________________
-
થર
તીર્થાપનાતિ એ ન્યાયથી મેળવેલું ધન આ લેક તેમજ પરલોકના હિતને અર્થે જ થાય છે કારણકે તેનો ઉપયોગ શંકા રહિત પણે થાય છે તેમજ વિધિપૂર્વક તીર્થ યાત્રા પણ તે ધનવડે થઈ શકે છે. હવે તેના લાભ બતાવે છે જે મનુષ્ય અન્યાયથી ધન મેલવે છે તેને અથવા તે ધનથી ખરીદેલી વસ્તુ જેવી કે બંગલે, ગાડી, ઘેડા વિગેરે જોઈ લેકે પણ શંકા કરે છે કે આ તે અમુક માણસે લાંચ લઈ ખરીદેલ છે. તેમજ તેનું ચિત્ત પણ સ્થિર રહેતું નથી. નિરંતર ચિત્તમાં ભય રહ્યા કરે છે કે –આ મારી અન્યાયની વાત કઈ જાણશે તે મારે વિષે શું કહેશે ? એવી રીતે હંમેશા આરે ધ્યાનમાં તેના દિવસે જાય છે વલી અન્યાયથી ધન મેલવવામાં જે લેભવૃત્તિ મુખ્ય હતી તે જ તેને દાનાદિક સત્કાર્ય કરવામાં ઉપયોગ કરતાં અટકાવે છે. ધનની શાસ્ત્રકારોએ ત્રણ સ્થિતિ માનેલી છે.
दानं भोगो नाशस्तिस्त्रो गतयो भवन्ति वित्तस्य यो न ददाति न भुड्के, तस्य तृतीया गतिर्भवति ॥
૧ દાન ૨ ભાગ ૩ નાશ એમ દેલતની ત્રણ ગતિ છે. જેઓ દાન આપતા નથી કે પિતે ભોગવતા નથી તેઓના ધનને વાસ્તે નાશને માર્ગ ખુલ્લેજ હોય છે . ન્યાયથી ધન મેલવનારનું મન સર્વદા શાન્ત અને આનંદી રહે છે. અને મનના વિચારો શુદ્ધ હોય તે ઉચ્ચગતિ પામી શકાય છે કહ્યું છે કે –
મન પલ મનુષ્યાળ, શાર રમાક્ષયોઃ 'મન એજ માબ્દને બંધ તેમજ મેક્ષનું કારણ છે તેમજ ન્યાયવાલા ધનથી જ
