________________
ગતિથી ચાલતાં શીતળ જળથી ભરેલી નદી આવી આવી. પરંતુ પ્રાણાન્તા કષ્ટ પણ તે સચિત્ત જળ પોતે પીધું નહિ. શુભ ધ્યાનથી મરીને તૈ વૈમાનિક દેવ થયો. અવધિજ્ઞાનથી પૂર્વભવનો વ્યતિકર જાણી મારા મરણથી મુનિઓને ખેદ ન થાઓ.” એટલા માટે મુનિઓને વૈક્રિય રૂપથી મળીને તેમને સંતોષિત કર્યા.
મહાતપસ્વી ધર્મચિ અણગારને એકદા અઠ્ઠમતપ કરી અરણ્યમાં ચાલતાં પારણે સુધા-તૃષાથી પીડિત થયેલા વનદેવતાએ દીઠા, તે વનદેવતાએ મનુષ્યનું રૂપ ધારી તે મુનિને કાંજિક આપવા માંડ્યા, છતાં પોતાની વિચક્ષણતાથી દેવમાયા જાણીને તે ગ્રહણ કરી નહિ. તેથી પ્રગટ થઈ વનદેવતાએ તે મુનિની ભારે પ્રશંસા કરી તો પણ ગર્વ રહિત રહેલા તે મુનિ સકળ કર્મને ખપાવી શિવપદ પામ્યા.
આર્ય સોમિલમુનિની કથા (ગાથા-૧૯૨)
સોમિલ નામના એક મુનિ ગુરુની આજ્ઞાથી પાત્ર-પ્રતિલેખના કરી તે ઊંચાં રાખી કંઈક કાર્ય માટે ગયા હતા. કાર્ય પૂરું થયે છતે ભિક્ષા માટે જતાં તે સોમિલ મુનિને પાત્રો પુનઃ પ્રતિલેખવાનું સાધુએ કહેવાથી આ પાત્રો હમણાં જ પડિલેહ્યાં છે એમ કહેવાથી તેમનાં તેવાં ઉપેક્ષા ભરેલાં વચનથી રૂષ્ટ થયેલા દેવતાએ પ્રગટ થઈ તેમને ઉપાલંભ દીધો, તે પછી તે પ્રતિલેખનક્રિયામાં અધિકાધિક સાવધાન રહેવા લાગ્યા.
' ધર્મરુચિ મુનિની કથા (ગાથા-૧૯૪)
કોઈક ગચ્છમાં ધર્મરુચિ નામના મુનિ પ્રતિલેખનક્રિયામાં પ્રાણાન્ત પણ પ્રમાદ કરતા નથી. અન્યદા સંધ્યા સમયે અંડિલપ્રતિલેખના કરવી ચૂકી જવાથી, રાત્રીમાં લઘુનીતિની શંકા થતાં
१६६
श्री पुष्पमाला प्रकरण
