Shaktayanacharya Vyakaranam

Author(s): Shaktayanacharya, Shambhunath Tripathi
Publisher: Bharatiya Gyanpith

Page 474

शाकटायनगणपाठः
डाच्च्यू र्यादानुकरणं च ति ।।१।१।२६|| ऊरो उररी अंमीकरणे विस्तारे घ। पाय्यो विध्वंसे माधुः च । ताली आताली वर्ण । धूसो कान्तौ । शकला, चांसकला, ध्वंसकरा, भ्रंशकला, आलंधि (बि), केवाशी; शेवाली, पर्याली, ममता, मसमसा, नसराना एवं हिंसायाम् । गुड गुधा पीडायाम् । सजूः सहायें। फल, फली, आपकी, किम की, विकारे । श्रोपट. वोपट, वपद् , स्वाहा, स्वधा दाने अत् श्रद्धाने । माटुस्, वगाविस प्रवाश्ये एसे ऊर्यादयः ।
साक्षादादावि शश२५ साक्षात. मिथ्या, चिन्ता, भद्रा, रोचना, अमा, आत्या, प्राजा, मनुस, जिजरः निमा में, पानी बगे, एकरने, प्रहसने, विसहने,। अर्थ इत्यादयः सप्तमीप्रति रूपका। लवणं, उणं, शीत, उदय, आई, लपणातीनानिह सिमंशासनियोगे मकारान्तस्यं निपात्यते । नमरा, प्रादुरा, माधिस् इति राक्षादादिः ।
' तस्वन् कामधागतस्यांवत्वातुंतिमुप्तस्वाभस्वरादीन्यव्ययम् ।।२।१६३९| स्वर, अन्तर्, प्रातर्, पुनार गर ।र, गेम्, गोपा. सीर, धन, परी, युगगा. भारात्, प्यप, धा, पर, दिया, सायं, चिरं, पित, मनाक्, जोगम्, ज्योरा, दूष्णीम्, बहिन अवस्, निरुपा, समपा, मृपा, स्वयं, नक्तम्,
छा, सामि. वसा, सनन्, सनात्, तिरस्. अन्तरा, ज्योल, शम्, सना, नाना, विना, अन्यत्, हमा, उपांशु, बिहायधा, दोचा, मा, मिथ्या, गुरा, पिथो, भिक्षु, मिथल, डायम्, मुहम्, प्रवाह, भार्य, अलम्, अभीक्षणम्, सार्थम्, मनम, द्विरुक, प्रशान, च, वा, हा, जह, एम, एवं, मान, शाश्वत, नित्यम, सुपत, कुपत, कृक्ति , नेत्, चेत्, कच्चित्, यत्र, मह, एन्ज, माकिम् नकिम्, मान, म. मात्, खावत, स्वावत्, वे, वे, , र, श्रीपद, धोपट, पपट. माहा, स्वधा, ओम्, हिम्, ख, फिल, भषस्, अथ, स्म, अ, इ, उ, लू, ऐ, बो, ओ, मादह, भातंबा, यावत्, तावत्. किरर . यत्, गद्, तद्, धिहै, है, पाट्, प्याट्. बाहो, उताहो, भयो, अन्धो, शा, गू. ननु, ति, तु, नु, इति, इव, चन, पु. वत, आम्, हाम्, कूत्रम्. शुक्रम्, सुकम्, नुकम्, महिकम्, रात्यम्, तम्, अद्धा, नोहि, गचेर, जात, अप, 33, अभ, अहाह स्थिन्, बाता, दिष्ट या, पा, पर, सह, अनुपक, ग ताजया, अरे, अये, अ, ब, घेद्, वाद्, हैम, चम, भोस, स्वित्, मर्या, ईम, कि, सिं, प्र, परा, जप, सन्, मनु, अत्र, निम्. दुन् कि, भा, नि, अधि, अपि, अति, सु. उन्, अभि, प्रति, परि, उप, इति स्वराभ्यः । आवृतिगणोऽयम् ।
नोादिभ्यः ।।१।२।१०१।। ऊगि, भूमि, पनि, क्रिमि, पप, कुञ्च, विशा, माका, गमत्, हरीत् (?), जित्, कपुग्द, शिम्बि, इक्षु, पोट, मधु, इति ऊम्याँदिराकृतिगणोऽयम् । यस्थ सति निमितें गतोर्या न दृश्यदै रा कायाया इष्टाः ।
अम्कानिय ॥२१।२८। कस्कः, कतिः , सनस्कर्णः, सयकालः, मस्काण्डः, अयस्कान्तः, जयस्पिगडः, रापिष्कुण्डिका, धगुष्पाटम्, बहियात्रम्, यगुष्पानम् इति कस्कादिराकृतिगणः ।
अंतःशुभ्नादीनाम् ।।१५। क्षुम्ना, दृप्नु, आचार्यानो, भावार्य भोगोन, गुवन, अहत्, पक्वन्, बन, मन, सर्वनाम, नटन, धन, वन, नदी, विवेय, निवास, नि, अनूप, नन्दिन्, नतन, गहन, नदन 1 इति शुनादिरामियः ।
सर्जियस्थः सिन्गारमे ।।२।१६६।। रा, विदय, उग, जमन्य, अस्यतर, हार, उतर, दम, त्य, स्वत, नेम, समर्थि । पूर्वापरावरदक्षिणोतरापराधराणि व्यवस्थायाम् । स्वमशातिघना. रुषायाम् । अन्तरं बहिर्योगोपसंन्यानोरणुरि । त्य, तद्, यद्, शस्, इदम्, एतद्, एक, द्वि, युष्मद्, अस्मद्, भवत, पिम् इति सर्वादिः ।
Dirsit: