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदेज्ज वा विच्छि
देज्ज वा, अच्छिदेतं वा विच्छिदेंतं वा सातिज्जति ॥ ३०. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं
वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा, पूर्व वा सोणियं वा गीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा, णीहरेंतं वा
विसोहेंतं वा सातिज्जति ॥ ३१. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्य वा कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं
वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा, पूर्व वा सोणियं वा णीहरेत्ता वा विसोहेत्ता वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोएतं वा
सातिज्जति ॥ ३२. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं
वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विछिदित्ता वा, पूर्व वा सोणियं वा णीहरेत्ता वा विसोहेत्ता वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेत्ता वा पधोएना वा अण्णयरेणं आलेवण
जाएणं आलिंपेज्ज वा विलिंपेज्ज वा, आलिपंतं वा विलिपंतं वा सातिज्जति ।। ३३. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारस्थियस्स वा कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं
वा असियं वा भगंदल वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा. पूयं वा सोणियं वा णीहरेत्ता वा विसोहेत्ता वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेत्ता वा पधोएत्ता वा अण्णयरेणं आलेवणजाएणं आलिपित्ता वा विलिपित्ता वा तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा
अब्भंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अभंगेतं वा मक्खेंतं वा सातिज्जति ॥ ३४. जे भिक्ख अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं
वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्ष्णं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा, पूर्व वा सोणियं वा णीहरेत्ता वा विसोहेत्ता वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेत्ता वा पधोएत्ता वा अण्णयरेणं आलेवणजाएणं आलिपित्ता वा विलि पित्ता वा तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा अन्भंगेत्ता वा मक्खेत्ता वा अण्णयरेणं धूवणजाएणं धूवेज्ज वा पधूवेज्ज वा, धूवेंतं वा पधूवेंतं वा सातिज्जति ॥

Page #62

निसीहज्झयणं
किमि-पदं ३५. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा पालुकिमियं वा कुच्छिकिमियं वा
अंगुलीए णिवेसिय-णिवेसिय णीहरेइ, णीहरतं वा सातिज्जति !! णह-सिहा-पदं ३६. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा दीहाओ णह-सिहाओ कप्पेज्ज वा ___ संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। दोह-रोम-पदं ३७. जे भिक्ख अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा दीहाई जंघ-रोमाई कप्पेज्ज वा संठ
वेज्ज वा, कप्पेतं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। ३८. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा दीहाई वत्थि-रोमाई कप्पेज्ज वा
संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ॥ ३९. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा दीह-रोमाइं कप्पेज्ज वा संठवेज्ज ___ वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ॥ ४०. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा दीहाई कक्खाण-रोमाई कप्पेज्ज वा
संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। ४१. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा दीहाइं मंसु-रोमाई कप्पेज्ज का
संठवेज्ज वा, कप्त वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। दंत-पदं ४२. जे भिक्ख अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा दंते आघंसेज्ज वा पधंसेज्ज वा,
__आघंसंतं वा पघंसंतं वा सातिज्जति ।। ४३. जे भिक्ख अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा दंते उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा,
उच्छोलेंतं वा पधोएंतं वा सातिज्जति ।। ४४. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा दंते फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुतं वा
रएंतं वा सातिज्जति ।। उट्ठ-पदं ४५. जे भिक्ख अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा उठे आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा,
आमजतं वा पमज्जंतं वा सातिज्जति ॥ ४६. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारस्थियस्स वा उठे संवाहेज्ज वा पलिमद्दे ज्ज वा,
संवाहेंतं वा पलिमदे॒तं वा सातिज्जति ।। ४७. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा उठे तेल्लेण वा घएण वा वसाए
वा णवणीएण वा अब्भंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेंतं वा मक्खेंतं वा सातिज्जति ।।

Page #63

एक्कारसमो उद्देसो
७३७
४८. जे भिक्खु अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा उट्ठे लोद्वेण वा कक्केण वा चुणेण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उब्वट्टेज्ज वा, उल्लोलेंत वा उब्वतं वा सातिज्जति ||
४६. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा उट्ठे सीओदग - वियडेण वा उसिणोद - वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोएंतं वा सातिज्जति ॥
५०. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा उट्ठे फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुमेंतं वा रतं वा सातज्जति ॥
दीह-रोम-पदं
५१. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा दीहाई उत्तरोट्ठ-रोमाई कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्पेतं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ॥
५२. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा दीहाई णासा- रोमाई कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्पेतं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ॥
अच्छ-पत्त-पदं
५३. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा दोहाई अच्छि - पत्ताई कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्पेतं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ॥
अच्छ-पदं
५४. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा अच्छीणि आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा, आमज्जतं वा पमज्जंतं वा सातिज्जति ॥
५५. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा अच्छीणि संवाहेज्ज वा पलिभद्देज्ज वा, संवातं वा पलितं वा सातिज्जति ॥
५६. जे भिक्ख अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा अच्छीणि तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा अब्भंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा अब्भंगतं वा मक्खेत वा साविज्जति ॥
५७. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा अच्छीणि लोद्वेण वा कक्केण वा चुष्णेण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उव्वट्टेज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उब्वतं वा सातिज्जति ॥
५८. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा अच्छीणि सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोएंतं वा सांतिज्जति ॥
५६. जे भिखू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा अच्छीणि फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुमेतं वा रतं वा सातिज्जति ॥

Page #64

७३८
निसीहझयणं बोह-रोम-पदं ६०. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा दीहाई भमुग-रोमाई कप्पेज्ज वा
संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। ६१. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारस्थियस्स वा दीहाई पास-रोमाई कप्पेज्ज वा
संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। मल-गोहरण-पदं ६२. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा कायाओ सेयं वा जल्लं वा पंकं वा
मलं वा णीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा, णीहरतं वा विसोहेंतं वा सातिज्जति ॥ ६३. जे भिक्ख अण्ण उत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा अच्छिमलं वा कण्णमलं वा दंतमलं
वा णहमलं वा णीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा, णीहरेंतं वा विसोहेंत वा
सातिज्जति ॥ सोसवुवारिय-पदं ६४. जे भिक्खू गामाणुगाम दूइज्जमाणे अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा सीसदुवारियं
___ करेति, करेंतं वा सातिज्जति ॥ बीमायण-पदं ६५. जे भिक्खू अप्पाणं बीभावेति, बीभातं वा सातिज्जति ॥ ६६. जे भिक्खू परं बीभावेति, बीभात वा सातिज्जति ।। विम्हावण-पदं ६७. जे भिक्खू अप्पाणं विम्हावेति, विम्हावेंतं वा सातिज्जति ॥ ६८. जे भिक्खू परं विम्हावेति, विम्हावेतं वा सातिज्जति ।। विपरियास-पदं ६६. जे भिक्खू अप्पाणं विप्परियासेति, विप्परियासेंतं वा सातिज्जति ।। ७०. जे भिक्खू परं विप्परियासेति, विपरियासेंतं वा सातिज्जति ॥ मुहवष्ण-पदं ७१. जे भिक्खू मुहवणं करेति, करेंतं वा सातिज्जति ॥ बेरज्ज-विरुद्ध-रज्ज-पवं ७२. जे भिव वेरज्ज-विरुद्ध-रज्जंसि सज्जं गमणं सज्जं आगमणं सज गमणागमणं
___करेति, करेंतं वा सातिज्जति ॥ दियाभोयण-अवष्ण-पदं ७३. जे भिक्ख दियाभोयणस्त अवण्णं वयति, वयंतं वा सातिज्जति ॥

Page #65

एक्कारसमो उद्देसो
७३१
राइमोयण-वषण-पदं ७४. जे भिक्ख राइभोयणस्स वण्णं वयति, वयंतं वा सातिज्जति ॥ दिया-रत्ति-भोयण-पदं ७५. जे भिक्खू दिया असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेत्ता दिया
भुंजति, भुजंतं वा सातिज्जति ॥ ७६. •जे भिक्खू दिया असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेत्ता रत्ति
भुंज ति, भुजंतं वा सातिज्जति । ७७. जे भिक्खू रत्ति असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेत्ता दिया भुंजति,
भुंजंतं वा सातिज्जति ॥ ७८. जे भिक्खू रत्ति असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेत्ता रत्ति भुजति,
भुजंतं वा सातिज्जति ॥ परिवासित-पर्व ७६. जे भिक्ख असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं अणागाढे परिवासेति, परिवासेंतं
वा सातिज्जति ॥ ५०. जे भिक्ख परिवासियस्स' असणस्स वा पाणस्स वा खाइमस्स वा साइमस्स वा
तयप्पमाणं वा भूतिप्पमाणं वा बिंदुप्पमाणं वा आहारं आहारेति, आहारेंतं वा
सातिज्जति ॥ संखडि-पदं ८१. जे भिक्खू मंसादीयं वा मच्छादीयं वा मंसखलं वा मच्छखलं वा आहेणं वा पहेणं
वा संमेलं वा हिंगोलं वा अण्णयरं वा तहप्पगार विरूवरूवं हीरमाणं पेहाए ताए आसाए ताए पिवासाए तं रयणि अण्णत्थ उवाइणावेति, उवाइणावेंतं वा सातिज्जति ॥
णिवेयपिर-पदं ८२. जे भिक्खू णिवेयणपिंडं भुंजति, भुंजतं वा सातिज्जति ॥ १. 'क, ग' प्रत्योः ७५-७८ एतानि चत्वार्यपि ५. भाष्ये चूणौ च नैतत्सूत्र व्याख्यातं दृश्यते । सूत्राणि नैव लभ्यन्ते ।
बृहत्कल्पे (५२३७) एतत्सूत्रं अपवादोल्लेख२. सं० पा०-एवं दिया पडिग्गाहेत्ता रत्ति भुजति पूर्वकं विद्यते। सोपवादोत्र 'अणागाढ' पदेन
त्ति पडिग्गाहित्ता दिया भुंजति रत्ति पडिग्गा- उल्लिखितोस्ति, तेन प्रस्तुतसूत्रस्य न कश्चिद् हेत्ता रति भुजति ।
विशिष्टोर्थोस्ति, तथापि सर्वेषु प्रयुक्तादर्शेषु ३. x (क, ख, ग)।
विद्यते, तेनात्र गृहीतम् । ४. परिवसावेद (अ); परियासेति (क, ख, ग)। ६. पारिवा (अ, क, ख)।

Page #66

७४०
अहा छंद-पर्व
८३. जे भिक्खू अहाछंद पसंसति, पसंसंतं वा सातिज्जति ॥ ८४. जे भिक्खू अहाछंद वंदति, वंदतं वा सातिज्जति ॥
अणल-पदं
८५. जे भिक्खू पायगं वा अणायगं वा उवासगं वा अणुवासगं वा अणलं पब्वावेति, पव्वावेतं वा सातिज्जति ॥
८६. जे भिक्खू णायगं वा अणायगं वा उवासगं वा अणुवासगं वा अणलं उवद्वावेति, उट्ठावेंतं वा सातिज्जति ॥
८७. जे भिक्खु अणलेणं वेयावच्चं कारेति' कारेंतं वा सातिज्जति ।।
सचेल असेल-पदं
८८. जे भिक्खू सचेले सचेलयाणं मज्झे संवसति, संवसंतं वा सातिज्जति ॥ ८. जे भिक्खू सचेले अचेलयाणं मज्भे संवसति, संवसंतं वा सातिज्जति ॥ ६०. जे भिक्खु अचेले सचेलयाणं मज्भे संवसति, संवसंतं वा सातिज्जति ॥ १. जे भिक्खु अचेले अचेलयाणं मज्भे संवसति, संवसंतं वा सातिज्जति ॥ पारिया सिय-पदं
२. जे भिक्खू पारियासियं पिप्पल वा पिप्पलिचुण्णं वा सिंगबेरं वा सिंगबेरचुण्णं वा बिलं वा लोण उब्भियं वा लोणं आहारेति, आहारेंतं वा सातिज्जति ॥ बालमरण-पदं
६३. जे' भिक्खू गिरिपडणाणि वा मरुपडणाणि वा 'भिगुपडणाणि वा तरुपडणाणि वा", गिरिपक्खंदणाणि वा मरुपक्वंदणाणि वा भिगुपक्खंदणाणि वा तरुपक्खंदणाणि जलपवेसाणि वा जलणपवेसाणि वा, जलपक्खंदणाणि वा जलणपक्खंदणाणि वा विभवखाणि वा सत्योपाडणाणि वा, 'वलयमरणाणि वा बसट्टमरणाणि वा तब्भवमरणाणि वा अंतोसल्लमरणाणि वा बेहाणसमरणाणि वा, गिद्धपट्टाणि वा " अण्णयराणि वा तहपगाराणि बालमरणाणि पसंसति, पसंसंतं वा सातिज्जति-तं सेवमाणे आवज्जइ चाउम्मासियं परिहारद्वाणं अणुग्धातियं ॥
वा,
निसीहज्झयणं
१. करेति ( अ, क, ख ) ।
२. अस्य सूत्रस्य स्थाने 'अ' प्रती 'जे बलमरणाणि
वा जाव अण्णतराणि वा तहप्पगाराणि वा बालमरणाणि पसंसइ पसंसंतं वा साति' इत्येव पाठो विद्यते ।
३. तपडणाणि वा भिगुपडणाणि वा (क, ख ) 1 ४. वसट्टमरणाणि वा तव्भवमरणाणि वा अंतो

सल्लमरणाणि वा वेहासमरणाणि ( वेहासपाणि-ख) वा गिद्धपट्टाणि वा वलयमरणाणि वा जाव ( क, ख ) ; तव्भवमरणाणि वा अंतोसल्लमरणाणि वा बेहासमरणाणि वा गिद्धपट्टाणि वा वलयमरणाणि वा जाव ( ग ) | द्रष्टव्यं भगवती २४६ ।

Page #67

कोणपडिया-पवं
१. जे भिक्खू कोलुणपडियाए अण्णयरि' तसपाणजाति तणपासएण वा 'मुंजपासएण वा कट्ठपासएण वा चम्मपासएण वा वेत्तपासएण वा 'रज्जुपासएण वा सुत्तपासएण वा बंधति, बंधतं वा सातिज्जति ॥
15
२. " जे भिक्खू कोलुणपडियाए अण्णयरि तसपाणजाति तणपासएण वा मुंजपासएण वा कट्टपासएण वा चम्मपासएण वा वेत्तपासएण वा रज्जुपासएण वा सुत्तपासएण वा बद्धेल्लयं मुयति, मुयंतं वा सातिज्ञ्जति ॥
पच्चक्खाण-भंग-पदं
बारसमो उद्देसो
३. जे भिक्खू अभिक्खणं पच्चक्खाणं मंजति, भजतं वा सातिज्जति ॥ परितकायसंयुत्त पर्द
४. जे भिक्खू परितकायसंजुत्तं आहा आहारेति, आहारेंतं वा सातिज्जति ॥ सलोमम्मपदं
५. जे भिक्खू सलोमाई चम्माई 'अहिट्ठेति, अहितं" वा सातिज्जति ॥ परवत्योच्छन्नपोढ-पदं
६. जे भिक्खू तणपीढगं वा पलालपीढगं वा छगणपीढगं' वा 'वेत्तपीढगं वा 'कट्ठ
१. अण्णय रं ( ख ) ।
२. x (ग) ।
३. सुत्त पासएण वा, रज्जुपासरण वा (क, ख ) ।
४. सं० पा० - बद्धेलयं वा भुयति मुयंत वा
साति ।
५. अभिक्खणं अभिक्खणं ( अ ) 1
६. ४ ( अ, क, ग ) ।
७. 'ख' प्रती एतत्सूत्रं नैव लभ्यते ।

८. घरेति घरेंतं ( अ, क, ख, ग ) ।
६. चूण पदानां क्रमो भिन्नो दृश्यते-पलालमयं पलालपीढगं तणमयं तणपीढगं वेत्तासणगं वेत्तपीढगं भिसिमादि कटुमयं छगणपीढगं पसिद्धं ।
१०. छेयणपीढयं (अ) 1
११. x ( क, ख, ग ) ।

७४१

Page #68

७४२
निसीहज्झयणं . पीढगं वा" परवत्थेणोच्छण्णं अहिछेति, अहिद्रुतं वा सातिज्जति ।। णिम्पंथी संघाडि-पदं ७. जे भिक्खू णिग्गंथीए' संघाडि अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा सिव्वावेति,
सिवावेंतं वा सातिज्जति ॥ थावरकायसमारंभ-पदं ८. जे भिक्ख पुढवीकायस्स' कलमायमवि समारंभति, समारंभंतं वा सातिज्जति ॥ ६. एवं 'आउक्कायस्स वा तेउकायस्स वा वाउकायस्स वा वणप्फइकायस्स वा
कलमायम वि समारंभति, समारंभंतं वा सातिज्जति ॥ रुक्खारोहण-पदं १०. जे भिक्खू सचित्तरुक्खं दुरुहति, दुरुहंतं वा सातिज्जति ।। गिहि-पदं ११. जे भिक्खू गि हिमत्ते ,जति, भुजतं वा सातिज्जति ।। १२. जे भिक्खू गिहिवत्थं परिहेति, परिहेंतं वा सातिज्जति ॥ १३. जे भिक्खू गिहिणिसेज्जं वाहेति, वाहतं वा सातिज्जति ॥ १४. जे भिक्ख गिहिति गिच्छ करेति. करेंतं वा सातिज्जति ।। पुरेकम्म-पदं १५. जे भिक्खू पुरेकम्मकडेण' हत्थेण वा मत्तेण वा दवीए वा भायणेण वा असणं वा
पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिम्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ १६. जे भिक्ख 'गिहत्थाण वा अण्णउत्थियाण वा' सीओदग-परिभोईण" हत्येण वा
*मत्तेण वा दव्वीए वा भायणेण वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा
•पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ।। चक्खुदंसणपडिया-पवं १७. जे" भिक्खू कट्टकम्माणि वा चित्तकम्माणि वा पोत्थकम्माणि वा दंतकम्माणि वा १. ४ (अ)।
१. सं० पा०-असणं वा ४ जाव सातिज्जति । २. निग्गंथीणं (अ)।
१०. एतत्सूत्रं चूणौ 'अभिसेयठाणाणि वा अक्खा३. पुढविकायं (ख, ग)।
इयठाणाणि वा' (२७) इति सूत्रानन्तरं ४. सं० पा०–एवं जाव वणप्फइकायस्स !
व्याख्यातमस्ति । आचारचूलायां (१२।१) एष ५. पुरकम्मकडेण (अ, ग);पुराकम्मकडेण (ख)। एवं क्रमो विद्यते, योस्माभिरादर्शानुसारेण ६. ४ (अ,क)।
स्वीकृतः । प्रस्तुतसूत्रस्य चूणी-पत्तच्छेज्जाणि ७. परिभोयेण (क); परिभोगेण (ख); परि- वा विहाणि वा वेहिमाणि वा एतानि पदानि ___ भोयण (ग)।
व्याख्यातानि न सन्ति । द्रष्टव्यं २७ सूत्रस्य ८. सं. पा.--हत्येण वा जाव भायणेण ।
अन्तिमपादटिप्पणम् ।
-
--
-
-
--
-
---

Page #69

बारसमो उद्देसो
७४३ मणिकम्माणि वा सेलकम्माणि वा गंथिमाणि वा 'वेढिमाणि वा" पूरिमाणि वा संघातिमाणि वा पत्तच्छेज्जाणि वा विहाणि वा वेहिमाणि वा चक्खुदंसणपडियाए
अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं वा सातिज्जति ।। १८. जे भिक्खू वप्पाणि वा फलिहाणि वा उप्पलाणि वा पल्ललाणि वा उज्झराणि
वा गिज्झराणि वा वावीणि वा पोक्खराणि वा दीहियाणि वा 'मुंजालियाणि वा" सराणि वा सरपंतियाणि वा सरसरपंतियाणि वा चक्खु' 'दंसणपडियाए
अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं वा सातिज्जति ॥ १६. जे भिक्खू कच्छाणि वा गहणाणि वा णमाणि वा वणाणि वा वणविदुग्गाणि
वा' पव्वयाणि वा पव्वयविदुग्गाणि वा चक्खु 'दंसणपडियाए अभिसंधारेति,
अभिसंधारेतं वा सातिज्जति ॥ २०. जे भिक्ख गामाणि वा णगराणि वा खेडाणि वा कब्बडाणि वा मडंबाणि'
१. ४ (अ)। २. विविहाणि (क, ख, ग)। ३. चूणों अस्य सूत्रस्य 'वप्पाणि वा फलिहाणि वा'
एते द्वे पदे व्याख्याते स्तः । अन्यः सर्वोपि व्याख्यातः पाठः स्वीकृतसूत्राद भिन्नोस्तिवप्पो केदारो, परिहा खातिया, णगरादिसु पागारो, रन्नो दुवारादिसु तोरणा, गगरदुवा- रादिसु अग्गला, तस्सेव पासगो रहसंठितो पासातो, पव्वयसंठितं उवरुवरिभूमियाहि वट्टमाणं कूडागारं, कूडेवागारं कूडागारं पर्वते कुट्टितमित्यर्थः । णूमगिहं भूमिघरं रुक्खो च्चिय गिहागारो रुक्खगिहं, रुबखे वा घरं कडं, पर्वतः प्रसिद्धः, मंडवो वियडः, धूमः प्रसिद्धः, पडिमा गिहं चेतियं, लोहारकुट्टी आवेसणं, लोगसमवायठाणं आयतणं, देवकुलं पसिद्धं, सद्भ्यः स्थानं मभा, गिम्हादिसु उदगप्पदाणठाणं पवा, जत्थ भंडं अच्छति तं पणियगिह, जत्थ विक्काइ सा साला। अहवा-सकुड्डं गिहं, अकुड्डा साला, एवं जाणसालाओ वि, जाणा सिविगादि जत्थ णिखत्ता, गहा प्रसिद्धा, एवं दब्भो पव्वगो विदन्भसारिच्छो, इंगाला जत्थ डझंति, कट्ठा
जत्थ पति, घडिजति वा, सवसयणं सुसाणं गिरिगुहा कंदरं, असिवसमणटाणं संति, सेलो पव्वतो, गोसादि ठाणं उपद्राणं, भवणागारं वणरायमंडियं भवणं, ते चेव वणविवज्जियं गिह, चक्खुरिन्द्रियप्रीत्यर्थ दर्शनप्रतिज्ञया गच्छति । ४. ४ (क, ख, म)। ५. सं० पा०-चक्खु जाव साति । ६. दहाणि (ख)। ७. अतोने चूणौ अनेकानि पदानि व्याख्यातानि सन्ति-कूवो अगडो, तडाग दहणदि पसिद्धा, समवृता वापी, चातुरस्सा पुक्खरणी, एताओ चेव दीहियाओ, दीहिया सारणी वावि पुक्खरणीओ वा मंडलिसंठियाओ, अन्नोन्नकवाडसंजुत्ताओ गुजालिया भन्नति । अन्ने भणंति-णिक्का अणेगभेदगता गुंजालिया। सरपंती वा एगं महाप्रमाणं साह, ताणि चेव बहुणि पंतीठियाणि पत्तेयवाहतताणि सरपंती, ताणि चेव बहणि अन्नोनकबाडसंजुत्ताणि सरसरपंती। ८.सं० पा०-चक्खु जाव साति । ६. मंडवाणि (अ,ख) ।

Page #70

७४४
निसीहझयणं वा' दोणमहाणि वा, पट्टणाणि वा आगराणि वा संबाहाणि वा सण्णिवेसाणि वा,
चक्खु' 'दंसणपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं वा सातिज्जति ॥ २१. जे भिक्खू गाममहाणि वा' •णगरमहाणि वा खेडमहाणि वा कब्बडमहाणि वा,
मडंबमहाणि वा दोणमुहमहाणि वा पट्टणमहाणि वा आगरमहाणि वा संवाहमहाणि वा सण्णिवेसमहाणि वा चक्खु 'दंसणपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं वा
सातिज्जति ॥ २२. जे भिक्खू गामवहाणि वा •णगरवहाणि वा खेडवहाणि वा कब्बडवहाणि वा
मडंबव हाणि वा दोणमहवहाणि वा, पट्टणवहाणि वा आगरवहाणि वा संबाहवहाणि वा सण्णिवेसवहाणि वा चख दिसणपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधा
रेंतं वा सातिज्जति ॥ २३. जे भिक्ख गामपहाणि" वा •णगरपहाणि वा खेडपहाणि वा कब्बडपहाणि वा
मडवपहाणि वा दोणमह पहाणि वा पट्टणपहाणि आगरपहाणि वा संबाहपहाणि वा सण्णिवेसपहाणि वा चक्ख' 'दंसणपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं वा
सातिज्जति ।। २४. जे. भिक्खू आसकरणाणि वा हत्थिकरणाणि वा उट्टकरणाणि वा
गोण करणाणि वा महिसकरणाणि वा सूकरकरणाणि वा चक्खर 'दंसणपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं वा सातिज्जति ।।
१. चूणौँ अतः परं 'आगर पट्टण दोणिमूह आसम रायहाणी।
सण्णिवेस संबाह घोस णेगम अंसिया पुडाभेयण २. सं० पा०-चक्खु जाव साति । रायहाणी' एतानि पदानि व्याख्यातानि ३. सं० पा०—गाममहाणि वा जाव सण्णिवेस । सन्ति-सुवण्णादि आगरो, पट्टणं दुविहं- ४. सं० पा०-- चक्खु जाव साति । जलपट्टणं थलपट्टणं च, जलेण जस्स भंडमा- ५. सं० पा.---गामवहाणि वा जाव सण्णिवेस। गच्छति तं जलपट्टणं इतरं थलपट्टणं, दोष्णि ६. सं० पा०-चक्खु जाव साति । मुहा जस्स तं दोण्णिमुहं जलेण वि थलेगा वि ७. गामदहाणि (अ)। भंडमागच्छति, आसमं णाम तावसमादीणं, ८. सं० पा०—गामपहाणि वा जाव सण्णिवेस। सत्थवासणत्थाणं सण्णिवेसं, गामो वा पिडितो १. सं० पा०-चक्खु जाव माति । सन्निविट्रो, जत्तागतो लोगो सन्निविट्ठो सणिण- १०, अस्य सूत्रस्य स्थाने आचारचूलायां (१२०८) वेसं भणति, अण्णत्थ किसि करेता अन्नत्थ विस्तृतः पाठो विद्यते । वोढ़ वसंति तं संबाहं भण्णति । घोसं गोउलं, ११. सं० पा०-हत्थिकरणाणि वा जाब मुकरवणियवग्गो जत्थ वसति तं गम, असिया करणाणि । गामततियभागादी, भंडगा धण्णा जत्थ १२. सं० पा०--चवखु जाव साति । भिजति तं पुडाभेयणं, जत्थ राया वसति सा

