________________
૧૦
ગુરુ નાનકદેવ પહોંચતો હોય, તો પછી મારા ખેતરને પાણી કેમ ન પહોચે ?'' ગુરુજીની સમજાવવાની રીત આવી સચોટ હતી. હરદ્વાર કનખલમાં જ્યાં ગુરુજી ઊતર્યા હતા તે સ્થળ “નાનકવાડા'ના નામથી પ્રસિદ્ધ છે. દિલ્હીમાં સિકંદર લોદીનું રાજ્ય. તેના મનમાં એવું ભૂત ભરાઈ ગયેલું કે જે મહાત્મા ચમત્કાર ન બતાવી શકે તે મહાત્મા જ નથી. ચમત્કાર ન કરી શકનાર તથા ચમત્કારમાં નહીં માનનાર, નહીં કરનાર કેટલાક સાધુ-સંતો-ફકીરોને તેણે જેલમાં પૂરી દીધા હતા. ગુરુજી દિલ્હી આવ્યા તે પહેલાં તેમની કીર્તિી દિલ્હી આવી પહોંચી હતી. ગુરુજી દિલ્હી આવ્યા તો તેમને પણ જેલમાં ધકેલી દેવામાં આવ્યા. ઘંટી પકડાવી દીધી. મદના તો ભાટનો ભાઈ ! એ કહે, ‘‘ગુરુજી તમારી સાથે દિલ્હી આવવામાં આ ઘંટીએ દળવાનું થયું એ ફાયદો થયો. આ સાધુ-સંતો-- ફકીરો દળે છે તેમને તો છોડાવો?'' ગુરુજી કહે, ‘‘તું દળીશ નહીં, અને આ લોકોને પણ દળવાની ના પાડી દે. ઘંટી આપોઆપ ફરશે. તમે સૌ શાંતિથી ભજનકીર્તન કરો.' મર્દાનાએ સૌને ગુરુજીની વાત કરી. સૌ શાંતિથી ઈશ-સ્મરણ કરવા લાગ્યા અને ઘંટીઓ આપોઆપ ફરવા માંડી.
સુલતાનને ખબર પડી. સુલતાન આવ્યો. દશ્ય જોઈ દંગ થઈ ગયો. ગુરુજીને ચરણે પડ્યો. ગુરુજી કહે, ““ધર્મમાં ચમત્કારો ન હોય. ચમત્કાર કરવા એ મોટી વાત નથી પણ એનાથી દૂર જ હેવું સારું. ચમત્કારો જાદુગરો કરે, સંતો નહીં.'' સુલતાને સૌની માફી માગી, સૌને છોડી મૂક્યા. ગુરુજીએ ઢાકાના જાદુગરોને “એક કાર સત્નામ'નો મંત્ર આપ્યો. તેમણે કહ્યું,
