Pathik 1996 Vol 36 Ank 11

Author(s): Nagjibhai K Bhatti and Other
Publisher: Mansingji Barad Smarak Trust

Page 7

--
અયથાર્થતા શ્રી ગૌ હી.ઓઝાએ સ્પષ્ટ કરી છે (પૃ. ૧૨૯). સેજકજીનો પૂર્વજ શાલિવાહન તો સં. ૧૦૨૮ (ઈ.સ. ૯૭૭)ના નરવાહન અને શક્તિકુમારના સમયના વચગાળાનો રાજવી હતો, નહિ કે ઈ.સ.ની બીજી સદીનો શિકારિ શાલિવાહન, શાલિવાહન આટપુર(આહાડોના લેખની વંશાવલીમાં ૧૮ મી અને ૨૦ મી પેઢી વચ્ચે ૧૯ મી પેઢીએ નોંધાયેલ છે જ.
ઉપર યથાસ્થાન બતાવ્યું છે કે અણહિલપાટણના ચૌલુક્ય (સોલંકી) રાજવીના ‘ચૌલુક્યાંગનિગૂહક' તરીકે મૂલુકની પેઢીના ગુહિલો નિર્દેશાયા છે.
ગૌ. ડી.ઓઝા ગુહથી ૧૮ માં નરવાહનના પુત્ર શાલિવાહન વિશે લખતાં જણાવે છે કે
"शालिवाहन के कितने ही वंशजों के अधिकार में जोधपुर राज्य का खेड़ नामक इलाका था। गुजरात के सोलंकियों के समय खेड़ से कुछ गुहिलवंशी अनहिलबाड़े जाकर वहाँ के सोलंकियों को सेवा में रहे। गहिलवंशी साहार का पत्र सहजिक (सेजक) चौलक्य (सोलंकी) राजा (संभवतः) सिद्धराज जयसिंह का अंगरक्षक नियत हुआ और उसको काठियावाड़ में प्रथम जागीर मिली तभी से मेवाड़ के गुहिलवंशियों की संतति का वहाँ प्रवेश हुआ । सहजिक (सेजक) के दो पुत्र मूलुक ओर सोमराज थे, जिन में मूलुक अपने पिता का उत्तराधिकारी हुआ । (पृ. १२६-१२७)".
श्री. मोआमे ॥ ५छी थोडी १२५३ छ:" उसके वंशमें काठियावाड़ में भावनगर, पालीताना आदि राज्य और रेवाकांठे (गुजरात) में राजपीपला है । (पृ. १२७)"
એમણે “સહજિગ અને “સેજક(જી)ને એક માની આ ગરબડ કરી છે. આમ છતાં આ પછી એક यात ५२ ॥२॥ पात महत्त्वानी ४४ीत छ : "प्राचीन इतिहाल के अधिकार में पीछे से कई राजवंशों ने अपना संबंध किसी न किसी प्रसिद्ध राजा से मिलाने का उद्योग किया, जिसके प्रमाण मिलते हैं । ऐसे राजवंशों में उक्त राज्यों के गोहिलो की भी गणना हो सकती है। उनको इतना तो ज्ञात था कि वे अपने मूल पुरुष गुहिल के नाम से गोहिल कहलाये और शालिवाहन के वंशज हैं। उनके पूर्वज पहले जोधपर राज्य के खेड इलाके के स्वामी थे और उनमें सेजक (सहजिग) नामक परुषने सर्वप्रथम काठियावाड़ में जागीर पाई, परंतु खेड़ के गोहिल मेवाड़ के राजा शालिवाहन के वंशज थे, वह न जानने से ही उन्होंने अपने पूर्वज शालिवाहन को शक संवत प्रवर्तक, पैठण की प्रसिद्ध आंध्रवंशी शालिवाहन मान लिया और चंद्रवंशी न होने पर भी उसको 'चंद्रवंशी' ठहरा दिया । यह कल्पना अधिक पुरानी नहीं है, क्योंकि काठियावाड़ आदि के गोहिल पहले अपने को मेवाड़ के राजाओं की नाई सूर्यवंशी ही मानते थे । (पृ. १२८-१२९)"
એ તદ્દન સ્પષ્ટ છે કે સૌરાષ્ટ્રના ઇતિહાસની પૂરી માહિતી નહિ મળવાને કારણે માત્ર નામસામે (‘સહજિગ અને “સેજક' વિશે) શ્રી ઓઝાને હાથે ઉપર્યુક્ત ગરબડ થઈ છે. અત્યારે તો બેઉ વિશે પ્રામાણિક માહિતી સુલભ હોવાથી દક્ષિણ સૌરાષ્ટ્રના જૂના ગુહિલો “સાહારથી “કુમારપાલ સુધીના જુદા છે અને ગોહિલવાડને વિકસાવનારા પશ્ચિમ મારવાડના ખેરગઢથી આવેલા સેજકજી સહિતના ગોહિલો સર્વથા અલગ છે. એમનો ઈતિહાસ પણ વ્યવસ્થિત છે. ગુજરાતના ઇતિહાસવિદોને આ વિષયમાં કોઈ મતભેદ નથી.
અહીં એક સ્પષ્ટતા કરવી જરૂરી છે કે માંગરોળ-સોરઠના ગુહિલો અને ગોહિલવાડમાં આવીને સ્થિર થયેલા સેજકજીવાળા ગુહિલોને એક માની માંગરોળવાળા ગુહિલોને પણ ખેરગઢમાંથી આવ્યા એવો મત શ્રી
(પથિક ૯ ઑગસ્ટ-૧૯૯૭ ૦૪)
I