Shad Darshan Samucchay

Author(s): Luigi Suali
Publisher: Asiatic Society

Page 178

घड्दर्शनसमुच्चयः सटीकः
गम्यता चवं “पुग्गलस्थिकाए” इत्यादि। तथा परमाणवः सर्वे ऽप्येकरूपा एव विद्यन्ते, न पुनर्वैशेषिका भिमतचतुस्विड्यणुकस्पर्शादिगुणवतां पार्थिवाप्यतेजसवायवीयपरमाणनां जातिभेदा
चतरूपाः। यथा लवणहिंगुनौ स्पर्शनचक्षुरमनघ्राणयोग्ये ऽपि 3 जले विलौने मतो लोचनस्पर्शनाभ्यां ग्रहौतुं न शक्ये परिणामविशेषवत्त्वात्, एवं पार्थिवादिपरमाणवो ऽप्येकजातीया एव परिणतिविशेषवत्त्वात् न सर्वेन्द्रियग्राह्या भवन्ति, न पुनस्तन्जातिभेदादिति । शब्दादौनां तु पौगलिकतैवं ज्ञेया ।
शब्दः पुद्गलद्रव्यपरिणामः, तत्परिणामता चास्य मूर्तवात्, 10 मूर्तता चोरःकण्ठशिरोजिनामूलदन्तादिद्रव्यान्तरविक्रियापाद
नसामर्थ्यात्, पिप्पल्यादिवत् । तथा तायमानपटहभेरौझलरितलस्थकिलिञ्चादिप्रकम्पनात्, तथा शङ्खादिशब्दानामतिमात्रप्रवृद्धवानां श्रवणबधिरीकरणसामर्थ्यम्। तच्चाकाशादावमूर्त
नास्ति। अतो न तद्गुणः शब्दः। तथा प्रतीपयायित्वात्, पर्वत13 प्रतिहतप्रस्तरवत् । तथा शब्दो नाम्बरगुणः, द्वारानुविधायि
वात्, पातपवत् । तस्मिन्नेव पक्षे मति दर्शनमाधनपञ्चक प्रपश्यते । यथा शब्दो ऽम्बरगुणो न भवति, संहारमामात्, अगुरुधपवत्; तथा वायुना प्रेर्यमाणत्वात्, हणपर्णादिवत् ;
सर्वदिग्ग्राह्यत्वात्, प्रदीपवत् ; .अभिभवनीयत्वात्, ताराममू20 हादिवत् ; अभिभावकत्वात्, मविटमण्डलप्रकाशवत् । महता हि शब्देनाल्पौयानभिभूयते शब्द इति प्रतीतमेव। तस्मात्युद्गलपरिणामः शब्दः । अथ शङ्ख तदिना तदीयखण्डेषु च यथा