Kumarpal Charitra

Author(s): Manilal Nabhubhai Dwivedi
Publisher: Government Press

Page 5

કરી લીધું હતું. જ્યારે તે રાજા નમી પડે ત્યારે પિતે તેનું રાજ્ય પાછું આપી દીધું હતું.
એ સિદ્ધરાજને હેમચંદ્રાચારી નામના મેટા વિદ્વાન્ ગુરૂ હતા તેની પાસે રાજાએ પોતાની કીર્તિ માટે શ્રી સિદ્ધહેમ નામનું શબ્દ શાસ્ત્રનું પુસ્તક રચાયું છે. એ પુસ્તકને દૂષિત ઠરાવવા માટે ઘણા વિદ્વાન્ બ્રાહ્મણે મંડયા હતા, પણ શ્રી હેમચંદ્રસરીને શારદાની ઉપાસના હતી તેથી એનો વિજય થયો હતો. તેથી એ ગ્રંથ વધારે ભાગે જૈન સાધુઓમાં પ્રસિદ્ધ છે.
સર્ગ ૨ –સિંહ રાજા ઘણા સિદમંત્રો જણ હતું તેથી એની બીજી સંજ્ઞા સિદ્ધરાજ એવી પડી હતી. તેની પરીક્ષા માટે સિદ્ધિ અને બુદ્ધિ એ નામની બે ગિનીઓ આવી હતી. તેમણે કહ્યું કે, નામ પ્રમાણે કાંઈ ચમત્કાર બતાવો, નહિ તે નામ મૂકી દો. એ સાંભળી સ્તબ્ધ બની ગએલો રાજ રાત્રિએ વેષાંતર કરી નગર ચર્ચ જેવા નિકળી, શર્કરા કરનાર રત્નસિંહના ઘર આગળ આવી પહોંચ્યો. તે સમયે રત્નસિહની પત્ની એના વામીને વાત કરતી હતી જે આજે પ્રાતઃકાળે બે યોગિનીઓએ આવીને આપણા રાજાને બુદ્ધિથી બાધી લીધો છે, તેમાંથી છૂટવાને કોઈ ઉપાય હશે? હોય તો કહે એટલે તેણે કહયુ કે રાત્રિએ એવી ગુપ્ત વાત થાય નહીં આ વાત રાજાને કાને પડવાથી તરત રાજાએ પોતાના મંત્રીને એને ઘેર મોકલી ઉપાય પૂછી લેતાં તેણે છ માસની મુદત માગી, તેની અંદર કોહના હાથાની બે છરીઓ ચળકાટવાલી બનાવી કાશ્મિર દેશના પ્રધાનનો વેષ ધારી રત્નસિંહ, રાજાની સભામાં આવીને બેઠા અને તે વેળાએ પેલી યોગિનીઓ પણ ત્યાં આવી બેડી, એટલામાં રત્નસિહે કહયું કે અમારા રાજ શ્રી બાળચકે તમારી પરીક્ષા માટે આ બે કંકલહની છરીઓ મોકલી છે સાધારણ છરીઓને ખાઈ જાય તેસિંદ કહેવાય અને કંકલેહની છરીઓ જે ખાઈ જાય તે સિદ્ધરાજ કહેવાય, એમ કહી સોનાની થાળીમાં તે છરિઓ સભા સમક્ષ રાજા આગળ મૂકી. રાજા તે સભાસમક્ષ ખાઈ ગયો, એથી એ