________________
ગુજરાત સમાચાર, મુંબઇ, બુધવાર; તા.૧૬ ફેબ્રુઆરી, ૧૯૯૪
વીજળીનાં ટ્રાન્સફોર્મર, એરકન્ડીશનર,
સર્વત્રવપરાતા વીજળીના સાધનોથીપણ થતા રોગો
ફ્રીઝ, કોમ્પ્યુટર
વગેરે ઘરગથ્થુ વપરાશનાં સાધનોપણ બીમાર કરેછે.
સ્વિટઝર્લેન્ડમાં આવેલી એક સંશોધન સંસ્થાના વૈજ્ઞાનિકોને એક પ્રયોગ દરમિયાન
એવું જણાયું હતું કે, જો એક પ્રકારનો ખાસ *કેકટસ' જેનું વૈજ્ઞાનિક નામ 'સીરિયસ
પેરૂવિયાનસ' છે તેને જો કોમ્પ્યુટરના પડદા પાસે રાખવામાં આવે તો તેમાંથી નીકળતા વધારે પડતા નુકસાનકારક વિદ્યુત-ચુંબકીય તરંગોને તે શોષી લે છે. આમ કરવાથી દિવસના આઠ દસ કલાક કામ કરનારાઓને માથાના દુખાવા અથવા તો થકાવટની ફરિયાદ રહેતી નથી. વૈજ્ઞાનિકોનો એવો મત છે કે કુદરતે કેકટસની રચના એવી રીતે કરી છે તે હાનિકારક વિદ્યુત-ચુંબકીય તરંગોને શોષી લેવા છતાં પોતે તંદુરસ્ત રહી શકે છે, તેથી જ કદાચ રણપ્રદેશમાં સૂરજના આકરા તાપ અને ભારે ગરમીની સામે પણ ટકી રહે છે. સૂરજ એ ધરતી પર વિદ્યુત-ચુંબકીય ઉર્જાનું સૌથી મહત્વનું સાધન ગણાય છે.
વીજળીના તારથી કેન્સરના
શકયતા
‘કેકટસ' વિષે આ વિભાગમાં અગાઉ
એક લેખ પ્રસિધ્ધ થઈ ચૂકયો છે. પરંતુ તેનો પુનઃ ઉલ્લેખ કરવાનું એટલા માટે ઉચિત લાગે છે કારણ કે ઘરની અંદર આ કાંટાળા છોડ કેકટસ, જેને કેટલાક લોકો નાગફની તરીકે પણ ઓળખે છે. તે રાખવાની ફેશન જ નથી, પરંતુ અમુક રોગોથી બચવા માટે પણ કટસનું મહત્વ છે. કેટલીક આધુનિક વૈજ્ઞાનિક શોધોએ એવું દર્શાવ્યું છે કે ઘરમાં કેકટસ રાખવાથી આરોગ્ય માટેતે ફાયદાકારક નીવડે છે, ખાસ કરીને જે મકાનો, ધર અને બંગલામાં વીજળીથી ચાલતાં સાધનોનો ઉપયોગ થતો હોય ત્યાં કેકટસ રાખવાથી લાભ થાય છે. આવી માન્યતા મજબૂત ગણાવાનું કારણ એ છે કે વીજળીથી ચાલતાં સાધનો પોતાની ચારે બાજુએ એક વિદ્યુત ચુંબકીય ક્ષેત્રનો વિકાસ કરીને આપણી તબિયતને અમુક અંશે નુકસાન પહોંચાડી
શકે છે. વીજળીથી ચાલતાં સાધનો જેવાં કે
દીવા-બત્તી, ટ્યુબ લાઈટ, રેફ્રિજરેટર, રૂમહીટર, વોશીંગ મશીન, કોમ્પ્યુટર વગેરેએ આધુનિક જીવનમાં ઘણી સુવિધાઓ પૂરી પાડી છે. અને માનવીના ઔશોઆરામમાં વધારો પણ કર્યો છે, છતાં આવા સાધનોનો ઉપયોગ આપણા આરોગ્ય માટે હાનિકારક નીવડે છે, એ વાતનો બહુ ઓછા લોકોનેખ્યાલ રહે છે.
આપણા ઘરમાં રોશની અને ઉર્જા પૂરી પાડવા માટે, વીજવહન માટે વપરાતા તાર ખતરનાક હોય છે. તેમાંથી ભારે દબાણવાળો વીજળીનો પ્રવાહ વહેતો હોય છે એટલા માટે જે તે જોખમી ગણાય છે તેવું નથી, પરંતુ વીજળીના તારથી કેન્સર થવાની શકયતા હોવાનો સૌ પ્રથમ ખ્યાલ ૧૯૭૯માં વૈજ્ઞાનિકોને આવ્યો હતો. બન્યું હતું એવું કે, અમેરિકાની કોલોરાડો યુનિવર્સિટીના આરોગ્ય કેન્દ્ર સાથે સંકળાયેલી ડોકટર નેન્સી વર્ષીમરને કેન્સર-ગ્રસ્ત દર્દીઓના કેટલાંક
ચોંકાવી મુકાવે તેવા આંકડા જણાયા. એમણે જોયું કે અન્ય વિસ્તારો કરતાં ડૅવર નામના વિસ્તારમાં રહેતાં બાળકોમાં કેન્સરના ચિહ્નો
-
વિશેષ પ્રમાણમાં જણાય છે આથી આમ થવાના કારણો શોધવાનો તેમણે પ્રયાસ કર્યો.
