________________
८७०
કે નક્ષત્રમાં જાય તે ત્યાં પણ સારા–ખરાબ નક્ષત્રો છે તેમાં જન્મ લે. છે. અથવા તે ઉપર વૈમાનિક દેવલોકમાં જાય તે કિબિષિકાદિ નેકર, રૂપ દેવ બની ઈન્દ્રોને હુકમ પાળવાવાળા સેવક બને છે. મનુષ્ય ગતિમાં દુઃખ
મનુષ્યગતિ જરૂર સારી છે, પરંતુ એકલી મનુષ્ય ગતિ મળવાથી શું? જાતિ-કુળ આદિ સર્વ પર આધાર છે. પાપોની સજાના રૂપમાં અકર્મભૂમીમાં જન્મ મળી શકે છે. જ્યાં કોઈ ધર્મનું નામ નિશાન પણ નથી. અથવા મનુષ્યના રૂપમાં ભિખારીના ઘરમાં સ્ત્રીના રૂપે જન્મ મળે અને ખાવાનું ઠેકાણું પણ ન હોય અને અધુરામાં પુરૂ સંતાન ૬-૭–૮–૧૦ ઘણું હોય અને તેમાં પણ ગરીબીમાં કન્યાઓને જન્મ વધારે હોય, ૪–૨–૬–૭ છેકરીઓ કેટલાયના ઘરમાં જન્મતી. હોય છે. નીચ–હલ્કા કુળમાં જન્મ મળે કે ભિખારી કુળમાં જમા લઈને ભીખ માંગતા ફરે કે કષાયના ઘરમાં જન્મ મળે ત્યાં પશુ હત્યા કરતા રહે. વેશ્યાના ઘરમાં જન્મ મળે જ્યાં દુરાચારના પાપમાં જીંદગી પૂરી કરો. આવા સેકડે કુળ અને જાતિઓ છે, જ્યાં આવા હલ્કા જન્મ મળવાથી દુઃખી થવું પડે છે અને તેમાં ફરી હલક પાપ કરવા પડે છે, તમે અમદાવાદ આદિ શહેરમાં જોયું હશે. કે કેટલાય પતિ-પત્નિ મળીને ગાડી કે ગાડું ખેંચે છે. ઘની ગુણે, લાકડા, પથ્થર, કે માલસામાન હદ ઉપરાંત ભરે છે. બિચારા મનુષ્યોને, પતિ–પતિનને શ્વાસમાં દમ ભરાઈ જાય ત્યાં સુધી ગાડી ખેચવી પડે છે અને તે પણ ૧૦–૨૦ માઈલ સુધી દરરોજ ચલાવે–ખેચવી પડે છે. તેમાં પણ ખરા બપોરે તડકામાં ખુલ્લા પગે ચાલે છે. ખાવાપીવાનું ઠેકાણું નથી પડતું અને કાળી મજૂરી કરવી કેટલું દુઃખ છે? કહેવાય છે. મનુષ્ય ગતિ પણ કામ પશુ જેવું કરવું પડે છે. તમે જ વિચારો આવા મનુષ્ય અને પશુમાં શુ અંતર છે ? માત્ર પશુને ચાર પગ છે. અને મનુષ્યને બે પગ છે. એટલે જ ફરક છે. છે. આ પાપની સજા કેટલી ભારે છે.
આવી રીતે ઢેડ, ભંગી—ચમાર–ચંડાળ-મચ્છીમાર આદિના કુળમાં જન્મ લઈને મળ-મૂત્ર સાફ કરવું પડે કે માછીમારવી, પકડવી, સૂકાવવી અથવા ચામડું ઉતારવું, જેડા બનાવવા આદિ હલ્કા પાપના ધંધા કરવા પડે, આ પાપની સજા કેટલી ભારે છે. તેવી રીતે ચાર–ગુંડા– ડાકુ-લુંટારા–આવારા આદિ મનુષ્યના રૂપમાં જન્મ લઈને તેવું પાપ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
