________________
સૌભાગ્યયુક્ત છતી ત્યાં શ્રેષ્ટિપુત્ર વિનયંધર કુમારની સાથે પરણી. અન્યદા તેમનું મનોહર રૂપ સાંભળીને રાજાએ વિનયંધર સાથે કૂડી મૈત્રી કરી તેના અંતેઉર ઉપર ખોટો આરોપ ચઢાવી, તેનું ઘર મુદ્રિત (જસ) કરાવીને પોતાના અંતરમાં તે સર્વ સ્ત્રીઓને રખાવી. ત્યારે શીલના પ્રભાવથી દેવતાએ તેમને કદ્રુપી કરી દીધી. તેથી ભય અને વિસ્મય પામેલા રાજાએ તેમને મૂકી દીધી. એટલે તે પાછી જેવી હતી તેવી સુરૂપવંત થઈ ગઈ. વિનયંધરનું પણ સન્માન કર્યું. લોકમાં-શાસન પ્રભાવના થઈ. અવસરે રાજાએ કેવળી ભગવાન પાસે પૃછા કરી તેથી તેમનો પૂર્વભવ અને દેવસાન્નિધ્ય સાંભળીને સંવેગ પામેલો રાજા અને વિનયંધર અંતે ઉર સહિત પ્રવ્રયા લઈ કર્મ ખપાવીને મોક્ષે ગયા.
મણિરથ રાજાની કથા (ગાથા-૬૮) અવંતી દેશના પ્રધાન સુદર્શન નગરમાં મણિરથ નામનો રાજા છે. તેની નાનો ભાઈ યુગબાહુ યુવરાજ છે. તેને મદન રેખા નામની સ્ત્રી છે. એકદા તેણીના રૂપમાં રક્ત થયેલા મણિરથે દૂતિદ્વારા તેણીની પ્રાર્થના કરી, ત્યારે તેણીએ તેવા અકાર્યથી નિવવા તેને જણાવ્યા છતાં તે વિષયાંધ મણિરથે પોતાના બંધુ યુગબાહુને છળથી શસ્ત્રઘાત વડે મારી નાંખ્યો, તે વખતે હિમ્મતથી સ્વપતિને ધર્મમાં જાગ્રત કર્યો તે ધર્મના પ્રભાવથી મરણ પામી બ્રહ્મદેવલોકમાં દેવ તરીકે ઉત્પન્ન થયો. પછી પોતાના પવિત્ર શીલની રક્ષા કરવા માટે તેણી સંગર્ભ છતી રાત્રી સમયે જ ત્યાંથી નાઠી. માર્ગમાં પુત્રપ્રસવ થયો. તે બાળકને વસ્ત્રમાં વીંટાળીને તેના હાથમાં મુદ્રિકા પહેરાવીને અશુચી ટાળવા જળાશય પાસે ગઈ. ત્યાં જળગજે તેણીને ગગનમાં ઉછાળી, તે વખતે ત્યાંથી નંદીશ્વરદ્વીપે જતા એક વિદ્યાધરે श्री पुष्पमाला प्रकरण
१५९