તેમણે ડૅવર વિસ્તારમાં રહેતા લોકોની રહેણી - કરણીની શૈલી, તેમની ખાવાપીવાની ટેવો,
Conid-2
આજુબાજુનું વાતાવરણ વગેરેની વધુમાં વધુ કરાયેલી માહિતી પરથી તેમને જાણવા મળ્યું
કે બાળકોમાં કેન્સર થવાનું કારણ ત્યાંના લોકોની રહેશીકરણી અથવા તો ખાણીપીણીની ટેવો નથી, પણ એ બાળકો જયાં રહેતાં હતાં તેમના ઘરની પાસે લગાડવામાં આવેલાં વીજળીના ટ્રાન્સફોર્મરો હતા.
વર્ષીમરે ઊંડો અભ્યાસ અને મોજણી કરીને જણાવ્યું હતું કે, વીજળીનું વિતરણ કરી રહેલાં મુખ્ય તાર અથવા તો ટ્રાન્સફોર્મરોની પાસે આવેલા ધરોમાં રહેતાં બાળકોમાં કેન્સર થવાની શકયતા અન્ય ઘરોમાં રહેતાં
બાળકોની સરખામણીમાં બમણી ધ્યેય છે. અહીં ટ્રાન્સફોર્મરની પાસે એટલે કે મુખ્ય તારથી ૧૩૦ ફુટ અથવા તો ટ્રાન્સફોર્મરથી ૫૦ ફૂટ દૂર સુધીના વિસ્તારમાં એવી સ્પષ્ટતા. તેમણે કરી તીં. તેમના આવા તારણે અમેરિકા -
છે. આ અસર એટલી
બધી પ્રબલ હોય છે કે જો ભારે શક્તિશાળા વીજળીના તારની પાસે કોઈટયુબલાઈટ લાવવામાં આવે તો તે કરન્ટ ચાલુ કર્યા વગર જ ચમકવા લાગે છે. આમ થવાનું કારણ એ છે કે વિદ્યુત-ચુંબકીય તરંગો અને ટ્યૂબમાં ભરેલા ગેસનું આયનીકરણ કરે છે. લોકો ભલે તેને ચમત્કાર માને.
(30
સહિત તમામ વિકસિત દેશોમાં સનસનાટી ઉતાવિળયુ છે તેની ચકાસણી કરવા માટે કોલોરાડો યુનિવર્સિટીના જ એક અન્ય ડોકટર ડેવિસ સેવિજને એ વિસ્તારમાં ફરીથી સંશોધન અને મોજણીની કામગીરી સોંપવામાં આવી હતી. પરંતુ તેમણે પણ ઉપરોકત તારણને પુષ્ટિ-અનુમોદન આપીને કેન્સર થવાની શકયતા જણાવી હતી.
એ પછી દુનિયાભરમાં વીજળીના વપરાશથી પેદા થતા જોખમો અંગે વૈજ્ઞાનિક શોધ કરવાની શરૂઆત થઈ ગઈ. વીજળી
પેદા કરનારી અને વેચનાર કંપનીઓએ પશુ આ બાબતમાં સચ્ચાઈ શું છે તેની તપાસ શરૂકરી. સન ૧૯૮૨માં સેમ્યુઅલ મિલેમ એ ન્યૂ ઈંગ્લેંડ જર્નલ ઓફ મેડિસીનમાં પ્રગટ થયેલા
એક શોધ-નિબંધમાં જણાવ્યું કે, વીજળી કંપનીઓમાં કામ કરતા કામદારોને
રકત-કેન્સર થવાની શકયતા સામાન્ય લોકો કરતાં વધારે હોય છે.
ઘણા લોકોને પ્રશ્ન જાગે છે કે, આમ થવાનું કારણ શું? હકીકતમાં વીજળીનો પ્રવાહ વિદ્યુત-ચુંબકીય તરંગોનું ઉત્સર્જન કરે છે. તેથી વીજળીના તારની ચારે ય બાજુએ એક નવી નજરે દેખી ના શકાય તેવુ, અદ્દશ્ય વિદ્યુત ચુંબકીય ક્ષેત્ર ફેલાઈ જાય છે, જેની અસર એ ક્ષેત્રવિસ્તારના જીવો ઉપર થાય
