________________
૮૪૯
અસર પ્રભાવ નથી? જરૂર છે. તેવી જ રીતે જેવા કર્મ બાંધે છે. તેવા કર્મ પિતાને સમય પાતા ઉદયમાં આવતાં સુખી દુઃખી કરે છે જેવી રીતે વીડિયોમાં એક કેસેટ કરી રહી હોય છે તેના કારણે જે જે દો પડદા પર આવે તથા જે અવાજ આવે છે તે સાંભળવાવાળા સાંભળે છે. અને આંખથી જુએ છે તો તેની અસર થાય છે કે નહિ ? તમે એક દશ્ય જોઈને હસ્યા, અને એક દશ્ય જોઈને રડયા. એક દશ્યમાં ચીસ પાડી, તે આ અસર તમારા પર કેમ થઈ? તમે તો જાણે જ છોકે વીડિચે તે જડ છે. અવાજ, દશ્ય, બધુ જડ છે. હવે તમને હસવું રડવું કેમ આવે છે? આથી સ્વીકારવું પડશે કે જડ પદાર્થ, નિમિત્તની અસર આત્મા પર અવશ્ય થાય છે, જેવી રીતે કેસેટ ધુમતી જાય છે, ફરતી જાય છે તેવી રીતે એક એક દશ્ય સારૂ–ખરાબ સામે આવતું જાય છે અને તેને જોઈને સાંભળવાવાળા ઉપર સારુ-ખરાબ, સુખદુઃખ હસવા રડવાની અસર કરે છે. વ્યકિત પર કાંઈક અસર કરે છે તેવી રીતે કર્મ જડ હોવા છતાં પિતાને સમય પાકતા ઉદયમાં આવીને સારી ખરાબ, સુખ દુઃખની અસર દેખાડે છે. હસવાનું–મજા કરાવવાનું આનંદ કરાવવાનું અર્થાત્ સુખી કરાવવાનું કામ પુણ્યકર્મને આભારી છે અને પાપ કર્મના વિભાગમાં દુઃખી કરાવવાનું–રડાવવાનું કામ છે. આથી પાપકર્મના ઉદયથી એવા પ્રકારની પરિસ્થિતિ ઉભી થાય છે તે સજા છે. સજા ને જ ફળ કહે છે. સારાનું ફળ સારુ અને ખરાબનું ફળ ખરાબ જ મળે છે. આ નિર્વિવાદ નિઃસંદેહ સત્ય છે, પરીક્ષાના પેપરમાં પ્રશ્નના ઉત્તર સાચા લખ્યા છે, બરાબર લખ્યા છે તે દુનિયામાં કેઈની તમને નાપાસ કરવાની તાકાત નથી. પરંતુ અટપટ્ટા જવાબ લખ્યા હશે, વિપરીત લખ્યું હશે તે જરૂર નાપાસ થશે. આથી તમારું પાસ થવું, નાપાસ થવું કાઈના હાથમાં નથી તમારા જ હાથમાં છે. તેવી રીતે તમારું સુખી થવું કે દુઃખી થવું તે કઈ અન્યના હાથમાં નથી. તમારા પોતાના જ હાથમાં છે. જેવું પેપર લખ્યું હોય તેવું જ રિઝલ્ટ આવે છે. તેવી જ રીતે જેવા કર્મ બાંધ્યા છે તેવા જ સુખ દુઃખના ફળ મળે છે. સુખ પ્રાપ્તિનું ફળ પુણ્યકર્મ ના કારણે હતું, જે કે શુભ, સારા કર્મ છે અને દુખનું ફળ પાપકર્મ ઉપર આધારિત છે. જો કે પાપ કર્મ અશુભ છે. અશુભ રીતથી પાપ પ્રવૃત્તિથી બાંધેલ કર્મ હતા એટલે અશુભ હતા અને તે પાપ પ્રવૃત્તિ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
