Sanmati Tarka Gatha 1 41 na Tatparya Vishe Vicharna

Author(s): Trailokyamandanvijay
Publisher: ZZ_Anusandhan

Page 23

मई २०११
हवे आमां जेने घटपदथी वाच्य बनावीओ छे तेने त्यारे ज अवक्तव्य कहेवानी वात ज क्यां आवी ?
१०५
वास्तवमां व्यंजनपर्यायने लगती आचार्य भगवन्तने सम्मत भंगप्रणालीमां पण 'स्यादस्त्येव घटपदवाच्यः, स्यान्नाऽस्त्येव घटपदवाच्यः, स्यादवक्तव्य एव घटपदवाच्यः....' अवुं कथन करवामां त्रीजा भांगामां जेने घटपदवाच्य कहीओ तेने ज अवक्तव्य कहेवामां वांधो शुं ? जेम भिन्नतानी सप्तभंगीमां अवक्तव्यत्व भिन्नताना अस्तित्व-नास्तित्वने आश्रित छे, अकत्वनी सप्तभंगीमां ओकत्वना अस्तित्व-नास्तित्वने आश्रित छे, तेम प्रस्तुत स्थळे अस्तित्वना अस्तित्वनास्तित्वने आश्रित छे. तो जेमां स्वनिष्ठ अने घटपदथी निरूपित वाच्यतानुं कथन करीओ तेमां ज अस्तित्वने आश्रित अवक्तव्यतानुं कथन करीओ तो मां विरोध क्यां आव्यो ? ट्रंकमां, आ रीते पण व्यंजनपर्यायमां त्रीजा भांगानो अभाव घटाववो सम्भवित नथी.
आम, आ गाथानो अभयशेखरसूरिजीओ कल्पेलो भावार्थ वास्तविकताथी घणो दूर छे ते समजी शकाय तेवुं छे.
हवे आ गाथाना तात्पर्यनी विचारणा माटेना उपलब्ध साधनोमांथी ओक ज वस्तु आपणे जोवानी बाकी रहे छे अने ते छे पं. श्रीसुखलालजी कृत सन्मतितर्क-विवेचन. आम तो नयोपदेश (-उपा. श्रीयशोविजयजी) सप्तभंगीप्रभा (-श्रीविजयनेमिसूरिजी ) जेवा ग्रन्थोमां पण आ गाथानुं विवरण मळे ज छे. पण ते टीकानां वचनोनो अनुवादमात्र होवाथी टीकानी चर्चामां ज तेनी चर्चा पण समाइ जाय छे. जो के पं. श्रीसुखलालजीओ करेलुं आ गाथानुं विवेचन पण टीकाने ज अनुसरे छे, तेथी ते विशे विशेषथी चर्चा आवश्यक नथी ज. पण आ विवेचनमां (पृ. २२३) बे वातो बहु महत्त्वनी छे :
छे
१. आ गाथानुं विवेचन लख्या पछी तेना पर तेओओ टिप्पणी करी "अहीं प्रस्तुत गाथानो जे भाव लख्यो छे ते ज ग्रन्थकारने विवक्षित छे के नहि अ घणुं विचार्या छतां नक्की करी शकायुं नथी. टीकाकार श्री अभयदेवसूरि अने श्रीयशोविजयजी उपाध्याये पण आ गाथानो अर्थ चोक्कस नथी लख्यो. तेमणे पण मात्र कल्पनाओ दोडावी छे. माटे विचारको अ परम्परा जाणवा प्रयत्नशील थवुं."