________________
ગુરુ નાનક
ભારતીય તત્ત્વજ્ઞાનમાં વ્યક્તિને નહીં પરંતુ તેના કાર્યને મહત્ત્વ આપવામાં આવ્યું છે. એનું પરિણામ એ આવ્યું કે આપણે આપણા એ મહાન પૂર્વજો વિશે અધિકૃત માહિતી મેળવી શકતા નથી. એમના જીવનની દંતકથાઓ તેમ જ સમકાલીન સાહિત્યમાં થયેલા તેમના ઉલ્લેખો પરથી જાણવા મળે છે. સદગુરુ નાનકનું જીવન પણ એમાં અપવાદરૂપ નથી. ગુરુ નાનકનો જન્મ સં. ૧૫ર૬ના કાર્તિક સુદ પૂર્ણિમા તો કેટલાકને મતે વૈશાખ સુદ પૂર્ણિમાને દિવસે આજના પાકિસ્તાનમાં આવેલ લાહોર જિલ્લાના તલવંડી ગામે થયો હતો. આજે એને નાનકાના સાહિબ' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. કેટલાક વિદ્વાનોના કહેવા અનુસાર તેમનો જન્મ તેમના મોસાળમાં થયો હતો.
કાલુરામજીને પુત્રજન્મના સમાચાર મળ્યા ત્યારે તેઓ ખૂબ આનંદિત થયા. તેમણે દાન પુણ્ય કર્યું અને પંડિત હરદયાલ પાસે પુત્રની જન્મપત્રિકા કરાવી. પંડિતજીએ કાલુરામને કહ્યું, “ભાઈ કાલુ, તારે આ બાળક કોઈ ઈશ્વરીય અવતાર લાગે છે. તે જગતના લોકોનો ઉદ્ધાર કરશે. અને અહીં લાવ. મારે એનાં દર્શન કરવાં છે.' બાળકનાં દર્શન કરી પંડિતજી કૃતકૃત્ય થયા. દિવસે દિવસે નાનક મોટા થતા ગયા. બાળક બન્યા પણ તેમનામાં બાળકવૃત્તિ જ ન હતી ! રમવાને બદલે ધ્યાનમાં બેસી જતા, ભજનો ગાતા. પોતાની પાસે જ જે કાંઈ હોય તે બીજાને આપી દેવામાં આનંદ માણતા. તેમનો આવો વર્તાવ જોઈ
