________________
૨૦ મુંબઈ સમાચાર સાપ્તાહિક, તા. ૧૬-૧-૧૯૯૪
મુંબઈ સમાચાર 11⁄2
ઔષધિ મૂલ્ય ધરાવતાં વૃક્ષ
ક્ષારોપણ માટેની કામગીરીમાં વાષધિયુષ્ય ધરાવતાં વૃક્ષોને મહત્વ આપવાની જરૂર છે. જો કે ક્ષારોપણ એ ઝૂબેશમાં સામાન્ય વ્યકિત, ખેડૂત કે શ્રમજીવીનું યોગદાન ઘણું જ અલ્પ છે. આ બાબત એક ઉણપ સૂચવે છે. છતાં તેનું ક્લક વિસ્તારવું જ રહ્યુ
આંબળા, અરીઠા, સરગવો, લીમડો, બહેડા, હરડે આ બધાજ ઓ અગત્યતા ધરાવે છે. તેમના દરેકના ગુણ અલગ - અલગ છે. ગ્રામ વિસ્તારો સિવાય અન્યત્ર ક્યાંય ારોપણ માટેની તક ઘણીજ મર્યાદિત છે. પરંતુ ક્ષારોપણની જાગૃતિ માત્ર શહેરોમાં જ છે જ્યારે તેનો અમલ માત્ર ગામડામાં જ થઈ શકે છે- આ એક વિરોધાભાસ છે.
રાજ્ય સરકાર હસ્તકના જંગલ વિભાગે હાઈવે - રેલવે - લાઈન સરકારી ખરાબા વગેરે સ્થળે વૃક્ષારોપણની કામગીરી શરૂ કરી છે. દરેક રાજ્યમાં તેનો અમલ થઈ રહ્યો છે. પરંતુ ખેતર અને વાડીઓમાં આજે સાથી વધુ જરૂર કડવા લીમડાની છે. આ વૃક્ષ ઉત્તમ આષધિમૂલ્ય ધરાવે છે.
બે ખેતરની વચ્ચે જો લીમડાના વૃક્ષોની હારમાળા ઉભી થાય તો તે જંતુઓ - બેકટેરીયા અને કીટાણુનાશક તરીકે ઉત્તમ પેસ્ટીસાઈડસ બની શકે છે. ખેડૂતીમાં આ સમજણ વિકસાવવી કરીથી અનિવાર્ય બની છે. કારણ કે હાલમાં જંતુનાશક દવા ખૂબ જ નુકશાનકારક પુરવાર થતી હોવાના અહેવાલ છે.
જંતુનાશક દવાઓનો છંટકાવ થયો હોય તેવા કળકળાદી કે શાકભાજી આહારમાં લેવાથી કીડનીને નુકશાન થાય છે ભારતમાં કીડનાના ૨૦ લાખ દર્દી છે. જ્યારે હોસ્પીટલમાં સારવાર આપવાની ક્ષમતા માત્ર બે લાખ દર્દીની છે. કીડનીના નિષ્ણાંત તબીબોની પણ અછત છે. આવે વખતે આપણે આદતને આમંત્રણ આપી રહ્યા છીએ.
પ્રાચીન પધ્ધતિથી ચાલતી ખેતીવાડીમાં કોઈ જ તક્લીક નહોતી કે કોઈ
મુશ્કેલી પણ નહોતી છતાં આ બધી ભાંજ્બડ આપણે જ ઉભી કરી છે. લીમડાના વૃક્ષો ઠેરઠેર ઉછેરવા માટે જો કાર્યક્રમ શરૂ થાય તો દેશમાંથી મેલેરીયાને પણ દેશવટો આપી શકાય તેમ છે. આથી ૨૫-૩૦ વર્ષ અગાઉ મેલેરિયાનું આટલું જોર નહોતું.
હવે તો મેલેરીયા એવા પ્રકારનો થાય છે કે દિવસો સુધી તેની અસર એ છે ! ! આ મેલેરિયાનો પ્રતિકાર કરવાનો સરળ અને સસ્તો ઉપાય આપણી પાસે છે. શહેરી વિસ્તારમાં તુલસી અને ગ્રામ્ય વિસ્તારમાં લીમડાના ઉછેર માટે પ્રત્યેક નાગરિકે પોતાનું યોગદાન આપવું જોઈએ. આ કાર્ય સામુહિક રીતે થવું જોઈએ.
અરીઠાના વૃક્ષો તો હવે બહુ ઓછી જ્ગ્યાએ જોવા મળે છે. અંગ્રેજીમાં જેને સોપ-નટસ કહેવાય છે ને અરીઠા ૫૦ વર્ષ અગાઉ હજુ સાબુ આટલો પ્રચલિત
હાડે દોનો
.. જેવાંન દારૂવાલા
જ
નહોતો ત્યારે ખૂબજ લોકપ્રિય હતા. અરીઠા એ કપડા ધોવામાં પણ વપરાતા હતા. એટલું જ નહીં રાબુની અવેજીમાં તેનો ભરપૂર ઉપયોગ થતો હતો.
શહેરી પ્રજામાં જેમને ક્ષારોપણમાં રસ હોય તેમને આ પ્રકારના ઉપયોગી વૃક્ષોનું સાહિત્ય તૈયાર કરીને પૂરૂં પાડવા કોઈક સંસ્થાએ આગળ આવવું પડશે. કારણ કે પર્યાવરણ એ માત્ર આરામ ખુરશીમાં બેસીને જ ચર્ચા કરવાનો વિષય નથી, તે અમલમાં મુકવાની વાત છે.
પ્રજા જો મેલેરિયાના પ્રતિકાર માટે બે જ મુદ્દાને લક્ષમાં લે તો દર વર્ષે કરોડો માનવ દિવસોની જે નુકશાની જાય છે તે ઓછી કરવામાં તુલસી અને લીમડો કેટલો કાળો આપી શકે તેમ છે તે નક્કી કરવાનું કાર્ય - તેમજ મૂલ્યાંકન નાગરિકો દૂસ થાય તે ઈચ્છનીય છે.
|DOINDIA|
