Shrutsagar Ank 1999 09 009

Author(s): Manoj Jain, Balaji Ganorkar
Publisher: Shree Mahavir Jain Aradhana Kendra Koba

Page 8

श्रुतसागर, श्रावण २०५५
બીજી બાજૂ કર્મગ્રંથકારોના મતે બધાજ જીવો જ્યારે સહુથી પહેલી વખત સ મ્યકત્વની પ્રાપ્તિ કરે છે ત્યારે યથાપ્રવૃત્તિ વિગેરે ત્રણકરણ પછી અન્તરકરણ કાળમાં પંજત્રયકરણપૂર્વક પથમિક સખ્યત્વને પામે છે. ત્યાંથી પડીને જુદા-જુદા જીવો શુદ્ધ, અર્ધશુદ્ધ અગર અશુદ્ધ પુગલોના ઉદયથી માયોપથમિક સભ્યત્વ, મિશ્રમોહનીય અથવા મિથ્યાત્વ અવસ્થાને પામે છે. - ભૂતકાળમાં આમતો દરેક આત્માઓને અનન્તાન્ત ભવો થયા છે. છતાં સખ્યત્વ પામ્યા પછી ભાવોની ગણત્રી કરાય છે. આનાથી જ સિદ્ધ થાય છે કે સમ્યત્વ વગરના ભવોની કાંઈ કિંમત નથી અને સભ્યત્વ પામ્યા પછીજ ભવની કિંમત છે!
સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તિ ના મુખ્ય બે કારણો છે. ૧. નિસર્ગ અને ૨. અધિગમ.
(૧) નિસર્ગથી સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તિનો હેતુ બાહ્ય વિશિષ્ટ નિમિત્તની અપેક્ષા રહિત માત્ર ભવિષ્યતાની પ્રધાનતાએ અનન્તાનુબંધી ક્રોધ માન-માયા-લોભ તથા મિથ્યાત્વમોહનીયાદિના ક્ષયોપશમાદિથી સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તિ થાય છે!
(૨) અધિગમથી સમ્યત્વને પ્રાપ્ત કરવા માટે બાહ્ય સદ્ સામગ્રીની અપેક્ષા રહે છે જેમકે કોઈક જીવ જિનેશ્વર પરમાત્માના બિમ્બના દર્શન કરીને અને બિમ્બમાં રહેલા વીતરાગાદિ ગુણોથી પોતાના આત્માને ભાવિત કરીને સમ્યગ્દર્શનને પ્રાપ્ત કરી શકે, આવીજ રીતે દેવ-ગુરૂ ધર્મના દર્શનથી સગુરૂઓના સદુપદેશથી અને અનિત્યાદિ ભાવનાઓથી સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તિ થાય છે!
સમત્વની પ્રાપ્તિ માટે અથવા પ્રાપ્ત કરેલા સમ્યગ્દર્શનને વધુ નિર્મલ કે સ્થિર કરવા માટે સુદેવ-સુગુરૂ અને સુધર્મ એ જ જગતમાં સારભૂત તત્ત્વ છે.
સર્વજ્ઞ વીતરાગાદિ ગુણોથી યુક્ત મારા આરાધ્ય દેવ છે. આ વીતરાગ દેવ કૃત કૃત્ય છે એમનામાં દોષનો અંશ પણ નથી. દોષયુક્ત આત્માને ઈશ્વર તત્ત્વમાં સ્થાપિત કદી કરાતો નથી. જૈન દર્શનની એ વિશેષતા છે કે જે વ્યક્તિ ઈશ્વર તત્ત્વની પ્રાપ્તિ માટે યોગ્ય પુરૂષાર્થ કરે તો એ વ્યક્તિ પણ ઈશ્વર બની શકે છે.
સંસારના સર્વસંગથી મુક્ત, અહિંસાદિ વ્રતોથી યુક્ત, નિર્દોષભિક્ષાદિ થી નિવહિત પોતાના ધર્મદેહ દ્વારા ઈશ્વર તત્ત્વની પ્રાપ્તિ માટે સદૈવ પ્રયત્નશીલ અને જગતના યોગ્ય જીવોને સર્વજ્ઞ કથિત ઉપદેશ આપનારા સાધુ પુરૂષો મારા માટે સુગુરૂ છે. આવા ગુરૂની આરાધના મારા સંસારનો અન્ત કરનારી છે.
સર્વજ્ઞ વીતરાગ પરમાત્મા દ્વારા કહેવાયેલ અહિંસા, સત્ય, અચૌર્ય, નિષ્પરિગ્રહ, સંયમ તપ વિગેરે પદાર્થોમાં જ ધર્મ છે. જે મોક્ષ પ્રાપ્તિના સાધનો છે તે ધર્મ છે, જે સંસાર પ્રાપ્તિના સાધનો છે તે અધર્મ છે. અને હું ઉપરોક્ત પ્રકારના ધર્મથી મારા આત્માને ભાવિત કરૂં અને અધર્મથી મારા આત્માને વિમુખ કરૂં ઈત્યાદિ દેવ-ગુરૂ -ધર્મના સ્વરૂપનો બોધ, તેની રૂચિ અને તેનામાં જ શ્રેષ્ઠતાનો અનુભવ સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તિના અમોઘ સાધન છે! ].
पाठकों से नम्र निवेदन यह अंक आपको कैसा लगा, हमें अवश्य लिखें. आपके सुझावों की प्रतीक्षा है.
आप अपनी अप्रकाशित रचना/लेख सुवाच्य अक्षरों में लिख कर हमें भेज सकते हैं. उचित लगने पर प्रकाशित किया जाएगा. अस्वीकृत रचनाओं की वापसी के लिए उचित मूल्य के डाक टिकट लगा लिफाफा अवश्य भेजें.
संपादक, श्रुत सागर आचार्य श्री कैलाससागरसूरि ज्ञान मंदिर, श्री महावीर जैन आराधना केन्द्र
कोबा, गाँधीनगर ३८२२ ००९