________________
૮૬૨
(૧૦) અપયશ-સારું કરવા છતાં, ભલુ કરવા છતાં યશની પ્રાપ્તિ થતી નથી. આ અપયશ કર્મને કારણે સર્વ કાર્ય માં અપયશ પ્રાપ્ત થાય છે.
આવી રીતે થાડા વિસ્તારની સાથે સંક્ષેપમાં બનાવેલી ઉપરોક્ત ૮૨ પાપકર્મની અશુભ પ્રકૃતિઓ છે જે દુઃખદાયિ છે, દુઃખરૂપ છે. જે જોઈને તમને ખ્યાલ આવશે કે કેટલા પ્રકારે જીવને દુઃખ ઉદયમાં આવે છે. આપણું પિતાના દ્વારા જ બધાયેલા ૧૮ પ્રકારના પાપ કર્મોના જ ફળ આ ૮૨ પ્રકારે મળે છે. પાપ તમે કરો કે તમારા માટે કોઈ કરે પાપ એ પાપ જ છે. તમે જાતે કરે તે ૧૦૦ % ભાગીદાર અને તમારા માટે કરવામાં આવે તો ૮૦ ટકા ભાગીદાર થાવ છે. પાપ કરવાથી જેવા કર્મો બાંધશે તે તમારે જ ભેગવવા પડશે. કર્મને કઈ સગા—વહાલાં સાથે સંબંધ નથી. કેઈ ત્યારે તેમાંથી છોડાવા આવતુ નથી. કેઈ રોગ-દુઃખ મટાડી શકતું નથી. મહાવીર સ્વામીને ખીલા ઠેકાણું તો કેણુ છેડાવવા ગયેલ ? તેમણે તે ઈન્દ્રને પણ કહેલું કે
ર મૂત્તો ન મવતિ દુનિયાનું જતિષ બદલાશે પણ કમ ક્યારેય બદલાતા નથી. અનંતા અને કર્મશાસ્ત્ર લાગુ પડે છે. જ્યોતિષશાસ્ત્ર લાગુ પડતું નથી. જીવ ચારે ગતિમાં કયાંય પણ જાય બધે જ પાપ કર્મની સજા મળે છે. મનુષ્યગતિમાં ૭૦
1 દેવગતિમાં પ૫ અથવા પર
તિર્યંચગતિમાં ૭૯
| નરકગતિમાં ૫૮ પ્રકૃતિ આ કુલ ૮૨ પાપકર્મની પ્રકૃતિમાંથી કયા જીવને કેટલી કમ પ્રકૃતિને ઉદય થાય છે તે બતાવ્યું છે. એકેન્દ્રિયને ૬૩, બેઈન્દ્રિય જીને ૬૩, તેઈન્દ્રિય-ચઉરિદ્રિય જીવોને ૬૩ તથા પંચેન્દ્રિય જીવોને ૭૫ પાપકર્મની પ્રકૃતિઓને ઉદય હોય છે.
જેનદર્શનના અદભૂત અત્યંત સૂક્ષ્મ તથા વ્યવસ્થિત તત્ત્વજ્ઞાન સર્વજ્ઞ કેવલી ભગવંતે એ ફરમાવ્યા છે. આથી જીવે પોતે જે જે પાપ કર્યા છે, જેવા પાપ કર્મ કર્યો છે. તે અનુસાર તેવા અશુભ દુઃખ પામે છે તેવા કર્મને બાંધીને તેના ફળને ભગવે છે. હવે જ્યારે દીપકની જેમ આટલુ સ્પષ્ટ અને સ્વચ્છ તે પણ જગન્નિયતા ઈશ્વરને પુન્ય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
