________________
मोठेपणा, बुध्दीचातुर्य कसे आहे हे पटविण्याचा प्रयत्न करतो. पराभव मान्य करीत नाहीत.
संसारात पराभूत झालेले, आपले अपयश लपवण्यासाठी भगवी वस्त्रे धारण करून सन्यस्थवृत्तीचे प्रदर्शन करतात आणि आपला पराभव धूर्तपणाने झाकण्याचा प्रयत्न करतात, नव्हे या वृत्तीचे महान तपस्वी, त्यागी, आत्मकल्याणाचा मार्ग, संसार त्याग करून मोक्षाप्रत नेणारा ठरवतात. पण सत्य काही वेगळेच असते.
१२. शब्दार्थ
संध्याकाळची वेळ, शांत मंदिर परिसर, पू. आचार्यश्री आपल्या काही श्रावकांसमवेत चर्चेत दंग होते. एवढ्यात कोणी संस्कृत - प्राकृतचे जाणकार विद्वान श्रावक समुहात येवून विराजमान झाले.
आचार्यश्री 'सोऽहं' या शब्दाचा अर्थ व महत्त्व विषद करीत होते. सोऽहं शब्दोच्चाराने मनाची शुध्दता आणि ते कसे आत्मकल्याणकारी ठरते ह्याचे निरूपण करीत होते.
समोरच बसलेले हे विद्वान विचार करू लागले. 'शब्दाला काय अर्थ आहे. असे कोणते आत्मज्ञान याच्या उच्चाराने प्राप्त होणार आहे? शब्द साधन आहे साध्य नव्हे, ह्या आचार्यांचा फारसा अभ्यास दिसत नाही. यांना आपल्या ज्ञानाची चुणुक दाखवावीच एकदा, म्हणजे आम्हालाही काही येतं हे तर कळेल त्यांना.' असा विचार करून विद्वान आचार्यश्रींना मध्येच अडवून आपले विद्वत्ताप्रदर्शन करू लागले. बरेच युक्तिवाद मांडून सुभाषितांची रेलचेल करून मी कसे सर्वांना माझ्या विद्वत्तेने मंत्रमुग्ध करू शकतो हे दाखवू लागले.
थोडा वेळ स्तब्धतेत गेला, आचार्यश्री केवळ ऐकत राहिले व एकदम त्या विद्वानाकडे पाहून म्हणाले, 'अरे, मूर्ख माणसा, गप्प बैस! आता एक शब्दही पुढे बोललास तर याद राख !!"
अचानक, अनपेक्षित आचार्यश्रींच्या मुखातून 'मूर्ख माणसां' या शब्दाचे उच्चारण ऐकताच स्तंभित झालेला विद्वान पहातच राहिला.
एवढ्या श्रावकांसमोर आचार्यश्रींनी आपणास 'मूर्ख' म्हटले! थंडीचे दिवस असूनही विद्वान कपाळावरील घाम पुसू लागले. छाती धडधडू लागली. रागही अनावर झाला, आपण आता बोललो तर इथे हजर असलेले आचार्यश्रींचे शिष्य धरून मारतीलही, न बोलणे हिताचे.
