________________
ગુરુ નાનક
૪૫ શિ અહંકારનો નાશ એ સાધુતાનું પહેલું પગથિયું છે અને અનંત જીવનનો અનુભવ એ તેનું છેલ્લું પગથિયું છે. નમ્રતા અને મનનો સંયમ એ તેની કૂંચી છે. ધ્યાન એ એનું તેજ છે અને સત્ય તથા સહનશીલતા એ તેનો પોશાક છે. થી મૃત્યુ એ તો નવજીવનનું દ્વાર છે. જે જીવન છે તે કદી મરતું નથી. શા જે માર્ગ લાંબો છે તેમાં હરિનો સંગાથ છે. જે માર્ગમાં અંધારું છે તેમાં હરિનું નામસ્મરણ દીવો છે. જે માર્ગમાં કોઈની ઓળખાણ નથી તેમાં હરિનામ મોટી ઓળખ છે. જે માર્ગમાં પુષ્કળ તાપ પડે છે ત્યાં હરિનામ એ છત્રી છે.
જ્યાં સુધી આત્માને લાગેલો અહંતાનો ડાઘ જતો નથી ત્યાં સુધી આત્મા પરમ પદમાં સ્થાન પામતો નથી. અહંકારનો ત્યાગ એ સતનામને ઓળખવાનું પહેલું પગથિયું છે. છે આ સંસાર એક હાટ છે. પ્રભુભજનનો વેપાર એ દરેક જીવન મુખ્ય ધંધો હોવો જોઈએ.
જે લોકો સંતનું શરણું લે છે તેઓનો ઉદ્ધાર થાય છે. જ ઈશ્વર પર વિશ્વાસ રાખીને ચાલવું અને સંતોષને જીવનસૂત્ર બનાવવું. # માથું મૂંડાવાથી શ્રમણ કે સાધુ થવાતું નથી. મન મૂંડાવવું જોઈએ. જ સત્કર્મ એ જ મુક્તિના માર્ગનો દરવાજો છે. જેમ સૂર્યનો પ્રકાશ બધે જ પ્રસરે છે તેમ જ દરેક વ્યક્તિમાં તે રહેલો છે.
કમનુસાર પુનર્જન્મ મળે છે પરંતુ મોક્ષનાં દ્વાર તો તેની કૃપાથી જ ખૂલી જાય છે.
