________________
१३. दुःख हरता, सुख करता माझा मीच
उद्योगपतींच्या डोळ्यात अश्रू आले, कंठ दाटून आला, केबढी काळजी घेतात माझी मुलं! खरचं मी किती भाग्यवान आहे! हे प्रेम-जिव्हाळातत्परता पाहन त्यांनी संध्याकाळी घरासमोरील बागेत आरामखुर्चीवर बसून त्यांच्याबद्दलचे हृदगत व्यक्त करत म्हणाले -
एका नगरीत एक ज्येष्ठ उद्योगपती आपल्या समाधानी. सखी जीवन व आपल्या परिवाराचे गुणगान करीत होते. भेटायला येणाऱ्या समवयस्क मित्रपरिवारांकडे तोंड भरून कौतुक करीत असत. आजपर्यंत व्यापारात मिळवलेली प्रतिष्ठा, स्थावर-जंगम मालमत्ता, सुस्वरूप पत्नी, आज्ञाधारक, निर्व्यसनी मुले, घरात आलेल्या सुना सुशिक्षित, आदरातिथ्य करणाऱ्या, सुसंस्कार संपन्न नातवंडं, सगळं काही मनासारखं आणि परिपूर्ण असल्याचे समाधान त्यांच्या वारंवार कौतुकातून ओसंडून वाहात होते.
मुलांनो, आता मला डोळ्यांची काय आवश्यकता आहे? माझी ही प्रेमळ चार मुलं म्हणजे आठ डोळे, चार सूना, आठ डोळे, माझ्या मालकीणीचे दोन डोळे चार नातवंड त्यांचे आठ डोळे असे सव्वीस डोळे असताना मला डोळ्यांची आवश्यकता काय? हे शब्द ऐकून सर्वांनी निःश्वास टाकला व आपआपल्या कामात गुंतले.
अघटित म्हणा किंवा दुर्दैव म्हणा, कशी कोणास ठाऊक उद्योगपतींच्या घराला त्याच रात्री आग लागली. सुरक्षितता मिळवण्यासाठी, बचावासाठी सर्व घाईने बाहेर पडू लागले, आग आटोक्याबाहेर जात असलेली दिसू लागली, रात्रीची वेळ असल्याने मदत कार्यही तातडीने होऊ शकत नव्हते, सर्वजण घाबरलेले होते.
आज वयाची पंचाहत्तरी गाठली, मोठ्या थाटात सर्व कुटुंबियांनी बाढदिवस साजरा केला. हार तुरे, फोटो, मेजवानी, रोषणाई लखलखाट संध्याकाळ पर्यंत ओसरला, थोडे शांत झाल्यावर आरशात आपल्याकडेच पहात निसर्ग आपले कार्य चोख बजावत असल्याचे जाणवत होते. आता चष्मा, काठी, बचाळी, श्रवणयंत्र हे अगदी सगेसोयरे बनू लागले. मित्र परिवार 'काय म्हणते तब्येत? रक्तदाब, शूगर, सर्व नॉर्मल आहे ना?' अशी चौकशी आस्थेने करू लागली. उद्योगपतीही आपल्या व्याधींना कुरवाळत कौतुकाने आपल्या परिवारातील सेवा-भाव किती सुखमय आहे ते केवढ्या आदरातिथ्याने, सन्मानाने विचारपुस करतात हे सांगताना गहिवरून येत.
तेवढ्यात नातू ओरडला 'आजोबा कुठे आहेत? बाहेरून आकांत करून आजोबा, आजोबा ही आर्त हाक कानी पडत होती.
उद्योगपतींचा नाइलाज होता, डोळ्याने दिसत नव्हते आणि पायाने चालता येत नव्हते. आता आपण आकांत करून काय उपयोग?
कोणीही कोणाचे नाही, जे काही आपल्या हाती, अवाक्यात आहे तोपर्यंतच आपल्या कल्याणाचा मार्ग आपणच शोधला पाहिजे, इतरांवर (दैवावर) विसंबून आत्मघात ओढवून घेण्यासारखेच नाही का?
एकदा - का शुगरचा प्रवेश झाला तर तो अखेरपर्यंत अत्यंत निष्ठेने आपला एक एक अवयव संपुष्टात आणण्याचे काम करीत असतो. उद्योगपतींचेही तसेच झाले. अलिकडे त्यांच्या डोळ्यांनी दिसायचे कमी होऊ लागले. घरातील वस्तु, फर्निचर अडथळे निर्माण करू लागले, चालणे न ठोकरता अशक्य होऊ लागले. तेव्हा नातवाने त्यांच्या हातात काठी सोपवली, मुलेही आस्थेने म्हणू लागली, 'बाबा, एकदा डोळ्यांचे ऑपरेशन करून टाका, सर्जन आपल्या परिचितच आहेत. सकाळी अॅडमिट-संध्याकाळी डिसचार्ज, काहीही त्रास होणार नाही.
आपला जीव धोक्यात घालून कोणी आपल्याला वाचवतील ही अपेक्षा खोटी आहे. 'कठीण समय येता कोण कामास येतो?'
आपणच आपल्या सुख-दुःखाचे धनी आहोत, याची जाण वयाच्या पंचाहत्तरी नंतर होऊन काय उपयोग?
