________________
વિવિધ વિષય વિચારમાળા ભાગ-૩ ગમનાગમન દુષ્કૃત્યોની ગણા કરે તે, ૭ જૈન મંદિરાદિક જે કાંઇ સત્કૃત્યો કરેલા હોય તેનું અનુમોદન કરે તે, ૮ શુભ ભાવના ભાવે તે, ૯ અણસણ કરે છે, અગર ત્રણ કે ચાર આહારનો ત્યાગ કરે તે ૧૦. નમસ્કાર મંત્રનું સ્મરણ કરે તે. • દસ પ્રકારના સત્ય વચનો-૧ જનપદ સત્ય જે દેશમાં જે વસ્તુ જે નામથી બોલાતી હોય તે, ૨ સંમત સત્ય જેમ કે કાદવથી દેડકા સેવાલ કમલ પ્રમુખ થાય છે, પરંતુ કમલને પંક કહે છે, ૩ સ્થાપના સત્ય જે પ્રતિમાં જેની હોય તે નામથી બોલાવે. ૪ નામસત્ય જેમ કુલવર્ધન નામ છે, પણ જન્મ્યો ત્યારથી જ કુળનો નાશ થતો હોય, તોપણ નામસત્ય છે, ૫ રૂપસત્ય ગુણોથી ભ્રષ્ટ હોય, તો પણ સાધુના વેષવાળાને સાધુ કહેવો તે રૂપસત્ય ગણાય, ૬ પ્રતિતસત્ય તે મધ્યમાની અપેક્ષાયે અનામિકા આંગલીને નાની કહેવી, ૭ વ્યવહારસત્ય જેમ પર્વત બળે છે, રસ્તો ચાલે છે, ૮ ભાવસત્ય જેમ પોપટમાં પાંચ રંગ છે, તો પણ લીલારંગનો કહેવાય છે, ૯ ઉપયોગસત્ય જેમ દંડના યોગથી દંડી કહેવો, ૧૦ ઉપમાસત્ય જેમ મુખ ચંદ્રમાં સમાન છે. • દસ પ્રકારના અસત્ય વચનો ઃ ૧ ક્રોધથી, ૨ માનથી, ૩ માયાથી, ૪ લોભથી, ૫ રાગથી, ૬ શ્વેષથી, ૭ હાસ્યથી, ૮ ભયથી, ૯ વિકથાથી, ૧૦ જીવહિંસા થાય તેવા વચનો બોલવાથી • દસ પ્રકારના મિશ્ર વચનો : ૧ ઉત્પન્નમિશ્ર તે જેમ ખબર વિના કહેવું કે આજે આ ગામમાં દસ બાળકો જન્મ્યા છે, ર વિગત મિશ્ર તે જેમ ખબર વિના કહેવું કે આજે આ ગામમાં દસ બાળકો મરણ પામ્યા છે, ૩ ઉત્પન્ન વિગત મિશ્ર તે જેમ ખબર વિના કહેવું કે આ ગામમાં દસ માણસ જન્મ્યા છે, ને દસ માણસ મરણ પામ્યા
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org