Uktiratnakara

Author(s): Jinvijay
Publisher: Rajasthan Puratattvanveshan Mandir

Page 89

अविज्ञातविद्वत्संगृहीतानि औक्तिकपदानि रद्ध्यते गौर्ब्रजं गोपालकेन ।
ददाति, असौ ऋत्विग्भ्यो दक्षिणां वितपृच्छ्यते छात्र: पंथानं पान्थेन ।
रति, इत्यर्थे पारलौकिके निःस्पृहे चतुर्थी । अवचीयते वृक्षः फलानि पुरुषेण ।
भूतंतउ प्राणीया भला भूतानां प्राणिनः अनुशिष्यते छात्रो धर्म पण्डितेन ।
श्रेष्ठाः । प्रार्थ्यते राजा ग्रामं गुरुणा । प्राणीयां तु मतिजीवी भला प्राणिनां एवं सर्वत्र।
मतिजीविनः श्रेष्ठाः । पूर्वकर्तरि षष्ठी, कर्मणि षष्टी, करणषष्ठी,, इत्यर्थे अपादाने । संप्रदानषष्ठी, अपादानषष्ठी, संबंधिषष्ठी, निर्धा- निर्धारणे षष्टी, सप्तमी च भवतिरणषष्ठी, काले भावे षष्ठी, अधिकरणषष्ठी-एते मनुष्यमाहि ब्राह्मण श्रेष्ठ मनुष्येषु षष्ठीभेदाः । सर्वत्र षष्ठीबाधकानि कारकाणि । ब्राह्मणाः श्रेष्ठाः । तई गामि जाइवउं गन्तव्यं ते ग्रामे ।
गाईमाहि काली गाइ घणु दूधु गोषु मइ घरि रहिवउं मम गृहे स्थातव्यम् ।
__ कृष्णा संपन्नक्षीरा गौः। कृत्यानां कर्तरि वा षष्ठी
इति सप्तमी च भवति । एयु शास्त्र वाचणहारु असौ शास्त्राणां
बांभणनउं घरु ब्राह्मणस्य गृहम् । वाचयिता ।
व्यासनउं ग्रामु व्यासस्य ग्रामः ।
इति संबंधिषष्ठी। एयु वेद पढणहारु असौ वेदानामध्येता। णकतचोः कर्मणि षष्ठी, इतरेषां द्वितीया।
लोक विक्रमादित्यु राउ स्मरइ लोको
विक्रमादित्यराज्ञः स्मरति । एयु अन्नि ध्रायु असौ अन्नानां तृप्तः । विसनरु काष्टि न ध्रायु अग्निः काष्ठानां
एयु बोल्या प्रयोग संभारतउ श्लोक न तृप्यति ।
नींपजावइ असावुक्तानां प्रयोगानां
स्मरन् श्लोकान् निष्पादयति । पाणी भरि सरोवर जलस्य पूर्ण तडा- श्रीवासदेव दैत्य मारइ श्रीवासुदेवो गम् ।
दैत्यानां निहन्ति । कोठउ कणि भरिउ कणानां पूर्णोऽयं
राउ बांभणना वयरि मारइ राजा
विप्राणां वैरिणां नाति (हन्ति)। इत्यर्थे पूरिसुहितार्थानां करणे पष्ठी ।
इत्यर्थे स्मरणहिंसार्थानां प्रयोगे कर्मणि एयु प्रधानरहि लांच भइसि दि असा
षष्टी। वमात्यस्य लञ्चया महिषीं ददाति ।
___ एयु देवतणइ अर्थि फूलपत्री मेलइ एयु पोष्यवर्गरहिं यावज्जीवु भरणु असौ देवताभ्यः पुष्पपत्राणामुपस्कुरुते।
पोषणु दि असौ पोष्यवर्गस्य याव- एयु श्राद्धतणइ अर्थि चोषा मुग ज्जीव भरणपोषणं ददाति ।
मेलइ असौ श्राद्धाय तन्दुलमुद्गानामुऐहिकफलार्थसंप्रदाने षष्ठी, पारलोके च पस्कुरुते । चतुर्थी । यथा - कश्चित् ब्राह्मणेभ्यो गां इति करोतेः प्रतियत्ने कर्मणि षष्ठी।
___ कोष्ठकः ।