Page #71

बारसमो उद्देसो
७४५ २५. जे भिक्खू आसजद्धाणि' वा 'हत्थिजुद्धाणि वा उट्टजुद्धाणि वा गोणजुद्धाणि वा
महिसजुद्धाणि वा सूक रजुद्धाणि वा चक्ख' 'दसणपडियाए अभिसंधारेति, अभि
संधारेंतं वा सातिज्जति ।। २६. जे भिक्खू उज्जहियाठाणाणि" वा हयजूहियाठाणाणि वा, गयजहियाठाणाणि वा
चक्ख 'दंसणपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं वा सातिज्जति ।। २७. जे भिक्खू अभिसेयठाणाणि वा अक्खाइयठाणाणि वा माणम्माणियठाणाणि वा
महयाहय-णट्ट-गीय-वादिय-तंती-तल-ताल-तुडिय-पडुप्पवाइयठाणाणि' वा चक्खु"
१. युद्धाणि (ख) सर्वत्र । चुणौं भिन्नपदानि पाठान्तरमिदम्-उज्जूहियाणि वा निजूव्याख्यातानि सन्ति-हयो अश्वः तेषां हियाणि वा मिहजुहियाणि वा हयाणि परस्परतो युद्धं, एवमन्येषामपि । गजादयः (हयाणियाणि) वा गयाणि (गयाणियाणि) प्रसिद्धा । शरीरेण विमध्यमः करटः, रक्तपाद: बा रहाणियाणि वा पायत्ताणियाणि वा चटक:, . शिखिधूमवर्णः लावकः, अहिमादी अणियाणि वा अणियदंसणाणि वा एक्कं पुरिसं प्रसिद्धा । शुकिंगसम्पादिते पुस्तके पाठान्तर- बझ नीयमाणं पेहाए । मिदम-हय-गय-गोण. महिस-मेंढ-कुक्कड- ५. सं० पा०---चक्खु जाव साति । तित्तर - बट्ट-लावग-अहि-सूकर-लतानि जुद्धारण ६. आचार चूलायां (१२॥११) 'अभिसेयठाणाणि वा।
वा' इति पाठो नैव लभ्यते । शेषपाठः प्रस्तुत२. मं० पा०-आसजुद्वाणि वा जाव सूकर- सूत्रसदृशो विद्यते । चूणों प्रायो भिन्न एव जुद्धाणि ।
पाठो व्याख्यातोस्ति-अक्खाणगादि आघा३. सं० पा०-चक्खु जाव साति ।
दियं, एगस्स वलमाणं अन्नेण अणुमीयत इति ४. गाऊज्जुया (ख); 'अ' प्रती सूत्रमिदमस्मिन् माणुम्माणियं जहा धन्ने कंबलसंबला ।
रूपे समुपलभ्यते-जे उज्जूह्यिाठाणाणि वा अधवा--माणपोताओ माणुम्माणियं । विज्जानिज्जूहियाठाणाणि वा । भाध्येपि 'णिज्जू- दिएहि रुक्खादी मिजंतीति णेम्म । अधवा हितादि ठाणा' (४१३४) इति उपलभ्यते । —णम्म णटुं सिक्खाविज्जंतस्स अंगाणि चूणों अन्येपि पाठभेदोस्ति-गावीओ उज्जू- णमिति । गहियं कव्वा । अपवा--वत्यहिताओ अडविहुत्तीओ उज्जुहिज्जति । अहवा पूप्फचम्मादिया भज्ज रुक्खादिभंगो दव्वगोसंखडी उज्जूहिगा भन्नति, गावीणं णिव्वे- विभागो वा। कलहो वातिगो जहा सिंघवीणं ढणा परिमाणादि णिज्जूहिगा, वधुवरपरिआणं रायादीण दुग्गहो । पासा आदी जूया, सभाति मिहुज्जूहिया, वम्मियगुडएहिं हतेहि बल- दिसु अणेगविहा जणवाया। दरिसणा हयाणीयं, गयेहि बलदरिसणा गया- ७. अक्खाइया (क, ख, ग)। णीयं, रहेहिं बलदरिसणा रहाणीयं पाइक्क- ८. माणुम्माणिया (क, ख, ग)। बलदरिसणा पाइकाणीयं, चउसमवायो य ६. पडुप्पाइय (अ, क, ग)। अणियदरिसणं । चोरादि वा वझं णीणिज्ज- १०. सं० पा०---चक्खु जाव साति । माणं पेहाए । शुजिंगसम्पादिते पुस्तके

Page #72

७४६
'दंसणपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं वा सातिज्जति ॥
२८. जे भिक्खू डिंबाणि वा डमराणि वा खाराणि वा वेराणि वा महाजुद्धाणि वा महासंगामाणि वा कलहाणि वा 'बोलाणि वा" चक्खु" "दंसणपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं वा सातिज्जति ॥
२६. जे भिक्खू विरूवरूवेसु महुस्सवेसु" इत्थीणि वा पुरिसाणि वा थेराणि वा मज्झि माणि वा डहराणि वा - अणलं कियाणि वा सुअलंकियाणि वा गायंताणि वा वायंताणि वा णच्चताणि वा हसंताणि वा रमताणि वा मोहंताणि वा विपुलं असणं पाणं वा खाइमं वा साइमं वा परिभाएंताणि वा परिभुजताणि वा चक्खु' 'दंसणपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं वा सातिज्जति' ।
रूवासत्ति-पदं
३०. जे भिक्खू इहलोइएस वा रूवेसु परलोइएसु वा रूवेसु दिट्ठेसु वा रूवेसु अदिट्ठेसु वा रूवे 'सुसु वा रूवेसु असुरसु वा रूवेसु विष्णासु वा रूवेसु अविण्णाए सु
१. चूर्णी अतः परं 'कटुकम्माणि' इति सूत्रं व्याख्यातमस्ति । प्रस्तुतसूत्रस्य 'महयाहय' इत्यादि पाठेपि अस्मिन्नेव सूत्रे व्याख्यातमस्ति — कटुकम्म कोट्टिमादि, पुस्तकेषु च वस्त्रेषु वा पोत्थं, चित्तलेया प्रसिद्धा, पूयादियं पुप्फमालादिषु गंठिमं जहा आणंदपुरे, पुष्कपुरगादिवेढिमं प्रतिमा, पूरिमं स च कक्षुकादिमुकुटसंबंधिसु वा संघाडिमं महदाख्यानकं वा महताहतं | अहवा— महता शब्देन वादित्र माहतं वाइता तंती, अन्यद्वा किंचित्, हत्यत - लाणं तालो कडबादि, वादित्रसमुदयो त्रुटि, जस्स मुतिंगस्स घणसद्दसारिच्छो सद्दी सो घणमुइंगो पटुणा सद्देण वाइतो सर्व्वं एवेन्द्रयार्थः चक्षुः ।
२. भाष्ये चूर्णौ च एतत्सूत्रं नास्ति व्याख्यातम्, किन्तु आचारचुलायां (१२/१२ ) एतत्पाठभेदेन सह लभ्यते ।
३. खोराणि ( ख ) ; खराणि ( ग ) । ४. X ( ख ) ।
निसीहज्भवणं
५. सं० पा० - चक्खु जाव साति ।
६. चूर्णी प्रस्तुतसूत्रस्य कानिचिद् भिन्नानि पदानि व्याख्यातानि दृश्यन्ते - आसयंते सत्थावत्थाणि

अच्छंति । अह्वा - अश्नुवंति भुजंतीत्यर्थः । चोदाणा गेंदुगादिसु रमंते मज्जपान अंदोलगादिसु ललते जलमध्ये क्रीडा, नष्टमृतादिषु कंदणा, मोहनोभवकारिका क्रिया मोहणा मेहुणासेवता, सेसपदा गंधपसिद्धा । ७. महामहेसु ( ख ) ।
८. सं० पा०-- चक्खु जाव साति । ६. अतः परं भाष्ये सूत्रद्वयस्य सङ्केतो लम्यते-समवायादिठाणा, जत्तियमेत्ता उ आहिया सुत्ते । चक्खुपडियाए तेसु, दोसा ते तं च बितियपदं || विरूवरूवादि ठाणा, जत्तियमेत्ता उ अहिया सुते । ४१३८॥ चक्पडियाए तेसु, दोसा ते तं च बितियपदं ॥
४१३६॥
चूण च केवलं उत्तरवर्तिनः एकस्यैव सूत्रस्य व्याख्यानमस्ति — अणेगरूवा विरूवरूवा, महंता महा महामहा, जत्थ महे बहु रयो जहा भंसुरुलाए | अहवा— जत्थ महे बहू बहुरया मिलति जहा सरक्खा सो बहुरयो मण्णति । तालायर बहुला बहुणडा गलागलपुत्तपुज्जे वेगडं भगा य बहुसढा अव्वत्तभासिणो बहुगा जत्थ महे मिलति सो बहुमिलक्खु महो, ते य मिलक्खु दब्भभीलादि ।

Page #73

बारसमो उद्देसो
७४७
वा रुवेस" सज्जति रज्जति गिज्झति अज्झोववज्जति, सज्जमाणं वा रज्जमाणं
वा गिज्झमाणं वा अज्झोववज्जमाणं वा सातिज्जति ॥ कालातियकत-पदं ३१. जे भिक्खू पढमाए पोरिसीए असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेत्ता
पच्छिमं पोरिसिं उवातिणावेति, उवातिणावेंतं वा सातिज्जति ॥ खेत्तातिक्कंत-पदं ३२. जे भिक्ख परं 'अद्धजोयणमेराओ परेण असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा
उवातिणावेति, उवातिणावेंतं वा सातिज्जति ॥ गोमय-पदं ३३. जे भिक्खू दिवा' गोमयं पडिग्गाहेता दिवा कायंसि वणं आलिंपेज्ज वा विलिंपेज्ज
__ वा, आलिपंतं वा विलिपंतं वा सातिज्जति ।। ३४. "जे भिक्खू दिवा गोमयं पडिग्गाहेत्ता रत्ति कायंसि वणं आलिंपेज्ज वा विलिपेज्ज __वा, आलिपंतं वा विलिपंतं वा सातिज्जति ।। ३५. जे भिक्खू रत्ति गोमयं पडिग्गाहेत्ता दिवा कायंसि वणं आलिंपेज्ज वा विलिपेज्ज
वा, आलिंपतं वा विलिपंतं वा सातिज्जति ॥ ३६. जे भिक्खू रति गोमयं पडिग्गाहेत्ता रति कायंसि वणं आलिंपेज्ज वा विलिंपेज्ज वा,
आलिपंतं वा विलिपंतं वा सातिज्जति° ॥ आलेवणजाय-पदं ३७. "जे भिक्ख दिवा आलेवणजायं पडिग्गाहेत्ता दिवा कायंसि वणं आलिंपेज्ज वा
_ विलिपेज्ज वा, आलिपंतं वा विलिपंतं वा सातिज्जति ॥ ३८. जे भिक्ख दिवा आलेवणजायं पडिग्गाहेत्ता रत्ति कायंसि वणं आलिंपेज्ज वा
बिलिपेज्ज वा, आलिपंत वा विलिपंतं वा सातिज्जति ॥ ३९. जे भिक्ख रत्ति आलेवणजायं पडिग्गाहेत्ता दिवा कायंसि वणं आलिंपेज्ज वा
विलिपेज्ज वा, आलिपंतं वा विलिपंतं वा सातिज्जति ।। ४०. जे भिक्खू रत्ति आलेवणजायं पडिग्गाहेत्ता रत्ति कायं सि वणं आलिंपेज्ज वा
विलिपेज्ज वा. आलिपंतं वा विलिपंतं वा सातिज्जति॥
१. चिन्हाङ्कितपाठस्य स्थाने चूणौ 'मणुण्ण
अमणुण्ण' पदे व्याख्याते स्त:-मणुण्णा जे इट्ठा, अमणुण्णा जे अणिट्ठा। २. अद्धजोयणाते (अ); भाष्ये चूणों च 'मेरा' इति पदं नैव व्याख्यातं दृश्यते ।
३. दिया (अ, ग)। ४. सं० पा०-एवं चउत्थभंगो। ५. सं० पा०-जे भिक्खू दिवा आलेवणजायं
पडिगाहेति पडिगाहेंतं वा साति दिवा कायंसि वणं जाव चउभंयो।

Page #74

७४८
उवहिवहावण-पर्व
४१. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा उवहिं वहावेति वहावेंतं वा सातिज्जति ॥
४२. जे भिक्खू तण्णीसाए असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा देति, देतं वा सातिज्जति ॥
निसीहज्झयणं
महाणई-प
४३. जे भिक्खू 'इमाओ पंच" महण्णवाओ महाणईओ उद्दिट्ठाओ गणियाओ वंजियाओ अंतोमासस्स दुक्खुत्तो वा तिक्खुत्तो वा उत्तरति वा संतरति वा, उत्तरंतं वा संतरंतं वा सातिज्जति, तं जहा--'गंगा जउणा सरऊ एरावती मही"तं सेवमाणे आवज्जइ चाउम्मासियं परिहारद्वाणं उग्घातियं ॥
१. पंचिमाओ ( अ, क, ग ) ; पंच इमाओ ( ख ) | २. x (क, ग ) ।

३. गंगं जडणं सरउं एरावति महि] ( अ, क, ग ) |

Page #75

तेरसमो उद्देसो
पुढी-प
१. जे भिक्खू अनंतरहियाए पुढवीए ठाणं वा सेज्जं वा, 'णिसेज्जं वा ", णिसीहियं वा चेति चेतं वा सातिज्जति ॥
२. जे भिक्खू ससिणिद्धाए पुढवीए ठाणं वा सेज्जं वा णिसेज्जं वा णिसीहियं वा चेति चेतं वा सातिज्जति ॥
३. जे भिक्खू सस रक्खाए पुढवीए ठाणं वा सेज्जं वा णिसेज्जं वा णिसीहियं वा चेएति, एतं वा सातिज्जति ॥
४. जे भिक्खू मट्टियाकडाए पुढवीए ठाणं वा सेज्जं वा णिसेज्जं वा णिसीहियं वा चेति, चेतं वा सातिज्जति ॥
५. जे भिक्खू चित्तमलाए पुढवीए ठाणं वा सेज्जं वा णिसेज्जं वा णिसी हियं वा चेएति, चेतं वा सातिज्जति ॥
६. जे भिक्खू चित्तमंताए सिलाए ठाणं वा सेज्जं वा णिसेज्जं वा पिसीहियं वा चेएति, चेतं वा सातिज्जति ॥
७. जे भिक्खू चित्तमंताए लेलूए ठाणं वा सेज्जं वा णिसेज्जं वा णिसीहियं वा चेएति, चिएतं वा सातिज्जति ॥
वाह-पदं
८. जे भिक्खू कोलावासंसि वा दारुण जीवपइट्ठिए सअंडे सपाणे सबीए सहरिए सओस्से सउदए सउत्तिग-पणग-दग-मट्टिय-मक्कडा-संताणगंसि ठाणं वा सेज्जं वा णिसेज्जं वा णिसीहियं वा चेएति, चेतं वा सातिज्जति ।।
अंतरिक्खजाय-पदं
६. जे भिक्खू थूणंसि वा गिलयंसि वा उसुकालंसि वा कामजलंसि वा 'अण्णयरंसि वा
१. x ( अ, क, ख, ग ) 1
२. सं० पा० - जे एवं ससिणिद्धाए जाव कोला

वासंसि वा दारुयंसि वा पतिनिस्तियंसि जाव संताणयंसि ठाणं वा जाव चेति इच्चे साति ।
૭૪

Page #76

निसीहज्झयणं
तहप्पगारंसि अंतरिक्खजायंसि" 'दुब्बद्ध दुण्णिक्खित्ते अणिकंपे चलाचले' ठाणं
वा सेज्जं वा णिसेज्जं वा णिसीहियं वा चेएति, चेएतं वा सातिज्जति ॥ १०. जे भिक्खू कुलियंसि वा भित्तिसि वा सिलसि वा लेलँसि वा, अण्णयरंसि वा
तहप्पगारंसि अंतरिक्खजायंसि दुब्बद्ध दुण्णि क्खित्ते अणिकपे चलाचले ठाणं वा
सेज्जं वा णिसेज्जं वा णिसीहियं वा चेएति, चेएतं वा सातिज्जति ॥ ११. जे भिक्खू खंधंसि वा फलिहंसि वा मंचंसि वा मंडबंसि वा मालंसि वा पासायसि
वा हम्मतलंसि वा अण्णयरंसि वा तहप्पगारंसि अंतरिक्खजायंसि दुब्बद्धे दुण्णिक्खित्ते अणिकंपे' चलाचले ठाणं वा सेज्ज वा णिसेज्जं वा णिसीहियं वा चेएति, चेएतं वा सातिज्जति।।
अण्णउत्थिय-गारत्थिय-पर्व १२. जे भिक्खू अण्णउत्थियं वा गारत्थियं वा सिप्पं वा सिलोग वा अट्ठापदं वा कक्कडगं
वा दुग्गहं वा सलाहं वा सलाहकहत्ययं वा सिक्खावेति, सिक्खावेंतं वा
सातिज्जति ॥ १३. जे भिक्खू अण्णउत्थियं वा गारस्थियं वा आगाढं वदति, वदंतं वा सातिज्जति ।। १४. जे भिक्खू अण्णउत्थियं वा गारत्थियं वा फरुसं वदति, वदंतं वा सातिज्जति ॥ १५. जे भिक्खू अण्णउत्थियं वा गारत्थियं वा आगाढं फरुसं वदति, वदंतं वा
सातिज्जति ॥ १६. जे भिक्खू अण्णउत्थियं वा गारत्थियं वा अण्णयरीए अच्चासायणाए अच्चासाएति,
अच्चासाएंतं वा सातिज्जति ॥ १७. जे भिक्खू अण्णउत्थियाण वा गारत्थियाण वा कोउगकम्मं करेति, करेंतं वा
सातिज्जति ।। १८. जे भिक्खू अण्णउत्थियाण वा गारस्थियाण वा भूतिकम्मं करेति, करेंतं वा
__ सातिज्जति ॥ १९. जे भिक्खू अण्णउत्थियाण वा गारत्थियाण वा पसिणं 'वागरेइ, वागरेंत वा
१. चिन्हाङ्कितः पाठो भाष्ये चूणों च नास्ति व्याख्यातः । आचारचूलायां (७।११) 'अण्णयरे वा तहप्प- गारे अंतलिक्खजाए' इति पाठो लभ्यते।
अग्निमसूत्रद्वयेपि इत्थमेव दृश्यते । २. आदर्शषु चिन्हाङ्कितः पाठो नैव लभ्यते, अग्रिमसूपि एक नास्ति । असौ चूधिारेण स्वीकृतः । चूणों 'दुष्णिक्खित्त' पदानन्तरं पाठ
भेदोपि प्रदर्शितोस्ति- केसिंचि दुणिरिक्खियं ति आलावगो। ३. आदर्शषु एतत्पदं नैव लभ्यते । ४. सालाहत्थयं (अ); सलाकहत्थयं (ख,ग)। ५. १६-२४ एषां षण्णां सूत्राणां स्थाने 'वागरेह, वागरेंत' इति पाठस्य स्थाने आदर्शषु 'करे। करेंत' इति पाठो लभ्यते । मूलपाठः भाष्यचूयोराधारेण स्वीकृतः ।

Page #77

तेरसमो उद्देसो
सातिज्जति ॥
२०. जे भिक्ख अण्णउत्थियाण वा गारत्थियाण वा परिणापसिणं वागरेइ, वागतं वा सातिज्जति ॥
२१. जे भिक्खू अण्णउत्थियाण वा गारत्थियाण वा 'तीतं निमित्तं" वागरेइ, वागरेंत वा सातिज्जति ॥
२२. जे भिक्ख अण्णउत्थियाण वा गारत्थियाण वा लक्खणं वागरेइ, वागरेंतं वा सातिज्जति ॥
७५१
२३. जे भिक्खू अण्णउत्थियाण वा गारत्थियाण वा वंजणं वागरेइ, वागरेंत वा सातिज्ञ्जति ॥
२४. जे भिक्खू अण्णउत्थियाण वा गारत्थियाण वा सुमिणं वागरेइ, वागरेंतं वा सातिज्जति ॥
२५. जे भिक्खू अण्णउत्थियाण वा गारत्थियाण वा विज्जं पतंजति, पजंत वा सातिज्जति ॥
२६. ""जे भिक्खू अण्णउत्थियाण वा गारत्थियाण वा मंतं परंजति, पउंजंतं वा सातिज्जति ॥
२७. जे भिक्खू अण्णउत्थियाण वा गारत्थियाण वा जोगं पउंजति, पउंजंतं वा सातिज्जति ॥
२८. जे भिक्खू अण्णउत्थियाण वा गारत्थियाण वा नट्ठाणं मूढाणं बिप्परिया सियाणं मग्गं वा पवेदेति, संधिवा पवेदेति, मग्गाओ' वा संधि पवेदेति, संधीओ वा मग्गं पवेदेति, पवेदेतं वा सातिज्जति ॥
२६. जे भिक्खू अण्णउत्थियाण वा गारत्थियाण वा धाउं पवेदेति, पवेदेतं वा सातिज्जति ॥
३० जे भिक्खू अण्णउत्थियाण वा गारत्थियाण वा णिहि पवेदेति, पवेदेतं वा सातिज्जति ॥
१. चूणौ त्रिकालनिमित्तस्य व्याख्यानं लभ्यतेअतीतकाले वट्टमाणे वा इमो ते लाभो लद्धो, अणागते वा इमं भविस्सति । कस्मिञ्चिद् आदर्श प्रस्तुतसूत्रानन्तरं अन्यदपि सूत्रद्वयं लभ्यते - जे भिक्खू अण्णउत्थियाण वा गारत्थियाण या पडुप्पण्णं निमित्तं । जे भिक्खू अण्णउत्थियाण वा गारत्थियाण वा मागमिस्सं

निमित्तं ।
२. आदर्शषु एतत्सूत्रं नैव लभ्यते । एतच्च भाष्यनृण्यराधारेण स्वीकृतम् ।
३. सिमिणं (अ)।
४. सं० पा० ५. x ( अ );

एवं मंत जोगं ।
मग्माण (क, ग ) ; मग्गेण ( ख ) ।

Page #78

७५२
निसीहज्झयणं
अप्पाणं देहति-पदं ३१. जे भिक्खू मत्तए अप्पाणं देहति, देहतं वा सातिज्जति ।। ३२. जे भिवख अदाए अप्पाणं देहति, देहतं वा सातिज्जति ॥ ३३. •जे भिक्ख असीए अप्पाणं देहाति, देहंतं वा सातिज्जति ।। ३४. जे भिक्खू मणीए अप्पाणं देहति, देहतं वा सातिज्जति ॥ ३५. जे भिक्खू उड्डपाणे अप्पाणं देहति, देहंतं वा सातिज्जति ॥ ३६. जे भिक्खू तेल्ले अप्पाणं देहति, देहंतं वा सातिज्जति ॥ ३७. जे भिक्खू फाणिए अप्पाणं देहति, देहतं वा सातिज्जति ।। ३८. जे भिक्खू वसाए अप्पाणं देहति, देहंतं वा सातिज्जति ।। तिगिच्छा-पदं ३६. जे भिक्खू वमणं करेति, करेंत वा सातिज्जति ।। ४०. जे भिक्खू विरेयणं करेति, करेंतं वा सातिज्जति ।। ४१. जे भिक्खू वमण-विरेयणं करेति, करेंत वा सातिजति ।। ४२. जे भिक्खू 'अरोगे य'' परिकम्म करेति, करेंतं वा सातिज्जति ॥ पासत्यादि-वंदण-पसंसण-पदं ४३. जे भिक्खू पासत्थं तंदति, वंदंतं वा सातिज्जति ।। ४४. जे भिक्खू पासत्थं पसंसति, पसंसंतं वा सातिज्जति ॥ ४५. “जे भिक्खू ओसण्णं वंदति, वंदंतं वा सातिज्जति ॥ ४६. जे भिक्ख ओसण्णं पसंसति, पसंसंतं वा सातिज्जति ॥
१. 'अ' प्रती एतत्सूत्रं नोपलभ्यते। चूणौं प्रस्तुत
सूत्रस्य व्याख्यानन्तरं सङ्ग्रहगाथायाः उल्लेख:
कृतोस्ति- सेसपदाणं इमा संगहणीदप्पण मणि आभरणे, सत्थ दए भायणऽन्नत रए य । तेल्ल महु सप्पि फाणित, मज्ज वसा सुत्तमादीसु
॥४३१८॥ अस्मिन् सङ्ग्रहे मवादीनि अनेकानि अतिरिक्तानि पदानि लभ्यन्ते । २. सं० पा०-~एवं असीए मणीए उडपाणे तेल्ले
फाणिए वसाए अप्पाणं । ३. उदुपाणे (क); उडुपाणे (ग)। ४. 'अ' प्रती एतत्सूत्रं नोपलभ्यते ।
५. अरोगिय (क); आरोगिय (ख)। ६. पडिकम्मं (क, ख. ग)। ७. चूणौं पासस्थालापकस्य परत: कुसीलालापकः,
ततश्च ओसण्णालापकः, संसत्तालापकः, नितियालापक:-एप क्रमो विद्यते । चतुर्थोद्देशके भाष्ये चूणौँ च अत: भिन्नः क्रमो दृश्यतेपासत्थोसण्णाणं, कुसील संसत्त नितियवासीणं । जे भिक्खू संघाडं, दिज्जा अहव पडिच्छेज्जा
॥१५२८॥ ८. सं.पा.-एवं ओसण्णं कुसील णितियं संसत्तं
काहियं पासणियं मामायं संपसारयं ।

