Shad Darshan Samucchay

Author(s): Luigi Suali
Publisher: Asiatic Society

Page 133

जैनमतम्।
१२६
प्रतिपत्तुमशक्यत्वात् । न खलु सर्वात्मनां तज्ज्ञानानां चाप्रतिपत्तौ तत्संबन्धी सर्वज्ञानुपलम्भः पतिपत्तुं शक्यः । नापि कारणानुपलम्भः, तत्कारणस्य ज्ञानावरणादिकर्मक्षयस्यानुमानेमोपलम्भात् । एतत्साधकं चानुमानं, युक्रयञ्चाये वक्ष्यन्ते । कार्यानुफ्लम्मो ऽसिद्धः, तत्कार्यस्थाविसंवाद्यागमस्योपलब्धेः । । व्यापकानुपलम्मो ऽप्यसिद्धः, तयापकस्य सर्वार्थसाक्षात्कारित्वस्यानुमानेन प्रतीतेः । तथाहि । अस्ति कश्चित्सर्वार्थमाक्षात्कारी, तवाहणखभावले पति प्रचौणप्रतिबन्धप्रत्ययत्वात् । यद्यग्रहणवभावत्वे मति प्रक्षौणप्रतिबन्धकं तत्तत्माक्षात्कारि, यथापगततिमिरादिप्रतिबन्ध लोचनं रूपसाक्षात्कारौति नानुपलम्भादिति 10 माधनं सर्वज्ञाभावं माधयति ॥ विरुद्धविधिरपि साक्षात्परंपरया वा सर्वज्ञाभावं माधयति । प्रथमपक्षे सर्वज्ञलेन साचाविरुद्धस्थासर्वज्ञत्वस्य क्वचित्कदाचिद्विधानात्मर्वत्र सर्वदा वा। तत्राद्यपक्षेन सर्वत्र सर्वदा सर्वज्ञाभावः सिध्येत् । यत्रैव हि तदिधानं तचैव तदभावः, नान्यत्र । न हि क्वचित्कदाचिदग्गेर्विधाने सर्वत्र 15 सर्वदा वा तड्यापकविरुद्धशौताभावो दृष्टः । द्वितीयो ऽप्ययुको ऽर्वाग्दृष्टः, सर्वत्र सर्वदा वा सर्वज्ञत्वविरुद्धवासर्वज्ञत्वविधेरसंभवात् । तत्संभवे च तस्यैव सर्वज्ञत्वापत्तेः मिळू नः समौहितम् । परंपरयापि किं तयापकविरुद्धस्य १ तत्कारणविरुद्धस्य २ तत्कार्यविरुद्धस्य ३ वा विधिः सर्वज्ञाभावमादिशेत् । न तावयापक- 20 विरुद्धविधिः । स हि सर्वज्ञस्य व्यापकमखिखार्थसाक्षात्कारित्वं, तेन विरुद्धं तदमाचात्कारित्वं नियतार्थग्राहित्वं वा । तस्य च
__17 .......