________________ શ્રાવકને માટે - વિરતિધર સિવાય તે માટે પણ દયાઘનનો સર્વથા નિષેધ શા માટે? પણ હવે, તે વાતને ઉલટાવવાનો પ્રસંગ આવી ગયો છે. કારણકે - ભૂલ સમજાવા લાગી છે. પરંતુ, જયારે એક સંપ્રદાય થાય છે, ત્યારે તેને બધી રચના નવેસરથી કરવી પડે છે. તે તો મહાશાસનની છાયામાં જે હોય, તે પ્રમાણમાં પૂરેપૂરી થઈ શકે નહીં. પછી વખત જતાં, સડા પેસવા માંડે, ત્યારે ઉપાય ન રહે, ત્યારે તેને ઢાંકવા પડે. પરિણામ શાસનનું તેજ હસવામાં આવે છે. શરૂઆતમાં સ્થાનકવાસી અને તેરાપંથીની સાથેના આવા મતભેદોના જેટલા મુદા છે, તેને બાદ કરતાં, તેઓ આત્મવાદના પોષક રહેતા હતા અને તેની પાછળ ભોગ આપતા હતા. ત્યારે આજે તો તે બન્નેયમાં અનાત્મવાદના પોષકતત્ત્વો તરફ અજાણતાં પણ ધામ શ્રદ્ધા વધતી જાય છે અને તે તરફ વેગબંધ ધસી રહ્યા છે, જોવાય છે. કાનજી સ્વામીના અનુયાયીઓ - બહારથી પોતાને દિગંબર તરીકે ઓળખાવી વકીલી પોલિસી ગોઠવી, દિગંબર સંપ્રદાયની સહાનુભૂતિ મેળવી, મૂળ પરંપરાભૂત તાબિર શાસનથી બચવાની ઢાલ તરીકે રાખે છે. અને “અવસરે દિગંબર વિદ્વાનો અને તેના સાધનોની તથા બળની ઢાલ આગળ ધરી રાખીને આપણું રક્ષણ કરી લઈશું,” એવી ધારણાથી તેઓ તેનો જાહેરમાં આશ્રય લે છે. છતાં, “તે સંપ્રદાય કરતાં પણ પોતાના સંપ્રદાય જુદી જાતનો છે.” તેમ સમજીને તેને જીવંત રાખવા માટે, જયાં દિગંબરી મંદિરો છે, ત્યાં પણ પોતાના સંપ્રદાયના મંદિરના પાયા રોપવાની ચેષ્ટા કરી રહ્યા છે. કેમ કે “આ પાંવ દિગંબર સંપ્રદાય કાયમ ચલાવી શકશે નહીં. તે વખતે પોતાના સંપ્રદાય તરીકેના બંધાવેલા જુદા મંદિરને કેન્દ્રમાં રાખીને કરેલી પોતાની સાંપ્રદાયિક રચના ચાલુ રાખી શકાય”, આ પૉલિસી રાખવામાં આવી જણાય છે. દિગંબર સંપ્રધય પણ અપ્રમત્ત મુનિપણું પ્રાપ્ત ન થાય ત્યાં સુધી નિશ્ચયનયનું સાતમા ગુણ સ્થાનકના અપ્રમત્તભાવને જ સમ્યગુ દર્શન માને છે. તે અપેક્ષાએ તેની પહેલાંની બધી પ્રવૃત્તિ મિથ્થારૂપ છે અને તે બરાબર છે. કેમ કે - એ જાતની નય સાપેક્ષ શાસ્ત્રીય પરિભાષા થઈ અને શ્વેતામ્બર પરંપરા પણ તેમાં સંમત જ છે. પરંતુ, ચોથા ગુણ થાનકના નિશ્ચિત સમ્યકત્વ કાતિની અપેક્ષાએ તેઓ પણ દેશ વિરતિ,પ્રમત્ત સર્વ વિરતિ વિગેરે જેવા પાત્રો માટે તદ્યોગ્ય આચાર વ્યવહાર અને આદરણીય પણ માને છે. નિષેધ્ય માનતા નથી. અને ચોથા ગુણઠાણાના સમ્યકત્વ પ્રાપ્તિની પહેલાંની અવસ્થામાં સમ્યકત્વ પ્રાપ્તિ માટેની પ્રવૃત્તિને અભ્યાસરૂપ વ્યવહાર માનીને તેટલા પૂરતી તેને પણ તેવા પાત્ર જીવોને માટે ઉપાદેય માને છે. સાતમું ગુણસ્થાનક પામવામાં - માર્ગાનુસારિતા, મિશ્ર, ચોથે, પાંચમું * છઠ્ઠ ગુણસ્થાનક કારણભૂત છે. ત્યાં ન પહોંચ્યો હોય, તેને ત્યાં પહોંચવા આ માર્ગમાંથી યથા સંભવ પસાર થવું પડે છે. એકલા આત્માના બળથી સીધેસીધા કર્મોનો ક્ષય કરવાનું બળ કોઈક વ્યક્તિ સિવાય, ત્યાંથી પસાર થયા વિના કોઈમાં હોતું નથી. પગથિયાં ક્રમે જ ચડાય છે, નહીંતર પગથિયાંની વ્યવસ્થા જ નકામી ઠરે છે. માટે અપ્રમત્ત અવસ્થાના એવંભૂત નયની અપેક્ષાના સમ્યગુદર્શનની અપેક્ષાએ - છઠ્ઠા સુધીની બધી પ્રવૃત્તિ મિથ્યાત્વરૂપ ખરી. તેમાં શંકા નથી. પણ ચોથાના નિશ્ચિત સમ્યકત્વવંતને સાતમું ગુણઠાણું પામવા માટે વ્યવહાર નથી તેની અતિ આવશ્યકતા પણ ખરી જ. ને તે દિગંબર સંપ્રદાય પણ સ્વીકારે છે. છતાં, કાનજી સ્વામીના મતમાં તેનો નિષેધ કરવામાં આવે છે. તે દિગંબર સંપ્રદાયને કે તેના કોઈ પણ પૂર્વાચાર્યને સંમત નથી જ. ખુદ શ્રી કુંદકુંદાચાર્યને પણ તે સંમત નથી. શું સમયસાર - ગ્રંથની રચના અને શિષ્યને તેના પાઠની પરંપરા આપતી વખતે, તેઓ શું અપ્રમત્ત ભાવમાં જ હશે? કે પ્રમત્ત ભાવમાં પણ કોઈ વાર આવ્યાં હશે? જયારે પ્રમત્ત ભાવમાં આવ્યા હશે, ત્યારે મિથ્યાત્વની સ્થિતિમાં તેઓ પણ આવ્યા હોવા જ જોઈએ. તો તે વખતે તેમણે પોતાના સિદ્ધાંત અનુસાર દીક્ષાનો ત્યાગ કરવો જોઈએ ને? પણ તેમ તેઓએ કરેલ નથી, કેમ કે તેઓ સમજતા હતા કે, “હું પણ સાધક છું. આમ કરવાથી જ અપ્રમત્ત ભાવની પ્રાપ્તિ કરાશે, ટકાવાશે. કેમ કે - કર્મ તોડવાની અપ્રમત્ત ભાવમાં ઉતરતી કક્ષાના પહેલાંની 2 ઉપાદેય માનકડો હોય,