Page #79

तेरसमो उद्देसो
७५३
४७. जे भिक्ख कुसीलं वंदति, वंदंतं वा सातिज्जति ।। ४८. जे भिक्खू कुसीलं पसंसति, पसंसंतं वा सातिज्जति ।। ४६. जे भिक्खू नितियं वंदति, वंदंतं वा सातिज्जति ।। ५०. जे भिक्ख नितियं पसंसति, पसंसंतं वा सातिज्जति ।। ५१. जे भिक्खू संसत्तं वंदति, वंदंतं वा सातिज्जति । ५२. जे भिक्खू संसत्तं पसंसति, पसंसंतं वा सातिज्जति ।। ५३. जे भिक्खू काहियं वंदति, वंदंतं वा सातिज्जनि । ५४. जे भिक्खू काहियं पसंसनि, पसंसंतं वा सातिज्जति ।। ५५. जे भिक्खू पास णियं वंदति, वंदंतं वा सातिज्जति ।। ५६. जे भिक्ख पासणियं पसंसति, पसंसंतं वा सातिज्जति ।। ५७. जे भिक्खू मामायं वंदति, वंदंतं वा सातिज्जति ।। ५८. जे भिक्ख मामायं पसंसति, पसंसंतं वा सातिज्जति ।। ५६. जे भिक्खू संपसारयं वंदति, वंदत वा सातिज्जति ।। ६०. जे भिक्खू संपसारयं पसंसति, पसंसंतं वा सातिज्जति ।। पिंड-पदं ६१. जे भिक्खू धाइपिंडं भुजति, भुंजतं वा सातिज्जति ॥ ६२. 'जे भिक्खू दूतिपिंडं भुंज ति, भुजंतं वा सातिज्जति ॥ ६३. जे भिक्खू णिमित्तपिंडं भुजति, भुजंतं वा सातिज्जति ।। ६४. जे भिक्ग्वू आजीवियपिंडं भुजति, भुजंतं वा सातिज्जति ।। ६५. जे भिक्ख वणीमगपिंडं भुंजति, भुजंतं वा सातिज्जति ।। ६६. जे भिक्खू तिगिच्छापिंडं भुज ति, भुजंतं वा सातिज्जति ।। ६७. जे भिक्खू कोहगिड भुजनि, भुजंतं वा सानिज्जति ।। ६८. जे भिक्खू माणपिडं भुजति, भुजंतं वा सातिज्जति ।। ६६. जे भिक्खू मायापिडं भुंजति, भुंजतं वा सातिज्जति ।। ७०. जे भिक्खू लोभपिंडं भुंजति, भुजंतं वा सातिज्जति ।। १. ममायं (अ, ख); मामाइयं (क); भाष्ये वणीमग तिगिच्छा कोह माण माया लोह 'मा मतो' चुणौ च 'मामाओ, मामओ' इति विज्जा मंतं जोग चुण्ण अंतद्धाण । पाठयमपि लभ्यते ।
४. आजीवपिंडं (च)। २. चणौ 'संपसारिओ' इति पदं लभ्यते । ५. कोवपिंडं (भाष्य, चू)। ३. सं. पा...एवं दुति निमित्तपिंड आजीविय

Page #80

निसीहज्झयणं
७१. जे भिक्खू विज्ञापिडं भुंज ति, भुजंतं वा सातिज्जति ।। ७२. जे भिक्खू मंतपिंडं भुंजति, भुजंतं वा सातिज्जति ॥ ७३. जे भिक्खू जोगपिंडं भुंजति, भुंजतं वा सातिज्जति ।। ७४. जे भिक्खू चुण्णपिंडं भुंज ति, भुजंतं वा सातिज्जति ॥ ७५. जे भिक्खू अंतद्धाणपिडं भुजति, भुजतं वा सातिज्जति -
तं सेवमाणे भावजइ चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं उग्घातियं ।।
१. चूणों अतः परं 'चुग्णपिडं अंतवाणपिडं जोगपिंडं' एष आलापकः क्रमो विद्यते ।

Page #81

चउद्दसमो उद्देसो
परिग्गह-पवं १. जे भिक्खू पडिग्गहं किणेति, किणावेति, कीयमाहटु' दिज्जमाणं पडिग्गाहेति,
पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ २. जे भिक्खू पडिग्गहं पामिच्चेति, पामिच्चावेति, पामिच्चमाहटु दिज्जमाणं
पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ ३. जे भिक्खू पडिग्गहं परियट्टेति, परियट्टावेति, परियट्टियमाहट्ट दिज्जमाणं
पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ ४. जे भिक्खू पडिग्गहं अच्छेज्ज अणिसळं अभिहडमाहट्ट दिज्जमाणं पडिग्गाहेति,
पडिग्गाहेंतं वा सातिजति ।। ५. जे भिक्खू अइरेगं पडिग्गहं गणि उद्दिसिय गणि समुद्दिसिय तं गणिं अणापुच्छिय __ अणामंतिय अण्णमण्णस्स वियरति, वियरंतं वा सातिज्जति ॥ ६. जे भिक्खू अइरेगं पडिग्गहं खुड्डगस्स वा खुड्डियाए वा थेरगस्स वा थेरियाए वा
अहत्थच्छिण्णस्स अपायच्छिण्णस्स अकण्णच्छिण्णस्स अणासच्छिण्णस्स अणो?च्छिण्णस्स सक्कस्स-देति, देंतं वा सातिज्जति ।। ७. जे भिक्खू अइरेगं पडिग्गहं खुड्डगस्स वा खुड्डियाए वा' •थेरगस्स वा थेरियाए
वा हत्थच्छिण्णस्स पायच्छिण्णस्स कण्णच्छिण्णस्स णासच्छिण्णस्स ओट्ठच्छिण्णस्स
असक्कस्स-न देति, न देंतं वा सातिज्जति ॥ ८. जे भिक्खू पडिग्गहं अणलं अथिरं अधुवं अधारणिज्ज धरेति, धरतं वा
सातिज्जति ॥ ६. जे भिक्खू पडिग्गहं अलं थिरं धुवं धारणिज्ज न धरेति, न धरतं वा सातिज्जति ।। १०. जे भिक्खू वण्णमंतं पडिग्गहं विवण्णं करेति, करेंतं वा सातिज्जति ॥
१. कोयगडं (भाष्य, चू)। २. 'अ' प्रती एतत्सूत्रं नैव लम्यते ।
३. सं० पा०--खुड्डियाए वा जाव थेरियाए
हत्थच्छिण्णस्स असक्कस्स ।
७५५

Page #82

७५६
निसीहज्झयणं ११. जे भिक्ख विवण्णं पडिग्गहं वण्णमंतं करेति, करेंतं वा मातिज्जति ।। १२. जे' भिक्खू ‘णो णवए मे पडिग्गहे लद्धे' त्ति कटु सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग
वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं वा सातिज्जति ।। १३. जे भिक्खू णो णवए मे पडिग्गहे लद्धे' त्ति कटु बहुदेव सिएण सीओदग-वियडेण
वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं वा
सातिज्जति ॥ १४. जे भिक्खू 'णो णवए मे पडिग्गहे लद्धे' त्ति कट्ट कक्केण वा लोद्धण वा चुण्णेण
वा वण्णेण वा आघंसेज्ज वा पघंसेज्ज वा, आघसंतं वा पघंसंतं वा सातिज्जति ।। १५. जे भिक्खू 'णो णवए मे पडिग्गहे लद्धे' त्ति कट्ट बहुदेवसिएण कक्केण वा
लोद्धेण वा चुण्णेण वा वणेण वा आघंसेज्ज वा पघंसेज्ज वा, आघसंतं वा पघंसंत
१. १२-१६ एतानि अष्टसूत्राणि नियुक्ति भाष्यं
चूणि चानुसृत्य स्वीकृतानि । नियुक्तो यथावण्णविवच्चासं पुण, णो णवपादे पधोवणादीणि। दुग्गंध सुगंध जों, कुज्जा आणमादीणि (४६३३) ॥
भाष्ये यथाएमेव थ अणवे वी, वियडे बहुदेसिफिक्कबहुदेसी। सुत्ता चउरी एए, एमेव य चउरो दुग्गधे
(४६४०) । चूणौं यथा--जहा अणवपादे चउरो सुत्ता भणिता तहा दुग्गंधे.वि चउरो सुत्ता भाणियव्वा । आदर्गेषु एषां अष्टमूत्राणां स्थाने द्वादशसूत्राणि लभ्यन्तेजे गवए मे पडिग्गहगे लदेति कटु नेल्लेण वा पएण वा णवणीएण वा वसाप वा मखेज्ज या भिलिगेज्ज वा मक्खंत वा भिलिगतं वा साति। जे णवए मे पडिग्गहए लद्धे ति कटट्र लोद्धेण वा कक्केण वा चुण्णेण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उव्वलेज्ज वा उल्लोलेतं बा उब्वलेतं वा साति । जे णवए मे पडिग्गहए लद्धेति कटु सीतादगविय डेण वा जाव साति । जे वए मे पडिग्गहए लद्धति कटु बहुदेवसि
एण तेल्लेण वा जाव साति । जे णवए जाव बहुदेवसिएण लोखेण जाव साति । जे णवए जाव बहुदेवसिएण सीतोदगवियडेण जाव साति (अ, क, ख, ग)। जे णवए मे पडिग्गहगे इति कटु एवं दो गमा भाणियव्वा । जे सुभिगधे पडिग्गह इति कट्ट दुब्भिगंधेण वि दो चेव गमा । जे दुभिगंधे पडिग्गह इति लद्धे दुनिभगंधेण वि दो चेव गमा णेयव्वा (अ); जे वए मे पडिग्गहे इति कटु एवं दो गमा भाणियन्वा । जे सुडिभगंधे पडिग्गहे इति कट्ट बहदेवसिएण सोतोदवियडेण वा जाब सातिजति । जे वए मे पडिग्गहे इति कटु एवं आलावगा (गमा-ख) भाणियव्वा । जे सुब्भिगंधे पडिग्गह इति कटु दुन्भिगंधेण वि दो चेव गमा। 'जे दुब्भिगंधे पडिग्गह इति लद्धा भिगधेण वि दो चेव गमा' (x ..-ख) यवा (क, ख, ग)। आचारचूलाया (६:३२-३६) षडेव सूत्राणि लभ्यन्ते। तत्रापि 'णो णवए' पाठो विद्यते।

Page #83

चउद्दसमो उद्देसो
वा सातिज्जति ॥ १६. जे भिक्खू 'दुभिगंधे मे पडिग्गहे लद्धे' त्ति कट्ट सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग
वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं वा सातिज्जति ।। १७. जे भिक्ख 'दुब्भिगंधे मे पडिग्गहे लद्धे' त्ति कट्ट बहुदेवसिएण सीओदग-वियडेण
वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं
वा सातिज्जति ॥ १८. जे भिक्खू 'दुब्भिगंधे मे पडिग्गहे लद्धे' त्ति कट्ट कक्केण वा लोद्धेण वा चणेण वा
वण्णेण वा आघंसेज्ज वा पघंसेज्ज वा, आसंघतं वा पघंसंतं वा सातिज्जति ॥ १६. जे भिक्खू 'दुब्भिगंधे मे पडिग्गहे लद्धे' त्ति कट्ट बहुदेसिएण' कक्केण वा लोद्धण
वा चण्णेण वा वण्णण वा आघंसेज्ज वा पघंसेज्ज वा, आघंसंतं वा पघंसंतं वा
सातिज्जति ॥ २०. जे भिक्खू अणंतरहियाए पुढवीए' पडिग्गहं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयात
वा पयावेतं वा सातिज्जति ॥ २१. जे भिक्खू ससिणिद्धाए पुढवीए पडिग्गहं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयातं वा
पयावेतं वा सातिज्जति ।। २२. जे भिक्ख ससरक्खाए पुढवीए पडिग्ग हं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयातं वा
पयावेतं वा सातिज्जति ।। २३. जे भिक्ख मद्रियाकडाए पढवीए पडिग्गहं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयावेतं वा
पयावेंतं वा सातिज्जति ॥ २४. जे भिक्खू चित्तमंताए पुढवीए पडिग्गहं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयातं वा
पयातं वा सातिज्जति ।। २५. जे भिक्खू चित्तमंताए सिलाए पडिग्गहं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयातं वा १. बहुदेवसिएण (अ, क, ख, ग); प्रस्तुत- वा पसतीतो देसो भण्णति, तिण्हं परेण बहुदेसो प्रकरणस्य भाष्ये 'बहुदेसित' पदं व्याख्यात- भण्णति । अणाहारादिकक्केण वा संवासितेण', मस्ति
एत्थ एगरातिसंवासितं तं पि बहदेवसियं भवति दगकक्कादीह नवे, तेहिं बहुदेसितेहि जे पादं । (निशीथ भाष्य चूणि, भाग ३, पृष्ठ ४६५) । एमेव य दुगंध, धुवणुव्वटेंत आणादी ॥४६४२॥ २. सं० पा०-पुढवीए स स जाव जीवपतिट्टिते देसो नाम पसती, तिप्पति परेण वा वि बहुदेसो। सअंडे जाव संकमणं पडिग्गहगं आयावेज्ज वा कक्कादि अणाहारेण वा वि बहुदिवसवुत्थेणं । पयावेज्ज वा साति । जे कुलियंसि वा जाव
४६४३ ॥ लेज़सि वा पडि अ (या-क; आ--ख) चूणों वैकल्पिक पाठरूपेण 'बहुदेवसित' पदमपि साति । जे खंधंसि वा जाव पासायंसि वा व्याख्यातं दृश्यते-सुत्ते बहुदेसेण वा गाढो अन्नयरंसि वा अंतरिक्ख जायंसि पडिग्गहं । बहदेवसितेण वा । एक्का पसती दो वा तिष्णि

Page #84

निसीहम्भय
पयावेंतं वा सातिज्जति ॥ २६. जे भिक्खू चित्तमंताए लेलूए पडिग्गहं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयातं वा __ पयावेंतं वा सातिज्जति ॥ २७. जे भिक्ख कोलावासंसि वा दारुए जीवपइट्टिए सअंडे सपाणे सबीए सहरिए सओस्से
सउदए सउत्तिग-पणग-दग-मट्टिय-मक्कडा संताणगंसि पडिग्गहं आयावेज्ज वा
पयावेज्ज वा, आयावेतं वा पयावेतं वा सातिज्जति ॥ २८. जे भिक्खू थूणंसि वा गिहेलुयंसि वा उसुकालंसि वा कामजलंसि वा अण्णयरंसि वा
तहप्पगारंसि अंतरिक्खजायंसि दुब्बद्धे दुण्णिक्खित्ते अणिकंपे चलाचले पडिग्गहं
आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयावेतं वा पयावेतं वा सातिज्जति ॥ २६. जे भिक्खू कुलियंसि वा भित्तिसि वा सिलसि वा लेखेसि वा अण्णयरंसि वा
तहप्पगारंसि अंतरिक्खजायंसि दुब्बद्धे दुण्णिक्खित्ते अणिकपे चलाचले पडिग्गहं
आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयातं वा पयावेतं वा सातिज्जति ।। ३०. जे भिक्खू खंधंसि वा फलिहंसि वा मंचंसि वा मंडबंसि वा मालंसि वा पासायंसि
वा हम्मतलंसि वा अण्णयरंसि वा तहप्पगारंसि अंतरिक्खजायंसि दुब्बद्धे दुण्णिक्खित्ते अणिकंपे चलाचले पडिग्गहं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयातं वा
पयावेतं वा सातिज्जति ।। ३१. जे भिक्खू पडिग्गहाओ पुढवीकायं णीहरति, णीहरावेति, णीहरियं आहट्ट
देज्जमाणं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ ३२. 'जे भिक्खू पडिग्गहाओ आउकायं णीहरति णीहरावेति, णीहरियं आहट्ट
देज्जमाणं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ ३३. जे भिक्ख पडिग्गहाओ तेउक्कायं णीहरति, णोहरावेति, णीहरियं आहट्ट
देज्जमाणं पडिम्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ ३४. जे भिक्ख पडिग्गहाओ कंदाणि वा मूलाणि वा पत्ताणि वा पुप्फाणि वा फलाणि
वा बीजाणि वाणीहरति, णीहरावेति, णीहरियं आहट्ट देज्जमाणं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥
१.३१-३६ एषां षण्णां सूत्राणां स्थाने भाष्ये
चूणों च एष क्रमो लभ्यते-१. तसपाणजाई २. ओसहिबीयाई ३. कंदाणि वा इत्यादि ४. पूढवीकायं ५. उकायं ६.तेउक्कायं । द्रष्टव्यं
भाष्यगाथा ४६५२-४६६७ । २. सं० पा०–एवं आउकायं तेउक्कायं । ३. चूणौं 'खंध' पदमपि व्याख्यातमस्ति, एवं 'डाली पवाल' इति पदे भपि व्याख्याते स्तः
जं भूमीए अवगाढं तस्स जाव मूलं फुट्टति ताव कंदो भण्णति, भूमीए उबरि जाव डाली ण फुट्टति ताव खंधो भण्णति, भूमीए उवरि जाव साला सा डाली भण्णति, डालातो जं फुट्टति तं पवालं भण्णति । सेसा पदा कंठा (निशीथ भाष्य चूणि, भाग ३ पृ०४७२) । ४. वा हरियाणि वा (ख)।

Page #85

चउद्दसमो उद्देसो
७५६ ३५. जे भिक्खू पडिग्गहाओ ओस हिबीयाई गीहरति', 'णीहरावेति, णीहरियं आहट्ट
देज्जमाणं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं व सातिज्जति ।। ३६. जे भिक्ख पडिग्गहाओ तसपाणजाति णीहरति णीहरावेति', 'णीहरियं आहट्ट
देज्जमाणं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ ३७. जे भिक्खू पडिग्गहगं 'निक्को रेति, निक्कोरावेति, निक्कोरियं आहट्ट देज्जमाणं
पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ ३८. जे भिक्ख णायगं वा अणायगं वा उवासगं वा अणुवासगं वा--'गामंतरंसि वा
गामपहंतरंसि वा" पडिग्गहगं ओभासिय-ओभासिय जायति, जायंतं वा
सातिज्जति ।। ३९. जे भिक्खू णायगं वा 'अणायगं वा उवासगं वा अणवासगं वा परिसामझाओ
उट्ठवेत्ता पडिग्गहगं ओभासिय-ओभासिय जायति, जायंतं वा सातिज्जति ।। ४०. जे भिक्खू पडिग्गहणीसाए' उडुबद्धं वसति, वसंतं वा सातिजति ।। ४१. जे भिक्खू पडिग्गहणीसाए वासावासं वसति, वसंतं वा सातिज्जति
तं सेवमाणे आवज्जइ चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं उग्घातियं ॥
१. सं० पा.-णीहरति जाव साति । २. सं० पा.--णीहरावेति जाव साति । ३. करेति करावेति कारियं (अ); कोरेति
कोरादेति कोरियं (क, ख) ।
४. पडिगामंसि वा पडियहंसि वा (चू)। ५. सं. पा०–णायगं वा जाब अणुवासगं । ६. ७. पडिग्गहगं णीसाए (अ, क, ख, ग)।

Page #86

पण्णरसमो उद्देसो
फहसबयाण-पदं १. जे भिक्खू भिक्खं आगाढं वदति, वदंतं वा सातिज्जति ।। २. "जे भिक्खू भिक्खु फरुसं वदति, वदंतं वा सातिज्जति ॥ ३. जे भिक्खू भिक्खं आगाढं फरुसं वदति, वदंतं वा सातिज्जति ॥ ४. जे भिक्खू भिक्खू अण्णयरीए अच्चासायणाए अच्चासाएति, अच्चासाएंतं वा
सातिज्जति ॥ अंब-पदं ५. जे भिक्खू सचित्तं अब भुजति, भुजंतं वा सातिज्जति ।। ६. जे भिक्खू सचित्तं अंबं विडसति, विडसंतं वा सातिज्जति ।। ७. जे भिक्ख सचित्तं अंबं वा अंबपेसि वा अंबभित्तं वा अंबसालगं वा अंबडगलं'
वा अंबचोयगं वा भुंजति, भुजंतं वा सातिज्जति ।। ८. जे भिक्ख सचित्तं अंबं वा अंबपेसि वा अंबभित्तं वा अंबसालगं वा, अंबडगलं
वा अंब चोयगं वा विडसति, विडसंतं वा सातिज्जति ॥ ६. जे भिक्खू सचित्तपइट्ठियं अंबं भुजति, भुंजतं वा सातिज्जति ॥ १०. "जे भिक्खू सचित्तपइट्ठियं अंबं विडसति, विडसंतं वा सातिज्जति ।। १. सं० पा०–एवं फरुसं आगाढं फरुसं अण्णय- विडसइ । रीए अच्चासाएति ।
३. पेसियं (ख) । २. ७-१२ एषां सूत्राणां स्थाने भाष्ये चूणौ च ४. भित्ति (क, ख) । सूत्राणां एष ऋमो व्याख्यातोस्ति--७. सचित्त- ५. 'डागल (क); डालगं (ख)। पइट्टियं अबं भुंजइ ८, सचित्तपइट्ठियं अंबं ६. सं० पा०-अंबं वा जाव चोयगं । विडसइ ४. सचित्तं अंबं वा भजइ १० ७ संपा.--एवं सचित्तपइट्रिएण वि चत्तारि सचित्तं अंबं वा विडसइ ११. सचित्तपइद्वियं आलावगाणेयवा। अंबं वा भंजइ १२. सचित्तपइट्टियं अंब वा
७६०

Page #87

पण्णरसमो उद्देसो ११. जे भिक्खू सचित्त-पइट्टियं अंबं वा अंबपेसि वा अंबभित्तं वा अंबसालगं वा अंबडगलं
वा अंबचोयगं वा भुंजति, भुंजतं वा सातिज्जति ।। १२. जे भिक्ख सचित्तपइट्टियं अंबं वा अंबपेसि वा अंबभित्तं वा अंबसालगं वा अंब
डगलं वा अंबचोयगंवा विडसति, विडसंतं वा सातिज्जति॥
पाय-परिकम्म-पदं १३. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो पाए आमज्जावेज्ज वा
पमज्जावेज्ज वा, आमज्जावेंतं वा पमज्जावेंतं वा सातिज्जति ।। १४. "जे भिक्ख अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो पाए संवाहावेज्ज वा
पलिमद्दावेज्ज वा, संवाहावेंतं वा पलिमद्दावेंतं वा सातिज्जति ॥ १५. जे भिक्ख अण्णउन्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो पाए तेल्लेण वा घएण वा
वसाए वा णवणीएण वा अभंगावेज्ज वा मक्खावेज्ज वा, अब्भंगावेंतं वा मक्खावेंतं
वा सातिज्जति ।। १६. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो पाए लोद्धेण वा कक्केण वा
चुण्णेण वा वण्णेण वा उल्लोलावेज्ज वा उव्वट्टावेज्ज वा, उल्लोलावेंतं वा
उव्वट्टावेंतं वा सातिज्जति ॥ १७. जे भिक्ख अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो पाए सीओदग-वियडेण वा
उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोवावेज्ज वा, उच्छोलावेंतं वा
पधोवानेंतं वा सातिज्जति ।। १८. जे भिक्ख अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो पाए फुमावेज्ज वा रयावेज्ज
वा, कुमावेंतं वा रयावेंतं वा सातिज्जति ॥ काय-परिकम्म-पदं १६. जे भिक्ख अण्णउत्थिएण वा गारस्थिएण वा अप्पणो कायं आमज्जावेज्ज वा
पमज्जावेज्ज वा, आमज्जावेंतं वा पमज्जावेंतं वा सातिज्जति ।। २०. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो कायं संवाहावेज्ज वा
पलिमद्दावेज्ज वा, संवाहावेंतं वा पलिमद्दावेंतं वा सातिज्जति ।। २१. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो कायं तेल्लेण वा घएण वा
वसाए वा णवणीएण वा अब्भंगावेज्ज वा मक्खावेज्ज वा, अभंगावेंतं वा मक्खावेंतं
वा सातिज्जति ॥ २२. जे भिक्खू अण्ण उत्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो कायं लोद्धेण वा कक्केण वा
चुण्णेण वा वण्गेण वा उल्लोलावेज्ज वा उव्वट्टावेज्ज वा, उल्लोलावेंतं वा
१. सं० पा०-एवं तइयउद्देसगमओ णेयव्वं जाव जे गामाणुगामं ।

Page #88

७६२
उट्टतं वा सातज्जति ॥
२३. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणो कार्य सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोवावेज्ज वा, उच्छोलावेंतं वा धोवावेंतं वा सातिज्जति ॥
निसीहज्भयणं
२४. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणी कायं कुमवेज्ज वा रयावज्ज वा, फुमा वा रयावेतं वा सातिज्जति ॥
वण-परिकम्म-पर्व
२५. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणो कार्यसि वणं आमज्जावेज्ज वा पमज्जावज्ज वा, आमज्जावेंतं वा पमज्जावेंतं वा सातिज्जति ॥
२६. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणो कार्यसि वणं संवाहावेज्ज वा पलिमद्दावेज्ज वा संवाहावेंतं वा पलिमद्दावेंतं वा सातिज्जति ॥
२७. भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारस्थिएण वा अप्पणी कायंसि वणं
तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा अभंगावेज्ज वा मक्खावेज्ज वा अभंगावेंतं वा मक्खावेंतं वा सातिज्जति ॥
२८. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणो कार्यसि वणं लोद्वेण वा कक्केण वा चुण्णेण वा वण्णेण उल्लोलावेज्ज वा उव्वट्टावेज्ज वा, उल्लोलावेंतं वा उव्वट्टावेतं वा सातिज्जति ॥
२६. जे भिक्ख अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणी कायंसि वणं सीओदग - वियडेण वा उसिणोदग - वियडेण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोवावेज्ज वा, उच्छोलावेंतं वा धोवावेंतं वा सातिज्जति ॥
३०. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणो कार्यसि वणं फुमवेज्ज वा यावज्ज वा कुमावतं वा रयावेंतं वा सातिज्जति ॥
गंडादि-परिकस्म पर्व
३१. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणो कार्यसि गंड वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावेज्ज वा विच्छिदावेज्ज वा, अच्छिदावेतं वा विच्छिदावेतं वा सातिज्जति ॥
३२. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणो कार्यसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावित्ता वा विच्छिदावित्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरावेज्ज वा विसोहावेज्ज वा, हरावेंतं वा विसोहावेतं वा सातिज्जति ॥
३३. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा
अप्पणो कार्यसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावेत्ता वा

Page #89

पण्णरसमो उद्देसो
७६३
विच्छिदावेत्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरावेत्ता वा विसोहावेत्ता वा सीओदगवियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोला वेज्ज वा पधोवावेज्ज वा, उच्छोलावेंतं वा पधोवावेंतं वा सातिज्जति ॥
३४. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणो कार्यसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएगं अच्छिदावेत्ता वा विच्छिदावेत्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरावेत्ता वा विसोहावेत्ता वा सीओदगवियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेत्ता वा पधोवावेत्ता वा अण्णयरेणं आलवणजाएणं आलिंपावेज्ज वा विलिपावेज्ज वा, आलिंपावेतं वा विलिंपावेंतं वा सातिज्जति ॥
३५. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणी कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावेत्ता वा विच्छिदावेत्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरावेत्ता वा विसोहावेत्ता वा सीओदगवियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेत्ता वा पधोवावेत्ता वा अण्णयरेणं आलवणजाएणं आलिंपावेत्ता वा विलिंपावेत्ता वा तेल्लेण वा घएण वा बसाए वा वणीएण वा अभंगावेज्ज वा मक्खावेज्ज वा अब्भंगावेंतं वा मक्खावेंतं वा सातिज्जति ॥
3
३६. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणी कायंसि गंड वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावेत्ता वा विच्छिदावेत्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरावेत्ता वा विसोहावेत्ता वा सीओदगवियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेत्ता वा पधोवावेत्ता वा अण्णयरेणं आलवणजाएणं आलिपावेत्ता वा विलिंपावेत्ता वा तेल्लेण वा धरण वा बसाए वा वणीण वा अभंगावेत्ता वा मक्खावेत्ता वा अण्णयरेणं धूवणजाएणं धूवावेज्ज वा पधूवावेज्ज वा धूवावेंतं वा पधूवावेंतं वा सातिज्जति ॥
किमि पर्व
३७. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणी पालुकिमियं वा कुच्छिकिमियं अंगुली णिवेाविणिवेसाविय णीहरावेति णीहरावेंतं वा सातिज्जति ॥
,
जह-सिहा पर्व
३५. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणो दीहाओ गह- सिहाओ कप्पवेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥
बीह-रोम - पर्व
३६. जे भिक्खू अण्णउत्थि एण वा गारत्थिएण वा अप्पणी दीहाई जंघ - रोमाई कप्पवेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेंतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥
४०. जे भिक्ख अण्णउत्थिएम वा गारत्थिएण वा अप्पणो दीहाई वत्थि-रोमाई कप्पा वेज्ज

