________________
સપ્ટેમ્બર, ૨૦૦૯
પ્રબુદ્ધ જીવન
(૨)
સાધુ માર્ગની આધુનિકતા ‘પ્રબુદ્ધ જીવનમાં જુલાઈ-૨૦૦૯ના અંકમાં આદરણીય ધર્મશ્રદ્ધાળુ થયા, મજા આવી, જાણવા મળ્યું આ સિવાય જીવનમાં ધર્મ કેટલો સુશ્રાવક શ્રી ધનવંતભાઈ ટી. શાહના તંત્રીલેખમાં આવા જ શિર્ષકના વસ્ત્રો, વ્રત-નિયમ અને મોક્ષની સાધના માટેના મોક્ષમાર્ગની સાધના સંદર્ભમાં જિનાજ્ઞા પાલનનો ધ્વનિ વાંચી તેમને ખૂબ જ ધન્યવાદ આપવાનું કેટલી વધી એનો અભ્યાસ કરવાથી માલુમ પડશે કે સાધુ જીવનના મન થયું અને મારો પ્રતિભાવ જણાવવાની ઈચ્છા થઈ.
શુદ્ધ આચારોથી જૈનધર્મના પ્રાણ સમાન મોક્ષમાર્ગની આરાધનામાં જૈનદર્શનનો મૂળ પાયાનો સિદ્ધાંત છે કે પહેલા સ્વકલ્યાણ અને મોટી સંખ્યામાં જોડાય છે. પંડિતોના પ્રવચનથી નહિ. પછી પરકલ્યાણ. અસંખ્ય તીર્થકરો જન્મતાની સાથે અવધિજ્ઞાન જિનશાસનનો મૂળ મંત્ર સવિ જીવ કરું શાસન રસી અર્થાત અને બીજી અનેક લબ્ધિઓના કારણે સમાજ કલ્યાણ, પરિવાર જિનાજ્ઞા પાલનથી જીવો આત્મકલ્યાણના માર્ગે આરાધક બને એ કલ્યાણ, પરકલ્યાણ માટે સક્ષમ હતાં પણ ના – એવો પ્રયત્ન કર્યો ભાવના રહેલી છે. જિનધર્મના જાણકાર બને, પંડિત બને, પ્રવક્તા નહિ. પ્રથમ છદ્મસ્થઅવસ્થાનું જીવન સાધના પંથે વિતાવી વીતરાગ- બને, ધર્મની જાણકારીની લ્હાણ કરે એ દ્વારા છેવટે ધર્મના આરાધક સર્વજ્ઞ બન્યા અને પછી જ ચતુર્વિધ સંઘની સ્થાપના કરી તમામ બનવાનું લક્ષ્ય રાખે, મોક્ષમાર્ગની આરાધનામાં જોડાય એ માટે ભવ્યજીવો માટે મોક્ષમાર્ગ પ્રકાશીત કર્યો.
સાધુ આચારની શિથિલતા વિના અન્ય અનેક ઉપાયો વર્તમાનમાં જૈનધર્મના પ્રચારના વ્યામોહમાં સ્વઆરાધનાની મજબૂત તૈયારી વિદ્યમાન છે. જેનધર્મના અસંખ્ય પુસ્તકો, અનુષ્ઠાનોની અનેક વિના-ઈચ્છા વિના આધુનિક ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરી વધુ ને આરાધનાના પ્રસંગો, જિનમંદિર, જિનાગમ, ધર્મસ્થાનકો, વધુ સંખ્યામાં લોકો જેનધર્મ જાણે પામે એવી ભાવનાવાળા જીવો કોમ્યુટરમાં આવતી અનેક માહિતી, જિનશાસનના તીર્થોસાધુ આચારમાં છૂટછાટ લેવાની સલાહ આપે છે.
જિનાલયોની પ્રભાવિકતા વગેરે અનેક માર્ગો આત્મકલ્યાણ વાંચ્છુ પ્રથમ મહત્ત્વની વાત એ છે કે પ્રભુએ ભવ્યજીવો માટે, આરાધક- શ્રદ્ધાળુઓ માટે ઉપલબ્ધ છે. સાધક જીવો માટે જૈનધર્મના આચાર વિચાર પાળવાની ભાવના સાધુ માટે માઈક-લાઈટ-ફ્લાઈટના વિકલ્પો વિચારનારા માટે મોક્ષમાર્ગની સ્થાપના કરી છે. આખા જગતમાં જૈનધર્મનો સાધુઆચારથી ભંગ થવાના ઉપાયોને ઉત્તેજન આપી જૈનશાસનની બહોળો પ્રચાર થાય એવો હેતુ કદીએ વિચાર્યો નથી.
