________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અમદાવાદના શહેરસુબા' (શ્રી જયંતી પ્રા. ઠાકોર)*
પ્રો. એમ. જે. પરમાર હિંદની પ્રજા પરતંત્રતામાંથી મુક્ત થવા ઝંખી રહી હતી. ૧૯ મી સદીના મધ્યભાગમાં હિંદના નવાબો-રાજાઓએ-સૈનિકોએ પ્રથમ બ્રિટિશ વેપારી પેઢીના શાસન સામે વિદ્રોહ કર્યો. પરિણામે બ્રિટિશ તાજશાસન સ્થપાયું. હિંદની પ્રજા પરતંત્રીય શાસન હેઠળ જ રહી. હિંદની પ્રજાએ આ પરતંત્રીય શાસનમાંથી મુક્ત થવા સારા સુધારા મેળવવા માટે અખિલ હિંદ રાષ્ટ્રિય મહાસભાની ઇ.સ. ૧૮૮૫ માં સ્થાપના કરી.
અખિલ હિંદ મહાસભાની સ્થાપના બાદ ૨૦મી સદીની શરૂઆતથી હિંદની પ્રજા પોતાનાં અધિકારો તથા ગુલામી દશા અંગે વધુ ને વધુ જાગ્રત બનતી ગઈ અને રાષ્ટ્રિય લડતોમાં વેગ આવતો ગયો. આ દેશને દાદાભાઈ, ગોપાલકૃષ્ણ ગોખલે તથા લાલ-બાલ અને પાલની ત્રિપુટીથી આરંભી ગાંધીજી, નહેરુ, સરદાર, નેતાજી, મૌલાના, સરોજિની નાયડુ, જયપ્રકાશ નારાયણ, વિનોબા ભાવે જેવા ખમીરવંતા વિચારશીલ અને બાહોશ નેતાઓ મળતાં રાષ્ટિય લડત વેગીલી બની.
ગુજરાત પણ રાષ્ટ્રિય લડતોમાં અગ્રેસર રહ્યું. ગુજરાતમાં બનેલી ઘટનાઓને રાષ્ટ્રિય સ્તરે અસરો થઈ તેમ રાષ્ટ્રિય સ્તરે બનેલી ઘટનાઓની અસરો ગુજરાતમાં પણ થઈ. ગુજરાતમાં પણ કેટલાક પ્રખ્યાત સત્યાગ્રહો થયા તે રાષ્ટ્રને આગામી લડતોમાં પથદર્શક નીવડ્યા. ગુજરાતે આઝાદીની લડતમાં ગાંધીજી અને સરદાર પટેલના સ્વરૂપે બળવાન નેતૃત્વ પૂરું પાડ્યું અને તેથી એમની સાથે એમની આજ્ઞાનું પાલન કરવા ઘણા નાના-મોટા અને નામી-અનામી શૂરવીર સપૂતો આઝાદીની લડતમાં પોતાનાં જાત-કુટુંબ-મિલકતની આહુતિ આપવામાં અગ્રેસર રહ્યા.
આવા શૂરવીર આઝાદીના લડવૈયાઓ પૈકીના શ્રી જયંતી ઠાકોરની આઝાદીની લડતમાં ફાળો અગ્રગણ્ય રહ્યો. એમણે ધોલેરા વીરમગામ ધરાસણા અને “હિંદ છોડો'ની ચળવળમાં મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી અને સાથે સાથે સમાજસેવાનું પણ કાર્ય કરેલ. ૧૯૪૨ની ચળવળ વખતે અમદાવાદમાં એમની આજ્ઞાનું પૂરેપૂરું પાલન થતું. લોકો ને શહેરે એમને “સૂબા'નું બિરુદ આપેલ હતું.
પ્રારંભિક કારકિર્દી : શ્રી જયંતીભાઈ પ્રાણલાલ ઠાકોરનો જન્મ જામનગર રાજયમાં લાલપુર ગામમાં બ્રહ્મક્ષત્રિય કુટુંબમાં તા.૪-૩-૧૯૧૩ ને મહા વદ બારસ, વિ.સં. ૧૯૬૯ ના રોજ મોસાળમાં થયો. એમની માતા વિજયાલક્ષ્મી હતાં. જયંતીભાઈની ઉંમર ચાર વર્ષની હતી ત્યારે એમના પિતાની બદલી આટકોટ પાસે ભાડલા ગામે થઈ. એ પછી તેઓ અમદાવાદમાં રહેવા આવ્યા, એમના બાપદાદાનું મૂળ વતન અમદાવાદ હોઈ. પોતે બીજા નંબરનું સંતાન હતા. જયંતીભાઈના પિતા ગુજરી જવાથી ઘરની જવાબદારી એમની ઉપર આવી પડી હતી.
પ્રાથમિક શિક્ષણ અમદાવાદમાં લીધું. સાથે અમદાવાદમાં છાપાંઓ નાખવાનું કામ કરતા અને દરરોજ ચારેક રૂપિયાની કમાણી કરી લેતા. ઈ.સ. ૧૯૩૦ માં મૅટ્રિકમાં આવ્યા. આ સમયે સત્યાગ્રહના વિવિધ કાર્યક્રમો, જેવા કે બ્રિટિશ માલનો બહિષ્કાર, સભા-સરઘસ, પિકેટિંગ વગેરે કાર્યોમાં ભાગ લેતા * સરદાર પટેલ યુનિવર્સિટી, ઈતિહાસ વિભાગ, વહ્મવિદ્યાનગર, યુ.જી.સી. દ્વારા આયોજિત પ્રાદેશિક
સેમિનાર (માઈક્રો સ્ટડી') ભારતીય રાષ્ટ્રિય ચળવળના સંદર્ભે તા.૭ થી ૯ ફેબ્રુઆરી ૧૯૯૭ રજૂ કરવામાં આવેલો શોધ-લેખ.
પથિક ઑગસ્ટ-૧૯૯૭ ૧૪
For Private and Personal Use Only