Page #90

७६४
वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेंतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥ ४१ जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणी दीह-रोमाई कप्पावेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावैतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥
निसीहञ्झयणं
४२. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणो दीहाई कक्खाण-रोमाई कप्पवेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावैतं वा संठवावेतं वा सातिज्जति ॥ ४३. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणी दीहाई मंसु-रोमाई कप्पा वेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावैतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥
दंत-पदं
४४. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणो दंते आघसावेज्ज वा पघंसावेज्ज वा, आसावेतं वा पवंसावेंतं वा सातिज्जति ॥
४५. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थि एण वा अप्पणो दंते उच्छोलावेज्ज वा पधोवावेज्ज वा, उच्छोलावेंतं वा पधोवावेतं वा सातिज्जति ॥
४६. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणो दंते फुमवेज्ज वा रयावज्ज वाफुमावतं वा रयातं वा सातिज्जति ॥
उ-पर्व
४७. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणो उट्ठे आमज्जावेज्ज वा पमज्जावेज्ज वा, आमज्जावेंतं वा पमज्जावेंतं वा सातिज्जति ॥
४८. जे भिक्खू अण्णउत्थिएन वा गारत्थि एण वा अप्पणो उट्ठे संवाहावेज्ज वा पलिमद्दा वेज्ज वा संवाहावेतं वा पलिमद्दावेंतं वा सातिज्जति ॥
४६. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारस्थिएण वा अप्पणी उट्ठे तेल्लेण वा घरण वा वसाए वा णवणीएण वा अब्भंगावेज्ज वा मक्खावेज्ज वा अब्भंगावेंतं वा मक्खावेंतं वा सातिज्जति ॥
५०. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणो उट्ठे लोद्वेण वा कक्केण वा चुणेण वा वण्णेण वा उल्लोलावेज्ज वा उब्वट्टावेज्ज वा, उल्लोलावेंतं वा उव्वट्टावेतं वा सातिज्जति ॥
५१. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणी उठे सीओदग - वियडेण वा उसिणोदग - वियडेण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोवावेज्ज वा, उच्छोलावेंतं वा धोवावेतं वा सातिज्जति ॥
५२. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारस्थिएण वा अप्पणो उट्ठे फुमा वेज्ज वा रयावज्ज वा, फुमावतं वा रयावैतं वा सातिज्जति ॥
दोह - रोम-पर्व
५३. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा अप्पणो दीहाई उत्तरोट्ट-रोमाई

Page #91

पण्णरसमो उद्देसो
७६५
कप्पावेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेंतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ।। ५४. जे भिवग्वू अण्ण उत्थिरण वा गार थिएण वा अप्पणो दीहाइं णासा-रोमाई
कप्पावेज्ज वा संठवावेज्ज वा कप्पावेंतं वा संठवावेतं वा सातिज्जति ॥ अच्छि -पत्त-पदं ५५. जे भिक्ख अण्ण उत्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो दीहाई अच्छि-पत्ताई
कप्पावेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥ अच्छि -पद ५६. जे भिक्खू अण्ण उत्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो अच्छोणि आमज्जावेज्ज वा
पमज्जावेज्ज वा, आमज्जातं वा पमज्जावेंतं वा सातिज्जति ॥ ५७. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो अच्छी णि संवाहावेज्ज वा
पलिमद्दावेज्ज वा, संवाहावेंतं वा पलिमद्दावेंतं वा सातिज्जति ।। ५८. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो अच्छी णि तेल्लेण वा घएण वा
वसाए वा, णवणीएण वा अब्भंगावेज्ज वा मक्खावेज्ज वा, अब्भंगावेंतं वा मक्खावेतं
वा सातिज्जति ॥ ५६. जे भिक्ख अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो अच्छीणि लोद्धेण वा कक्केण
वा चुण्णेण वा वणेण वा उल्लोलावेज्ज वा उब्वट्टावेज्ज वा, उल्लोलावेतं वा
उव्वट्टावेत वा सातिज्जति ।। . ६०. जे भिक्खू अण्ण उत्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो अच्छीणि सीओदग-वियडेण
वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोवावेज्ज वा, उच्छोलावेंतं वा
पधोवावेतं वा सातिज्जति ॥ ६१. जे भिक्स्व अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो अच्छी णि फुमावेज्ज वा
रयावेज्ज वा, कुमावेतं वा रयावेतं वा सातिज्जति ॥ दीह-रोम-पदं ६२. जे भिक्खू अण्ण उत्थिारण वा गारथिएण वा अप्पणो दीहाई भमुग-रोमाई
कप्पावेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कपावतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥ ६३. जे भिक्स्व अण्णउत्थिर वा गारत्थिरण वा अप्पणो दीहाइं पास-रोमाइं कप्पावेज्ज
वा संठवावेज्ज वा, कप्यावेतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥ मल-णीहरण-पदं ६४. जे भिक्खू अण्णउत्थिरण वा गारथिएण वा अप्पणो कायाओ सेयं वा जल्लं वा
पंकं वा मलं वा णीहरावेज्ज वा विसोहावेज्ज वा णीहरावेतं वा विसोहावेतं वा
सातिज्जति ॥ ६५. जे भिक्खू अग्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अप्पणो अच्छिमलं वा कण्णमलं वा

Page #92

निसीहञ्झयणं
दंतमलं वा हमलं वा णीहरावेज्ज वा विसोहावेज्ज वा, णीहरावेतं वा विसोहावेतं वा सातिज्जति ॥
सोसवारिय-पदं
६६. जे भिक्खू अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा गामाणुगामं दृइज्जमाणे अप्पणो सीसदुवारिय कारवेति, कारवेतं वा सातिज्जति ॥
७६६
उच्चार -पासषण-पदं
६७. जे' भिक्खू आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाहावइकुलेसु वा परियावसहेसु वा उच्चार पासवणं परिवेति, परिद्ववेतं वा सातिज्जति ॥
६८. जे भिक्खू उज्जाणंसि वा उज्जाणगिहंसि वा उज्जाणसालंसि वा णिज्जाणंसि वाणिज्जाणगिहंसि वा णिज्जाणसालंसि वा उच्चार पासवणं परिवेति, परिद्ववेतं वा सातिज्जति ॥
६६. जे भिक्खू अट्टंसि वा अट्टालयंसि वा पागारंसि वा चरियंसि वा दारंसि वा गोपुरंसि वा उच्चार पासवणं परिद्ववेति परिद्ववेतं वा सातिज्जति ॥
७०. जे भिक्खु दगमगंसि वा दगवहंसि वा दगतीरंसि वा दगठाणंसि वा उच्चार- पासवर्ण परिवेति परितं वा सातिज्जति ॥
७१. जे भिक्खू सुण्णगिहंसि वा सुण्णसालंसि वा भिष्णगिहंसि वा भिण्णसालंसि वा कूडागारंसि वा कोट्ठागारंसि वा उच्चार पासवणं परिवेति, परिद्ववेतं वा सातिज्जति ॥
७२. जे भिक्खु तणसालंसि वा तणगिहंसि वा तुससालंसि वा तुसगिहंसि वा बुससालसि वा सगहंसि वा उच्चार- पासवणं परिट्ठवेति परिद्ववेतं वा सातिञ्जति ॥
७३. जे भिक्खू जाणसालंसि वा जाणगिहंसि वा जुग्गसालंसि वा जुग्गगिहंसि वा उच्चारपासवणं परिवेति परिद्ववेंतं वा सातिज्जति ॥
७४. जे भिक्खू पणियसालंसि वा पणियगिहंसि वा परियागसालंसि वा परियागगिहंसि वा कुवियस सि वा कुवियगिहंसि वा उच्चार पासवणं परिटुवेति परिद्ववेंतं वा
१. 'क, ख, गं' प्रतिषु ६७-७५ एतानि नव सूत्राणि नैव लभ्यन्ते । एतानि 'अ' प्रतौ सङ्क्षिप्तानि किञ्चिद् भिन्नानि च दृश्यन्ते । द्रष्टव्यः सङ्क्षिप्तपाठः । भाध्ये चूर्णां च एषां सूत्राणां स्पष्टमुल्लेखों विद्यते जे भिक्खु आगतामारेसु वा इत्यादि सुत्ता उच्चारयच्वा जाव महाकुलेसु वा महागिहेसु वा उच्चारपासवणं परिवेति । सुत्तत्थो जहा अट्टमउद्देगे । इह णवरं - उच्चारपासवणं ति

वत्तन्वं । एतेषु ठाणेसु उच्चारमादीणि वोसिरंतस्स | आगंतागारादी, जत्तियमेत्ता उ अहिया सुत्ते । तेसूच्चारादीणि, आयरमाणम्मि आणादी ||४६५३॥ २. सं० पा० एवं उज्जाणंसि वा ४ अट्टालगंसि वा ४ उदगंसि वा ४ परिद्ववेइ सुष्णागारंसि वा ४ तणसालासु वा ४ जाणगिहेसु वा २ पणियगिहे वा महाकुलेसु वा महागिहेसु वा परिवेइ !

Page #93

पण्णरसमो उद्देसो
७६७ सातिज्जति ॥ ७५. जे भिक्खू गोणसालंसि वा गोण गिहंसि वा महाकुलंसि वा महागिहंसि वा उच्चार
पासवणं परिवेति, परिढुवेंतं वा सातिज्जति ।। अण्णउस्थिय-पारस्थिय-पदं ७६. जे भिक्खू 'अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स" वा असणं वा पाणं वा खाइमं वा
साइमं वा देति, देंतं वा सातिज्जति' । ७७. जे भिक्खू अण्णउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा
पायपुंछणं वा देति, देंतं वा सातिज्जति ।। पासत्यादीणं दाण-गहण-पवं ७८. जे भिक्खू पासत्थस्स असणं वा पाणं वा खाइम वा साइमं वा देति, देंतं वा
सातिज्जति ॥ ७६. जे भिक्ख पासत्थस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिच्छति, पडिच्छतं
वा सातिज्जति ॥ ८०. जे भिक्खू पासत्थस्स वत्थं वा •पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा देति, दंतं वा
सातिज्जति ।। ८१. जे भिक्खू पासत्थस्स वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा पडिच्छति,
पडिच्छंतं वा सातिज्जति ॥ ८२. जे भिक्खू ओसण्णस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा देति, देंतं वा
सातिज्जति ॥ ८३. जे भिक्ख ओमण्णस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं व। पडिच्छति,
पडिच्छतं वा सातिज्जति ॥ ८४. जे भिक्खू ओसण्णस्स वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा देति, देंतं वा
सातिज्जति ॥ ८५. जे भिक्खू ओसण्णस्स वत्थं वा पडिरगहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा पडिच्छति, १. अणउथिएण वा गारथिएण (अ, क) अग्रेपि गृहस्थयोः वस्त्रादीनां दान-ग्रहणसम्बन्धिएवमेव ।
सूत्रद्वयमस्ति । एवमेव पासत्थादिविषयक २. अतः परं भाष्ये चूणौं च व्याख्यातसूत्राणां भिन्नः
सूत्रदशकं विद्यते । क्रमो विद्यते, स च इत्थमस्ति । अशनपाना- ३. सं० पा०-वत्थं वा जाव पायपुंछणं ! द्यालापके पासत्थ' सम्बन्धि दानग्रहणविषयक ४. सर्वेष्वादर्जेषु पञ्चस्वपि आलापकेषु वस्त्रादि सूत्रद्वयं विद्यते । एवं 'ओसण्ण-कुसील-णिनिय- ग्रहणविषयकं सूत्रं नैव लभ्यते । संसत्त' सम्बन्धीनि अष्ट सूत्राण्यपि संलग्नानि ५.सं. पा.-एवं ओसण्णस्स कुसीलस्स णितिसन्ति । ततश्च वस्त्रालापके अन्यतीथिक- यस्स संसत्तस्स ।

Page #94

निसीहज्झयणं
पडिच्छंतं वा सातिज्जति ॥ ८६. जे भिक्खू कुसीलस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा देति, देंतं वा
सातिज्जति ॥ ८७. जे भिक्खू कुसीलस्स असणं वा पाणं वा खाइम वा साइमं वा पडिच्छति, पडिच्छंतं
वा सातिज्जति ॥ ५८. जे भिक्खू कुसीलस्स वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा देति, देंतं वा
सातिजति ॥ ८६. जे भिक्खू कुसीलस्स वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा पडिच्छति,
पडिच्छंतं वा सातिज्जति ।। १०. जे भिक्खू णितियस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा देति, देतं वा
सातिज्जति ।। ६१. जे भिक्खू णितियस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिच्छति, पडिच्छंतं
वा सातिज्जति ॥ ६२. जे भिक्खू णितियस्स वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा देति, देंतं वा
सातिज्जति ।। ६३. जे भिक्खू णितियस्स वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा पडिच्छति,
पडिच्छंतं वा सातिज्जति ॥ ६४. जे भिक्खू सं सत्तस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा देति, देंतं वा
सातिज्जति ॥ ६५. जे भिक्खू संसत्तस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिच्छति, पडिच्छतं
वा सातिज्जति ।। ६६. जे भिक्खू संसत्तस्स वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा देति, दंतं वा
सातिज्जति ॥ ६७. जे भिक्खू संसत्तस्स वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा पडिच्छति,
पडिच्छंत वा सातिज्जति° ॥ जायणा-णिमंतणा-वत्थ-पवं १८. जे भिक्ख जायणावत्थं वा णिमंतणावत्थं वा अजाणिय अपुच्छिय अगवेसिय
पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति--- सेय बत्थे चउण्हं अण्णयरे सिया, तं जहा-णिच्चणियंसणिए' मज्जणिए छणसविए रायदुवारिए ।
१. णिच्चा
(ख, ग)।
२. रायदारियं (यू)।

Page #95

पण्णरसमो उद्देसो
७६६
पाय-परिकम्म-पदं ६६. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो पाए आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा, आमज्जतं
वा पमज्जतं वा सातिज्जति ॥ १००. "जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो पाए संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा, संवाहेंतं
वा पलिम तं वा सातिज्जति ॥ १०१. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो पाए तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण
वा अब्भंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेंतं वा मक्खेंतं वा सातिज्जति ॥ १०२. जे भिक्ख विभूसावडियाए अप्पणो पाए लोद्धेण वा कक्केण वा चण्णण वा वणेण
वा उल्लोलेज्ज वा उन्वटेज्ज वा, उल्लोलतं वा उन्वटेंतं वा सातिज्जति ।। १०३. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो पाए सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण
वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोतं वा सातिज्जति ॥ १०४. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो पाए फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुतं वा रएतं
वा सातिज्जति ॥ काय-परिकम्म-पदं १०५. जे भिक्ख विभुसावडियाए अप्पणो कायं आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा, आमज्जतं
वा पमज्जतं वा सातिज्जति ॥ १०६. जे भिक्ख विभूसावडियाए अप्पणो कायं संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा, संवाहेंतं
वा पलिमद्देतं वा सातिज्जति ॥ १०७. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो कायं तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण
वा अभंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेतं वा मक्खेंतं वा सातिज्जति ॥ १०८. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो कायं लोद्धेण वा कक्केण वा चण्णेण वा वण्णेण
वा उल्लोलेज्ज वा उव्वट्टेज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उव्वदे॒तं वा सातिज्जति ॥ १०६. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो कायं सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण
वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं वा सातिज्जति ।। ११०. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो कायं फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुतं वा रएतं वा
सातिज्जति ॥ वण-परिकम्म-पदं १११. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो कायंसि वणं आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा,
आमज्जंतं वा पमज्जंतं वा सातिज्जति ॥ ११२. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो कायंसि वणं संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा, १. सं० पा०–एवं तइय उद्देसगमए जाव जे ।

Page #96

निसीहज्झयणं
संवाहेंतं वा पलिमदे॒तं वा सातिज्जति ।। ११३. जे भिक्खू विभूसावडियाए अपणो कायंसि वणं तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा
णवणीएण वा अब्भंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेंतं वा मक्खेंतं वा सातिज्जति ॥ ११४. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो कार्यसि वणं लोद्धेण वा कक्केण वा चण्णण वा
वणेण वा उल्लोलेज्ज वा उव्वट्टेज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उव्वट्टेतं वा सातिज्जति ॥ ११५. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो कायंसि वणं सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग
वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं वा
सातिज्जति ॥ ११६. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो कायंसि वणं फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुतं वा
रएंतं वा सातिज्जति ॥ गंडावि-परिकम्म-पवं
११७. जे भिक्खू विभसावडियाए अप्पणो कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं
भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदेज्ज वा विच्छिदेज्ज वा,
अच्छिदेंतं वा विच्छिदेंतं वा सातिज्जति ।। ११८. जे भिक्खू विभसावडियाए अप्पणो कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा
भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छि दित्ता वा विछि दत्ता वा पूर्व
वा सोणियं वा णीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा, गीहरेंतं वा विसोहेंतं वा सातिज्जति ॥ ११६. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो कार्यसि गंड वा पिडयं वा अरइयं वा असियं
वा भगंदल वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा प्रयं वा सोणियं वा णीहरित्ता वा विसोहेत्ता वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग
वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं वा सातिज्जति ।। १२०. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा
भगदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा पूर्व वा सोणियं वा णीहरित्ता वा विसोहेत्ता वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदगवियडेण वा उच्छोलेता वा यघोएत्ता वा अण्णयरेणं आलेवणजाएणं आलिंपेज्ज वा
विलिपेज्ज वा, आलिपंतं वा विलिपंतं वा सातिज्जति ॥ १२१. जे भिक्ग्य विभूमावडियाए अप्पणो कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा
भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरित्ता वा विसोहेत्ता वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदगवियडेण वा उच्छोलेत्ता बा पधोएत्ता वा अण्णय रेणं आलेवणजाएणं आलि पित्ता वा विलिपित्ता वा तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा अब्भंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा, अब्भंगेंतं वा मक्खेत वा सातिज्जति ॥

Page #97

पण्णरसमो उद्देसो
७७१
१२२. जे भिक्ख विभूसावडियाए अप्पणो कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा
भगंदलं वा अण्णयरेणं तिक्वेणं सत्थजाएणं अच्छिदित्ता वा विच्छिदित्ता वा पूर्व वा सोणियं वा णीहरित्ता वा विसोहेत्ता वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेत्ता वा पधोएत्ता वा अण्णयरेणं आलेवणजाएणं आलिंपित्ता वा विलिपित्ता वा तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा अभंगेत्ता वा मक्खेत्ता वा
अण्णयरेणं धूवणजाएणं धूवेज्ज वा पधूवेज्ज वा, धूवेंतं वा पधूवेंतं वा सातिज्जति ।। किमि-पदं १२३. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो पालुकिमियं वा कुच्छिकिमियं वा अंगुलोए
णिवेसिय-णिवेसिय णीहरति, णीहरतं वा सातिज्जति ॥ णह-सिहा-पदं १२४. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो दीहाओ णह-सिहाओ कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, ____ कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ॥ बोह-रोम-पदं १२५. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो दोहाई जंघ-रोमाई कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा.
कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। १२६. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो दीहाई वत्थि-रोमाइं कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा,
कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ॥ १२७. जे भिक्ख विभूसावडियाए अप्पणो दीह-रोमाई कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्त
वा संठवेंतं वा सातिज्जति !! १२८. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो दीहाई कक्खाण-रोमाइं कप्पेज्ज वा संठवेज्ज
वा, कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति !! १२६. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो दोहाई मंसु-रोमाई कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा,
कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। बंत-पदं १३०. जे भिक्ख विभूसावडियाए अप्पणो दंते आघंसेज्ज वा पधंसेज्ज वा, आघंसंतं वा
पघंसंतं वा सातिज्जति ।। १३१. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो दंते उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा
पधोवेंतं वा सातिज्जति ॥ १३२. जे भिक्खू विभूसावडियाए अपणो दंते फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुतं वा रएतं
वा सातिज्जति ॥
उट्ठ-पदं
१३३. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो उठे आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा, आमज्जतं

Page #98

७७२
वा पमज्जंतं वा सातिज्जति ॥
१३४. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणी उट्ठे संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा, संवाहतं वा पमितं वा सातिज्जति ॥
निसीह
१३५. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो उट्ठे तेल्लेण वा धरण वा बसाए वा णवणीएण वा अब्भंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा अब्भंगलं वा मक्खेत वा सातिज्जति ॥ १३६. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो उट्ठे लोद्वेण वा कक्केण वा चुण्णेण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उव्वट्टेज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उव्वतं वा सातिज्जति ॥ १३७. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो उट्ठे सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेतं वा सातिज्जति ॥ १३८. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणी उट्ठे फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुमेंतं वा रतं वा सातिज्जति ॥
बीह-रोम-पदं
१३६. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो दीहाई उत्तरोट्ठ-रोमाई कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्पेतं वा संठतं वा सातिज्जति ॥
१४०. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणी दीहाई णासा-रोमाई कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्पेतं वा संठवेतं वा सातिज्जति ॥
अच्छिन्पत्त-पदं
१४१. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणी दीहाई अच्छि-पत्ताई कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा, कप्तं वा संठतं वा सातिज्ञ्जति ॥
अच्छि - पदं
१४२. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणी अच्छीणि आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा, आमज्जंतं वा पमज्जंतं वा सातिज्जति ॥
१४३. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणी अच्छीणि संवाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा, संवातं वा पमितं वा सातिज्जति ॥
१४४. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणी अच्छीणि तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा वणीएण वा अभंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा अब्भंगत वा मक्तं वा सातिज्जति ॥ १४५. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो अच्छीणि लोद्धेण वा कक्केण वा चुण्णेण वा वणेण वा उल्लोलेज्ज वा उब्वट्टेज्ज वा, उल्लोलेंतं वा उब्वट्टेतं वा सातिज्जति ॥ १४६. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो अच्छीणि सीओदग-वियडेण वा उसिणोदगवियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेतं वा पधोवेतं वा सातिज्जति ॥ १४७. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो अच्छीणि फुमेज्ज वा रएज्ज वा, फुमेतं वा

Page #99

पण्णरसमो उद्देसो
७७३
रएतं वा सातिज्जति ॥ दीह-रोम-पदं १४८. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो दोहाई भमुग-रोमाइं कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा,
कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। १४६. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो दीहाई पास-रोमाइं कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा,
कप्तं वा संठवेंतं वा सातिज्जति ।। मल-णीहरण-पदं १५०. जे भिक्खू विभूसावडियाए अप्पणो कायाओ सेयं वा जल्लं वा पंकं वा मलं वा
णीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा, णीहरेंतं वा विसोहेंतं वा सातिज्जति ॥ १५१. जे भिक्ख विभूसावडियाए अपणो अच्छिमलं वा कण्णमलं वा दंतमलं वा णहमलं
वा णीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा, णीहरेंतं वा विसोहेंतं वा सातिज्जति ॥ सीसदुवारिय-पदं १५२. जे भिक्खू विभूसावडियाए गामाणुगामं दूइज्जमाणे अप्पणो सीसदुवारियं करेति,
करेंतं वा सातिज्जति ।। उवगरणजाय-धरण-पवं १५३. जे भिक्खू विभूसावडियाए वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपंछणं वा अण्णयरं
वा उवगरणजायं धरेति, धरेतं वा सातिज्जति ॥ उवगरणजाय-धोवण-पवं १५४. जे भिक्खू विभूसावडियाए वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा अण्णयरं
वा उवगरणजायं धोवेति, धोवेंतं वा सातिज्जतितं सेवमाणे आवज्जइ चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं उग्घातियं ॥
१. क' प्रतौ एतत्सूत्रं नास्ति ।
२. 'अ, ख, ग' प्रतिषु एतत्सूत्रं नास्ति ।

Page #100

सोलसमो उद्देसो
सेज्जा -पदं १. जे भिक्खू सागारियं' सेज्ज अणुपविसति, अणुपविसंतं वा सातिज्जति ।। २. जे भिक्खू सोदगं' सेज्ज उवागच्छति, उवागच्छंतं वा सातिज्जति ।। ३. जे भिक्खू सागणियं सेज्ज अणुपविसति, अणुपविसंतं वा सातिज्जति ll उच्छु-पवं ४. जे भिक्खू सचित्तं उच्छु भुंजति, भुंजतं वा सातिज्जति ॥ ५. "जे भिक्खू सचित्तं उच्छु विडसति, विडसंतं वा सातिज्जति ।। ६. जे भिक्खू सचित्तं अंतरुच्छुयं वा उच्छुखंडियं वा उच्छुचोयगं वा उच्छुमेरगं वा
उच्छुसालगं वा उच्छुडगलं वा भुंजति, भुजंतं वा सातिज्जति ॥ ७. जे भिक्खू सचित्तं अंतरुच्छुयं वा उच्छुखंडियं वा उच्छुचोयगं वा उच्छुमेरगं वा
उच्छुसालगं वा उच्छुडगलं वा विडसति, विडसंतं वा सातिज्जति ।। ८. जे भिक्खू सचित्तपइट्ठियं उच्छु भुंज ति, भुजंतं वा सातिज्जति ।। ६. जे भिक्खू सचित्तपइट्ठियं उच्छु विडसति, विडसंतं वा सातिज्जति ॥ १०. जे भिक्खू सचित्तप इट्ठियं अंतरुच्छुयं वा उच्छुखंडियं वा उच्छुचोयगं वा उच्छुमेरगं
__ वा उच्छुसालगं वा उच्छुडगलं वा भुंजति, भुंजंतं वा सातिज्जति ॥ ११. जे भिक्खू सचित्तपइट्ठियं अंतरुच्छुयं वा उच्छुखंडियं वा उच्छुचोयगं वा उच्छुमेरगं
__ वा उच्छुसालगं वा उच्छुडगलं वा विडसति, विडसंतं वा सातिज्जति ॥ अडवीजत्तागहणेसणा-पदं १२. जे भिक्खू आरण्णयाणं वगंधयाणं अडवीजत्तापट्टियाणं असणं वा पाणं वा खाइम
वा साइमं वा पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सा तिजति ॥ १. सागरिय (अ, ख)।
गमो सो चेव इह णयब्वो। २. स उदगं (अ)।
४. वर्णधाणं (चू) 1 ३. सं० पा०—एवं पण्णरसे उद्देसे अंबस्स जहा ५. अडवीजत्तासंपट्रियाणं (अ, क, ख, ग)।

Page #101

सोलसमो उद्देसो
७७५
१३. जे भिक्ख आरण्णयाणं वगंधयाणं अडवीजत्तापडिणियत्ताणं असणं वा पाणं वा
खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ वुसिरातिय-पदं १४. जे भिक्खू वुसिरातियं अवुसि रातियं वदति, वदंतं वा सातिज्जति ।। १५. जे भिक्खू अबुसिरातियं वुसिरातियं वदति, वदंतं वा सातिज्जति॥ १६. जे भिक्खू वुसिराइयाओ गणाओ अवुसिराइयं गणं संकमति, संकमंतं वा
सातिज्जति ।। बुग्गहवक्कंत-पदं १७. जे भिक्खू बुग्गहवक्ताणं' असणं वा पाणं वा खाइम वा साइमं वा देति, दंतं वा
सातिज्जति ।। १८. जे भिवख वुग्गहवक्ताणं असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिच्छति,
पडिच्छंतं वा सातिज्जति ।। १६. "जे भिक्ख वुग्गहवक्कंताणं वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायधूछणं वा देति, देतं
वा सातिज्जति ।। २०. जे भिक्खू बुग्गहवक्कंताणं वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुछणं वा पडिच्छति,
पडिच्छंतं वा सातिज्जति ॥ २१. जे भिक्खू वुग्गवक्कंताणं वसहिं देति, देंतं वा सातिज्जति ॥ २२. जे भिक्खू बुग्गहवक्कंताणं वसहिं पडिच्छति, पडिच्छतं वा सातिज्जति ।। २३. जे भिक्खू बुग्गहवक्कंताणं वसहिं अणुपविसति, अणुपविसंतं वा सातिज्जति ।। २४. जे भिक्खू बुग्गहवक्कं ताणं सज्झायं देति, देंतं वा सातिज्जति ।। २५. जे भिक्खू वुग्गहवक्ताणं" सज्झायं पडिच्छति, पडिच्छंतं वा सातिज्जति ।। विहारपडिया-पदं २६. जे भिक्खू विहं अणेगाहगमणिज्जं सति लाढे विहाराए संथरमाणेसु जणवएसु
विहारपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं वा सातिज्जति ॥
१. आदर्शपु एतत्सूत्रं नोपलभ्यते । भाष्य-चूर्यो- ३. बुग्गह वुक्कमाणं (ख) । स्तथा नवमोद्देशकस्य १४, १६, १८ सूत्राणा- ४. सं० पा०–एवं वत्थं पडिरगहं कंबलं पायमाधारेण स्वीकृतमिदं सूत्रम् ।।
पुंछणं देति य पडि साति एवं वसहि पि दोहिं २. चूणी 'वसुरातियं' इति पदं व्याख्यातमस्ति गमएहि हि चेतिय अणुप्पविसति य साति । नियंक्तिगाथायां 'सिरातिय' इति लभ्यते- ५. बुक्कंताणं (क, ख)। वसूमं ति व वसिम तिव, वसति व सिमं व पज्जया चरणे । तेसु रतो सिराती असिम्मि रतां असि राती ॥५४२०।।

Page #102

७७६
निसीहज्झयणं
२७. जे भिक्खू विरूवरूवाई दसुयाययणाई' अणारियाई मिलक्खूई पच्चं तियाई' सति लढे विहाराए संथरमाणेसु जणवएसु विहारपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेंतं वा सातिज्जति ॥
दुगुछिय-पदं
२८. जे भिक्खु दुर्गाछियकुलेसु असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेति, डिग्गाहतं वा सातिज्जति ॥
२६. जे भिक्खू दुर्गाछियकुलेसु वत्थं वा पडिग्गनं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा डिग्गाहेति पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥
३०. जे भिक्खू दुर्गाछियकुलेसु वसहि पडिग्गा हेति, पडिग्गार्हतं वा सातिज्जति ॥ ३१. जे भिक्खू दुर्गाछियकुलेसु सज्झायं उद्दिसति, उद्दिसंतं वा सातिज्जति ।। ३२. जे भिक्खू दुर्गाछियकुलेसु सज्झायं वाएति, वाएंतं वा सातिज्जति ॥ ३३. जे भिक्खू दुर्गाछियकुलेसु सभायं पडिच्छति, पडिच्छंतं वा सातिज्जति ॥ असणाइणिक्लेवण-पदं
३४. जे भिक्खू असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पुढवीए णिक्खिवति, णिक्खिवंतं वा सातज्जति ॥
३५. जे भिक्खू असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा संथारए णिक्खिवति, णिक्खिवंतं वा सातिज्जति ॥
३६. जे भिक्खू असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा वेहासे णिक्खिवति, णिक्खिवंतं वा सातिज्जति ॥
अण्णउत्थिय-गारस्थियसद्धि भोयण-पदं
३७. जे भिक्खू अण्णउत्थि एहिं वा गारत्थि एहि वा सद्धि भुंजति, भुंजंतं वा सातिज्जति ॥
३८. जे भिक्खू अण्णउत्थिए हिं' वा गारत्थि हिं' वा सद्धि 'आवेदिय परिवेढिए" भुंजति, भुजतं वा सातिज्जति ॥
आसायणा-पदं
३६. जे भिक्खू आयरिय उवज्झायाणं सेज्जा - संथारयं पाएणं संघट्टेत्ता हत्येणं
६. अण्णउत्थीहिं ( अ, क, ग ) ।
७. गारत्थीहिं ( अ, क, ग ) ।
८. अण्णउत्थीहि ( अ, क, ग ) 1 8. गारत्थीहि ( अ, क, ग ) 1
१०. आवेढियं परिवेढियं ( क, ख ) ।
१. दसुयायणाई ( अ, ग ); दसूयाठाणाति ( ख ) ।
२. मिलक्खाई ( क ) 1
३. पत्तियाई ( ख ) 1
४. कुले ( क ) ।
५. सं० पा०—वत्थं वसहि सम्भायं उद्दिसति वाएति पडिच्छति ।

Page #103

सोलसमो उद्देसो
अणुणवत्ता धारयमाणो गच्छति, गच्छंतं वा सातिज्ञ्जति ॥
अतिरित्तवहि-पदं
४०. जे भिक्ख पमाणातिरिक्तं वा गणणातिरिक्तं वा उवहिं धरेति, धरेंतं वा सातिज्जति ॥
उच्चार- पासवण -पदं
४१. जे भिक्खू अनंतरहियाए पुढवीए उच्चार- पासवणं परिट्ठवेति परिहवेंतं" वा सातिज्जति ॥
७७७
४२. "जे भिक्खू ससिणिद्धाए पुढवीए उच्चार- पासवणं परिट्ठवेति परितं वा सातिज्जति ॥
४३. जे भिक्खू ससरवखाए पुढवीए उच्चार पासवणं परिवेति, परिवेतं वा सातिज्जति ।।
४४. जे भिक्खू मट्टियाकडाए पुढवीए उच्चार- पासवणं परिवेति, परिवेतं वा सातिज्जति ॥
४५. जे भिक्खू चित्तमंताएं पुढवीए उच्चार पासवणं परिट्ठवेति परिट्ठतं वा सातिज्जति ॥
४६. जे भिक्खु चित्तमंताए सिलाए उच्चार पासवगं परिद्ववेति, परिवेतं वा सातिज्जति ॥
४७. जे भिक्खू चित्तमंताए लेलूए उच्चार पासवणं परिद्ववेति परिद्वतं वा सातिज्जति ।।
४८. जे भिक्खू कोलावासंसि वा दारुए जीवपइट्टिए सअंडे सपाणे सबीए सहरिए सओस्से सउत्तिग-पग दग-मट्टिय-मक्कडा - संताणए उच्चार पासवणं परिद्ववेति, परिद्ववेंतं वा सातिज्जति ॥
४६. जे भिक्खू थूणंसि वा गिहेलुयंसि वा उसुयालंसि वा कामजलंसि वा अण्णयरंसि वा तहप्पगारंसि अंतरिक्खजायंसि दुब्बद्धे दुण्णिक्खित्ते अणिकंपे चलाचले उच्चारपासवणं परिवेति परिद्ववेतं वा सातिज्जति ॥
५०. जे भिक्खू कुलियंसि वा भित्तिसि वा सिलसि वा लेलुंसि वा अण्णयरंसि वा तहप्पगारंसि अंतरिक्खजायंसि दुब्बद्धे दुष्णिक्खित्ते अणिकंपे चलाचले उच्चारपासवणं परिवेति परिद्ववेंतं वा सातिज्जति ॥
१. परिद्वावेति परिद्वावेंतं ( अ, क, ग ) ।
२. सं० पा० - जे ससिणिद्वाइयंसि वा कुलियंसि वा जाव लेलुंसि वा उच्चारपासवणं परिद्वावेति

परिट्ठावंत वा सातिज्जति जे खंधंसि वा जाव अंतरिक्खजायंसि उच्चारपासवणं ।

Page #104

७७८
निसीहझयणं
५१. जे भिक्खू खधंसि वा फलिहंसि वा मंचंसि वा मंडवंसि वा मासि वा पासायंसि
वा हम्मतलंसि वा अण्णयरंसि वा तहप्पगारंसि अंतरिक्खजायंसि दुब्बद्धे दुण्णिक्खित्ते अणिकपे चलाचले° उच्चार-पासवणं परिद्ववेति, परितं वा सातिज्जतितं सेवमाणे आवज्जइ चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं उग्घातियं ।।

Page #105

सत्तरसमो उद्देसो
कोउहल्लपडिया-पदं १. जे भिक्खू कोउहल्लपडियाए अण्णयरं तसपाणजाति तणपासएण वा' 'मुंजपासएण
वर कट्टपासएण वा चम्मपासएण वा वेत्तपासएण वा रज्जुपासएण वा सुत्तपासएण
वा बंधति, बंधतं वा सातिज्जति ।। २. 'जे भिक्खू कोउहल्लपडियाए अण्णयरं तसपाणजाति तणपासएण वा मुंजपासएण
वा कट्ठपासएण वा वेत्तपासएण वा रज्जुपासएण वा सुतपासएण वा° बल्लियं
मुयति, मुयंत वा सातिज्जति ॥ ३. जे भिक्खू कोउहल्लपडियाए तणमालियं' वा 'मुजमालियं वा वेत्तमालियं वा भिडमालियं या मयणमालियं वा पिच्छमालियं वा दंतमालियं वा सिंगमालियं वा संखमालियं वा हड्डमालियं वा कट्ठमालियं वा पत्तमालियं वा पुप्फमालियं वा
फलमालियं वा बीजमालियं वा हरियमालियं वा करेति, करेंतं वा सातिज्जति ॥ ४. 'जे भिक्खू कोउहल्लपडियाए तणमालियं वा मुंजमालियं वा वेत्तमालियं वा भिडमालियं वा म यणमालियं वा पिच्छमालियं वा दंतमालियं वा सिंगमालियं वा संखमालियं वा हडमालियं वा कटूमालियं वा पत्तमालियं वा पुप्फमालियं वा
फलमालियं वा बीजमालियं वा हरियमालियं वा धरेति, धरेंतं वा सातिज्जति ॥ ५. जे भिक्व कोउहल्लपडियाए तणमालियं वा मुंजमालियं वा वेत्तमालियं वा भिंड
मालियं वा मयणमालियं वा पिच्छमालियं वा दंतमालियं वा सिंगमालियं वा संखमालियं वा हड्डमालियं वा कट्ठमालियं वा पत्तमालियं वा पुय्फमालियं वा फलमालियं वा बीजमालियं वा हरियमालियं वा पिणद्धति', पिणद्धतं वा सातिज्जति ॥ ६. जे भिक्ख कोउहल्लपडियाए अयलोहाणि वा तंबलोहाणि वा तउयलोहाणि वा १. सं० पा०--तणपासएण वा जाव सुत्तपास एण। ५. सं० पा०-धरेति धरतं वा साति पिणद्धति २. सं० पा०-बद्धेल्लयं वा मुति, मुयंतं वा पिणद्धत वा साति । साति ।
६. परिभुजइ (अ, क, ख, ग)। ३. मालि (क)।
७. सं० पा०-अयलोहाणि वा जाव सुवगणलो४. सं० पा०-तणमालियं वा जाव हरियमालियं। . हाणि ।
७७६

Page #106

निसीहझयणं
सीसगलोहाणि वा रुप्पलोहाणि वा° सुवण्णलोहाणि वा करेति, करेंतं वा
सातिज्जति ॥ ७. 'जे भिवख कोउहल्लपडियाए अयलोहाणि वा तंबलोहाणि वा तउयलोहाणि वा
सीसगलोहाणि वा रुप्पलोहाणि वा सुवण्णलोहाणि वा धरेति, धरेंतं वा
सातिज्जति ॥ ८. जे भिक्खू कोउहल्लपडियाए अयलोहाणि वा तंबलोहामि वा तउयलोहाणि वा
सीसगलोहाणि वा रुप्पलोहाणि वा सुवण्णलोहाणि वा परि जति, परिभुजंतं वा
सातिज्जति॥ ६. जे भिक्खू कोउहल्लपडियाए हाराणि वा' 'अद्धहाराणि वा एगावली वा मुत्तावली
वा कणगावली वा रयणावली वा कडगाणि वा डियाणि वा केऊराणि वा कुंडलाणि वा पट्टाणि मउडाणि वा, पलंबसुत्ताणि वा सुवण्णसुत्ता णि वा करेति,
करेंतं वा सातिज्जति ।। १०. 'जे भिक्ख कोउहल्लपडियाए हाराणि वा अद्धहाराणि वा एगावली वा मत्तावली
वा कणगावली वा रयणावली वा कडगाणि वा तुडियाणि वा केऊराणि वा कुंडलाणि वा पट्टाणि वा मउडाणि वा, पलंबसुत्ताणि वा सुवण्णसुत्ताणि वा धरेति,
धरतं वा सातिज्जति ॥ ११. जे भिक्खू कोउहल्लपडियाए हाराणि बा अद्धहाराणि वा एगावली वा मतावली
वा कणगावली वा रयणावली वा कडगाणि वा तुडियाणि वा केऊरोणि वा कंडलाणि वा पट्टाणि वा मउडाणि वा पलंबसूत्ताणि वा, सूबण्णसूत्ताणि वा पिणद्धति, पिणद्धंतं वा सातिज्जति ।। जे भिक्व कोउहल्लपडियाए आईणाणि वा* *सहिणाणि वा कल्लाणि वा सहिणकल्लाणाणि वा आयाणि वा कायाणि वाखोमाणि वा दुगुल्लाणि वा तिरीडपट्टाणि वा मलयाणि वा पत्तुण्णाणि वा अंसुयाणि वा चीणंसुयाणि वा देसरागाणि वा अमिलाणि वा गज्जलाणि वा फाडिगाणि वा कोतवाणि वा कंबलाणि वा पावारगाणि वा कणगाणि वा कणगकताणि वा कणगपट्टाणि वा कणगखचियाणि वा कणगफुल्लियाणि वा वग्घाणि वा विवग्याणि वा आभरणाणि वा आभरणविचिताणि वा उहाणि वा गोरमिगाईणगाणि वा किण्ह मिगाईणगाणि वा नील मिगा
ईणगाणि वा पेसाणि वा पेसले साणि वा करेति, करेंतं वा सातिज्जति ।। १. सं० पा०-धरेति धरतं वा साति परिभंजति संक्षिप्तपाठः एवं लभ्यते-आयीणाणि वा परिभुजंतं वा साति।।
जाव आभरणविचित्ताणि वा । किन्तु सप्त२. सं० पा०-हाराणि वा जाव सुवण्णसुत्ताणि । मोद्देशके (१०) आदर्शगतः पाठः पाठान्तर३. सं० पा०.-धरेति धरतं वा साति परिभजति रूपेण पादटिप्पणे निदिष्टोस्ति । तत्र मूल. परि जंतं वा साति !
पाठः चर्णिसम्मतः स्वीकृतोस्ति । तेन प्रस्तुत४. सं० पा.--आइणादि जाव वत्थसुतं । आदर्शेषु पाठः सप्तोद्देशकनिस्वीकृतपाठादेव सम्परितः।

Page #107

सत्तरसमो उद्देसो
७५१
१३. "जे भिक्खू कोउहल्लपडियाए आईणाणि वा सहिणाणि वा कल्लाणि वा सहिण
कल्लाणाणि वा आयाणि वा कायाणि वा खोमाणि वा दुगुल्लाणि वा तिरीडपट्टाणि वा मलयाणि वा पत्तण्णाणि वा असुयाणि वा चीणंसुयाणि वा देसरागाणि वा अमिलाणि वा गज्जलाणि या फाडिगाणि वा कोतवाणि वा कंबलाणि वा पावारगाणि वा कणगाणि कणगकताणि वा कणगपट्टाणि वा कणगचियाणि वा कणगफूल्लियाणि वा वग्घाणि वा विवग्याणि वा आभरणाणि वा आभरणविचित्ताणि वा उद्दाणि वा गोरमिगाईणगाणि वा किण्ह मिगाईणगाणि वा नील
मिगाईणगाणि वा पेसाणि वा पेसलेसाणि वा धरेति, धरेंतं वा सातिज्जति ।। १४. जे भिक्ख कोउहल्लपडियाए आईणागि वा सहिणाणि वा कल्लाणि वा सहिण
कल्लाणाणि वा आयाणि वा कायाणि वा खोमाणि वा दुगुल्लाणि वा तिरीडपट्टाणि वा मलयाणि वा पत्तण्णाणि वा असुयाणि वा चीणंसुयाणि वा देसरागाणि बा अमिलाणि वा गज्जलाणि वा फाडिगाणि वा कोतवाणि वा केबलागि वा पावारगाणि वा कणगाणि वा कणगकताणि वा कणगपट्टाणि वा कणगखचियाणि वा कणगफुल्लियाणि वा वग्याणि वा विवग्याणि वा आभरणाणि वा आभरण विचिताणि वा उद्याणि वा गोरमिगाईणगाणि वा किण्हमिगाईणगाणि वा नीलमिगाई
णगाणि वा पेसाणि वा पेसलेसाणि वा परि जति, परिभुजंतं वा सातिज्जति ।। पाय-परिकम्म-पदं १५. 'जा निग्गंथी निगंथस्स पाए अग्णउत्थिरण वा गारथिएण वा 'आमज्जावेज्ज
वा पमज्जावेज्ज" वा, आमज्जावेतं वा पमज्जावेंतं वा सातिज्जति ।। १६. "जा निग्गंथी निग्गंथस्म पाए अण्ण उत्थिरण वा गारथिएण वा संवाहावेज्ज वा
पलिमद्दावेज्ज वा, संवाहावेतं वा पलिमद्दावेंतं वा सातिज्जति ।। १७, जा निग्गंथी निग्गंथस्स पाए अण्ण उत्थिएण वा गारथिएण वा तेल्लेण वा घाण वा
वसाए वा णवणीएण वा अभंगावेज्ज वा मक्खावेज्ज वा, अभंगावेतं वा
मकवावेतं वा सातिज्जति ।। १८. जा निग्गंथी निग्गंथस्स पाए अण्णउत्थिाण वा गारथिएण वा लोद्धेण वा कक्केण
वा चुण्णेण वा वण्णेण वा उल्लोलावेज्ज वा उन्वट्टावेज्ज वा, उल्लोलावेंतं वा
उव्वट्टावेतं वा सातिज्जति ।। १. सं० पा०-धरेति परि जति जाव साति । इह पूण णिग्गंथीणं समणस्स अण्णातिस्थिएण २. जे निग्गधे (अ, क); जे निगथीणि (ख)। गारथिएण कारवेनि ति विसेसो (चू)। 'जा निरगंथी निगंथस्स' इति पाठस्य आधागे ३ आमज्जेज्जया पमज्जेज्ज (अ,क,ख,ग)। भाष्ये चूणौ च लभ्यते--
४. सं० पा.--एवं नइउद्देसगमएण तव्वं जाव जा समणि संजयाणं, गिहिणी अहवा वि अण्णतित्थीण । जे निगथे निग्गथम्म । पादपमज्जणमादी, कारेज्जा आणमादीणि ।।
भा० ५६१८॥

Page #108

७८२
निसोहज्झयणं
१६. जा निग्गंधी निग्गंथस्स पाए अण्णउत्थिए वा गारत्थिएण वा सोओदग वियडेण वा उसिणोदग वियडेण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोवावेज्ज वा, उच्छोलावेंतं वा पधोवावेंतं वा सातिज्जति ॥
२०. जा निग्गंथी निग्गंथस्स पाए अण्णउत्थिएण वा गारस्थिएण वा फुमवेज्ज वा यावज्जवा, फुमावतं वा रयावेतं वा सातिज्जति ॥
काय-परिकम्म-पर्व
२१. जा निग्गंधी निग्गंथस्स कार्य अण्णउत्थिएन वा गारत्थिएण वा आमज्जावेज्ज वा पमज्जा वेज्ज वा, आमज्जावेंतं वा पमज्जावेंतं वा सातिज्जति ॥ २२. जा निग्गंथी निग्गंथस्स कार्य अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा संवाहावेज्ज वा पलिमद्दावेज्ज वा, संवाहावेतं वा पलिमद्दावेंतं वा सातिज्जति ॥
२३. जा निग्गंथी निग्गंथस्स कार्य अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा अब्भंगावेज्ज वा मक्खावेज्ज वा अब्भंगावेंतं वा मक्खावेंतं वा सातिज्जति ॥
२४. जा निग्गंथी निग्गंथस्स कार्य अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा लोद्वेण वा कक्केण वा चुणेण वा वणेण वा उल्लोलावेज्ज वा उन्बट्टावेज्ज वा, उल्लोलावेंत वा तं वा सातज्जति ॥
२५. जा निग्गंधी निग्ग्रंथस्स कार्य अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा सीओदग - वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोवावेज्ज वा, उच्छोलावेंतं वा पधोवावेंतं वा सातिज्जति ॥
२६. जा निग्गंथी निग्गंथस्स कार्य अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा फुभावेज्ज वा यावज्ज वा, फुमातं वा रयावेंतं वा सातिज्ञ्जति ॥
क्षण-परिकम्म-पदं
२७. जा निग्गंधी निग्गंथस्स कायंसि वर्ण अण्णउत्थिएण वा गारत्थि एण वा आमज्जावेज्ज वा पमज्जा वेज्ज वा, आमज्जावेंतं वा पमज्जावेंतं वा सातिज्जति ॥
२८. जा निग्गंथी निग्गंथस्स कार्यसि वणं अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा संवाहावेज्ज वा पलिमद्दावेज्ज वा, संवाहावेतं वा पलिमद्दावेतं वा सातिज्जति ॥
२६. जा निग्गंथी निग्गंथस्स कार्यसि वणं अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा तेल्लेण वा घण वा बसाए वा णवणीएण वा अब्भंगावेज्ज वा मक्वावेज्ज वा, अभंगावेंतं वा मक्खावेंतं वा सातिज्जति ॥
३०. जा निग्गंथी निग्गंथस्स कार्यसि वर्ण अण्णउत्थिएण वा गारस्थिएण वा लोद्वेण वा कक्केण वा चुणेण वा वण्णेण वा उल्लोलावेज्ज वा उब्वट्टावेज्ज वा, उल्लोलावेंतं वा उव्वातं वा सातिज्जति ॥

Page #109

सत्तरसमो उद्देसो
७५३
३१. जा निग्गंथी निग्गंथस्स कायंसि वणं अण्णउत्थिएण वा गारस्थिएण वा सीओदग
वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोवावेज्ज वा, उच्छोलावेंतं
वा पधोवावेंतं वा सातिज्जति ॥ ३२. जा निग्गंथी निग्गंथस्स कायंसि वणं अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा फुमावेज्ज
वा रयावेज्ज वा, फुमातं वा रयातं वा सातिज्जति ॥ गंडादि-परिकम्म-पदं ३३. जा निग्गंथी निग्गंथस्स कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा
अण्णउत्यिएण वा गारथिएण वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावेज्ज वा
विच्छिदावेज्ज वा, अच्छिदावेंतं वा विच्छिदावेंतं वा सातिज्जति ॥ ३४. जा निग्गंथी निग्गंथस्स कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं
वा अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावित्ता वा विच्छिदावित्ता वा पूर्व वा सोणियं वा णीहरावेज्ज वा विसोहावेज्ज वा,
णीहरावेंतं वा विसोहावेंतं वा सातिज्जति ॥ ३५. जा निग्गंथी निग्गंथस्स कायंसि गंड वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं
वा अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावेत्ता वा विच्छिदावेत्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरावेत्ता वा विसोहावेत्ता वा सीओदगवियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोयावेज्ज वा, उच्छोलावेंतं
वा पधोयावेंतं वा सातिज्जति ।। ३६. जा निग्गंथी निग्गंथस्स कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा
अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावेत्ता वा विच्छिदावेत्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरावेत्ता वा विसोहावेत्ता वा सीओदगवियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेत्ता वा पधोयावेत्ता वा अण्णयरेणं आलेवणजाएणं आलिंपावेज्ज वा विलिपावेज्ज वा, आलिंपावेंतं वा विलिपावेतं
वा सातिज्जति ॥ ३७. जा निग्गंथी निग्गंथस्स कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं भगंदलं वा
अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावेत्ता वा विच्छिदावेत्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरावेत्ता वा विसोहावेत्ता वा सीओदगवियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेत्ता वा पधोयावेत्ता वा अण्णयरेणं आलेवणजाएणं आलिंपावेत्ता वा विलिंपावेत्ता वा तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा अब्भंगावेज्ज वा मक्खावेज्ज वा, अभंगावेतं वा मक्खावेतं वा
सातिज्जति ॥ ३८. जा निग्गंथी निग्गंथस्स कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा
अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावेत्ता