મહા હિલના કરે છે. પ્રભુના તીર્થની સ્થાપના પછી તેમની પરંપરામાં ચૌદપૂર્વધર,
સૂત્ર પકડી રાખો દશ પૂર્વધર ગીતાર્થ ગુરુભગવંતોને આધુનિક ટેક્નોલોજીનું જ્ઞાન જાતે સુધરવું હોય તો જ્યાં ઉપાયો છે ત્યાં દોડી જાવ, મેડિકલ હતું એવી શ્રદ્ધાવાળા જીવો સમજે છે કે જૈનધર્મ જાણવા માટે કે એજીનિયરીંગ વગેરે લાઈનમાં જવું હોય તો તે તે કૉલેજમાં દોડી માણવા માટે નથી પણ આરાધવા માટે આત્મકલ્યાણ માટે છે અને જાવ, તેના ધોરણો પ્રમાણે જીવન બનાવો પણ કૉલેજને એડમીશન તેવા જીવો જૈનધર્મની પિછાણ મેળવવા સ્વયં માર્ગ શોધી કાઢે છે. માટે નીચી ટકાવારીનો ઉપદેશ ના આપો તેમ પ્રભુશાસનના | ‘પ્રબુદ્ધ જીવન' છપાય છે જેને રુચિ હોય જિજ્ઞાસા હોય તે મૂળભૂત હેતુ સ્થાપેલા ચતુર્વિધ સંઘના આચાર-વિચારને જમાનાના મેળવીને પોતાનો આત્મસંતોષ મેળવી લેશે પણ વધુ વાચકોની નામે સુધારા લાવવાની ઝુંબેશથી દૂર રહો. સંખ્યા મેળવવા પ્રબુદ્ધ જીવન ફ્રી વહેંચવામાં આવે તો મોટાભાગના જૈનધર્મ પ્રમાણે આવા જીવો અસંખ્ય ભવો સુધી જૈનધર્મ વિહિન અંકો પસ્તીમાં ચાલ્યા જશે.
સમ્યકત્વથી દૂર રહે છે તેની ચિંતા ન હોય તે જ સાધુને મોર્ડન યાદ રહે ધર્મ આપવા માટે નથી, ધર્મ લેવા માટે છે. પ્રભુના થવાનો ભાવ રાખી શકે. પ્રભુ ઋષભદેવના પૌત્ર મરિચિના જીવનનો ઉપદેશથી જીવો સ્વયં વ્રત નિયમ કે પ્રવજ્યાની માગણી કરે છે. વૃત્તાંત યાદ હોય તો મરિચિએ કહેલા ઇત્યંપિ ધમ્મ અહિયપિ અહિં દરેકને પ્રશ્ન થાય કે વધુ સંખ્યામાં ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ ધમ્મ–બોલીને અસંખ્ય વર્ષો સુધી સંસાર પરિભ્રમણ વધાર્યું એ યાદ કરી ધર્મનો ઉપદેશ ફેલાય તો લોકો વધુ ધર્મિષ્ઠ બની શકે. કરી આધુનિક વિચારોથી જરૂર પાછા વળશે.
એનો ઉત્તર એ છે કે છેલ્લા દાયકામાં ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ પ્રતિભાવ વિનમ્ર ભાવે રજૂ થયો છે એમ સમજીને વાંચવો અને કર્યા વિના શુદ્ધ સાધુ ભગવંતોના ઉપદેશથી કેટલા ધર્મશ્રદ્ધાળુ જિનમાર્ગ તરફી વિચારોમાં પરિવર્તન આવે એવી શુભેચ્છા. આત્માઓ વિરતિમાં આવ્યા અને સાધુ આચારમાં શિથીલ બનેલાના ડૉ. પ્રવીણભાઈ સી. શાહ, ઉપદેશથી કે પંડિતોના પ્રવચનોથી કેટલા શ્રોતાઓ વિરતિ પામ્યા. ૯૪, લાવણ્ય સોસાયટી, વાસણા, અમદાવાદ-૩૮૦ ૦૦૭.
સુંદર પ્રવચન ટેક્નોલોજીના ઉપયોગથી સાંભળી શ્રોતાઓ ખુશ ટેલિફોન : (૦૭૯) ૨૬૬૦૪૫૯૦
