________________
ચીડાણી, સત્ય હકીકત કહેવાથી પોતે પણ તે ગાયન સાંભળવા આતુર થઈ. એકદા તે પ્રમાણે પોતે તક મેળવી તેનું મનોહર ગાન સાંભળ્યું, પણ તેને કસ્તૂપ જાણી પાછળથી તેની નિંદા કરવા લાગી; તે વાત ગવૈયાએ જાણી. જ્યારે સુભદ્રાનો પતિ પરંદેશ ગયો હતો ત્યારે પોતાનું વૈર વાળવા માટે તેના ગૃહ સમીપે જઈ વિરહાનલથી દગ્ધ થયેલી તેણીને એવું ગાન સંભળાવ્યું કે જેથી ઉન્મત્તપ્રાય બની બેબાકળી થઈ પ્રમાદથી નીચે પડીને તે મરણ પામી. એવી રીતે શ્રોત્ર ઇંદ્રિયની પરવશતાથી સુભદ્રાનું મરણ થયું.
વણિકસુતની કથા (ગાથા-૨૦૭-૦૮)
કાંચનપુરમાં વસતા એક શ્રેષ્ઠિનો પુત્ર જન્મતી વેળાએ સુંદર લક્ષણ લક્ષિત છતાં ચપળ નેત્રવાળો હોવાથી તે સ્ત્રીલોલુપી થશે, એમ કોઈ સામુદ્રિક કહ્યું હતું, તે પ્રમાણે જ યૌવનવયમાં તે લોલાક્ષ અત્યંત સ્ત્રીલોલુપી બન્યો; તેથી ઘણે ઠેકાણે કૂટાતો. છેવટે રાજાની રાણીને જોઈ તેની સાથે વ્યભિચાર સેવવા ઇચ્છા કરવા લાગ્યો. માર્ગમાં જતાં જ બહુ વિડંબના પામ્યો, છેવટે ભૂંડા હાલે કમોતે મરી ત્રીજી નરકે ગયો. એ પ્રમાંણે ચક્ષઇન્દ્રિયની પરવશતાથી વિણશ્રુત પોતાના બન્ને ભવ હારી ગયો.
રાજપુત્રની કથા (ગાથા-૨૦૦-૭૮ )
એક રાજપુત્ર અત્યંત ગુણવંત છતાં પ્રાણ ઇંદ્રિયના વિષયમાં અતિ લોલુપ હતો. એકદા તેની ઓરમાન માતાએ પોતાના પુત્રને રાજ્યપ્રાપ્તિ થાય તે માટે કપટથી વિષમય એક ગંધપુટી તૈયાર કરી, તેને એવી યુક્તિથી ગોઠવી રાખી કે તે રાજપુત્રના હાથમાં આવતાં તરત જ સુઘીને તે પ્રાણમુક્ત થયો. તે પ્રાણલોલુપતાનું ફળ જાણવું. श्री पुष्पमाला प्रकरण
१६९