Page #110

७८४
निसीहज्य
वा विच्छिदावेत्ता वा पूर्व वा सोणियं वा णीहरावेत्ता वा विसोहावेत्ता वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेत्ता वा पधोयावेत्ता वा अण्णयरेणं आलेवणजाएणं आलिंपावेत्ता वा विलिंपावेत्ता वा तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा अब्भंगावेत्ता वा मक्खावेत्ता वा अण्णयरेणं धूवणजाएणं
धूवावेज्ज वा पधूवावेज्ज वा, धूवावेंतं वा पधूवावेतं वा सातिज्जति ।। किमि-पदं ३९. जा निग्गंथी निग्गंथस्स पालुकिमियं वा कुच्छिकिमियं वा अण्णउथिएण वा
गारथिएण वा अंगुलीए णिवेसाविय-णिवेसाविय णीहरावेति, णोहरावेंतं वा
सातिज्जति ॥ गह-सिहा-पदं ४०. जा निग्गंथी निग्गंथस्स दीहाओ णह-सिहाओ अण्णउत्थिएण वा गारस्थिएण वा
विज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेतं वा संठवावेतं वा सातिज्जति ॥ दीह-रोम-पदं ४१. जा निग्गंथी निग्गंथस्स दीहाई जंघ-रोमाई अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा
कप्पावेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेंतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥ ४२. जा निग्गंथी निग्गंथस्स दीहाई वत्थि-रोमाई अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा
कप्पावेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेंतं वा संठवावेतं वा सातिज्जति ।। ४३. जा निग्गंथी निग्गंथस्स दीह-रोमाइं अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा कप्पावेज्ज
वा संठवावेज्ज वा, कप्पार्वतं वा संठवावेतं वा सातिज्जति ।। ४४. जा निग्गंथी निग्गंथस्स दीहाई कक्खाण-रोमाइं अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा
कप्पावेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेंतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ।। ४५. जा निग्गंथी निग्गंथस्स दीहाई मंसु-रोमाइं अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा
कप्पावेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेंतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥ दंत-पदं ४६. जा निग्गंथी निग्गंथस्स दंते अण्णउत्थिएण वा गारस्थिएण वा आघसावेज्ज वा
पधंसावेज्ज वा, आघंसावेंतं वा पघंसावेतं वा सातिज्जति ॥ ४७. जा निग्गंथी निग्गंथस्स दंते अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा उच्छोलावेज्ज वा
पधोयावेज्ज वा, उच्छोलावेंतं वा पधोयावेंतं वा सातिज्जति ॥ ४८. जा निग्गंथी निग्गंथस्स दंते अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा फुमावेज्ज वा
रयावेज्ज वा, फुमावेतं वा रयावेत वा सातिज्जति ।। उ?-पर्व ४६. जा निग्गंथी निग्गंथस्स उठे अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा आमज्जावेज्ज वा

Page #111

सत्तरसमो उद्देसो
मज्जा वेज्ज वा, आमज्जावेंतं वा पमज्जावेंतं वा सातिज्जति ॥
५०. जा निग्गंथी निग्गंथस्स उट्ठे अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा संवाहावेज्ज वा पलिमद्दावेज्ज वा संवाहावेतं वा पलिमद्दावेतं वा सातिज्जति ॥ ५१. जा निग्गंथी निग्गंथस्स उट्ठे अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा अब्भंगा वेज्ज वा मक्वावेज्ज वा अब्भंगावेंत वा मक्खावेंतं वा सातिज्जति ॥
७८५
५२. जा निम्गंथी निम्गंथस्स उट्ठे अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा लोद्वेण वा कक्केण वा चुणेण वा वणेण वा उल्लोलावेज्ज वा उब्वट्टावेज्ज वा उल्लोलावेंतं वा उद्वातं वा सातिज्जति ।।
५३. जा निम्गंथी निग्गंथस्स उट्ठे अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा सीओदग - वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोयावेज्ज वा, उच्छोलावेंतं वा पधोयावेतं वा सातिज्जति ॥
५४. जा निग्गंथी निग्गंथस्स उट्ठे अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा फुमवेज्ज वा रया वेज्ज वा, फुभावेंतं वा रयावेंतं वा सातिज्ञ्जति ॥
दोह-रोम-पर्व
५५. जा निग्गंधी निग्गंथस्स दोहाई उत्तरोट्ठ-रोमाई अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा कप्पा वेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेतं वा संठवावेतं वा सातिज्जति ॥
५६. जा निग्गंथी निग्गंथस्स दीहाई णासा- रोमाई अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा पवेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेतं वा संठवावेतं वा सातिज्जति ॥
अछि-पत्त-पदं
५७. जा निग्गंथी निग्गंथस्स दीहाई अच्छि - पत्ताइं अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा कप्पवेज्ज वा संठवावेज्ज वा कप्पावेंतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥ अच्छि - पदं
५८. जा निग्गंथी निग्गंथस्स अच्छीणि अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा आमज्जा वेज्ज वा पमज्जावेज्ज वा, आमज्जावेंतं वा पमज्जावेंतं वा सातिज्जति ॥
५६. जा निरगंथी निग्गंथस्स अच्छीणि अण्णउत्थि एण वा गारत्थिएण वा संवाहावेज्ज वा पलिमद्दावेज्ज वा, संवाहावेतं वा पलिमद्दावेंतं वा सातिज्जति ॥
६०. जा निम्गंथी निग्गंथस्स अच्छीणि अण्णउत्थिएण वा गारत्थि एण वा तेल्लेण वा घण वा वसाए वा णवणीएण वा अब्भंगा वेज्ज वा मक्खावेज्ज वा अभंगावेंतं वा मक्खावेंतं वा सातिज्जति ॥
६१. जा निग्गंधी निग्गंथस्स अच्छीणि अण्णउत्थिएण वा गारस्थिएण वा लोद्वेण वा कक्केण वा चुण्णेण वा वण्णेण वा उल्लोलावेज्ज वा उव्वट्टावेज्ज वा उल्लोलावतं

Page #112

७८६
निसीहज्झयणं
वा उव्वट्टावेंतं वा सातिज्जति ॥ ६२. जा निग्गंथी निग्गंथस्स अच्छी णि अण्ण उत्थिएण वा गारथिएण वा सीओदग
वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोयावेज्ज वा, उच्छोलावेंतं
वा पधोयावेंतं वा सातिज्जति ।। ६३. जा निग्गंथी निग्गंथस्स अच्छी णि अण्णउथिएण वा गारथिएण वा फुमावेज्ज वा
रयावेज्ज वा, फुमावेंतं वा रयावेतं वा सातिज्जति ॥ दोह-रोम-पदं ६४. जा निग्गंथी निग्गंथस्स दीहाइं भमुग-रोमाइं अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा
__ कप्पावेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥ ६५. जा निग्गंथी निग्गंथस्स दीहाई पास-रोमाइं अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा
___ कप्पावेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेंतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ।। मल-णीहरण-पदं ६६. जा निग्गंथी निग्गथस्स कायाओ सेयं वा जल्लं वा पंकं वा मलं वा अण्णउत्थिएण
वा गारथिएण वा णीहरावेज्ज वा विसोहावेज्ज वा, णीहरावेंतं वा विसोहावेंतं
वा सातिज्जति ।। ६७. जा निग्गंथी निग्गंथस्स अच्छिमलं वा कण्णमलं वा दंतमलं वा नहमलं वा
अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा णीहरावेज्ज वा विसोहावेज्ज वा, णीहरात वा
विसोहावेंतं वा सातिज्जति ।। सोसदुवारिय-पदं ६८. जा निग्गंथी निग्गंथस्स गामाणगाम दुइज्जमाणस्स अण्णउत्थिएण वा गारथिएण
___ वा सीसदुवारियं कारवेति, कारवेंतं वा सातिज्जति ॥ पाय-परिकम्म-पदं ६९. 'जे निग्गंथे" निग्गंथीए पाए अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा आमज्जावेज्ज वा
पमज्जावेज्ज वा, आमज्जावेंतं वा पमज्जावेत वा सातिज्जति ॥ ७०. •जे निग्गंथे निग्गंथीए पाए अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा संवाहावेज्ज वा
पलिमद्दावेज्ज वा, संवाहावेंतं वा पलिमद्दावेंतं वा सातिज्जति ।। ७१. जे निग्गंथे निग्गंथीए पाए अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा तेल्लेण वा घएण वा
वसाए वा णवणीएण वा अब्भंगावेज्ज वा मक्खावेज्ज वा, अब्भंगावेंतं वा मक्खावेतं वा सातिज्जति ।।
१. जा णिग्गंथी (अ)। २. सं० पा०-एवं मग्गिल्लगमयं सरिसं णेयं कारवेंतं साति ।

Page #113

सत्तरसमो उद्देसो ७२. जे निग्गंथे निग्गंथीए पाए अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा लोद्धेण वा कक्केण
वा चुण्णेण वा वणेण वा उल्लोलावेज्ज वा उन्वट्टावेज्ज वा, उल्लोलावेंतं वा
उव्वट्टावेतं वा सातिज्जति ॥ ७३. जे निग्गंथे निग्गंथीए पाए अण्णउत्थिए वा गारथिएण वा सीओदग-वियडेण वा
उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोवावेज्ज वा, उच्छोलावेतं वा
पधोवावेतं वा सातिजति ॥ ७४. जे निग्गंथे निग्गंथीए पाए अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा फुमावेज्ज वा रयावेज्ज
वा, फुमावेंतं वा रयावेत वा सातिज्जति ।। काय-परिकम्म-पदं ७५. जे निग्गंथे निग्गंथीए कायं अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा आमज्जावेज्ज वा
पमज्जावेज्ज वा, आमज्जातं वा पमज्जावेंतं वा सातिज्जति ।। ७६. जे निग्गंथे निग्गंथीए कायं अण्णउत्थिएण वा गारस्थिएण वा संवाहावेज्ज वा
पलिमद्दावेज्ज वा, संवाहावेंतं वा पलिमद्दावेंतं वा सातिज्जति ।। ७७. जे निग्गथे निग्गंथीए कायं अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा तेल्लेण वा घएण
वा वसाए वा णवणीएण वा अब्भंगावेज्ज वा मक्खावेज्ज वा, अब्भंगावेंतं वा मक्खा
बँत वा सातिज्जति ॥ ७८. जे निगथे निग्गंथीए कायं अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा लोद्धेण वा कक्केण
वा चुण्णेण वा वण्णेण वा उल्लोलावेज्ज वा उव्वट्टावेज्ज वा, उल्लोलावेंतं वा
उव्वट्टावेतं वा सातिज्जति ।। ७६. जे निगंथे निग्गंथीए कार्य अण्णउत्थिएण वा गारत्थिाण वा सीओदग-वियडेण वा
उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोवावेज्ज वा, उच्छोलावेतं वा
पधोवावेतं वा सातिज्जति ॥ ८०. जे निग्गंथे निग्गंथीए कायं अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा फुमावेज्ज वा
__ रयावेज्ज वा, फुमावेंतं वा रयातं वा सातिज्जति ॥ वण-परिकम्म-पदं ८१. जे निग्गंथे निग्गंथीए यंसि वणं अण्ण उत्थिएण वा गारथिएण बा आमज्जा
वेज्ज वा पमज्जावेज्ज वा, आमज्जावेतं वा पमज्जावेंतं वा सातिज्जति ॥ ८२. जे निग्गंथे निरगंथीए कायंसि वणं अण्णउत्थिएण वा गारत्थियएण वा संवाहावेज्ज
वा पलिमद्दावेज्ज वा, संवाहावेंतं वा पलिमद्दावेंतं वा सातिज्जति ।। ८३. जे निग्गथे निग्गंथीए कायंसि वणं अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा तेल्लेण वा
घएण वा वसाए वा णवणोएण वा अभंगावेज्ज वा मक्खावेज्ज वा. अभंगावेंतं वा मक्खावेंतं वा सातिज्जति ।।

Page #114

७८८
निसीहज्झयणं ८४. जे निग्गंथे निग्गंथीए कायंसि वणं अण्णउत्थिाण वा गारस्थिएण वा लोद्धेण वा
कक्केण वा चण्णण वा वण्णण वा उल्लोलावेज्ज वा उवढावेज्ज वा, उल्लोलावेतं
वा उव्वट्टावेंतं वा सातिज्जति ।। ५५. जे निग्गंथे निग्गंथीग कायंसि वणं अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा सीओदग
वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोवावेज्ज वा, उच्छोलावेतं
वा पधोवावेतं वा सातिज्जति ।। ८६. जे निग्गथे निग्गंथीए कायंसि वणं अण्णउत्थिारण वा गारथिएण वा फुमावेज्ज वा
रयावेज्ज वा, फुमावेंतं वा रयावेतं वा सातिज्जति ॥ गंडादि-परिकम्म-पदं ८७. जे निग्गंथे निग्गंथीए कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा
अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा अण्णयरेणं विक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावेज्ज
वा विच्छिदावेज्ज वा. अच्छिदावेंतं वा विच्छिदावेंतं वा सातिज्जति ॥ ८८. जे निगंथे निग्गंथीए कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा
अण्णउत्थिएण वा गारत्थिाण वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावेत्ता वा विच्छिदावेत्ता वा पूर्व वा सोणियं वा णीहरावेज्ज वा विसोहावेज्ज वा, णीहरावेंतं
वा विसोहावेतं वा सातिज्जति ।। ८६. जे निग्गंथे निग्गंथीए कायंसि गंडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा
अण्णउत्थिएण वा गारत्थिााण वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावेत्ता वा विच्छिदावेत्ता वा पूर्व वा सोणियं वा णीहरावेत्ता वा विसोहावेत्ता वा सीओदगवियडेण वा उसिणोदग-वियर्डण वा उच्छोलावेज्ज वा धोवावेज्ज वा, उच्छोलावतं
वा पधोवावेंतं वा सातिज्जति ॥ ६०. जे निग्गंथे निग्गंथीए कायंसि गडं वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा
अण्णउत्थिएण वा गारत्थिाण वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावेत्ता वा विच्छिदावेत्ता वा पूयं वा सोणियं वा पीहरावेत्ता वा विसोहावेत्ता वा सीओदगवियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेत्ता वा पधोवावेत्ता वा अण्णयरेणं आलेवणजाएणं आलिंपावेज्ज वा विलिंपावेज्ज वा, आलिंपावेतं वा विलिंपावेतं वा
सातिज्जति ।। ६१. जे निम्गंथे निम्गंधीग कायंसि गंड वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा
अण्णउत्थिराण वागारत्थिाण वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावेत्ता वा विच्छिदावेत्ता वा पूर्व वा सोणिय वा णीहरावेत्ता वा विसोहावेत्ता वा सीओदगवियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेत्ता वा पधोवावेत्ता वा अण्णयरेणं आलेवणजाएणं आलिपावेता वा विलिंपावेत्ता वा तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा णवणीएण वा अभंगावेज्ज वा मक्खावेज्ज वा, अभंगावेंतं वा मक्खावेतं वा सातिज्जति ।।

Page #115

सत्तरसमो उद्देसो
७८६
६२. जे निग्गंथे निग्गंथीए कार्यसि गंड वा पिडयं वा अरइयं वा असियं वा भगंदलं वा अण्णउत्थि एण वा गारत्थिएण वा अण्णयरेणं तिक्खेणं सत्थजाएणं अच्छिदावेत्ता वा विच्छिदावेत्ता वा पूयं वा सोणियं वा णीहरावेत्ता वा विसोहावेत्ता वा सीओदगविथडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेत्ता वा पधोवावेत्ता वा अण्णयरेणं आलवणजाएणं आलिपावेत्ता वा विलिपावेत्ता वा तेल्लेण वा घएग वा बसाए वा raणीण वा अभंगावेत्ता वा मक्खावेत्ता वा अण्णयरेणं आलेवणजाएणं धूवावेज्ज वा पधूवावेज्ज वा, धूवावेतं वा पधूवावतं वा सातिज्जति ॥
किमि-पदं
६३. जे निग्गंथे निग्गंथीए पालुकिमियं वा कुच्छिकिमियं वा अण्णउत्थिएण वा गारत्थि - एण वा अंगुलीए णिवेसाविय णिवेसाविय णीहरावेति णीहरावेतं वा सातिज्जति ॥ ह - सिहा-पदं
६४. जे निग्गंथे निग्गंधीए दीहाओ यह सिहाओ अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा कप्पा वेज्ज वा संठवावेज्ज वा कप्पावेतं वा संठवावेतं वा सातिज्जति ।। बीह-रोम-पर्व
६५. जे निम्गंथे निग्गंथीए दीहाई जंघ - रोमाई अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा कप्पा वेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेत वा संठवावेत वा सातिज्ञ्जति ॥
६. जे निग्गंथे निम्गथीए दीहाई वत्थि - रोमाई अण्णउत्थिएण वा गारत्थि एण वा कपवेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावैतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥
६७. जे निग्गंथे निग्गंथीए दीह-रोमाइं अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा कप्पा वेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावैतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥
८. जे निग्गंथे निग्गंथीए दीहाई कक्खाण - रोमाई अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा कप्पवेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेंतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥
६६. जे निम्गंथे निग्गंथीए दीहाई मंसु-रोमाई अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा कप्पवेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेतं वा संठवावेतं वा सातिज्जति ॥
दंत-पदं
१००. जे निग्गंथे निगगंधीए दंते अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा आघंसावेज्ज वा पसा वेज्ज वा, आघंसावेंतं वा पवंसावेंतं वा सातिज्जति ॥
१०१. जे निम्गंथे निगंधीए दंते अण्णउत्थिएण वा गारत्थिएण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोवावेज्ज वा, उच्छोलावेंतं वा पधोवावेतं वा सातिज्जति ॥
१०२. जे निग्गंधे निग्गंधीए दंते अण्णउत्थिएण वा गारत्थि एण वा फुमा वेज्ज वा रयावज्ज वा, कुमावतं वा रयावेंतं वा सातिज्जति ॥

Page #116

निसीहज्झयणं
उट्ठ-पदं १०३. जे निग्गंथे निग्गंथीए उठे अण्ण उत्थिएण वा गारथिएण वा आमज्जावेज्ज वा
पमज्जावेज्ज वा, आमज्जावेंतं वा पमज्जावेंतं वा सातिज्जति ॥ १०४. जे निग्गंथे निग्गंथीए उठे अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा संवाहावेज्ज वा
पलिमद्दावेज्ज वा, संवाहावेतं वा पलिमद्दावेंतं वा सातिज्जति ॥ १०५. जे निग्गथे निग्गंथीए उठे अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा तेल्लेण वा घएण वा
वसाए वा णवणीएण वा अभंगावेज्ज वा मक्खावेज्ज वा, अभंगावेंतं वा
मक्खावेंतं वा सातिज्जति ॥ १०६. जे निग्गंथे निग्गंथीए उठे अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा लोद्धेण वा कक्केण
वा चुण्णेण वा वण्णेण वा उल्लोलावेज्ज वा उव्वट्टावेज्ज वा, उल्लोलावेतं वा
उन्वट्टावेंतं वा सातिज्जति ॥ १०७. जे निग्गंथे निग्गंथीए उठे अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा सीओदग-वियडेण वा
उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोवावेज्ज वा, उच्छोलावेंतं वा
पधोवावेंतं वा सातिज्जति ।। १०८. जे निग्गंथे निग्गंथीए उठे अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा फुमावेज्ज वा
रयावेज्ज वा, फुमावेतं वा रयावेतं वा सातिज्जति ।। दोह-रोम-पवं १०९. जे निग्गंथे निग्गंथीए दीहाइं उत्तरोट-रोमाइं अण्णउत्थिएण वा गारस्थिएण वा
कप्पावेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेंतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥ ११०. जे निग्गंथे निग्गंथीए दीहाई णासा-रोमाइं अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा, ____ कप्पावेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेंतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥ अच्छि -पत्त-पदं १११. जे निग्गंथे निग्गंथीए दीहाई अच्छि-पत्ताई अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा
कप्पावेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेंतं वा संठवावेतं वा सातिज्जति ॥ अच्छि -पवं ११२. जे निग्गंथे निग्गंथीए अच्छीणि अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा आमज्जावेज्ज
वा पमज्जावेज्ज वा, आमज्जावेंतं वा पमज्जावेंतं वा सातिज्जति ॥ ११३. जे निग्गंथे निग्गंथीए अच्छी णि अण्णउथिएण वा गारथिएण वा संवाहावेज्ज वा
पलिमद्दावेज्ज वा, संवाहावेंतं वा पलिमद्दावेतं वा सातिज्जति ।। ११४. जे निग्गंथे निग्गंथीए अच्छीणि अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा तेल्लेण वा घएण
वा वसाए वा णवणीएण वा अब्भंगावेज्ज वा मक्खावेज्ज वा, अब्भंगावेंतं वा मक्खावेंतं वा सातिज्जति ।।

Page #117

सत्तरसमो उद्देसो
११५. जे निग्गंथे निग्गंथीए अच्छी णि अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा लोद्धेण वा,
कक्केण वा चुण्णण वा वण्णेण वा उल्लोलावेज्ज वा उव्वट्टावेज्ज वा, उल्लोलावेंतं वा
उव्वट्टावेतं वा सातिज्जति ।। ११६ जे निग्गंथे निग्गंथीए अच्छी णि अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा सीओदग-वियडेण
वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलावेज्ज वा पधोवावेज्ज वा, उच्छोलावेतं वा
पधोवावेंतं वा सातिज्जति ॥ ११७. जे निग्गंथे निग्गंथीए अच्छी णि अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा फुमावेज्ज वा
रयावेज्ज वा, फुमातं वा रयातं वा सातिज्जति ॥ वीह-रोम-पदं ११८. जे निग्गंथे निग्गंथीए दीहाई भमुग-रोमाई अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा
कप्पावेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेतं वा संठवावेंतं वा सातिज्जति ॥ ११६. जे निगंथे निग्गंथीए दीहाई पास-रोमाइं अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा
कप्पावेज्ज वा संठवावेज्ज वा, कप्पावेंतं वा संठवावेतं वा सातिज्जति ॥ मल-णीहरण-पदं १२०. जे निग्गंथे निग्गंथीए कायाओ सेयं वा जल्लं वा पंकं वा मलं अण्णउस्थिएण वा
गारथिएण वा णीहरावेज्ज वा विसोहावेज्ज वा, णीहरावेंतं वा विसोहावेंतं वा
सातिज्जति ॥ १२१. जे निग्गंथे निग्गंथीए अच्छिमलं वा कण्णमलं वा दंतमलं वा णहमलं वा अण्ण
उत्थिएण वा गारथिएण वा णीहरावेज्ज वा विसोहावेज्ज वा, णीहरावेतं वा
विसोहावेतं वा सातिज्जति ।। सोसवारिय-पदं १२२. जे निग्गंथे निग्गंथीए गामाणुगामं दूइज्जमाणीए अण्णउत्थिएण वा गारथिएण वा
सीसदुवारियं कारवेति, कारवेंतं वा सातिज्जति ।। अंनेओवास-पदं १२३. जे णिग्गंथे णिग्गंथस्स सरिसगस्स 'अंते ओवासे संते" ओवासं ण देति, ण देतं वा
सातिज्जति ॥ १२४. जे णिग्गंथी णिग्गंथीए सरिसियाए' •अंते ओवासे संते ओवासं ण देति, ण देतं
वा सातिज्जति ॥
1. संते बोवासे अंते (अ, क, ख, ग)।
२. सं.पा.-सरिसियाए जाव साति ।

Page #118

७६२
निसीहज्झयणं
मालोहड-पदं १२५. जे भिक्ख मालोहडं' असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा देज्जमाणं
पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ १२६. जे भिक्ख कोट्टियाउत्तं' असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा उक्कुज्जिय
अवकुज्जिय ओहरिय' देज्जमाणं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ।। मट्टियाओलित्त-पदं १२७. जे भिक्ग्य मट्टियाओलितं असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइम वा उभिदियः
देज्जमाणं पडिग्गाहेति पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ पुढविआदिपतिट्ठिय-पदं १२८. जे भिक्खू असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा' पुढविपतिट्ठियं पडिग्गाहेति,
पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ १२६. "जे भिक्खू असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा आउपतिट्ठियं पडिग्गाहेति,
पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ १३०. जे भिक्खू असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा तेउपति ट्ठियं पडिग्गाहेति,
पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ।। १३१. जे भिक्खू असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा वणप्फतिकायपतिट्टियं
पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ अच्चुसिण-पदं १३२. जे भिक्खू अच्चुसिणं असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा 'सुप्पेण वा"
विहुवणेण" वा तालियंटेण वा 'पत्तेण वा" साहाए वा साहाभंगेण वा पिहुणेण वा १. मालोहडं जाव (अ, क, ख, ग); भाष्ये चूणी ४. निकृज्जिय (क, ख)।
च 'जाव' पदस्य किञ्चिदपि व्याख्यानं नैव- ५.४ (क, ख); आचारचूलायां (१९) लभ्यते । द्रष्टव्यं आचारचूलायाः प्रथमाध्ययन- 'उक्कूज्जिय अवउज्जिय ओहरिय' तानि स्य ८७ मूत्रम् ।
त्रीणि पदानि लभ्यते। २. 'अ, ग्' प्रत्योः एतत्सूत्रं नैव लभ्यते ।
६. उभिदिय णिभिदिय (ग)। ३. कोदाउत्तं (क); कोट्ठाजुत्तं (ख); आचार- ७. वा अण्णतरं (अ, क, ख, ग) ।
चूलायां (१।८६) 'कोट्टियाओ वा कोलज्जाओ ८. सं० पा०–एवं आउ तेउपतिट्टियं वणप्फतिवा' इति पाठो लभ्यते । प्रस्तुतसूत्रस्य भाष्ये कायपतिट्ठियं । (५६५४) 'कोट्ठियमादीएस' इति पदं लभ्यते। १. मुहेण वा (क); मुखेण वा (ख)। चूणों च 'कलिंज्जो णाम वंसमयो कडवल्लो १०. धुणेण (क); धुवणेण (ख, ग)। मदती वि भणति' इति व्याख्यातमस्ति । ११. पत्तेण वा पत्तभंगेण वा (क)। किन्तु आदर्शषु एतत्पदं नैव दृश्यते ।

