Mahavir ka Buniyadi Chintan

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 11

ਵਿੱਚ ਸਿਧੀ ਜੰਗ ਰਾਹੀਂ 10 ਸਾਲ ਤਕ ਅਜਾਤ ਸ਼ਤਰੂ ਨਾਲ ਜੰਗ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ।
ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਕੋਈ ਹੜਬੜੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸਿਧ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਭੱਜਦਾ ਹੋਇਆ ਨਹੀਂ, ਠਹਿਰ ਕੇ ਸੋਚਦਾ ਹੋਇਆ, ਸ਼ਾਂਤ ਨਿਰਪਖ ਅਤੇ ਚੀਜਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਪਿਛਲੀ ਮਾਨਤਾ ਦੇ ਸਮਝਣ ਦੇ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ ਦੀ ਭਾਵ ਉਤਾਵਲਾਪਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਜਾਣ ਦੇ ਬੋਝ ਦਾ ਪਸ਼ਚਾਤਾਪ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਕੋਈ ਨਾਟਕ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਤਮਾਸ਼ਾ ਨਹੀਂ। ਇਕ ਮੈਦਾਨੀ ਨਦੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਂਤ ਬਹਾਉ ਜਿਹਾ ਜੀਵਨ ਹੈ।
ਇਸ ਲਈ 30 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮਹਾਵੀਰ ਦਾ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈਣਾ ਕਿਸੇ ਹੰਝੂ ਭਰੀ ਜਾਂ ਫੌਰੀ ਘਟਨਾ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਚਿੰਤਨ ਮਨ ਦੀ ਲੰਬੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਦਾ ਸਿਟਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਉਮਰ ਅਜਿਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਕਿ ਕੋਈ ਸੰਨਿਆਸ ਦੇ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਚਲ ਪਵੇ। ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਉਹ ਰਾਜਸੀ ਸੁਖਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਸੰਨਿਆਸ ਦੇ ਕੰਡੀਆਂ ਭਰੇ ਰਾਹ ਤੇ ਚੱਲਣਗੇ। ਸ਼ਵੈਤਾਂਬਰ ਜੈਨ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਾਦੀਸ਼ੁਦਾ ਸਨ। ਜਦਕਿ ਦਿਗੰਬਰ ਜੈਨ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਦੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਦ ਉਹ 27 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ, ਸ਼ਵੈਤਾਂਬਰ ਜੈਨ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਆਖਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਹੁਣ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋ ਗਏ। ਭਰਾ ਤੋਂ ਸਾਧੂ ਬਣਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮੰਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ (ਭਰਾ) ਦਾ ਸੰਕੋਚ ਵੇਖਿਆ, ਤਾਂ ਠਹਿਰ ਗਏ। ਦਿਗੰਬਰ ਜੈਨ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਆਖਦੀ ਹੈ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਸਭ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਲੈ ਕੇ ਉਹ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਏ। ਸਾਡੇ ਬਾਰਾਂ ਸਾਲ ਤੱਕ ਮੋਨ (ਖਾਮੋਸ਼ੀ) ਨਾਲ ਤੱਪਸਿਆ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਸਿਰਫ ਚਿੰਤਨ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੱਚ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਿਆ। 557 ਈ. ਪੂ. 31 ਮਾਰਚ, ਸੋਮਵਾਰ (ਵੈਸ਼ਾਖ ਸ਼ੁਕਲ ਦਸਵੀਂ) ਨੂੰ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਚੁੰਬਕ ਪਿੰਡ ਦੀ ਰਿਜੂਕੁਲਾ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਇਕ ਟਾਲੀ ਦੇ ਦਰਖਤ ਹੇਠਾਂ ਇਹ ਘਟਨਾ ਹੋਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰਵੱਗ (ਸਭ ਕੁਝ ਜਾਨਣ ਵਾਲਾ) ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਗਿਆਨ ਤੇ ਚਿੰਤਨ
3