________________
અભિવ્યક્તિની સહજ સ્વાભાવિક શૈલી પારુલની રચનાઓમાં સર્વત્ર જોવા મળે છે:
અંધકાર, એકલતા અને સ્વયં – માનો ત્રણેય એકરૂપ થઈ ગયા છે' આ સ્થિતિમાં – દિલની પ્રત્યેક આહ, પ્રત્યેક પુકાર પોતાની અંદર જ ક્યાંક ખોવાઈ જાય છે
અને છતાં પણ વદન પર બની રહે છે હાસ્ય અને પ્રસન્નતા! પારલની રચનાઓ જો કે સંસ્કૃતનિષ્ઠ હિન્દીમાં છે, પરંતુ અધરી નથી. તેમાં એવી સ્વાભાવિક સરસતા છે કે જે પાઠકના અંતર્મનના ઊંડાણોમાં ઉતરતી ચાલી જાય છે. સંગીતાત્મકતા તેનો વિશેષ ગુણ છે જે પારલને પોતાના સાહિત્યમનીષિ અને સંગીતજ્ઞ પિતાશ્રી પ્રતાપકુમાર ટોલિયા અને માતા શ્રીમતી સુમિત્રા ટોલિયા પાસેથી વારસામાં મળ્યો હતો. સંધ્યાનું તાદશ ચિત્રણઃ
ઘૂમતાં વાદળ, ઊડતાં પંખી, ઊભેલાં વૃક્ષો” અને – ‘‘ભાગતો સમય, ક્યાં થોભે છે એ ?'' અતીત શૈશવની સ્મૃતિઓ – અને વર્તમાનમાં ભાગી રહેલી. વિખરાતી, જૂદી થતી પળો....'
“ઉપરથી નહીં, અંડાર ઊંડાણથી, બહારથી નહીં, અંદરથી, પમાય છે ગરિમા અને ગંભીરતા સાગરની, પ્રેમનાં સાગરની ...
ચાહ - અભિલાષા તદ્દન અજાણ, બદષ્ટ જયારથી એ ભીતર પેસી ગઈ છે, ત્યારથી તેને સમજતાં સમજતાં. ખોઈ નાખ્યો પોતાને,
પોતાના હોશ’ને, ભાન ને !' કન્નડ ભાષાના મનીષિ કવિ દત્તાત્રય રામચંદ્ર બેંદ્રએ કહ્યું છે :
દર્દ જે મારું છે, મને જ મુબારક હો !
પારલ-પ્રરના