Page #119

सत्तरसमो उद्देसो
७६३
पिहणहत्थेण वा चेलेण वा चेलकण्णेण वा हत्थेण वा मुहेण वा फुमित्ता वीइत्ता
आहट देज्जमाणं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेत वा सातिज्जति ॥ अपरिणयपाणग-पदं १३३. जे भिक्ख 'उस्सेइमं वा संसेइम” वा चाउलोदगं' वा 'वारोदगं वा तिलोदगं वा
'तूसोदगं वा" जवोदगं वा आयामं वा सोवीरं वा अंबकं जियं वा सुद्धवियडं वा अहणाधोयं अणंबिलं 'अवक्कंत अपरिणयं" अविद्धत्थं पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा
सातिज्जति ।। अत्तसलाहा-पदं १३४. जे भिक्खू अप्पणो आय रियत्ताए लक्खणाई वागरेति, वागरेंतं वा सातिज्जति ।।
गानादि-पदं १३५. जे भिक्ख गाएज्ज वा 'हसेज्ज वा“वाएज्ज वा ‘णच्चेज्ज वा" अभिणएज्ज" वा
'हयहेसियं वा हथिगुलगुलाइयं वा उक्कुट्ठसीहणाय'" वा करेति, करेंतं वा १. अतः परं 'क, ख, ग' प्रतिषु एक अतिरिक्तं सूरा गालिज्जति जाए कंबलीए सा पच्छा सूत्रमस्ति--जे भिक्खू असणं वा ४ उसिणुसिणं उदएण धोवइ, तत्थ वि पढमाति धोवणा पडिग्गाहेति पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति । 'अ' मीसा, पच्छिमा सचित्ता, तम्मि सुत्तणिवातो। प्रतो केवलं एतदेव विद्यते, 'अच्चुसिण' सूत्रं अहवा-वालधोवणं रलयोरेकत्वात् वारागागतत्र नास्ति । सम्भाव्यते 'क, ख, ग प्रतिषु दुगो, सो तक्कवियडादिभावितो घोव्वइ। दृयोचिनयोः सम्मिश्रणं जातम् । भाष्ये घूणौ ७. अपरिणतं अवक्कंतजीवं (अ, ग); अपरिणतं व एतद् अतिरिक्तसूत्रं नास्ति व्याख्यातम् । अवक्कंत (क, ख); चूणी पूर्व 'अवक्कतं' आचारचूलायामपि नैतद् लभ्यते । द्रष्टव्यं ततश्च 'अपरिणयं' व्याख्यातमस्ति । आचारआचारचूला ११६६ सूत्रम् ।
चूलायां (१९९) 'अव्वोक्त अपरिणतं' इति २. उस्सेयणं वा संसेयणं (अ, ग); उस्सेयम वा पाठो लभ्यते । संसेयमं (क)।
८. x (अ, क, ख, ग)। ३. चाउलोदणं (अ, ग)।
६. x (क, ख, ग)। ४. भसोदगं वा (अ); उसोदगं वा भुसोदगं वा १०. अभिणवेज्ज (अ, क, ख)।
११. उक्कुठें सीहणायं (क); उक्किट्ठसीहणायं ५. अंबकज्जियं (क, ख)।
(ख); चिन्हाङ्कितपाठस्य स्थाने चूणों एवं ६. चूणौं चिन्हाङ्कितपाठस्य पदानि नैव व्याख्या- व्याख्यातमस्ति-पुक्कारकरणं उक्किद्रसंघयणतानि सन्ति, केवलं 'वालधोवणं' वाचनान्तर- सत्तिसंपन्नो रुट्ठो तुट्ठो वा भूमी अप्फालेता रूपेण निदिष्टमस्ति-जत्थ 'वालधावणं' ति सीहस्सेवणायं करेति, हयस्स सरिसं णायं आलावगो-चमरिवाला धोव्वंति तक्कादीहि करेइ हयहेसियं । वाणरस्स सरिसं किलिपच्छा ते चमरा सुद्धोदगेण धोवंति । तत्थ किलितं करेति, अण्णं वा गयगज्जिआदिवि पढमबितियततिया गीसा, जं च पच्छिम त जीवरुत करेंतस्स चउलहं आणादिया य सचित्तं, तत्थ सुत्तनिवातो। अहवा वालघोवणं दोसा।

Page #120

निसीहझयणं
सातिज्जति ॥ विततसद्द-कण्णसोयपडिया-पवं १३६. जे भिक्खू भेरिसद्दाणि वा पडहसद्दाणि वा मुरवसद्दाणि वा मुइंगसद्दाणि वा
णंदिसद्दाणि' वा झल्लरिसद्दाणि वा' डमरुयसद्दाणि वा मड्डयसद्दाणि' वा सदुयसद्दाणि वा पएससद्दाणि वा गोलुकिसद्दाणि वा अण्णय राणि वा तहप्पगाराणि
वितताणि सद्दाणि कण्णसोयपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं वा सातिज्जति ॥ ततसह-कण्णसोयपडिया-पदं १३७. जे भिक्खू वीणासद्दाणि वा विपंचिसद्दाणि वा तुणसद्दाणि वा बद्धीसगसद्दाणि वा
पणवसद्दाणि वा तुंबवीणासद्दाणि वा झोडयसद्दाणि वा ढंकुणसद्दाणि वा अण्णयराणि वा तहप्पगाराणि तताणि सद्दाणि कण्णसोयपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं
वा सातिज्जति ॥ धणसद्दण्णसोयपडिया-पर्व १३८. जे भिक्खू तालसद्दाणि वा कंसतालसद्दाणि वा लत्तियसद्दाणि वा गोहियसहाणि वा
मकरियसद्दाणि वा कच्छभिसद्दाणि वा महतिसद्दाणि वा सणालियासद्दाणि वा वालियासदाणि वा अण्णयराणि वा तहप्पगाराणि घणाणि सद्दाणि कण्णसोयपडियाए
अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं वा सातिज्जति ।। झुसिरसह-कण्णसोय-पडिया-पवं १३६. जे भिक्खू संखसद्दाणि वा वंससद्दाणि वा वेणु सद्दाणि वा खरमुहिसद्दाणि वा परि
परिसहाणि वा वेवासद्दाणि वा अण्णयराणि तहप्पगाराणि झुसिराणि सहाणि
कण्णसोयपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं वा सातिज्जति ॥ विविहसद्द-कण्णसोयपडिया-पदं १४०. •'जे भिक्ख वप्पाणि वा फलिहाणि वा उप्पलाणि वा पल्ललाणि वा उज्झराणि
वा णिज्झराणि वा वावीणि वा पोक्खराणि वा दीहियाणि वा गंजा लियाणि वा सराणि वा सरपंतियाणि वा सरसरपंतियाणि वा कण्णसोयपडियाए
अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं वा सातिज्जति ।। १४१. जे भिक्ख कच्छाणि वा गहणाणि वा णूमाणि वा वणाणि वा वण-विदुग्गाणि
वा पव्वयाणि वा पव्वय-विदुग्गाणि वा कण्णसोयपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेंतं वा सातिज्जति ॥
१. नंदिसल्लवसहाणि (ख, ग)। २. वा वल्लरिसद्दाणि वा (अ) । ३. मडयसद्दाणि (ख)। ४. सा धुत्त (अ, क, ख); स धुतु (ग) !
१. सं० पा०-जे वप्पाणि वा फलिहाणि बा जाव इहलोइएस वा सहेसू जाव अज्झोववज्झमाणं साति।

Page #121

सत्तरसमो उद्देसो
१४२. जे भिक्खू गामाणि वा नगराणि वा खेडाणि वा कब्बडाणि वा मडंबाणि वा दोणमुहाणि वा पट्टणाणि वा आगराणि वा संबाहाणि वा सण्णिवेसाणि वा कणसोयपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेंतं वा सातिज्जति ॥
१४३. जे भिक्खू गाममहाणि वा नगरमहाणि वा खेडमहाणि वा कब्बडमहाणि वा महाणि वा दो मुहमहाणि वा पट्टणमहाणि वा आगरमहाणि वा संबाहमहाणि वा सण्णिवेसमहाणि वा कण्णसोयपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेंतं वा सातिज्जति ॥
७९५
१४४. जे भिक्खू गामवहाणि वा नगरवहाणि वा खेडवहाणि वा कब्बडवहाणि वा महाणि वा दोषमुहवहाणि वा, पट्टणवहाणि वा आगरवहाणि वा संबाहवाणि वा सणिवेसवहाणि वा कण्णसोयपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेंतं वा सातिज्जति ॥
१४५. जे भिक्खू गामपहाणि वा नगरपहाणि वा खेडपहाणि वा कब्बडपहाणि वा महाणि वा दोणमुहपहाणि वा पट्टणपहाणि वा आगरपहाणि वा संबाहपहाणि वा सण्णवेसपहाणि वा कण्णसोयपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेंतं वा सातिज्जति ॥
१४६. जे भिक्खू आसकरणाणि वा हत्यिकरणाणि वा उदूकरणाणि वा गोणकरणाणि वा महिसकरणाणि वा सूकरकरणाणि वा कण्णसोयपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेतं वा सातिज्जति ॥
१४७. जे भिक्खू आसजुद्धाणि वा हत्थिजुद्धाणि वा उट्टजुद्वाणि वा गोणजुद्वाणि वा महिसजुद्धाणि वा सूकरजुद्धाणि वा कण्णसोयपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारें वा सातिज्जति ॥
१४८. जे भिक्खू उज्जू हियाठाणाणि वा हयजूहियाठाणाणि वा गयजूहियाठाणाणि वा कण्णसोयपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेंतं वा सातिज्जति ॥
१४६. जे भिक्खू अभिसेयद्वाणाणि वा अक्खाइयद्वाणाणि वा माणुम्माणियद्वाणाणि वा महयाह-- गीय-वादिय-तंती- तल-ताल-तुडिय - पडुप्पवाइयद्वाणाणि वा कण्णसोयपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधारेंतं वा सातिज्जति ॥
१५०. जे भिक्खू डिंबाणि वा डमराणि वाखाराणि वा वेराणि वा महाजुद्धाणि वा महासंगामाणि वा कलहाणि वा बोलाणि वा कण्णसोयपडियाए अभिसंधारेति, अभिसंधातं वा सातिज्जति ॥
१५१. जे भिक्खू विरूवरूवेसु महुस्सवेसु इत्थीणि वा पुरिसाणि वा थेराणि वा मज्झि माणि वा डहराणि वा -- अणलंकियाणि वा सुअलंकियाणि वा गायंताणिवा वायंताणि वा णच्चताणि वा हसंताणि वा रमताणि वा मोहंताणिं वा, विउलं असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा परिभाएंताणि वा परिभुंजताणि वा कृष्णसोयपडियाए

Page #122

७६६
अभिसंधारेति, अभिसंधा रेंतं वा सातिज्जति ॥
सहासत्ति-पर्व
१५२. जे भिक्खू इहलोइएस वा सद्देसु परलोइएसु वा सद्देसु दिट्ठेसु वा सद्देसु अदिट्ठेसु वा सद्देसु सुसु वा सद्देसु असुरसु वा सद्देसु विष्णाएसु वा सद्देसु अविण्णा सु वा सद्देसु सज्जति रज्जति गिज्झति अज्झोववज्जति, सज्जमाणं वा रज्जमाणं वा गिज्झमाणं वा अज्झोववज्जमाणं वा सातिज्जति'--
तं सेवमाणे आवज्जइ चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं उग्धातियं ॥
१. वपाद्यालापकविषये चूर्णिकृता चतुर्दशसूत्राणामुल्लेख: कृत: --- एते चोहससुत्ता जहा बारसमे उद्देगे भणिता तहा इह पि सत्तरसमे उद्देगे

निसीहज्झयणं
भाणियव्वा । अस्माकं त्रयोदशसूत्राणि भवन्ति । एतद् विरोधनिरासार्थं द्रष्टव्यं १२।१७ सूत्रस्य पाद टिप्पणम् ।

Page #123

अट्ठारसमो उद्देसो
गावाविहार-पवं १. जे भिक्खू अणट्ठाए णावं दुरुह ति, दुरुहंतं वा सातिज्जति ॥ २. जे भिक्खू णावं किणति, किणावेति, कीयमाहट्ट देज्जमाणं दुरुहति, दुरुहंतं वा
सातिज्जति ।। ३. "जे भिक्खू णावं पामिच्चति, पामिच्चावेति पामिच्चमाहटु देज्जमाणं दुरुहति,
दुरुहंतं वा सातिज्जति ॥ ४. जे भिक्खू णावं परियट्टे ति, परियट्टावेति, परियट्टमाहट्ट देज्जमाणं दुरुहति, दुरुहंतं __ वा सातिज्जति ॥ ५. जे भिक्खू णावं अच्छेज्जं अणिसिट्ठ अभिहडमाहट्ट देज्जमाणं दुरुहति, दुरुहंत वा ___ सातिज्जति ॥ ६. जे भिक्खू थलाओ णावं जले ओकसावेति, ओकसावेंतं वा सातिज्जति ॥ ७. जे भिक्खू जलाओ णावं थले उकसावेति', उक्कसावेतं वा सातिज्जति ॥ ... ८. जे भिक्खू पुण्णं णावं उस्सिचति, उस्सिचंतं वा सातिज्जति ।। ६. जे भिक्खू सण्णं' णावं उप्पिलावेति', उप्पिलावेंतं वा सातिज्जति ॥ १०. जे भिक्खू पडिणावियं कटु णावाए दुरुहति, दुरुहंतं वा सातिज्जति ।। ११. जे भिक्खू उड्ढगामिणि वा णावं अहोगामिणि वा णावं दुरुहति, दुरुहंतं वा
सातिज्जति ॥ १२. जे भिक्खू जोयणवेलागामिणि वा अद्धजोयणवेलागामिणि वा णावं दुरुहति, दुरुहंत
वा सातिज्जति ॥
१.सं० पा०-एवं जो चोद्दसमे उद्देसे पडिग्गह-
गमो यन्वो जाव अच्छेज्जं नवरं दुरुहइ २
भाणियध्वं । २. ओकसावेति (अ); उकसावेति (ख)।
३. छपणं (अ)। ४. उप्पिणावेति (ख) । ५. पडिगाहियं (ख)।
७६७

Page #124

७६८
निसीहउझयणं १३. जे भिक्खू णावं आकसावेति, ओकसावेति, खेवावेति, रज्जुणा वा कड्ढति, कडढतं
वा सातिज्जति ॥ १४. जे भिक्ख णावं अलित्तएण वा फिहएण' वा वंसेण वा वलेण वा वाहेति, वाहेंतं
वा सातिज्जति ॥ १५. जे भिक्खू ‘णावाओ उदगं" भायणेण वा पडिग्गहेण वा मत्तेण वा णावाउस्सिचणेण'
वा उस्सिचति, उस्सिचंतं वा सातिज्जति ॥ १६. जे भिक्ख णावं उत्तिगण उदगं आसमणि उवरुवरि कज्जलमाणि पेहाय हत्येण वा
पाएण वा आसत्थपत्तेण' वा 'कुसपत्तेण वा" मट्टियाए वा चेलकण्णेण वा
पडिपिहेति, पडि पिहेंतं वा सातिज्जति ॥ १७. जे भिक्ख णावागओ' णावागयस्स असणं वा पाणं वा खाइम वा साइमं वा
पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जत ॥ १८. "जे भिक्ख णावागओ जलगयस्स असणं वा पाणं वा खाइम वा साइमं वा
पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ।। १६. जे भिक्खू णावागओ पंकगयस्स असणं वा पाणं वा खाइमं का साइमं वा
पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ २०. जे भिक्खू णावागओ थलगयस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा
पडिग्गाहेति, पडिग्गहेंतं वा सातिज्जति ।। २१. जे भिक्ख जलगमओ णावागयस्स असणं वा पाणं वा खाइम वा साइमं वा
पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ २२. जे भिक्ख. जलगओ जलगयस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा
पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ २३. जे भिक्खू जलगओ पंकगयस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेति,
पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ २४. जे भिक्खू जलगओ थलगयस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा
पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेतं वा सातिज्जति ॥ १. एतत्सूत्रं 'अ' प्रतो नैव लभ्यते ।
८. असत्थ (क, ख, ग)। २. पप्फिडएण (ख, ग); पहिडएण (अ)। ६.४ (अ)। ३. जेण वाम दक्षिणं वा वालिज्जति सो चलगो १०. णावाओ (अ)। रणं पि भण्णति (चू)।
११. सं० पा.--एतेण गमेण णावागओ जलगयस्स ४. गावाउदगं (क, ख, ग)।
णावागमओ पंकगयस्स गावागओ थलगयस्स ५. पडिग्गहणेण (शु)।
एवं जलगएण वि चत्तारि पंकगए वि चत्तारि ६. उस्सिचएण (अ, क, ख) !
थलगए भाणेयव्यो। ७. पलाय (अ, ग); पेलाय (क)।

Page #125

७६६
अट्ठारसमो उद्देसो
२५. जे भिक्ख पंकगओ णावागयस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा डिग्गाहेति पडिग्गार्हतं वा सातिज्जति ॥
२६. जे भिक्ख पंकगओ जलगयस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेति, डिग्गा वा सातिज्जति ॥
२७. जे भिक्खू पंकगओ पंकगयस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेति, डिग्गा वा सातज्जति ॥
२८. जे भिक्खू पंकगओ थलगयस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेति, डिग्गा वा सातिज्जति ॥
२६. जे भिक्खु थलगओ णावागयस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा डिग्गाहेति पडिग्गातं वा सातिज्जति ॥
३०. जे भिक्ख थलगओ जलगयस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडग्गाहेति, पडिग्गार्हतं वा सातिज्जति ॥
३१. जे भिक्खू थलगओ पंकगयस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेति, पड़िग्गार्हतं वा सातिज्जति ॥
३२. जे भिक्खू थलगओ थलगयस्स असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेति, पडिगार्हतं वा सातिज्जति ॥
वत्थ-पदं
३३. जे' भिक्खू वत्थं किणति, किणावेति कीयमाहट्टु देज्जमाणं पडिग्गा हेति, पडिग्गाहतं वा सातिज्जति ॥
३४. जे भिक्खू वत्थं पामिच्चेति, पामिच्चावेति पामिचमाहट्टु दिज्जमाणं पडिंग्गाहेति, पडिम्गातं वा सातिज्जति ॥
३५. जे भिक्खू वत्थं परियट्टेति परियट्टावेति, परियट्टियमाहट्टु दिज्जमाणं पडिग्गाहेति,
१. ३३-७३ एतेषां सुत्राणां स्थाने भाष्यकृता चतुर्दश कोद्देशकस्य समर्पणं कृतमस्तिचोइसमे उद्देसे, पातम्मि उ जो गमो समक्खाओ । सो चैव निरवसेसो, वत्थम्मि वि होति अट्ठारे ॥ ६०२७ ॥ किन्तु चूर्णिकारेण 'सुत्ताणि पणुवीसं उच्चारेयव्वाणि जाव ममत्तो उद्देसगो' । चतुर्दशोद्देश के एकचत्वारिंशत् सूत्राणि विद्यन्ते, अत्र चूर्णिकारेण पञ्चविंशति सूत्राणामुल्लेख: केन कारणेण कृतः इति न सम्यग् अवगम्यते ।

२. सं० पा० – एवं चोदसमे उद्देसे पडिग्गहे जो गमो भणिओ सो चेव इहं वत्थेण णेयव्वो जाव वासाए वसति वसं साइ णवरं तोरणं णत्थि । आदर्शेषु 'णवरं तोरणं णत्थि इति उल्लेखो विद्यते । चतुर्दशोद्देश के 'तोरण' इति पदं नैव लभ्यते । सम्भवत: 'निक्कोरेति' इति पदस्यैव सूचकपदमस्ति 'तोरणं' । भाष्यकारेण 'सो चेव निरवसेसो' इत्युल्लिखितमस्ति, किन्तु वस्त्रे 'निकोरणस्य -- मुखापनयनस्य' प्रसङ्गः कथं आपद्येत, इति चिन्तनीयमस्ति ।

Page #126

निसीहझयणं
पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ ३६. जे भिक्खू वत्थं अच्छेज्ज अणिसटें अभिहडमाहट्ट दिज्जमाणं पडिग्गाहेति,
पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ॥ ३७. जे भिक्खू अइरेगं वत्थं गणि उद्दिसिय गणिं समुद्दिसिय तं गणि अणापुच्छिय
अणामंतिय अण्णमण्णस्स वियरति, वियरंतं वा सातिज्जति ॥ ३८. जे भिक्खू अइरेगं वत्थं खुड्डगस्स वा खुड्डियाए वा थेरगस्स वा थेरियाए वा
अहत्थच्छिण्णस्स अपायच्छिण्णस्स अकण्णच्छिण्णस्सअणासच्छिण्णस्स
अणोट्ठच्छिण्णस्स सक्कस्स-देति, देंतं वा सातिज्जति ॥ ३९. जे भिक्खू अइरेगं वत्थं खुड्डगस्स वा खुड्डियाए वा थेरगस्स वा थेरियाए वा
हत्थच्छिण्णस्स पायच्छिण्णस्स कण्णच्छिण्णस्स णासच्छिण्णस्स ओटुच्छिण्णस्स
असक्कस्स-न देति, न देंतं वा सातिज्जति ॥ ४०. जे भिक्खू वत्थं अणलं अथिरं अधुवं अधारणिज्ज धरेति, धरतं वा सातिज्जति ॥ ४१. जे भिक्खू वत्थं अलं थिरं धुवं धारणिज्जं न धरेति, न धरेतं वा सातिज्जति ।। ४२. जे भिक्खू वण्णमंतं वत्थं विवण्णं करेति, करेंतं वा सातिज्जति ।। ४३. जे भिक्खू विवण्णं वत्थं वण्णमंतं करेति, करेंतं वा सातिज्जति । ४४. जे भिक्खू ‘णो णवए मे वत्थे लद्धे' त्ति कटु सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग
वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं वा सातिज्जति ॥ ४५. जे भिक्खू 'णो णवए मे वत्थे लद्धे' त्ति कट्ट बहुदेवसि एण सीओदग-वियडेण
वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेतं
वा सातिज्जति ।। ४६. जे भिक्खू ‘णो णवए मे वत्थे लद्धे' त्ति कट्ट कक्केण वा लोद्धेण वा चण्णेण वा
वण्णेण वा आधंसेज्ज वा पघंसेज्ज वा, आसंधंतं वा पघंसंतं वा सातिज्जति ॥ ४७. जे भिक्खू ‘णो णवए मे वत्थे लद्धे' त्ति कटु बहुदेवसिएण कक्केण वा लोद्धेण
वा चुण्णेण वा वण्णेण वा आघंसेज्ज वा पघंसेज्ज वा, आघसंतं वा पधंसंतं वा सातिज्जति ॥ जे भिक्खू 'दुब्भिगंधे मे वत्थे लद्धे' त्ति कटु सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग
वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं वा सातिज्जति ।। ४६. जे भिक्खू 'दुब्भिगंधे मे वत्थे लद्धे' त्ति कट्ट बहुदेवसिएण सीओदग-वियडेण
वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, उच्छोलेंतं वा पधोवेंतं वा
सातिज्जति ।। ५०. जे भिक्खू 'दुब्भिगंधे में वत्थे लद्धे' त्ति कट्ट कक्केण वा लोद्धेण वा चण्णेण
वा वण्णेण वा आघसेज्ज वा पघंसेज्ज वा, आघसंतं वा पघंसंतं वा सातिज्जति ॥

Page #127

अट्ठारसमो उद्देसो
८०१ ५१. जे भिक्खू 'दुब्भिगंधे मे वत्थे लद्धे' त्ति कट्ट बहुदे सिएण कक्केण वा लोद्धण
वा चुण्णेण वा वण्णेण वा आघंसेज्ज वा पघंसेज्ज वा, आघसंतं वा पघंसंतं वा
सातिज्जति ॥ ५२. जे भिक्खू अणंतरहियाए पुढवीए वत्थं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयातं वा
पयावेतं वा सातिज्जति ।। ५३. जे भिक्खू ससिणिद्धाए पुढवीए वत्थं आयावेज्ज वा फ्यावेज्ज वा, आयात वा
पयावेतं वा सातिज्जति ।। ५४. जे भिक्खू ससरक्खाए पुढवीए वत्थं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयातं वा
५यावेतं वा सातिज्जति ॥ ५५. जे भिक्खू मट्टियाकडाए पुढ वीए वत्थं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयात वा
पयावतं वा सातिज्जति ।। ५६. जे भिक्ख चित्तमंताए पुढवीए वत्थं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयातं वा
पयावेंतं वा सातिज्जति ।। ५७. जे भिक्खू चित्तमंताए सिलाए वत्थं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयात वा
पयावेतं वा सातिज्जति ॥ ५८. जे भिक्खू चित्तमंताए लेलूए वत्थं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयातं वा
फ्यावेतं वा सातिज्जति ।। ५६. जे भिक्खू कोलावासंसि वा दारुए जीवपइट्ठिए सअंडे सपाणे सबीए सहरिए सओस्से
सउदए सउत्तिग-पणग-दग-मट्टिय-मक्कडा- संताणगंसि वत्थं आयावेज्ज वा
पयावेज्ज वा, आयावेतं वा पयावेत वा सातिज्जति ।। ६०. जे भिक्खू थूण सि वा गिहेलयंसि वा उसुकालंसि वा कामजलंसि वा अण्णयरंसि वा
तहप्पगारंसि अंतरिक्खजायंसि दुब्बद्धे दुण्णिक्खित्ते अणिकंपे चलाचले वत्थं ___ आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयावेतं वा पयावेतं वा सातिज्जति ।। ६१. जे भिक्खू कुलियंसि वा भित्तिसि वा सिलसि वा लेलसि वा अण्णयरंसि वा
तहप्पगारंसि अंतरिक्खजायंसि दुब्बद्धे दुणिक्खित्ते अणिकंपे चलाचले वत्थं
आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयावेत वा पयावेतं वा सातिज्जति ॥ ६२. जे भिक्खू खंधंसि वा फलिहंसि वा मंचंसि वा मंडबंसि वा मालं सि वा पासायंसि
वा हम्मतलंसि वा अण्णयरंसि वा तहप्पगारंसि अंतरिक्खजायंसि दुब्वद्धे दुण्णिक्खित्ते अणिकंपे चलाचले वत्थं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, आयातं वा पयावेतं
वा सातिज्जति ।। ६३. जे भिक्खू वत्थाओ पुढवीकायं णीहरति, पीहरावेति, णोहरियं आहट्ट देज्जमाणं
पडिग्गाहेति, पडिग्गाहेंतं वा सातिज्जति ।।

Page #128

निसीहझयणं
६४. जे भिक्खू वत्थाओ आउकायं णीहरति णीहरावेति णीहरियं आहट्टु देज्जमाण डिग्गाहेति, पडिग्गार्हतं वा सातिज्जति ।
८०२
६५. जे भिक्खू वत्थाओ तेउक्कायं णीहरति, णीहरावेति णीहरियं आहट्टु देज्जमा डिग्गाहेति, पडिग्गार्हेत वा सातिज्जति ॥
६६. जे भिक्खू वत्थाओं कंदाणि वा मूलाणि वा पत्ताणि वा पुप्फाणि वा फलाणि वा बीजाणि वा णीहरति, णीहरावेति णीहरियं आहट्टु देज्जमाणं पडिग्गाहेति, डिग्गा वा सातिज्जति ॥
६७. जे भिक्खू वत्थओ ओसहिबीयाइं णीहरति णीहरावेति णीहरियं आहट्टु देज्माणं पडग्गा हेति, पडिग्गार्हतं वा सातिज्जति ॥
६८. जे भिक्खू वत्थाओ तसपाणजाति णीहरति, णीहरावेति णीहरियं आहट्ट देज्जमाणं पडिग्गाहेति पडिग्गार्हतं वा सातिज्जति ॥
६६. जे भिक्खू वत्थं निक्कोरेति, निक्कोरावेति, निक्कोरियं आहट्टु देज्जमाणं डिग्गाहेति डिग्गार्हतं वा सातिज्जति ॥
७०. जे भिक्खू णायगं वा अणायगं वा उवासगं वा अणुवासगं वा गामंतरंसि वा गामपतरंसि वा वत्थं ओभासिय- ओभासिय जायति, जायंतं वा सातिज्जति ॥ ७१. जे भिक्खू णायगं वा अणायगं वा उवासगं वा अणुवासगं वा परिसामज्झाओ उवेत्ता वत्थं ओभा सिय-ओभासिय जायति, जायंतं वा सातिज्जति ॥ ७२. जे भिक्खू वत्थणीसाए उडुबद्धं वसति, वसंतं वा सातिज्जति ॥ ७३. जे भिक्खू वत्थणीसाए वासावासं वसति, वसंतं वा सातिज्जतितं सेवमाणे आवज्जइ चाउम्मासियं परिहारद्वाणं उग्धातियं ॥

