________________
૫૦.
सौभाग्यासुभगत्वसङ्गमजुषोस्तुल्येऽपि नृत्वेऽन्तरं, यत्तत्कर्मनिबन्धनं तदपि नो जीवं विना युक्तिमत् ॥
તાતપર્ય–રાજા અને રંક, બુદ્ધિમાન ને જડ, સારા રૂવાલે અને રૂપ વિનાને, ધનવાનને ગરીબ, બલવાન ને નિર્બલ, નિગી ને રોગથી પીડાએલ સૌભાગ્યશાળીને સૌભાગ્ય સહિત આ સવે પુરૂષમાં જેકે મનુષ્યપણું સરખું છે તે પણ જે આટલે બધે ફરક છે તેનું કારણ કર્મબંધનજ છે અને તે કર્મબંધન જીવ વિના ઘટતું જ નથી. પૈરાણિક પુષેિ પણ કર્મસિદ્ધિ પ્રતિપાદન આ પ્રમાણે કરે છે – यथा यथा पूर्वकृतस्य कर्मणः, फलं निधानस्थमिवावातष्ठति । तथा तथा तत्प्रतिपादनोचता, प्रदीपहस्तेव मतिः प्रवर्तते ॥ १ ॥
જેમ જેમ પૂર્વે કરેલ કર્મનું ફળ દાટેલા નિધાનની મક રહે છે, તેમ તેમ તેને પ્રતિપાદન કરવામાં ઉદ્યત એની બુદ્ધિ પ્રવર્તે છે. તેમજ વળી તેઓએ કહ્યું છે કે –
यवत्पुराकृत कर्म, न स्मरन्तीह मानवाः। तदिदं पाण्डवज्येष्ठ, देवमित्यभिधीयते ॥ १ ॥ मुदितान्यपि मित्राणि, सुक्रुद्वाश्चैव शत्रवः ।। મને તારિષ્યત્તિ, યા પૂર્વ રાય છે ?