Page #129

एगूणवीसमो उद्देसो
विग्रड-पर्व
१. जे भिक्खू वियङ' किणति, किणावेति कीयमाहट्टु दिज्जमाणं पडिग्गाहेति, डिग्गार्हतं वा सातिज्जति ॥
२. जे भिक्खू विडं पामिच्चेति पामिच्चावेति पामिच्चमा हट्टु दिज्जमाणं पग्गाहेति, पडिग्गार्हतं वा सातिज्जति ॥
३. जे भिक्खू विडं परियट्टेति, परियट्टावेति, परियट्टियमाहट्टु दिज्जमाणं पडिग्गाहेति पडिग्गार्हतं वा सातिज्जति ॥
४. जे भिक्खू विडं अच्छेज्जं अणिसिट्ठ अभिहडमाहट्टु दिज्जमाणं पडिग्गाहेति, पग्गा वा सातिज्जति ॥
५. जे भिक्खू गिलाण सट्टाए परं तिष्हं वियडदत्तीणं पडिग्गाहेति, पडिग्गार्हतं वा सातिज्जति ॥
६. जे भिक्खू वियडं गहाय गामाणुगामं दृइज्जति, दूइज्जतं वा सातिज्जति ॥
७. जे भिक्खू वियडं गालेति, गालावेति, गालियमाहट्टु देज्जमाणं पडिग्गाहेति, पग्गा वा सातज्जति ॥
सज्झाय-पर्व
८. जे भिक्खू चउहि संझाहिं सभायं करेति, करेंतं वा सातिज्जति, तं जहा - पुव्वाए संभाए, पच्छिमार संझाए, अवरण्हे, अड्ढरत्ते ॥
६. जे भिक्खू कालियसुयस्स परं तिण्हं पुच्छाणं पुच्छति, पुच्छंतं वा सातिज्जति ॥
१०. जे भिक्खू दिट्टिवायरस परं सत्तण्हं पुच्छाणं पुच्छति, पुच्छंतं वा सातिज्जति ॥ ११. जे भिक्खू चउसु महामहेसु सज्झायं करेति करेंतं वा सातिज्जति ति तं जहा-इंदमहे खंदमहे जक्खमहे भूतमहे ||
F
१. विडि (ख) 1
२. सं० पा०-- एवं पामिच्चेति परियट्टेति अच्छेज्जं अणिसट्ठ ।

८०३

Page #130

८०४
निसीहज्झयणं
१२. जे भिक्खू चउसु महापाडिवएसु सज्झायं करेति, करेंतं वा सातिज्जति, तं जहा
सुगिम्हयपाडिवए' आसाढीपाडिवए आसोयपाडिवए कत्तियपाडिवए । १३. जे भिक्खू चाउकालपोरिसिं सज्झायं उवातिणावेति, उवातिणावेंतं वा
सातिज्जति ॥ १४. जे भिक्खू असज्झाइए सज्झायं करेति, करेंतं वा सातिज्जति ।। १५. जे भिक्खू अप्पणो असज्झाइयंसि सज्झायं करेति, करेंतं वा सातिज्जति ।। वायणा-पवं १६. जे भिक्खू हेछिल्लाई समोसरणाई अवाएत्ता उवरिमसुयं वाएति, वाएंतं वा
सातिज्जति ॥ १७. जे भिक्खू णव बंभचेराई अवाएत्ता उत्तमसुयं' वाएति, वाएंतं वा सातिज्जति ।। १८. जे भिक्खू अपत्तं वाएति, वाएंतं वा सातिज्जति ।। १६. जे भिक्ख पत्तं ण वाएति, ण वाएंतं वा सातिज्जति ।। २०. जे भिक्खू अपत्तं वाएति, वाएंतं वा सातिज्जति ।। २१. जे भिक्खू पत्तं ण वाएति, ण वाएंतं वा सातिज्जति ॥ २२. जे भिक्खू अव्वत्तं वाएति, वाएंतं वा सातिजति ॥ २३. जे भिक्खू वत्तं ण वाएति, ण वाएंतं वा सातिज्जति ॥ २४. जे भिक्खू दोण्हं सरिसयाणं एक्कं संचिक्खावेति, एक्कं वाएति, वाएंतं वा
सातिज्जति ॥ २५. जे भिक्खू आयरिय-उवज्झाएहि अविदिण्णं गिरं आतियति, आतियंत वा
सातिज्जति ॥ २६. जे भिक्खू अण्ण उत्यियं वा गारत्थियं वा वाएति, वाएंतं वा सातिज्जति ।। २७. जे भिक्ख अण्णउत्थियं वा गारत्थियं वा पडिच्छति, पडिच्छंतं वा सातिज्जति ॥ १. पडिवए (ख)।
स्वीकृतानि । सर्वेष्वपि आदर्शषु चत्वार्येव २. अस्य सूत्रस्यस्थाने 'अ' प्रती निम्ननिर्दिष्टसूत्र सुत्राणि सन्ति–जे अन्वत्तं वाएति वाएंतं वा लभ्यते-जे चाउक्काल सज्झायं न करेति न साति । जे वत्तं ण वाति ण वाएंतं वा साति । करेंतं वा साति । 'क, ख, ग प्रतिषु च सूत्र- जे अप्पत्तं वाएति वाएंतं वा साति । जे पत्तं द्वयं लभ्यते--जे पोरिसिं सज्झायं उवातिणा- ण वाएति ण वाएंतं वा साति (अ, क, ख); वेति उवातिणावेंतं वा साति । जे चाउकालं जे अपत्तं वाएति वाएंतं वा साति । जे पत्तं ण सज्झायं न करेति न करेंत वा साति ।
वाएति ण बाएंतं वा साति । जे अप्पत्तं वाएति ३. उवरिमसुयं (अ, क, ख, ग); एतत्पदं चुा- वाएंतं वा साति । जे पत्तं ण वाएति ण वाएंतं धारेण स्वीकृतम् ।
वा साति (ग)। ४. १८-२३ एतानि षट् सूत्राणि चूाधारण

Page #131

एगूणवीममो उद्देसो २८. 'जे भिक्खू पासत्थं वाएति, वाएंतं वा सातिज्जति ॥ २६. जे भिक्खू पासत्थं पडिच्छति, पडिच्छंतं वा सातिज्जति ।। ३०. जे भिक्खू ओसण्णं वाएति, वाएतं वा सातिजति ॥ ३१. जे भिक्खू ओसण्णं पडिच्छति, पडिच्छंतं वा सातिज्जति ।। ३२. जे भिक्ख कुसीलं वाएति, वाएंतं वा सातिज्जति ॥ ३३. जे भिक्खू कुसीलं पडिच्छति, पडिच्छतं वा सातिज्जति ।। ३४. जे भिक्खू णितियं वाएति, वाएंतं वा सातिज्जति ।। ३५. जे भिक्खू णितियं पडिच्छति, पडिच्छतं वा सातिज्जति ॥ ३६. जे भिक्खू संसत्तं वाएति, वाएंतं वा सातिज्जति ॥ ३७. जे भिक्खू संसत्तं पडिच्छति, पडिच्छंतं वा सातिज्जति
तं सेवमाणे आवज्जइ चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं उग्घातियं ॥
१.सं० पा.-एवं पासत्थं ओसण्णं कुसीलं
णितियं । २. आदर्शषु संक्षिप्तपाठे 'संसत्त' पदं नव लिखितं
दृश्यते । 'संसत्त' सम्बन्धि सूत्रद्वयं पूर्वपद्धत्या स्वीकृतम् ।

Page #132

सई पडिसेवणा-पदं
१. जे भिक्खू मासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स मासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स दोमासियं ॥
वीसइमो उद्देसो
२. "जे भिक्खू दोमासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स दोमासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स तेमासियं ॥
३. जे भिक्खू तेमासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स तेमासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स चाउम्मासियं ॥
४. जे भिक्खू चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स चाउम्मासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स पंचमासियं ॥
५. जे भिक्खू पंचमासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स पंचमासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स छम्मा सियं । तेनं परं पलिउंचिए वा अपलिउंचिए वा ते चेव छम्मासा ||
बहुसो पडिसेवणा-पर्व
६. जे भिक्खू बहुसोवि मासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स मासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स दोमासियं ॥
७. जे भिक्खू बहुसोवि दोमासियं परिहारद्वाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स दोम सियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स तेमासियं ॥
८. जे भिक्खू बहुसोवि तेमासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स तेमासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स चाउम्मा सियं ॥
६. जे भिक्खू बहुसोवि चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउं
२. सं० पा० एवं ववहार पढमुद्देसगमाओ
णेयब्बो जाव दस गमा समत्ता एकत्त बहुत्त सोवि जाव सव्वमेयं सकयं एक्कओ साहिणत्ता
८०६

जाए पट्ठवणाए पट्ठदिए णिव्विस्समाणए पडिसेवेज्जा सो वि कसिणा तत्थेव आरुहेयव्वासिया ।

Page #133

समो उद्देस
चियं आलोएमाणस्स चाउम्मा सियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स पंचमासियं ॥ १०. जे भिक्खू बहुसोवि पंचमासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स पंचमासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स छम्मा सियं । ते परं पलिउंचिए वा अपलिउंचिए वा ते चेव छम्मासा ॥
स पडिसेवणा-संजोगसुत-पदं
११. जे भिक्खु मासियं वा दोमासियं वा तेमासियं वा चाउम्मा सियं वा पंचमासियं वा एएस परिहारट्ठाणा अण्णयरं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिजंचियं आलोएमाणस्स मासियं वा दोमासियं वा तेमासियं वा चाउम्मासियं वा पंचमासियं वा, पलिउंचियं आलोएमाणस्स दोमासियं वा तेमासियं वा चाउम्मासियं वा पंचमासियं वा छम्मासियं वा ।
ते परं पलिउंचिए वा अपलिउंचिए वा ते चेव छम्मासा ||
६०७
बहुसो पडिसेवणा-संजोग सुत्त-पदं
१२. जे भिक्खु बहुसोवि मासियं वा बहुसोवि दोमासियं वा बहुसोवि तेमासियं वा बहुसोवि चाउमा सियं वा बहुसोवि पंचमासियं वा एएसि परिहारट्ठाणाणं अण्णयरं परिहारद्वाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस मासियं वा दोमासियं वा तेमासियं वा चाउम्मासियं वा पंचमासियं वा, पलिउंचियं आलोएमाणस्स दोमासियं वा तेमासियं वा चाउम्मासियं वा पंचमासियं वा छम्मा सियं वा ।
तेण परं पलिउंचिए वा अपलिउंचिए वा ते चेव छम्मासा ॥
सई साइरेगपडिसेवणा-पदं
१३. जे भिक्खू चाउम्मा सियं वा साइरेगचाउम्मासियं वा पंचमासियं वा साइरेगपंचमासि वा एएसि परिहारद्वाणानं अण्णयरं परिहारद्वाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स चाउम्मासियं वा साइरेगचाउम्मासियं वा पंचमासिय वा साइरेगपंचमासियं वा, पलिउंचियं आलोएमाणस्स पंचमासियं वा साइरेगपंचमासियं वा छम्मा सियं वा ।
तेण परं पलिउंचिए वा अपलिउंचिए वा ते चेव छम्मासा ||
बहुसो साइरेगपडिसेवणा-पदं
१४. जे भिक्खू बहुसोवि चाउम्मासियं वा बहुसोवि साइरेगचाउम्मासियं वा बहुसोवि पंचमासियं वा बहुसोवि साइरेगपंचमासियं वा एएसि परिहारट्ठाणाणं अण्णय रं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स चाउम्मा सियं वा साइरेगचाउम्मा सियं वा पंचमासियं वा साइरेगपंचमासियं वा, पलिउंचियं आलोएमाणस्स पंचमासियं वा साइरेगपंचमासियं वा छम्मासियं वा । ते परं पलिउंचिए वा अपलिउंचिए वा ते चैव छम्मासा ॥

Page #134

८०६
परिहारट्ठाण - प डिसेवणा-पदं
१५. जे भिक्खू चाउम्मासियं वा साइरेगचाउम्मासियं वा पंचमासियं वा साइरेगपंचमासि वा एएस परिहारट्ठाणाणं अण्णयरं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणे ठवणिज्जं ठवइत्ता करणिज्जं वैयावडियं । ठविए वि डिसेवित्ता, से विकसिणे तत्थेव आरुहेयब्वे सिया ।
निसीहज्झयणं
पुव्वि पडिसेवियं पुव्वि आलोइयं, पुव्वि पडिसेवियं पच्छा आलोइयं । पच्छा पडसेवियं पुव्वि आलोइयं पच्छा पडिसेवियं पच्छा आलोइयं । अपलिउंचिए अपलिउंचियं, अपलिउंचिए पलिउचियं । पलिउंचिए अगलिउंचियं, पलिउंचिए पलिउंचियं । अपलिउंचिए अपलिउंचियं आलोएमाणस्स सब्वमेयं सकयं साहणिय जे एयाए पट्टवणाए पट्ठविए णिव्विसमाणे पडिसेवेइ, से वि कसिणे तत्थेव आहे सिया ॥
१६. जे भिक्खू बहुसोवि चाउम्मासियं वा बहुसोवि साइरेगचाउम्मासियं वा बहुसोवि पंचभासिय वा बहुसोवि सातिरेगपंचमासियं वा एएस परिहारट्ठाणाणं अण्णयरं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणे ठवणिज्जं Basत्ता करणिज्जं वेयावडियं । ठविए वि पडिसेवित्ता, से वि कसिणे तत्थेव आरुयव्वे सिया |
पुव्वि पडिसेवियं पुव्वि आलोइयं, पुव्वि पडिसेवियं पच्छा आलोइयं । पच्छा पडिसेवियं पुव्वि आलोइयं, पच्छा पडिसेवियं पच्छा आलोइयं ।
अपलिउंचिए अपलिउंचियं, अपलिउंचिए पलिउंचियं । पलिउंचिए अपलिउंचियं, पलिउंचिए पलिउंचियं ।
अपलिउंचिए अपलिउंचियं आलोएमाणस्स सव्वमेयं सकयं साहणिय जे एयाए पटुवणाए पट्टविए निव्विसमाणे पडिसेवेइ, से वि कसिणे तत्थेव आहेयव्वे सिया ॥
१७. जे भिक्खू चाउम्मासियं वा साइरेगचाउम्मासियं वा पंचमासियं वा साइरेगपंचमासि वा एएस परिहारट्ठाणाणं अण्णयरं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, पलिउंचियं आलोएमाणे ठवणिज्जं ठवइत्ता करणिज्जं वेयावडियं । ठविए वि डिसेवित्ता, से विकसिणे तत्थेव आरुहेयव्वे सिया ।
पुव्वि पडिसेवियं पुष्वि आलोइयं, पुव्वि पडिसेवियं पच्छा आलोइयं । पच्छा डिसेवियं पुत्रि आलोइयं, पच्छा पडिसेवियं पच्छा आलोइयं ।
अपलिउंचिए अपलिउंचियं, अपलिउंचिए पलिउंचियं । पलिउंचिए अपलिउंचियं, पलिउंचिए पलिउंचियं ।
पलिउंचिए पलिउंचियं आलोएमाणस्स सव्वमेयं सकयं साहणिय जे एयाए पट्टवणाए पविए निव्विसमाणे पडिसेवेइ, से वि कसिणे तत्थेव आरुहेयव्वे सिया ॥ १८. जे भिक्खू बहुसोवि चाउम्मासियं वा बहुसोवि साइरेगचाउम्मासियं वा बहुसोवि

Page #135

वीसइमो उद्देसो
८०६
पंचमासयं वा बहुसोवि साइरेगपंचमासियं वा एएसि परिहारट्ठागाणं अण्णयरं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, पलिउंचियं आलोएमाणे ठवणिज्जं ठवइत्ता कर णिज्जं वेयावडियं । ठविए वि पडिसेवित्ता, से वि कसिणे तत्थेव आरुहेयव्वे सिया ।
पुव्वि पडिसेवियं पुव्वि आलोइयं, पुव्वि पडिसेवियं पच्छा आलोइयं । पच्छा डिसेवियं पुवि आलोइयं, पच्छा पडिसेवियं, पच्छा आलोइयं ।
अपलिउंचिए अपलिउंचियं, अपलिउंचिए पलिउंचियं । पलिउंचिए अपलिउंचियं, पलिउंचिए पलिउंचियं ।
पलिउंचिए पलिउंचियं आलोएमाणस्स सब्वमेयं सकयं साहणिय जे एयाए पट्टवणाए पट्टविए निव्विसमाणे पडिसेवेइ, से वि कसिणे तत्थेव आरुहेयव्वे सिया ॥
बीसतिराइया रोवणा-पदं
१६. छम्मा सियं परिहारट्ठाणं पट्टविए अणगारे अंतरा दोमा सियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा वीसतिरातिया आरोवणा 'आदी मज्झेवसाणे" सअठ्ठे सहेजं सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं सवीसतिरातिया दो मासा ॥
२०. पंचमासयं परिहारद्वाणं पट्ठविए अणगारे अंतरा दोमासियं परिहारद्वाणं परिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा वीसतिरातिया आरोवणा आदी मज्झेवसाणे अट्ठे सहे सकारणं अहीणमतिरिक्तं, तेण परं सवीसतिरातिया दो मासा ॥
२१. "चाउम्मासयं परिहारट्ठाणं पट्ठविए अणगारे अंतरा दोमासियं परिहारद्वाणं डिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा वीसतिरातिया आरोवणा आदी मज्झेवसाणे अठ्ठे सहेडं सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं सवीस तिरातिया° दो मासा ॥
२२. "तेमासियं परिहारद्वाणं पट्ठविए अणगारे अंतरा दोमासियं परिहारद्वाणं पडिरोवित्ता आलोएज्जा अहावरा वीसतिरातिया अरोवणा आदी मज्भेवसाणे सअट्ठ सहेउं सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेणं परं सवीसतिरातिया दो मासा ॥
२३. दोमा सियं परिहारट्ठाणं पट्टविए अणगारे अंतरा दोमासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा वीसतिरातिया आरोवणा आदी मज्भेवसाणे सअट्ठे सहेजं सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेणं परं सवीसतिरातिया दो मासा ॥
२४. मासियं परिहारट्ठाणं पट्ठविए अणगारे अंतरा दोमासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा वीसतिरातिया आरोवणा आदी मज्भेवसाणे सअट्ठ सहे सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं सवीसतिरातिया° दो मासा ||
२५. सवीसतिरातियं दोमासियं परिहारद्वाणं पविए अणगारे अंतरा दोमासियं परिहार
१. यदि मज्झे अवसाणे ( क, ख, ग ) ; आदिजज्झावसाणेसु () ।
२. सं० पा०-- एवं चाउम्मासियं जाव सवसति

राता दो मासा |
३. सं० पा० एवं तेमासिथं दोमासियं मासियावि जाव सवीसतिराया दो मासा |

Page #136

५१०
निसीहज्झयणं ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा वीसतिरातिया आरोवणा आदी मज्झेवसाणे
सअळं सहेउं सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं दसराया ति पिण मासा ॥ २६. सदसरायं तेमासियं परिहारट्ठाणं' •पट्टविए अणगारे अंतरा दोमासियं परिहारद्वाणं
पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा वीसतिराितिया आरोवणा आदी मझवसाणे
सअळं सहेउं सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं चत्तारि मासा ॥ २७. चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं' •पट्ठविए अणगारे अंतरा दोमासियं परिहारट्ठाणं पडि
सेवित्ता आलोएज्जा अहावरा वीसतिरातिया आरोवणा आदी मज्झेवसाणे सअलैं
सहेउं सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं सवीसतिराया चत्तारि मासा ॥ २८. सवीसतिरायं चाउम्मासियं परिहाट्ठाणं •पट्टविए अणगारे अंतरा दोमासियं परि
हारहाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा वीसतिरातिया आरोवणा आदी मज्झे
वसाणे सअळं सहेउं सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं सदसराया पंच मासा || २६. सदसरायं पंचमासियं परिहारट्ठाणं 'पट्टविए अणगारे अंतरा दोमासियं परिहार
ट्रागं 'पडिसे वित्ता आलोएज्जा अहावरा वीसतिरातिया आरोवणा आदी मज्झे
वसाणे सअळं सहेउं सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं छम्मासा॥ पक्खियारोवणा-पवं ३०. छम्मासियं परिहारट्ठाणं पट्टविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारट्ठाणं 'पडि
सेवित्ता आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा आदी मज्भेवसाणे सअळं सहेउं
सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं दिवड्ढो मासो॥ ३१. पंचमासियं परिहारट्ठाणं पटुविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता
आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा आदी मज्झेवसाणे सअहें सहेउं सकारणं
अहीणमतिरित्तं, तेण परं दिवड्ढो मासो॥ ३२. चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं पट्टविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता
आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा आदी मज्झेवसाणे सअळं सहेउं सकारणं
अहीणमतिरित्तं, तेण परं दिवड्ढो मासो।। ३३. तेमासियं परिहारहाणं पट्टविए अणगारे अंतर। मासियं परिहारढाणं पडिसे वित्ता
आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा आदी मज्झेवसाणे सअळं सहेउं
सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं दिवड्ढो मासो॥ ३४. दोमासियं परिहारट्ठाणं पदविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारदाणं पडिसे वित्ता
आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा आदी मझेवसाणे सअठं सहेउं सकारणं
१. सं० पा०-परिहारट्ठाणं जाव तेण परं ! २. सं० पा०-परिहारट्ठाणं तेण परं । ३, ४, ५ सं० पा.-परिहारट्राणं जाव तेण परं ।
६. सं० पा०-एवं पंचण्हं मासा मासाणं चाउम्मासियं तेमासियं दोमासियं परिहारट्राणं मासियस्सवि जाव तेण परं ।

Page #137

वीसमो उसो
अहीणम तिरितं, तेण परं दिवड्ढो मासो ॥
३५. मासियं परिहारट्ठाणं पट्ठविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारद्वाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा आदी मज्भेवसाणे सअट्ठे सहेउं सकारणं अहीणमतिरित्त तेण परं दिवड्ढो मासो ||
३६. दिवड्ढमासयं परिहारट्ठाणं पट्टविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा' "आदी मज्झेवसाणे सअट्ठ सहेउं सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं दो मासा ॥
८११
३७. दोमासियं परिहारट्ठाणं पट्टविए अणगारे "अंतरा मासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा आदी मज्भेवसाणे सअट्ठ सहेउं सकारणं अहीणमतिरिक्तं, तेण परं अड्ढाइज्जा मासा ॥
३८. अड्ढाइज्जमा सियं परिहारट्ठाणं पट्ठविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा आदी मज्झेवसाणे सअट्ठ सहे सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं तिष्णि मासा ॥
३६. तेमासियं परिहारट्ठाणं पट्टविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारद्वाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा आदी मज्भवसाणे सअट्ठे सहेउं सकारणं अहीणमतिरिक्तं, तेण परं अद्धट्ठा मासा ||
४०. अट्टमासियं परिहारट्ठाणं पट्टविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारट्ठाणं पडसे वित्ता आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा आदी मज्झेवसाणे सअठ्ठे सहे सकारण अहीणमतिरितं, तेण परं चत्तारि मासा ॥
४१ चाउमा सियं परिहारट्ठाणं पविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारट्ठाणं डिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा आंदी मज्भेवसाणे सअट्ठ सहे सकारणं अहीणमतिरितं, तेण परं अड्ढपंचमा मासा |
४२ अड्ढपंचमासियं परिहारद्वाणं पविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा आदी मज्झेवसाणे सअट्ठ सहेउं सकारण अहीणमतिरित्तं, तेण परं पंच मासा ॥
४३. पंचमासियं परिहारट्ठाणं पट्टविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोहुणा आदी मज्झेवसाणे सअठ्ठे सहेउं सकारणं अहीणमतिरितं तेण परं अद्धछट्टा मासा ॥
४४. अद्धछट्टमा सियं परिहारद्वाणं पट्टविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारट्ठाणं डिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा आदी मज्भेवसाणे सअट्ठ सहे सकारण अहीणमतिरिक्तं, तेण परं छम्मासा° ॥
१. सं० पा० - आरोवणा जाव तेण परं ।
२. सं० पा० – एवं पक्खे पक्से आरोहेयव्वो जाब छमासा पुष्णति ।

Page #138
212 निसाहज्झयब पक्लियावीसतिराइयारोवणा-पवं 45. दोमासियं परिहारट्ठाणं पट्टविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारट्टाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा आदी' 'मझेवसाणे सअळं सहेउं सका रणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं अड्ढाइज्जा मासा // 46. अड्ढाइज्जमासियं परिहारट्ठाणं पटुविए अणगारे अंतरा दोमासियं परिहारदाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा वीस तिराइया आरोवणा आदी मज्झेवसाणे सअळं सहेउं सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं सपंचरातिया तिण्णि मासा / / 47. सपंचरायतेमासियं परिहारद्वाणं पविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारट्राणं पडि सेवित्ता आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा' आदी मज्झेवसाणे सअलैं सहेउं सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं सवीसतिराया तिण्णि मासा // 48. सवीसतिरायतेमासियं परिहारट्ठाणं पट्टविए अणगारे अंतरा दोमासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा वीसतिरातिया आरोवणा' आदी मझवसाणे सगळं सहेउं सकारणं अहीणम तिरित्तं, तेण परं सदसराया चत्तारि मासा // 46. सदसरायचाउम्मासियं परिहारट्ठाणं पट्टविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा' आदी मज्झवसाणे सअळं सहेउं सकारणं अहीणमतिरित्तं , तेण परं पंचूणा पंचमासा // 50. पंचूणपंचमासियं परिहारट्ठाणं पट्ठविए अणगारे अंतरा दोमासियं परिहारहाणं पडि से वित्ता आलोएज्जा अहावरा वीस तिरातिया आरोवणा आदी मज्झवसाणे सअळं सहे सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं अद्धछट्ठा मासा // 51. अद्धछट्ठमासियं परिहारट्ठाणं पट्टविए अणगारे अंतरा मासियं परिहारदाणं पडि से वित्ता आलोएज्जा अहावरा पक्खिया आरोवणा आदी मज्झेवसाणे सअळं सहेउं : सकारणं अहीणमतिरित्तं, तेण परं छम्मासा // ग्रन्थ-परिमाण अक्षर-परिमाण : 76021 अनुष्टप् श्लोक परिमाण : 2375, अक्षर : 21 १.सं० पा०-आदी जाव तेण परं। 2, 3, 4, सं० पा०-आरोवणा जाव तेण परं।